opleiding duurzaam gebouw : passief en (zeer) lage energie ... · op basis van de presentatie van...
TRANSCRIPT
OPLEIDINGDUURZAAM GEBOUW:
PASSIEF EN (ZEER)
LAGE ENERGIE
LENTE 2016
Dag 4
Ontwerpstrategieën
Didier DARIMONT
ICEDD
Op basis van de presentatie van Ecorce bvba [email protected]
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE
● De architecturale en technische elementen identificeren die de
energiebalans van een gebouw beïnvloeden, en hun impact
kwantificeren
● Een strategie voorstellen die een intelligent gebouwontwerp met
uitstekende energieprestaties garandeert
2
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
RODE-DRAADPRESENTATIE3
040
Aeropolis II Loossens
016
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INHOUDSOPGAVE
DEFINITIES
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)
DYNAMISCHE SIMULATIE
ONTWERPPROCES
4
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DEFINITIES – PASSIEF tegenover BIOKLIMATISME
● Bioklimatisme: optimale benutting van de geografische en klimatologische
omgeving van een gebouw om het energieverbruik ervan te verminderen
en tegelijk het comfort van de gebruikers te waarborgen.
● Passief: norm die erop gericht is de energiebehoeften van een gebouw
aanzienlijk te verlagen en tegelijk het comfort van de gebruikers te
waarborgen. Kan op elk type gebouw worden toegepast.
… Passief impliceert niet noodzakelijk bioklimatisme, en omgekeerd.
Maar een doordachte benadering van bioklimatisme vergemakkelijkt wel
de toegang tot de passiefnorm …
5
Subjectieve benadering
‘Objectieve’ kwantificeerbare
benadering
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Tijdens de stookperiode6
Bron : EPG-gids Waals Gewest 3.2
12
3
45
6
7
10
11
12
13
14
1. Transmissieverliezen
2. Verliezen door opzettelijke ventilatie
3. Verliezen door in-/exfiltratie
4. Totale verliezen van de gebouwschil
5. Toevoer door zoninstraling
6. Interne warmtetoevoer
7. Netto-energiebehoeften voor de verwarming
10. Eventuele thermische zonne-energie
8. Verliezen van het systeem
12. Eindverbruik voor de verwarming
13. Omzettingsverliezen
14. Primaire-energieverbruik
voor de verwarming
+
+
=
-
-
=
-
+
=
+
=
9. Bruto-energiebehoeften voor de verwarming=
11. Productieverliezen+
8
9
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Tijdens de stookperiode
BIJ BEPERKING TOT DE NETTOBEHOEFTEN…
7
Balans van het passiefgebouw Balans van het ‘standaard’gebouw
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
59,4
35,1
85,1
27,3
31,1
121,3
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Ugem. = 0,3
Type ventilatie: D
Dichtheid = 0,6
Ugem. = 0,52
Type ventilatie: C
Dichtheid: 7,8
040
Energiebehoeften
voor verwarming
Toevoer door
zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door
infiltratie
Verliezen door
ventilatie
Verliezen door
transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Verliezen
(kWh/m²jaar) Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Buiten de stookperiode8
Bron : EPG-gids Waals Gewest 3.2
3. Interne warmtetoevoer door verlichting+
6. Transmissieverliezen
7. Ventilatieverliezen
8. Verliezen door in-/exfiltratie
4. Interne toevoer door ventilatoren
5. Interne warmtetoevoer door apparaten
10. Netto-energiebehoeften
voor de koeling
11. Verliezen van het koelsysteem
12. Bruto-energiebehoeften
2. Interne warmtetoevoer door personen
15. Omzettingsverliezen
16. Primaire-energieverbruik
van het gebouw
-
6 7 8
1
2345
10 11
1213
9
-
+
+
+
+
=
+
=9. Warmte af te voeren door het koelsysteem=
-
1. Toevoer door zoninstraling
14
15
16
13. Productieverliezen
14. Energieverbruik voor de koeling
+
=
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Buiten de stookperiode
BIJ BEPERKING TOT DE NETTOBEHOEFTEN…
9
Typebalans van een passiefgebouw Typebalans van een ‘standaard’gebouw
0,6
4,9
1,4
4,4
0,3
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
18,1
44,9
20,6
42,9
0,4
0
10
20
30
40
50
60
70
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Ugem. = 0,3
Type ventilatie: D
Dichtheid = 0,6
Ugem. = 0,52
Type ventilatie: C
Dichtheid: 7,8
040
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Koudebehoefte
Toevoer door
zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door
ventilatie
Verliezen door
transmissie
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Gewoon speciale componenten voor passiefgebouwen samenvoegen,
levert niet noodzakelijk een passiefgebouw op. De interactie tussen de
verschillende elementen vereist een globale aanpak en een echte
ontwerpstrategie om uiteindelijk de passiefnorm te halen…
… Het geheel is dus meer dan de som van de delen
Dit betekent dat een gebouw al vanaf het begin als een passiefgebouw
moet worden ontworpen, anders is het mogelijk dat men buitensporige en
vaak zeer dure maatregelen zal moeten treffen. Hoewel het in de
meeste gevallen relatief eenvoudig is om een gebouw “bijna passief” te
maken, kunnen de laatste punten zeer moeilijk blijken.
DEFINITIES10
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
PASSIEF staat voor …
● energiebesparingen,
● een hoog binnencomfort, zowel ‘s winters en ‘s zomers als in het
tussenseizoen.
De ontwerpstrategie bestaat bijgevolg uit twee luiken, die nauw met elkaar
verbonden zijn:
● de strategie tijdens de stookperiode
● de strategie buiten de stookperiode (langere periode dan de zomer)
Afhankelijk van de eindbestemming van het gebouw zal de ene strategie
voorrang krijgen op de andere. Vaak zorgt een compromis voor het
nodige evenwicht. Er bestaat geen magisch recept, het ontwerp moet geval
per geval gebeuren.
DEFINITIES11
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
De nieuwe eenheden : Brussel 2015 …
DEFINITIES12
Bron :
InfosFiche-Energie : de EPB-Eisen vanaf 2015
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INHOUDSOPGAVE
DEFINITIES
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)
DYNAMISCHE SIMULATIE
ONTWERPPROCES
13
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – DOELSTELLING14
Verliezen tot een minimum beperken…
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door
zoninstraling
Interne toevoer
Interne toevoerVerliezen door
infiltratie
Verliezen door
ventilatie
Verliezen door
transmissieVerliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Verliezen tot een minimum beperken…
… en vervolgens DE TOEVOER MAXIMALISEREN
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – DOELSTELLING15
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
Transmissieverliezen tot een minimum beperken
Infiltratieverliezen tot een minimum beperken
Ventilatieverliezen tot een minimum beperken
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
SAMENVATTING
16
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Aanbevelingen om transmissieverliezen tot een minimum te beperken:
N Gunstige contacten benutten en de compactheid verbeteren
N Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren en goed beheer van
thermische bruggen
N Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN17
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)Toevoer
(kWh/m²jaar)
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Bron : écorceBron: energie+
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Gunstige contacten benutten
Afhankelijk van het type omgeving dat aan een wand grenst, zullen de
verliezen groter of kleiner zijn; de isolatiedikte moet op basis hiervan
worden gekozen. Via de in het PHPP gebruikte “X-factor” is het mogelijk
rekening te houden met het type omgeving dat zich aan de niet-verwarmde
kant bevindt.
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN18
X-factor = Door de wand overgedragen energie naar de aangrenzende ruimte
Door de wand overgedragen energie naar buiten
Typewaarden:
• Grond: ongeveer 60 - 70 % in België
• Niet-verwarmde kelder of geventileerde
kruipruimte: 60 - 70 %
• Buiten: 100 %
• Bufferzone: van 15 tot 100 %
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Compactheid verbeteren
Een compact gebouw heeft naar verhouding minder verliesoppervlaktes:
● makkelijker om hoge prestaties te bereiken
● minder oppervlakte om te isoleren, en bijgevolg besparingen
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN19
Compactheid = Verwarmd volume
Verliesoppervlakte
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Compactheid verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN20In
vlo
ed
sfa
ctore
n
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000
Co
mp
aci
té [
m]
Volume [m³]
Compacité cube 4 façadesCompactheid kubus 4 gevels
Com
pa
cthe
id [m
]
Volume [m³]
Compactheid
Vorm
Grootte
Bron : écorce
Contextualisatie:
- Als de compactheid stijgt dalen de transmissieverliezen, en dus ook de NEV
- De compactheid bepaalt de grens van het primair energieverbruik- Ex: passief standaard (PHPP - berekening) van een tertiair gebouw: PEV = 95 –
2,5 x C
- EPB, nieuwbouw kantoren: PEV = 95 – 2,5 x C (C <= 4 )
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Compactheid verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN21
Compactheidsgraad
1,6
Oppervlakte gebouwschil
50 %
Type rijhuis (G+1)Type ‘4 gevels’ (G+1)Type ‘bungalow’ (G)
Compactheidsgraad
1,24
Oppervlakte gebouwschil
65%
Totale verwarmde oppervlakte
200 m²
Compactheidsgraad
0,8
Oppervlakte gebouwschil 100
% (referentie)
Totale verwarmde oppervlakte
200 m²Totale verwarmde oppervlakte
200 m²
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Compactheid verbeteren
In tegenstelling tot het passiefcriterium van de warmtebehoefte houdt de
compactheid geen rekening met de energetische referentieoppervlakte,
…
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN22
Globale behoefte = 1080 kWh/jaar
Compactheid = 0,94
Energetische referentieoppervlakte = 72 m²
Specifieke behoefte = 1080/72 = 15
kWh/m²jaar
Globale behoefte = 1080 kWh/jaar
Compactheid = 0,94
Energetische referentieoppervlakte = 56 m²
Specifieke behoefte = 1080/56 = 19,3
kWh/m²jaar
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld
Compactheid verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN23
016
Compactheid = 3
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN24
Rode-draadvoorbeeld
Compactheid verbeteren
Compactheid = 3,8
Compactheid = 5
040
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren
Slechts één oplossing: beter isoleren!
Twee vectoren: dikte en prestaties van het isolatiemateriaal
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN25
U [W/(m²K)]Equivalente
dikte PU [cm]
Equivalente
dikte cellulose
[cm]
Muren 0,10 - 0,2 28 40
Vloer 0,15 - 0,2 19 27
Dak 0,10 28 40
Venster 0,8Drievoudige beglazing en
‘passief’raamwerk
Het is belangrijk in de fase van het schetsontwerp van realistische
wanddiktes uit te gaan!
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren
• Uf = Uframe
• Ug = Uglass
• Uw = Uwindow
• 𝝍g = KB van de
afstandshouder
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN26
ENE03
Zo klein mogelijk houden!
𝑈𝑤 =𝐴𝑔𝑈𝑔 + 𝐴𝑓𝑈𝑓 + 𝑙𝑒𝑠𝑝𝜓𝑒𝑠𝑝
𝐴𝑔 + 𝐴𝑓
Bron : www.maisonpassive.be
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN27
0
1
2
3
4
5
6
Enke
lvoud
ige b
egla
zing
Held
ere
dub
bele
beg
lazi
ng
Held
ere
dub
bele
beg
lazi
ng(la
ge e
mis
sivi
teit)
Held
ere
dub
bele
beg
lazi
ng(la
ge e
mis
sivi
teit e
n is
ole
rend
gas)
Held
ere
dri
evo
udig
eb
egla
zing
Held
ere
dri
evo
udig
eb
egla
zing
, la
ge e
mis
sivi
teit,
met a
rgon
Held
ere
dri
evo
udig
eb
egla
zing
, la
ge e
mis
sivi
teit,
met kr
yp
ton
Waard
e U
g
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Prestaties van doorschijnende wanden verbeteren
Hout en pvc bieden de beste prestaties. Aluminium kan ontoereikend zijn
voor passieftoepassingen als compromis: hout/pvc met aluminium kap
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN28
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
Raa
mw
erk
uit h
out 45
mm
Raa
mw
erk
uit h
out 68
mm
Raa
mw
erk
uit h
out, 'p
ass
ief'
Raa
mw
erk
uit P
VC
voor
72
Raa
mw
erk
uit P
VC
tot 9
8
Goed
raa
mw
erk
uit P
VC
Raa
mw
erk
uit P
VC
typ
e 'p
ass
ief'
Raa
mw
erk
uit m
eta
al, z
ond
er
therm
isch
e o
nderb
reki
ng, g
ela
kt
Raa
mw
erk
uit m
eta
al, z
ond
er
therm
isch
e o
nderb
reki
ng
Raa
mw
erk
uit m
eta
al, m
et
therm
isch
e o
nderb
reki
ng
Hoog
waa
rdig
raa
mw
erk
uit
meta
al
Waard
e U
f
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld
Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren
Ug =0,5 W/m²K - Uf=0,66 W/m²K - yg=0,02 W/m²K
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN29
016 - 1
1 2 3 4 5 6
Uw [W/m²K] 0,78 0,76 0,67 0,63 0,63 0,61
0
0,25
0,5
0,75
1
Uw
[W/m
²K]
Bron : écorce
1 2 3 4 65 5
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Prestaties van de wanden verbeteren
Ugemiddeld van de gebouwschil = goede indicator van de kwaliteit van de
gebouwschil.
Men moet verbeteringen nastreven op basis van:
N de oppervlakte van een wand, overeenkomstig de verliezen die deze wand
veroorzaakt (niet voor de vensters)
N de X-factor
N de respectieve meerkosten (volgens het type wand en isolatiemateriaal)
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN30
Laat ons de dingen zeggen zoals ze zijn. Wanneer de dikte van een verticale wand wordt vergroot,
nemen de verliesoppervlakten toe of wordt de energetische referentieoppervlakte kleiner, wat een
omgekeerd effect heeft Geef de voorkeur aan de verbetering van de lambdawaarde van het
isolatiemateriaal of de wanden die geen weerslag hebben op de energetische referentieoppervlakte.
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld
Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN31
040
18,8%
60,3%
43,8%
17,3%17,9%
8,5%1,6%
7,6%17,5%
6,1%0,4% 0,2%
Part des surfaces Part des déperditions
Plancher sur extérieur
Plancher sur parking
Terrasse
Toiture
Façades
Fenêtres
Vloer boven buitenomgeving
Vloer boven parking
Terras
Dak
Gevels
Vensters
Aandeel van oppervlakten Aandeel van verliezen
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld
Prestaties van ondoorzichtige wanden
verbeteren – Goed beheer van thermische
bruggen
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN32
016 - 1
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
PT 04 : ancrages garde-corps
PT 03 Mur gaine
PT 02 Fondation
PT 01 Angle Nord Est
PT 01 Angle Sud Est0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
Part des déperditions
Ponts thermiques
Fenêtre
Dalle sur sol
Paroi en contact avec
l'air extérieur
= 2,2 kWh/m²jaar !!!
