Üniversiteler ve İşçi

Sağlığı

Dr Peri Arbak

Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi

Göğüs Hastalıkları AD

Sunum Planı

Farklı Ülkelerde Üniversitelerin

Meslek Hastalıklarının Tanısı

Alanındaki Sorumlulukları

Ülkemizde Durum

Üniversite Hastanelerinde Meslek

Hastalığı Tanısı Çalıştayı Sonuç

Raporu

Amerika Birleşik Devletleri1 http://books.google.com.tr/books?id=vW6rXFvm4sQC&pg=PT486&lpg=PT486&dq=academic+based

+occupational+and+environmental+health+services&source=bl&ots

ÇALIŞMA KOŞULLARINA

İLİŞKİN KURALLAR

İŞYERİ SAĞLIK VE

GÜVENLİĞİNDE

1. DERECE SORUMLULUK

EYALET??? MERKEZİ

HÜKÜMET???

Morris SL, Orris P

Amerika Birleşik Devletleri-2

İŞYERİ GÜVENLİĞİ VE

SAĞLIK EĞİTİMİ

İŞYERİNDEKİ HASTALIK VE

KAZALARIN MADDİ TAZMİNATI

Amerika Birleşik Devletleri-3

OSHA (Mesleki Sağlık ve Güvenlik İdaresi)

1970 yılında artmış iş kazalarına önlem

almak üzere kuruldu Bu yapı federal işyeri güvenlik ve sağlık standartlarını

oluşturmakla yükümlüydü

NIOSH (Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık

Enstitüsü) Araştırma yapmak,

Güvenlik ve sağlık elemanlarını yetiştirmek,

Güvenlik ve sağlık standartlarını geliştirmek üzere kuruldu

Amerika Birleşik Devletleri-4

İŞ SAĞLIĞI

VE

GÜVENLİĞİ

HİZMETLERİ

BÜYÜK

İŞLETMELERDE

(BAĞIMSIZ TIBBİ

BÖLÜMLER

TEDAVİ,

KORUYUCU,

EĞİTİM HİZMETLERİ)

KÜÇÜK

İŞLETMELER HÜKÜMET

TOKSİKOLOJİK

VE

BAĞIMSIZ

DEĞERLEN

DİRME

HASTANE KLİNİK MUAYENE

HANE PRATİSYEN

ARAŞTIRMA

MERKEZLERİ

TOPLUM

SAĞLIĞI

MERKEZ

LERİ

Amerika Birleşik Devletleri-5 http://books.google.com.tr/books?id=vW6rXFvm4sQC&pg=PT486&lpg=PT486&dq=academic+based

+occupational+and+environmental+health+services&source=bl&ots

Bir işveren tazminat iddiasına karşı çıktığında işçiler ve temsilcileri tablonun işe bağlı olup olmadığını araştırmak üzere bağımsız değerlendirme talep ederler

Akademik tıbbi klinikler bu bağımsız tıbbi danışmanlık için bölgesel konsültasyon programlarını oluşturmaktadırlar

Baker DB

Amerika Birleşik Devletleri-6

Tıp Fakültelerinde verilen mesleki

ve çevresel tıp programları 1980-

1990 yıllarında çok arttı NIOSH tarafından mesleki tıp uzmanlığı eğitimini

desteklemek üzere verilen burs

Profesyonel akreditasyon organizasyonlarının mesleki

tıp uzmanları için sertifikasyona gitmesi

Prestijli profesyonel organizasyonların -Institute of

Medicine- mesleki ve çevresel tıp alanında kısa sürede

ve kalifiye pratisyen hekim yetiştirme talepleri

Amerika Birleşik Devletleri-7

AKADEMİK

KLİNİKLER

İşe bağlı ve

çevresel

hastalıkları

tanımlamaktır

(Tıbbi tarama,

tıbbi izlem)

Maruziyet ve toksisite

değerlendirmesini geliştirmek

Korunma ve eğitim

hizmetlerini

geliştirmek

Amerika Birleşik Devletleri-8

Akademik klinikler multidisipliner

Kliniklerin %85’inde ortalama 2-6 hekimi

bulunmaktadır (AOEC 1985)

Kliniklerin çoğunda endüstriyel hiyjenistler,

Yaklaşık yarısında; Toksikologlar,

Sosyal hizmet uzmanları,

Sağlık eğitimcileri,

Epidemiyologlar bulunmaktadır

Amerika Birleşik Devletleri-9

Araştırma,

eğitim desteği

için ulusal

enstitü

Üniversite

(Tıp, Halk

sağlığı)

