Ölçme ve değerlendirme

94
1 Başarının kanıtı olarak neyi alacağınızı bile bilmiyorsanız, birisine “başarılıdır” damgasını vurmak oldukça şüpheli bir davranıştır... “ R. F. Mager Ölçme ve Değerlendirme

Upload: esben

Post on 15-Jan-2016

209 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Başarının kanıtı olarak neyi alacağınızı bile bilmiyorsanız, birisine “başarılıdır” damgasını vurmak oldukça şüpheli bir davranıştır... “ R. F. Mager. Ölçme ve Değerlendirme. 1. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME. Eğitimci : Hamide KARAMAN Halk Eğitimi Merkezi 19 Mayıs/SAMSUN. Ders İçeriği. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Ölçme ve Değerlendirme

1

Başarının kanıtı olarak neyi alacağınızı bile bilmiyorsanız birisine ldquobaşarılıdırrdquo damgasını

vurmak oldukccedila şuumlpheli bir davranıştır ldquo

R F Mager

Oumllccedilme ve Değerlendirme

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Eğitimci Hamide KARAMAN

Halk Eğitimi Merkezi19 MayısSAMSUN

Ders İccedileriği Bu dersin amacı MTSK

kurslarında vereceğimiz oumllccedilme ve değerlendirme konularını kapsamaktadır Bilindiği gibi oumllccedilme ve değerlendirme bir bilim dalı olmakla beraber sadece MTSK iccedilin uyarlanmış bir dalı bulunmamaktadır Derslerimizde eğitimde oumllccedilme ve değerlendirme konularını işleyecek oumlzelde ise bu bilimi MTSK iccedilin uyarlayacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Temel Kavramlar

EğitimOumllccedilme

Oumllccedilme Suumlreci Değişken Oumllccediluumlt Oumllccediluumlm Oumllccedilek

DeğerlendirmeHataGeccedilerlilikGuumlvenirlik

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 2: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Eğitimci Hamide KARAMAN

Halk Eğitimi Merkezi19 MayısSAMSUN

Ders İccedileriği Bu dersin amacı MTSK

kurslarında vereceğimiz oumllccedilme ve değerlendirme konularını kapsamaktadır Bilindiği gibi oumllccedilme ve değerlendirme bir bilim dalı olmakla beraber sadece MTSK iccedilin uyarlanmış bir dalı bulunmamaktadır Derslerimizde eğitimde oumllccedilme ve değerlendirme konularını işleyecek oumlzelde ise bu bilimi MTSK iccedilin uyarlayacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Temel Kavramlar

EğitimOumllccedilme

Oumllccedilme Suumlreci Değişken Oumllccediluumlt Oumllccediluumlm Oumllccedilek

DeğerlendirmeHataGeccedilerlilikGuumlvenirlik

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 3: Ölçme ve Değerlendirme

Ders İccedileriği Bu dersin amacı MTSK

kurslarında vereceğimiz oumllccedilme ve değerlendirme konularını kapsamaktadır Bilindiği gibi oumllccedilme ve değerlendirme bir bilim dalı olmakla beraber sadece MTSK iccedilin uyarlanmış bir dalı bulunmamaktadır Derslerimizde eğitimde oumllccedilme ve değerlendirme konularını işleyecek oumlzelde ise bu bilimi MTSK iccedilin uyarlayacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Temel Kavramlar

EğitimOumllccedilme

Oumllccedilme Suumlreci Değişken Oumllccediluumlt Oumllccediluumlm Oumllccedilek

DeğerlendirmeHataGeccedilerlilikGuumlvenirlik

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 4: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Oumllccedilme değerlendirme konusunda kurs

katılımcılarımızla birlikte değerlendirmelerde bulunacak

ldquoDireksiyon Eğitimi Değerlendirmelerinderdquo uygulayacağımız ya da

uygulayabileceğimiz araccedilların geliştirilmesi alternatif oumllccedilme

değerlendirme youmlntemleri konularında soumlyleşiler

yapacağız

Temel Kavramlar

EğitimOumllccedilme

Oumllccedilme Suumlreci Değişken Oumllccediluumlt Oumllccediluumlm Oumllccedilek

DeğerlendirmeHataGeccedilerlilikGuumlvenirlik

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 5: Ölçme ve Değerlendirme

Temel Kavramlar

EğitimOumllccedilme

Oumllccedilme Suumlreci Değişken Oumllccediluumlt Oumllccediluumlm Oumllccedilek

DeğerlendirmeHataGeccedilerlilikGuumlvenirlik

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 6: Ölçme ve Değerlendirme

Temel Kavramlar

Eğitim Bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak değişme meydana getirme suumlrecidir

bull Eğitim insanlarda var olan bazı davranışları belli amaccedillar doğrultusunda değiştiren ve yine bu amaccedillar doğrultusunda bireylerin bazı yeni davranışlar kazanmalarını sağlayan bir sistemdir

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 7: Ölçme ve Değerlendirme

Temel Kavramlar

Sistem En az bir hedefi gerccedilekleştirmek uumlzere uygun ve değişik oumlgelerden oluşan dirik bir oumlruumlntuumlduumlr

lsquodirikrsquordquocanlılığını suumlrduumlren suumlrekli kendisini yenileyen ve gelişenrdquo anlamında

lsquooumlruumlntuumlrsquordquooumlgelerden oluşan ve aralarında ilişki olan bir buumltuumlnrdquo anlamında kullanılmaktadır

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 8: Ölçme ve Değerlendirme

8

Sistem Şeması

Suumlreccedil

Girdi Ccedilıktı

HedeflerAmaccedillar

Tutarlı

Tutarlı değil

Değerlendirme (Kontrol)

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 9: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim bir sistem midir

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 10: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml1 Gerccedilekleştirmek istediği hedefleri vardıra) Uzak hedeflerb) Genel hedeflerc) Oumlzel hedefler

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 11: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Hedefleri

a) Uzak hedefler Devletin siyasi hedefleridir ccedilerccedilevesi anayasa ile belirlenmiştir En genel hali ldquoCcedilağdaş gelişmiş uumllkeler seviyesine ccedilıkarmakrdquo

