Öğretim araçları ve etkili kullanımı

Öğretim Araçları ve Etkili Kullanımı

Bayram Güzer

Öğretim Araçları ve Etkili Kullanımı

• Öğretim araç-gereçlerini öğretme-öğrenme sürecini oluşturan diğer unsurlardan bağımsız olarak düşünmek mümkün değildir.

• Bütün öğrenme-öğretme durumlarında kullanılabilecek tek bir araç-gereçten bahsedilemez.

• Kimi durumlarda bazı araç-gereçler diğerlerine göre ilgili konuların öğretilmesi ve öğrenilmesinde daha etkilidir.

2

Gerçek Eşyalar ve Modeller

• Özellikle ilköğretimde öğretmenlerin en çok yararlandıkları araçlar gerçek eşyalar ve modellerdir. – Toplama, çıkarma gibi basit matematik

işlemlerinin öğretiminde fasulye, portakal, elma gibi nesnelerden faydalınılır.

– İnsan kulağının iç ve dış yapısını göstermek için plastik bir kulak modelinden faydalınılır.

3


• Özellikle ilköğretimde öğretmenlerin en çok yararlandıkları araçlar gerçek eşyalar ve modellerdir. – Resim dersinde çizim alıştırmaları için çiçek,

manzara, saksı gibi gerçek eşyalardan faydalınılır.– Yaratıcı hikayeler yazdırmak için müze veya çevre

gezilerinden yararlanırlar.

4


• Gerçek eşyalar, öğrencilere somut ve kalıcı öğrenmeler sağlar.

• Öğrenilenlerin genellenmesini kolaylaştırır. • Her bireyin, kendi yeteneği ölçüsünde bireysel

olarak eğitim görmesine yardım eder.

5

• Ancak, gerçek eşyalar bazen sınıf ortamına getirilemeyecek kadar büyük, gözlenemeyecek kadar küçük, satın alınamayacak kadar pahalı, çok kirli, çok tehlikeli ya da çok hassas olabilir.

• Bazı durumlarda ise, eşyanın gösterilmek istenen özellikleri açık olmayabilir ya da bir ilke bazı materyallerle daha iyi öğretilebilir.

• Bu durumda, model ya da resim, şema, grafik gibi görsel materyallerin kullanımı öğretme ve öğrenme açısından daha pratik ve anlamlı olabilir.


6


• Modeller, bir gerçek eşyanın üç boyutlu temsilleridir.

• Modeller, asıl cisimden daha büyük, daha küçük olabildiği gibi temsil ettiği gerçek eşya ile aynı büyüklükte ve yapıda da olabilir. – Üç boyutlu insan modelleri, atom ve molekül

modelleri, güneş ve çevresindeki gezegenler modeli, yapılması tasarlanan bina ve uçak maketleri örnek olarak sayılabilir.

7


• Özellikle söküp takılabilen, bundan dolayı iç detayların görünebilmesini sağlayan, önemli detayların renk kullanılarak vurgulandığı modeller öğrencilere, gerçek eşyaların sağlayamayacağı öğrenme tecrübeleri sağlayabilir.

8


• Gerçek eşyalar ve modeller, mesajların sunulmasında üçüncü boyut, şekil, iç yapı, renk ve uygulamanın önemli olduğu durumlarda kullanılır.

• Eğer bunlar önemli değil ya da cisim iki boyutlu olarak yeterince temsil edilebilecekse, bir resim ya da grafik materyalleri de gerçek eşyalar ya da modeller kadar etkili olabilir.

9


• Yapılan birçok araştırmada belirli durumlarda bir görseldeki gerçeklik derecesinin ya da ayrıntıların iletilmek istenen mesajın kavranmasını zorlaştırdığı veya engellediği bulunmuştur.

• Bir görseldeki önemli öğeleri önemsizlerden ayırt edebilmek bazı öğrenciler için zor olmaktadır.

• Gerçeğe yakın bir görseldeki ayrıntılar öğrencilerin dikkatlerinin dağılmasına, dikkatlerinin konu dışı ayrıntılar üzerinde yoğunlaşmasına neden olabilmektedir.

