A D R FR. L' ACCORD EUROPÉEN RELATIF AU TRANSPORT INTERNATIONAL DES MARCHANDISES DANGEREUSES PAR ROUTE MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA DOTYCZĄCA DROGOWEGO PRZEWOZU TOWARÓW I ŁADUNKÓW NIEBEZPIECZNYCH SPORZĄDZONA W GENEWIE DNIA 30 WRZEŚNIA 1957R. ZOSTAŁA RATYFIKOWANA PRZEZ PAŃSTWO POLSKIE W 1975 R. PRZEPISY UMOWY ADR SĄ NOWELIZOWANE W CYKLU DWULETNIM. UMOWA OBOWIĄZUJE OBECNIE W 44 KRAJACH. OD 2003 ROKU KAŻDE PRZEDSIĘBIORSTWO ZAJMUJĄCE SIĘ TRANSPORTEM DROGOWYM TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH, ZOBOWIĄZANE JEST DO WYZNACZENIA U SIEBIE DORADCY DS BEZPIECZEŃSTWA (DORADCA ADR), KTÓREGO ZADANIEM JEST POMOC W REALIZACJI WYMAGAŃ NAŁOŻONYCH PRZEZ KONWENCJĘ, SPORZĄDZANIE OBOWIĄZKOWYCH SPRAWOZDAŃ ROCZNYCH DO WOJEWODY, ORAZ WPROWADZANIE ODPOWIEDNICH PROCEDUR I INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA. ZAWARTOŚĆ UMOWY ADR AKTUALNIE OBOWIĄZUJĄCA WERSJA UMOWY ADR TO WERSJA 2007R. SKŁADA SIĘ ONA Z UMOWY WŁAŚCIWEJ ORAZ Z ZAŁĄCZNIKÓW A I B, BĘDĄCYCH JEJ INTEGRALNĄ CZĘŚCIĄ. UMOWA WŁAŚCIWA OKREŚLA STOSUNKI PRAWNE MIĘDZY UCZESTNICZĄCYMI PAŃSTWAMI, NATOMIAST ZAŁĄCZNIKI ZAWIERAJĄ PRZEPISY REGULUJĄCE W SZEROKIM ZAKRESIE WARUNKI PRZEWOZU POSZCZEGÓLNYCH MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH W MIĘDZYNARODOWYM TRANSPORCIE SAMOCHODOWYM. ZAŁĄCZNIK A ZAŁĄCZNIK A OBEJMUJE PODZIAŁ WSZYSTKICH PRODUKOWANYCH NA ŚWIECIE MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH NA 13 KLAS ZAGROŻEŃ ORAZ ZAWIERA SZCZEGÓŁOWĄ KLASYFIKACJĘ TYCH MATERIAŁÓW W POSZCZEGÓLNYCH KLASACH: KLASA 1 MATERIAŁY I PRZEDMIOTY WYBUCHOWE 2 GAZY 3 MATERIAŁY CIEKŁE ZAPALNE 4.1 MATERIAŁY STAŁE ZAPALNE 4.2 MATERIAŁY SAMOZAPALNE 4.3 MATERIAŁY WYTWARZAJĄCE W ZETKNIĘCIU Z WODĄ GAZY ZAPALNE 5.1 MATERIAŁY UTLENIAJĄCE 5.2 NADTLENKI ORGANICZNE 6.1 MATERIAŁY TRUJĄCE 6.2 MATERIAŁY ZAKAŹNE 7 MATERIAŁY PROMIENIOTWÓRCZE 8 MATERIAŁY ŻRĄCE 9 RÓŻNE MATERIAŁY I PRZEDMIOTY NIEBEZPIECZNE DODATKOWO W TYM ZAŁĄCZNIKU OKREŚLONE ZOSTAŁY OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE WARUNKI OPAKOWANIA POJEDYNCZYCH MATERIAŁÓW, WYMAGANIA W ZAKRESIE OZNAKOWANIA MATERIAŁÓW ORAZ WARUNKI BADAŃ I ZNAKOWANIA TYCH MATERIAŁÓW. 1 MATERIAŁY WYBUCHOWE 2.1 GAZY PALNE 2.2 GAZY NIEPALNE 2.3 GAZY TRUJĄCE 3 CIECZE ZAPALNE 4.3 NIEBEZPIECZNE W ZETKNIĘCIU Z WODĄ 5.1 UTLENIAJĄCE 6.1 TRUJĄCE 6.2 ZAKAŹNE 7 RADIOAKTYWNE 8 ŻRĄCE 9 NIEBEZPIECZNE ZAŁĄCZNIK B W ZAŁĄCZNIKU B OKREŚLONE SĄ: WARUNKI PRZEWOZU POSZCZEGÓLNYCH MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH 1 WARUNKI TECHNICZNE POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH WARUNKI TECHNICZNE PRZYCZEP (NACZEP), CYSTERN I KONTENERÓW - CYSTERN WARUNKI OZNAKOWANIA POJAZDÓW I DODATKOWEGO ICH WYPOSAŻENIA WARUNKI ZAŁADUNKU I WYŁADUNKU POSZCZEGÓLNYCH MATERIAŁÓW ZAKAZY ŁADOWANIA ŁADUNKU RAZEM W JEDNYM POJEŹDZIE WYMAGANIA DOTYCZĄCE OSÓB UCZESTNICZĄCYCH W PRZEWOZIE NIEZBĘDNA DOKUMENTACJA PRZY TYCH PRZEWOZACH PAŃSTWA, KTÓRE RATYFIKOWAŁY UMOWĘ ADR OBECNIE DO UMOWY ADR (W KOLEJNOŚCI ALFABETYCZNEJ) NALEŻĄ PAŃSTWA: - ALBANIA, AUSTRIA, AZERBEJDŻAN, BELGIA, BIAŁORUŚ, BOŚNIA I HERCEGOWINA, BUŁGARIA, CHORWACJA, CYPR, CZARNOGÓRA, DANIA, ESTONIA, FEDERACJA ROSYJSKA, FINLANDIA, FRANCJA, GRECJA, HISZPANIA, HOLANDIA, IRLANDIA, KAZACHSTAN, LIECHTENSTEIN, LITWA, LUKSEMBURG, ŁOTWA, MACEDONIA, MALTA, MAROKO, MOŁDAWIA, NIEMCY, NORWEGIA, POLSKA, PORTUGALIA, REPUBLIKA CZESKA, RUMUNIA, SERBIA, SŁOWACJA, SŁOWENIA, SZWAJCARIA, SZWECJA, TUNEZJA, UKRAINA, WĘGRY, WIELKA BRYTANIA, WŁOCHY [1 ]

