اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 171

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی:

*زعزیاحظف:دبعاابلطس:

**احظف:دبعاابلطس:اخم

ایمں:ذنری:نیسح:::دولہی:ےک:رصتخم:احالت:زدنیگ:

ىا ۔وسرة:ارجحل:ںیم:اراشد:ابری:اعتیل:ےہل ض

ه د

ا ه ىنإه

حافظ

ه ل

ا ل ش وإه

ه

انیقی:مہ:ےن:یہ:ذرک:انزك:" (1)الز

اہلل:اعتیل:ےن:اانپ:ہی:ودعہ:اس:رطح:وپرا:رفامای:ہک:رہ:دصی:ںیم::" ایک:ےہ:اور:مہ:وخد:یہ:اس:یک:ابہگنین:رکےن:واےل:ںیہ۔

:،ھچک:ایسی:اثمیل:ںیتیصخش:دیپا:رفامات:راہ:ہک:وہنجں:ےن:زدنیگ:اک:اوڑانھ:وھچبان:یہ:دنی:االسل:یک:رتوجی:و:ااشتع:وک:انبےئ:راھک

۔:ا یہ:اواوامزعل:ںویتسں:ںیم:ےس:اور:ویں:ام:ااسنیط:ملع:یک:رگاں:دقر:دخامت:ےس:االسل:داین:ےک:رہ:ےطخ:ںیم:چنہپ:ایگ

:7اکی:یتسہ:خیش:الکل:ایمں:ذنری:نیسح:دولہی:ںیہ:وہنجں:ےن:دنہواتسم:ےک:رہش:دیلہ:ںیم:اسبط:ملع:اھچبیئ:اور:رقتابی:

ےس:بسک:ضیف:ایک۔آپ:داہویئں:کت:زہاروں:اطابلم:ملع:ےن

ی:اابتعر:ےس:یھب:دقر:یک:اگنہ:ےس:داھکی:اک:اخدنام:ملع:ںیم:اتممز:اھت۔:اوردوینذنری:نیسح:دولہی::ایمں:اصبح:

:ادلنی:اکبی:) ری،:بطق ی

ن

ےک:زامہن:ںیم:تنطلس:( ھ607ات::603اجات:اھت۔:دیس:اصبح:ےک:دج:ایلع:دیسادمح:اشہ:اجج

ومالان:ونرادلنی:یک:زری::ںیم:ےک:الخف:وفج:یشک:یم::راہج:ادنرہ:دوم:ان:ےک::ایس:دور:ںیم:وصہب:اہبر،دنہںیم:وارد:وہےئ

ری:ےھت:وھنجں:ےن:حتف:اییب:ےک:دعب::ںیم::زہار:اک: رکش:ارار:ایقدت:اسھٹ ی

ن

اکی:رسہی:ےک:ہپس:اسالر:یہی:دیس:ادمحاشہ:اجج

و ا:ھ

ب لت

ومعض:ااسکیری:وصہب:اہبر:ںیم:وکستن:اایتخر:رکایلایس:ارلین:یک:لسن:ےس:دیس:وجاد:یلع:ےک:ادجاد:ےھت:وج:ومعض:

(2)ےس:اپچن:ھچ:لیم:یک:اسمتف:رپ:واعق:ےہ۔ونط:ےہ:(:)وج:ایمں:اصبح:اک:ںیم:رےنہ:ےگل:وج:وسرج:ڑگھ:)رپہنگ:(

و ا:ںیم:وہیئ:وج:دنہواتسم:ےک:وصہب:اہبر:ء1805ھ:)1220رضحت:ایمں:اصبح:یک:والدت:ھ

ب لت

(:ںیم:ومعض:

بسن:وچوسیتنںی:تشپ:ںیم:وباہطس:رضحت:نیسح:،:رضحت:یلع:ےس:اور: ےک:علض:ومریگن:ںیم:واعق:ےہ۔:رضحت::اک:ہلسلس

:روسك:اہلل: وسیتنیپںی :ازلرہا

مةطیہ ا ك:اور:ملسو هيلع هللا ىلص تشپ:ںیم:وباہطس:رضحت:اف

ت

ن

ن

ن

ےس:اتلم:ےہ۔:رضحت:ایمں:اصبح:ب

دادایہك:یک:رطف:ےس:وقنی:ینیسح:دیس:ںیہ۔:آپ:ےک:وادل:اک:امس:رگایم:دیس:وجاد:یلع:اھت:وج:افریس:زابم:ںیم:ابوصخلص:

اپاتسکم،:اکسرل،:خیش:زادی:االسکم:رٹنس،اجنپب:ویوینریٹس:،الوہر*یپ:اچی:ڈی:

ٹنٹسس:رپورسیف،:خیش:زادی:االسکم:رٹنس،اجنپب:ویوینریٹس،الوہر،:اپاتسکم**ا

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 172

(3)اہمرت:رےتھک:ےھت۔

یہی::،دہع:وفطتیل:ںیم:ام:اک:الص:ہلغشم:لیھک:وکد،:ڑھگ:وساری،:انمجکٹس،درای:ںیم:انشوری:اور:اھبگ:دوڑ:اھت

(4)دنپرہ:وسہل:اسك:اک:ادتبایئ:زامہن:ایس:رطح:زگر:ایگ۔:،وہج:ےہ:ہک:ام:یک:تحص:تہب:ایھچ:یھت،:وقی:وبضمط:ےھت

:ہک::لیصحت:ملع:یک:رطف ایمں:اصبح:ےک:وادل:امدج:یک:دختم:ںیم:اکی:ڑپاھ:اھکل:راحجم:اس:رطح:وہا

ایمں:اصبح:زادے؟:مت:اےنت:ڑبے:وہ:ےئگ:وہ:اور:ڑپےنھ:” اکی:دم:اس:ےن:ایمں:اصبح:ےس:اہک:::،ربنمہ:آای:رکات:اھت

(5)۔وہ۔:ںیہمت:اتپ:ںیہن:ہک:اہمترے:اخدنام:ےک:امتل:اوگ:وماوی:ںیہ:اور:مت:اجلہ:وہےنھکل:ےس:رحمول:

ےلہپ:،ربنمہ:یک:اس:رصتخم:اور:دیسیھ:ابت:ےن:دك:رپ:اانت:ارث:ایک:ہک:ایس:آم:دك:بلط:ملع:یک:رطف:املئ:وہ:ایگ:

: :امدج:ےس:افریس:ڑپیھ:ںیہنج:اس:ملع:ںیم:اہمرت:احلص:یھت۔ :اتک:رھپ:وادل :ادتبایئ :یک پ ںیب:ڑپانھ:عووع:رک:رعیب

(6)۔دںی۔اس:وتق:وہ:رمع:زعزی:ےک:وسوھلںی:اسك:ےس:لکن:رک:رتسوھںی:اسك:ںیم:دقل:رھک:رےہ:ےھت

رھگ:ےس::ےکاسھت:ایس:اانث:ںیم:رازداری:ےک:ودعے:رپ:اےنپ:اکی:مہ:رمع:اطبل:ملع:ریشب:ادلنی:رعف:ادماد:یلع:

مک:و:شیب:ھچ:ےنیہم:واہں:ااقتم:زگںی:رےہ۔:اس:رعےص:ںیم::،املعل:میظع:آابد:)ہنٹپ(:اج:ےچنہپ:دمۃنی:ےلکن:اور:یسک:رطح

(7)اوہنں:ےن:واہں:ےک:ااسذتہ:ےس:رقآم:دیجم:اک:رتہمج:ڑپاھ:اور:بتک:دحثی:ںیم:وکشمة:عوفی:ڑپیھ۔

دنپرہ:روزہ:تبحص:اور::ںیم:ہنٹپ:)میظع:آابد(:ےک:اسھت:: اور:دیس:ادمح:دیہش:رضحت:ومالان:اامسلیع:دیہش:دولہی

وظع:یک:ربتک:ےس:ایمں:اصبح:ےک:دك:ںیم:دیلہ:اجےن:اک:ایخك:دیپا:وہا۔:ویکں:ہک:اس:وتق:رضحت:اشہ:دبعامزعزی:

(:ںیم:ایمں:اصبح:اےنپ:رقیف:رفس:ء1822) ھ1237دحمث:دولہی:زدنہ:ےھت:اور:دیلہ:ںیم:رشتفی:رفام:ےھت:رہب:احك:

ےس:رواہن:وہےئ:۔:واہں:ےس:لچ:رک:اغزی:وپر:ےچنہپ:وت:دنچ:روز:واہں:ایقل:ایک:اور:ادماد:یلع:یک:رافتق:ںیم:دیلہ:ےک:ےئل:ہنٹپ:

انبرس:ےس:اہل:آابد:ںیم:،وماوی:ادمح:یلع:ڑچایوکیٹ:ےس:ادتبایئ:دریس:اتکپ ںیب:ڑپںیھ۔:اغزی:وپر:ےس:انبرس:اک:زعل:ایک

رصف:و:وحن:یک:ےسزنی:ااعلدبنی::اشہ:دمحم:المج:ںیم:وماوی دارئہ،رھپ:درایےئ:انمج:ےک:انکرے:اکی:دجسم:ںیم:ایقل:ایک

:دہا :رضریی:اور :عوح:امہت:اعلم،:ابصمح، :وقندارصلف، :زاجنین، :اشلم:ۃیاتکپ ںیب:نج:ںیم:رماح:االرواح، اوحنل:وریغہ

ابالرخ::رھپ:رضحت:اشہ:دبعامزعزی:دحمث:دولہی:ےس:دیفتسم:وہےن:ےک:تین:ےس:اہل:آابد:ےس:دیلہ:وک:رواہن:وہےئ۔۔ںیہ

دبعامزعزی:اصبح:دحمث:ہ:رضحت:اش( 8)ءوک:دبھ:ےک:دم:دیلہ:ےچنہپ۔1828ونجری::-03ھ:اطمقب:1243ربج::13

اور:ایمں:اصبح:ام:یک:وافت:ےس:نیت:ربس:ون:ےنیہم:اپچن:روز:دعب::ھ::وک:ےتفہ:ےک:روز:وافت:اپیئ1239۔:وشاك:7دولہی:ےن:

اشرگد:ںیم:عوکی:ہن:وہ:ےکس۔:ام:یک:دیلہ:ںیم:رشتفی: دیلہ:ےچنہپ:ینعی:دشدی:انمت:ےک:ابووجد:رضحت:اشہ:اصبح:ےک:ہقلح

دحمود:یملع:،آوری:ےک:وتق:اشہ:اصبح:ےک:وناےس:رضحت:اشہ:دمحم:ااحسق:اصبح:ام:یک:دنسم:درس:رپ:نکمتم:ےھت:

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 173

ومالان:دبعااخلقل:اصبح:ےس:وصحك:ملع:اک:ہلسلس:عووع:رفامای:اور:اکہیف،:یبطق،:رصتخم:اعمین،:عوح:و:اقہی،::یک:انب:رپاقتیلب:

(9)ونراالونر:اور:اسحیم:وریغہ:اتکپ ںیب:ومالان:دمموح:ےس:ڑپںیھ۔

:رکال :ااسذتہ :: :ںیم :دمحم:نیسح :اشہ :)،ومالان :وکیٹ :ڑچای :یلع :ادمح :ومالان :زنی:،ھ(1272وتمیف :دیس وماوی

ومالان:رضحت:(،ھ1257:ومالان:اوخدن:ریش:دمحم:دنقاھری:)وتمیف،ھ(1845ومالان:دبعااخلقل:دحم:ث:دولہی:)ل،ااعلدبنی

ومالان:دبع:ااقلدر:،ومالان:دمحم:شخب:رعف:رتتیب:اخںھ(،1277)وتمیف:ومالان:رکاتم:یلع:ارسایلیئ،الجك:ادلنی:ارہلوی

و این،راوپمری سسہ

(10)،:ےک:انل:اقلب:ذرک:ںیہ۔ومالان:میکح:اینز:ادمح:

: ایس:سج:زامےن:ںیم:ایمں:اصبح:دیلہ:ںیم:رضحت:اشہ:دمحم:ااحسق:اصبح:ےس:بسک:ضیف:رک:رےہ:ےھت،

زامےن:ںیم:ام:یک:اشدی:اےنپ:قیفش:ااتسذ:رضحت:ومالان:دیس:دبعااخلقل:اصبح:)وتمیل:دجسم:اورگن:آابدی(:یک:اصبح:

(:ںیم:ایمں:اصبح:یک:اشدی:وہیئ:یھت:اور:ایس:اسك:ےک:آرخ:ںیم:ون:دس:ء:1833ھ:ےک:آاغز:)1248زادی:ےس:وہیئ۔:

(11)عوفی:نیسح:راھک:ایگ۔ےنیہم:ےک:دعب:اہلل:اعتیل:ےن:اٹیب:اطع:رفامای:سج:اک:انل:

دیلہ:ںیم:ومالان:دبعااخلقل:اصبح:اور:رضحت:اشہ:دمحم:ااحسق:اصبح:ںیم::ایمں:اصبح:ےک:مہ:قبس:رضحات:

ےس:لیصحت:ملع:ےک:وتق:وماوی:رتمح:اہلل:گیب،:وماوی:دبعاہلل:دنسیھ،:وماوی:دمحم:لگ:اکیلہ،:وماوی:ونر:یلع:وتمنط:

:احظف:احیج :احظف:دمحم:افلض:وسریت، :دمحم: حیح:راخری:اور حیح: ملس:ںیم:بانب:ایمں:اصبح:ےک:مہ:قبس:رسساوم،

اہلل:اپین:یتپ،:وماوی::ےھت۔دہاہی:ےک:قبس:ںیم:وناب:بطق:ادلنی:اخں:رموحل،:وماوی:اہبءادلنی:دینھک،:وماوی:ۃفص

(12)اقری:احظف:رکل:اہلل:عوکی:ےھت۔:

رقآم:و:دحثی،:ہقف:و:الکل،:رصف:و:وحن،:اوصك::،ایمں:اصبح:امتل:ولعل:دتماوہل:ںیم:قیمع:اگنہ:رےتھک:ےھت

ج:و:دحثی:اور:اوصك،:ہقف،:ادب:و:ااشنءاعمین:و:ایبم،:قطنم:و:ہفسلف،:اسحب:و:راییض:رغض:وج:ولعل:اس:زامےن:ںیم:رمو

دتماوك:ےھت،:ایمں:اصبح:وک:ام:بس:ںیم:وبعر:احلص:اھت:اور:اہلل:اعتیل:ےن:ام:وک:ظفح:و:ااقتم:یک:ےب:انپہ:دوتل:ےس:

:اھتونا :یک:امتل:زجایئت:ام:ےک:زخاہن:،زا ذنہ:ںیم:وفحمظ: ہقف:ہیفنح:وت:ویں:ےئھجمس:ہک:اںیھن:وپری:رطح:ازرب:یھت:اور

رقآم:و:دحثی:اور:اہمئ:ہقف:ےک:دنتسم:وحااوں:یک:روینش:ںیم:وتفی:رحتری:رفامےت::،وتفی:ونیسی:ںیم:اہنتی:اتحمط:ےھت،ںیھت

ےھت۔:

:دحثی:ںیم:اخونادہ::اہلل:دحمث:دولہی:ےک:الص:وارث:رضحت:ایمں:دیس:ذنری:نیسح:اشہ:ویل دترسی:ولعل

اس:وتق:دیلہ:ںیم:ےب::وت::ھ:ںیم:رضحت:اشہ:دمحم:ااحسق:اصبح:ےن:دنہواتسم:ےس:رجہت:رفامیئ1258وشاك:،ےھتیہ:

: :ااتف:رپنکیل::امشر:املعےئ:رکال:وموجد:ےھت، :دمحم:ااحسق:اصبح:یک:دنسم:درس:و :دبعامزعزی:اور:رضحت:اشہ :رضحت:اشہ

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 174

اجینیشن:ام:ےس:لقتنم:وہات:وہا:ہی: ہب:ہلسلسیھب::اک:بقل:"ایمں:اصبح"یہ:نکمتم:وہےئ۔::رضحت:ایمں:دیس:ذنری:نیسح

(13)۔بقل:رضحت:دیس:ذنری:نیسح:اصبح:کت:اچنہپ:

ےک:زماج:اور:رطقی:اکر:ںیم:بیجع:ام::التذمہ:ایتر:ےیک::وج:اسہل:زامہن:دترسی:ںیم:62ایمں:اصبح:ےن:اےنپ:

