50

Matematik Dnyas, 2005 Bahar

Bedia Akyar MollerdenHi konduramadm. Herkesin bana gelecei-

ni bilmeme ramen, canm hocamn bana bu ka-dar erken gelebileceini bir trl dnemedim.

mer Kseyle tanmam akademik kariyerekarar vermemle oldu. Bende brakt ilk izlenimters ve rktc olduuydu. Lafn esirgemez, syle-yeceini uzun yoldan deil dorudan sylerdi. Mito-loji ve politika sohbetlerimizin tad hl damam-dadr. Onu kendime hep yakn hissettim. Hararetlitartmalarmz birbimizi daha iyi tanmamza yar-dmc oldu. Bana azimli, alkan ve pozitif olmayretti. Zor anlarmda hep destek oldu. Zamanlaaramzda baba kz yaknl olutu. Abide Teyzeyi,Sara'y, Defne'yi kendi ailem gibi sever oldum.

Yurtdna doktora yapmak iin gitmek istedi-gimde bana destek oldu ve moral verdi. Dndm-de ok ksa bir dnem bile olsa beraber alabildik.

Farkl bir insand. ok dalgnd. Odasna giril-diini on dakika sonra farkederdi, ayn, kahvesiniatalla kartrd olurdu.. lk zamanlar garip bul-sam da sonra benimsedim. Bazen odasna girip ya-rm saat bir makaleye baktm, sonra da sanki birmatematik tartmasnn ortasnda kalmz gibi de-vam ettiimiz ok olmutur.

Lie grup ve cebirlerini onun sayesinde ren-dim. Yksek lisansmda kre zerinde hareketi a-lrken bana Lie grup yapsn renmem iin sraretmiti. Doktoram farkl bir konuda yapmamaramen Lie grup kavram hep karma kt. Yenirendiim konular kendisine anlatmam ister vekafamda ampul yakan isabetli sorular sorard.Kendisinden ok ey rendim.

mer Kse'yi tanmaktan, onunla almaktanok mutluluk duydum.

Her ey iin ok saol canm hocam. Hep ak-lmda ve kalbimde olacaksn.

zgemi1947de Fethiyenin Bozyer kynde doanmer Kse, ilkrenimini kyndeki ilkokulda

tamamlar. 1959da IspartaGnen lkretmen Okulu-nu kazanarak beinci snfnsonuna kadar bu retmenokulunda okur. Beinci sn-fn sonunda, Ankara Yk-sek retmen Okulu Hazr-lk snfna seilir. 1965teAnkara niversitesi Fen Fa-

kltesi Matematik Blmne girer ve 1969damezun olur. Ayn yl Artvin Lisesine atanr. kiretim yl altktan sonra 1971de Atatrkniversitesi Fen Fakltesi Matematik Blmneasistan olarak girer. Doktora almasn Ankaraniversitesinden Prof. Dr. H. Hilmi Hacsaliho-lunun yannda yapar ve 1975te geometri daln-da izgiler Uzaynda Yrnge Yzeyleri adlteziyle doktorasn tamamlar. 1979da Columbianiversitesi Makine Mhendislii profesrlerin-den F. Freudensteinin yannda aratrma yapmakzere 19 ay kadar kalarak hareket geometrisiyleilgili konularda alr. 1982de Sabit GenilikliEriler ve Yzeylerin Baz zellikleri adl teziylegeometri dalnda doent olur. 1985te D.E.. Bu-ca Eitim Fakltesi Matematik Anabilim dalnaatanr. Merkezi Yabanc Dil Snavna Kasm 1987dneminde girer ve bu snavda baarl olur.1989da ayn kurumda profesr olur. 1991de ye-ni alan D.E.. Matematik Blmne geer. 20Ekim 2003te Mula niversitesi Matematik B-lm Geometri Anabilim dalnda grev alr vevefatna kadar bu kurumda alr.

Evli ve iki ocuk babasdr.

Aramzdan Ayrlanlar

mer Kse1947-2005

5Mart 2005 gn Mula niversitesi Matematik Blm retim yelerinden Prof. Dr. mer K-se gen saylabilecek bir yata bizleri terketmitir. Diferansiyel geometride yirmi kadar yaynbulunan mer Kse ayn zamanda, yazlanlardan da anlalaca zere, rencileri tarafndan

ok sevilen bir retim yesiydi. Matematik Dnyas sevenlerine ve ailesine sabr diler.