UMOWA ADR MA WSPÓLNE ŹRÓDŁA Z UMOWAMI DOTYCZĄCYMI MIĘDZYNARODOWEGO TRANSPORTU: DROGĄ MORSKĄ (IMDG),

KOLEJOWĄ (RID) I LOTNICZĄ (ICAO).

System ADR – stosowany w większości krajów europejskich, także w Maroko i Tunezji

Jednostki transportowe przewożące towary niebezpieczne, powinny być zaopatrzone w dwie prostokątne tablice odblaskowe barwy pomarańczowej odpowiadające wymaganiom podanym pod 5.3.2.2.1, umieszczone w płaszczyźnie pionowej. Powinny być one przymocowane z przodu i z tyłu jednostki transportowej prostopadle do osi podłużnej tej jednostki. Tablice powinny być dobrze widoczne. Jeżeli w kolumnie (20) tabeli A w dziale 3.2 wskazany jest numer rozpoznawczy zagrożenia, to pojazdy-cysterny lub jednostki transportowe zawierające jedną lub więcej cystern przewożących towary niebezpieczne powinny być dodatkowo zaopatrzone na bokach każdej cysterny lub komory cysterny w dobrze widoczne tablice barwy pomarańczowej, zgodne z wymaganiami podanymi pod 5.3.2.1.1, umieszczone równolegle do osi podłużnej pojazdu. Tablice te powinny być zaopatrzone w numer rozpoznawczy zagrożenia oraz numer ONZ podane odpowiednio w kolumnach (20) i (1) tabeli A w dziale 3.2 dla każdej substancji przewożonej w cysternie lub w komorze cysterny. Tablice barwy pomarańczowej, które nie dotyczą przewożonych towarów niebezpiecznych lub ich pozostałości, powinny być zdjęte lub zakryte. Jeżeli tablice są zakryte, to ich zakrycie powinno pozostać skuteczne po 15 minutach przebywania w ogniu. Minimalne wymiary: Tablice odblaskowe barwy pomarańczowej powinny mieć szerokość 40 cm i wysokość nie mniejszą niż 30 cm; powinny być otoczone czarnym obrzeżem o szerokości nie większej niż 15 mm. Tablice powinny być dobrze widoczne. Jeżeli wielkość lub konstrukcja pojazdu powoduje, że dostępna powierzchnia jest zbyt mała do umieszczenia takich tablic barwy pomarańczowej, to ich wymiary mogą być zmniejszone do 300 mm szerokości, 120 mm wysokości i 10 mm szerokości czarnego obrzeża. Numer rozpoznawczy zagrożenia i numer ONZ powinny być naniesione czarnymi cyframi o wysokości 100 mm i grubości linii 15 mm. Numer rozpoznawczy zagrożenia powinien znajdować się w górnej części tablicy, a numer rozpoznawczy materiału - w części dolnej; numery te powinny być oddzielone czarną, poziomą linią o grubości 15 mm, przechodzącą w połowie wysokości tablicy (patrz Dodatek 5.3.2.2.3). Numer rozpoznawczy zagrożenia i numer ONZ powinny być nieścieralne i powinny zachować czytelność po piętnastominutowym przebywaniu w ogniu. Tło: barwa pomarańczowa tablic w normalnych warunkach użytkowania powinna zawierać współrzędne trójchromatyczne określone w 5.3.2.2.1, a współczynnik luminancji barwy odbitej: b > 0,12.