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 12: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Hedefleri

b) Genel hedefler Okulun hedefleridir farklı okul tuumlrlerinin ortak hedefleri dışında kendilerine oumlzguuml hedefleri vardır İlkoumlğretim okulu genel liseler meslek liseleri fakuumllte ve boumlluumlmleri gibi

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 13: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Hedefleri

c) Oumlzel hedeflerDersin hedefleridir bir dersin kazanımlarını kapsar Bir okuldan başarı ile mezun olunabilmesi okulun buumltuumln derslerinden başarılı olunmasını gerektirir Dersten başarılı olunabilmesi iccedilin ise derste asgari duumlzeyde başarı sağlanması ile muumlmkuumlnduumlr

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 14: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim bir sistem midir

Evet eğitim bir sistemdir Ccediluumlnkuuml2 Bu hedefleri gerccedilekleştirebilmek iccedilin değişik

oumlgelerden oluşmuştura) Girdib) Suumlreccedilc) Ccedilıktıd) Kontrol

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 15: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

a) Girdi Eğitim-oumlğretim iccedilin gerekli her şey eğitim sisteminin girdisini oluşturur Oumlrneğin oumlğrenci oumlğretmen okul kitap defter ccedilalışanlar youmlnetim ders programları yardımcı materyaller sınıf sıra servis gibi her şey girdi olarak goumlruumllebilir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 16: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

b) Suumlreccedil Girdilerin hedefler doğrultusunda bir araya getirildiği dersin hedeflerinin oumlğrenciye kazandırıldığı eğitim durumlarını kapsamaktadır Suumlreccedil kısmı dar anlamda oumlğretmenin farklı oumlğretim youmlntemlerini kullanarak ders işlediği boumlluumlmuuml oluşturur Geniş anlamda ise oumlğrencinin okula başladığı ve okuldan mezun olduğu suumlreyi iccedilerir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 17: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

c) Ccedilıktı Girdilerin işlemler boumlluumlmuumlnden hedefler doğrultusunda biccedilimlendirilip oluşturulmasının sonunda ortaya ccedilıkan uumlruumlnlerin tuumlmuumlduumlr Bir okulun mezun ettiği bireyler eğitim sisteminin ccedilıktısını oluşturur

Ccedilıktılar sistemin hedefleriyle nicelik ve nitelik accedilısından uyuşuyorsa sistem tam işliyor demektir

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 18: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sisteminin Oumlgeleri

d) Kontrol Mikro anlamda kontrol eğitim suumlrecindeki sınavlar ile yapılmaktadır Aynı zamanda diplomalı insanların ccedileşitli meslek gruplarına başvurduklarında yapılan sınavlar da kontrol olarak algılanabilir Makro anlamda ise mezun bireylerin iş hayatında goumlsterdikleri başarı performansları ve piyasadaki albeni durumlarıdır

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 19: Ölçme ve Değerlendirme

Temel Kavramlar

Oumllccedilme Bireylerin davranışlarını goumlzleyip goumlzlem sonuccedillarını sayılarla

ya da sembollerle ifade etmedir Herhangi bir nesnenin ne kadar buumlyuumlk kuumlccediluumlk veya ccedilok olduğunu belirtme sorunudur Oumllccedilme bilinmeyen bir değer veya bir oumllccediluumlnuumln bilinen bir değer veya bir oumllccediluuml ile mukayese edilmesidir Başka bir deyişle herhangi bir nesneyi kanunla belirlenmiş bir birimle karşılaştırmaktır

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 20: Ölçme ve Değerlendirme

Değerlendirme

Değerlendirme Oumllccedilme sonuccedillarını bir oumllccediluumltle karşılaştırıp oumllccediluumllecek nitelik hakkında karar verme suumlrecidir

Oumlğretme ve oumlğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını iccedileren ccedilok adımlı sistematik bir suumlreccediltir

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 21: Ölçme ve Değerlendirme

Temel Kavramlar

Değerlendirmenin basamaklarıI OumllccedilmeIIOumllccediluumlt (Değerlendirmeye dayanak sağlayan oumllccedilme

sonuccedilları)III Karar

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 22: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme

Varlıkların olayların oumlzellikleri

GOumlZLEMSayı veya sembol ile ifade ediş

OumlLCcedilME

Oumllccedilme Suumlreci

Oumllccedilme Herhangi bir niteliği goumlzlemlemek ve sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etme işidir

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 23: Ölçme ve Değerlendirme

OumlrneklerOumlrnekler

1048633 Okul bahccedilesinin sıcaklığı 29degCrsquodir1048633 Alirsquonin kuumltlesi 79 kgrsquodir1048633 Park yerinde 25 araba var1048633 Masanın boyu 185 cmrsquodir

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 24: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme işleminin yapılabilmesi iccedilin

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

1 Oumllccediluumllecek oumlzelliğin tanımlanması

2 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe uygun sayı ve semboller kuumlmesinin belirlenmesi

3 Oumllccediluumllecek oumlzelliğe hangi sayı ve sembollerin verileceğini goumlsteren kuralın belirlenmesi gerekir

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 25: Ölçme ve Değerlendirme

OumlrneğinOumlrneğinOumlrneğinOumlrneğin

ldquoFizik dersinden sınav yapan bir oumlğretmen 2soruya tam cevap veren oumlğrenciler 20 puan alacaktırrdquo

diyerek o soruya tam cevap veren oumlğrencilere kaccedil puan verileceğine dair bir oumllccedilme kuralı belirlemiştir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 26: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

Oumllccedilme sonuccedilları her zaman sayılarla ifade edilmez

Bazı oumllccedilme sonuccedilları buumlyuumlkndashkuumlccediluumlk iyindashortandashkoumltuuml gibi sembollerle (sıfatlarla) de ifade edilebilir

Oumlrneğin ldquoSerkan iyi bir sunu hazırladırdquo cuumlmlesindeki ldquoiyirdquo bir oumllccedilme sonucunu goumlsteren sembolduumlr