Aandeel van verliezen
Venster
Thermische bruggen
Vloerplaat
Wand in contact met
buitenlucht
Verankeringen borstweringen
Kokermuur
Fundering
Hoek op noordoosten
Hoek op zuidoosten
Bron : écorce
Binnen : t°= 20°C
Buiten : t°= 0°C
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Bij het ontwerpen van een passiefgebouw voor Brussel (hoogte 40 m) of een voor Elsenborn
(hoogte: 620 m) spelen andere factoren
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN33
040
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
28,8
7,4
6,4
17,2
11,9
13,5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Ukkel Elsenborn
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN34
Tools●PHPP-software(Passivhaus Projektierungs-Paket): simulatie van het gebouw en onderzoek
van de criteria van de passiefnorm (Excel-bestand en gebruiksaanwijzing)
● Vade-mecum: te gebruiken in België, in combinatie met de PHPP-software (beschikbaar
op de internetsite http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos publications en ligne)
● Quelles fenêtres pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het PMP
(beschikbaar op de internetsite http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos
publications en ligne)
● Quelle ventilation pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het PMP
(beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos
publications en ligne)
● ConnecTools by pmp: te gebruiken in combinatie met de PHPP-software (http://pmp-
connectools.be/)
● Site van het Passivhaus Institut: bevat de links en certificaten van de producten die
gecertificeerd zijn als geschikt voor passiefbouw (http://www.passiv.de/)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
Transmissieverliezen tot een minimum beperken
Infiltratieverliezen tot een minimum beperken
Ventilatieverliezen tot een minimum beperken
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
SAMENVATTING
35
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN36
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Bron : écorce
Bron: energie+
Bron isoproc
Binnenwand
Waterdichtheid membraan
Siliconen pakking
BUITEN
BINNEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Etanchéité à l'air [h-1]
Besoin de chaleur de chauffage annuel [kWh/(m²an)]
Pertes par infiltration [kWh/(m²an)]
Rode-draadvoorbeeld – Invloed van de luchtdichtheid op de behoefte
STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN37
040
Gemiddelde
van Waalse
woningen
Jaarlijkse verwarmingsbehoefte
[kWh/(m²jaar)]
Verliezen door infiltratie [kWh/(m²jaar)]
Luchtdichtheid [h-1]Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
● Ter herrinnering - Voorbeeld :
N Spleet van 1 mm breed en 1 m lang in het interne
dichtingsysteem, blootgesteld aan een wind van 30 km/uur
N Binnentemperatuur: +20 °C
N Buitentemperatuur: -10 °C
N Drukverschil: 20 Pa (= windkracht 2 tot 3 Beaufort)
± 5x meer warmteverlies dan de gehele isolatieoppervlakte
(14 cm isolatie)
38
Source : Etude PRO-CLIMA
STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
39
● Invoer van de gegevens van het gebouw Loossens in PHPP met
variërende n50016
0
20
40
60
80
100
120
140
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Besoin de chaleur dechauffage annuel (passif):kWh/(m2a)
Besoin de chaleur dechauffage annuel (TBE):kWh/(m2a)
Besoin de chaleur dechauffage annuel (BE):kWh/(m2a)
Besoin de chaleur dechauffage annuel (-):kWh/(m2a)
n50 [vol/h]
Energ
iebeho
eft
en
[ kW
h/m
².ja
ar]
STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
Transmissieverliezen tot een minimum beperken
Infiltratieverliezen tot een minimum beperken
Ventilatieverliezen tot een minimum beperken
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
SAMENVATTING
40
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN41
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld
STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN42
040
0
5
10
15
20
25
30
35
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Rendement de l'échangeur de chaleur
Besoin de chaleur de chauffage annuel [kWh/(m²an)]
Pertes par ventilation [kWh/(m²an)]
Jaarlijkse verwarmingsbehoefte
[kWh/(m²jaar)]
Verliezen door ventilatie [kWh/(m²jaar)]
Rendement van de warmtewisselaar
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
43
Ter herrinnering
Ventilatieverliezen beperken
● Door het gebruik van een warmtewisselaar
● Door de kanalen te isoleren
● Door voorverwarming / voorkoeling van de lucht
met aardwarmte
● Via goede regulatie
STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
CO2 probe
nieuwe lucht register
Bron : E+
extractie
afvoerluchtLuchttoevoer
nieuwe lucht
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
44
● Het verbruik situeert zich op twee niveaus:
N Verlies/winst door ventilatie,
N Hulpapparatuur.
Om het globale verbruik te verlagen, dient er ingewerkt te worden op
de twee bronnen of niveaus
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
Système C Système D
Consommations dues à la ventilation [kWh/an]
Pertes par ventilation
Ventilateurs - Été
Ventilateurs - Hiver
(Volgens PHPP)
040
Verliezen door ventilatie
Ventilatoren - zomer
Systeem C Systeem D
Verbruik voor ventilatie [kWh/jaar]
Ventilatoren - winter
STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
45
Rode-draadvoorbeeld
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
Système D Système D non régulé
Consommations dues à la ventilation [kWh/an]
Pertes par ventilation
Ventilateurs - Été
Ventilateurs - Hiver
040
Het dimensioneringdebiet
wordt continu ingeblazen
Het debiet varieert volgens
een bezettingschema
Bron: écorce
NB: het verbruik van de ventilatoren wordt hier verondersteld rechtlijnig te variëren overeenkomstig het
debiet = gunstige vereenvoudiging
Ventilatoren - winter
Ventilatoren - zomer
Verbruik voor ventilatie [kWh/jaar]
Verliezen door ventilatie
Niet-geregeld systeem DSysteem D
STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
Toevoer door zoninstraling maximaliseren
Interne warmtetoevoer maximaliseren?
SAMENVATTING
46
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN47
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN
De zonnestraling die op een wand terechtkomt, bestaat uit drie
componenten:
N Diffuse zonnestraling
N Directe zonnestraling
N Door de grond weerkaatste zonnestraling
48
Bron: écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
De zonnestraling die op een oppervlak terechtkomt, varieert
overeenkomstig:
N de stand van de zon,
N de bewolking (hier op het aardoppervlak voor loodrechte
zonnestralen),
N de invalshoek.
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN49
Bron: EnergiePlus
Bron: EnergiePlus
Atmosfeer
Ondergaande
zon
Middaguur
Referentie-
oppervlak
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Gemiddelde maandelijkse zonnestraling op wanden gericht naar de
vier windstreken, te Ukkel [W/m²]:
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN50
0
100
200
300
400
500
600
700
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]
Nord
Sud
Est
Ouest
Horizontal
Bron: Meteonorm
Noorden
Zuiden
Oosten
Westen
Horizontaal
Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Klimaat: B - Brussels IWEC 71,4
Oriëntatie venster oppervlakken
Globale
instraling
(Hoofd-
richtingen)
Schaduw Vervuiling
Niet-
loodrechte
zon-
instraling
Aandeel
glasg-waarde
Reductiefactor
voor
zoninstraling
Venster
oppervlakte
Venster
U-waarde
Glas
opper-
vlakte
Gem.
globale
instraling
Transmissie
verliezen
warmte-
winsten
zoninstraling
maximum: kWh/(m²a) 0,75 0,95 0,85 m 2 W/(m 2K) m 2 kWh/(m 2a) kWh/a kWh/a
Noord 86 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 86 60 > 15
Oost 183 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 183 60 > 32
Zuid 349 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 349 60 < 61
West 188 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 188 60 > 33
horizontaal 285 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 285 60 > 50
Som resp. gemiddelde waarde over alle vensters 0,50 0,35 5,00 0,84 2,9 301 191
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN51
Evenwicht toevoer/verliezen
Verliezen [kWh/jaar] = Opp.venster [m²] x Uw [W/m²K] x graaduren [kKh/jaar]
Toevoer [kWh/jaar] = ZTA [%] x Opp.venster [m²] x RF [%] x Gemiddelde globale
zonnestraling [kWh/m²jaar]
ZTA = Zontoetredingsfactor.
De zontoetredingsfactor staat voor de mate van doorlating van zonnewarmte van buiten naar
binnen doorheen de beglazing.