Prof. Dr. mer Kseyi 2000 ylnn bahar ay-larnda diferansiyel geometri dersinde tan-dm. Derslerine genellikle anlataca konunun

hikyesini anlatarak balar, dersin ilerleyen saatle-rinde rencilerin skldn hissettii veya konuylailgisi olmayan bir soru geldii an birka saniye du-rur ve ortama uygun bir fkra veya hikye anlatr vesonunda hep anlataca konuya balard. rencile-ri ve arkadalar tarafndan esprili kiilii, kvrak ze-ks ve alma alanna hakimiyetiyle tannrd.

2001de, yksek lisans aamasnda kendisiylealmaya baladm ve 2002-2003 eitim ylndada asistanln yaptm. Bu yllarda kendisini ve ai-lesini yakndan tanma frsatm oldu. yiliksever,hosohbet bir insand. Matematik akyla dolu birbilim adamyd, yle ki, kafasna bir matematikproblemi takldnda, kendini probleme verir ve oan odasna girenin farkna bile varmaz-d. Problemi zd an, koltuunda ar-kasna yaslanr, sonra problemi zmolmann verdii neeyle problemin z-mn anlatrd.

Odasnda birlikte altmz ve ze-rinde alt makalenin grafiklerini iz-diimiz bir gn, kendi el yazsyla yazdve zerinde denklemler olan birka sayfauzatp, Regle yzeylerle ilgili almala-rmda hep dual saylar ve dual birim vek-trleri kullandm ama dual birim kreninnasl bir ey olduunu da hep merak etmiimdir. Ba-na dual birim krenin izgiler uzayndaki karlnizebilir misiniz? diye sormutu. izimleri tamam-ladmzda dual birim krenin izgiler uzayndadzlemler, tek kanatl hiperboloitler ve Mbius e-ritlerinden olutuunu sylediimizde, tpk bir o-cuk gibi sevindiini ve ktlarn alp keyifle arka-dalarna bir hafta boyunca gsterdiini asla unuta-mam.

zmirdeki evlerinde yediimiz bir akam ye-mei srasnda rencilik yllarn ve o yllarda ya-ad skntlar anlatmt. O gece ei Abide Ha-nm, mer Hocann 1979da aratrma yapmakiin gittii California niversitesinde almayaok dald iin mektup yazmay unuttuunu, ken-disine ancak konsolosluk kanalyla ulalabildiinianlatmt...

Matematik onun iin her eydi, nerdeyse eineve kzlarna verdii kadar deer verdi matematie.

2003 yaznda Mula niversitesi MatematikBlmne geeceini sylediinde bizleri biraz z-mt, ama olsun, gene de aradaki mesafeye kar-n doktora almalarmzda bize destek olmayadevam edecekti. Nitekim 2004te Sakarya niver-sitesinde dzenlenen II. Geometri Sempozyu-muna iki bildiriyle katld. Bildirilerden biri kendi-ne aitti. Dierini hep birlikte hazrlamtk. Birazrahatszlanmasna karn, uzun zamandr sempoz-yumlara katlmadn, dolaysyla ortak hazrlad-mz sunumu kendisinin yapmak istediini belirte-rek her iki bildiriyi de sundu. Arkadalarna vemeslektalarna almalarn sunmu olmann ver-dii mutluluk rahatszln unutturmu olmalydki sunum sonras gzlerinin ii glyordu.

lmnden yaklak 15 gn nceblmmze gelmiti. lk doktora -rencisi lhan Beyin odasnda biraz otur-duk. Yz biraz solgun grnyordu.Elinde 8-10 sayfalk kendi el yazsylayazd bir tomar kt vard, basmakabul edilen makaleleriyle ilgili yaplma-s gereken birka dzeltme ve eklenmesigereken notlard bunlar. O gn orda bi-raz konutuk sohbet edip vedalatk. Er-tesi hafta rencilerin kaytlarnn yeni-lenmesinde grevim olduu iin o hafta

dzeltmelerle pek ilgilenemedim. Sonraki pazartesitam btn ileri tamamladm u dzeltmeleri yapa-ym da haftaya pazartesi de Mulaya gidip kendi-sine teslim edeyim derken, youn bakmda olduu-nun haberi geldi. Ne olduumuzu bilemedik, he-men hastaneye kotuk, iyilemesi iin dualar ettik.Ama 5 Mart gecesi zc haberi rendik. Varmyd byle bizleri brakp gitmek

Ah be hocam almak iin planladmz gncenazene katlmak da varm kaderimizde. Amasen merak etme hibir alman yarm kalmaya-cak! Sizi hep masanzn banda, almalarnzadalm bir ekilde ve sonunda problemi zm ol-mann vermi olduu hazla, neeyle gldnzdakikalarnzla hatrlayacam.