Amerikan

halk sağlığı

birlikleri

Akademik

klinikler

NIOSH

Toksik

madde

hastalık

kayıt

ajansı

Japonya-1 http://books.google.com.tr/books?id=vW6rXFvm4sQC&pg=PT486&lpg=PT486&dq=ac

ademic+based+occupational+and+environmental+health+services&source=bl&ots

İşçi sağlığı hizmetleri ÇALIŞMA BAKANLIĞI

Temel Yasa ENDÜSTRİYEL

GÜVENLİK VE

SAĞLIK YASASI

Takahashi K.

Japonya-2

50 ve fazla işçi içeren işyerlerinde bir hekim

1000’den fazla işçide tam gün çalışan hekim

Zorunlu sağlık muayeneleri işe yerleştirmeden önce, tam gün çalışanlar için periyodik sağlık değerlendirmelerini, tehlikeli işlerde çalışan tam zamanlı işçiler için spesifik sağlık muayenelerini içermektedir

Japonya-3

İşçi sağlığı sunumu

Büyük işletmelerin

kendi

sağlık bölümleri

(hemşire,

hekim, röntgen tek.)

Küçük işletmeler

(özel pratisyen

hekim,

hastane hekimi,

üniversite hekimi)

OHO

(kar amaçlı

kuruluş,

sağlık muayene,

çevresel ölçüm,

hekim temini)

Rusya-1

İşçi sağlığı hizmetleri çalışanlara

yakın yerleşimdeki toplumsal sağlık

kuruluşları (hastaneler, poliklinikler)

Büyük işletmelere yakın mesleki

sağlık kuruluşları tarafından sunulur 4000’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde,

Kimyasal, petrokimyasal, madencilik ve taş

ocaklarında 2000 üstünde işçi çalışan yerlerde

Rusya-2

800 çalışandan fazla işçi çalıştıran

yerlerde bir meslek sağlığı hekimi,

hemşiresi,

300-800 işçi çalıştıran yerlerde bir

hemşire istihdam edilmektedir

Hijyenik ve Epidemiyolojik Gözetim

için Rusya Federasyonunun

Federal Komitesi

Çin-1

Çin’de 1980’li yılların başlangıcından itibaren OHI (Occupational Health Institutes) adında enstitüler ve

Meslek hastalıklarından korunma ve tedavi için hastaneler kuruldu

Mesleki sağlık hizmetlerinin koordinasyonunu, ulusal düzeyde araştırma ve eğitimi sağlamak üzere Meslek Hastalığından Korunma ve Tedavi İçin Ulusal Merkez (NCODPT) kuruldu

Mesleki Tıp Enstitüsü (IOM) ile ilişkili

Çin-2

Tazmin edilebilir meslek

hastalıklarının tanısı vilayet veya

müdürlük düzeyinde Halk Sağlığı

Bakanlığı’nın çıkardığı mevzuata

göre OHI’ler veya hükümetin

onayladığı tıp/sağlık enstitüleri

tarafından konulmaktadır

Çin-3 Tanının kalitesini kontrol etmek,

Komplike olgularda tanının

doğruluğunu değerlendirmek üzere

meslek hastalıkları danışmanlar

komiteleri kurulmuştur

Mesleki Hastalık Tanısı Ulusal

Komitesi’nin 5 alt komitesi

bulunmaktadır, mesleki zehirlenme,

pnömokonyoz, fiziksel indüklenen

mesleki hastalık, radyasyon hastalığı,

pnömokonyoz patolojisi

Türkiye- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü

maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)

bentleri

Sigortalıların meslek hastalığı sonucu

meslekte kazanma gücü kaybı oranları

tespitinde esas alınacak sağlık kurulu

raporlarını düzenlemeye Ankara, İstanbul

veya Zonguldak’ta bulunan Sağlık

Bakanlığı Meslek Hastalıkları Hastaneleri

ile devlet üniversitesi hastaneleri

yetkilidir.

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİ, MESLEK

HASTALIKLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA

MERKEZİ YÖNETMELİĞİ (6 Haziran 2012)

MADDE 5 – (1) Merkezin amacı;

Üniversitenin ilgili akademik birimlerinin

işbirliği ile yurtiçinde ve yurtdışında iş

sağlığı ve güvenliği, meslek hastalıkları

ile ilgili her alanda eğitim, bilimsel

araştırma, klinik uygulama ve halk

sağlığı çalışmaları yapmak ve

danışmanlık hizmeti vermektir.