Licznik: numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa - dwie lub trzy cyfry. Mianownik: numer rozpoznawczy materiału - cztery cyfry.

Tablica z umieszczonymi na niej numerami rozpoznawczymi stosowana jest przy przewozach materiałów niebezpiecznych w cysternach lub luzem. Przy przewozach w tzw. sztukach przesyłki stosowane są tablice pomarańczowe bez numerów rozpoznawczych.

Na tablicy koloru pomarańczowego w liczniku:

Pierwsza cyfra numeru rozpoznawczego rodzaju niebezpieczeństwa określa zasadniczą właściwość niebezpieczną materiału, rodzaj niebezpiecznego materiału, przy czym:

· 2 - oznacza gaz, · 3 - materiał ciekły zapalny, · 4 - materiał stały zapalny · 5 - materiał utleniający, podtrzymujący palenie lub nadtlenek organiczny, · 6 - materiał trujący, · 8 - materiał żrący,

· - Druga i trzecia cyfra numeru precyzują: · a) rodzaj niebezpieczeństwa, · b) stopień zagrożenia,

· c) dodatkowe cechy niebezpieczne.

Znaczenie oznaczeń cyfrowych drugiej i trzeciej cyfry numeru:

· 0 - brak dodatkowego zagrożenia (zagrożenie jest dostatecznie scharakteryzowane pierwszą cyfrą),

· 1 - wybuchowość, · 2 - zdolność wytwarzania gazu, · 3 - łatwozapalność, · 5 - właściwości utleniające, · 6 - toksyczność, · 7 - promieniotwórczość, · 8 - działanie żrące, · 9 - niebezpieczeństwo gwałtownej reakcji w wyniku samoczynnego rozpadu lub

polimeryzacji.

Powtórzenie cyfry w numerze oznaczającym niebezpieczeństwo (pierwsza i druga cyfra są takie same) oznacza nasilenie niebezpieczeństwa głównego. Do oznaczeń cyfrowych niebezpieczeństwa wprowadzono dodatkowo znak "X". Znak ten podstawiony przed numerem rozpoznawczym niebezpieczeństwa oznacza absolutny zakaz kontaktu tego materiału z wodą.

Przykłady

· Przykładowe znaczenie numerów niebezpieczeństwa: · 20 - gaz obojętny, · 22 - gaz schłodzony, · 223 - gaz schłodzony palny, · 225 - gaz schłodzony utleniający (podtrzymuje palenie), · 23 - gaz palny, · 236 - gaz palny i trujący, · 239 - gaz palny mogący powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, · 25 - gaz utleniający, · 26 - gaz trujący, · 265 - gaz trujący i utleniający (podtrzymuje palenie), · 266 - gaz silnie trujący, · 268 - gaz trujący i żrący, · 286 - gaz żrący i trujący, · 30 - ciecz zapalna (temperatura zapłonu od 21 do 100°C), · 33 - ciecz łatwozapalna (temperatura zapłonu niższa niż 21°C), · X333 - ciecz samozapalna reagująca niebezpiecznie z wodą, · 336 - ciecz łatwozapalna i trująca, · 338 - ciacz łatwozapalna i żrąca, · X338 - ciecz łatwozapalna i żrąca reagująca niebezpiecznie z wodą, · 339 - ciecz łatwozapalna mogąca powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, · 39 - ciecz zapalna mogąca powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, · 40 - materiał stały zapalny, · X423 - materiał stały zapalny reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy

zapalne,

· 44 - materiał stały zapalny, w podwyższonej temperaturze znajdujący się w stanie stopionym,

· 446 - materiał stały zapalny i trujący, w podwyższonej temperaturze znajdujący się w stanie stopionym,

· 46 - materiał stały zapalny i trujący, · 50 - materiał utleniający (podtrzymujący palenie), · 539 - nadtlenek organiczny zapalny, · 558 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie) i żrący, · 559 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie), mogący powodować

samorzutną i gwałtowną reakcję, · 589 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie) i żrący, mogący spowodować

samorzutną i gwałtowną reakcję, · 60 - materiał trujący lub szkodliwy, · 63 - materiał trujący lub szkodliwy i zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C), · 638 - materiał trujący lub szkodliwy oraz zapalny (temperatura zapłonu od 21 do

55°C) i żrący, · 66 - materiał silnie trujący, · 663 - materiał silnie trujący lub szkodliwy oraz zapalny (temperatura zapłonu nie

wyższa niż 55°C), · 68 - materiał trujący lub szkodliwy i żrący, · 69 - materiał trujący lub szkodliwy, mogący spowodować samorzutną gwałtowną

reakcję, · 80 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego, · 83 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz zapalny

(temperatura zapłonu od 21 do 55°C), · 839 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz zapalny

(temperatura zapłonu od 21 do 55°C) mogący spowodować samorzutną i gwałtowną reakcję,

· 85 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz utleniający (podtrzymujący palenie),

· 856 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz utleniający (podtrzymujący palenie) i trujący,

· 86 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz trujący, · 88 - materiał silnie żrący, · X88 - materiał silnie żrący, reagujący niebezpiecznie z wodą, · 883 - materiał silnie żrący i zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C), · 885 - materiał silnie żrący i utleniający (podtrzymujący palenie), · 886 - materiał silnie żrący i trujący, · X886 - materiał silnie żrący i trujący, reagujący niebezpiecznie z wodą, · 89 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego, mogący

spowodować samorzutną i gwałtowną reakcję.

