Özgül Öğrenme Güçlüğü

Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Çocuk ve Ergen Psikiyatristi

HKU Psikoloji

(Uzm. Dr. Figen Şenkösem’in katkıları ile)

NÖROGELİŞİMSEL

BOZUKLUKLAR • Anlıksal (Entellektüel) Yetiyitimleri

• İletişim Bozuklukları

• Otizm Açılımı Kapsamında Bozukluk

• Dikkat Eksikliği/Aşırı Hareketlilik

Bozukluğu

• Özgül Öğrenme Bozukluğu

• Devinsel (motor) Bozukluklar

• Diğer Nörogelişimsel Bozukluklar

Özgül Öğrenme Bozukluğu

A. Gerekli girişimlerde bulunulmuş olmasına karşın, en az altı aydır süren, aşağıdaki belirtilerden en az birinin varlığı ile belirli, öğrenme ve okul becerilerini kullanma güçlükleri

1.Sözcük okumanın yanlış, yavaş ya da çok çaba gerektiriyor olması

2.Okunanın anlamını anlama güçlüğü

3. Harf harf söyleme yazma güçlükleri

4. Yazılı anlatım güçlükleri

5. Sayı algısı, sayı gerçekleri ya da hesaplama güçlükleri

6. Sayısal akıl yürütme güçlükleri

B. Okul becerilerinin etkilendiğinin, geçerli başarı ölçümleri ile ölçülmüş olması ve işlevselliğinin bozulmuş olması gerekir. 17 yaş üstünde, öyküsünde başarısızlığının belgelenmiş olması gerekir.

C. Okul yıllarında başlar ama etkilenen okul becerileri tam olarak kendini göstermeyebilir (zamanla sınırlı sınavlar, az zamanda uzun karmaşık raporları okuma, okulda aşırı yüklenme durumlarında ortaya çıkar.

D. Diğer ruhsal bozukluklar, okulda kullanılan dili tam bilememe ile daha iyi açıklanamaz.

•Kişinin öyküsü (gelişim, sağlık, aile, eğitim)

•Okuldan edinilen bilgiler

•Ruhsal eğitsel değerlendirme

•Klinik değerlendirme

• Okuma bozukluğu ile giden

• Yazılı anlatım bozukluğpu ile giden

• Sayısal(matematik) bozukluk ile giden

• -Ağır olmayan

• -Orta derecede

• -Ağır

Öğrenme Güçlüğü

Dünyayı sağ

beyinle görmektir.

• Sağ beyin sol beyin resmi koy.

Verimli Bir Zihinsel Yapı

Aynı zamanda hem sağ hem de sol beyni

kullanabilen zihinlerdir.

SAĞ

BEYİN

SOL

BEYİN

CORPUS

KALLOSUM

Mental Retardasyon-Zeka Geriliği

Sağ ve Sol Beyinde yapısal bozukluklar vardır.

Sağ ve sol beyin kapasitesi azdır.

Corpus Kallosum incedir ya da yoktur.

SOL

BEYİN

SAĞ

BEYİN

CORPUS

KALLOSUM

Öğrenme Güçlüğü Olan Bireylerin Zihin Yapısı

SAĞ

BEYİN

CORPUS

KALLOSUMSOL

BEYİN

• Öğrenme güçlüğü olan çocuklar sol beyinlerini yeterince kullanamazlar.

• Üstün olan sağ beyinlerini de kullanmalarını kimse onlardan istemez.

Öğrenme Güçlüğü yaratan nedenler farklıdır…

• Duygusal nedenler• Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Bzk.,• Uyaran yoksunluğu,• Sosyokültürel ve sosyoekonomik

nedenler,• Eğitim yetersizliği vs…• ..

• Disleksi…Okuma Bozukluğu

• Diskalkuli…Matematik Bozukluğu

• Disgrafi….Yazı Bozukluğu

Tanım:

1990’da ABD Ulusal Öğrenme Bozukluğu Komitesi;

“Dinleme, konuşma, okuma-yazma, akıl yürütme, matematik yeteneklerinin kazanılması ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren heterojen bir bozukluk grubudur”.

