Örneklem Sayısını Belirlenmesi ve Seçimi

ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ Evren, Araştırma sonuçlarından elde edilen verilerin

genellenmek istenilen bütününe denir. Araştırma kapsamında grubun tüm üyelerini içerir. Bütündeki belirli bir özelliğe sahip tüm nesne, olgu, durum ve kişileri ifade etmektedir. Araştırmalarda Genel evren ve Çalışma evreni olarak iki tür evrenden bahsedilmektedir.

Çalışmanın Evreni; Somut, ulaşılabilen evrendir. Örneğin; araştırma evreni Türkiye’deki tüm ilköğretim öğrencileri; ulaşılabilir evren ise Trabzon ilindeki ilköğretim öğrencileri olabilir.

Araştırmalarda genellikle yalnızca ulaşılabilir evren tanımlanır ve bu yüzden kısaca “araştırmanın evreni” ifadesi kullanılır. Aslında, evreni tanımlama ve sınırlandırma, çalışma evrenini belirlemek için yapılmaktadır.

TARTIŞALIM...

Araştırmak istediğimiz bir konu hakkında, konuyla ilgili herkesi (Tüm evreni ) her zaman araştırmaya katabilir miyiz? NEDEN?

ÖRNEKLEM

Evrenin tamamının incelenmesi veya araştırılması olası görülmeyen durumlarda, evren içerisinden seçilen ve evreni temsil edebilecek bir alt kümedir.

Evrenden belli yöntemlerle seçilen ve seçildiği evreni temsil yeterliliği kabul edilen küçük kümedir.

ÖRNEKLEMIN YARARLARI?

ÖRNEKLEMIN YARARLARI

1- Örnek üzerinde bilgi toplamak daha pratik; zaman, personel ve parasal yönlerden daha ucuzdur.

2- Sonuçlar daha kısa sürede alınabilir.3-Uygun yöntemlerle seçildiğinde

örnekleme hataları en az düzeye indirilebilir.

4- Elde edilen sonuçlar tüm evrene genellenebilir.

5- İncelenen konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler toplanabilir, uygulamalar yapılabilir.

ÖRNEKLEM SAYISININ BELİRLENMESİ VE SEÇİMİ

Bir çok araştırmacı araştırmasının amaç ve yöntemini belirledikten sonra, araştırmayı kaç kişi üzerinde yürütmeliyim ki araştırmam kabul görsün veya daha bilimsel olsun? Sorusunu sormaktadır.

Bu soru bir çok durumda araştırmacılar arasında tartışma konusu olmakta ve araştırmacıların bilimsel bilgiye bakış acıları ile değişim gösterebilmektedir.

Eğitim araştırmalarında örneklem seçiminde en çok yapılan hataların başında araştırmacının yakın çevresinde hangisi mümkün ise ve kolaysa çalışmasını on göre yönlendirmesidir. Burada örneklem hatası diye bir kavram sürekli gündeme gelmektedir.

Örneklem hatası demek!!!!!!! genellemesi düşünülen evrenin sahip olduğu özelliklerle, seçilen örneklemin sahip olduğu özellikler arasındaki farklılığın fazla olmasıdır. Yani temsili gücünün oldukça az olmasıdır.

Bilinen bir gerçek var ki bir araştırmadaki örneklem sayısı araştırmanın amacı, doğası ve ihtiyaç duyulan verilerin özelliklerine göre değişim göstermektedir.

Bununla birlikte bu soruya mutlaka bir cevap verilecekse, Cohen ve Manion (1989)’un da belirttiği gibi, eğer toplanan veriler üzerinde istatistiksel işlemler veya analizler yapılacaksa bu sayının en az 30 olması gerekliliğidir.

Bu durum anket çalışmaları için en az 100, deneysel ve nedenini bulmak için karşılaştırmalı çalışmalarda her bir grup için en az 15, ölçek geliştirme çalışmaları için en az 40-500 kişiden oluşmalıdır (Borg ve Gall, 1989).

Ülkemizde eğitim ile ilgili çalışmalarda araştırmacılar çoğu zaman küçük gruplar üzerinde çalışma yapmaktadırlar? Neden?

Daha özel olarak Permut ve diğ.(1976) bir araştırmada örneklem ile ilgili aşağıda belirtilen dört konunun çok önemli olduğuna vurgu yapmaktadırlar. Bunlar;1.Sonuçların genellenebileceği bir evrenin açık olarak

tanımlanması.

2.Örneklemin nasıl seçildiğinin anlaşılır ve sistematik olarak sunulması. Bu süreçte,örneklem nasıl seçildi, örneklemin genişliği nedir?, araştırmanın yürütüldüğü coğrafyanın adı nedir, gibi soruların da cevabı verilmelidir. Bunların yanında örneklemin cinsiyeti, yaşı, öğrenim durumu , sosyo-ekonomik durumu gibi özellikleri de tasvir edilmelidir.

3.Örneklemin yapısı hakkında bilgi verilmelidir. Örneğin, örneklemin verilen bir listeden mi seçildiği gibi durumların tanımlanması.

4.Seçilen örneklemin çalışmayı tamamlama oranı hakkında bilgilerin verilmesi (Borg ve Gall, 1989, s.219).

Örnekleme;Çalışma evreninden, belirli kural ve ölçütlere

göre örneklem alma işlemine denir.

NİÇİN ÖRNEKLEME YAPARIZ?

.

Örnekleme Nedenleri

Araştırmacıya büyük zaman, enerji ve para tasarrufu sağlar. Daha az maliyetle ve daha kısa zamanda yararlı, güvenilir, ayrıntılı ve doğru bilgi elde etme imkanı verir.

Araştırmadaki birim büyüdükçe yapılacak kontroller güçleşir. Burada amaç çok veri değil, geçerli ve güvenilir veriler toplamaktır. Bu yüzden denetimi daha kolay olan küçük kümeler tercih edilir.

Her araştırmada evreni tümü ile incelemeye ihtiyaç yada olanak olmayabilir

ÖRNEKLEME YOLLARI

İlgili Literatürde örneklemin seçiminde iki yol önerilmektedir (Cohen ve Manion,1989).

Bunlar; A. Olasılıklı örneklem (genelde geniş örneklemli,

temsili ve genellenebilirliği olası olan araştırmalar için )

B. Olasılıklı olmayan örneklem (dar kapsamlı, genellenbilirliği ve temsili güçü oldukça az araştırmalar için) seçimidir.

A. OLASILIKLI ÖRNEKLEM SEÇİMİ

Beş farklı türde olasılıklı örneklem seçimi yapılabilmektedir.Bunlar;

Basit Rastgele Örneklem Seçimi: Sistemli Örneklem Seçimi Amaçlı Örneklem Seçimi Kümelere Ayırma Yoluyla Örneklem

Seçimi Tabakalandırma Yoluyla Örneklem

Seçimi

BASİT RASTGELE ÖRNEKLEM SEÇİMİ:

Bu tür seçimde araştırılan grubun her bir elemanının seçilme şansı eşittir. Üzerinde araştırılması düşünülen örneklem bir listeden rastgele olarak seçilir. Burada önemli olan listedeki bireylerin tamamı benzer özelliklere sahip olması ve tamamının listeye dahil edilmesidir.

18

19

Yöntemin Yararlı Yönleri

Evrendeki her elemanın eşit seçilme şansı vardır Evren çok büyük ve karmaşık değilse seçme işlemi

kolaydır Bu yöntemle yapılan örneklemede istatistiksel işlemler

ağırlıksız olarak yapıldığı için değerlendirme işlemi de kolay olur.

Yöntemin Sakıncalı Yönleri Evren çok büyükse evreni listelemek ve seçmek güçtür. İncelenen özellik evrendeki elemanların bazı özelliklerine

göre değişiklik gösterebilir. Örnekleme seçilecek bireyler çok geniş bir bölgede

dağınık bir şekilde yerleşmiş olabilirler.

A2. Sistemli Örneklem Seçimi: Bu tür seçimde örneklem belirlenen grubun içinde seçilmektedir. Seçim sürecinde belirli bir sisteme bağlı olarak hareket edilmesi gerekir. Örneğin, yüz kişilik bir popülasyon içerisinde on kişiyi seçerken her on kişi içerisinde ikinciyi seçmek bu tür örneklem seçimine girmektedir.Her birinde 30 öğrenci olan 7 altıncı sınıfı olan bir okulda her sınıftan 18. öğrenciyi seçerek yedi kişilik bir örneklem oluşturmak gibi,

Örneğin, Evren 1000 kişi siz 100 örneklem seçeceksiniz.