W mianowniku numer ONZ

Konwencja ADR wymaga posiadania także tablic graficznych według poniższej klasyfikacji:

· materiały stwarzające zagrożenie wybuchem masowym

· materiały stwarzające małe zagrożenie wybuchem

· materiały stwarzające bardzo małe zagrożenie wybuchem

· materiały stwarzające skrajnie małe zagrożenie wybuchem

· gazy palne

· gazy trujące

· gazy niepalne, nietrujące

· tlen

· ciecze palne o temp. zapłonu poniżej 61°C

· materiały stałe palne

· materiały stałe samozapalne

· materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

· materiały utleniające

· nadtlenki organiczne

· materiały trujące

· materiały zakaźne

· materiały radioaktywne

· materiały żrące

· materiały niebezpieczne, różne

Oznakowanie przesyłek zawierających ograniczone ilości materiałów niebezpiecznych

wyłączających stosowanie przepisów ADR (z wyj. działu 3.4)

Nazwa: znak LQ - oznacza, że do przewozu tego materiału lub przedmiotu niebezpiecznego nie mają zastosowania przepisy innych działów ADR (oprócz działu 3.4; kody: LQ 0-28). Każda sztuka przesyłki oznakowana jest w sposób widoczny i trwały: - numerem rozpoznawczym zawartego w niej materiału, podanym w kolumnie (1) tabeli A w dziale 3.2 i poprzedzonym literami "UN"; lub - w przypadku materiałów o różnych numerach rozpoznawczych umieszczonych w tej samej sztuce przesyłki: 1) numerami rozpoznawczymi zawartych w niej materiałów, poprzedzonymi literami "UN", lub 2) literami "LQ" ("Limited Quantities") Minimalne wymiary: oznakowanie LQ lub UNxxxx powinno być naniesione w polu rombu, o długości boku co najmniej 100 mm, z obrzeżem zaznaczonym linią. Jeżeli wymaga tego rozmiar sztuki przesyłki, to podany wymiar może być zmniejszony, pod warunkiem, że oznakowanie pozostanie dobrze widoczne. Symbol ( eksplodująca bomba): czarny Tło: białe Uwagi: cyfra "1" w dolnym narożu, ** Miejsce na wpisanie podklasy; nie należy wypełniać w przypadku gdy skłonność do wybuchu jest zagrożeniem dodatkowym, * Miejsce na wpisanie grupy zgodności; nie należy wypełniać w przypadku gdy skłonność do wybuchu jest zagrożeniem dodatkowym. Znak: Znak ostrzegający o

gazowaniu Na każdym kontenerze lub pojeździe, który został poddany gazowaniu, w miejscu dobrze widocznym dla osób próbujących wejść do tego kontenera lub pojazdu, powinien być umieszczony znak ostrzegawczy zgodny ze wzorem podanym poniżej. Informacje podane na znaku ostrzegawczym powinny być zapisane w języku, który przez nadawcę został uznany za właściwy. Minimalne wymiary: 250 x 300 mm Napisy: czarne, Tło: białe Znak: Znak dla substancji o podwyższonej

temperaturze Pojazdy-cysterny, kontenery-cysterny, cysterny przenośne, specjalne pojazdy lub kontenery albo specjalnie wyposażone pojazdy lub kontenery, dla których wymagany jest znak dla substancji o podwyższonej temperaturze zgodnie z przepisem specjalnym 580 podanym w kolumnie (6) tabeli A w dziale 3.2, powinny być zaopatrzone - w przypadku pojazdów - na obu bokach i z tyłu, a w przypadku kontenerów, kontenerów-cystern i cystern przenośnych - na obu bokach oraz z przodu i z tyłu - w znak zgodny z podanym wzorem. Minimalne wymiary: znak w kształcie trójkąta o długości boku co najmniej 250 mm w kolorze czerwonym.

Znak: Znak opakowaniowy ADR Znak ten oznacza, że opakowanie spełnia odpowiednie przepisy ADR. W opakowaniach metalowych zamiast symbolu mogą być zastosowane wytłoczone duże litery "UN"; lub znak "RID/ADR" dla opakowań dopuszczonych do transportu kolejowego oraz drogowego. Znak nie powinien on być używany do innych celów niż do certyfikacji.