RF = reductiefactor voor zoninstraling
= beschaduwing x vervuilingsfactor x niet loodrecht invallende zoninstraling x zichtbaar gedeelte van beglazing
= 75 % x 95 % x 85 % x zichtbaar gedeelte van beglazing
X X
=
X
=
Strategie:
X
X
=
Bron : logiciel PHPP2007
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN52
niet-dwingende doelstelling
toevoer door zoninstraling ≥
geleidingsverliezen
016 - 1
295
395
0
651
0
1342
117
699
0
386
0
1203
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
Est Sud Ouest Nord Horizontal Total
Déperditions conductives Apports solaires
Noorden Horizontaal TotaalWestenOosten Zuid
Toevoer door zoninstraling
[kWh/jaar]
Geleidingsverliezen
[kWh/jaar]
Bron : écorce
Evenwicht toevoer/verliezen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Kwaliteit van de beglazing
● Ug heeft alleen invloed op de geleidingsverliezen, een kleinere Ug-waarde impliceert
kleinere verliezen
● De zonnefactor [%] (g, ZF, SC): de fractie invallende zonne-energie (warmte) die
doorheen de beglazing gaat (10 - 86 %)
● Lichttransmissie [%] : de fractie zichtbare zonnestraling (licht) die doorheen de
beglazing gaat (7 – 97 %)
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN53
Transmissiepercentage
Geabsorbeerd percentage
dat naar binnen wordt
afgevoerd
+
Geabsorbeerd
percentage (dat naar
buiten wordt afgevoerd)
Weerkaatst
percentage
Invallende
zonne-energie
Zonnefactor
=
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN
Kwaliteit van de beglazingEen beglazing vertoont een ander gedrag bij elke golflengte van het zonnespectrum.
Dit verklaart waarom er verschillende waarden zijn. De beglazing is min of meer «
selectief »
54
Bron: EnergiePlus
Energ
iest
room
(watt p
er
cm²
en p
er
mic
ron)
Golflengten (micron)
Absorptie door
koolstofdioxide
Zonnestraling op grenzen
van atmosfeer
(zonneconstante)
Absorptie door
waterdamp
Zichtbaar
spectrum
Zonnestraling op
zeespiegelniveau bij
atmosfeer met normale
gemiddelde vochtigheid
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN55
Kwaliteit van de beglazing
Bron : Cenergie
0
1
2
3
4
5
6
7
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
TL (%)
FS (%)
Coefficient U (W/m²K)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
56
Kwaliteit van de beglazing
Bron : Cenergie
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN
U-waarde
(W/m²K) LT (%) ZTA (%)
Enkele beglazing 5,8 90 86
Dubbele heldere beglazing 2,8 81 76
Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit 1,6 70 55
Dubbele heldere beglazing + absorptie 2,8 36 à 65 46 à 67
Dubbele heldere beglazing + reflecterende folie 2,8 7 à 66 10 à 66
Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit en reflecterend 1,6 71 40
Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit + isolerend gas 1 à 1,3 70 55
Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit en reflecterend + isolerend gas 1 à 1,3 71 40
Drievoudige heldere beglazing 1,9 74 68
Drievoudige heldere beglazing + lage emissiviteit + isolerend gas 0,6 à 0,8 65 à 75 50 à 70
Drievoudige heldere beglazing + lage emissiviteit (int) + regeling van zonnestraling (ext) isolerend gas 0,6 à 0,8 60 à 70 30 à 40
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
0
100
200
300
400
500
600
700
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]
Nord
Sud
Est
Ouest
Horizontal
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN57
Oriëntatie en beglazingsoppervlakte
Stookperiode Stookperiode
Bron: Meteonorm
Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]
Noorden
Zuiden
Oosten
Westen
Horizontaal
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN58
Schaduw
Oorsprong
● Morfologie van het terrein (heuvel,…)
● Elementen nabij het gebouw (gebouwen, bomen,…)
● ‘Eigen schaduw’ veroorzaakt door:
N een balkon, een dakoversteek
N de dagkanten rond de vensters
N in- en uitsprongen van het gebouw
● Beschermingen (vaste of mobiele) tegen oververhitting
Invloed
● In de stookperiode: ongunstig voor passiefnorm
● In de zomer: compromis of mobiele beschaduwing
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
Toevoer door zoninstraling maximaliseren
Interne warmtetoevoer maximaliseren?
SAMENVATTING
59
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN60
23,6
6,1
5,3
16,0
10,3
8,6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoins en énergie de chauffage
Apports solaires
Apports internes
Pertes par infiltrations
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Energiebehoeften voor
verwarming
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door infiltratie
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN61
INTERNE WARMTETOEVOER
Warmteproductie verbonden
aan het gebruik van het gebouw
Levende
wezens
Verlichting
Kantoor-
apparatuur Gereed-
schaps-
machines
Hulp-
middelen
80 tot 100 W
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN62
Interne warmtetoevoer = ‘gratis’ verwarming
Bijgevolg systematisch maximaliseren?
?
Voorbeelden van jaarlijks verbruik:
LCD-TV 32”: 85 kWh/jaar
Wasmachine: 250 kWh/jaar
Vaste computer: 150 kWh/jaar
Draagbare computer: 40 kWh/jaar
Computerscherm 22”: 40 kWh/jaar
Laserprinter: 400 kWh/jaar
Bron : Sust-it.net
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN63
Nee!
● Geen echte besparing (Standaardwaarde opgelegd in het PHPP)
● Verhoogd risico op oververhitting in de zomer
● Bij klimaatregeling: dubbel verbruik
● Onveranderlijk ongeacht de behoeften
● Valse bezuiniging (standaardwaarde voorgeschreven in PHPP)
● Groter risico van oververhitting in de zomer
● Bij klimaatregeling: wordt er tweemaal verbruikt
● Invariabel (dus niet overeenkomstig de behoeften)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld - schaduw
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN64
016-1
Omgevingsobjecten
Overstekende delen
Dag-/zijkanten
Tijdelijke zonwering
L
L
L
l
Asymmetrische
beschaduwing
Bomen
Kleinhoutjes
J
J
J
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Rode-draadvoorbeeld - schaduw
STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN65
016-1
Opheffing van de schaduw
Oriëntatie SchaduwBerekening schaduw
volgens PHPP
Invloed op de
toevoer door
zoninstraling
[kWh/(m²jaar)]
Invloed op de
behoefte
[kWh/(m²jaar)]
1 Zuiden (straatzijde)Tegenoverliggend
gebouw + dagkant82 % + 1,38 (+ 20 %) - 0,7
2Oosten (naar doorgang aan
zijkant)
Ringmuur +
dagkant27 % + 3 (+ 280 %) - 1,3
3 Noorden (naar tuin)Ringmuur + balkon
+ dagkant58 % + 2,6 (+ 70 %) - 1
Bron : bingmaps Bron : A2M
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE
VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN
SAMENVATTING
66
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – SAMENVATTING67
Zeer performant
gebouw ontwerpen
Strategie tijdens de stookperiode
Verliezen minimaliseren
verliezen door transmissie
verliezen door ventilatie
verliezen door infiltratie
Gratis toevoer maximaliseren
Toevoer door zoninstraling
benutten
Interne toevoer maximaliseren
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INHOUDSOPGAVE
DEFINITIES
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)
DYNAMISCHE SIMULATIE
ONTWERPPROCES
68
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Toevoer tot een minimum beperken…
… WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
STRATEGIE BSP – DOELSTELLING69
0,6
5,0
1,6
4,4
0,4
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Verliezen door transmissie
Verliezen door ventilatie
Interne toevoer
Toevoer door zoninstraling
Koudebehoefte
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Toevoer tot een minimum beperken
● Toevoer door zoninstraling beheren
● Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken
● Warmeluchtinlaat tot een minimum beperken
Warmte regelen en afvoeren
● Intensieve ventilatie overdag of 's nachts, van het
mechanische of natuurlijke type
● Thermische inertie van het gebouw
● Koeling door geocooling of Provençaalse put
Actieve koeling als de andere maatregelen ontoereikend blijken
… VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
STRATEGIE BSP – DOELSTELLING70
Passieve
maatregelen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
Toevoer door zoninstraling beheren
Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
SAMENVATTING
71
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN72
0,6
5,0
1,6
4,4
0,4
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Koudebehoefte
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN73
ENE06 De toevoer door zoninstraling kan worden geregeld door interventie op het
niveau van
● de organisatie van de ruimten (overeenkomstig hun respectieve behoeften)
● de oriëntatie en de grootte van de vensters
● de zonnefactor van het geheel bestaande uit beglazing + zonwering
● de schaduw die op het venster valt (zonnemasker)
met behoud van een voldoende lichttransmissie (ideaal > 50 %)
Geschikte middelen voor deze regeling:
N mobiele buitenzonweringen (ZF)
N vaste zonweringen (scherm)
N zonwerende beglazing (ZF) ( ! NEV winter ! )
N plantaardige zonweringen (loofboombladeren)
Binnenzonweringen zijn niet erg geschikt omdat ze weinig efficiënt.