Bu tuumlr oumllccedilme işlemleri sınıflama duumlzeyinde yapılan oumllccedilme işlemlerine oumlrnektir

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 27: Ölçme ve Değerlendirme

1- Fiziksel Oumllccedilme Belirli ve uygun oumllccediluuml birimine goumlre varlığın iccedilinde ne miktarda olduğunun belirlenmesidirUzunlukağırlık ve hacim miktarlarının oumllccediluumllmesi gibi fiziki yapılan oumllccedilmedir

2- Eğitsel Oumllccedilme Eğitime tabi tutulan bireylerin davranışlarında oluşması gereken gelişmelerin ve değişikliklerin not sistemine goumlre oumllccediluumllmesidir Bu oumllccedilmede kullanılan amaccedillar ve işlemler bakımından fiziksel oumllccedilmeden farklıdır

OumlLCcedilME CcedilEŞİTLERİ

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 28: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilME TUumlRLERİ

Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Dolaylı (Goumlstergeyle)Oumllccedilme

TuumlretilmişOumllccedilme

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

OumllccedilmeOumllccedilme oumllccediluumllen oumlzelliğe ve bu oumlzelliğin goumlzlenme şekline bağlı olarak uumlccedile ayrılır

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 29: Ölçme ve Değerlendirme

A) Doğrudan (Temel) Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlne ldquodoğrudan (temel) oumllccedilmerdquo denir

Doğrudan oumllccedilmelerde oumllccediluumllecek oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılacak aracın oumlzelliği aynıdır

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 30: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrnekler

Sudersquonin boyu 178 cmrsquodirSudersquonin boyu 178 cmrsquodir Kitaplıkta 15 tane fizik kitabı varKitaplıkta 15 tane fizik kitabı var Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu Ayşe tartılarak 48 kg olduğunu

oumlğrendioumlğrendi Sınıfta 20 oumlğrenci varSınıfta 20 oumlğrenci var Bir bahccedilenin enini metre ile Bir bahccedilenin enini metre ile

oumllccedilmek oumllccedilmek Oumlğrencileri boy sırasına dizmekOumlğrencileri boy sırasına dizmek

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 31: Ölçme ve Değerlendirme

Bir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesiBir masanın boyunun cetvel ile oumllccediluumllmesi Bir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesiBir paketin kefeli terazi ile oumllccediluumllmesi Bir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesiBir sınıftaki oumlğrenci sayısının belirlenmesi Oumlğrencilerin boy uzunluklarının Oumlğrencilerin boy uzunluklarının

belirlenmesibelirlenmesi Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap Bir Oumlğrencinin sahip olduğu kitap

sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun Ahmetrsquoin kaccedil kardeşinin olduğunun

belirlenmesibelirlenmesi

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 32: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmek istediğimiz değişkenlerin bazıları doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemez Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesine ldquodolaylı

(goumlstergeyle) oumllccedilmerdquo adı verilir

B) Dolaylı (Goumlstergeyle) Oumllccedilme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 33: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrneğin

Sıcaklığı doğrudan goumlzlemleyemeyiz Civa ya da ispirtodaki genleşme veya yoğunlaşma ile

sıcaklık artışı veya duumlşuumlşuuml arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Bu nedenle sıcaklık onunla ilgisi olduğu duumlşuumlnuumllen civa veya ispirtonun termometredeki yuumlkselişi veya duumlşuumlşuuml goumlzlemlenerek oumllccediluumlluumlr

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 34: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitimde oumllccediluumllmek istenen oumlzelliklerin ccediloğu dolaylı

olarak oumllccediluumllebilen oumlzelliklerdir

Eğitimde en ccedilok oumllccediluumllmeye ccedilalışılan başarı ve yetenek değişkenleri doğrudan doğruya goumlzlenemediği iccedilin testler aracılığıyla oumllccediluumllmeye ccedilalışılır

Bireylerin testlerdeki maddelere verdiği yanıtlar onların yeteneği ve başarısının bir goumlstergesi olarak kabul edilir ve bu yanıtlar goumlzlenerek bireylerin doğrudan doğruya goumlzlenemeyen başarı ve yetenek duumlzeyleri belirlenmeye ccedilalışılır

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 35: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrnek

Bir oumlğrencinin bilgisinin sınav ile oumllccediluumllmesiOumlğrencinin zekacirc duumlzeyinin oumllccediluumllmesiOumlğrencinin yeteneklerinin ve kişilik

oumlzelliklerinin oumllccediluumllmesiBir dersten geccedilme notunun belirlenmesiBir paketin yaylı terazi ile oumllccediluumllmesiBir odanın sıcaklığının termometre ile

oumllccediluumllmesi

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 36: Ölçme ve Değerlendirme

Antalyarsquonın hava sıcaklığı 35degCrsquodirAhmet zeka testinden 145 puan aldıAyşe matematik sınavından 80 puan

aldı

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 37: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitimde uygulanan sınavlar dolaylı oumllccedilmeye oumlrnektir

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 38: Ölçme ve Değerlendirme

C) Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

Tuumlretilmiş oumllccedilmelerde değişkenlerin hepsi ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve bu oumllccedilme sonuccedilları arasında matematiksel bir işlem yapılır

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 39: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrneğin

Bir otomobilin hızını bulmak iccedilin oumlnce otomobilin gitti uzunluğu sonra bu yolu kaccedil saate gittiği belirlenerek yol ve zaman arasında boumllme işlemi yapılır Burada iki oumllccedilme sonucu arasında matematiksel işlem yapıldığı iccedilin tuumlretilmiş oumllccedilme soumlz konusudur

Hız=YolZaman

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 40: Ölçme ve Değerlendirme

Beden kitle indeksi kiloboy2Yol=hız X zamanoumlğrencinin sınıf geccedilme notu= vize

ortalamasının 40rsquoıyla final puanının 60rsquoının toplamı

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 41: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme Tuumlrleri

