opleiding duurzaam gebouw - bruxelles …...2014/02/13 · 2 doelstellingen van de presentatie...

Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw :

ENERGIE

LUCHTDICHTHEID:

THEORETISCHE INLEIDING

Aline BRANDERS

A 2 M

2

Doelstellingen van de presentatie

● Definitie van begrippen gelinkt aan luchtdichtheid

● Aantonen van het belang van een luchtdicht

gebouw

● Toelichten van de methode om de luchtdichtheid te

verifiëren

3

● Definities

● Verificatiemiddelen

● Meetwaarden

● Waarom een gebouw luchtdicht maken?

● Nog een stap verder gaan

Overzicht

4

● Definities


● Meetwaarden



Overzicht

5

Definities / Oorsprong van infiltraties

● Drukverschil

► De wind oefent een druk uit op de

blootgestelde gevels en een onderdruk

op de tegenoverliggende gevels.

► Door de verwarming zet de binnenlucht

van het gebouw uit, waardoor er ook een

overdruk ontstaat t.o.v. buiten.

6

Definities / Lokatie van de infiltraties

● Poreuze materialen

Eikenhout onder de microscoop

(bron : http://inforets.free.fr)

7

Definities / Lokatie van de infiltraties

● Constructiefouten

► Alle aansluitingen zijn een

potentiële bron van

ondichtheden.

Bijvoorbeeld :

dichtingsvoegen tussen

het metselwerk en het

schrijnwerk

● Schrijnwerk

► Draaiende delen / slaper

Bron : CETE de Lyon

8

Definities / Luchtdichtheid

● Dichtheid : Eigenschap van wat dicht is.

► Dicht: toestand waarbij geen medium kan passeren (vloeibaar

of gasvormig)

► Synoniemen: ondoorlaatbaarheid, hermetisch

● Lucht : Gasmengsel bestaande 78% stikstof, 21%

zuurstof, ongeveer 1% argon en sporen van neon,

krypton, xenon en helium

► Luchtdichtheid ≠ winddichtheid !

9

Definities / Luchtdichtheid

● Damp: gasvormige toestand als resultaat van de

transformatie van een vloeistof door de inwerking van

warmte of van de sublimatie van een vaste stof

► Luchtdichtheid ≠ dampdichtheid

Ook al wordt het dampscherm ook wel gebruikt om de

luchtdichtheid te bekomen.

10

● Definities


● Meetwaarden



Overzicht

11

Verificatie / Blower Door

● De luchtdichtheid kan niet

worden berekend, enkel

gemeten.

● Methode : Druktest of

infiltrometrie of Blower Door-

test.

● Enkel met behulp van deze

testen is het mogelijk de

verliezen via in/exfiltratie

precies te bepalen

Bron :

www.architectesdehemptinneetgregoire.be

12

Verificatie / Blower Door

● Principe : Een gegeven drukverschil tussen de binnen-

en buitenkant van het gebouw creëren met behulp van

een ventilator geplaatst in een uitsparing

► zodat de lekverliezen bij dat drukverschil kunnen gemeten

worden

► zodat de onvolkomendheden van de gebouwschil kunnen

aangetoond worden (bij hogere druk dan normaal)

Bron : PassivHausInstitut

13

Verificatie / Referentieteksten

● NBN EN 13829 : Thermische eigenschappen van

gebouwen - Bepaling van de luchtdoorlatendheid

van gebouwen - Overdrukmethode (ISO 9972:1996,

gewijzigd)

► Meetprocedure

► Methodes (A of B)

● Aanvullende bepalingen terug te vinden op

www.epbd.be onder het tabblad

« luchtdichtheidsmeting »

► Moment voor het onder druk zetten

► Voorbereiding van het gebouw

http://www.epbd.be

14

Verificatie / Methode A

● Staat van de bouwwerken: alle werken met een

mogelijke invloed op de luchtdichtheid moeten

gedaan zijn (verwarming, sanitair, elektriciteit,…)

● Openingen naar buiten moeten gesloten zijn

(vensters, etc)

► Niets toevoegen om de luchtdichtheid van de opening te

verbeteren (dampkap, open haard,…)

► Mogelijkheid om sommige openingen met een kleefband

af te dichten: kattenluik, brievenbus, ... (onderdruk,

overdruk)