Hazchem- code System stosowany w Wielkiej Brytanii

Dolne pole - numer telefonu

Liczba czterocyfrowa- numer ONZ

Górne pole - kod Hazchem

· 1 cyfra

Środek gaśniczy:

1. prąd wody zwarty 2. prąd wody rozproszony 3. piana 4. proszek

· 1 litera środki ochrony osobistej - rodzaj działań o rozcieńczyć - spuścić do kanalizy

§ ochrona pełna § P - może wybuchnąć § R

§ ochrona dróg oddechowych § S - może wybuchnąć § S - może wybuchnąć, ochrona tylko przy pożarze

§ T § T - ochrona tylko przy pożarze

obwałować - nie może dostać się do wód o ochrona pełna

§ W - może wybuchnąć § X

o ochrona dróg oddechowych § Y - może wybuchnąć § Y - może wybuchnąć, ochrona tylko przy pożarze § Z § Z - ochrona tylko przy pożarze

· 2 litera - ewentualnie E - rozważyć ewakuację V - może wybuchnąć

Symbol graficzny odnosi się do głównego zagrożenia

System Fire Protection Association Diament niebezpieczeństwa - System stosowany na przesyłkach z USA.

Diament bezpieczeństwa - system natychmiastowej oceny niebezpieczeństwa w wypadkach z materiałami niebezpiecznym

3 CZERWONY Niebezpieczeństwo zapalenia

2 ŻÓŁTY Niebezpieczeństwo eksplozji

4 NIEBIESKI Zagrożenie zdrowia

SEKTOR 1 - BIAŁY - Woda dopuszczalna do gaszenia Puste pole w środku - woda dopuszczalna jako środek gaśniczy W Nie używać wody jako środka gaśniczego

Przy uwolnieniu - niebezpieczeństwo promieniowania (materiał radioaktywny)

SEKTOR 2 - ŻÓŁTY - Niebezpieczeństwo eksplozji 4 - Duże niebezpieczeństwo eksplozji 3 - Niebezpieczeństwo eksplozji pod wpływem działania ciepła lub silnego wstrząśnięcia (np. przy uderzeniach). Wydzielić strefę zagrożenia. Gasić tylko zza osłony 2 - Możliwe silne reakcje chemiczne. Konieczne podjęcie wzmożonych środków ostrożności. Gaszenie z zachowaniem bezpiecznego dystansu 1 - Przy ogrzaniu materiał niestabilny. Konieczne zachowanie środków ostrożności 0 - Brak niebezpieczeństwa w normalnych warunkach SEKTOR 3 - CZERWONY - Niebezpieczeństwo zapalenia 4 - Materiał ekstremalnie łatwopalny przy każdej temperaturze 3 - Niebezpieczeństwo zapalenia przy normalnej temperaturze 2 - Niebezpieczeństwo zapalenia przy ogrzaniu 1 - Niebezpieczeństwo zapalenia przy kontakcie z ogniem (płomieniem) 0 - Nie występuje niebezpieczeństwo zapalenia w normalnych warunkach SEKTOR 4 - NIEBIESKI - Zagrożenie zdrowia 4 - Bardzo niebezpieczny, unikać kontaktu z płynem lub parami bez pełnej ochrony. Unikać obecności w strefie zagrożenia 3 - Bardzo niebezpieczny, obecność w strefie zagrożenia tylko w pełnym ubraniu ochronnym i aparacie izolującym 2 - Niebezpieczny, obecność w strefie zagrożenia tylko w aparacie ochrony dróg oddechowych 1 - Małe niebezpieczeństwo, zalecane maski z wkładami filtrującymi 0 - Brak zagrożenia

ZNAKI INFORMACYJNE STOSOWANE W INNYCH RODZAJACH TRANSPORTU

Znak: Materiały niebezpieczne dla artykułów spożywczych

Znaki używane dla przesyłek mogących skazić środki spożywcze, pasze, karmę dla zwierząt, akweny wodne itp. Znaki używane najczęściej w transporcie wodnym.

Znak: Niebezpieczeństwo zatrucia

Znaki określające niebezpieczne strefy lub pojemniki, w których istnieje: - ryzyko wystąpienia w powietrzu trujących gazów, - ryzyko wystąpienia skażonego materiału biologicznego, Stosowane w transporcie lotniczym.

Znak: Zwierzęta

Znak informujący o żywych zwierzętach. Znak: Materiały magnetyzujące

Znak informujący o właściwościach maganetyzujacych (zakłócających pole magnetyczne) materiału znajdujących się wewnątrz.

Znak: Zakaz przewóz towarów niebezpiecznych

Zakaz transportu lotniczego materiałów niebezpiecznych. Znak: Opakowanie kriogeniczne

Opakowanie zawierające materiał silnie schłodzony. Znak: Znak wskazujący górną płaszczyznę opakowania

Znaki informujące o sposobie układania przesyłek. Znak: Transport lotniczy

Przesyłka przygotowana do transportu lotniczego.

ZNAKI I SYMBOLE INFORMACYJNE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH

Znaki umieszczone poniżej znajdują się na opakowaniach jednostkowych i wskazują na właściwości materiałów ujawniające się przy ich stosowaniu. Znaki te są umieszczane na opakowaniach niezależnie od nalepek ADR. Umieszczenie tego znaku nie jest równoznaczne z materiałem niebezpiecznym w zrozumieniu przepisów ADR. O tym czy opakowanie transportowe zawiera materiał klasyfikowany w przepisach ADR informuje wyłącznie oznakowanie i nalepki według wzoru ADR.