Oumlzellikler ve Oumlrnekler

Doğrudan Oumllccedilme

Oumllccediluumllecek oumlzelliklerin araya başka bir değişken girmeden doğrudan doğruya goumlzlenmesi sonucu yapılan oumllccedilme tuumlruumlduumlrOumllccediluumllecek Oumlzellikle bu oumlzelliği oumllccedilmek iccedilin kullanılan aracın oumlzelliği aynıdır

bullMetre ile boy oumllccedilmek

bullCetvel ile uzunluk oumllccedilmek

Dolaylı Oumllccedilme

Doğrudan goumlzlem yapılarak oumllccediluumllemeyen bir değişkenin onunla ilgisi olduğu bilinen ya da sanılan başka bir değişken goumlzlenerek oumllccediluumllmesidir

bullTermometre ile sıcaklık oumllccedilme

bullZeka puanını oumllccedilme

bullOumlğrencilere uygulanan sınavlar

Tuumlretilmiş Oumllccedilme

İki veya daha fazla değişken arasında yapılan matematiksel bir işlem sonucu elde edilen oumllccedilme tuumlruumlne ldquotuumlretilmiş oumllccedilmerdquo denir

bullBir cimin yoğunluğunu belirleme

bullBir aracın hızını belirleme

bullAritmetik nufus yoğunluğunu belirleme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 42: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını Matematiksel olarak sıfır boş kuumlmenin eleman sayısını goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin goumlsterir Bu sıfır yokluğu goumlsterdiği iccedilin mutlak mutlak (doğal=gerccedilek sıfır) (doğal=gerccedilek sıfır) kavramı kullanılmaktadır kavramı kullanılmaktadır

Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Uzunluk ve ağırlık gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır mutlak mutlak (doğal=gerccedilek) sıfırı (doğal=gerccedilek) sıfırı goumlsterirgoumlsterir

Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan Bir tahta parccedilasının uzunluğu bir insanın ağırlığı doğrudan oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında oumllccediluumllebilir Bu tuumlr oumllccedilmelerde kullanılan oumllccedilme aracında başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu başlangıccedil noktası olarak alınan sıfır (0) mutlak yokluğu goumlstermektedirgoumlstermektedir

0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır0 (sıfır)=YOK demek ise=Mutlak sıfırdır

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 43: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmede Sıfır Oumllccedilmede Sıfır

Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava Bazı değişkenlerin mutlak sıfırı yoktur Oumlrneğin hava sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada sıcaklığının 0 degC olması yokluk anlamına gelmez Burada yer alan sıfır yer alan sıfır bağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfırbağıl (izafi goumlreceli yapay itibari) sıfır olarak adlandırılır olarak adlandırılır

Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde Yine başarı zekacirc yetenek gibi değişkenlerin oumllccediluumllmesinde de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil de kullanılan oumllccedilme araccedillarındaki sıfır o oumlzelliğin hiccedil olmadığı anlamına gelmez olmadığı anlamına gelmez

Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma Oumllccedilme işlemlerinde sıfırın mutlak sıfır veya bağıl sıfır olma durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek durumu oumllccedilme sonuccedilları uumlzerinde yapılabilecek matematiksel işlemleri etkiler matematiksel işlemleri etkiler

0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır0 (sıfır)=VAR demek ise=Bağıl sıfırdır

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 44: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmede Birim

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilme sonuccedilları tanımlanmış ve herkesccedile kabul edilmiş bir birimle ifade edilir Bu durum oumllccedilme sonuccedillarını yorumlamayı kolaylaştırır-Termometre birimleri degC-Cetvelin birimleri mcm mm-Saatin birimleri saniye dakika saat-Kuumltle birimleri gr kg ton

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 45: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilek ve Oumllccedilek Tuumlrleri

Oumllccedilek Belli birimlerle boumllmelenmiş bir oumllccedilme aracıdır Oumllccedilme sonuccedillarının oumlzelliklerine bakarak değişik oumllccedilek tuumlrleri bulunmuştur Bunlar

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 46: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilek Tuumlrleri

a) Sınıflama (Adlandırma) Oumllccedileği b) Sıralama Oumllccedilekleric) Eşit Aralıklı Oumllccedilekd) Eşit Oranlı Oumllccedilek

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 47: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilUumlT ve TUumlRLERİ

Oumllccediluumlt= Bir yargıya varmak iccedilin kullanılan ilke ve kriterdir

Mutlak oumllccediluumlt ve Bağıl oumllccediluumlt şeklinde ayrılabilir

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 48: Ölçme ve Değerlendirme

a) Mutlak Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapılmadan oumlnce herkes iccedilin eşit ve kesin olarak belirlenen oumllccediluumlte denir 60 puan ve uumlzeri geccediler 100 metreyi 16 saniye altında koşanlar

kazanır Akdemik ortalaması 25 ve uumlzerinde olanlar

formasyona başvurabilir

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 49: Ölçme ve Değerlendirme

b) Bağıl Oumllccediluumlt

Oumllccedilme yapıldıktan sonra oumllccedilme sonuccedillarından ccedilıkarılan oumllccediluumlttuumlr Ortalamanın uumlstuumlnde olanlar geccediler altında

olanlar kalır Formasyona akademik ortalaması en yuumlksek

olan ilk 40 kişi girebilir 25rsquoe girenlere indirim uygulanır

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 50: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme Araccedil ve Youmlntemlerinde Bulunması Gereken Nitelikler

Oumllccedilme araccedillarının nitelikleri oumllccedilme hataları ile doğrudan ilgili olduğundan oumlncelikle hata ve hata tuumlrleri incelenmelidir

Okulda oumlğrenci başarılarının oumllccediluumllmesinde farklı oumllccedilme araccedil ve youmlntemleri belirli oranlarda kullanılmaktadır Bu araccedillarla yapılan oumllccedilme uygulamalarında ne kadar dikkatli olunsa da oumllccedilme sonuccedillarına bir miktar hata karışır

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 51: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmede Hata