● Verwarmings- en ventilatiesysteem uitgeschakeld

● Luchtblaasmonden van de GMV of de klimatisatie

afgesloten

● Binnendeuren en valluiken geopend

15

Verificatie / Grotere volumes

● Drukluiken uitgerust met « multi-ventilatoren »

● Ventilatoren speciaal voor zeer grote gebouwen die

luchtdebieten tot 100.000 m3/h aankunnen

Bron : cstc Bron : cstc

Verificatie van de luchtdichtheid Lekdetectie

● Infrarood thermografie

● Anemometer

● Kunstmatige rook (onder- en overdruk)

16

Source : cstc

17

● Definities


● Meetwaarden



Overzicht

18

Waarden / Netto binnenvolume

● Netto binnenvolume

= referentievolume

voor de infiltrometrietest

► Binnenvolume tot juist aan de

luchtdichtiing

► Muren inbegrepen

19

Waarden / 50 Pascal ● Metingen worden uitgevoerd bij een drukverschil van

50 Pa tussen binnen en buiten

(in Frankrijk gebruikt men gewoonlijk een drukverschil van 4

Pa)

●1 Pa = 100g per 1m2

●50 Pa = 5 Beaufort = ongeveer 34 km/h

●Normale omstandigheden = verschil van 2 Pa

20

Waarden / V50

● Definitie : V50 = luchtlekdebiet = luchtvolume dat per

uur ontsnapt door fouten in de luchtdichtheid van

het gebouw) op het volledige volume getest bij een

drukverschil van 50 Pascal.

● Eenheid : m3/h

● Toepassing : Deze indicator wordt weinig gebruikt,

gezien gebouwen moeilijk onderling vergelijkbaar

zijn.

21

Waarden / v50

● Definitie : v50 = luchtlekdebiet per vierkante meter

verliesoppervlak bij een drukverschil van 50 Pascal

● Eenheid : m3/h.m2

● Toepassing : In te geven in de EPB-software

► Defaultwaarde: 12

► Minder gunstige waarde, van belang om een preciese

meting uit voeren

● v50 = V50 / At

22

Waarden / n50

● Definitie : n50 = infiltratievoud

= lekdebiet in verhouding met het binnenvolume

van het gebouw

= aantal keer dat het luchtvolume per uur wordt

ververst

(bij een drukverschil van 50 Pascal)

● Eenheid : m3/h.m3 of 1/h

● Toepassing : In te geven in de PHPP-software

(passiefbouw)

► Waarde max : 0,6

► Verplichting om een preciese meting uit te voeren

● n50 = V50 / Vint

23

Waarden / Conversie n50 / v50

● v50 = V50 / At

● n50 = V50 / Vint

● C = Vext / At

● v50 = n50 . C

● Benadering gezien de compactheid (C) het

buitenvolume in rekening brengt en de n50 het

binnenvolume

24

Waarden / Doelstelling huisvesting

● Gemiddelde van de woningen: n50 ≈ 7,8 vol/h

► SENVIVV (50 huizen in 1990)

● Bij balansventilatie: n50 ≤ 3 vol/h

► NBN D 50-001 en gemiddelde CALE

● Bij balansventilatie met WTW: n50 ≤ 1 vol/h

► NBN D 50-001

● Passief : n50 ≤ 0,6 vol/h

► Passivhaus Institut

Opmerking: bij een zware renovatie kunnen best dezelfde

waarden als bij nieuwbouw gehanteerd worden

25

Waarden / Doelstelling tertiair

● Gebouw met 3 niveaus max : n50 ≤ 2 vol/h

► NBN 13 779

● Gebouw met 3 niveaus min : n50 ≤ 1 vol/h

► NBN 13 779

● Passief : n50 ≤ 0,6 vol/h

► Passivhaus Institut

26

● Definities


● Meetwaarden



Overzicht

Waarom / Beperken van de energieverliezen

27 Source : Architecture et Climat

Netto

energiebehoefte

voor verwarming

ifv het

infiltratievoud (n50)

voor een

vrijstaande woning

in houtskelet en

met een gemidd.

inertie, met een

Ugem van 0,11

W/m2K, en

balansventilatie.

28 ● Mogelijk om 5 à 15 E-punten te winnen dankzij een

goede luchtdichtheid (E max in BHG = 70)


E-peil ifv luchtlek-

debiet v50.