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
0
100
200
300
400
500
600
700
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]
Nord
Sud
Est
Ouest
Horizontal
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN74
Oriëntatie en beglazingsoppervlakte
Buiten stookperiodeBron: Meteonorm
Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]
Noorden
Zuiden
Oosten
Westen
Horizontaal
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
032
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN75
Vaste zonweringen: voorbeelden
009
016
017
023014
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN76
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Het is de bedoeling schaduw te verkrijgen die alleen aanwezig is als dat echt
nodig is (uur, seizoen, oriëntatie). In de praktijk moet altijd een compromis
worden gesloten. Vaste zonweringen zijn weinig efficiënt voor diffuse
zonnestraling (meest voorkomend in België)
Traject van de zon
voor elke maand,
volgens het tijdstip
Azimut
Aug
ust
us
Juli
Sep
tem
ber
Okto
ber
Dece
mber
Nov
em
ber
Janu
ari
Feb
rua
ri
Maart
Apri
l
Mei
Jun
i
Hoogte
UKKEL
Tijdstip
Maand
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
77
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Schaduw profiel van een horizontale dakoversteek
Bron : Energieplus
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
78
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Schaduw profiel van een verticale zonnescherm
Bron : Energieplus
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
79
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Schaduw profiel van verticale lamellen
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN
Bron : Energieplus
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
80
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
De index de het schaduw profiel wordt ingesteld op de waarde van de azimut
die overeenkomt met de oriëntatie van het venster.
Bron : Energieplus
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN81
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Men mag de schaduw van naburige gebouwen niet vergeten…
Bron: EnergiePlus
Juli
Aug
ust
us
Sep
tem
ber
Okto
ber
Nov
em
ber
Dece
mber
Janu
ari
Feb
rua
ri
Ma
art
Apri
l
Mei
Jun
i
Azimut
UKKEL
Hoogte
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Een andere tool…
82
Source : http://susdesign.com/
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN83
Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek
Het PHPP laat tevens toe verschillende soorten vaste beschaduwing te simuleren
N Niet erg geschikt voor beschaduwingen die enigszins complex zijn
N Niet te gebruiken voor nauwkeurige dimensioneringen want het resultaat is
een gemiddelde
Passief Huis Planning
B E R E K E N I N G V A N D E B E S C H A D U W I N G S F A C T O R E N
Klimaat: Ukkel
Gebouw: 2 sociale woningen (duplex) APP 1 OriëntatieGlas-
oppervlakte
Reductie-
factor
Latitude: 50 ° m² rS
Noord 9,34 100%
Oost 4,04 27%
Zuid 5,74 82%
West 0,00 100%
horizontaal 0,00 100%
Aantal BeschrijvingAfwijking tov
noordrichting
Hoek t.o.v. de
horizontaleoriëntatie
Breedte van de
beglazing
Hoogte van de
beglazing
Beglazings-
oppervlakte
hoogte van het
beschaduw-
ingsobject
horizontale
afstand
venster
inbouwdiepte
afstand van
glasrand tot
dagkant
breedte
oversteek
afstand van
bovenste
glasrand tot
oversteek
bijkomende
beschaduwing
reductiefactor
horizontale
beschaduwing
reductiefactor
inbouwdiepte
beschaduwing
reductiefactor
oversteek
beschaduwing
reductiefactor
totaal
beschaduwing
reductiefactor
Graden Graden m m m m m m m m % % % % %
bG hG AG hHori dHori uzijkant azijkant ubov enkant abov enkant randere rH rI rO rS
1 CH10-01 FIX 195 90 Zuid 0,85 1,46 1,2 3,05 12,27 0,33 0,046 88% 85% 100% 75%
1 CH10-02 105 90 oost 0,80 1,95 1,6 2,97 3,00 0,33 0,046 43% 74% 100% 32%
1 CH10-03 15 90 noord 0,80 1,95 1,6 100% 100% 100% 100%
1 CH10-04 OUV 15 90 noord 0,65 1,95 1,3 100% 100% 100% 100%
1 CH10-04 FIX 15 90 noord 1,85 1,95 3,6 100% 100% 100% 100%
1 DEUR 105 90 oost 0,92 1,82 1,7 5,48 2,95 0,33 0,046 26% 76% 100% 20%
1 CH11-05 195 90 zuid 1,10 1,62 1,8 0,33 0,046 100% 88% 100% 88%
1 CH11-06 195 90 zuid 1,10 1,62 1,8 0,33 0,05 100% 88% 100% 88%
1 CH11-07 105 90 oost 0,50 1,62 0,8 2,70 3,10 0,33 0,05 47% 64% 100% 30%
1 CH11-08 FIX 15 90 noord 0,25 1,62 0,4 100% 100% 100% 100%
1 CH11-09 FIX 15 90 noord 0,25 1,62 0,4 100% 100% 100% 100%
1 CH10-01 OUV 195 90 zuid 0,65 1,46 0,9 3,05 12,27 0,33 0,05 88% 82% 100% 72%
1 CH11-08 OUV 15 90 noord 0,65 1,62 1,0 100% 100% 100% 100%
1 CH11-09 OUV 15 90 noord 0,65 1,62 1,0 100% 100% 100% 100%
Bron : PHPP2007
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN84
Vaste zonwering: invloed van de aanwezigheid van afdaken op de
toevoer door zoninstraling
PHPP - Ukkel
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
nord sud ouest est
Sans protections solaires Avec auvent
Buiten de stookperiode Tijdens de stookperiode
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
nord sud ouest est
Sans protections solaires Avec auventMet luifelZonder zonweringen Met luifelZonder zonweringen
Noord NoordZuid ZuidOost OostWest West
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN85
Mobiele zonweringen:
● Zonweringen met jaloezieën of lamellen
● Oprolbare zonweringen
● Zonluifels uit doek
● Uitvalschermen
● En tal van andere systemen
Bron: Levolux & Schüco
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN86
Mobiele zonweringen: voorbeelden
016
016
071
063
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN87
Mobiele zonweringen: voorbeelden
014040
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN88
Mobiele zonweringen
Invloed van de aanwezigheid van mobiele zonweringen op de zonnewinst
overeenkomstig de oriëntatie (zonweringen met lamellen, regeling van de
bezonning)
Variabel overeenkomstig de waarde en de keuze van de parameters van de
regeling (buitentemperatuur, bezonning,…)
Simulatie TRNSYS - Ukkel
Noorden Zuiden WestenOosten
Zonder zonweringen Met mobiele zonweringen (140-180 W/m²)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN89
Keuzecriteria
N De efficiëntie afhankelijk van het seizoen en/of het uur en de
oriëntatie
N De regelprecisie
N De invloed op de zichtbaarheid
N De invloed op de lichttransmissie
N Het esthetische aspect
N De bedrijfszekerheid
N De prijs
In de praktijk, in België
N Op het zuiden: vaste of mobiele zonweringen
N Op het westen en oosten: mobiele zonweringen
N Op het noorden: niets
= algemene regel, hoewel elk geval een specifieke aanpak vereist!