Hata Oumllccedilme sonuccedillarına istenmeyen değişkenlerin karışmasıdır Hataların bir kısmı kontrol dışında oumllccedilme sonuccedillarına karışabilir Bu nedenle ccedilok iyi sanılan oumllccedilme araccedillarıyla yapılan oumllccedilmelerde bile bir miktar hata vardır

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 52: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar uumlccedile ayrılır

HATA TUumlRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesaduumlfi Hatalar Tesaduumlfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 53: Ölçme ve Değerlendirme

Sabit Hatalar

Her oumllccedilme birimi iccedilin miktarı değişiklik goumlstermeyen hatalara sabit hata denir

1048633Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme değişmez1048633 Hata miktarı her oumllccedilme işleminde aynı orandadır

1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği () ile ilgilidir

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 54: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrnek

Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi sabit hatadır Ancak her oumlğrenciye aldığı puanın 10 kadar puan vermek sabit hata değildir

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 55: Ölçme ve Değerlendirme

OumlRN Bakkalın terazisinin her

oumllccediltuumlğuuml ağırlığı 50 gram fazla goumlstermesihellip

Oumlğretmenin okuduğu her yazılı kağıdına 10 puan fazla vermesihellip

Bir termometrenin oumllccediltuumlğuuml her sıcaklığı 2 degC fazla goumlstermesihellip

Bir metrenin oumllccediltuumlğuuml her uzunluğu 3 cm eksik oumllccedilmesi

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 56: Ölçme ve Değerlendirme

Sistematik Hatalar

Oumllccediluumllen 1048633 nitelik veya oumlzelliğin buumlyuumlkluumlğuumlne 1048633 oumllccedilmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve 1048633 oumllccedilme koşullarına bağlı olarakortaya ccedilıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 57: Ölçme ve Değerlendirme

Eğitimde bu hatalara ldquoYanlılıkYanlılıkrdquo denir 1048633 Hata miktarı oumllccediluumlmden oumllccediluumlme belli oranda artar

azalır 1048633 Oumllccediluumllen buumlyuumlkluumlğe oumllccedilmeye ve oumllccedilme koşullarına bağlı

olarak miktarı değişen hatadır 1048633 Puanlamanın suumlbjektif olduğu hatalardır 1048633 Daha ccedilok oumllccedilmenin geccedilerliği ile ilgilidir 1048633 Sistematik hatalardan arındırılması geccedilerliği artırır

NOT Eğitimde sistematik hatada oumlğretmenin YANLILIĞI

ve TARAF TUTMASI soumlz konusudur

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 58: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrnek

Yazısı guumlzel olana fazla puan verilmesi Kızların fazla puan alması gibi Oumlğrencilerin puanlarını yuumlkseltmek iccedilin

aldıkları puanların 10rsquou oranında ilave yapması

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 59: Ölçme ve Değerlendirme

Tesaduumlfi Hatalar

Tesaduumlfen ortaya ccedilıkan ve ccediloğu kez bilinmeyen nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara

tesaduumlficirc hatalartesaduumlficirc hatalar denir

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır Hatanın kaynağı bilinmez

Oumllccedilme sonuccedillarına gelişi guumlzel karışan hatalardır

Daha ccedilok oumllccedilmenin guumlvenirliği ile ilgilidir

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 60: Ölçme ve Değerlendirme

Oumlrnek

Dikkatsizce okunup puanlanan doğru okunduğu halde yanlış kayıt

edilen notlar

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 61: Ölçme ve Değerlendirme

OumlRNEKLER Dikkatsizce puanlanan okunan veya doğru okunduğu halde yanlış kaydedilen notlar

Oumlğrencinin sınav guumlnuuml hasta olması sınav salonunun soğuk olması şans başarısı kopya ccedileken oumlğrencinin aldığı puan

Terazinin bir oumllccediltuumlğuuml kuumltleyi 50 gram fazla goumlsterirken bir başka kuumltleyi 120 gram eksik bir diğerini 250 gram fazla goumlstermesi

Oumlğretmenin bir kağıda 5 puan fazla verirken bir başka kağıda 10 puan fazla vermesi

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 62: Ölçme ve Değerlendirme

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek Oumllccedilme işlemine karışan hatalar oumllccedilme sonuccedillarının gerccedilek değerlerinin bulunmasına engel olurlar değerlerinin bulunmasına engel olurlar

Bu hata kaynakları şunlardırBu hata kaynakları şunlardır1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar1 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarHatalar

3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarHatalar

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 63: Ölçme ve Değerlendirme

11 Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar Oumllccedilmeciden Kaynaklanan Hatalar

Oumllccedilmeyi yapan kişinin oumllccedilme yaparken oumlznel puan verme eğilimi

dikkatsizliği yorgunluğu eğitim durumuyaşı vb nedenlerden oumllccedilme sonuccedillarına hata

karışmasına neden olabilir

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 64: Ölçme ve Değerlendirme

Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da oumlğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir

Bu durumda puanların farklı olması oumllccedilme sonuccedillarına oumllccedilmeciden kaynaklanan hata karıştığını goumlsterir

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 65: Ölçme ve Değerlendirme

2 2 Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Oumllccedilme Youmlntem ve Aracından Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Testler uygulanırken test youmlnergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle oumlğrencilerin soruları yanlış anlamaları

Oumllccedilme aracının iyi yapılandırılmamış olması bozuk yada hatalı olması

Oumllccedilme aracının kapsamı iyi temsil etmemsi nedeni ile oumlğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yuumlksek puan almaları bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda duumlşuumlk puan almaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olur

Oumllccedilme iccedilin seccedililen youmlntemin yanlış tercih edilmesinden oumlrneğin yazılı sınav yerine soumlzluuml sınav tercih edilmesi

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 66: Ölçme ve Değerlendirme

3 3 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken testin uygulandığı ortamın sıcaklığı ışığı havalandırma durumu guumlruumlltuuml duumlzeyi sınav duumlzeninin kopya ccedilekmeye uygun olup

olmaması gibi faktoumlrler oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına

neden olabilir

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 67: Ölçme ve Değerlendirme

4 4 Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Oumllccedilme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan HatalarKaynaklanan Hatalar