10

Gerçek Eşyalar ve Modeller• Hem modeller hem de görsel materyaller gereksiz

detaylar atılarak daha açık hale getirilmelidir. • Öğrencinin dikkatleri problemle ilgili noktalara ya

da verilmek istenen mesaja çekilmelidir. – Örneğin, anatomi dersleri kemikler, organlar, kan

dolaşımı, sinir sistemi vs., gösteren ayrı ayrı resimlerin üretilmesiyle basitleştirilebilir.

– Bütün bu detayların bir resimde sunulması kavramayı zorlaştırabilir.

– Sonraki aşamada, takıp sökülebilen bir model kullanmak, farklı alt sistemlerin uyumu ve etkileşimlerini göstermek açısından yararlı olabilir.

11


• Bazen öğretmen, elektrik veya başka bir enerji ile çalışan bir eşya veya model de kullanmak isteyebilir, öğretmen, bu tür eşya ve modelleri sınıfta kullanmadan önce nasıl çalıştırıldıklarını, yapılabilecek hata ve meydana gelebilecek aksaklıkların neler olabileceğini çok iyi biliyor olması gerekir.

12


• Öğretim amaçlı kullanılacak nesneler sınıfın tamamınca görülebilecek büyüklükte olmalı, fakat dikkatleri başka yöne çekecek büyüklükte ve ağırlıkta da olmamalıdır.

• Eşya veya model, sadece üzerinde açıklama yapılacağı zaman gösterilmeli, diğer zamanlar üzeri kapatılmalı veya görüş alanı dışına çıkarılmalıdır.

13


• Konu ile o anda ilgisi olmayan bir nesne öğrencilerin ilgilerini çekerek dersten uzaklaşmalarına neden olur.

• Modelin temsil ettiği nesnenin gerçek rengini göstermek için renkli bir slayt veya resim ve boyutunu göstermek için bir ölçek kullanılabilir.

• Ders öncesi veya sonrasında öğrencilerin modeli ellemesi ve kullanması teşvik edilmelidir.

14


• Genellikle, tek bir nesnenin ders sırasında sınıftaki öğrencilere elden ele dolaştırılarak incelettirilmesi doğru değildir.

• Bu durum hem zaman alır, hem de öğrencilerin o an devam eden diğer öğrenme-öğretme etkinliklerinden uzaklaşmalarına neden olur.

• Bunun yerine, öğretmenin nesneyi kendisi sınıfta dolaşarak kısa açıklamayla her öğrenciye göstermesi daha yararlı olacaktır.

15

Tepegöz Projektörleri

• Tepegöz projektörleri metin, çizim, grafik ve resim gibi önceden saydam bir materyal üzerine renkli ya da siyah-beyaz olarak hazırlanmış bilgilerin ekrana büyütülerek yansıtılması için kullanılır.

16


• Ayrıca, ders sırasında doğrudan üzerine yazılıp çizilerek ve gerektiğinde silinerek saydam bir yazı tahtası gibi kullanılabilen çok yönlü bir araçtır.

17


• Tepegöz projektörleri büyük, parlak ve net görüntü sağlarlar.

• Tepegöz saydamlarını (ayrıca transparan, asetat, folye gibi terimlerle de ifade edilmektedir), hazırlamak oldukça kolaydır.

18


• Yaklaşık bütün konu alanlarında büyük gruplara kavramların, işlemlerin ve diğer bilgilerin görsel olarak sunulmasını sağlarlar.

19


• Tepegözlerin değişik model ve türleri olmakla birlikte tipik bir tepegöz projektörü dört temel öğeden meydana gelmektedir: 1. Işık kaynağı, 2. Ayna veya reflektörler, 3. Mercekler ve 4. Soğutucu.

20


21

Tepegöz Projektörlerinin Avantajları

• Yüz yüze İletişim – Tepegöz projektörlerinin en önemli avantajlarından

biri, öğretmene dersini yüzü öğrencilere dönük alarak işleyebilmesine imkan tanımasıdır.

