okul Öncesİ kaynaŞtirma siniflarinin kalİtesİnİ … · 2016-10-13 · 49-60 ay 34 72.3 61-68...

OKUL ÖNCESİ KAYNAŞTIRMA SINIFLARININ KALİTESİNİ YORDAYAN

DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ

Betül YILMAZ Gazi Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü

Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU Ankara Üniversitesi, Özel Eğitim Bölümü

Prof. Dr. Bülbin SUCUOĞLU Hacettepe Üniversitesi, Temel Eğitim Bölümü, Okul Öncesi Öğretmenliği ABD

TÜBİTAK, SOBAG 1001 projesi

Proje No: 114K649 15 Haziran 2015-15 Haziran 2018

İçerik ü Sınıf kalitesi ü Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi ü Boyutları ve değerlendirilmesi ü Türkiye’deki çalışmalar ü Neden bu araştırma? ü Yöntem ü Bulgular ve tartışma ü Sonuç

30.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmaları Kongresi, Muğla

Sınıf Kalitesi

Öğretmen •  Eğitim düzeyi •  Deneyim •  Aylık ücret

Öğrenci •  Yaş •  Gelişim

düzeyi Fiziksel koşullar •  Ortam ve

materyaller


Okul Öncesi Kaynaştırma Sınıflarının

Kalitesi Yapı Kalitesi Öğretmen-çocuk sayısı oranı, grup büyüklüğü,

öğretmenin eğitim durumu vb.

Süreç Kalitesi Öğretmen-çocuk etkileşimi

vb. çocukların günlük deneyimlerine doğrudan

etki eden durumlar...

Genel Kalite Yapı kalitesi+süreç

kalitesi


Sınıf kalitesi neden önemli?

Yüksek kaliteli ortamlar çocuklarda daha fazla

gelişimsel ve davranışsal kazanımlar sağlıyor (Bryant, Burchinal,

Lau, & Sparling, 1994; Burchinal, Noberts, Nabors, & Bryant, 1996).

Okul öncesi kaynaştırmanın başarısı, kaynaştırmadan beklenen

kazanımlar için kaliteli ortamlar oluşturulması

önemli (Odom, Buysse, & Soukakou, 2011).

Okul öncesi kaynaştırma programlarının

değerlendirilmesi, desteklenmesi ve

öğretmenlerin profesyonel gelişimi için kalite

değerlendirilmesi önemli (Soukakou, Winton, West, Sideris, &

Rucker, 2014; Vlachou & Fyssa, 2016).

Okul öncesi kaynaştırmanın kalite standartlarının

geliştirilmesi, araştırmalar ve politika geliştirme için sınıflarının kalitesinin

değerlendirilmesi bakış açısı sağlıyor (Soukakou vd.2014).


Türkiye’deki Çalışmalar

•  Erken Çocukluk Ortamlarını Değerlendirme Aracı (Early Childhood Environment Rating Scale -ECERS)

•  Kaynaştırma Sınıf Profili (Inclusive Classroom Profile)

Ülkemizde kullanılan kalite değerlendirme araçları

•  Okul öncesi eğitim ortamlarının değerlendirildiği çalışmalar (Tekmen, 2005; Solak, 2006; Feyman, 2006; Kalkan, 2008; Aksoy, 2009; Göl-Güven, 2009; Güçhan-Özgül, 2011).

•  Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini değerlendiren bir çalışma (Yılmaz, 2014).

Ülkemizde yapılan çalışmalar


Okul öncesi eğitim ortamlarının kalitesi?

ECERS ile yapılan değerlendirmelere göre kalite “sınırlı”

Okul öncesi kaynaştırma ortamlarının kalitesi?


Neden Bu Araştırma? • Ülkemizde okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi ile

ilgili bir çalışma bulunmaktadır. • Kalitenin değerlendirilmesi ve yordayıcı değişkenlerinin

bilinmesi kalitenin artırılması konusunda incelenmesi gereken bir konudur.

• Uluslararası alanyazında da konu ile ilgili daha çok ilişkisel araştırmalar bulunmaktadır. Okul öncesi kaynaştırmanın kalitesinin yordayıcılarının ele alındığı iki araştırmaya ulaşılmıştır (Hestenes, Cassidy, Hedge, & Lower, 2007; Essa, vd. 2008).


Amaç

• Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini incelemek ve öğretmen, özel gereksinimli çocuk ve sınıfa ilişkin değişkenlerin sınıfların kalitesini yordayıp yordamadığını belirlemektir.


Yöntem


Katılımcılar

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, Ankara’da bulunan 13 bağımsız anaokulunun 47 sınıfında araştırma yürütülmüştür.


Öğretmenler Değişkenler Frekans (f) Yüzdelik (%)

Öğretmen yaş 25-35 41 87.2

36 ve üstü 6 12.8

Toplam 47 100

Öğretmen deneyim 2-6 yıl 18 38.2

7-11 yıl 23 49.1

12- 21 yıl 6 12.7

Toplam 47 100

Kaynaştırma ile ilgili eğitim alıp almama

Alanlar 19 40.4

Almayanlar 28 59.6

Toplam 47 100


Özel Gereksinimli Öğrenciler Değişkenler Frekans (f) Yüzdelik (%)

Çocuk cinsiyet Kız 16 34

Erkek 31 66

Toplam 47 100

Çocuk yaş 39-48 ay 11 23.4

49-60 ay 34 72.3

61-68 ay 2 4.3

Toplam 47 100

Çocuk tanı Dil-Konuşma Bozukluğu 11 23.4

Fiziksel-Sağlık 9 19.1

İşitme Engeli 5 10.6

Otizm 10 21.3

Zihin Engeli 12 25.5

Toplam 47 100


Veri Toplama Araçları

•  Mesleki deneyim, kaynaştırma konusunda eğitim alıp almama, sınıf mevcudu..

Öğretmen Bilgi Formu

•  Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesini değerlendirmek amacıyla Soukakou (2012) tarafından geliştirilen bir ölçektir. Türkçe uyarlaması Yılmaz (2014) tarafından yapılmıştır.

Kaynaştırma Sınıf Profili (KSP)

•  Özel gereksinimli öğrencilerin genel eğiitim sınıflarında öğrenim görmelerine yönelik öğretmen tutumlarını belirlemek amacıyla Antonak ve Larive (1995) tarafından geliştirilmiş Kırcaali-İftar (1996) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Beşli likert tipi 20 maddeden oluşmaktadır.

Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği

•  Öğretmenin belli bir öğrenciyle kurduğu ilişkiyi algılama biçimini değerlendirmek amacıyla Pianta (2008) tarafından geliştirilmiş Şahin (2014) tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Okulöncesi dönemden başlayıp ilkokul üçüncu sınıfa kadar kullanılabilen ve likert tipi 15 maddeden oluşan ölçek iki alt boyut içermektedir.

Öğretmen- Öğrenci İlişki Ölçeği

•  Anne-baba ya da öğretmeninin özel gereksinimli bebek ve küçük çocukların becerileri ve yeterliklerini değerlendirdikleri Simeonsson ve Bailey (1988) tarafından geliştirilen ve Sucuoğlu (2016) tarafından ülkemizde geçerlik-güvenirlik çalışmaları yapılan bir ölçektir. Ölçekte dokuz alanda 19 madde yer almaktadır ve bu maddeler 1 ile 6 arasında derecelendirilmektedir.

Yeterlik Indeksi (Ability Index)


Verilerin Analizi • KSP madde puanlarına ilişkin betimsel analiz yapılmış,

değişkenlerin yordayıcılığını belirlemek üzere enter model regresyon analizi yapılmıştır.


Yordayıcı Değişkenler

Öğretmenler • Kaynaştırmaya ilişkin görüşleri • Mesleki deneyimleri (yıl) • Kaynaştırma ile eğitim alıp almamaları • Öğretmen-öğrenci ilişkisi

Öğrenciler • Yeterlik düzeyi puanları

Sınıf •  Sınıf mevcudu


Bulgular ve Tartışma


Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesi

KSP Maddeler N Ranj Ortalama Standart Sapma

1.Ortam,araç gereçlerin uyarlanması 47 2-5 3.42 .71

2.Akran etkileşimine yetişkin katılımı 47 1-3 1.80 .61

3.Oyuna rehberlik 47 1-4 2.00 .75

4.Çatışma çözme* 47 0-2 .08 .35

5.Grup üyeliği 47 1-5 2.21 .77

6.Çocuklar ve yetişkinler arasındaki ilişkiler 47 1-4 2.51 .83

7.İletişim için destekleme 47 1-3 1.72 .53

8.Grup etkinliklerini uyarlama* 47 0-4 2.02 1.52

9.Etkinlikler arası geçiş 47 2-3 2.02 .40

10.Geribildirim 47 1-3 1.87 .49

11.Aile uzman işbirliği* 47 1-1 1.00 .00

12.Çocukların öğrenmelerini takip etme 47 1-2 1.19 .39

Ortalama puan 47 1.40-3.09 2.01 .37


KSP Maddeler Türkiye ABD (Soukakou, Winton, West, Sideris,

&Rucker, 2015)

Yunanistan (Fyssa & Vlochou, 2015)

1.Ortam,araç gereçlerin uyarlanması 3.42 6.22 3.69

2.Akran etkileşimine yetişkin katılımı 1.80 3.37 2.73

3.Oyuna rehberlik 2.00 4.45 2.96

4.Çatışma çözme .08 3.96 1.33

5.Grup üyeliği 2.21 5.49 2.58

6.Çocuklar ve yetişkinler arasındaki ilişkiler 2.51 4.10 3.37

7.İletişim için destekleme 1.72 4.47 2.88

8.Grup etkinliklerini uyarlama 2.02 4.71 2.73

9.Etkinlikler arası geçiş 2.02 4.22 2.92

10.Geribildirim 1.87 3.86 3.17

11.Aile uzman işbirliği 1.00 3.27 -

12.Çocukların öğrenmelerini takip etme 1.19 4.31 1.17

Ortalama puan 2.01 4.39 2.81


Türkiye ve diğer ülkeler?