ےہ۔ااسی:ولعمل:وہات:ےہ:ہک:رہ:اکی:ےن:اینپ:ادعتساد:ےک:اطمقب:رموحل:ےس:ارث:ایل:۔رضحت:ایمں:اصبح:ونتع:رظن:آات:

:یک:اکی:امجتع:رحتکی:اہجد:ےس:واہتسب:ریہ:ام:ںیم:احظف:دبعاہلل:اصبح:اغزی:وپری:)ل ھ(،1337-ےک:التذمہ

رضحت:،رہفتس:ںیہمہ:رسوریغھ(1319-ھ(:،ومالان:دمحم:اربامیہ:آروی)ل1336 -ومالان:دبعامزعزی:رمیح:آابدی)ل

و این سسہ

: :ریشب :دمحم :ومالان :انچہچن :اھت :رطف :یک :دترسی :راحجم :اک :امجتع :اکی :یک :التذمہ :ےک :اصبح:ےک ایمں

ھ(،1334۔)ل ھ(،ومالان:دبع:اابجلر:رمعوپری1337-لدبعاہلل:اصبح:اغزی:وپری:) ھ(،ومالان:احظف1326۔)ل

:آابدی :وزری :دبعاانملم :1334-)ل احظف :،ومالان :ی)لھ( :وھکل :دمحم :زغونی1311-احظف :دبعارلمیح ھ(،ومالان

:اوب:دیعس:عوف:ادلنی:دولہی1353-ھ(،ومالان:دبعارلامحم:ابمروپکری:)ل1344۔)ل :ومالان ھ(،1381۔)ل ھ(،

وریغمھ:ےن:دترسی:ےک:ذرےعی:اتکب:و:تنس:اور:ولعل:االسہیم:یک:رشنوااشتع:یک:یتح:یک:اس:ےک:ارثات:ڑبے:رہشوں:

رضحت:ایمں:اصبح:ےک:ھچک:التذمہ:فینصت:و:اتفیل:یک:رطف:املئ:،ابصقت:اور:داہیت:کت:چنہپ:ےئگےس:اجتوز:رک:ےک:

ومالان:ودیح:ازلامم: ھ(،1353۔)ل ھ(،ومالان:دبعارلامحم:ابمروپکری1329۔وہ:ےئگ،نج:ںیم:سمش:اقحل:ڈایونی)ل

ھ(،ومالان:1312۔ادلنی:الوہری:)لھ(،ومالان:یحم:1325۔ھ(،ومالان:اوب:انسحل:دمحم:ایسوکلیٹ:)ل1338۔دیحرآابدی:)ل

:)ل :عورونھکلی :)ل1345۔دبعامیلحل :ینسح :دبعایحل :دیس :ارمرستی:1341۔ھ(،ومالان :ااوافءانثءاہلل :اوب ھ(،ومالان

دباعت:اور:ابلط:ااکفر:و:،ھ(وریغمہ:اخص:وطر:رپ:اقلب:ذرک:ںیہ1375۔ھ(،ومالان:اربامیہ:ریم:ایسوکلیٹ:)ل1367۔)ل

ھ(،ومالان:احظف:دمحم:1331۔ومالان:دبعاابجلر:زغونی:)لںیم::رکدار:ادا:رکےن:واےل:التذمہ:رظنای:ت:یک:رتددی:ںیم:امنایں

:اوب:دیعس:دمحم:نیسح:اٹباوی:)ل1311۔وھکلی)ل :ومالان ھ(،ومالان:انثءاہلل:1310۔ومالان:دیبعاہلل:)ل ھ(،1338۔ھ(،

:اور:ومالان:دمحم:اربامیہ:ریم1367۔ارمرستی:)ل :انل:اقلب:ذرک:ںیہ۔وھنجں:ھ(وریغمہ:ےک1375۔ایسوکلیٹ:)لھ(،

رصناتین:،آرہی:امسج،اقدایتین،تیعیش،ااکن:ر:دحثی:،رچینتی: ،ولسک:ےس:آیئ:وہیئ:دباعت:یک:رتددیےن:وصتف:و

وریغہ:اک:علق:عمق:رک:ےک:االسل:یک:اقحتین:وک:اثتب:ایک۔

طف:نیسح:رفامےت:ںیہ:ل

:ب اذام:(:وک:دوہبنش:ےک:دم:رغمب:یک:ء1902اوتکرب:13ھ:)1320ربج:10ومالان

واسپ:اواٹ:وت:ولعمل:وہا:ہک:ملع:و:لضف:اک:ہی:رین:دراشخں:رغوب:وہاکچ:ےہ۔:اان:ہلل:واان:اہیل::،ںیم:امنز:ےک:ےیل:دجسم:الچ:ایگ:،وہیئ

راوعجم:۔:دورسے:دم:ہس:ہبنش:وک:ون:ےجب:دیع:اگہ:ںیم:امنز:بانزہ:ادا:یک:یئگ:اور:ربقاتسم:دیشی:وپرہ:ںیم:ام:ےک:اصبح:

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 175

م:ارفغ:ہلزادے:ومالان:عوفی:نیسح:

ھلل

(14)وارہمح:واعہف:وافع:ہنع یک:ربق:ےک:رقبی:اس:اعمل:الج:وک:دنف:ایک:ایگ۔:ا

(15)امنز:بانزہ:ایمں:اصبح:ےک:وپےت:دیس:دبع:االسلل:ےن:ڑپاھیئ۔

: ایمں :دیس:عوفی:نیسح:ےھت۔ :االرخی 6وھنجں:ےن:اصبح:ےک:اولکےت:ےٹیب:ومالان ھ:1304امجدی

(16)۔اپیئ۔اان:ہلل:واان:اہیل:راوعجمء(:وک:ابپ:ےک:اسےنم:وافت:1887امرچ2)

اصبح:یک:اصتفین:یک:رہفتس:دی:ےہ: ایمں:اصبح:ےک:وساحن:اگنر:ےن:ونعام:ہمیمض:اوك:ےک:تحت:ایمں

ایمں:اصبح:یک:فینصت:و:اتفیل:یک: حیح:دعتاد:وت:اغابل:وکیئ:صخش:ںیہن:اتب:اتکس،وافت:ےس:اتسسیئ:ربس:ےلہپ:ہک:اور:اھکلےہ

ی:اع یریگی:ےک:ربارب:وہ ،ں،:اس:ےک:دعب:دخا:اوھنں:ےن:رفامای:اھتیک:ارگ:ریمی:یک:ر ل:رج ی:اجیت:وت: رر:اتفو

ے:ف :اتفو

اجےن:اس:اتسسیئ:ربس:ںیم:سک:دقر:وتفے:ےھکل۔اتمہ:وساحن:اگنر:ےن:ھچک:وبطمہع:اتافیلت:ےک:انل:ےھکل:ںیہ:نج:ںیم:

۔وھچےٹ:ڑبے:راسلئ:اور:وتفے:یھب:اشلم:ںیہ:

ص1

ق

ن

ینی

۔:وتقیث:ابعدہ:6،۔:اذام:اثثل5،۔:امسع:و:انغ:و:زماریم4،۔:ریپی:رمدیی3،:اشع۔وجاز:ہبہ2،۔:االامیم:زیدی:و

:فلخ:اامل :افہحت :رقاءت :اصتم:در :تنس7،نب :رعف:8ومدکہ،:۔رتاوحی :ابب :در :رمسہ :اجربنب :قیقحت:دحثی ۔

9،ادیلنی

ةبی:۔۔اال رر

یسمنل

:اقلب:میظعت:۔:ومالان:اامسلیع:دیہش:اور:دیس:ادمح:دیہش:امہیلع:10،۔قیقحت:رسج:اامن:ارمخل:وا

مةحارل

:الھ:ریغل:اہلل12،۔:عبس:ارنیض11،ےھت :یک:قیقحت:تبسن:ام ۔:وجاب:اجونر:14،۔:عمج:نیب:االنیتخ:یک:رتددی13،۔ظفل:ام

۔:داہیت:ںیم:ہعمج:یک:17،االامیم)ہفنصم:ومالان:اامسلیع:دیہش(یک:وتقیث:ۃی۔:وقت16ء،ہلئسم:اوتسا:۔15،ذنمور:ریغل:اہلل