– Bu durum, öğrencilere kolayca not tutma; öğretmene de öğretim sırasında öğrencileri gözlemleme, öğrencilerle göz teması ya da sorular yoluyla doğrudan etkileşim kurma, öğrencilerin dikkatlerini ve öğretim akışını kontrol artında tutma olanağı sağlar.

22


• Kullanım Kolaylığı – Tepegöz, kullanımı önceden öğrenilmiş teknik bilgi ve

beceri gerektirmeyen basit bir araçtır. Öğretmenler kendi saydamlarını kolayca hazırlayabilirler.

• Kullanılabilen materyal çokluğu– Tepegöz üzerinden çok değişik materyaller

yansıtılabilir. – Bütün saydam gereçlerin yanında küçük gerçek

eşyalar, modeller, şekiller gibi saydam almayan materyaller de siluet olarak yansıtılabilir.

23


• Kullanılan ortam zenginliği – Tepegöz hemen hemen her türlü ortamda kullanılabilir. – Perde olmayan yerlerde beyaz duvarlardan ve yazı

tahtalarından yararlanılabilir.• Uyarlanabilirlik– Sunu sırasında saydama yazı yazılıp şekil çizilebilir ve

gerektiğinde silinerek değiştirilebilir.– Saydam üzerindeki önemli noktalar altı çizilerek ya da

renklendirilerek vurgulanabilir.– Saydamların yansıtılma sırası sunu akışına göre önceden ya

da sunu esnasında yeniden düzenlenebilirler.

24


• Aydınlık ortam– Kullanım esnasında karartma gerektirmez.

Yansıtılan materyaller, çok fazla olmamak koşuluyla, ışıktan etkilenmezler.

• Önceden hazırlama– Ders esnasında yazı tahtasına yerleştirilmek

zorunda olan bilgiler sunu için önceden hazırlanabilir.

25

Tepegöz Projektörlerinin Sınırlılıkları

• Programlanamama– Tepegöz projektörleri kendi kendine sunma

biçiminde programlanamazlar.

• Bireysel çalışmaya uygun değildir– Tepegöz büyük grup sunuları için tasarlanmıştır.

Tepegöz ve tepegöz saydamları, bireysel çalışmalar için uygun değildir.

26


• Üretim süreci gerektirmesi– Resim, çizim, metin, grafik v.b bilgileri opak

projektörlerde olduğu gibi anında yansıtmak mümkün değildir.

– Bu tür bilgilerin önceden saydamlar üzerine hazırlanmaları gerekmektedir.• Opak projektörler, yazı, resim, fotoğraf gibi saydam

olmayan materyallerin büyütülerek yansıtılması için kullanılan araçlardır.

27


• Tepegöze bağlı kalma– Tepegöz çok yönlü ve etkili bir araç olmakla

birlikte, sunuyu yapan kişilerin genellikle saydam üzerindeki bilgiye bağlı kalmaları ve tekdüze (monoton) sunum tekniklerini tercih etmeleri tepegözü bazen sıkıcı bir eğitim aracı durumuna getirebilir.

28

Tepegöz Saydamlarının Hazırlanması

• Tepegöz saydamları, kopya makinaları, bilgisayar veya doğrudan elle hazırlanırlar.

• Elle saydam hazırlama yönteminde çeşitli yazı ve boya kalemleri ile yapışkan renkli saydam materyaller kullanılır.

• Tepegöz saydamları piyasada genellikle A4 boyutunda (210 mm x 297 mm) satılmaktadır.

29


• Tepegöz saydamının bulunamadığı durumlarda, dosya kapakları ve hatta yiyecek ambalajları gibi diğer saydam (ışık geçiren) malzemelerden de yararlanılabilir.

• Elle saydam hazırlamada mumlu, keçe uçlu ve tüplü kalemler kullanılır.

30


• Mumlu kalemler ışığı geçirmediklerinden, renkli dahi olsalar, görüntü perdeye sadece koyu renkli yansır ve dolayısıyla renk öğesinden yararlanılamaz.

• Piyasada saydamlar için üretilmiş özel kalemlerde dahil olmak üzere çok çeşitli keçe uçlu kalem bulunmaktadır.

31


• Normal suda çözülebilir keçeli kalemler saydama tam yapışmadıklarından, boya dağılarak damlacıklar halinde görülebilir.

• Bu nedenle, "tepegöz projektör kalemi" etiketi bulunan kalemler kullanılmalıdır.

• Uzun süre silinmesi istenmeyen yazılar ve çizimler için suda çözülmeyen kalemler kullanılır.

32


• Bu kalemlerle yazılan yazıların silinebilmesi için özel silgiler bulunmaktadır.

• Ancak, suda çözülmeyen boya uçlu kalemlerden sadece tepegöz projektörleri için üretilen kalemlerle yazılıp çizilenler renkli yansır.

• Diğer türler sadece siyah yansıyabilir ve hatta saydama zarar verebilir.

33


• Tepegöz saydamları termal kopya ve fotokopi makinaları ile de üretilebilir.

• Her iki işlemde de saydam üzerine kopyalanacak materyal önce bir kağıt üzerinde hazırlanır ve bu makinalar kullanılarak ısıya duyarlı özel saydamlara kopyalanır.

34


• Günümüzde saydamlar genelde bilgisayarlardan yararlanarak hazırlanmaktadır.

• Herhangi bir kelime işlemci ya da grafik programı ile orijinal hazırlanarak doğrudan yazıcıdan saydam üzerine çıktısı alınır ya da bir kağıda bastırılarak fotokopi yoluyla hazırlanır.

35

Tepegöz Saydamlarının Tasarımı

• Projektör üzerinde saydam materyalin konulduğu alan genelde yaklaşık 25 x 25 cm, standart tepegöz saydamları ise 21 x 29 cm boyutundadır.

• Bu ölçü, saydamların yansıtılan alanı tam kaplamadığı anlamına gelir. Yaklaşık 4 cm'lik kapsanmayan boş alan, özellikle renkli saydamlar kullanırken, ekranda izleyenlerin dikkatlerini dağıtabilecek geniş bir ışık şeridinin oluşmasına neden olur.

36


• Bu problem, saydamlar çerçevelenerek giderilebilir.

• Ayrıca, sunuda öğretmene yardımcı olabilecek saydamla ilgili notlar, bu çerçeveler üzerine yazılabilir.

• Eğer saydamlar çerçevelenmemişse, saydam konulduktan sonra projektör üzerinde açıkta kalan 4 cm'lik boş alan, kağıt gibi opak bir materyalle kaplanmalıdır.

37


• İzleyenlerin dikkatlerini çekmek açısından renkli görseller kullanılabilir. Ancak, yansıtılan görsellerde zemin (fon) ile şekil (figür) arasında zıtlık olmasına dikkat edilmelidir.

• Bilgiler tepegöz saydamları üzerine, yatay ya da dikey formatta hazırlanabilir.

38


• Ancak, saydamların hem yatay hem de dikey formatlarda karışık olarak hazırlanması, izleyenlerin özellikle grafik materyallerindeki oranları farklı algılamalarına sebep olabilir.

• Her bir saydamda tek bir kavram ya da fikir verilmelidir.

39


• Saydam üzerinde yazılar normal okuma biçimine uygun -soldan sağa- yerleştirilmelidir.

• Birbiri üstüne yığılmış gibi görünen karmaşık, dikey ve süslü yazıları okuması zordur.

• Bu nedenle ikiden fazla olmayan basit yazı karakterleri (Arial, Times gibi) kullanmalı, eğik ya da süslü yazılar gerekmedikçe (dikkatleri bunlar üzerine çekmek gibi) kullanılmamalıdır.

40


• Saydamda süslü kenarlar, gereksiz detaylar ve genel olarak üzerinde durulan kavramın açıklığa kavuşmasına yardımcı olmayan öğeler bulundurulmamalıdır.