KSP Ortalama Puanını Yordayan Değişkenler

KSP puanları

Değişkenler B Se β t p

Sabit .794 .625 1.272 .211

Kaynaştırmaya ilişkin görüşler

.015 .007 .279 2.058 .046

Kaynaştırma konusunda eğitim alma durumu

-.208 .102 -.273 -2.033 .049

R: .573 R2: .328 F: 3.257 p=.011


Sonuç ve Öneriler • Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesinin yetersiz-

sınırlı arasında yer aldığı görülmektedir. Bu durum kaynaştırmanın başarısı ve sınıflardaki çocukların gelişimsel kazanımları da düşünüldüğünde istenmedik bir durumdur.

• Bu konuda yapılması gereken çok boyutlu araştırmalara gereksinim bulunmaktadır.

• Kaynaştırma ile ilgili öğretmen eğitimi çalışmalarında “sınıf kalitesi” önemli bir kapsam olarak dikkate alınmalıdır.

• Okul öncesi kaynaştırma konusunda standartların oluşturulması ile ilgili kalite çalışmalarının yol gösterici olabileceği düşünülmektedir.

30.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmalar Kongresi, Muğla

•  Aksoy, P. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarının eğitim ortamlarının niteliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tokat ili örneği).Yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi (Ankara: Ankara Üniversitesi).

•  Bryant, D. M., Burchinal, M., Lau, L. B., & Sparling, J. J. (1994). Family and classroom correlates of Head Start children's developmental outcomes. Early Childhood Research Quarterly, 9(3-4), 289-309.

•  Burchinal, M. R., Roberts, J. E., Nabors, L. A., & Bryant, D. M. (1996). Quality of center child care and infant cognitive and language development. Child Development, 606-620.

•  Essa, E. L., Bennett, P. R., Burnham, M. M., Martin, S. S., Bingham, A., & Allred, K. (2008). Do variables associated with quality child care programs predict the inclusion of children with disabilities?. Topics in Early Childhood Special Education, 28(3), 171-180.

•  Feyman, N. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin çocuklarıngelişim alanları üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

•  Fyssa, A., & Vlachou, A. (2015). Assessment of Quality for Inclusive Programs in Greek Preschool Classrooms. Journal of Early Intervention, 37(3), 190-207.

•  Göl- Güven, M. (2009). Evaluation of the early childhood classrooms in Turkey. Early Childhood Development and Care, 179(4), p. 437-451.

•  Güçhan-Özgül, S. (2011). Okul öncesi eğitim ortamlarının kalite değişkenleri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.

•  Hestenes, L.L., Cassidy, D.J., Hedge, A.V., & Lower, J.K. (2007). Quality in inclusive and noninclusive infant and toddler classrooms. Journal of Research in Childhood Education, 1, 69-84.

•  Kalkan, E. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin fiziksel koşullar açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

•  Odom, S. L., Buysse, V., & Soukakaou, E. (2011). Inclusion for young children with disabilities: A quarter century of research perspectives. Journal of Early Intervention, 4, 344-356.

•  Solak, N. (2007). Adana il merkezinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında kalitenin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.

•  Soukakou, E. P. (2012). Measuring quality in inclusive preschool classrooms: Development and validation of the Inclusive Classroom Profile (ICP). Early Childhood Research Quarterly, 27(3), 478-488.

•  Soukakou, E. P., Winton, P. J., West, T. A., Sideris, J. H., & Rucker, L. M. (2014). Measuring the Quality of Inclusive Practices Findings From the Inclusive Classroom Profile Pilot. Journal of Early Intervention, 36(3), 223-240.

•  Tekmen, B. (2005). A study on the structural and process of early childhood and care centers in Ankara. Unpublished master thesis, METU, Ankara.

•  Yılmaz, B. (2014). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarının kalitesinin değerlendirilmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.


Kaynakça

TEŞEKKÜRLER J

30.09.2016 Uluslararası Çağdaş Eğitim Araştırmalar Kongresi, Muğla

okul Öncesİ kaynaŞtirma siniflarinin kalİtesİnİ … · 2016-10-13 · 49-60 ay 34 72.3 61-68...

Documents