Właściwości wybuchowe Znak: Symbol:

E

Właściwości utleniające Znak: Symbol:

O

Właściwości zapalające Znak: Symbol:

F

Natężone właściwości zapalające Znak: Symbol:

F+

Właściwości trujące Znak: Symbol:

T

Natężone właściwości trujące Znak: Symbol:

T+

Właściwości drażniące Znak: Symbol:

Xn

Właściwości szkodliwe Znak: Symbol:

Xi

Właściwości żrące Znak: Symbol:

C

Właściwości niebezpieczne dla środowiska Znak: Symbol:

N

Wprowadzenie nowego znaku dla materiałów zagrażających środowisku; zgodnie z nowymi wymaganiami sztuki przesyłki zawierające materiały zagrażające środowisku (spełniające kryteria określone w nowym

przepisie 2.2.9.1.10) powinny być trwale oznakowane znakiem dla materiałów zagrażających środowisku (wzór poniżej).

Wymiary znaku: 100x100 mm (z wyjątkiem przypadków, gdy wielkość sztuki przesyłki uniemożliwia umieszczenie znaku tej wielkości)

Numer ONZ Numer określający rodzaj materiału.

Numer ONZ – przykłady:

· 1001 Acetylen rozpuszczalny · 1003 Powietrze ciekłe schłodzone · 1005 Amoniak · 1009 Bromotrójfiuorometan (R-13B1) · 1010 Butadien 1,3 · 1011 Butan · 1012 Butylen · 1013 Dwutlenek węgla · 1016 Tlenek węgla · 1017 Chlor · 1018 Chlorodwufluorometan · 1020 Chloropięciofluoroetan (R-115) · 1022 Chlorotrójfiuorometan (R-13) (trójfiuorochlorometan) · 1027 Cyklopropan · 1028 Dwuchlorodwufluorometan (R-12) · 1029 Dwuchlorofluorometan (R-21) · 1301 Octan winylu · 1303 1,1-Dwuchloroetylen (chlorek winylidenu) · 1307 Ksylen, dwumetylobenzen · 1328 Urotropina · 1334 Naftalen � stały · 1344 Kwas pikrynowy · 1350 Siarka · 1356 Trójnitrotoluen · 1428 Sód · 1438 Azotan glinowy · 1442 Nadchloran amonowy · 1444 Nadsiarczan amonowy · 1469 Azotan ołowiowy

· 1486 Azotan potasowy · 1490 Nadmanganian potasowy · 1493 Azotan srebrowy · 1495 Chloran sodu stały, Kwas chlorowy · 1498 Azotan sodowy · 1500 Azotyn sodowy · 1504 Nadtlenek sodowy · 1541 Acetonocyjanohydryna (cyjanohydryna acetonu) · 1547 Anilina aminobenzen · 1553 Kwas arsenowy w roztworze wodnym · 1560 Trójchlorekarsenu · 1561 Trójtlenek arsenu · 1564 Wodorotlenek barowy, Chlorek barowy, Siarczek barowy · 1578 Chloronitrobenzeny · 1580 Chloropikryna · 1591 o-Dwuchlorobenzen · 1593 Chlorek metylenu (dwuchlorometan), Chlorek metylu · 1594 Siarczan dwuetylu (siarczan etylu) · 1595 Siarczan dwumetylu (siarczan metylu) · 1600 Dwunitrotoluen · 1603 Bromooctan etylu · 1604 Etylenodwuamina · 1605 Dwubromoetan (dwubromek etylenu, bromek etylenu) · 1613 Cyjanowodór w roztworze wodnym (kwas cyjanowodorowy w roztworze

wodnym zawierającym do 20% czystego kwasu) · 1616 Octan ołowiowy · 1648 Acetonitryl (cyjanek metylu) · 1649 Alkilaty ołowiu i ich mieszaniny z organicznymi związkami chlorowców (ciecz

etylowa, czteroetylek ołowiu, czterometylek ołowiu) · 1662 Nitrobenzen · 1664 m-Nitrotolueny · 1665 Nitroksyleny · 1670 Nadchlorometylomerkaptan · 1673 Fenylenodwuaminy · 1680 Cyjanek potasu · 1689 Cyjanek sodu · 1695 Chloroaceton · 1702 1,1,2,2-Czterochloroetan · 1706 Mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego zawierające do 30 lub ponad 30%

czystego kwasu azotowego · 1708 Toluidyny · 1709 2,4-Toluenodwuamina (2,4-dwuaminotoluen) · 1710 Trójchloroetylen · 1715 Bezwodnik kwasu octowego, Bezwodnik octowy · 1717 Chlorek acetylenu, Chlorek acetylu · 1726 Chlorek glinowy bezwodny · 1727 Dwufluorek amonu w roztworze (fluorek amonowy kwaśny w roztworze) · 1730 Pięciochlorek antymonu · 1736 Chlorek benzoilu · 1738 Chlorek benzylu, Chlorotoluen