Topran nurla dolsun, ruhun ad olsun merhocam!

51

Matematik Dnyas, 2005 Bahar

SEN UNUTMAYACAIZCelal Cem Sarolu / Dokuz Eyll niversitesi

Obeyaz odadan her kmda, artk yapla-cak bir ey olmadn syleyen doktorunbiz buradan seninle akalaarak kt-

mzda ne kadar aracan dnyordum. Byledemesi ok doald, nk seni tanmyordu. Fet-hiyenin Gkben kynde balayan sade hayatnnasl bir azim, inat ve alkanlkla deitirdiini,plak ayakl bir ky ocuuyken kendine tannanen ufak frsatlar deerlendirerek gen yandadnyann en iyi matematikilerinden biriyle al-mak uruna yol, iz, dil bilmeden yollara dn,ve daha sonraki yllarda bu inat ve azimle ne kadarbyk almalara imza attn bilmiyordu. Amaben biliyordum, sen abuk pes etmezdin

Ne yazk ki doktor hakl kt... Hayatnda heriini zamannda yapan benim biricik kahramanm,sevgili babam lme zamansz gitti. Erken amakendi deyimiyle aalar gibi ayaktaBen, kardeim, rencilerin, asistanla-rn, aalarn, gllerin, heykellerin, ki-taplarn, yusufuk kularn, sabit ge-nilikli erilerin, dual birim kren veiindeki kobra hepimiz yetim kaldk

imdi bize kalan ac ve koyu bir yal-nzlk Beni zenin ne olduunu bilekestiremiyorum. Babam m kaybetmekyoksa en iyi dostumu mu? Yoksa hayatadayanamadm zamanlar snacamkucan artk baka bir boyutta olmas m? Belki deartk bana elma kabuklarndan Mbius eridi yapa-mayacak olman...

Ciddiyetle akay, zekyla alkanl, kendideerini bilmekle mtevazl bu kadar gzel den-geleyebilen bir insann kz olmaktan gurur duyu-yorum. Salonumun her tarafnda formllerle dolusaman ktlarnn ortasnda kahvalt ederken kar-mda oturan babamn nceki gece biz ml mluyurken kendini halsiz brakan hastalna ramenyirmi saat alarak yedi yz yldr zlemeyen birproblemi bu masada zn ve sonra da hibir-ey olmam gibi davranmasn dnnce iimdenmatematik dnyas adna nnde saygyla eilmekgelmiti. Ne byk almalar yaptn onun a-zndan duymanz ok zordu.

Yeni bir almasn tamamladn ve bunundeerini ancak onu ok iyi tanyanlar derin bak-larnn iinde hafife yanan ltdan anlayabilirdi.

Onun gznde, yaam ve doa, matematik iinsnrsz bir kaynakt. Gelimi alglama ve gzlemgc ve sigara tiryakilii sayesinde, evimizde bulu-nan sabit genilikli bir eri olduunu o gne kadarkimsenin bilmedii en gzde kl tablasn doktora-snda kullanm, ve o kl tablas yldan yla ailemi-zin sabit genilikli erisi olarak her yere bizimle ta-nmt. Daha sonra Mbius eridiyle ilgili alma-lar yaparken de, yedii her elmann kabuuyla M-bius eridinden iki bilezik yapar, kardeimin ve be-nim kollarmza takard. Hastalk yakasna yappkolumuzda Mbius eridinden bileziklerle gezdii-miz mutlu gnlerimiz geride kaldnda ise mate-matik onun iin yaam kayna olmutu. Dual Bi-

rim Krenin iinden frlayp gelen kob-ra en umutsuz zamanlarnda babama ha-yat enerjisi vermiti.