Bu kapsamda HİSAM

etkinlikleri

Sempozyum ve Çalıştaylar; Kişisel

Donanım Koruyucu semp, Üniversite

Hastanelerinde Meslek Hastalıkları

Tanısı Çalıştayı, Çalışma Hayatında

Bulaşıcı Hastalıklar semp,

Eğitimler; İşyeri Hekimliği Sertifika

Eğitimi, İşyeri Hekimliği, İş Güvenliği

uzmanı eğitimi, Sağlık Ergonomisi

Dokuz Eylül Üniversitesi

İSAMER (İş Sağlığı Araştırma ve Uygulama

Merkezi-2011)

Esnaf ve Sanatkarlara İş Kazası ve

Meslek Hastalıkları Farkındalık Eğitimi

Gürültü ve Titreşim Kursu

Kimyasal Ajanlar ve Riskler Kursu

Atatürk Üniversitesi Tıp

Fakültesi, Dr Metin Akgün

'Nejat Yazıcıoğlu İşçi

Sağlığı Araştırma

Ödülü'ne layık

görülen Doç. Dr.

Metin Akgün, 2004

yılında ilk silikoz

hastasının kendisine

geldiğini, 2005

yılında hasta

sayısının artmaya

başladığını belirtti.

Dr Metin Akgün anlatıyor

"2007 yılında bölgemizde silikoz hasta sayısı 200'e

ulaşınca bu konuda araştırma yaptım. Anket ve görüşme

yoluyla demografik özellikler ve çalışma koşulları hakkında

157 hastadan bilgi alındı. Hastaların solunum fonksiyon

testleri ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sınıflamasına

göre akciğer grafileri değerlendirildi. Çalışanların yaklaşık

80'inde hastalık vardı. Bu hastalık eskiden beri bilinmesine

rağmen tekstilde ilk kez Türkiye'de karşılaştık. Dünyada ilk

örnek ülkemizde. Tedavisi olmayan bu hastalığın

önlenmesinin tek çaresi kot kumlamada silikozun

kullanılmaması. Bu konuda Sağlık Bakanlığı 2009 yılında

yasak kararı aldı ama bunun denetimi de önemli.

Uygulamalarda etkisini görmemiz lazım. "

Üniversite Hastanelerinde Meslek

Hastalığı Tanısı Çalıştayı Sonuç

Raporundan;