Ö= N = 1000 = 10. Örneklem; 2., 12., 22., 32., …..……..gibi

n 100

21

A3. Amaçlı Örneklem Seçimi:

Bu tür seçimde araştırılan gruplar benzer özelliklere sahip olması koşulu ile homojen olarak gruplara bölünür. Örneğin grubu A kız ve B erkek olarak iki alt gruba ayırmak ve seçilen erkek ve kızların tüm grubu temsil edebilecek bir özelliğe sahip olmasına dikkat etmek.

A4. Kümelere Ayırma Yoluyla Örneklem Seçimi:Örneklem çok büyük ve geniş bir alana yayılmış ise bu durumda basit rastgele örneklem seçimini kullanmak oldukça güçtür. Kümelere ayırma yolu ile rastgele olarak evrenin içinden okullar seçilir ve seçilen okullardaki tüm öğrenciler örneklemi oluşturur.

.

24

Küme Örnekleme

Birimlerin değil, grupların rassal olarak seçildiği örnekleme türüdür.

- Evren hacminin çok büyük olması

- Birimlerin geniş bir coğrafi alana yayılmış olması

- Birimlerle ilgili güncel bir çerçevenin bulunmaması

durumları için uygundur.

Örnekleme

A.5 TABAKALI ÖRNEKLEME

Evrendeki alt grupların evrendeki ağırlıkları oranında örneklemde temsil edilmelerini sağlamayı amaçlayan bir örnekleme yöntemidir. Alt evrenlerden örnekleme alma işlemi basit yansız örnekleme ile gerçekleştirilir.

Örnek: Birden beşe kadar olan her sınıf düzeyini evrenin alt tabakaları olarak düşünerek ve her tabakadan belli sayıda öğrenci çekerek örneklemini oluşturabilir. Bu şekilde toplam örneklem içinde her sınıf eşit düzeyde veya evrendeki oranı ölçüsünde temsil edilebilir. Anketlerde kamuoyu yoklamalarında………

26

Tabakalı örnekleme, sınırları belirlenmiş bir evrende alt tabakalar veya alt birim gruplarının var olduğu durumlarda kullanılır. Burada önemli olan, evren içindeki alt tabakaların varlığından yola çıkarak evren üzerinde çalışmaktır.

A.6 Tek Denekli araştırma; Böyle bir araştırma sürecinde bağımlı-

bağımsız değişken ilişkisi tek denek ve onun davranışları üzerinde derinliğine formüle edilerek anlaşılmaya çalışılır.

B. Olasılık Dışı Örneklem Seçimi Bu gruba giren örneklem tekniklerinde yansızlık kuralına uymak yerine araştırmacıların ihtiyaç ve öncelikleri ön plana çıkarılmaktadır. Örneklem oluşturmada araştırmacının deneyimi rol oynadığından hata payı yüksektir. Hata payı yüksek olduğundan da evrene genellenemez ve istatiksel işlem yapılamaz. Farklı türleri vardır.

B1. Monografi (Tek birimlik örnekleme);

Dar kapsamlı örnek üzerinde ayrıntılı ve derinlemesine bir çalışmadır. Evrenin herhangi bir alt gurubundan ana kitleyi temsil edecek bir birimin seçilmesidir. Töre cinayetleriyle ilgili çalışmalarda bu olayı yaşamış bir aileyi ayrıntıyla incelenmesi örnek olarak gösterilebilir.

B.2 Kota Örnekleme; örneklem birim sayısının araştırmacının iradesiyle %10-20’si gibi büyük bir kısmını kapsayacak şekilde belirlenerek, evrenin küçük bir modeli oluşturulur. Saptanan kotadaki sayıya ulaşıncaya kadar evren içinden belirlenmiş özellikleri taşıyan birimlerden oluşur. Pratik ve ekonomik oluşunun yanında evrenin alt kümelerinin oransal ağırlığını temsil etmesiyle önemlidir.