Genel olarak artık dünyada Özel Öğrenme Güçlüğü için Disleksi ifadesi kullanılmaktadır.

Disleksi Nedir?

Zeka sorunu olmamasına rağmen

öğrenememektir.

Okumayı Yazmayı

Çarpım tablosunu İşlem yapmayı

Ayları, Günleri, Ritmik Saymayı,

Giyinip soyunmayı, Planlı olmayı,

Zamanı Top yakalamayı…

• Yapısaldır, • Beynin işleyiş bozukluğundan kaynaklanır.• Ömür boyu sürer.• Sosyal etkileşim sorunları da eşlik eder.

• Zekada sorun yoktur,

• Okumada, yazmada ve aritmetikte sorun vardır.

• Farklı düşünme yolları vardır.

• Özgüvenleri düşüktür.

• Dahi yönlerini fark etmezler.

Disleksideki Okuma Sorunları

• Harfleri öğrenememe,

• Hece oluşturamama,

• Okumayı sökememe,

• Heceleyerek okuma,

• Okuma hızını artıramama

“Berberinde çürük dik

ılık ba yuvalar keçiler

ona şekil ediyordu.

Dayan Paring paha

önce ve Beter dan’ı yürasınba dönmüştü”.

Beter dan

“Beraberinde küçük

bir ışık da yuvarlaklar

çizerek ona eşlik

ediyordu. Bayan

Darling daha önce de

Peter Pan’ı rüyasında

görmüştü”.

Peter Pan

Disleksideki Yazı Sorunları

Yazıda şekil bozukluğu:

Yanlış Tutum;“Sil ve tekrar yaz!”

Yazarken harf atlama:

gülleri…….güleri

babasına…….babsna

yakalamış………yaklamış

• Yavaş yazma,

• Yazarken çabuk yorulma,

• Akıldan işlem yapmaya çalışma.

Sonuç olarak;

• Yazı ödevlerini yapmak istememe,

• Tahtadan ödevlerini geçirememe,

• Ev ödevlerini yazmadan gelme.

Dislekside Matematik Sorunları

Sayıları tersten yazma ve okuma

123......…321………213

Cevabı 53 olarak bulup 35 olarak işaretleyebilir.

İşaretleri karıştırma:

54+3=162

Artıyı çarpı, bölmeyi eksi olarak görebilir.

Çarpım tablosunu öğrenememe ?

Öğrenir ama klasik bir öğrenci gibi değil.

Dislekside Ödevler

• Başına oturmama,

• Dikkatini vermeme,

• Yavaş yapma,

• Ödevlerin çok uzun sürmesi,

• Hep başkasına onaylatma ihtiyacı,

• Hep yardım alma ihtiyacı,

• Hiç ödev yapmama,

• Yalan söyleme………

Dislektikler Nasıl Öğrenir?

• Sağ beyini kullanarak öğrenirler.

• Görsel materyal çok kullanarak,

• Sık tekrar yaparak,

• Kendi düşünce sistemlerini geliştirerek,

• Yaratıcı yöntemlerle

Çok iyi düşünürler ama ezberleyemezler.

Öğrenmesi için zaman tanıyın, acele etmeyin.

Destekleyin

Yardım edin

Kolaylaştırın

Gelişmesi için itekleyin

Destekleyin

Yardım Edin

Okul ve Disleksi

• Dünyanın her yerinde klasik okullardaki eğitim sistemlerinde sol beyin işleyişine uygun görevler istenmektedir.

• Tüm klasik okullarda, bilgiyi olduğu gibi alan, akılda tutan ve istendiğinde geri veren çocuklar başarılı olabilmektedirler.

Disleksiden Nasıl Şüpheleneceğiz?

• Zeki olduğunu düşündüğümüz öğrencimiz koordinasyon, okuma, yazma ya da matematik alanlarında yaşına göre kendinden beklenen beceri düzeyini gösteremiyorsa,

• Zeka düzeyinden beklenenden daha düşük akademik başarısı varsa

Disleksi Kimi Etkiler?

• Çocuğu

• Anneyi-Babayı

• Öğretmeni

• Toplumu

Disleksi ve Çocuk

• “Herkesin yapabildiklerini yapamıyorum”

• “Sanırım bir aptalım”

• “Her an yanlış yapabilirim”

• “Öğretmenim yazımı beğenmiyor”

Disleksi ve Anne Baba

• Benim tatlı ve zeki çocuğum nasıl olur da okumayı öğrenemez.

• Oysa akıldan matematik problemlerini çözüyor.

Disleksi ve Öğretmen

• Bu çocukta bir farklılık var.

• Ama ne olduğunu bilmiyorum.

• Aslında çok zeki.

• Zor soruları biliyor ama daha doğru düzgün okuyamıyor.

• Derste hiç bir şey öğrenmiyor.

Disleksi Tedavisi• Anlaşılmak-Kabullenilmek

• Uygun Tutumlar

• Özel Eğitim Tedbirleri

• Kaynaştırma

• Özel Eğitim

• Duyusal - Motor İntegrasyon Terapileri

• Farmakoterapi

Ülkemizde DurumKaynaştırma Uygulamaları Genelgesi

• T.C.

• MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

• Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü

• Sayı : B.08.0.ÖRG.0.20.03.01 /

• 3601

• 02.9.2008

•

• Konu : Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları

•

• ...................................... VALİLİĞİNE

• (Millî Eğitim Müdürlüğü)

• GENELGE NO : 2008 / 60

•

Madde 5 :

c) Öğrencilerin başarılarının değerlendirmesinde kullanılacak yöntem, teknik, ölçme araçları ve değerlendirme süresi, değerlendirme zamanı, değerlendirme aralıkları, değerlendirmeden sorumlu kişiler ve değerlendirmenin yapılacağı ortam BEP geliştirme biriminin görüş ve önerileri doğrultusunda belirlenecektir.

ç) Yazma güçlüğü olan öğrenciler ve özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin değerlendirilmesi sözlü, sözlü ifadede güçlük yaşayan öğrencilerin değerlendirilmesi ise yazılı olarak yapılacaktır. Yazılı ve sözlü ifade etme becerilerinde yetersizliği olan bireyler ise davranışlarının gözlemlenmesi yoluyla değerlendirilecektir.

d) Yazılı sınavlar öğrencilerin yetersizlik türüne, eğitim performanslarına ve gelişim özelliklerine göre çeşitlendirilecek, sınavlar kısa cevaplı ve az sorulu olarak düzenlenecektir.

e) Öğrenciler, yetersizliklerinden kaynaklanan güçlüklerini gidermek amacıyla sınavlarda

uygun araç-gereç, cihaz ve yöntemlerden yararlandırılacaktır. İhtiyacı olan bireyler için yazılı

sınavlarda refakat etmek üzere bir öğretmen görevlendirilecektir.

ı) Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerin değerlendirilmesi, bu öğrencilerin özellikleri dikkate alınarak daha sık aralıklarla ve kısa süreli sınavlarla yapılacaktır.

7) Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin ders ile ders dışı sosyal ve kültürel etkinliklere etkin

olarak katılımlarının sağlanması yönünde gerekli tedbirler okul ve kurum yönetimlerince alınacaktır.

8) Kaynaştırma uygulaması yapılan okul ve kurumlarda özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere bireysel ve grup eğitimi verilebilmesi için destek eğitim odası açılacaktır.

KAYNAŞTIRMA YOLUYLA EĞİTİM UYGULAMALARINDA

ÖĞRETMENLERE ÖNERİLER

(02/9/2008 tarihli ve 3601 sayılı Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları konulu

2008/60 numaralı Genelgenin ekidir.)

Disleksi ve Yanlışlar

• “Kaynaştırma ya da heyet raporu alırsam çocuğum damgalanır, ileride karşısına çıkar”

• “Okumayı öğrenince disleksi geçecek”

• “Okumayı sevse herşey hallolacak”

• Oyun çocuğu, büyüyünce geçer”

• Sağ beyin sol beyin resmi koy.

www.disleksidernegi.org

Disleksi Derneği Kursları

• Disleksi Ebeveyn Kursu

• Disleksi Öğretmen Kursu

• Disleksi Eğitmenliği Kursu

İLETİŞİM: 0.543.447.22.18