Oumllccedilme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin oumllccedilme işlemi yapılırken iccedilinde bulundukları stres motivasyon heyecan korku uykusuzluk dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da oumllccedilme işlemi yapılmadan oumlnce geccedilirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok tartışma vb) gerccedilek performanslarını ortaya koymamaları oumllccedilme sonuccedillarına hata karışmasına neden olabilir

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 68: Ölçme ve Değerlendirme

Guumlvenirlik Geccedilerlik ve Kullanışlık

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 69: Ölçme ve Değerlendirme

OumllccedilmeAracınınNitelikleri

Geccedilerlik Guumlvenirlik

Kullanışlılık Guuml

ve

nir

liğ

i ta

hm

in y

oumln

tem

leri

Kapsamgeccedilerliği

Oumllccediluumltgeccedilerliği

Yapıgeccedilerliği

Goumlruumlnuumlşgeccedilerliği

Tuuml

rle

ri

Test-tekrar test

Paralel testler

Testi yarılama

KR-20 ve21formuumllleri

CronbachAlpha

Puanlayıcılararası tutarlılık

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 70: Ölçme ve Değerlendirme

Guumlvenirlik Tanımı

Guumlvenirlik aynı şeyin bağımsız oumllccediluumlmleri arasındaki kararlılıktır

Oumllccediluumllmek istenen belli bir şeyin suumlrekli olarak aynı sembolleri almasıdır

Aynı suumlreccedillerin izlenmesi ve aynı oumllccediluumltlerin kullanılması ile aynı sonuccedilların alınmasıdır

Oumllccedilmenin tesaduumlficirc yanılgılardan arınık olmasıdır

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 71: Ölçme ve Değerlendirme

Hata ne kadar duumlşuumlk olursa guumlvenirlik o kadar yuumlksek olur

Guumlvenirlik duyarlılık kararlılık tutarlılık ve objektiflik kavramlarıyla doğrudan bağlantılıdır

Guumlvenirlik

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 72: Ölçme ve Değerlendirme

Kararlılık bir testin birden ccedilok uygulamasında benzer sonuccedillar elde edilmesidir

Tutarlılık bir testi oluşturan birimlerin birbirine benzemesi veya testin ilk uygulaması ve ikinci uygulamasının birbiriyle tutarlı olmasıdır

Duyarlılık oumllccedilme aracındaki birimlerin kuumlccediluumlkluumlğuuml ile ilgilidir Bu durumda aracın duyarlılığı artar

Objektiflik oumllccedilme işlemi kim tarafından yapılırsa yapılsın puanlamada aynı sonuca ulaşılması

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 73: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme Aracının Guumlvenirliğini Etkileyen Faktoumlrler

Test tuumlruuml Testte yer alan soru sayısı Testin guumlccedilluumlk duumlzeyi Testi cevaplama suumlresi Testin puanlanması Testin uygulandığı grubun uygunluğu Test anlaşılırlığı Testin uygulandığı ortam

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 74: Ölçme ve Değerlendirme

Guumlvenirliği Artırmanın Yolları

Soru sayısını artırmak Soruların accedilık anlaşılır ve cevaplanabilir olması Oumlğrencilerin guumlduumllenmesi Sınav suumlresinin yeterli olması Testin orta guumlccedilluumlkte olması Testin objektif ve dikkatli puanlanması guumlvenirliği artırır Duyarlılığı yuumlksek oumllccedilme aracının kullanılması Oumllccedilme sonuccedillarının hatasız kaydedilmesi Uygun bir test youmlnergesinin hazırlanması Testin uygulanacağı oumlğrenci sayısını artırmak

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 75: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmecinin Guumlvenirliği

Oumllccedilme ve değerlendirme suumlrecinde kullanılan oumllccedilme aracının

guumlvenilirlik duumlzeyinin yuumlksek olmasının yanında oumllccedilmeyi yapan

kişinin veya araştırmacının guumlvenilirlik duumlzeyi de oldukccedila

oumlnemlidir

Guumlvenilir oumllccedilme yapan kişiler olaylara ldquonesnelrdquo veya ldquoobjektifrdquo

bakabilen kişilerdir

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 76: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilmecinin ne kadar guumlvenilir olduğunu belirlemenin youmlntemleri

1 Oumllccedilmeyi yapan kişinin bir gruptan topladığı verileri bir suumlre sonra tekrar puanlamasıdır Farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda elde edilen değerler birbiri ile tutarlıysa oumllccedilmecinin guumlvenilir işlem yaptığı kabul edilir

2 Bir gruptan toplanan veriler birbirinden bağımsız olan kişiler tarafından farklı ortamlarda puanlanır Bu kişilerin uzmanlık alanlarının aynı olması gereklidir Aksi takdirde puanlama guumlvenirliği oldukccedila duumlşuumlk ccedilıkar İki veya daha ccedilok uzmanın puanlama sonuccedilları birbiri ile tutarlı ise oumllccedilme işleminin guumlvenilirliğinin yuumlksek olduğu kabul edilir

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 77: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilME ARACININ GECcedilERLİĞİ

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllmek istenen oumlzelliği başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilebilme yeteneğine geccedilerlik denir

Başka bir tanıma goumlre oumllccedilme aracının geccedilerliği oumllccediluumllmek istenen nitelikleri oumllccedilmeleri ve amaca uygun oumllccedilme yapmalarıdır

Bir oumllccedilme aracının amacı ne kadar gerccedilekleştirdiği ile ilgili bir derecedir

OumlRNEK Uzunluk oumllccedilmek iccedilin geliştirilmiş olan metre kişilerin boylarını oumllccedilme amacına hizmet eder Bu demektir ki bir oumllccedilme aracı olan metre uzunluk oumllccedilmede geccedilerlidir fakat ağırlık oumllccedilmede geccedilerli değildir