B.3 Gelişigüzel Örnekleme; Bu tür örnekleme, araştırmacının saptanan örneklem büyüklüğüne göre herhangi bir şekilde evrenin bir parçasını seçmesidir. Herhangi bir fakülteye gidip saptanacak sayıda rastlanan öğrenciyi örnekleme alma gelişigüzel örneklemedir.

B.4. Kartopu Örneklemi; Potansiyel denekleri belirlemenin zor olduğu durumlarda, araştırmanın katılımcıları sorunun çözümüne katkıda bulunabilecek başka katılımcıları araştırmacıya yönlendiriler. Her katılımcı ilgili sorunu taşıyan tanıdığı kişileri araştırmacıya gönderdiğinden denek sayısı kar topu gibi hızla artmaya başlar.

B.5. Kritik Durum Örneklemesi: Sıra dışı bir grup yada kişiler ortaya çıktığında bunlarına araştırmaya dahil edilmesi kritik durum örneklemesidir. Örneğin, gözleri görmediği halde resim yapan bir ressamın hayat öyküsünün derinlemesine incelenmesi bu tür örneklemeye girer.

Evren ve Örneklemin Şematik Gösterimi

A+B+C+D = Evren

a+b+c+d= Örneklem

MİTOZ-MAYOZ KONUSUNUN ÖĞRETİMİNDE KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİNİN KULLANILMASININ ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ

Çalışma 2006–2007 öğretim yılında Erzurum’da genel bir lisede yürütülmüştür.Çalışmanın örneklemini birisi deney, diğeri kontrol grubu olarak rast gele yöntemle seçilen ve 40’ar öğrenciden oluşan iki lise 1. sınıf oluşturmaktadır.

Araştırmanın evreni nedir?????

Örneklem hangi yöntemle seçilmiştir.???????

Yrd. Doç. Dr. Esra ÖZAY

Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 20 yıl: 2008

Yöntem ve Örneklem

34

Örnek

1996-1997 öğretim yılında Eskişehir il merkezinde ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik görüşleri

35

1. AşamaGenel Evren: 1996-1997 öğretim yılında Eskişehir il merkezinde ilköğretim (I. devre 1586, II. devre 312) ve ortaöğretim (1330) kurumlarında görev yapan 3228 öğretmenin tümü.

2. AşamaÇalışma Evreni: Genel evrende belirtilen 3228 öğretmen içinden ulaşılabilen öğretmenlerin tümü.

3. AşamaÖrnekleme Yöntemi: Küme Örneklemesi ve Basit Rassal Örnekleme

Değişken kavramı

Değişken; gözlemden gözleme farklı değerler alabilen obje, olay, nitelik ve durumlara denir (Hovardaoğlu, 2000).

Değişken; Gözlemden gözleme değişik değerler alabilir.Örneklemdeki her birey için farklı değerler alabilir.

DEĞİŞKEN

Örneğin; öğrencilerin başarı puanı öğretmenler tarafından sürekli takip edilen ve ölçülen bir özelliktir.

Bir başka örnek ise bireylerin cinsiyetleri olabilir. Bir okula kayıt yaptıran öğrencilerin cinsiyetlerinin dağılımı incelenmek istenebilir. Bu durumda, ele alınan cinsiyet özelliği, bir değişkendir.

Değişkenler

Aldıkları değerlere

göre

Neden-sonuç durumuna göre

Nitel Nicel

Sürekli Süreksiz

Gerçek

Yapay

Bağımlı Bağımsız

Kontrol edilemeyen

Kontrol edilebilen

Değişmezlik

Yapılarına göre

Araştırmalarda ele alınan değişkenler, farklı şekillerde sınıflanmaktadır. İncelecek özelliğin türüne göre;

Nicel değişkenNitel değişken

İncelenecek özelliğin aldığı değerlere göre;

Sürekli değişkenSüreksiz değişken

Sebep-sonuç ilişkisine göre;Bağımsız değişkenBağımlı değişkenDeğişmezlik değişkeni

NİCEL DEĞİŞKEN Matematiksel olarak sonsuza kadar bölünebilme

özelliliğine sahip olan değişkenlerdir. Birimlerin ölçüm ve tartım sonucu değerleri saptanan sayısal özelliklerini belirten değişkenlerdir.

