OPŠTI PUTEVI METABOLIZMA PROTEINAAZOTNI EKVILIBRIJUM

HORMONI U METABOLIZMU PROTEINA

dr Mirjana Milošević-Tošić

SINTEZA HEMA -PORFIRINA

• .

SINTEZA KATEHOLAMINA

• .

OSNOVNE JEDINICE SINTEZE PURINSKIH I PIRIMIDINSKIH BAZA

SINTEZA KREATINA

SINTEZA SEROTONINA

RAZGRADNJA PROTEINA-UBIKVITINSKI SISTEM-

• Proteini spremni za razgradnju vezuju se za ubikvitin

RAZGRADNJA PROTEINA-UBIKVITINSKI SISTEM-

• Vezuju se kovalentnom vezom preko terminalne COOH grupe ubikvitina sa ξ amino grupom lizina ciljnog proteina

• Druge jedinice ubikvitina se vezuju na Lys 48

RAZGRADNJA PROTEINA-UBIKVITINSKI SISTEM-

RAZGRADNJA PROTEINA U TKIVIMA

• TKIVNE PROTEINAZE-KATEPSINI• CITOPLAZMATSKE-KALPAINI• LIZOZOMALNI ENZIMI, MITOHONDRIJALNI ENZIMI

• ENDOPEPTIDAZE – EGZOPEPTIDAZE

• U ODNOSU NA KATALITIČKU GRUPU AKTIVNOG CENTRA– TIOL-CISTEIN

• KATEPSIN B – ENDOPEPTIDAZA (proinsulin-insulin)• KATEPSIN C – DIPEPTIDIL PEPTIDAZA• KATEPSIN S, L, N,H

– ASPARAGIN PROTEINAZE• KATEPSIN D (sličan pepsinu-aromatske aminokiseline)

– SERIN PROTEINAZE• KATEPSIN A (karboksipeptidaza A)

• DIPEPTIDAZE

KATABOLIZAM AMINOKISELINA

• - NH 2• transaminacija• dezaminacija

• - α COOH • dekarboksilacija

• - DEGRADACIJA UGLJOVODONIČNOG SKELETA

TRANSAMINACIJE

DEZAMINACIJA

OKSIDATIVNA DEAMINACIJA AMINOKISELINA

GLUTAMINSKI CIKLUS-prenos NH4 od mozga do jetre-

GLUKOZA ALANINSKI CIKLUS-prenos N iz mišića u jetru-

DEKARBOKSILACIJA

• IZDVAJANJE CO 2 IZ α COOH GRUPE AK• B6

• HISTIDIN → HISTAMIN• CISTEIN → CISTEAMIN (CoA)• GLUTAMINSKA KISELINA → GABA• FENILALANIN, TIROZIN → KATEHOLAMINI

DEKARBOKSILACIJA AK

DEKARBOKSILACIJA AK

DEKARBOKSILACIJA AK

DEGRADACIJA UGLJOVODONIČNOG SKELETA

• INTERMEDIJERI:

–PIRUVAT: Ala, Cys, Ser, Gly–SUKCINIL CoA: Ile, Met, Val–FUMARAT: Asp, Phe, Tyr–OKSALOACETAT: Asp, Arg–ACETIL CoA: Ile, Leu, Trp, Thr

DEGRADACIJA UGLJOVODONIČNOG SKELETA

• SINTEZA UGLJENIH HIDRATA:–KETOGENE AK (Leu)– PRODUKTI RAZGRADNJE ISKORIŠTAVAJU SE ZA

SINTEZU KETONSKIH TELA I MASNIH KISELINA

–GLIKOGENE AK – PRODUKTI RAZGRADNJE ISKORIŠTAVAJU SE ZA

SINTEZU GLUKOZE

–GLIKOGENE I KETOGENE (Phe, Tyr, Trp, Thr, Ile, Lys)

• SINTEZA MASTI

CIKLUS TRIKARBOKSILNIH KISELINA (KREBSOV CIKLUS)

C 3 AK SE RAZGRADJUJU DO PIRUVATA

C4 AK SE RAZGRADJUJU DO OKSALOACETATA

C5 AK SE RAZGRADJUJU DO α KETOGLUTARATA

RAZGRADNJA VALINA, METIONINA I IZOLEUCINA

AZOTNI EKVILIBRIJUM

• - ODNOS IZMEDJU KOLIČINE N KOJI SE UNESE U ORGANIZAM U SASTAVU HRANE I KOLIČINE N IZLUČENOG IZ ORGANIZMA PUTEM URINA (90 %) FECESA (10 %) I ZNOJA.

BALANS AZOTA

AZOTNI EKVILIBRIJUM

• URAVNOTEŽEN

• POZITIVAN – DECA-RAST I RAZVOJ– GRAVIDITET– SPORTISTI

• NEGATIVAN– GLADOVANJE– INFEKTIVNE BOLESTI– TRAUME, OPEKOTINE

HORMONI U METABOLIZMU PROTEINA

• ANABOLIČKI• INSULIN• SOMATOTROPIN (HORMON RASTA)• ANDROGENI• T3- fiziološke koncentracije

• KATABOLIČKI• GLUKAGON• T3- hiper• GLUKOKORTIKOIDI