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 78: Ölçme ve Değerlendirme

Bir oumllccedilme aracının ldquogeccedilerliği varrdquo veya ldquogeccedilerliği yokrdquo

gibi ifadelerle tanımlanması doğru değildir

Geccedilerlik bir derece olduğundan guumlvenirlikte olduğu

gibi ldquogeccedilerliği yuumlksekrdquo veya ldquogeccedilerliği duumlşuumlkrdquo

ifadelerinin kullanılması daha uygundur

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 79: Ölçme ve Değerlendirme

Bir aracın geccedilerli olması iccedilin onun sadece oumllccedilmek iccedilin duumlzenlendiği oumlzelliği oumllccedilmesi yani onu başka oumlzelliklerle karıştırmadan oumllccedilmesi de gerekir Mesela yazı guumlzelliği ifade biccedilimi sayfa duumlzeni yanlılık vb etkenlerin de oumllccedilmeye karışmaması gerekir Bu etkenlerin oumllccedilmeye karışması geccedilerliği duumlşuumlruumlr

OumlRNEK Bir oumlğretmen yaptığı bir Biyoloji sınavında yuumlksek bir okuma yeteneği ve kelime bilgisi gerektirecek sorular sormuş ve puanlama yaparken de yazı guumlzelliği sayfa duumlzeni vb oumlzelliklere de fazla puan vermiştir Boumlyle bir test oumllccedilmeyi amaccedilladığı oumlzelliği başka oumlzellikleri de karıştırarak oumllccediltuumlğuuml iccedilin geccedilerliliği duumlşuumlktuumlr

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 80: Ölçme ve Değerlendirme

a) Uygunluk

Bir oumllccedilme aracının oumllccediluumllecek oumlzelliği tam olarak ortaya ccedilıkarabilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır

Yani hangi oumlzellik oumllccediluumllmek isteniyorsa oumllccedilme işleminde kullanılacak oumllccedilme aracı bu oumlzelliği ortaya ccedilıkarıcı nitelikte olmalıdır

Oumllccedilme araccedillarının uygunluğu istatistiksel analizlerle belirlenemez Bir oumllccedilme aracının uygunluk oumlzelliğini taşımasında hazırlayan kişilerin alan uzmanı olmasının buumlyuumlk roluuml vardır

Geccedilerli oumllccedilme araccedilları iki temel oumlzellik taşırBunlar Uygunluk ve guumlvenirlik tir

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 81: Ölçme ve Değerlendirme

b) Guumlvenirlik

Oumllccedilme aracının farklı uygulamalarda tutarlı sonuccedillar vermesidir

Bir oumllccedilme aracının geccedilerli olabilmesi iccedilin mutlaka guumlvenilir olması gerekir

Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin oumln şartıdır Guumlvenilirliği duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de kesinlikle duumlşuumlk olur

Fakat guumlvenilirliği yuumlksek olan her oumllccedilme aracının geccedilerliğinin yuumlksek olmayacağı da bilinmelidir

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 82: Ölçme ve Değerlendirme

NOT Bir başarı testinin niteliği oumllccediluumllecek olanın ne

olduğuna ve onun nasıl oumllccediluumlleceğinin accedilıkccedila belirlenmiş

olmasına bağlıdır Ne oumllccediluumllecek sorusunun cevabı testin

uygunluk ve ilgililik oumlzelliği ile ilgilidir Nasıl oumllccediluumllecek

sorusunun cevabı buumlyuumlk oumllccediluumlde testin guumlvenirliği ile

ilgilidir

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 83: Ölçme ve Değerlendirme

Geccedilerlik-Guumlvenirlik İlişkisi

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 84: Ölçme ve Değerlendirme

Şekillerden ccedilıkarılacak sonuccedillar

Guumlvenirliği duumlşuumlk oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği de

duumlşuumlktuumlr (A şekli)

Guumlvenirliği yuumlksek oumllccedilme sonuccedillarının geccedilerliği yuumlksek

olmayabilir (B şekli)

Geccedilerliği yuumlksek oumllccedilme araccedillarının guumlvenirliği de

yuumlksektir (C şekli)

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 85: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

1 Oumllccedilme aracının guumlvenirliği uumlzerinde etkili olan oumlzellikler geccedilerlik uumlzerinde de etkilidir

2 Oumllccedilme aracında yer alan soruların sayısının artırılması geccedilerliği yuumlkseltir

3 Testte yer alan soruların guumlccedilluumlk duumlzeyleri normal dağılım eğrisine benzemelidir

4 Oumllccedilme aracında yer alan maddelerin duumlzeyi oumlğrencilerin seviyesine ne kadar uygun olursa geccedilerlik duumlzeyi de o oumllccediluumlde artar

5 Testte yer alan soruların ccedilalışan ve ccedilalışmayan oumlğrencileri ayırt edebilir olması geccedilerliğin yuumlkselmesini sağlayacaktır

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 86: Ölçme ve Değerlendirme

hellip Oumllccedilme Aracının Geccedilerliğini Etkileyen Faktoumlrler

6 Testi cevaplamak iccedilin verilen suumlrenin fazla veya az olmaması geccedilerliği yuumlkseltir

7 Testte yer alan maddelerin kolaydan zora basitten karmaşığa doğru sıralanması geccedilerliği olumlu youmlnde etkiler

8 Testin uygulaması sırasında kopya ccedilekilmesi geccedilerliği duumlşuumlruumlr9 Testin puanlanmasında hata yapılmaması geccedilerliğin yuumlkselmesini

sağlayacaktır10 Testte yer alan soruların doğru cevaplarının sistematik olarak

sıralanmaması geccedilerliği yuumlkseltir 11 Oumllccedilme aracında dersin veya konunun her hedef davranış ile ilgili

sorulara yer verilmesi geccedilerliği yuumlkseltir

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 87: Ölçme ve Değerlendirme

Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

1 Bir oumllccedilme işleminde guumlvenirlik ldquonasıl oumllccediluumllecekrdquo geccedilerlik ise ldquone oumllccediluumllecekrdquo sorusuna odaklanır Yani oumllccedilme aracının geccedilerliği testte yer alan maddelerin neyi oumllccediltuumlğuuml ile ilgiliyken guumlvenirliği bu testin nasıl uygulanacağı ile ilgilidir