· 1742 Fluorek boru i kwas octowy, zespolone · 1744 Brom · 1746 Trójfluorek bromu · 1750 Kwasy chlorooctowe ciekłe (kwas dwuchlorooctowy, kwas jednochlorooctowy) · 1752 Chlorek chloroacetylu · 1754 Kwas chlorosulfonowy · 1755 Kwas chromowy - roztwór · 1765 Chlorek dwuchloroacetylu · 1775 Kwas fluoroborowy w roztworze wodnym zawierającym do 78% czystego

kwasu · 1778 Kwas krzemofluorowodorowy, Nafta świetlna · 1779 Kwas mrówkowy zawierający co najmniej 70% czystego kwasu · 1783 SześciometylenOdwuamina · 1787 Kwas jodowodorowy, Jodowodór · 1788 Bromowodór w roztworze (kwas bromowodorowy w roztworze) · 1789 Kwas solny w roztworze (chlorowodór w roztworze) · 1790 Kwas fluorowodorowy w roztworze wodnym zawierającym ponad 60%, ale nie

więcej niż 85% kwasu fluorowodorowego bezwodnego, Kwas chlorowodorowy · 1791 Podchlorynu roztwór zawierający ponad 50 g aktywŹnego chloru na litr lub do

50 g aktywnego chloru na litr, Podchloryn sodowy · 1802 Kwas nadchlorowy w roztworze wodnym zawierającym do 50% czystego kwasu · 1805 Kwas ortofosforowy · 1808 Trójbromek fosforu · 1978 Propan · 1984 Trójfiuorometan (R 23) (fluoroform) · 1987 Alkohole ciekłe nie trujące, czyste lub w mieszaninach (alkohol 2-

etylobutylowy, alkohol 2-etyloheksylowy, heptanole, heksanole, oktanole) · 1989 Aldehyd heptylowy (heptanal) · 1990 Benzaldehyd (aldehyd benzoesowy) · 1991 Chloropren (chlorobutadien) · 1999 Smoła · 2014 Nadtlenek wodoru w roztworze wodnym zawierającym ponad 6%, ale nie więcej

niż 60% nadtlenku wodoru (roztwór nadtlenku wodoru) · 2015 Nadtlenek wodoru stabilizowany i w roztworze wodnym zawierającym ponad

60% nadtlenku wodoru stabilizowanego · 2019 Chloroaniliny ciekłe · 2021 Dwuchlorofenole (o-chlorofenol) · 2022 Kwas krezolowy · 2023 Epichlorohydryna · 2029 Hydrazyna w roztworach wodnych zawierających ponad 64% ale nie więcej niż

72% hydrazyny · 2030 Hydrazyna w roztworze wodnym zawierającym nie więcej niż 64% hydrazyny · 2031 Kwas azotowy zawierający ponad 55%, ale nie więcej niż 70% czystego kwasu · 2032 Kwas azotowy zawierający ponad 70% czystego kwasu- kwas azotowy dymiący · 2045 Aldehyd izomasłowy · 2047 Dwuchloropropen · 2048 Dwucyklopentadien techniczny · 2049 Dwuetylobenzen · 2050 Dwuizobutyleny · 2053 Metyloizobutylokarbinol (alkohol metyloamylowy)

· 2054 Morfolina · 2055 Styren (winylobenzen) · 2056 Czterowodorofuran (tetrahydrofuran) · 2057 Propylenu trimer (trój propylen) · 2073 Amoniak rozpuszczony w wodzie z zawartością ponad 35%, ale nie większą niż

50% amoniaku, Wodorotlenek amonowy · 2074 Akryloamid w roztworze · 2075 Aldehyd trójchlorooctowy (chloral bezwodny) · 2076 Krezole (metylofenole) · 2078 2,4-Toluenodwuizocyjanian (2-4-dwuizocyjanianotoluen) · 2116 Wodoronadtlenek kumenu zawierający do 95% nadtlenku · 2125 Wodoronadtlenek p-mentanu zawierający do 95% nadtlenku · 2162 Wodoronadtlenek pinanu zawierający do 95% nadtlenku · 2171 Wodoronadtlenek dwuizopropylobenzenu · 2187 Dwutlenek węgla ciekły (schłodzony) · 2199 Fosforowodór · 2205 Adyponitryl (nitryl kwasu adypinówego) · 2214 Bezwodnik ftalowy · 2215 Hydrazyt kwasu maleinowego · 2219 Eter alliloglicydowy · 2222 Anizol (metoksybenzen) · 2226 Chlorek benzylidynu (fenylochloroform) · 2227 Metakrylan butylu · 2232 Aldehyd chlorooctowy · 2233 p-Chloro-o-anizydyna · 2238 Chlorotolueny (o-, m-, p-) · 2243 Octan cykloheksylu · 2245 Cyklopentanon · 2248 Dwu (n-butylo) amina · 2251 Dwucykloheptadien · 2253 N.N-Dwumetyloanilina · 2256 Cykloheksen · 2257 Potas · 2258 Propylenodwuamina (1,2-dwuaminopropan) · 2259 Trójetylenoczteroamina · 2260 Trójpropyloamina · 2261 Ksylenole (dwumetylófenole) · 2264 N.N-Dwumetylocykloheksyloamina · 2269 Dwupropylenotrójamina · 2270 Etyloamina w roztworze 50 do 70% · 2271 Etyloamyloketon · 2272 N-Etyloanilina · 2276 2-Etyloheksyloamina · 2277 Metakrylan etylu · 2279 Sześciochlorobutadien · 2283 Metakrylan izobutylu · 2284 Nitryl kwasu izomasłowego · 2294 Metyloanilina · 2295 Chlorooctan metylu · 2296 Metylocykloheksan