:وقتك18،امنز :ام :ارللج:۔قیقحت:ااشرہ :وساك:رکنم:ریکن19،ذہلا :یم:20،۔ :داین :اور :ءاہلل :ایہل:نیعب:ارصبل:اوایل :ددیار ۔

۔:یتلچ:22،۔:رقاءت:افہحت:فلخ:االامل:یک:قیقحت:وحباہل:یلحم:عوح:وماط:خیش:السل:اہلل:یفنح25،۔:الطق:رشموع21،وشدایہن

۔:دحثی:االعم:اکنح:27،ابعدت:اشہق:۔:ان:وجازی23،عوہیع:ںیہن ۔:لمع:رحنیم:ہتجح26،وہیئ:رلی:اگڑی:ںیم:امنز

:زوکة:ںیہن28،۔میسقت:دباعت24،نم:وہج:فیعض :ڈنہوی:رپ ع29،۔

ن

:ب ض :۔:قیقحت:رخوج :

:رحتم:عفن:ذبرہعی:30ۃ ۔

:دمہنی:ونمرہ32،۔:ااقتنك:دجسم31،رقض :و مۃ

عظم

:ںیم: رر:ےلصم33،۔:اضفلئ:ہکم: مۃ

عظم

:اور:34،۔:ہکم: ۔:سلجم:الیم:د

:اوب:دا37،ط:نم:اناجنیب۔:ارشل36،۔:رصمف:امك:زوکة35،ایقل ۔:دقل:روسك:39،۔:رچینی38،دؤ۔:دحثی:عوط

و ة41،۔:دحثی:رصماط40صلل

۔:وجاب:دنچ:اسملئ:امك:اجترت:43،اافشلۃع:یف:ۃقیقح:۔:الضف:ااضبلۃع42،۔:اذااتمیق:ا

:وریغہ :زنخری م

ح

س

: :انزہل44،زوکة :ارہعب45،۔ونقت :ارثادقلل46،۔اسملئ :یفن :یف :مکحم ۔زعتہی:47،۔دلیل

ی:)رد:52،اوتفلی۔واۃعق51،۔وبثت:اقحل:اقیقحل50،۔زویر49،۔ایگرہ:وساالت:ےک:وجاابت48،رپیتسو ب لل:ا

۔دافعة

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 176

:رجف53(،دیلقت :تنس :اداےئ :ایبم :در :اوتفلی

:ایبنل54،۔واقعة :ابابتع :ااویل :اقحل55،۔الفح ۔56،۔ایعمر

(17)،۔۔۔ابقہل

ی:ذنریہی :اتفو

:ی:رپ:ی:ذنریہی:ایمں:اصبح:ےک:ام:اتفو

لمتشم:ےہ:وج:ایمں:اصبح:ےن:فلتخم:اواقت:ںیم:فلتخم:اتفو

ی:وک:ےلہپ:لہپ:رحتری:ںیم:الےئ:اجےن:اک:دنبوتسب:ںیہن:اھت،اس:،اسملئ:ےک:ابرے:ںیم:دےیایمں:اصبح:ےک:ام:اتفو

ی:یک::ہک::اسك:ےلہپ:دنعاذتلرکہ:رفامای:27تقیقح:ےک:ابرے:ںیم:ایمں:اصبح:اینپ:وافت:ےس:ارگ:ریمے:اسرے:اتفو

ی:اع یریگی:ےک:رباربوت:وہیت: رگ:ےلہپ:یسک:ےن:اس:اکایخك:ںیہن:راھک:اب:ایمں:عوفی:ر ل:رج ی:اجیت:وت:مک:ےس:مک: رر:اتفو

(18)نیسح:اس:یک:ر ل:رےنھک:ےگل:ںیہ۔

ی:وک:اتکیب:لکش:ہن:دی:یئگ:،ہکلب:ایمں:اصبح:یک:وافت:ےک:دعب:ءںیم:1913ایمں:اصبح:یک:زدنیگ:ںیم:ام:اتفو

:ی:وک:اتکیب:لکش:دے:رکی:ذنریی:انل:راھک:ایگ۔::اتفو

(19)اتفو

:ی:آپ:ےک:نیت:اخص: ی:رتہبنی:یملع:ویقیقحت:اکنت:رپ:لمتشم:ںیہ۔ہی:اتفو

رضحت:ایمں:اصبح:ےک:اتفو

االوحذی:ھ(،اصبح:ۃفحت1329۔التذمہ:اصبح:وعم:اوبعملد:یف:عوح:ایب:داود،:ومالان:سمش:اقحل:ڈایونی:میظع:آابدی:)ل

ھ(:یک:اسمیع:ہنسح:اور:اصبح:حیقنت:ارلواة:یف:عوح:1353۔م:ابمروپکری:)لیف:عوح:اجعم:رتذمی،ومالان:دبعارلامح

:)ل :دولہی :دحمث :ادلنی :عوف :دیعس :اوب :ومالان :ےک:1381۔وکشمة :اقیلعتت :رصتخم :و :قیقحت ھ(یک

ی:اکیف:رعہص:ےس:انایب:ےھت۔،ءںیم:دو:دلجوں:ںیم:اشعئ:وہےئ1913ھ/1333اسھتھ:ںیم:خیش:ادحلثی:1390ہی:اتفو

(یک:اسمیع:ہلیمج:ےس:ادحلہثی:ء1987۔ھ(اور:ومالان:اطعءاہلل:فینح:وھبایجین)ل1387۔لیع:) یف:)لومالان:دمحم:اامس

ءںیم:اس:یک:رسیتی:ااشتع:ادحلہثی:ااکدیم:2010ااکدیم:الوہر:ےک:زری:اامتہل:نیت:دلجوں:ںیم:اشعئ:وہےئ،:ایس:رطح

الوہر:ےک:زریاامتہل:اشعئ:وہیئ۔

وج:ہک:درج:ذلی:ںیہ۔آرخی:دو:اڈینشی:یک:تہب:یس:وصخایصت:ںیہ:

ضعب:اسملئ:ہقلعتم:اوباب:ےک:وسا:دورسے:اوباب:ںیم:انمض:آےئگ:ےھت،الثم:امنز:ےک:ضعب:اسملئ:ویبع:ای: ؏

ام:ںیم:ےس:ارثک:اسملئ:ہقلعتم: ںیم اکنح:ےک:وساالت:ےک:اسھت:ذموکر:وہےئگ:ےھت:نکیل:وموجدہ:ااشتع:

وموضع:ےک:تحت:الےن:یک:وکشش:یک:یئگ:ےہ۔

ابعروتں:ےک:اردو:رتےمج:احےیش:ںیم:رکدےی:ےئگ:ںیہ۔رعیب:اور:افریس: ؏

ااشتع:اوك:ںیم:رہفتس:اضمنیم:رصتخم:یھت:،وموجدہ:ااشتع:ںیم:لیصفت:ےس:دی:یئگ:ےہ۔ ؏

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 177

ی:ںیم:نج:ایتفمم:رکال:اور:دصتقی:دننکہ:رضحات:ےک:اامسےئ:رگایم:آےئ:ںیہ،رسیتی:دلج:ےک:آرخ:ںیم: ؏اتفو

:ی:ذنریہی:یک:نیت:دلجوں:اک:ا لم:ااشرہی:رحوف:یجہت:یک:رتبیت:ےس:ام:یک:رہفتس:دے:دی:یئگ:ےہ،ینعی:اتفو

انبدایایگ:ےہ۔

ی:ذنریہی:ںیم:نج:اسملئ:ےس:ثحب:یک:یئگ:ےہ:ام:یک:لیصفت:آدنئہ:وطسر:ںیم:دی:اجریہ:ےہ۔ اتفو

: دلج:اوك

:واالاھتجد::47اتکب:االامیم:وااقعلدئ: ید بقل

لنی:،اتکب:ا

:واالانتج:6اتفو

ة

ن

بسلی:،اتکب:االاصتعل:اب

ب:ن:اتفو

:

ی،اتکب:املعل::39ادبلعةی:،:اتکب:ااہطلرة::7اتفو

ی:،اتکب:ااسملدج9اتفو

ی:،:اتکب:اولصلة::29اتفو

ی،:اتکب::28اتفو

اتفو

ی:،:اتکب:ادیعلنی::13اہعمجل:ی:،:اتکب:ارتلاوحی:6اتفو

ی:،:اتکب:اانجلزئ::4اتفو

::29اتفو

ی:،:اتکب:ااصیك:وثاب:ایل:اوملتاتفو

ی:7ی:(278زیمام::) اتفو

(20) اتفو

: دلج:دول

: :اتکب:اوتلۃب:17اتک:ب:االذاکر:وادلوعات:وارقلاءة ی:،:وادصلاقت::5اتفو :ة

:اتکب:ازلک ی:،

ی:،::16اتفو

اتفو

ی:،:اتکب:دصۃق:6اتکب:اایصلل::3ارطفل:اتفو

ة

ن

یبی:،:اتکب:اجحل:وزایرة:ادملی

:ی:،:اتکب:اویبلع::7اتفو

ی:،:اتکب::30اتفو

اتفو

: ی:،:اتکب:االاجرة::5اارلب ی:،اتکب:ااضملرۃب:23اتفو

::2 وااضبلۃع:اتفو

فعة

سلی:،:اتکب:ا

::6اتفو

ی:،:اتکب:ازملارعة:3اتفو

:

ی:،:اتکب:ارشلکة::6اتفو

یعة ی:،:اتکب:ااودبی:،:اتکب:ارلنھ::4اتفو

::7اتفو

ب ةھل

ی:،:اتکب:ای:،:اتکب:ارشلوط::30اتفو

:2اتفو

ی:،:اتکب:ااو:فق:ی:،:اتکب:اوقحلق:وادلوعی:واالرقار::16اتفو

ی:،:اتکب:ااضقلة::8اتفو

ھا دة::3اتفو

لش

ی:،اتکب:ای:2اتفو

،:اتفو

ی:،:اتکب:ااکنلح::2اتکب:احلصل:ی:،:اتکب:اوقفملد:135اتفو

رر::10اتفو

ہمل

ی:،:اتکب:ای:):زیمام::::19اتفو

(21)(379اتفو

: دلج:وسل

:

بیةمسی:،:اتکب:االطلق:واعلخل::5اتکب:ااو

ہ ا ر::57اتفو

لظی:،:اتکب:ا

ی:،:اتکب:ااقفنلت::3اتفو

ا ۃن:9اتفو

ن

صحل

ی:،:اتکب:ا:اتفو

ی:،:اتکب:ارلاضع::17وابسنل:ی:،:اتکب:ارحملامت:24اتفو

ی:،:اتکب:ارتسل:وااجحلب:وایبم:اوعلرات::19اتفو

ی:،::3اتفو

اتفو

ی:،:اتکب:ارفلا:11اتکب:االامیم:واذنلور:ی :37 ضئ:وااواصایاتفو ب

ح

ن

ض

:ی:،:اتکب:اال اتفو

::ۃ

یقة قنی:،:اتکب:االامرة:41والع

اتفو

ری::3وااہجلد:

ن

عد

لنی:،:اتکب:ادحلود:وا

ی:،:اتکب:ارظنل:واالابۃح:5اتفو

م:21اتفو

طعی:،:اتکب:اال

اتفو

ی:20وادیصل:واذلابحئۃ: ،اتفو

ی:،اتکب:ابطل::19 اتکب:اابللس:وازلۃنی:اتکب:االدب::5اتفو ی:،

:اتکب:اربل:واۃلصل:7اتفو ی:،

ی:،:اتکب::3 اتفو

اتفو

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 178

:ااحصلۃب ::انمبق م

ھ

ن

عت

: :اہلل ::5ریض :دبءاقلخل :االایبنءو :ذرک :اتکب :ی،::6اتفو :ارعملاج :اتکب ی،

وتفی::1اتفو

ی:(285)زیمام:)اتفو

22

ی:942)ف :زیمام ( ( اتفو

د:ےک:ااسبی:اتفوی:ذنریہی:ںیم:ادتسالك:وااہشتس

:،::رصاتح:ںیم::اصبح::ےن:وصرت:رسفتسمہ:یکاتفوی:ذنریہی:ںیم:یتفم: یئک:ادناز:اوررطےقی:اایتخر:رفامےئ:

الثم:رقآم:دیجم:یک:آایت:،ااحدثی:،:عووح:دحثی::،ہقف:،عووح:ہقف:،اعمرص:بتک:اتفوی،بتک:تغل:ووصتف:یک:ابعرات:

:،نج:ںیم :اور:یئک:ااسبی:اانپےت:وہےئ:اسملئ:ےک:وجاابت:ر ل:رفامےئ: :ایک: :ےس:دنچ:ااسبی:اراصتر:ےس:اافتسدہ:ر ل:

ےک:اسھت:بسح:ذلی:وطسر:ںیم:شیپ:ےیک:اجےتںیہ۔

:دو:اطابنتط:اک:اولسبرقآم:رکمی:یک:آایت:ےس:ااہتج

:ےس:ادتسالك:رکےت:وہےئ:یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:یئک:ااسبی:اایتخر: رقآم:رکمی:یک:آایت:رہطمہ

: الق:و الق::رصاتح:ےک: نم:ںیم:رقآین:آایت:ےس:وصرت:وئسمہل:ںیم:وطسمر::یسک:ارم:ےک:ووجد:ےس:یہرفامےئ:الثم:

:رقآین:آایت:ےس:اافتسدہ، :اافتسدہ:ر ل:رکےن:ےئلیک: :ےک:لمع:ےس: ابعرت:رتعمہض:وطبردلیل:اافتسدہ،:یبن:ہیلع:االسلل:

:ارتع : :ےک:ذرےعی: :واطابنتط :ااھتجد :ےس: :یک:آایت: :رقآم:رکمی ،: :ےب:الص:رقاردےنی:اک:یسیج:مہ:ینعم:وطسر اض:وک

وپری:آتی:ذرک:رکےن:یک:اجبےئ:دقبر:احتج:آتی:ےک:ھچک::،ومضمم:ےک:اابتعرےس:واحض:آایت:ےس:ادتسالك،اولسب

:اور:ھچک:آایت::ےس:اباواہطس:ااھتجد:رکےن:اکاولسب،ہصح:ےس:اافتسدہ:،: ابلط:ھچک:آایت:ےس:رباہ:راتس:ااھتجد:و:اطابنتط:

:اقعدئ:یک: : :ذمومل :اولسب،وریغہ:ےسی:تع:اور:ریغ:رشموتیع:رپرقآم:رکمی:یک:آایانشاور :اک :اطابنتط ت:ےس:ااھتجدہ

ااسبی:ےس:اایتخر:رکےک:رقآم:رکمی:یک:آایت:ےس:اافتسدہ:دنبملق:ایک:ےہ۔نج:ںیم:ےس:دنچ::امہ:ااسبی:یک:اثمںیل:ذرک:

یک:اجیت:ںیہ۔

ین:ہلئسم:یک:رصاتح:ںیم:لیلج:ادقلر:ربمغیپہیلع:االسلل:ےک:لمع:ےس::ڑبی:دلیل:ےک:وطر:رپ:اافتسدہ:ےئلیک::رقآ .1

آایت:ےس:ادتسالك::اکاولسب::اسیجہک:وتفی::"اامیم:ںیم:یمک:یشیب:اک:ہلئسم":ںیم:اصبح:وتفی:ہیلع:ارلۃمح:ےن:

سفن:اامیم:ںیم:یمک:یشیب:یک:بس:ےس:ڑبی:دلیل:ےک:وطر:رپ:اربامیہ::ےک:واہعق:وایل:آتی:ےس:ادتسالك:ایک:سج:

:ںیم:اربامیہ::ےن:رعض:ایک:اھت:ہک

قال اومل تومن قال بلی ولکن لیطمئن قلبیرب ارنی کیف حتی املوتی ()

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 179

بج:اربامیہ:ےن:اہک:اھت:ہک:":ریمے:امکل:!:ےھجم:داھک:دے:وت:رمدوں:وک:ےسیک:زدنہ:رکات:ےہ:۔:رفامای::":ایک:وت: "

"اامیم:ںیہن:راتھک:؟:":اس:ےن:رعض:ایک:":اامیم:وت:راتھک:وہں:،: رگ:دك:اک:اانیمطم:دراکر:ےہ۔

ابعرت:رتعمہض:یسیج:مہ:ینعم:وطسر:،ارتعاض:ےک:رعف:ےئلیک:،:رقآم:رکمی:یک:آایت::ےس::وصرت::وئسمہل::ںیم: .2

:::اسیجہک:ہلئسم" :رمق:رکےک،:ارتعاض:وک:ےب:الص:رقاردےنی:اک:اولسب: رہ:ولخمق::ااھتجد:واطابنتط:ےک:ذرےعی:

ںیہ:":ںیم:بسح:ذلی:دو:آایت:ایس:اولسب:یک:اثمك::اہلل:اعتیل:یک:اشم:ےک:آےگ:امچر:ےس:یھب:ذلیل

i. :دنملقع:اوگ:اجےتن:ںیہ:ہک:حیسم:وسرۃ:ااملدئہ:ےس:بسح:ذلی:آتی:ےس:ادتسالك:رکےت:وہےئ:رحتری:ایک:ےہ:ہک

:اور:ام:یک:وادلہ:وت:ربابد:رکدےنی:ےک:القئ:ںیہن:نکیل:ام:رشموکں:ےک:دیقعہ:یک:رتددی:ےئلیک:ااسی:رفامای:ایگ:ےہیم قل فمن لوا ان اللہ ھواملسیح ابن مر میلک لکم من اللہ شیاان لقد کفر الذین قا

() اراد ان یھلک املسیح ابن مریم وامہ ومن یف االرض مجیعا

ii. ۔اکی:دورسے:اقمل:رپ:اراشد:ابری:اعتیل:ےہ:وسرۃ:ااملدئہ:ںیم

لک امللک تویت امللک من تشاء وتزنع املک ممن تشاء وتعز من تشاء وتذل من قل اللھم ما (25)تشاء بیدک اخلری انک عیل کل یشء قدیر

،ادتسالك::اک:اولسب:یھب:اانپای:ےہدحمث:دولہی:ےنرقآم:رکمی:یک:ومضمم:ےک:اابتعرےس:واحض:آایت:ےس: .3

اسیجہک:

o "ا :وتفی

ی

ی

:ش :وہفیظ:رکان ہلل:خیش:دبعااقلدرالیجین :روینش:ںیم:آایت:ےس:ادتسالك:اک :ںیم:ایس:اولسب:یک "

ایکایگےہ۔

i. :وسرۃ:المنل:ںیم:اراشد:رابین:ےہ

السماوات واالرض الغیب االاللہقل الیعلم من یف (26)

اہں:وہ:ارگ:یسک:وک:علطم:رکدے:وت:وہ:اجیت:ےہ۔

ii. :واالرخنی دیساالونیل اور والضف اعوف ےس ولخماقت امتل ےک اس ابووجد ملسو هيلع هللا ىلصآرضحنت

،وسرۃ::االرعاف:ںیم:مکح:دخاودنی:وک:ام:اافلظ:ںیم:میلعت:رفامیئ:ےہ:آپ ےن اعتیل اہلل یھب ںیہ،رھپ

ےہ:

لو کنت اعلم الغیب الستکثر ت من قل الاملک لنفیس نفعا والضرااالماشاء اللہ و (27)اخلریومامسین السوء ان انا االنذیر وبشری لقوم یومنون

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 180

ذمومل:لعف:یک:رتددی:اورریغ:رشموع:رقاردے:رک:وعال:اانلس:وک:اس:ںیم:رمضم:رباویئں:ےک:ببس:رقآ:ین: .4

ریغ:عویع:ہلیم:ںیم:املسمونں::دہاتی::اک:اولسب::اسیجہک:وتفی:"آایت::ےس:ادتسالك:یک:روینش:ںیم::ارتحاز:یک:

یک:عوتک::اک:ہلئسم":ںیم:ایس:اولسب:یک:روینش:ںیم:آایت:درج:یک:یئگ:ںیہ۔

i. :رفامم:ایہل::ےہوسرۃ:ااعنل:ںیم :مع القوم الظلمنی فال تقعد بعد الذکری (28) ii. ےہ۔: :رابین :اراشد :ںیم :ااملدئہ والتقوی وال تعاونوا عیل االثم تعاونوا عیل الرب وسرۃ

(29)والعدوان

یتفم:اصبح::ےک:وقبك:ابلط:،اجالہہن:اور:ذمومل::اقعدئ:یک:انشتع:اور:ریغ:رشموتیع:رپرقآم:رکمی:یک:آایت: .5

ےس:ااھتجدو:اطابنتط:اک:اولسب:،اسیجہک:

o "::یا یب:ای:دعف:ابخثئ:ےک:ہلچ:رکانوتفی ب

حنض

ت:ےس:ذمومل:اقعدئ::":ںیم:بسح:ذلی:آایزمارات:اوایلء:رپ:ابدیم:

یک:وتخیب:اور:رتددی:یک:یئگ:ےہ۔

i. :اراشد:ابری:اعتیل:ےہوسرۃ:ارقبلۃ:ںیم: لک عبادی عین فاین قریب اجیب دعو اذا الداع ۃواذا سا (30 )دعان

ii. وسرۃ:المنل:ںیم:رفامم:رب:ااعلنیمل:ےہ۔ام یجیب املضطش ارا دغاہ ویکشف العىء ()

اایتخر:رفامےئ:ںیہ،نج:یک:رہفتس:عووع:ںیم:دے:دی:یئگ:ےہ:۔العوہ:ازںی:درگی:ااسبی:یھب:

ھا د:اک:اولسب

ش

سن

:افتریس:ےس:ادتسك:و:ا

ھا داافتسدہ:رکےت:

ش

سن

افتریس:رقآہین:ےس:ےک:اابتقاست:ےس:یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:وطبر:ادتسالك:اور:وطبر:ا

:یئک:ااسبی:اایتخ:ر:ےیک:ںیہ:،افتریس:رقآہین:ےس:اابتقاست:ےتیل:وہ :وک:رتحیج:دی:وہےئ: :دتماوك:افتریس: ےئ:رعموف:و

:ایک:ےہ:،ام:ںیم:ریسفت:ریبک:،ریسفت:الجنیل:،ریسفت:زعزیی:،ریسفت:اضیبدی:،ریسفت: :اافتسدہ :رت ےہ،نج:افتریس:ےس:زایدہ

:وطسر:ںیم:افتریس:رقآہین:ےس: :ں:ںیہ۔:آدنئہ :امنای و دسعل

:ا :اور:ریسفت:اوب رلی:

ن ن

ااسینلوبی،ریسفت:دمارک:،ریسفت:اعممل:ال

افتسدہ:ےک:فلتخم:ااسبی:ںیم:ےس:دنچ:وطبر:اثمك::رمق:ےیک:اجےت:ںیہ:۔ا

اک:اولسب:::وپری:آتی:ای:آتی:ےک:یسک:ہصح:یک:مکحم:ومکحتسم:داللئ:ےس:وتحیض:ورشتحی .1

اسیج:ہک:بسح:ذلی:اابتقس:اشدھ:ےہ::۔

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 181

ویعبدون من دون اللہ ماال ینفعھم والیضرھم ویقولون ریسفت:ریبک:ےس:وسرہ:ویسن:یک:آتی: :یک:ریسفت:ر ل:یک:ےہ:ہک ھوالء شفعاء نا عنداللہ

اتغ للوا بعباةة "أن هم وضعوا ىذه الصنام والوثان على صور أنبیائهم وأكابرىم، وزعموا أن هم مت ()ون تفعاء لم عند اللو ت عال"ىذه الغماثیل، فإن أولئك الكابر تك

::اسیجہک:افتریس:ےس:اافلظ:رقآین:یک:وغلی:رشتحی: .2

ان کل من یف السماوات واالرض اال ایت الرمحان عبدا (33 )::ںیم:ذموکر:ظفل:دبعا:یک:واضتح:ںیم:ریسفت

رلی:،ریسفت:الجنیل:اور:ریسفت:دمارک:ےس:وغلی:رشتحی:ر ل:یک:ےہ:

ن ن

۔ریبک،ریسفتاعممل:ال

i. :رلی:یف:ریسفت:ارقلآم:ںیم:ےہہک

ن ن

34) "رلیال خاضػا" اعممل:ال)

ii. :(35) "خاضػا رلیال مىلادا"ریسفت:دمارک:ںیم:اس:اک:ینعم:ویں:ایبم:ایک:ایگےہ:ہک

دحمث:افتریس:ےس:وبثت:اسیجہک: وہشمر اک:: وطسر ینعم مہ یسیج رتعمہض وئسمہل::ںیم:ابعرتوصرت: .3

رتعمہض"ولخمق:اہلل:اعتیل:یک:اشم:ےک: ابعرت یک دیہش اامسلیع دیس زندکی ےک اسلئ ےن دولہی:

وہشمر اہں ےک ودقع لح اکارابب:ملع:وداشن:و وطسر ینعم مہ یسیج آےگ:امچر:ےس:یھب:ذلیل:ےہ"

حیح یہی اہں ےک وداشن ملع ارابب ہکلب ںیہن ارتعاض وطسراقلب ہی ہک ایک اثتب افتریسےس

اثمںیل:درج:ذلی:ںیہ:۔ ، ےہ دیقعہ

i. ریسفتاضیبوی:ںیم:ےہ

ماملعیذ اب مشیم الاسظى وامہ صذیلہ هعائش اليعاء الالحي الصم الصذق، أو صذك "

ا اه

ػام ويفخلشان إليه افخلاس الحيىاهاث،ألاهبياء غليهم الصالة والعالم. و

الن الط

ه

أ "(36)

ii. اط" : ریسفت:الجنیل:ںیم:ےہ الى يرهما مغ

ػام{ ه

ن الط

ال

ه

أ ا

اه

(37) "و

اب:اصبح:اضیبوی:اورالجنیل:یک:ابعرت:رپ:وغر:رکںی:وہ:رضحت:یسیع:ہیلع:االسلل:اور:ام:یک:وادلہ:وکویحاونں:یک:رطح:

رامق:دے:رےہ:ںیہ۔وعنذ:ابہلل:ام:اکدصقم:ام:یک:وتنیہ:رکانںیہن:ہکلب:ام:یک:اتحمیج:ایب:م:رکان:وصقمد:ےہ۔:اتحمج:رقار

(38)اوتفلی

یسک:ہلئسم:یک:واضتح:ںیم:فلس:اصنیحل:اک:اامجع:ر ل:رکےن:ےئلیک:یھب:ریسفت:ےک:اابتقس:ےس:اافتسدہ:رفامای: .4

ےہ۔

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 182

وسلم: " ي قول اللو ت عال: أنا عند ظن عبدي ب، وأنا معو إذا ذكرن، فإن قال النب صلى اهلل علیو "ارگ:دحثی

هم ےس:ذرک:رک:رہج:اور:یفخ:دوونں:( 39)،"ذكرن ف ن فسو ذكرتو ف ن فسي، وإن ذكرن ف مل ذكرتو ف مل خي من

یک:رشموتیع:اثتب:وہیت:ےہ:،وت:فلس:اصنیحل:ذرک:رہج:یک:رکاتہ:ےک:اقلئ:ہن:وہ:ےت::احالہکن:ریسفت:رہظمی:ںیم:ذرک:رہج:یک:

رکاتہ:رپ:اامجع:ر ل:ایک:ایگ:ےہ۔

"امجع العلماء على ان الذكر سرا ىو الفضل واجلهر بالذكر بدعة اال ىف مواضع خمصوصة مست احلاجة فیها ال كاالذان واالقامة وتكبيات الغشريق وتكبيات االنغقال ىف الصالة لالمام والغسبیح للمقغدى إذا ناب اجلهر بو

()نائبة والغلبیة ىف احلج وحنو ذلك" آتی:ےک:دیچہ:دیچہ:امہ:اافلظ:یک:وتحیض:ےئلیک:یھب:ریسفت:ی:اابتقس:ر ل:ایکےہ، .5

ػخماسیجہک:آتی:رکہمی:هم ما اظخط

وا ل غذ

م وأ

ه ه وغذو

شهبىن به غذو الل

يل ج

خ

سباط ال ة وم ى

ك م

دونهم م شيیک:ریسفت:ر ل:رفامیئ:ےہاور:اس:ےئلیک:اامل:وغبی:اک:درج:ذلی::م كىۃاور:اغذوا ںیم:ےس::(41 )وآخ

اابتقس:درج:ایک:ےہ:

غل

ة ى

م ك

ى

ىن ل

يتي ج

ث ال

ل

لا ي: م

ة، أ ى

ك حاحت. م

ت ال

يء لىك

الش

ار

خ

غذاد: اج

لا يهم م

ح.

ال يل والعخ

(42)ال

:یتفم:اصبح::ےک:زندکی:ابلط::اور:ذمومل:اقعدئ:یک:یفن:ںیم:ریسفت:ےک:اابتقس:ےس:اشم:زنوك:ایبم:رکےک .6

رتددی:اک:اولسب:۔

:":ےن:آتی:دحمث:دولہی اسیجہک: ی:اعفن:وال:رضا۔۔۔رکہمی:

فش

ن

لن

اکریسفت:اشینوپری:ےس:اشم:زنوك:ایبم: "لق:ال:اکلم:

ا :رکےک:دیقعہ::"

ی

ی

::":یک:یفن:یک:ےہاک:وہفیظ:رکان ہلل:خیش:دبعااقلدرالیجین:ش

الرخیص قبل أن يللو فغشرتي فرتبح، وبالرض "قال الكلب: إن أىل مكة قالوا: يا حممد أال خيربك ربك بالسعر ()اليت يريد أن جتدب فرتحتل عنها إل ما قد أخصب، فأنزل اهلل ىذه اآلية."

:اسیجہک:ذمومل:لعف:ںیم:رمضم:رباویئں:یک:ریغ: :یھب:ںیہ: :افتریس:ےس:اافتسدہ:ںیم:درگی:ااسبی: :ازںی: العوہ

ذرےعی:واضتح::اک:اولسب،یلقع:ویلقن:دوونں::اابتعر:ےس:ریسفت:ی::رشموتیع:رپ:آتی:ںیم:انقط:ظفل:یک:فلتخم:رقاوتں:ےک

:فلتخم:اقبطت:یک:واضتح:ںیم:اابتقس:ےس:وصرت:وئسمہل:ےک:یسک:ولہپ:یک:واضتح، : : آایت:رقآہین:ںیم:رموقل

،: ::رعموف:ظفل:یک:االطصیح:و:عویع::رعتفی،:ریسفت:ےک:اابتقس:ےس::ریسفتےس:اافتسدہ:اک:اولسب: آتی:رکہمی:ںیم:رموقل:

:اولسب: :لقع:ورکفت:،ر ل:رکےن:اک :اور :ورواج :طلغ:روسل :اور :ےک:اہں:اعمعوے:ںیم:رموج:رفوسدہ یتفم:اصبح:

:خیب:ینک:ےئلیک:افتریس:ےک:اابتقاست:ےس:اافتسدہ: :ےسی:طلغ:وصترات:و:رکفتات:یک: :رپ:لفق:اگلےن: ہلئسم:یک:،ےکدروچیں:

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 183

اذخ:اابتقس:ںیم:امنایں:وطر:رپ:وموجد:ےہ،افتریس:ےس:واضتح:ںیم:یلقع:ادتسالك،و:وتاہیجت:اک:اولسب:یھب:افتریسےس:

::اافتسدہ:ایک: : یتفم:اصبح::ےک:اہں::ابلط:دیقعے:یک:یفن:اور:رتددی:و:وتخیب::ےک:اابتعر:ےس:یھب:یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:

ذمومل:لعف:ےہ،ریغ:رطفی:اومر:،سفن:یشک:اور:رابھتین:یک:ذمتم:ںیم::یھب:ریسفت:ےس:اافتسدہ:اک:اولسب:اانپای:ایگےہ،

آتی:رقآہین:ےک:یسک:ہصح:یک:درتس:میہفت:ےئلیک:ںیم:رمضم:رباویئں:یک:ریغ:رشموتیع:رپ:افتریس:ےس:اافتسدہ:اک::اولسب::،

ااسبی:ںیہ۔:یھب:افتریس:ےک:اابتقس::ےس:اافتسدہ:ایک:ےہ،:وریغہ:امنایں

:ےس:ادتسال:ك::اک:اولسبملسو هيلع هللا ىلص ااحدثی:روسك:

وئسمہل:یک:واضتح:ںیم:رباہ:راتس:اطابنتط:رفامای،اور:یئک:دنتسم:ےس:وصرت:ملسو هيلع هللا ىلصےن:ااحدثی:روسك::ایمں:اصبح