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN90
Tools:
N http://solardat.uoregon.edu/SunChartProgram.html: weergave van
de zonnegrafiek overeenkomstig de geografische coördinaten
N http://susdesign.com/: diverse tools voor de dimensionering van
verschillende soorten vaste zonwering (overstekende zonwering,
zonwering met lamellen, …)
N Sketch Up: weergave van de schaduwvorming overeenkomstig het
tijdstip
N http://sourceforge.net/projects/carnaval/: softwareprogramma
dat de slagschaduwen op het terrein weergeeft overeenkomstig de
geografische coördinaten
N Er zijn ook nog andere betalende programma's verkrijgbaar
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN91
+ -
Mobiele zonwering
(schermen)
Moduleerbaar, regelbaar volgens behoeften
Efficiënt voor alle oriëntaties
Bescherming tegen verblinding
Veel keuzemogelijkheden inzake
beschermingsgraad
ZF en LT: 0,07 tot 0,40
Hoge kosten
Vereist een aangepaste regeling
Zicht naar buiten belemmerd
Dynamisch systeem niet altijd gevrijwaard van
defecten, beperkte levensduur
Slechte lichttransmissie in neergelaten stand
Bescherming tegen de wind nog te voorzien
(automatische opening)
Onderhoud
Mobiele zonwering
(lamellen)
Idem als schermen maar:
goede lichttransmissie en goede zichtbaarheid
naar buiten
ZF: 0,15 en LT: 0,50 (afhankelijk van
hellingshoek en materiaal van de lamellen)
Idem als schermen, maar hogere kosten
Vaste zonwering
Geringe kosten
Statisch systeem, bijgevolg zeer betrouwbaar
Geen speciaal onderhoud
Belemmert het zicht niet
Lange levensduur
Variabele bescherming afhankelijk van de stand van
de zon; beperkte flexibiliteit en daardoor verlies
van een deel van de warmtetoevoer door
zoninstraling in de winter
Moeilijke dimensionering
Vooral efficiënt op het zuiden
Geen enkele bescherming tegen diffuse straling
Zonwerende beglazing (al of
niet selectief1)
Geringe kosten
Statisch systeem, bijgevolg zeer betrouwbaar
Geen speciaal onderhoud
Belemmert het zicht niet
Lange levensduur
Efficiënt voor alle oriëntaties
ZF: 0,1 tot 0,45 of 0,17 tot 0,43 (selectief)
LT: 0,1 tot 0,45 of 0,30 tot 0,7 (selectief)
Steeds dezelfde efficiëntie, maar daardoor verlies
van een deel van de warmtetoevoer door
zoninstraling in de winter
Naargelang het geval een verminderde
lichttransmissie het hele jaar door.
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
Toevoer door zoninstraling beheren
Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
SAMENVATTING
92
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN93
0,6
5,0
1,6
4,4
0,4
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Koudebehoefte
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN94
Interne warmtewinsten
N Bezetting
N Verlichting
N Apparatuur
De ontwerper heeft meestal weinig vat op deze keuzes. Het is echter zijn
taak de gebruiker bewust te maken van de gevolgen van de keuzes.
De interne warmtetoevoer komt gedeeltelijk tussen in het primaire-
energieverbruik (criterium voor tertiaire gebouwen maar niet voor
woongebouwen).
ENE06
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN95
Interne warmtewinsten
N Bezetting
N Verlichting
N Apparatuur
Maatregelen:
N Intelligent ontwerp:• Optimalisatie van dachlicht
• verdeling en regeling van de verlichting
• verdeling van grote belastingen
N Gebruik van materieel met goede prestaties
• Rendement van het verlichtingssysteem: minimum 65%
• Vermogen van het verlichtingssysteem < 2,5 W/m².100lux
N Rationeel gebruik: afhankelijk van de voorziene regeling
ENE06
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
Inwerken op ventilatieverliezen
Inertie van het gebouw benutten
Passieve luchtkoeling
Actieve koeling
SAMENVATTING
96
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN
N Inlaat van warme lucht beperken
N Intensieve ventilatie
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN97
0,6
5,0
1,6
4,4
0,4
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Koudebehoefte
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN98
Inlaat van warme lucht tot een minimum beperken
Als de buitenlucht een lagere temperatuur heeft dan de binnenlucht, is
het ‘bypassen’ van de warmtewisselaar vereist
Als de buitenlucht een hogere temperatuur heeft dan de binnenlucht,
moet de inlaat van warme buitenlucht worden vermeden. Hiertoe dient
men:
N het ventilatiedebiet te beperken tot het debiet dat strikt noodzakelijk
is om aan de hygiënische behoeften te voldoen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Intensieve ventilatie hygiënische ventilatie
● vervanging van warme binnenlucht door koelere buitenlucht
● afvoer van de thermische massa van het gebouw (hoe groter de
thermische massa van het gebouw, hoe doeltreffender deze maatregel)
Intensieve ventilatie maakt de luchtkoeling van gebouwen mogelijk met
een beperkt vermogen dat vaak voldoende is in de winter of in het
tussenseizoen:
T = temperatuurverschil tussen de extractieluchttemperatuur en de pulsieluchttemperatuur
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN99
Luchtkoelingsvermogen [W]
=
0,34 x debiet x T
[W/(m³/u).K] [m³/u] [°K]
ENE07
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN100
Intensieve ventilatie: potentieel in het tussenseizoen (eind april)
Voorbeeld (t.o.v. 20 °C):
• Overdag ( 4 °C): 1,36
W/(m³/u)
• 's Nachts ( 8 °C): 2,72
W/(m³/u)
Afhankelijk van de belasting (W/m²) en van T kan men de noodzakelijke debieten voor overdag ramen
Buitentemperatuur [°C]
Bron : écorce
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
22,0
2856 2880 2904 2928 2952 2976 3000 3024 3048 3072
8,2 °C
2,8 °C
4 °C8 °C
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN101
Intensieve ventilatie: potentieel in het tussenseizoen (half augustus)
Voorbeeld (t.o.v. 25 °C):
• Overdag: T < 0, geen enkel
potentieel
• 's Nachts ( 5 °C): 1,7 W/(m³/u)
Buitentemperatuur [°C]
Bron : écorce
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
22,0
24,0
26,0
28,0
30,0
5448 5472 5496 5520 5544 5568 5592 5616 5640 5664
8,5 °C
14,5 °C
5 °C
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN102
Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?
Intensieve ventilatie kan op drie verschillende manieren worden
verwezenlijkt
● Mechanische ventilatie via het bestaande ventilatienet1
● Natuurlijke ventilatie via hiertoe voorziene openingen
● Hybride ventilatie door combinatie van natuurlijke ventilatie en
mechanische ventilatie of een ‘mechanisch ondersteunde’ natuurlijke
ventilatie als de debieten ontoereikend zijn
1 In dit geval moet men de warmtewisselaar ‘bypassen’
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN103
Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?
Hybride ventilatie: soms ingewikkeld
Bron: HybVent – school Tanga – Zweden
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN104
Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?
Keuzecriteria:
● Beheersing van de ventilatiedebieten
●Mogelijkheid de inblaastemperatuur te beheersen
● Mogelijkheid de toevoerlucht te filteren
● Akoestiek
● Prijs
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN105
Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?