Luchtlekdebiet door de buitenschil van het gebouw

bij een drukverschil van 50 Pa [m³/h.m²]

Rijwoning

Halfopen bebouwing

Vrijstaande woning

29


● Voorbeeld

► Spleet van 1 mm breed

en 1m lang in de luchtdichting

blootgesteld aan een wind van

30km/h

► 14 cm isolatie

► Binnentemperatuur: +20 °C

► Buitentemperatuur: -10 °C

► Drukverschil: 20 Pa (= windkracht 2 à 3 Beaufort)

● ± 5x meer warmteverliezen dan over de volledige

isolatieoppervlakte

Bron : Proclima

30


● Voorbeeld

Bron : Proclima

31

Waarom / De constructie beschermen

● Vermijden dat er condensatie optreedt

in de isolatielaag

● Vaak voorkomende oorzaken

► Te dampdicht onderdak

► Luchtdichting kapot

● Oplossing

► Principe om de gebouwschil

te laten « ademen»

meer en meer dampopen

van binnen naar buiten

Bron : cstc

32

Waarom / De goede werking van de ventilatie begunstigen

● Indien het ventilatievoud n50 toeneemt, vermindert

het rendement van de GMV (maar de GMV wordt

hiermee niet overbodig of nutteloos) :

► De aangezogen lucht is kouder dan voorzien

► De ingeblazen warme lucht gaat deels verloren

33


● Indien de n50 toeneemt, is het debiet niet meer

gegarandeerd

Bron : CETE Lyon

34


n50 ± 0,9

n50 ± 9

n50 ± 6

35

Waarom / Beperken van oncomfortabele luchtstromen

● Luchtdichte en

ademende gebouwschil

= nieuwe Gore-Tex ® -

jas

● Niet luchtdichte en

dampondoorlaatbare

gebouwschil =

geventileerde plastieken

jas

36

Waarom / Andere

● Vermijden dat de warmte binnenkomt in de zomer

(vertragend effect)

● Verbeteren van de akoestische kwaliteit van de

schil

● Te droge binnenlucht vermijden

● Verminderen van de vervuiling in het gebouw

Bron : isoproc

37

Waarom / Brand

● Ontstaan idee: toegenomen brandgevaar

► Backdraft : risico op smeulend vuur (gebrek zuurstof)

► Flashover : explosiegevaar bij interventie brandweer

● Studie FOD Binnenlandse Zaken

► Gelijke evacuatietijd voor de gebruikers

› Voorzie dat de vensters ook kunnen opengaan op de

verdiepingen

► Risico op Backdraft bestaat

› Opleiding van brandweerlui aanpassen

► Belang om goede statistieken bij te houden om te zien of

het risico optreedt

38

● Definities


● Meetwaarden



Overzicht

39

● Gids duurzaam bouwen en renoveren van kleine

gebouwen(fiche ENE04)

► www.leefmilieubrussel.be/gidsduurzamegebouwen

● Fiches voorbeeldgebouwen (fiches 1.1. en 1.2.)

► http://www.leefmilieubrussel.be/Templates/Particuliers/infor

mer.aspx?id=4640&langtype=2067

● Guide pour la conception de maisons neuves

durables

► http://energie.wallonie.be/fr/conception-de-maisons-

neuves-durables.html?IDC=6099&IDD=44684

Tools, interessante websites, ... :

40

● WTCB contact 2012/01 : Spécial étanchéité à l’air

► http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publications

&sub=bbri-contact&pag=Contact33

► Memento étanchéité (ADEME / CETE Lyon)

► http://www.rt-batiment.fr/batiments-neufs/etancheite-a-lair-

du-batiment/letancheite-a-lair-du-batiment.html

Tools, interessante websites, ... :

http://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-contact&pag=Contact33




41

● Luchtdichtheid ≠ windweerstand

● De luchtdichtheid wordt niet berekend, wordt

gemeten (wees voorzichtig de meeteenheid: v50 ≠

n50)

● De luchtdichtheid is belangrijk voor :

► Beperking energieverliezen

► Bescherming van de bouw

► Een goede werking van het ventilatiesysteem

► Beperking ongemakkelijk tocht

Om te onthouden van de presentatie

42

Contact

● Aline BRANDERS

► Architecte

● A 2 M sc sprl

+32 2 640 51 81

► [email protected]

► www.a2m.be

mailto:[email protected]

opleiding duurzaam gebouw - bruxelles …...2014/02/13 · 2 doelstellingen van de presentatie...

Documents