· 2297 Metylocykloheksanon · 2298 Metylocyklopentan · 2299 Dwuchlorooctan metylu · 2300 2-Metylo-5-etylopirydyna · 2301 2-Metylofuran · 2303 a-Metylostyren (2-fenylopropen) · 2304 Naftalen w stanie stopionym · 2308 Kwas nitrozylosiarkowy w roztworze siarkowym · 2311 Fenetydyny (etoksyaniliny) · 2312 Fenol stopiony · 2319 Olejek terpentynowy (terpentyna oczyszczona) · 2321 Trójchlorobenzeny ciekłe · 2324 Trójizobutylen · 2325 1,3,5-Trójmetylobenzen (mezytylen) · 2334 Alliloamina · 2348 Akrylan n-butylu · 2353 Chlorek kwasu masłowego (chlorek butyrylu) · 2356 Chlorek izopropylu (2-chloropropan) · 2357 Cykloheksyloamina, Cykloheksoamina · 2361 Dwuizobutyloamina · 2362 Dwuchloroetan · 2363 Merkaptan etylowy · 2364 n-Propylobenzen · 2366 Węglan dwuetylu · 2367 Aldehyd ot-metylowalerianówy · 2370 Heksen, Heksylen · 2381 Dwusiarczek dwumetylu · 2386 1-Etylopiperydyna · 2387 Fluorobenzen · 2388 Fluorotolueny · 2389 Furan Furfuran · 2412 Czterowodorotiofen (tetrahydrotipfen) · 2414 Tiofen · 2416 Boran trójmetylu · 2426 Azotan amonu, gorący stężony roztwór wodny · 2427 Chloran potasu w roztworze · 2428 Chloran sodu w roztworze · 2429 Chloran wapnia w roztworze · 2430 Alkilofenole · 2431 o-Anizydyna (o-metoksyanilina) · 2432 N,N-Dwuetyloanilina (N,N-dwuetylofenyloamina) · 2433 Chloronitrotolueny · 2438 Chlorek piwaloilu (chlorek kwasu trójmetylooctowego) · 2442 Chlorek trójchloroacetylu · 2443 Tlenotrójchlorek wanadu w roztworze · 2446 m-Nitrokrezole · 2447 Fosfor biały stopiony · 2448 Siarka w stanie stopionym · 2483 Izocyjanian izopropylu · 2484 Izocyjanian III-rz. butylu

· 2485 Izocyjanian n-butylu · 2486 Izocyjanian izobutylu · 2505 Fluorek amonowy · 2509 Wodorosiarczan potasu · 2512 Aminofenole · 2513 Bromek bromoacetylu · 2514 Bromobenzen (bromek fenylu) · 2515 Bromoform · 2516 Czterobromek węgla · 2517 1,1,1-Chlorodwufluoroetan (R 142b) · 2520 Cyklooktadien · 2521 Dwuketen · 2522 Metakrylan dwumetyloaminoetylu · 2524 orto-Mrówczan. etylu · 2525 Szczawian etylu · 2527 Akrylan izobutylu · 2528 Izomaślan izobutylu · 2530 Bezwodnik kwasu izomasłowego · 2533 Trójchlorooctan metylu · 2535 Metylomorfolina · 2536 Metyloczterowodorofuran · 2539 Aldehyd oktylowy (oktanal) · 2542 Trójbutyloamina · 2572 Fenylohydrazyna · 2581 Chlorek glinowy · 2584 Kwasy alkilosultonowe lub arylosultonowe zawierające ponad 3% wolnego

kwasu siarkowego · 2608 Nitropropany (mononitropropany) · 2643 Bromooctan metylu · 2661 Sześciochloroaceton · 2662 Hydrochinon · 2664 Bromek metylenu (dwubromometan) · 2669 Chlorokrezole · 2683 Siarczek amonowy · 2688 l-Chloro-3-bromopropan · 2730 Nitroanizole · 2739 Bezwodnik kwasu masłowego · 2747 Chloromrówczan III-rz. butylocykloheksylu · 2748 Chloromrówczan 2-heksyloetylu · 2758 Pestycydy na bazie karbaminianu (związki i preparaty) trujące o temperaturze

zapłonu niższej niż 32oC · 2762 Pestycydy organiczne zawierające chlor (związki i preparaty) trujące o

temperaturze zapłonu niższej niż 32°C · 2789 Kwas octowy · 2809 Rtęć · 2821 Fenol hydroksybenzen · 2831 Trójchloroetan · 2837 Wodorosiarczan sodowy · 2849 Dwuetylobenzen · 2921 Hydroksyamina