• Eğer bir kavram ya da fikirle ilgili çok miktarda bilgi vermek gerekiyorsa bu bilgilerin hepsini tek bir saydamda vermek saydamları üst üste ekleyerek yerine, iki, üç ya da daha fazla saydam kullanılmalıdır.

41


• Aynı kullanma şekilde, karmaşık bir resim, şekil ve grafik türü görsel, bir temel saydam üzerine aşamalı olarak yeni saydamlar ekleyerek sunulmalıdır.

• Bu, konunun basitten karmaşığa giden bir biçimde verilmesini sağlar.

42


43

Tepegöz Saydamlarının Tasarımı• Sabit sıralı katlama

tekniğinde çerçeve üzerine sabitleştirilmiş saydamlar üst üste getirilerek kullanılır.

• Seçmeli katlama tekniğinde ise, çerçevenin dört kenarına yapıştırılan saydamlar anlatım sırasına göre tek tek ya da üst üste getirilerek kullanılır.

44


• Yansıtılan bilgiler, okunabilir büyüklükte olmalıdır.

• Okunabilirliği, en iyi saydamı yerdeki beyaz bir sayfa üzerine koyarak ölçebilirsiniz. Eğer saydam üzerindeki bilgiler ayakta rahatça okunabiliyorsa, izleyenlerde bunları yansıtıldıklarında okuyabilirler.

45


• Yansıtılan bilgilerin sınıfın her tarafından rahatlıkla okunabilmesi için, yazılar en az 18 punto büyüklüğünde olmalıdır.

• Her satırda en fazla altı kelime ve her saydamda en fazla altı satır bulunmalıdır.

• Sunulan bilgilerin hatırlanmalarını kolaylaştırmak için tam cümleler yerine anahtar kelimeler kullanılmalıdır.

46

Tepegöz Kullanımına Yönelik Öneriler

• Aşırı kullanılarak öğretmenin yerini almamalıdır.

• Yüzünüzü perde yerine izleyenlere dönün. • Görüntü üzerinde işaret edilmek istenen

noktalar perde üzerinde değil, bir kalem ya da işaret çubuğu ile saydam üzerinde gösterilmelidir.

47


• Parlak yüzeyleri (metal beyaz tahtalar gibi) ekran olarak kullanmaktan kaçının.

• Belirli açıdaki izleyiciler yansıtılan materyali göremezler.

• Bir saydamda 20-25'den fazla kelime kullanmayın.

48


• Sunu hızını kontrol etmek ve izleyenlerin dikkatlerini sadece o anda vurgulanan noktaya çekmek için saydam üzerindeki diğer bilgiler kapatılarak ekrana sadece o anda üzerinde durulan bilgiler yansıtılmalıdır.

• Bu amaçla, bölge kapama, akordeon kapama, şerit kapama ve kaydırma kapama teknikleri kullanılabilir.

49


50


51


• Perde, izleyicilerin hepsinin rahatça görebileceği bir yere yerleştirilmelidir.

• Perde tepegözün konulduğu yerden daha yüksekte olmalıdır.

• Tepegöz ise izleyicilerin görüş açısını engellemeyecek konumda olmalıdır.

52


53

• Salondaki pencere durumu da dikkate alınmalı ve perdeye pencereden doğrudan ışık gelmemelidir.

• En yakın izleyicinin perdeye uzaklığı perdede oluşacak görüntü yüksekliğinin iki katından az olmamalıdır.

• En uzak mesafede oturacak izleyicinin perdeye uzaklığı ise perdedeki görüntü yüksekliğinin 6 katından fazla olmamalıdır.


54

• Tepegöz çalışır durumda iken sarsılmamalı, temizlik yapılmamalı, çok kısa mesafeye de olsa taşınmamalıdır.

• Hazırlanan saydam üzerine sadece o sunu için geçerli yeni bilgi eklemek gerektiğinde, bilgiler bu saydam üzerine boş bir saydam koyarak eklenebilir. Böylece, saydamın orijinalliği zarar görmemiş olur.

• Saydam üzerindeki bilgileri doğrudan okumayın. Mesajı özetleyin ya da farklı cümlelerle açıklayın.

• Yansıtılan materyal, izleyenlerin en az iki kere gözden geçirebileceği kadar kalmalıdır.

Slaytlar

• Slaytlar (dia) 35 mm'lik fotoğraf makinesiyle çekilmiş pozitif filmin banyo edilerek teker teker yansıtılmak üzere kesilip plastik veya karton çerçevelere yerleştirilmesiyle elde edilen küçük, saydam fotoğraflardır.

55

Slaytlar

• Slaytları yansıtmak için kullanılan araca da slayt projektörü denir. Ayrıca, bilgisayar ortamında grafik görüntülerini içeren slaytlar üretmek mümkündür.

• Yüksek kalitesi, üretim kolaylığı ve kullanım esnekliği bilgisayarda üretilmiş slaytları popüler hale getirmiştir.

56

Slaytların KullanımınınAvantajları

• Yeni konuları tanıtmak, konuyla ilgili ön bilgileri hatırlatmak, konuları gözden geçirmek, ilgi uyandırmak ve dikkat çekmek için kullanılırlar.

• Bir sürecin aşamalar halinde öğretilmesinde yardımcı olurlar.

• Küçük cisimlerin büyük olarak, orijinal nesnelerin gerçek görüntü ve doğal renkleriyle incelenmesine imkan sağlar.

57

Slaytların Kullanımının Avantajları

• Küçük ve büyük grup eğitimleri için kullanışlıdır.• Üretimi kolay ve maliyeti düşüktür, öğretmen ve

öğrenciler kaliteli bir kamerayla kolayca ve yüksek kalitede kendi slaytlarını üretebilirler.

• Kolaylıkla taşınır ve saklanabilirler, özel kutularında saklandığı zaman yıllarca kullanılabilirler.

• İstenildiğinde çoğaltılabilirler ve slaytlar yeniden düzenlenebilir, yenileri eklenebilir, çıkarılabilir veya güncelleştirilmiş resimlerle değiştirilebilirler.

58

Slaytların Kullanımının Avantajları

• Detaylandırılacak ana noktalarla ilgili basit ifadeler yansıtılabilir.

• Ses bantları ile eşzamanlı hale getirilip (senkronize) konuşma, müzik ve ses efektleri ile desteklenerek sesli slayt programları yapılabilir.

• Yansıtma zamanı öğrencilerin algılama hızına ve öğretmenin uyguladığı öğretim yöntemine göre ayarlanabilir.

• Üretimi, taşınması ve kullanımının kolay olması, farklı ders ve öğretim amaçlarına uygun özel slayt koleksiyonu oluşturulmasını da kolaylaştırmaktadır.

59

Slaytların Kullanımının Dezavantajları

• Fotoğrafçılık becerisi gerektirir.• Slaytlar, film şeritlerinden farklı olarak, teke

tek kullanıldıklarından kolayca düzeni bozulabilir.

• Slaytlar tepsilerine yerleştirildiklerinde dahi, eğer kapama düğmesi gevşemişse kolayca dağılabilirler.

60

Slaytların Kullanımının Dezavantajları

• Slaytlar toz ve el izlerini kolayca çeker; dikkatsiz saklama ya da elleme slaytlara zarar verebilir.

• Sunu sırasında iyi bir karartmanın yapılması gerekmektedir.

61

Slaytların Kullanımına Yönelik Öneriler

• Sunuya konuyu özetleyen ve hedefleri gösteren bir başlık slaydıyla başlayın.

• Kısa ve öz olun. Her slaytta bir ana nokta üzerinde durun.

• Zemin ve şekil arasında zıtlık olmalıdır.• Konuşurken slaytlardaki terimlerin aynılarını

kullanın, ancak konuşma üslubuyla ve tam cümleler kurarak.

62


• Varsa uzaktan kumanda aracı kullanın. Bu pozisyonda hem slaytları, hem de izleyicileri gözleyebilirsiniz.

• Slaytlarınızın doğru sıralandığından ve numaralanmış köşesinin sağ üst köşeye gelecek şekilde yerleştirildiklerinden emin olun.

• Görsel çeşitlilik sağlayın. Sözel başlık slaytları kullanarak sunuyu kısımlara ayırın.

• Her bir slayt ile ilgili açıklama ya da tartışmayı kısa tutun. Üzerinde durulan slayt çok karmaşık değilse, bir dakikalık konuşma bile izleyenler için sıkıcı olabilir.

63


• Sununuza bir fon müziği ile başlayabilirsiniz. Bu, hoş bir ortamın oluşmasına ve izleyenlerinin dikkatlerinin çekilmesine yardım eder. Fakat, konuşma yaparken fonda müzik çalmamalıdır.

• Sununuza siyah bir slaytla başlayın ve bitirin. Sunu başlangıcında ve sonunda ekranda beyaz bir parlaklığın olması izleyenleri rahatsız eder.

• Eğer slayt programının süresi 20 dakikadan fazla ise izleyicilerin ilgisi dağılabilir. Program 50 slaytı ve 20 dakikayı geçmemelidir

64

Televizyon ve Video

65

Televizyon ve Video - Avantajları• Hareket– Hareketin öğrenme açısından önemli olduğu durumlarda

(örneğin bir makinenin çalıştırılması), kavramların öğretilmesi ve öğrenilmesinde hareketli filmler diğer görsel materyallere göre daha etkilidir.

• Süreç– Üretim aşamaları ya da fen deneyleri gibi aşamalı

hareketlerin önemli olduğu operasyonlar hareketli resimlerle daha etkili olarak gösterilebilir.

• Güvenli gözlem– Video ve film kayıtları, öğrencilere güneş tutulması,

yanardağ ya da savaş gibi doğrudan gözlenmesi tehlikeli ya da mümkün olmayan olayları gözleme imkanı sağlar.

66

Televizyon ve Video - Avantajları• Beceri Öğrenme– Psikomotor beceriler en iyi gözlem ve alıştırma yoluyla

öğrenilir. Psikomotor bir davranışın videoya çekilmesi öğrencinin davranışı tekrar tekrar gözlemesine imkan tanır.

• Dramatizasyon– Hareketli resimler, insan ilişkilerine yönelik problemleri

gözleme ve analiz etme fırsatı tanır.• Duyuşsal öğrenme– Duygusal etkilerinden dolayı filmler bireysel ve sosyal

tutumların şekillenmesinde etkili olabilir. Belgesel ve propaganda filmlerinin genelde izleyenler üzerinde önemli etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.

67

Televizyon ve Video - Avantajları

• Problem çözme– Açık uçlu dramatizasyonlar genelde çözülmeyen

çatışmaların farklı yönlerini izleyenler arasında tartışmaya açmak için kullanılır.

• Ortak tecrübe oluşturma– Farklı gruplar film ya da video programlarını

birlikte izleyerek, bir sorunu etkili olarak tartışmak için ortak bir tecrübe kazanabilirler.

68

Televizyon ve Video - Sınırlılıkları

• Sabit adım– Video, izleme sırasında tartışma için durdurulabilir,

ancak bu grup gösterimlerinde pek yapılmaz. Pro gram sabit bir hızda çalıştığından, bazı izleyiciler bir sonraki aşama için sabırsızca beklerken bazıları da geride kalabilir.

• Hareketsizlik– Film ve video, hareket içeren konuların sunulmasında

etkili olmakla birlikte, tek bir görsel (harita, örgüt şeması, diyagram gibi) üzerinde detaylı olarak durulması gereken konular için uygun değildir.

69

Televizyon ve Video - Kullanımı

• Ön inceleme:– Film ve video kasetler, içerik ve teknik kalitesi

yönünden incelenerek seçilmeli ve sınıfta kullanmadan önce kontrol edilmelidir.

– Ayrıca, kasetin tamamının mı yoksa belli kısımlarının mı gösterileceği kararlaştırılmalı, video makinası ders başlamadan önce çalıştırmaya hazır duruma getirilmelidir.