Bu değişkenler değerleri, mekanik ve elektronik araçlara sayısal olarak aralıklı ölçekli yada orantılı ölçekli verileridir. Nicel değişkenlerin verilerine nicel veri adı verilir.

Örneğin; birimlerin, kan basıncı, zekâ puanı, aylık gelir miktarı, yaş, uzunluk, ağırlık, boy, sıcaklık gibi özellikler sayısal olarak ifade edildiği için nicel değişkenler kapsamına girerler.

Nicel değişkenler hem sürekli hem de süreksiz değikenler alabilir. Sınav notu 70,50, diğer bir kategoride iyi olarak değerlendirilebilir.

NİTEL DEĞİŞKENLER

Nitel değişkenler; birimlerin kalite, kategorik, yada isimsel olarak belirtilebilen karakteristik özelliklerini, durumlarını ve pozisyonlarını belirten değişkenlerdir. Sadece tam sayıyla ifade edilirler.

Bu değişkenlerin verileri isimsel ya da sıralı ölçekle elde edilmişlerdir ve iki yada daha fazla kategoriye (alt seçenek, sınıf, grup) ayrılarak sayımla elde edilir. Bu değişkenlerin verilerine nitel veriler adı verilir.

NİTEL DEĞİŞKEN

Örneğin; birimlerin, cinsiyeti, kan grubu, medeni durum, göz rengi, mesleği, yerleşim yeri, tuttuğu futbol takımı (fanatikler için ) gibi nitelik bildiren durumları açıklayan değişkenlerdir.

Nicel değişkenlerle ile nitel değişkenleri ayırt etmenin en etkili yolu, toplanan verilere aritmetik işlemler (toplama, çıkarma, çarpma, bölme) yapmaktır. Örneğin; bir manav üç kasa elma almıştır. Bu kasaların birinde 25, diğerinde 30 ve sonuncusunda 20 kg elma bulunmaktadır. Bu üç kasadaki elmaların toplamı 75 kg ve ortalamaları 25 kg’dır. Bu örnekte ele alınan değişken, nicel özellik taşımaktadır.

Bir sınıftaki öğrencileri ten renklerine göre ayırt etmek isteyen bir öğretmen, sınıfta 9 esmer, 5 kumral ve 4 sarışın olduğunu belirlemiştir. Bu değerin ortalaması 6 olduğuna göre, hangi ten rengini ifade ettiğini belirlemek mümkün değildir.

O halde; toplanan verilere aritmetik işlemler yapılamıyorsa, bu tür değişkenlere nitel değişken denir.

SÜREKSİZ DEĞİŞKEN

Süreksiz Değişken: Değişken yapılan ölçümde yalnızca tam sayılarla ifade edilen ve sınırlı sayıda değerler alabiliyorsa bunlara süreksiz değişken denir. Bu değişkenler miktar yönünden değişiklik yerine tür yönünden değişiklik gösterir. Dolayısıyla bir obje ya da birey bir özelliğe sahiptir ya da değildir. Yani kesin değerler alırlar. Nitel değişkenlerin hemen hepsi süreksiz değişkendir.

Cinsiyet, ten rengi, medeni durum, göz rengi ülkemizdeki bölgeler, futbol ligindeki takım sayısı, belirli bir kütüphanedeki kitap sayısı gibi özellikler süreksiz değişkenlerdir.

SÜREKLİ DEĞİŞKEN Değişken, tekrarlanan ölçümlerde farklı ve

sınırsız sayıda değer alabiliyorsa; yani iki ölçüm arasında rasyonel (kesirli) sayılarla ifade edilebilen sonsuz sayıda değer alabiliyorsa bu değişkenlere sürekli değişken denir. Ölçüm söz konusu olduğu için sürekli değişken değerleri her zaman tam değeri vermez. Rasyonel sayılar kümesinin elemanları ile belirtilirler.

Yaş, uzunluk ve ağırlık gibi Ölçme tartma yoluyla elde edilen dolayısıyla

nokta içermesi mümkün olan verilerdir. Örneğin; balıkların ağırlıkları, tohum ağırlıkları,

tohum çapı, bitki boyu, ortamdan bakterilerin tüketmiş oldukları şeker miktarı, ineklerin yıllık süt verimleri gibi.

