opleiding duurzaam gebouw : passief en (zeer) lage energie ... · pdf file basisbegrippen met...

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW :

PASSIEF EN (ZEER) LAGE

ENERGIE

LENTE 2015

Dag 2.2

Isolatie

Pauline De Somer

Pauline.desomer@cenergie.be

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

● Basisbegrippen met betrekking tot warmte en vocht

● Kennismaking met verschillende isolatiematerialen en hun specifieke

eigenschappen

● Kennismaking met verschillende constructiemethodes

● Aandachtspunten bij de uitvoering

● Uitwerking van aantal berekeningsvoorbeelden

2

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

INHOUDSTAFEL

DEFINITIES

HOE ISOLEREN?

BEREKENINGSVOORBEELDEN

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

3

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES

WARMTE

VOCHT

4

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - WARMTE

● λ : warmtegeleidingscoëfficiënt van een materiaal – (W/mK)

● R : warmteweerstand van een isolatielaag – (m²K/W)

R = d / λ (voor een homogene laag)

● RT : totale warmteweerstand van een schildeel – (m²K/W)

RT = Rse + ∑Ri + Rsi

N ∑Ri : som van de warmteweerstand van de isolatielagen N Rse, Rsi : oppervlakteovergangsweerstanden

● U : thermische transmissiecoëfficiënt – (W/m²K)

U = 1 / RT

5

Bron: Opleiding energieadviseur Module 3, de Stadswinkel

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

Umax

(W/m²K)

EPB Brussel 2015

Streefwaarde

Lage-energie

Streefwaarde

Passiefhuis

Daken en plafonds 0,24 0,20 0,08 - 0,15

Muren (bovengronds) 0,24 0,20 0,10 - 0,15

Vloeren (op volle grond, of boven

(kruip)kelder) 0,30 0,30 0,10 - 0,15

Vloeren (in contact met de

buitenomgeving) 0,30 0,30 0,10 - 0,15

Scheidingsmuren Rmin = 1,0 m²K/W 1,0 1,0

Venster 1,8 1,6 0,8

Beglazing 1,1 1,1 0,8

DEFINITIES - WARMTE - Thermische transmissiecoëfficiënt 6

Bron: Handleiding Passiefhuizen , Stad Gent, 2010

Bron: Besluit van 21 februari 2013 tot vaststelling van de eisen op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen, Bijlage XI

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES

WARMTE

VOCHT

7

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● µ : dampdiffusieweerstandsgetal – (-)

● µd : dampdiffusieweerstand van een laag – (m)

µd = µ x d (voor een homogene laag)

● µdT : dampdiffusieweerstand van een schildeel (µdT) – (m)

µdT = µdsi + ∑ µdi + µdse

N ∑µdi : som van de dampdiffusieweerstand van de isolatielagen N µdsi, µdse : oppervlakteovergangsweerstanden

8

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● Condensatie

N Warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude

lucht

N Wanneer warme lucht afkoelt neemt de relatieve

luchtvochtigheid toe

N Bij overschrijding van de dauwpunttemperatuur,

condenseert de waterdamp

9

dauwpunttemperatuur

Bron: Inleiding in de bouwtechnieken, UGent

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● Oppervlaktecondensatie

N Condensatie van waterdamp tegen een koud oppervlak

N Afhankelijk van de ogenblikkelijke relatieve

vochtigheid ter plaatse van een

binnenoppervlak (RVsi < 100%)

● Temperatuurfactor > 0,7

f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te )

● Belangrijk bij bouwknopen

10

Bron: Inleiding in de bouwtechnieken, UGent

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● Schimmelvorming

N Afhankelijk van de maandgemiddelde relatieve

vochtigheid ter plaatse van een

binnenoppervlak (RVsi < 80%)

● Temperatuurfactor > 0,7

f = ( Tsi – Te ) / ( Ti – Te )

● Belangrijk bij bouwknopen

11

Bron: Infoham, Janssens, 2010

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● Inwendige condensatie

N Condensatie van waterdamp in de constructie • Door dampdiffusie via de lagen waaruit de constructie is opgebouwd

• Door stroming van binnenlucht via naden, kieren of onvoldoende

afgedichte doorvoeren

• Door aanwezigheid van bouwvocht

12

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-adviseur IBGE-BIM

-- Temperatuur -- Verzadigingsdampdruk

-- Dampdruk

-- Verzadigingsdampdruk

-- Dampdruk

condensatie fysiek onmogelijk

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

DEFINITIES - VOCHT

● Inwendige condensatie

N Problematisch wanneer vochtaccumulatie een kritische waarde overschrijdt

N Belang van damprem en luchtdichtheid (ononderbroken) • Sterkst isolerende en meest dampopen laag aan de koude zijde

gebouwschil

• Minst isolerende en meest dampdichte laag aan warme zijde

gebouwschil

13

dampdichte

laag

Bron: Moduel 3 – Opleiding EPB-

adviseur IBGE-BIM

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

INHOUDSTAFEL

DEFINTIES

HOE ISOLEREN?

BEREKENINGSVOORBEELDEN

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

14

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE ISOLEREN?

OPAKE DELEN

Thermische prestaties

Milieuclassificatie

Materialen

TRANSPARANTE DELEN

CONSTRUCTIEMETHODE

UITVOERING

15

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties

● Warmtegeleidingscoëfficiënt (λ)- (W/mK)

N Materiaalconstante die aangeeft hoe goed het materiaal warmte geleidt

N ATG, ETA N www.epbd.be N Certificaat van de fabrikant N NBN B62-002:2008 (EPB: Transmissiereferentiedocument)

● Dampdiffusieweerstandsgetal (µ) - (-)

N Materiaalconstante die aangeeft hoemoeilijker waterdamp door het betreffende materiaal kan diffunderen

● Specifieke warmtecapaciteit (c) - (J/kgK)

N Materiaalconstante die de capaciteit van het materiaal om warmte op te slaan en vertraagd weer af te geven uitdrukt

16

MAT04

http://www.epbd.be/

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE? - OPAKE DELEN - Thermische prestaties 17

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie

● Verschillende methodes om milieubelasting van materialen te

vergelijken

N Rekening houden met verschillende milieu-effecten: • Emissies (broeikasgassen, verzurende gassen, …)

• Uitputting van grondstoffen

• Landgebruik

• Hinder (ten gevolge van stank, geluid, licht, …)

N Rekening houden met de volledige levenscyclus (LCA) • Grondstoffenwinning

• Productie

• Vervoer

• Uitvoering

• Afbraak en recyclage

18

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE? - OPAKE DELEN - Milieuclassificatie

● Milieuclassificatie

N Vb. NIBE-classificatie (NIBE - Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en

Ecologie)

• 1a (beste keuze) tot 7c

(onaanvaardbaar)

● Milieucertificeringen

N Europese Ecolabel N Blaue Engel N Natureplus N …

19

MAT04

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » - BIM - lente 2015

HOE? - OPAKE DELEN - Materialen

● Synthetische producten

N Op basis van petrochemische materialen (voornamelijk afgeleide aardolieproducten)

● Minerale producten

N Op basis van minerale grondstoffen • Ruim voorradige grondstoffen (zand, klei, leem, andere aardestoffen...)

• Beperkt voorradige grondstoffen.

● Nagroeibare producten

N Op basis van nagroeibare grondstoffen (afkomstig uit land- en bosbouw)

20

OPLEIDING « DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE » -