Ögreti̇m teknoloji̇leri̇ ve materyal tasarimi 4_materyaltasarimiilkeleri
DESCRIPTION
Ögreti̇m teknoloji̇leri̇ ve materyal tasarimi 4_materyaltasarimiilkeleriTRANSCRIPT
ÖÖğğretretiim m MateryallerMateryalleri i
Tasarım Tasarım İlkeleriİlkeleri
http://egitek.meb.gov.tr/uretim/theOther/MAteryalTasarimIlkeler.pptadresinden indirilmiştir.
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım
İlkeleri
*Boşluk
*Çizgi
*Şekil-form
*Doku
*Renk
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Oran-ölçek
*Denge
*Bütünlük
*Ritim
*Vurgu
*Ahenk
Boşluk, belirlenmiş bir çerçeve içerisindeki
kullanım alanı dışında kalan yerlerdir. Öğretim
materyaline genel olarak bakıldığında
görülen/hissedilen doluluk veya boşluktur.
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Boşluk
%41
%25 %14
%20
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Çizgi
Çizgilerin yatay, dikey veya eğik olarak kullanımı
algılama üzerinde etkilidir. Yatay çizgiler sabitlik
ve durağanlık etkisi, dikey çizgiler güçlülük etkisi
ve eğik çizgiler ise hareket etkisi verir.
Güçlülük etkisi Hareket etkisi
Sabitlik ve Durağanlık etkisi
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Çizgi
Öğretim materyalleri üzerinde
oluşturulacak kontrast/zıtlık daima
dikkati çekecektir.
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Şekil-form
Şekil bir yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu
biçimlerdir. Form ise kullanılan biçimlerin
birbirine göre yerleşimidir.
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Doku
Öğretim materyalinin hazırlanmasında
kullanılacak malzemenin özelliğine bağlı olarak
değişiklik göstereceği için tasarımda en az
değişkenlik gösteren eleman dokudur.
1- Yapısal/Biçimsel Elemanların Kullanım İlkeleri
*Renk
Renkler, iyi tasarlanmış bir öğretim
materyalinde anahtar rol oynar. Renklerin iyi
seçilmesi ve çizgilerle birlikte iyi tasarlanması
sonucu en etkili öğretim materyalleri
gerçekleştirilir.
*Şekil-form
*Renk
*Doku
*Renk
•Doğal renkler ile nesneler renklendirildiğinde görüntünün gerçekliğini artırır.
•Benzerliklerin ve farklılıkların ortaya konuşuna yardımcı olur.
•Önemli noktalar ve bilgiler üzerinde dikkati toplar.
•Coşku, durgunluk, tek düzelik, canlılık gibi duyguların algılanmasına yardımcı olur.
Renkler algılama üzerinde etki yaratırlar.
Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı
•Renkler, fiziksel özellikleri nedeniyle algılama
üzerinde etkilidir. Işık, Prizmadan geçtiğinde uzun
ve kısa dalga boyları şeklinde kırılarak farklı
renklere ayrılır. En uzun dalga boyu kırmızı, en
kısa dalga boyu mor renklidir.
•Renklerin seçiminde farklı cinsiyetlerin de dikkate
alınması gerekir.
Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı
Sarı, mavi, pembe gibi
renklerin pastel tonlarını
daha çok seçmektedirler.
Mavi, yeşil, bordo ve
bunların canlı tonlarını
seçerken
Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı
•Renklerin kullanımında yaş gruplarının da dikkate
alınması gereklidir.
Çok parlak renkleri küçük yaş grupları için, daha ileri yaş grupları için de pastel tonları kullanmakta yarar vardır. Her iki yaş grubu için kontrast oluşturulmak istenildiğinde parlak renklerin kullanılması etkili olacaktır.
Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı
•Etnik özellik ve çevre koşulları da renklerin
algılanmasında etkilidir.
Yeşil ve mavi gibi renkler bozkır bölgelerinde
yaşayanlar üzerinde etkili olurken, Sıcak renkler
ormanlık bölgelerde yaşayanlar üzerinde daha
etkili olmaktadır.
Öğretim Materyallerinin Tasarımında Renklerin Kullanımı
•Farklı renkler kullanılarak farklı bölümlerin
algılanması kolaylaştırılabilir.
0
10
20
30
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Zemin ve Şekiller Açısından Etkili Renk Bileşimleri
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Öğretim Materyallerinin TasarImInda Harflerin Kullanımı
Yazı, öğretim materyallerinin çoğunluğunda
kullanılan bir öğretim elemanıdır. Diğer öğretim
elemanları ile birlikte uyumlu bir şekilde
kullanılmalıdır.
•Küçük harflerle yazılan yazılar daha kolay
okunabilir. TAMAMIYLA BÜYÜK HARFLERLE
YAZILAN YAZILARIN OKUNMASI ZORDUR.
Öğretim Materyallerinin TasarImInda Harflerin Kullanımı
•Dekoratif amaçlı süslü yazı yerine düz ve sade
biçimde yazılmış yazılar kullanılmalıdır.
Öğretim Materyallerinin TasarImInda Harflerin Kullanımı
Eşit olmayan insanlara eşit davranmaktan daha büyük eşitsizlik olamaz.
Thomas Jeferson
Eşit olmayan insanlara eşit davranmaktan daha büyük eşitsizlik olamaz. Thomas Jeferson
EŞİT OLMAYAN İNSANLARA EŞİT DAVRANMAKTAN DAHA BÜYÜK EŞİTSİZLİK OLAMAZ.
THOMAS JEFERSON
Öğretim Materyallerinin TasarImInda Harflerin Kullanımı
•Satırlar çok sıkışık olduğunda metnin okunması güçleşir.
•Satırlar çok seyrek olduğunda metinde kopukluk
duygusu verir.
•Satır aralıkları ortalama harf yüksekliğinin 1½ si kadar
olduğunda metin çok okunaklı olur.
Satırlar çok sıkışık olduğunda metnin okunması güçleşir.Satırlar çok seyrek olduğunda metinde kopukluk duygusu verir.Satır aralıkları ortalama harf yüksekliğinin 1½ si kadar olduğunda metin çok okunaklı olur.
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Bütünlük
*Denge*Oran-ölçek
*Ritim
*Vurgu*Ahenk
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Oran-ölçek
Objelerin büyüklüğü ile bağlantılıdır. Bir
objenin diğer objeler ve bütün ile arasındaki
ilişkiye göre objenin büyük, orta, küçük, ağır,
hafif olduğu gibi duygular yaratabilir.
Objelerin büyüklüğünün doğru olarak
algılanabilmesi için tanıdık başka bir obje ile
ölçeklendirilmesi gerekir.
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Denge
Denge, objenin göz tarafından algılanan ağırlığı
ile ilgilidir. Öğretim materyalleri üzerinde
denge, yatay ve dikey eksenin her iki tarafına
objelerin eşit olarak dağıtılması ile oluşturulur.
İstenilen amaca yönelik olarak objelerin
bütününe yerleşimi ile denge veya dengesizlik
etkisi yaratılabilir.
Üreticiler
Üçüncül tüketiciler
Birincil tüketiciler
İkincil tüketiciler
Ekosistemde enerji akışı
Ayrıştırıcılar
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Bütünlük
Görsel elemanlar ve bunların fonksiyonları
arasındaki ilişki bütünlüğü oluşturur. Her bir
görsel unsur, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu
göz önüne alınarak yerleştirilmelidir.
*Ritim
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
Kompozisyonda gözün bir objeden diğerine
rahatça kayabilmesidir. Soyut bir kavram
olmasına rağmen çizgi, şekil, form, yapı ve renk
kullanımı ile sağlanabilir.
GÜNEŞ TUTULMASI
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Vurgu
Vurgunun bütüne baskın olması gereklidir.
Öğretim materyalinin can alıcı noktasıdır.
Dikkat çekmek istediğiniz nokta olarak
tasarlanmalıdır. En ilgi çekici nokta olarak
tasarlanıp en önemli unsurlar yerleştirilebilir.
2- Yerleşim Elemanlarının Kullanım İlkeleri
*Ahenk
Kompozisyonun bütünü ile bağlantılıdır.
Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkacak
bütünlük duygusudur. Ahenk, bir bakıma
bütünü oluşturan parçaların birbiri ile olan
ilişkisine bağlı olarak ortaya çıkan uyumdur.
Bitkiler
Otçul Hayvanlar
Etçil Hayvanlar
Ayrıştırıcılar
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Bir malzeme ne kadar anlamlı ise
öğrenilmesi de o kadar kolaydır.
1-Anlamlılık İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
“tin, nit, mel, yaz, şez, zed”
Anlamlı sözcüklerin öğrenilmesinin
anlamsız hecelerin öğrenilmesine oranla
daha kolay olması.
En iyi öğretim somuttan soyuta, basitten
karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene doğru
gidendir.
2-Bilinenden Başlama İlkesi
ELMA
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Bir kavramın genişliğini göstermek için
çok sayıda örnekler sunmak gerekir.
3-Çok Örnek İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Nesnelerin özellikleri birbirlerine göre
algılanır. Resim ve şekilleri herkes başka
şekilde algılamamalı, birbirinden ayırt
edebilmelidir.
4-Görelik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
cb
a
Algılama seçicidir. İnsanın duyu organları uyarılmayı beklemezler, aksine belirli bir anda, anlatılamayacak kadar çok sayıda uyarıcıyla bombardıman edilirler. Öğretim materyalindeki önemli elemanları dikkati en çok çekecek şekilde yerleştirmek gerekir.
5-Seçicilik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Bir olayın ya da eşyanın tümüne ilişkin
çizgileri vermek yerine bir kısmını vermek
yeterli olabilir.