Bana doru bildiim yolda sonunakadar kendi fikrimi savunmay, karlar-dan uzak onurlu bir yaam, akll, ce-sur, adaletli ve demokratik olmay, sev-gimi gstermeyi rettin. Hayatla naslba edileceini senden rendim. lm-le ba etmeyi retmeden neden bu ka-dar erken ktn bu yolculua? Ne za-

man ihtiyacm olsa insancl, adaletli, akac ve m-tevaz karakterinle m oldun. imdi hayatmnen zor snavnda ksz kaldm babacm

Ve birdenbire kt gkyzKaranla gmld btn umutlarBulutlar alad gmbr gmbrYamurlar tepindi atlardaRzgar yerden yere att kendiniYrtld yreim, kanad iimBir ate dt gsmeAlev alevYand gzlerim, yand ellerimVe uursuz bir mart akamylece kalakaldmSessiz, sensiz ve aresiz

52

Matematik Dnyas, 2005 Bahar

BRCK BABAMAYk. Mimar Sara Kse Yldrm

53

Matematik Dnyas, 2005 Bahar

Gonca OnargandanDeerli arkadam, hemerim Sayn Prof. Dr.mer Kseyi kaybetmenin derin znts iin-deyim. O iyi bir insan, deerli bir bilim adam veamansz bir eletirmendi. Aramzdan ok erkenayrld. Tm matematikseverlere ve kederli ailesi-ne sabr ve basal dilerim.

Seni daima sevgiyle hatrlayacam. Allahrahmet etsin! Rahat uyu !

ennur SomaldanBizlere pek ok ynden emei geen ve birlikteyaptmz almalarmz srasnda geceyarlaruyanp da aklma baka bir zm geldi diye-rek telefon eden deerli hocam Prof. Dr. merKse'nin sesini hep zleyeceim. Kendisini sevgive saygyla anyorum.

lhan KarakltanBilim adamlarnn dalgnlklarn anlatan hikyeleroktur. Bunun bir rneiydi mer Hoca. Aklnataklan bir problemi zene kadar sanki hayatamola verirdi. mer Hocann gece uykusunda kal-kp yakalad bir ipucunu not ettii, alrken ye-mek yemeyi unuttuu, saati unutup gece saatlerin-de binada kilitli kald, otobslerde aklna taklkalan problemle urarken nice son duraklara gi-dip ofr tarafndan amca inmeyecek misin? de-nildii, ders anlatrken sreyi unutup dersi blok ya-pp bir yarm saat de fazladan rencileri snftatuttuu (ki renciler de dersin keyfinden ve merHocann kendini derse kaptrmasndan zaman ha-trlatmazlard) bilimsel dalgnlklar hep birer hoan olarak kald. Her an azimle yazlm bir hayatgrdk biz mer Hocada. Kalplerde yaayacak

HEY GD PATRON...Ahmet zelik / Dokuz Eyll niversitesi

1993te Buca Eitim Fakltesine geldiim yltantm mer Kseyle. Ksa srede gelien arka-dalk ilikilerimiz ailece grmelere dnt. Ni-ce gzel gnler geirdik, Eitim Fakltesindeki di-er arkadalar, onlarn aileleri ve mer Kseyleailesi birlikte.

Arkadalar arasnda Patron diyorduk ona.Hani o bilinen anlamda deildi onun patronluu.Matematikiden patron olur mu bilmiyorum amayine de patrondu o, belki matematiksel birikimi,sevgi doluluu, insan sevgisi birikimiydi onu pat-ron yapan. znde hi itiraf etmemesine ramen oda holanyordu Patron denmesinden.

12 yl sren arkadalk srecinde yazmakla bit-meyecek kadar ok gzel anlar yaadk onunla.Birini anlatacam onu imdiden zleyerek.

Patron odasna geldiinde telefonla beni ararve kahve imeye odasna arrd. O gn yine kah-ve imeye ard. Yarm saat sonra odasna gitti-imde yine kendinden gemi ve kafasnda kurdu-u probleme dalmt. O durumda ne geleni grrne de konuulanlar duyard. Bunu bildiim iin,ben odasnda kahvemi yaptm, oturup itim veodama dndm. Aradan yaklak yarm saat ge-miti ki, alan telefonumun hattnda Patronun se-si: Daha ne zaman geliyorsun kahve imeye! di-yordu. Belli ki mer Hocamz kafasndaki soruyuyeni zmlemi neesi yerine gelmiti.

Ruhun ad olsun... Hey gidi Patron hey!