Bir ineğin bir senelik süt miktarı (3762 kg) tartmaya dayandığı için süreklidir.

ALDIKLARI DEĞERLERE GÖRE DEĞİŞKENLER

Nitel Nicel

Sürekli --- Boy, ağırlık, zeka puanı, sıcaklık,

nüfus…

Süreksiz Kullanılan yöntem, cinsiyet, kan grubu, medeni durum, göz rengi, mesleği, yerleşim yeri …

Ortalama sıcaklık, öğrenci sayısı, sınav başarı puanları…

KONTROL ŞEKLİNE GÖRE DEĞİŞKENLER

Değişkenler

Bağımsız değişkenAraştırma

problemini ve kişi özellikleri

etkileyen, değişmez çevre …

Bağımlı değişkenBağımsız

değişkenin etkisinin

araştırıldığı, ona göre değişen özellikler

Kontrol değişkeniKontrol altında tutulan bağımsız değişkendir.

Değişmezlik değişkeni Çalışmayı yürüten bireyler, değişmez değişkendir.

Bağımlı değişken Bağımsız değişkenden etkilenen yani sebep

sonuç ilişkisinde sonuç durumundadır. Öyle bir değişken ki ayarlanan deneysel (bağımsız) değişkenlerden etkilenerek, ona bağlı olarak değişmesi beklenmektedir (Kaptan, 1993, s;113-114).

Bağımsız değişken

Sebep sonuç ilişkisinde sebep durumunda olan değişkendir. Bunlar birer özellik ya da davranış olarak düşünülebilir. Öyle bir özellik ki bunun herhangi bir yönde değişmesinin başka bir özelliği etkileyebileceği ve onun da değişmesine yol açacağı beklenmektedir.

Bağımsız değişken; 1-Dış çevre etmeni; 2-Örneklemin özellikleri 3- Yapılacak faaliyetin özelliğinden, gibi

durumlardan fazlaca etkilenir

Kontrol değişkeni Kontrol altında tutulan değişken

Değişmezlik değişkeni Bir değişkenin farklı değerler alabilme gibi bir

yapısının olmaması, sabit veya değişmez bir yapı olarak tayin edilebilmesidir.

Örnek; Matematik dersinde öğrencilerin başarısını artırmak isteyen bir öğretmen, öğrencilerine deneyler yaptırmaktadır. Diğer öğretmen ise anlatım yoluyla öğrencilerine matematik öğretmeye çalışmaktadır. Bu öğretmenlerin ikisinin de amacı, öğrencilerin başarı düzeylerini artırmaktır.

Bu işlemlerde öğretmenlerin kullandığı araçlar, deney ve anlatım yöntemleridir. Yani kullanılan yöntemler, bağımsız değişkenler. Öğretmenlerin ulaşmak istediği amaç ise başarı düzeyini artırmak olduğundan, bağımlı değişken akademik başarıdır. Yine bu işlemelerde cinsiyet Kontrol Değişkeni; Öğretmenler ise değişmezlik değişkenidir.!!!!!!!!!

Bilgisayar günümüzde en sık kullanılan teknolojik araçlardan birisidir. Hayatımızı kolaylaştırıcı etkilere sahip olmasına rağmen, uzun süreli kullanıldığında insan sağlığına olumsuz etkileri olabilir. Bunlardan biriside gözlerimize verdiği zararlardır. Örneğin uzun süreli bilgisayar çalışmaları gözlerimizde kızarıklık ve yanmalara neden olabilir. Bu sorunun göz kırpma ile ilişkisi olduğu söylenebilir. Çünkü göz kırpma hareketi, gözün gözyaşlarıyla beslenmesini ve korneanın kurumasını sağlar. Bilgisayarlarla bir konuya odaklanan bireylerin göz kırpma sayısının azaldığı iddia edilmektedir.

Bağımlı değişken: ? Bağımsız değişken: ? Kontrol edilebilen değişkenler: ? Kontrol edilemeyen değişkenler: ?