+ -
Mechanische ventilatie
Verzekerd debiet
Mogelijkheid de buitenlucht te
filteren
Gedeeltelijke beheersing van de
inblaastemperatuur
Verbruik van de ventilatie-
groepen
Meerkosten wanneer de groep en
kanalen overgedimensioneerd
moeten worden
Natuurlijke ventilatie Nulverbruik
Debiet niet gekend
Meestal niet mogelijk de
buitenlucht te filteren
Meestal niet mogelijk de
inblaastemperatuur te beheersen
Eventuele akoestische problemen
Eventuele inbraakrisico's
Hybride ventilatieZeer gering verbruik
Verzekerde debieten
Meestal niet mogelijk de
buitenlucht te filteren
Meestal niet mogelijk de
inblaastemperatuur te beheersen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN106
Intensieve ventilatie: voorbeelden
Detail nachtventilatie
014
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN107
Intensieve ventilatie: voorbeelden
014
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN108
Tools
● Onderzoeksproject NatVent over natuurlijke ventilatie:
http://projects.bre.co.uk/natvent/ (documentatie en verschillende
kleine softwareprogramma's in verband met het potentieel van
nightcooling)
● Onderzoeksproject HybVent over hybride ventilatie:
http://hybvent.civil.auc.dk/ (documentatie en praktische gevallen)
● http://app.bruxellesenvironnement.be/alter_clim/ raming van het
comfort in tertiaire gebouwen voor verschillende passieve-
koelingsystemen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN109
Tools
Bron: NatVent en Energie Plus
Gering
Gemid-
deld
Hoog
Interne belastingen
%
beglazing
Zonnewinsten
N/Z O/W
Ventilatiesysteem
1 gevelTransver-
saal
Schoorsteen
+ afzuig-
ventilator
Eff. opening in %
van vloer
Ventilatiegraad van
afzuigventilator
Inertie
PuntenTypes* Plafond
Zwaar
M=100
Open
Gesloten
Gemiddeld
M=75
Licht
M=50
Regelstrategie
nachtelijke koelingPunten
Manuele regeling door
operator
Predictieve regeling
Geen nachtelijke
koeling
Niet aanvaardbaar
*M = de som van de helft van het gewicht van de
zijmuren, de achtermuur, de vloer, het plafond, en
van het volledige gewicht van de gevel, gedeeld
door de totale binnenoppervlakte van de wanden
van het lokaal. Het gewicht van een muur wordt
beperkt tot 400 kg/m².
Open
Gesloten
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
Inwerken op ventilatieverliezen
Inertie van het gebouw benutten
Passieve luchtkoeling
Actieve koeling
SAMENVATTING
110
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 111
Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw
Definitie: Thermische inertie kan worden gedefinieerd als het vermogen
van een materiaal warmte op te slaan en vervolgens weer af te geven.
Door de inertie is het mogelijk zowel overdag als 's nachts
temperatuurpieken af te toppen en de opgeslagen koude of warmte in de
wanden met een faseverschuiving af te geven. In een passiefgebouw is de
inertie, in combinatie met een intensieve ventilatie, gewoonlijk van essentieel
belang om oververhitting op een passieve manier te kunnen beheren.
De inertie is afhankelijk van
N de soortelijke warmte van de gebruikte materialen [J/(kg.K)]
N de gecumuleerde massa van deze materialen [kg]
N de toegankelijkheid van deze thermische massa
Ze wordt gewoonlijk uitgedrukt in J/K (SI) of in Wh/K; in het PHPP wordt ze
herleid per m² energetische referentieoppervlakte [Wh/(m²K)]
ENE05
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 112
Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw
Bron: Energie Plus
Betonstructuur
Betegeling
Zware
wanden
Vertrek met hoge
inertie
Zware muren
(aan buitenkant geïsoleerd)
Vertrek met weinig
inertie
Kamerbreed tapijt
Geen wand of
lichte wanden
Lichte muren (aan
binnenkant geïsoleerd)
Vloer
afgegeven warmte
opgeslagen warmte
vertraagde werkelijke last
ogenblikkelijke last (toevoer)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 113
Regeling van de warmte dankzij de inertie van
het gebouw
Bij het verfijnen van het thermische gedrag spelen
nog andere concepten een belangrijke rol, zoals
N de effusiviteit (warmte- of
koudegewaarwording bij contact met een wand)
N de diffusiteit (snelheid van de thermische
informatie in een wand) en de faseverschuiving
die eruit voortvloeit
De wanden hebben een verschillende rol
N De vloer en soms ook de muren absorberen de
invallende zonnestralen
N De andere wanden dragen bij tot de algemene
inertie en tot de efficiënte werking van de
ventilatie 's nachts
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 114
Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw
Hoe de inertie benutten?
Als het gebouw massief is, dient men binnenisolatie en alles wat de
toegang tot de thermische massa belemmert, te vermijden
Als het gebouw een lichte structuur heeft
N Voorkeur geven aan isolatie met een grote warmtecapaciteit
(cellulose, hout,…)
N Voorkeur geven aan zware binnenwanden en vloeren of op zijn
minst deze wanden met een massieve laag bekleden (klei, dubbele
gips-celluloseplaat, dekvloer van beton,…)
In ieder geval is het belangrijk dat er voor een makkelijke toegang tot
de thermische massa wordt gezorgd door isolerende afwerkingen of
verlaagde plafonds/verhoogde vloeren te vermijden. Er bestaan
overigens verlaagde plafonds met onderbrekingen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 115
Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw:
voorbeeld014
Toegankelijkheid van de thermische massa
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
Inwerken op ventilatieverliezen
Inertie van het gebouw benutten
Passieve luchtkoeling
Actieve koeling
SAMENVATTING
116
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Bron: ENE07
Naast intensieve ventilatie kan men nog het volgende toevoegen:
N Geocooling: bij dit systeem circuleert er water in de grond
(horizontale of verticale sondes) dat bij contact met de grond wordt
afgekoeld; het op deze manier afgekoelde water kan voor de
koeling van het gebouw worden gebruikt via de lucht die wordt
toegevoerd door de ventilatie of via een systeem van
koudeplafonds of actieve platen.
N Canadese/Provençaalse put: hierbij wordt de toevoerlucht voor het
gebouw eerst door een ondergrondse buis op geringe diepte
geleid om zo te worden afgekoeld.
STRATEGIE BSP – PASSIEVE LUCHTKOELING117
ENE07
FilterLuchtinlaat
Klep
Afvoer van de condensaten / Sifon
Principeschema van een Canadese put
Maaiveld Dichte
koppelingen
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
Inwerken op ventilatieverliezen
Inertie van het gebouw benutten
Passieve luchtkoeling
Actieve koeling
SAMENVATTING
118
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – ACTIEVE KOELING119
0,6
5,0
1,6
4,4
0,4
0
1
2
3
4
5
6
7
Déperditions
(kWh/m²an)
Apports
(kWh/m²an)
Besoin en froid
Apports solaires
Apports internes
Pertes par ventilation
Pertes par transmission
Koudebehoefte
Toevoer door zoninstraling
Interne toevoer
Verliezen door ventilatie
Verliezen door transmissie
Verliezen
(kWh/m²jaar)
Toevoer
(kWh/m²jaar)
Bron : écorce
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BSP – ACTIEVE KOELING120
Actieve koeling is soms onvermijdelijk
● Te hoge interne belastingen
● Specifieke eisen voor het binnenklimaat
● Moeilijk toe passen passiefmaatregelen
● …
Het komt erop aan de koudebehoefte vooraf tot een minimum te
beperken
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE
TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN
WARMTE AFVOEREN EN REGELEN
SAMENVATTING
121
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE – SAMENVATTING122
Zeer performant gebouw
ontwerpen
Strategie buitende stookperiode
Warmtetoevoer minimaliseren
toevoer door zoninstraling
interne toevoer
instromen van warme lucht
Warmte afvoeren en
regelen
OverventilerenInertie van gebouw benutten
Bodemkoelte benutten
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INHOUDSOPGAVE
DEFINITIES
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)
DYNAMISCHE SIMULATIE
ONTWERPPROCES
123
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DYNAMISCHE SIMULATIE124
Wat is een dynamische thermische simulatie precies?
Simulatie - met zeer korte tijdsstappen (typisch 1 uur) - van een gebouw
in zo realistisch mogelijke omstandigheden.