– Eğer aynı kasetin farklı yerlerinden kısımlar göstermek gerekecekse, zaman kaybını ve izleyenlerin dikkatlerinin dağılmasını önlemek için:

70

Televizyon ve Video - Kullanımı

• Ön inceleme:• Gösterilecek kısımların başlangıç ve bitiş zamanları not

edilerek ilgisiz kısımlar sunu sırasında hızlıca atlanabilir,• Herbir kısım ayrı bir kasete kaydedilebilir,• Sadece gösterilecek kısımlar yeni bir kasete

kaydedilebilir.

71

Televizyon ve Video – Çevreyi Düzenleme

• Çevreyi Düzenleme– Öğrencilerin TV/video sunusundan yararlanabilmeleri

açısından öğrencilerin oturma düzeni ve araç yerleştirileceği konum önemlidir.

• Oturma düzeni:– Ekrana en yakın mesafede oturan öğrencilerin ekrana

uzaklığı en az 2 m. olmalıdır.– Ekrana en uzak mesafede oturacak öğrencilerle ekran

arasındaki mesafe en fazla ekran büyüklüğünün 12 katı kadar olmalıdır, örneğin, 60 ekranlık bir TV'u izlemek için oturulacak en uzun mesafe 60 * 12 = 7,2 m. olmalıdır.

72


– Ancak, eğer görüntüdeki küçük ayrıntılar önemli ise bu mesafe en fazla ekran büyüklüğünün 6-7 katı kadar; normal görüş için ise en fazla ekran büyüklüğünün 9-10 katı kadar olmalıdır.

– Öğrenciler TV karşısında ters V şeklinde, TV merkez ekseninden en fazla 45 derecelik bir açıyla yerleştirilmelidirler.

– TV, herhangi bir öğrencinin normal göz hizasının en fazla 30 derece yukarısına denk gelecek bir yüksekliğe yerleştirilmelidir.

73


74

Televizyon ve Video – Öğrencinin Hazırlanması

• Videoyu kısaca tanıtın. • Sonra, neden bu video-teybi seçtiğinizi

açıklayın. • Öğrencilerinizin kaseti izlerken özellikle dikkat

etmeleri gereken kavram, kısım ya da önemli noktalar varsa bunları açıklayın ve tahtaya yazarak öğrencilerin hatırlamasına yardımcı olun.

75

Televizyon ve Video – Öğrencinin Hazırlanması

• Son olarak, videoda dikkatleri temel mesajdan başka noktalara çekebilecek uyarıcıların olup olmadığını açıklayın, öğrencileri sorular sorarak meraklandırın ve konu hakkında cevaplanmasını istedikleri soruları varsa bunları açıklığa kavuşturun.

• Açıklanması gereken yeni kelime ve kavramları önceden açıklamayı unutmayın.

76

Televizyon ve Video - Sunu

• İyi tasarlanmış bir film/video sunusu etkin öğrenci katılımını gerektirir, öğrencileriniz sizin materyale yönelik tutumunuzu gözleme ve buna göre hareket etme eğilimindedirler.

• Öğrenci reaksiyonlarını rahatlıkla gözleyebileceğiniz bir yerde durun.

• Zorlanma ya da sıkılma durumlarını gösteren ipuçlarını yakalamaya çalışın.

77

Televizyon ve Video – Öğrencilerin Katılımını Sağlama

• Eğer video/film programı öğrencilerin aktif katılımını gerektirmiyorsa, öğrenci tepkilerini alma işlemini sunu sonrasına bırakmak daha yararlıdır.

• Videoyu izlettikten sonra, sorular yoluyla, video-teypde vurgulanan önemli noktaları çıkarmaya çalışın ve bunları tahtaya not edin.

• Alternatif olarak, bütün öğrencilerin aktif katılımını sağlamak için öğrencilerden önemli noktaları yazmaları istenebilir.

78

Öğretim araçları ve etkili kullanımı

Documents