1

ÖĞRETMEN VE ÖĞRETMEN VE ÖĞRENME ÖĞRENME

KURAMLARIKURAMLARI

2

PAVLOVPAVLOV

•1849-19361849-1936•Rus FizyologRus Fizyolog•Klasik Klasik

ŞartlanmaŞartlanma•Öğrenme uyarıcı Öğrenme uyarıcı

tepki ilişkisidir.tepki ilişkisidir.

3

– I. YiyecekI. Yiyecek Salya (öğrenilmemiş Salya (öğrenilmemiş ilişki) (refleks)ilişki) (refleks)

(şartsız uyarıcı)(şartsız uyarıcı) (şartsız tepki)(şartsız tepki)

– II. Zil (şartlı uyarıcı)II. Zil (şartlı uyarıcı) Salya (şartlı tepki)Salya (şartlı tepki)++

Yiyecek (şartsız uyarıcı)Yiyecek (şartsız uyarıcı)

– III. Zil (şartlı uyarıcı)III. Zil (şartlı uyarıcı) Salya (şartlı tepki) Salya (şartlı tepki)

(öğrenilmiş ilişki)(öğrenilmiş ilişki)

4

WATSONWATSON

• 1878-19581878-1958• Amerikalı psikoloji profesörüAmerikalı psikoloji profesörü• Hayvan davranışlarını araştırmıştır.Hayvan davranışlarını araştırmıştır.• Davranış ekolünün Davranış ekolünün

kurucularındandır. kurucularındandır. • Öğrenme çevresinin kontrolü Öğrenme çevresinin kontrolü

öğretmenin en önemli görevidir.öğretmenin en önemli görevidir.

5

THORNDIKE THORNDIKE

• 1874-1949 1874-1949

• Amerikalı psikoloji Amerikalı psikoloji profesörüprofesörü

• Öğrenme ilkeleriÖğrenme ilkeleri

6

• Etki ilkesi:MükafatEtki ilkesi:Mükafat

• Alıştırma ilkesi: Tekrarlama ve Alıştırma ilkesi: Tekrarlama ve yapmayapma

• Anlama ilkesi: MotivasyonAnlama ilkesi: Motivasyon

7

SKINNERSKINNER

• 1904-19901904-1990• Amerikalı psikoloji Amerikalı psikoloji

profesörüprofesörü• Yeni davranışçı okul Yeni davranışçı okul • Programlı öğretim Programlı öğretim • Edimsel koşullanmaEdimsel koşullanma• Farelerle deneyler Farelerle deneyler

yapmıştır. yapmıştır.

8

• Skinner’e göre “Tüm organizmaların Skinner’e göre “Tüm organizmaların öğrenme süreci şaşılacak derecede öğrenme süreci şaşılacak derecede benzerlik göstermektedir”.benzerlik göstermektedir”.

• Pekiştirme öğrenme sürecinin Pekiştirme öğrenme sürecinin esaslarındandır. esaslarındandır.

• Ödül pekiştiricidir.Ödül pekiştiricidir.• Olumlu pekiştireçler: yiyecek, ikramiye, Olumlu pekiştireçler: yiyecek, ikramiye,

övgü ve başarı vs. övgü ve başarı vs. • Olumsuz pekiştireçler: aşırı sıcak, yüksek Olumsuz pekiştireçler: aşırı sıcak, yüksek

ses, azarlama, ceza, başarısızlığın ses, azarlama, ceza, başarısızlığın yarattığı mutsuzluk vs. yarattığı mutsuzluk vs.

9

GESTALT OKULUGESTALT OKULU

• Wertheimer (1880-1943)Wertheimer (1880-1943)

• Koffka (1886-1941)Koffka (1886-1941)

• Köhler (1887-1967)Köhler (1887-1967)

10

• Bütün tüm parçalarının toplamından Bütün tüm parçalarının toplamından büyüktür. büyüktür.

• Kavrama bütünlüğün içindeki Kavrama bütünlüğün içindeki duruma birleşik tepkidir.duruma birleşik tepkidir.

11

• Köhler Köhler – Kavrayarak öğrenme deneylerini Kavrayarak öğrenme deneylerini

şempanzeler üzerinde yapmıştır.şempanzeler üzerinde yapmıştır.– Hayvanların gerekli araçları kullanma Hayvanların gerekli araçları kullanma

ve problem çözme yeteneğini test ve problem çözme yeteneğini test etmiştir. etmiştir.

12

• Koffka Koffka – Anlamlılık ilkeleri (Pragnanz İlkeleri)Anlamlılık ilkeleri (Pragnanz İlkeleri)

• Benzerlik Benzerlik • Yakınlık Yakınlık • Kapalılık Kapalılık • Süreklilik Süreklilik

13

Anlamlılık (Pragnanz) Anlamlılık (Pragnanz) İlkeleriİlkeleri

• Benzerlik İlkesi: Temelde benzer, yalnızca Benzerlik İlkesi: Temelde benzer, yalnızca detayda farklılıkları olan noktalar, detayda farklılıkları olan noktalar, biçimler, renkler ve sesler bir bütün ya da biçimler, renkler ve sesler bir bütün ya da algısal bir grup oluştururlar.algısal bir grup oluştururlar.(Tekerlemeler gibi…)(Tekerlemeler gibi…)

Algılanabilen Algılanılan grubun Algılanılan grubun

grup yitirilişi yeniden oluşması

14

Yakınlık İlkesiYakınlık İlkesiParçalar, çizgiler ve gölgeler düzlemde birbirine yakın ise algılanabilir grup oluştururlar.

15

Kapalılık İlkesiKapalılık İlkesi

• Kapalı figürler açık figürlerden daha kolay Kapalı figürler açık figürlerden daha kolay kavranır ve hatırlanır.kavranır ve hatırlanır.

16

Süreklilik İlkesiSüreklilik İlkesiBirbirinden kopuk bir şekilde bir doğru üzerinde uzanan objeler sürekli bir doğru gibi, açık ve kırılmış figürler, tamamlanmış ve kapalı bir figür gibi görünür.

17

ÖĞRETİM ÖĞRETİM İLKELERİİLKELERİ

18

• İlke: Her faaliyet için ölçü gibi kullanılan, İlke: Her faaliyet için ölçü gibi kullanılan, olayların iyi anlaşılmasını sağlayan kılavuz olayların iyi anlaşılmasını sağlayan kılavuz fikirlerdir.fikirlerdir.

• Belli başlı öğretim ilkeleriBelli başlı öğretim ilkeleri– Öğrenciye görelikÖğrenciye görelik– Yakından uzağaYakından uzağa– Bilinenden bilinmeyene Bilinenden bilinmeyene – Ayanilik (Açıklık) Ayanilik (Açıklık) – Somuttan SoyutaSomuttan Soyuta– EkonomiklikEkonomiklik

19

Öğrenciye görelik ilkesiÖğrenciye görelik ilkesi• Eğitim öğretim etkinlikleri öğrenciye yönelik olmalıdır.Eğitim öğretim etkinlikleri öğrenciye yönelik olmalıdır.• Öğrencinin ilgileri, heyecanları, öğrenme merakları Öğrencinin ilgileri, heyecanları, öğrenme merakları

dikkate alınmalıdır.dikkate alınmalıdır.• Öğrencinin öğrenmesini engelleyen durumlar Öğrencinin öğrenmesini engelleyen durumlar

gözlenmeli ve giderilmeye çalışılmalıdır.gözlenmeli ve giderilmeye çalışılmalıdır.• Öğrencinin öğrenme gücü, hızı tanınmalı ve öğretim Öğrencinin öğrenme gücü, hızı tanınmalı ve öğretim

buna uygun hazırlanmalıdır.buna uygun hazırlanmalıdır.• Öğrencinin özel yetenekleri ortaya çıkarılmaya Öğrencinin özel yetenekleri ortaya çıkarılmaya

çalışılmalıdır.çalışılmalıdır.• Öğrencilerin başarılarına göre seviye grupları Öğrencilerin başarılarına göre seviye grupları

oluşturulmalıdır.oluşturulmalıdır.• Öğrencinin kişisel sorunlarıyla ilgilenilmeli ve çözüm Öğrencinin kişisel sorunlarıyla ilgilenilmeli ve çözüm

yolları aranmalıdır. yolları aranmalıdır.

