ÖFKE ÖFKE ve ve

KONTROLÜKONTROLÜ

22

ÖFKE ???ÖFKE ???a)a) Normal,Normal,b)b) Herkes tarafından hissedilen,Herkes tarafından hissedilen,c)c) Vazgeçilemeyen,Vazgeçilemeyen,d)d) Güçlü fakat kontrol edilmesi Güçlü fakat kontrol edilmesi

öğrenilebilen,öğrenilebilen,e)e) Saldırganlıkla aynı şey olmayan, (Öfke Saldırganlıkla aynı şey olmayan, (Öfke

kontrol edilmediğinde ortaya çıkan kontrol edilmediğinde ortaya çıkan durumdur)durumdur)

DUYGUDURDUYGUDUR

33

**Öfke,kontrol edildiğinde,son derece Öfke,kontrol edildiğinde,son derece sağlıklı ve normal birsağlıklı ve normal bir

durumdur.durumdur.

Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüşürse ;dönüşürse ;

okul-iş hayatında,okul-iş hayatında, Kişisel ilişkilerde,Kişisel ilişkilerde, Genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar.

44

Ergenlik öncesi ve ergenlik Ergenlik öncesi ve ergenlik dönemi çocuklarınız için dönemi çocuklarınız için

tehlike işaretleri:tehlike işaretleri: Dikkat ve konsantrasyon sorunlarıDikkat ve konsantrasyon sorunları Sınıf aktivitelerinde “oyun bozan” Sınıf aktivitelerinde “oyun bozan”

davranışlar sergilemesidavranışlar sergilemesi Okulda diğer çocuklarla sık sık kavga Okulda diğer çocuklarla sık sık kavga

etmesietmesi Çok az sayıda arkadaşının olmasıÇok az sayıda arkadaşının olması Ev yada sokak hayvanlarına yönelik fiziksel Ev yada sokak hayvanlarına yönelik fiziksel

baskı uygulamaları yapması baskı uygulamaları yapması

55

AİLE İÇİ ÖFKE NEDENLERİAİLE İÇİ ÖFKE NEDENLERİ

MÜKEMMELLİYETCİLİK BEKLENTİLERİMÜKEMMELLİYETCİLİK BEKLENTİLERİ AŞIRI TALEPKAR FAKAT ÇOK AZ VERİCİ OLAN AİLE AŞIRI TALEPKAR FAKAT ÇOK AZ VERİCİ OLAN AİLE AŞIRI ELEŞTIREL EBEVEYN TUTUMLARIAŞIRI ELEŞTIREL EBEVEYN TUTUMLARI KENDİSİ YERİNE BAŞKALARININ ÖNCELİKLERİNİ KENDİSİ YERİNE BAŞKALARININ ÖNCELİKLERİNİ

YAŞAMAYAŞAMA İLGİSİZ EBEVEYNLERİLGİSİZ EBEVEYNLER KÜÇÜMSEME VE ADAM YERİNE KONULMAMAKÜÇÜMSEME VE ADAM YERİNE KONULMAMA KENDİNE VE BAŞKALARINA PROBLEM ÇIKARMAKENDİNE VE BAŞKALARINA PROBLEM ÇIKARMA BAŞKALARININ SIRTINDAN YAŞAYAN AİLE ÜYELERİ BAŞKALARININ SIRTINDAN YAŞAYAN AİLE ÜYELERİ

(SORUMSUZLUK)(SORUMSUZLUK)

66

ÖFKENİN ÖFKENİN NEDENLERİNEDENLERİ Benlik saygısına yöneltilmiş saldırılar,Benlik saygısına yöneltilmiş saldırılar,

Kendini ifade edememe,Kendini ifade edememe, Engellenme-Reddedilme,Engellenme-Reddedilme, Haksızlığa uğradığını düşünme,Haksızlığa uğradığını düşünme, Fiziksel incinme ve yaralanmalar,Fiziksel incinme ve yaralanmalar, Tacize uğrama,Tacize uğrama, Hayal kırıklığı,Hayal kırıklığı, Saldırıya uğrama,Saldırıya uğrama, Tehdit-Korkular gibi daha bir çok Tehdit-Korkular gibi daha bir çok

neden sayılabilir.neden sayılabilir.

77

Öfke Durumunda Vücut Öfke Durumunda Vücut TepkileriTepkileri

Uyaran duyguyu harekete geçirir.Uyaran duyguyu harekete geçirir. Stres ve gerginlik başlar.Stres ve gerginlik başlar. Adrenalin salgısı artar.Adrenalin salgısı artar. Nefes alıp verme sıklaşır.Nefes alıp verme sıklaşır. Kalp atışları hızlanır.Kalp atışları hızlanır. Kan basıncı artar.Kan basıncı artar. Vücut ve zihin “Vücut ve zihin “savaş ya da kaçsavaş ya da kaç” ”

tepkisi için hazırdır.tepkisi için hazırdır.