İşyeri hekimleri, Bakanlıklardan,

üniversitelerden, İSGÜM’den ve

Meslek Hastalıkları Hastanesinden

destek-işbirliği beklemektedirler

Hekimlerin mezuniyet öncesi

eğitimlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

derslerinin süreleri artırılmalı,

mezuniyet sonrası eğitimleri ise

güncellenmeli ve sürdürülebilir

olmalıdır

Dr Yücel Demiral, raportör

Üniversitelerde kurulması planlanan

Meslek hastalıkları kurullarının iş yeri

hekimi ile iletişiminin güçlendirilmesi

Üniversite ve Eğitim ve Araştırma

Hastanelerinde kullanılmak üzere

Standart Meslek Hastalıkları Tanı

Raporu ve ilgili kuruluşlara

gönderilecek Standart Bilgi Formu

oluşturulması

Tanı yetkisi olan kuruluşların İşyeri

Ortam Ölçümleri, Hijyen Raporları ve

kişinin diğer sağlık bilgilerine en kısa

sürede ulaşabilmesi için kişinin

çalıştığı işyeri, kendisine hizmet veren

iş sağlığı ve güvenliği uzmanları ile

iletişimin sağlanması

Meslek hastalıklarında farkındalığı

arttırmak için her hastane ve

üniversitede özel bir meslek hastalığı

polikliniği kurulması ve diğer bilimler

tarafından konsültasyon yapılması

Üniversitelerde iş sağlığı ve meslek

hastalıkları birimi oluşturulması, bu

birimin farklı branşlardan oluşması, bir

heyet gibi görev yapması

Üniversitelerde, meslek hastalıkları

şüphesi ile bizzat gelen, ya da sevk

edilen hastaların tanı sürecini

netleştiren bir birim oluşturulması

Bu birimler tarafından yetkili

merkezlere gönderilecek standart

başvuru, tanı ve rapor formlarının

hazırlanarak kullanıma sunulması, bu

konuda yasal düzenleme yapılması

Örnek Olgu-1

Yaşı: 33, Erkek

Çalıştığı yerler: Son 8 yıldır Ümran Boru

Fabrikasında Kumlama Operatörü olarak

geçse de 5 yıl fiilen çalışmış, son 3 yıldır

heyet raporları, yatış-çıkışla fiilen

kumlama yapmıyor

Daha önce 1.5 yıl yoğurt fabrikası

1 yıl benzinlik

3 ay tuğla ocağı

Sigara: 5 p/yıl, 3 yıldır exsmoker

Çalıştığı yerler

3 ay tuğla

ocağı

1 yıl

benzinlik

1.5 yıl yoğurt

fabrikası

5 yıl

kumlama

operatörü

(Boru

Fabrikası)

2007

yılının 5.

ayından

beri ya

rapor ya

yatış

Hastane yatış ve izlem

öyküsü

2007’nin 5. ayı Düzce Tıp Göğüs Hast pol; HRCT; her iki

akciğer apikal segmentlerde bül, bleb, yaygın interlobüler

septal kalınlaşma, sağ akciğer alt lob bazal segmentlerde

belirgin mozaik patern, sağ akciğerde 2 adet plevral

tabanlı nodül

SFT; FVC: %45, FEV1:%46, oran:%83, MMF: %50,

Rev:%11, TLC:%75, RV/TLC: %51, DLCO: %41

BAL hücre sayımı: %15 granülosit, %1.5 lenfosit , mineral

analizi (Zonguldak): negatif

Hasta bu sonuçlarla olası meslek etyolojisinin

aydınlatılması için (akciğer biopsi) Ankara Meslek Hast

Hastanesi ve Ankara Tıp’a gönderildi.

Mesleği dışlayabilir miyiz?

2007’nin 7. ayı Ankara Tıp Göğüs Hast pol; Yeniden BAL;

%97 monosit/makrofaj, %0.5 lenfosit

Ankara Tıp’ın görüşü mesleki değil

2007’nin 8. ayı Düzce Tıp Göğüs Hast servisi; İPF (UIP?,

Subakut HP?, Evre 4 Sarkoidoz?) ön tanılarıyla yatırıldı

Prednol 40mg/gün, bronkodilatörlerine eklendi. 10. ay

kontrolunda FVC %45’den 52, FEV1 %46’dan 54 olmuştu

2007’nin 12. ayı Düzce Tıp Göğüs Hast servisi;

Prednolun 3. ayında P. Carinii (Jiroveci) pnömonisi

eklendi. Bactrim eklendi ve tedavi dozunda yaklaşık 2 ay,

profilaksi dozunda tüm steroid tedavisi boyunca önerildi.

Prednol 12 ay boyunca azaltılarak, bactrim profilaktik ve

bronkodilatörleri kullanıldı.

Meslek Hastanesi’nin

Dışlama Kriterleri???

2008’in 5. ayında Ankara Göğüs Hastalıkları

Hastanesi: Subakut Hipersensitivite

Pnömonisi+ Sarkoidoz , Pulmoner Fonksiyon

kaybı %75 (Sağlık Kurulu Raporu)

2009’un 3. ayında Ankara Meslek Hastalıkları

Hastanesi: Mesleki patoloji saptanmadı (Ancak

rapordaki yazılı tetkiklerde Ağır Restriktif

Akciğer Fonksiyon Bozukluğu ve Difüzyon

bozukluğu ile akciğer grafisindeki

interstisyel görünüm ve kumlama operatörü

olarak çalışma ilişkisi sorgulandı mı?)

Hasta halen mahkeme

kapılarında!

2010 4. ay tetkikleri; 3 yılda FVC 2330’dan

1720 ml’ye düşmüş, FEV1 1890’dan 1610’a

düşmüş, oran %93, (FVC %36, FEV1 %41,

oran %93, MMF %74)

6 dak lık yürüme testinde pre SaO2 96- post

SaO2 83 ve 480 m yürüdü

Son HRCT (18.01.2010): Sol alt lob bazallerde

belirgin bilateral buzlu cam dansiteleri, bilateral

üst loblarda amfizem, sağ akciğerde iki adet

plevral tabanlı nodül

Hasta halen aynı işyerinde çalışıyor

TEŞEKKÜRLER