2 Oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi buumltuumln hatalardan (sabit sistematik ve tesaduumlficirc hatalar) olumsuz etkilenirken guumlvenirlik duumlzeyi yalnızca tesaduumlficirc hatalardan olumsuz etkilenir

3 Guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan oumllccedilme araccedillarının geccedilerliği de duumlşuumlk olur Yani guumlvenirlik geccedilerlik iccedilin en oumlnemli oumln şarttır

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 88: Ölçme ve Değerlendirme

hellip Geccedilerlik ve Guumlvenirlik Arasındaki İlişki

4 Geccedilerliği yuumlksek olan bir testin guumlvenirliği de mutlaka yuumlksek olur Ccediluumlnkuuml geccedilerliğin yuumlksek olması iccedilin oumllccedilme suumlrecine hiccedilbir hata karışmamış olması gerekir

5 Bir oumllccedilme aracının guumlvenirlik duumlzeyi yuumlksek olsa bile geccedilerlik duumlzeyi duumlşuumlk olabilir

6 Geccedilerlik ve guumlvenirlik duumlzeyi duumlşuumlk olan bir oumllccedilme aracının geccedilerliğini yuumlkseltilmek iccedilin oumlncelikle guumlvenirlik duumlzeyini yuumlkseltmek gerekir Ccediluumlnkuuml bir oumllccedilme aracının geccedilerlik duumlzeyi ne kadar ccedilaba goumlsterilirse goumlsterilsin guumlvenirlik katsayısının karesinden (r2) daha fazla yuumlkseltilemez

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 89: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilME ARACININ KULLANILIŞLIĞI

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracında aranan uumlccediluumlncuuml temel oumlzelliktir

Kullanışlılık bir oumllccedilme aracının geliştirilmesinin ccediloğaltılmasının uygulanmasının cevaplanmasının ve puanlanmasının kolay olmasıdır

Ayrıca bir testin maliyeti ne kadar duumlşuumlk olursa kullanışlılığı o oumllccediluumlde yuumlksek olur

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 90: Ölçme ve Değerlendirme

Oumllccedilme aracının kullanışlılığı ile ilgili genel oumlzellikler şunladır

Hazırlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını hazırlarken zorlanmaması ve kısa suumlrede tamamlaması

Uygulanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını uygularken guumlccedilluumlk ccedilekmemesi ve kısa suumlrede uygulaması

Cevaplanması Oumlğrencilerin oumllccedilme aracını cevaplarken zorluk ccedilekmemeleri ve kısa suumlrede cevaplamaları

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 91: Ölçme ve Değerlendirme

Puanlanması Oumlğretmenin oumllccedilme aracını puanlarken

zorlanmaması ve kısa suumlrede puanlaması

Maliyetin duumlşuumlkluumlğuuml Oumllccedilme aracını okula maddi

youmlnden yuumlk getirmemesidir

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 92: Ölçme ve Değerlendirme

OumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASIOumlLCcedilMENİN STANDART HATASI

Oumllccedilme aracının hatalardan arınıklık derecesini goumlsteren guumlvenirlik katsayısı oumllccedilme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez

Oumllccedilmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak iccedilin guumlvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak oumllccedilmenin standart hatasının hesaplanması gerekir

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 93: Ölçme ve Değerlendirme

Değerlendirme Tuumlrleri

1) Oumlğrenci başarısının değerlendirilmesi2) Oumlğrenme eksikliklerinin değerlendirilmesi3) Eğitim programının değerlendirilmesi4) Hazır bulunuşluk duumlzeyinin değerlendirilmesi5) Rehberlik amacıyla yapılan değerlendirme6) Oumlğretmenin değerlendirilmesi

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94
Page 94: Ölçme ve Değerlendirme

Davranışların Gruplandırılması

Eğitim ortamında oumlğrenciye kazandıırlması istenilen davranışlar uumlccedil alanda toplanır Bunlar

A) Bilişsel AlanB) Duyuşsal AlanC) Psiko-motor Alandır Her alan iccedilerisinde hedef ve davranışlar alt

kategorilerde goumlsterilir

  • Slide 1
  • Slide 2
  • Slide 3
  • Slide 4
  • Slide 5
  • Slide 6
  • Slide 7
  • Slide 8
  • Slide 9
  • Slide 10
  • Slide 11
  • Slide 12
  • Slide 13
  • Slide 14
  • Slide 15
  • Slide 16
  • Slide 17
  • Slide 18
  • Slide 19
  • Slide 20
  • Slide 21
  • Slide 22
  • Slide 23
  • Slide 24
  • Slide 25
  • Slide 26
  • Slide 27
  • Slide 28
  • Slide 29
  • Slide 30
  • Slide 31
  • Slide 32
  • Slide 33
  • Slide 34
  • Slide 35
  • Slide 36
  • Slide 37
  • Slide 38
  • Slide 39
  • Slide 40
  • Slide 41
  • Slide 42
  • Slide 43
  • Slide 44
  • Slide 45
  • Slide 46
  • Slide 47
  • Slide 48
  • Slide 49
  • Slide 50
  • Slide 51
  • Slide 52
  • Slide 53
  • Slide 54
  • Slide 55
  • Slide 56
  • Slide 57
  • Slide 58
  • Slide 59
  • Slide 60
  • Slide 61
  • Slide 62
  • Slide 63
  • Slide 64
  • Slide 65
  • Slide 66
  • Slide 67
  • Slide 68
  • Slide 69
  • Slide 70
  • Slide 71
  • Slide 72
  • Slide 73
  • Slide 74
  • Slide 75
  • Slide 76
  • Slide 77
  • Slide 78
  • Slide 79
  • Slide 80
  • Slide 81
  • Slide 82
  • Slide 83
  • Slide 84
  • Slide 85
  • Slide 86
  • Slide 87
  • Slide 88
  • Slide 89
  • Slide 90
  • Slide 91
  • Slide 92
  • Slide 93
  • Slide 94