20

Yakından uzağa ilkesiYakından uzağa ilkesi

• İşlenmekte olan konularla ilgili örnekler, İşlenmekte olan konularla ilgili örnekler, problemler, olaylar yakın doğal ve problemler, olaylar yakın doğal ve toplumsal çevreden seçilmelidir.toplumsal çevreden seçilmelidir.

• Evrensel ve genel konuların başlangıcı Evrensel ve genel konuların başlangıcı yakın çevreden alınmalı yavaş yavaş uzak yakın çevreden alınmalı yavaş yavaş uzak örneklere, problemlere ve olaylara örneklere, problemlere ve olaylara geçilmelidirgeçilmelidir

• Öğrencinin içinde yaşadığı yakın Öğrencinin içinde yaşadığı yakın zamandan hareket edilmeli, konular zamandan hareket edilmeli, konular güncelleştirilmelidir.güncelleştirilmelidir.

21

Bilinenden bilinmeyene Bilinenden bilinmeyene ilkesiilkesi

• Konulara bir önceki derste Konulara bir önceki derste öğrenilenler tekrar edilerek öğrenilenler tekrar edilerek başlanmalıdır.başlanmalıdır.

• Geçmiş ders tekrar edilerek kalıcılığı Geçmiş ders tekrar edilerek kalıcılığı sağlanmalıdır. sağlanmalıdır.

• Konuyu anlamayan ya da yanlış alan Konuyu anlamayan ya da yanlış alan öğrencilere konuyu doğru ve tam öğrencilere konuyu doğru ve tam anlama imkanı verilmelidir. anlama imkanı verilmelidir.

22

Ayanilik (Açıklık) ilkesiAyanilik (Açıklık) ilkesi

• Doğaya giderek gözlemlerle Doğaya giderek gözlemlerle öğrenme sağlanmalıdır.öğrenme sağlanmalıdır.

• Konuyla ilgili örnekler sınıf ortamına Konuyla ilgili örnekler sınıf ortamına getirilmelidir.getirilmelidir.

• Doğaya benzer görsel, işitsel araçlar Doğaya benzer görsel, işitsel araçlar kullanılmalıdır.kullanılmalıdır.

• Konu örnek öykülerle işlenmelidir.Konu örnek öykülerle işlenmelidir.

23

Somuttan soyuta ilkesiSomuttan soyuta ilkesi

• Öğretime somut ile başlanmalı, yavaş Öğretime somut ile başlanmalı, yavaş yavaş soyuta doğru gidilmelidir. yavaş soyuta doğru gidilmelidir.

• Somut konular örneklerle Somut konular örneklerle işlenmelidir.işlenmelidir.

• Öğretimde eşyalardan ve Öğretimde eşyalardan ve maddelerden yararlanılmalıdır. maddelerden yararlanılmalıdır.

• Gerekirse görsel-işitsel araçlardan Gerekirse görsel-işitsel araçlardan yararlanılmalıdır.yararlanılmalıdır.

24

Ekonomiklik ilkesiEkonomiklik ilkesi

• Öğretim etkinlikleri önceden Öğretim etkinlikleri önceden planlanmalıdır. planlanmalıdır.

• Öğrencilere kişisel zaman ve enerjilerini Öğrencilere kişisel zaman ve enerjilerini yerinde ve ekonomik kullanmaları için yerinde ve ekonomik kullanmaları için rehberlik yapılmalıdır.rehberlik yapılmalıdır.

• Öğrencilerin kitap, defter ve diğer Öğrencilerin kitap, defter ve diğer araçları en ekonomik biçimde araçları en ekonomik biçimde kullanmaları sağlanmalıdır.kullanmaları sağlanmalıdır.

• Öğrencilerin üretken olmaları için Öğrencilerin üretken olmaları için elverişli ortam sağlanmalıdır.elverişli ortam sağlanmalıdır.

25

BEŞ DUYUNUN BEŞ DUYUNUN ÖĞRENMEDEKİ ÖNEMİÖĞRENMEDEKİ ÖNEMİ

• GörmeGörme %75%75• İşitmeİşitme %13%13• Dokunma duyusuDokunma duyusu %6%6• Koklama duyusuKoklama duyusu %3%3• Tat alma duyusuTat alma duyusu %3%3