6-Tamamlama İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Görsel yada işitsel olsun, öğretim
materyali düzenlerken iletilmek
istenen mesaja uygun olarak, figüre
anlam katacak fonlara yer verilmesi
gereklidir.
7-Fonun Anlamlılığı İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Mavi Yeşil
Kırmızı
Kırmızı
Mavi Siyah
Şekiller belirgin olmalı, açık ve yarım
bırakılmamalı. Özellikle iki boyutlu
figürler için şekil tam yapılmalıdır.
8-Kapalılık İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Algılama birleştirici ve bütünleyicidir;
birbiriyle benzerliği ve yakınlığı olan
nesne ve olaylar ilişkili olarak algılanır
ve daha iyi hatırlanır.
9-Birleştiricilik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Daha önceden bildiğimiz tanımış
olduğumuz nesnelerin algılama işleminde
çoğu özelliklerini sürdürmesi algısal
değişmezliktir.
10-Değişmezlik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Doğadaki varlıklar bize yakınsa gerçek
ölçüleri ve renkleriyle görünürler. Aynı
varlıklar bizden uzaklaştıkça, küçülür ve
renkleri de soluyor hissini verir.
11-Derinlik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Dikkat özellikle geçirilegelen ve yarın
geçmişteki yaşantılara zıt olan durumlara
ve yeniye çekilir.”Yenilik” izlenmekte olan
görüntüdeki elemanlara yeni bir eleman
eklenmesi anlamına gelmektedir.
12-Yenilik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Dikkat yöneltilirken bilinenle yenilik,
basitlikle karışıklık, belirginlikle
belirginsizlik, arasında bir denge
aranır.
13-Basitlik İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Kullanılacak aracın öğrenciyi dersin
hedeflerine ulaştırabilecek nitelikte
olması gereklidir.
14-Hedef Davranış İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Kullanılacak araç, öğrencilerin
özelliklerine (yaş, zeka ve
geçmiş yaşantıların düzenine)
uygun olmalıdır
15-Öğrenciye Uygunluk İlkesi
Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri
Öğrenci Merkezli Öğrenci Merkezli Eğitime (ÖME) göre Eğitime (ÖME) göre
öğretim öğretim materyallerinin materyallerinin
tasarımıtasarımı
Görsel ekipmanların sadece sözlü mesaj
iletmek için kullanılması çok sık karşılaşılan
bir durumdur
SayınHalil DOĞAN
Aksu sok.No:2 Şişli/İstanbul
Gön: Mehmethan EJDER Tuğ Sok. No:36/3 Keçiören/ANKARA
Renkli bir fotoğraf anlatılmak istenen nesnenin
gerçekliğini oldukça yüksek düzeyde anlatır.
İyi tasarlanmış bir görsel materyal ile dil
ve kültür sınırları aşılarak iletişim kurulur.
Okumak, basılı okuryazarlıkta “kod çözme” etkinliğidir
Yazmak basılı okuryazarlıkta “kodlama” etkinliğidir.
Bir video programını hazırlamak görsel
okuryazarlıkta “ kodlama” etkinliğidir.
Bir video programını yorumlamak görsel
okur yazarlıkta “kod çözme” etkinliğidir.
Bir fotoğrafın düşündürdükleri her
yaş grubuna göre farklılıklar gösterir.
Hareket duruşu (pozu) hareket kavramını, hız
çizgisi gibi geleneksel uygulamadan daha güvenilir
olarak iletir
At
Fotoğraflar, resimler, çizimler ve sözcükler
somuttan soyuta doğru süreklilik gösterir
Soyut SomutOrta Derece Soyut
Düşük
YüksekÖ
ğren
me
Ora
nı
Gerçeklik Düzeyi
Görseller çok somut ya da çok soyut uçlara yaklaştıkça
öğretimsel açıdan daha az yararlı olma eğilimindedir.
Atomun yapısını anlamak için güneş sistemi
ile kıyaslama çok sıkça kullanılmaktadır
Sergileme alanı
üzerinde yer
alan öğeler
belirgin
geometrik
yapılar, örneğin
bir daire
üzerine
yerleştirilmesi
kod çözme
sürecini
kolaylaştırır.
Ekosistemde enerji akışı İkincil tüketiciler
AyrıştırıcılarÜçüncül tüketiciler
Birincil tüketiciler
Üreticiler
“Z” harfi şeklinde düzenleme resme bakan kişinin
gözlerinin sol üstten sağ alta doğru bir yol
izlemesini sağlar
YUMURTA..
RENK BİLEŞİMLERİ
BEYAZ KOYU MAVİ KIRMIZI-TURUNCU
AÇIK GRİ MAVİ,YEŞİL,SİYAH KIRMIZI
MAVİ AÇIK SARI, BEYAZ SARI, KIRMIZI
AÇIK MAVİ KOYU MAVİ, KOYU YEŞİL KIRMIZI, TURUNCU
AÇIK SARI MOR, KAHVERENGİ KIRMIZI
ZEMİN ÖN PLAN VE YAZILAR VURGU