88

ÖFKENİN SAĞLIĞA ÖFKENİN SAĞLIĞA ETKİLERİETKİLERİ

Baş ağrılarıBaş ağrıları Mide rahatsızlıklarıMide rahatsızlıkları Solunum problemleriSolunum problemleri Cilt problemleriCilt problemleri Böbrek fonksiyonlarından sorunlarBöbrek fonksiyonlarından sorunlar Sinir sistemi rahatsızlıklarıSinir sistemi rahatsızlıkları Var olan fiziksel rahatsızlıkların kötüleşmesiVar olan fiziksel rahatsızlıkların kötüleşmesi Psikolojik rahatsızlıklar gibi sorunlara yol Psikolojik rahatsızlıklar gibi sorunlara yol

açabilir.açabilir.

99

ÖFKEMİZİ ÖFKEMİZİ BOŞALTMAK İYİ BOŞALTMAK İYİ

MİDİR?MİDİR?

DOĞRU YERDE ,DOĞRU DOĞRU YERDE ,DOĞRU ZAMANDA VE DOĞRU ZAMANDA VE DOĞRU

ŞEKİLDE ÖFKEMİZİ ŞEKİLDE ÖFKEMİZİ BOŞALTMAKBOŞALTMAK

EN UYGUN OLANIDIR.EN UYGUN OLANIDIR.

1010

ÖFKE KONTROLÜNÜ ÖFKE KONTROLÜNÜ ÖĞRENİLEBİLİRİZ!!!ÖĞRENİLEBİLİRİZ!!!

Öfkeyi doğru ifade etme becerisini Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir.kazanmaya “öfke kontrolü” denir.

Öfke kontrolünde temel amaç ;saldırganlıktan Öfke kontrolünde temel amaç ;saldırganlıktan uzak,şiddet içermeyen,uzak,şiddet içermeyen,

kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunuvermeyecek şekilde duygusunu

İfade etme becerisini kazanmasıdır.İfade etme becerisini kazanmasıdır.

1111

Öfke kontrolünde Öfke kontrolünde doğru doğru yöntem kişiden kişiyeyöntem kişiden kişiye

değişir.değişir.

1212

Öfkelendiğimizde…Öfkelendiğimizde…

BastırabilirizBastırabiliriz AnlatabilirizAnlatabiliriz DindirebilirizDindirebiliriz

1313

ÖFKELENDİĞİMDE NELER YAPABİLİRİM?ÖFKELENDİĞİMDE NELER YAPABİLİRİM?

ÖFKENLE YÜZLEŞ ONDAN KAÇMAÖFKENLE YÜZLEŞ ONDAN KAÇMA ÖFKENİN ALTINDAKİ DUYGULARI ANLAMAYA ÇALIŞÖFKENİN ALTINDAKİ DUYGULARI ANLAMAYA ÇALIŞ BEN DİLİ KULLAN BEN DİLİ KULLAN ÖFKENE KARIŞAN SUÇLULUK, PİŞMANLIK, HİDDET, UTANMA, ÖFKENE KARIŞAN SUÇLULUK, PİŞMANLIK, HİDDET, UTANMA,

KORKU GİBİ DUYGULARI AYIKLAKORKU GİBİ DUYGULARI AYIKLA ÖFKELENMENE NEDEN OLAN KONU İLE YÜZLEŞ. DAMLA MI ÖFKELENMENE NEDEN OLAN KONU İLE YÜZLEŞ. DAMLA MI

KAYNAK MI OLDUĞUNU BELİRLEKAYNAK MI OLDUĞUNU BELİRLE GEÇMİŞTEN GELEN ÖFKE KAYNAKLARINI KURUTGEÇMİŞTEN GELEN ÖFKE KAYNAKLARINI KURUT YARIM İŞ BIRAKMAYARIM İŞ BIRAKMA ÇEVRENDEKİLERDEN YARDIM AL. ÇEVRENDEKİLERDEN YARDIM AL. ÖFKELENMEDEN ÖFKEN İÇİN HAZIRLIKLI OLÖFKELENMEDEN ÖFKEN İÇİN HAZIRLIKLI OL BEN ÖFKELİYİM…. ÇÜNKÜBEN ÖFKELİYİM…. ÇÜNKÜ

1414

Bu yöntemlerden en sağlıklı olanı ise öfkeyi sözel olarak ifade Bu yöntemlerden en sağlıklı olanı ise öfkeyi sözel olarak ifade etmektir.etmektir.

Bunu yapabilmek için,istediklerimizin ne olduğunun farkına varmalı Bunu yapabilmek için,istediklerimizin ne olduğunun farkına varmalı ve bunlarıve bunları

açık ve karşımızdakini incitmeyecek şekilde aktarmalıyızaçık ve karşımızdakini incitmeyecek şekilde aktarmalıyız..