ھا د،اور:ںیہک:

ش

سن

ااحدثی:ذرک:رفامیئ:ںیہ۔ااحدثی:ےس:اطابنتط:ےک:فلتخم:ااسبی:ںیہ:،ںیہک:وطبر:ادتسالك:،ںیہک:وطبر:ا

::وطلی:دحثی:ااحدثی:اک:الص:رماعج:ےک:اسھت:ذرک،ںیہک:دحثی:رپ:مکح:یھب:اگلایےہ:،ںیہک:رصتخم:دحثی:اور:ںیہک:ا لم

،ںیہک:رموہج:روسل:ابہلط:اک:رد:اور:ںیہک:اکی:یہ:دحثی:اکیئک:راوویں:ےک:اسھت:ذرکےسی:فلتخم::ااسبی:اایتخر:رفامےئ:ںیہ:

،:آدنئہ:یک::وطسر:ںیم:ااحدثی:ےس:اافتسدہ:ےک:فلتخم:ااسبی:وک:اثماوں:ےک:اسھت:زمنی:رکےک::رحتری:ایک::اجراہےہ۔

ںیم:ضعب:دہعف:اہنتی:واحض::اور:ضعب:دہعف:ریغ:واحض:ااحدثی:ےس:ادتسالك::اک::یتفم:اصبح:ےن:ہلئسم:یک:نییبت .1

(44)اولسب::اانپای:ےہ:،:،:اسیجہک":اامیم:ںیم:یمک:یشیب:اک:ہلئسم":ںیم:ہی:اولسب:یئک:وماعق:رپ:وموجد:ےہ:۔

i. ی:اور:مجعم:انب:االرعایب:ںیم:رموقل:دحثی:ںیم:ذموکر:ظفل":فصن:":ےس:رصاتح:رکےت:وہ

یقہ نللن

ےئ:االداب:

(45)"الصبر هصف الایمان: "اامیم:ںیم:یمک:یشیب:ینیقی:ےہ ہکاھکل:ےہ

ii. ":اس:ہلئسم:یک:واضتح:ںیم:(46)":ںیم:ہی:اولسب:وموجد:ےہ،اترک:امنز:اکرف:ےہ:ای:ںیہن؟:ہلئسم: اسیجہک:

ذہلا:زجو:ںیہن:ہکلب:اخرج:ںیہ۔ےس:اثتب:ایکہک:اامعك:اصہحل:اامیم:اک:دحثی:اصبح:وتفی:ےن:درج:ذلی:

وکاکرف:ںیہن:اہک:اجاتکس۔ حیح:راخری:ںیم::رضحت:ابعدہ:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:ےس:رموی:ےہہک::اترک:امنز

من تهد أن ال إلو إال اللو وحده ال »"عن عباةة رضي اللو عنو، عن النب صلى اهلل علیو وسلم، قال: دا عبده ورسولو، وأن عیسى عبد اللو ورسولو، وكلمغو ألقاىا إل مري وروح م تريك لو، وأن نو، حمم

، أةخلو اللو اجلنة على ما كان من العمل ، والنار حق () «"واجلنة حق

:ربزخ:ںیم::دحثی:ےک:اکی:یہ:نتم:وک .2 :اولسب:،اسیجہک:ہلئسم:"اعمل یئک:راوویں:ےس:ایبم:رکےن:اک

:ایس:ملسو هيلع هللا ىلص آپ :بسح:ذلی:دحثی:ےس:اافتسدہ وک:اتم:ےک:احالت:یک:ربخ:وہیت:ےہ:ای:ںیہن:":ںیم:

(48)اولسب:ےک:تحت:ےہ:۔

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 184

ةونی ا اخغلجو مھليةن علی ناس من اصحابی احلوض حغی عرفت قال ملسو هيلع هللا ىلص النبی عنعن انس "(49)"احدثوابعدک ما التدری انک فیقول اصحابی فاقول

ل:نب:دعس،رضحت:دبعاہلل:نب:ابعس:،رضحت:دبعاہلل:نب:،رضح ذحہفی ،رضحت ہی:دحثی:رضحت:اوب:رہریہ ھ

س

ت:

:ےس:یھب:رموی:ےہ:یسک:ںیم:لیصفت:ےہ:اور:یسک:ںیم: :،دیعس:نب:ریبج :،اامسء:تنب:ایب:رکب :،رضحت:انب:ابیسمل وعسمد

(50)اامجك۔

اوایلء:اہلل: وپری:دحثی:رمق:رکےن:یک:اجبےئ:دحثی:اک:اکی:ہصح:وطبر:ادتسالك:شیپ:ایک:ےہ،اسیجہک:ہلئسم:":ارثک:اواقت

(51)اک:اہلل:اعتیل:وک:ریغب:اتولی:ےک:اظرہی:آوھکنں:ےس:دےنھکی:اک:ہلئسم":ںیم::ہی:اولسب:وموجد:ےہ:۔

:،درج:رکےن:یک:اجبےئ::: حیح:راخری:ںیم:رضحت:ارری:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:ےس:رموی::دحثی:ا لم:وج:ہک:یبمل:دحثی:ےہ:

ىم الليامت "رصف:ہی::ہصح::وتفی:ںیم:وطسمر:ےہہک::: م ى رون سب

(52)"ظت

:ذرک:یھب:اسھت:یہ:رک .7 دایےہ،اسیجہک:ااحدثی:ہحیحص:ےس:ادتسالك:رکےتوہےئ:ارثک:اواقت:رماعج:اک

ذرک:(53)"رپورداگر:اعمل:وک:احمک:دوینی:ےس:ہیبشت:دےنی:ےک:ہلئسم:ںیم:":ننس:رتذمی:یک:نیت:ااحدثی:

(54)رکےن:ےکدعب:اباقدعہ:رماعج:اک:ذرک:رموقل:ےہ۔

ااحدثی:ےس:ادتسالك:رکےتوہےئ:یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:اس:ابت:اکازتلال:ایکےہہک:بتک:ہحیحص:ےس: .3

ابعدات:اشہق:اور:سفن:یشک:وثاب::ےس:ےس:ااحدثی:ر ل:یک:اجںیئ،اسیجہک:ہلئسم:"ابوصخلص:راخری:و ملس:

"ےک::ا لم:وتفی:ںیم::رصف: حیح:راخری:ےس:ااحدثی:الےن:ےک:احلظ:ےس:زایدہ:رتہب:ےہ:ای:روسك:اہلل:یک:اابتع:؟

(55)اک:ازتلال:ایکےہ،وجہک:دحمث:دولہی:اک:اایتمزی:اخہص:یھب:ےہ۔:

م:ا نیعم:ےک::لمع:وایل:ااحدثی::::یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:ضعب .4

یھعلت

:اواقت:اباحب:رکال:روضام:اہلل:

شیپ:رکےک:ہلئسم:یک:نییبت:رفامیئ:ےہ۔

:ںیم:ملسو هيلع هللا ىلص اسیجہک"ابعدت:اشہق:اور:سفن:یشک:وثاب:ےک:احلظ:ےس:رتہب:ےہ:ای:روسك:اہلل: یک:اابتع:"ےک:ہلئسم:

:اور:رضحت:اسن:ریض:اہلل :اعتیل:ہنع:یک:دحثی:رمق:یک:یئگ:بسح:ذلی:رضحت:زبنی:ریض:اہلل:اعتیل:اہنع:اور

(56)ےہ۔

i. حیح:راخری::ںیم:رضحت:زبنی:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:یک:ابعدت:اشہق:یک:احتل:اس:رطح:ایب:م:یک:یئگ:ےہ :

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 185

دمدوة ب ي عن أنس بن مالك رضي اللو عنو، قال: ةخل النب صلى اهلل علیو وسلم فإذا حبل "، ف قال: اري غ ي قالوا: ىذا حبل لزي نب فإذا ف غ رت ت علقت، ف قال النب صلى اهلل « ما ىذا احلبل؟»الس

۔"ال حلوه لیصل أحدكم نشاطو، فإذا ف غ ر ف لی قعد »علیو وسلم: ()

ii. :حیح:راخری:ںیم:رضحت:اسن:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:ےس:رموی:دحثی:ںیم:نیت:اباحب:