Bağımlı değişken: Göz kırpma sayısı Bağımsız değişken: Bilgisayar kullanım süresi Kontrol edilebilen değişkenler: Cinsiyet ve

yaş Kontrol edilemeyen değişkenler: Kalıtsal göz

hastalıkları

Etkinlik: Değişkenleri Bulalım Amaç : Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilebilen değişkenleri

kavramaNasıl yapalım?Aşağıdaki parçayı okuyup, parça bitimindeki soruları

cevaplayınız. Betül bir gün bir proje yapmaya karar vermiş. Bunun için bir

pil, bir ampul, duy ve bağlantı kabloları satın almış. Evdeki yapıştırıcısını ve makasını da alarak masasının üzerine koymuş. Betül’ün amacı bir el feneri yapmakmış. Bunun için önce pili kartona sarmış ve kartonu yapıştırmış. Bağlantı kablolarını da duyun iki ucuna bağlamış. Ampulü duya takmış. Kabloları pilin iki ucuna dokundurarak ampulün ışık vermesini sağlamış. Fakat, el fenerinin ışığından hiç memnun olmamış. Çünkü el fenerinden çıkan ışık çok parlak değilmiş. Bunun üzerine Betül birkaç pil daha satın almış. Pilleri uç uca ekleyerek aynı işlemleri tekrarlamış. Artık Betül’ün el feneri etrafı yeterince aydınlatıyormuş. Betül ilk defa elektrikle çalışabilen ve günlük hayatta kullanabileceği bir araç geliştirdiğinden, çok sevinmiş.

Sorular:Betül’ün taptığı el fenerinde değiştirmediği (kontrol ettiği)

değişken devre elemanı hangisidir?Betül ampulün parlaklığını arttırmak için ne yaptı? (bağımsız

değişken).Ampulün parlaklığındaki değişim neye bağlıdır? (bağımlı

değişken)

DESIGNED BY AYHAN TÜFEK

ORTAÖĞRETIM 9. SINIF ÖĞRENCILERININ HAVA BASINCI KAVRAMIYLA İLGILI YANILGILARIN GIDERILMESINDE KAVRAMSAL DEĞIŞIM YAKLAŞIMININ ETKINLIĞI

YAVUZ AKBAŞ* EBRU GENÇTÜRK*

Araştırmanın amacı Bu çalışmanın amacı, orta öğretim dokuzuncu

sınıf öğrencilerinin basınç kavramıyla ilgili kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim metinleri ile birlikte kavram haritalarının etkiliğini belirlemek ve geleneksel coğrafya öğretim yöntemiyle karşılaştırmasını yapmaktır.

- Hazırlanan materyel, 2006-2007 eğitim-öğretim yılı II. döneminde iki hafta süreyle, genel bir lisenin dokuzuncu sınıfında bulunan, toplam 90 öğrenciye uygulanmıştır. Çalışmada dersler, deney grubunda kavramsal değişim metinleri ve kavram haritaları kullanılarak, kontrol grubunda ise geleneksel öğretim yöntemi kullanılarak işlenmiştir.

- Uygulamaya başlamadan üç hafta önce, KT birinci dönem sonunda, hem deney hem de kontrol grubu öğrencilerine aynı gün içerisinde ön test olarak uygulanmıştır. Uygulamaya başlamadan önce ön test analizleri yapılmıştır. Uygulamalar, iki hafta boyunca, haftada iki ders saatini kapsayacak şekilde öğretim programına uygun olarak yapılmıştır. Bu süre içinde, deney grubunda konunun sırası geldikçe hazırlanan materyallerin uygulaması yapılmıştır.

- Kontrol grubunda, uygulama boyunca konular işlenirken anlatım, soru-cevap yöntemleri kullanılmıştır. Ders işlenirken daha çok ders kitabından yararlanılmış, ders kitabındaki değerlendirme soruları ve etkinlikler öğrencilere yaptırılmıştır. Ders kitabında olmayan kavram olaylar, öğrencilere not tutma ve anlatım yöntemiyle sunulmuştur.

- Her iki grupta da konunun sunumu tamamlandıktan sonra hem deney grubu hem kontrol grubu öğrencilerine, Kavram Testi son test olarak uygulanmıştır. Son testlerin yapılmasından sonra uygulama sona ermiştir.

Bağımlı Değişken; Bağımsız değişken; Kontrol Değişkeni; Değişmezlik Değişken; Elde edeceğim veriler Nitel mi Yoksa nicel mi

olur???? NEDEN?