1515

İkinci yol,öfkeyi bastırmaktır.Kızgınlığınızı içinizde tutup,onu düşünme-İkinci yol,öfkeyi bastırmaktır.Kızgınlığınızı içinizde tutup,onu düşünme-

meye çalışıyor ve dikkatinizi daha olumlu bir şeylere meye çalışıyor ve dikkatinizi daha olumlu bir şeylere yönlendiriyorsanız,buyönlendiriyorsanız,bu

yolu kullanıyorsunuz demektir. Bu yol ise çok sağlıklı olmayabilir.Eğer yolu kullanıyorsunuz demektir. Bu yol ise çok sağlıklı olmayabilir.Eğer

kızgınlık ,doğru bir biçimde ifade edilmezse,bir süre sonra bu duygu kızgınlık ,doğru bir biçimde ifade edilmezse,bir süre sonra bu duygu kişininkişinin

kendisine döner ve yüksek tansiyon,psiko-somatik rahatsızlıklar kendisine döner ve yüksek tansiyon,psiko-somatik rahatsızlıklar (ülser,aler(ülser,aler--

jiler vb.)ya da depresyon gibi sorunlara yol açabilir.jiler vb.)ya da depresyon gibi sorunlara yol açabilir.

1616

Öfke yaşadığınızda kendinizi sakinleştirmeye çalışmak,üçüncüÖfke yaşadığınızda kendinizi sakinleştirmeye çalışmak,üçüncü

seçenektir.Nefes alıp verişlerinizi,kalp atış hızınızı kontrol ederek,seçenektir.Nefes alıp verişlerinizi,kalp atış hızınızı kontrol ederek,

kendinizi fizyolojik olarak sakinleştirip,içinizdeki öfke duygusunukendinizi fizyolojik olarak sakinleştirip,içinizdeki öfke duygusunu

hafifleştirebilirsiniz.hafifleştirebilirsiniz.

1717

Sinirlendiğinizde tepki vermeden önce Sinirlendiğinizde tepki vermeden önce 5 kere5 kere derin derin nefes alıp verin yanefes alıp verin ya

da içinizden da içinizden 10’a10’a kadar sayın. kadar sayın.

““Öfkeyle kalkan zararla oturur” sözü,bu yöntemin Öfkeyle kalkan zararla oturur” sözü,bu yöntemin tarihinin ne kadartarihinin ne kadar

eski olduğunu bize gösteriyor.Tepki vermeden önce eski olduğunu bize gösteriyor.Tepki vermeden önce kendinize tanıyaca-kendinize tanıyaca-

ğınız ğınız 15 saniyede15 saniyede hızlı bir değerlendirme hızlı bir değerlendirme yapabilirsiniz.yapabilirsiniz.

1818

Agresif insanlar düşüncelerini Agresif insanlar düşüncelerini küfrederek,bağırıp çağırarakküfrederek,bağırıp çağırarak

ifade etme eğilimindedirler.ifade etme eğilimindedirler.

1919

Bir de olayın şu boyutu Bir de olayın şu boyutu var…var…

Sizce bu insanların hangisi sempatik?Sizce bu insanların hangisi sempatik?

2020

Ya pekiYa peki

Bu hayvanların hangisi sevimli?Bu hayvanların hangisi sevimli?

2121

Cevabınız Cevabınız hiçbiri değil hiçbiri değil

mi?mi?

2222

ÖFKE İLE İLGİLİ ÖFKE İLE İLGİLİ ALTIN SÖZLERALTIN SÖZLER

ÖFKE EKİLEN YERDE PİŞMANLIK BİÇİLİR.ÖFKE EKİLEN YERDE PİŞMANLIK BİÇİLİR.

(Aleksandro MANZONİ)(Aleksandro MANZONİ)

ÖFKE GEÇİCİ BİR DELİLİKTİR.BU YÜZDEN ÖFKE GEÇİCİ BİR DELİLİKTİR.BU YÜZDEN DUYGULARINIZADUYGULARINIZA

SAHİP OLUN.YOKSA ONLAR SİZE SAHİP OLURLAR.SAHİP OLUN.YOKSA ONLAR SİZE SAHİP OLURLAR.

(Horace MANN)(Horace MANN)

2323

BİR ANLIK ÖFKE HER ŞEYİ YOK EDER.BİR ANLIK ÖFKE HER ŞEYİ YOK EDER.

(L.GLEEN)(L.GLEEN)

ÖFKENİN ATEŞİ ÖNCE SAHİBİNİ YAKAR,SONRA ÖFKENİN ATEŞİ ÖNCE SAHİBİNİ YAKAR,SONRA KIVILCIMIKIVILCIMI

DÜŞMANINA YA VARIR,YA VARMAZ.DÜŞMANINA YA VARIR,YA VARMAZ.

(SADİ)(SADİ)

ÖFKELİ İKEN BİR İŞE GİRİŞMEK,FIRTINALI HAVADA ÖFKELİ İKEN BİR İŞE GİRİŞMEK,FIRTINALI HAVADA YELKENYELKEN

AÇMAYA BENZERAÇMAYA BENZER

(EURİPİDES)(EURİPİDES)

2424