Doel van deze simulatie?
● Opstellen van de thermische balans op jaarbasis (of seizoenbasis)
● Ramen van het comfort in elke zone (temperatuur, vochtigheid)
Optimaliseren van de gebouwschil
Optimaliseren van het beheer / de regeling van de systemen
Dimensioneren van de systemen
Optimaliseren/valideren van de maatregelen voor het passieve
beheer van oververhitting
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DYNAMISCHE SIMULATIE125
Voordeel ten opzichte van statische methode (PHPP of EPB)
● De gegevens en resultaten worden niet ‘afgevlakt’ (m.b.t. ruimte of
tijd)
●Laat toe de echte gebruiksvoorwaarden te benaderen ≠
gestandaardiseerde/reglementaire berekening
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
DYNAMISCHE SIMULATIE126
Aandachtspunten
● De simulatie wordt uitgevoerd per zone; een precieze definitie van de
zones laat een preciezere invoer toe, waardoor de resultaten ook
preciezer kunnen worden aangewend
●Er moeten heel wat gegevens en hypotheses worden ingevoerd. De
definitie hiervan is vaak moeilijk en men dient steeds de gezochte
resultaten voor ogen te houden (bijv.: analyse van de balans of van het
comfort?). Hierbij dienen de volgende vragen gesteld te worden:
N Welke impact heeft de benadering op de resultaten?
N Zijn de hypotheses niet te ongunstig?
N Zijn de resultaten representatief?
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
Invoer Uitvoer(uur per uur of geïntegreerd)
Klimaat (uur per uur) Comfort
Gebouw Temperatuur en vochtigheid
Samenstelling van de binnen- en buitenwanden Comfort
Kenmerken van de materialen (lambdawaarde,
warmtecapaciteit, zonnefactor,…)
Vermogen & verbruik
Oriëntatie Verwarming
Zonweringen en regeling ervan Koeling
Gebruik (uur per uur) Interne warmtetoevoer en toevoer door
zoninstraling
Bezetting & activiteitsgraad Volume geventileerde lucht
Mechanische en natuurlijke ventilatie: debieten, temperatuur en
regeling
…
Interne belastingen: vermogen en productie van waterdamp
Verlichting: vermogen en regeling
Instelwaarde (uur per uur)
Instelwaarde temperatuur en/of relatieve vochtigheid
…
DYNAMISCHE SIMULATIE127
Simulatie
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
INHOUDSOPGAVE
DEFINITIES
STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)
STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)
DYNAMISCHE SIMULATIE
ONTWERPPROCES
128
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES129
● Schetsontwerp:
N schetsontwerp uitwerken rekening houdend met de hoofdprincipes
die we tot nu toe besproken hebben
N de voorgestelde orde van grootte gebruiken om in een eerste fase
de prestaties van de wanden te bepalen
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES130
● Voorontwerp:
N Het gebouw in het PHPP invoeren zoals het op de voorontwerpplannen
getekend is, zonder zich te bekommeren om thermische bruggen en
beschaduwing; eerder ongunstige (hoewel geen te ongunstige)
standaardwaarden gebruiken als de gegevens niet gekend zijn
(warmterecuperatierendement, Ug,…)
N Enkele specifieke waarden controleren om te bepalen of de berekening
eventueel fouten bevat
N Controleren of aan het criterium inzake de verwarmingsenergiebehoefte
wordt voldaan
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES131
● Voorontwerp:
Zo JA:
Controleren of er voldoende marge voorzien is om het hoofd te kunnen bieden aan
latere verrassingen
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES132
● Voorontwerp:
Zo NEE:
1. De verschillende parameters controleren die toelaten de
kwaliteit van het ontwerp te beoordelen, om op die
manier problemen op te sporen:
• De compactheid
• Het evenwicht warmtetoevoer/zonnewinst
• Gemiddelde U-waarde
• De balans van het gebouw
• …
2. Optimaliseren
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES133
● Definitief ontwerp: op basis van de ‘passieve’ aanpassingen aan het
ontwerp en na bijwerking van de plannen, de PHPP-berekening zoveel
mogelijk preciseren:
N De meetstaat bijwerken (verliesoppervlakten en energetische
referentieoppervlakten)
N Indien nodig de bodemfiche invullen
N De gegevens van de beschaduwing invoeren
N De thermische bruggen integreren
N Zoveel mogelijk de technische waarden preciseren
(lambdawaarde van materialen, rendement van de
warmtewisselaar, kenmerken van raamwerk en beglazing,…); als
deze nog niet gedefinieerd zijn, standaardwaarden behouden
N …
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
ONTWERPPROCES134
● Uitvoering en ‘as built’-versie voor certificering:
N Bijwerking op basis van de evolutie van het ontwerp en wijzigingen
tijdens de werken
N Verzameling van alle nodige documenten voor de certificering
(ATG,…)
SO VO DO I W OP EX
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE
● Een ‘intelligent’ ontwerp maakt het makkelijker zeer goede
prestaties te halen en de kosten te beperken.
● De ontwerplogica is eenvoudig maar de concrete gevallen kunnen
complex zijn: er moet steeds een evenwicht worden gevonden
tussen de winter- en de zomerstrategie.
● Het passiefcriterium is een bijkomend gegeven, maar mag de
architectuur niet beknotten. Compromissen zijn mogelijk!
135
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
TOOLS EN REFERENTIES136
● Interessante tools, internetsites, enz.:
N PHPP-software (Passivhaus Projektierungs Paket): simulatie van het
gebouw en onderzoek van de criteria van de passiefnorm (Excel-
bestand en gebruiksaanwijzing)
N Vade-mecum: te gebruiken in België, in combinatie met de PHPP-software
(beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >
Ressources > Nos publications en ligne)
N Quelles fenêtres pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het
PMP (beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >
Ressources > Nos publications en ligne)
N Quelle ventilation pour ma maison passive ?: document uitgegeven door
het PMP (beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >
Ressources > Nos publications en ligne)
N ConnecTools by pmp: te gebruiken in combinatie met de PHPP-software
(http://pmp-connectools.be/)
N Site van Passivhaus Institut: bevat de links en certificaten van de
producten die gecertificeerd zijn als geschikt voor passiefbouw
(http://www.passiv.de/)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
TOOLS EN REFERENTIES137
N SunChartProgram: weergave van de zonnegrafiek overeenkomstig de
geografische coördinaten
(http://solardat.uoregon.edu/SunChartProgram.html)
N Sundesign stelt diverse tools voor de dimensionering van verschillende
soorten vaste zonwering voor (overstek, lamellen, …)
(http://susdesign.com/)
N Sketch Up: weergave van de schaduwvorming overeenkomstig het
tijdstip
N Carnaval: softwareprogramma dat het zonnemasker van het terrein
weergeeft overeenkomstig de geografische coördinaten
(http://sourceforge.net/projects/carnaval/)
N Onderzoeksproject NatVent m.b.t. natuurlijke ventilatie: documentatie en
verschillende kleine softwareprogramma’s i.v.m. het potentieel van
nightcooling (http://projects.bre.co.uk/natvent/)
N Onderzoeksproject HybVent m.b.t. hybride ventilatie: documentatie en
praktische gevallen (http://hybvent.civil.auc.dk/)
N Alter-clim: software voor de beoordeling van het comfort in tertiaire
gebouwen voor verschillende types passieve koeling
(http://app.bruxellesenvironnement.be/alter_clim/)
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
TOOLS EN REFERENTIES
● Gids duurzame gebouwen
http://www.gidsduurzamegebouwen.brussels
● Fiches:
• ENE03 – ENE04 – ENE06
• ENE07
138
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
CONTACT139
Didier DARIMONT (ICEDD)
Projectbeheerder
Contactgegevens:
: 081/250.480
Web : www.icedd.be
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
140
?
OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016
141
DANK U VOOR UW AANDACHT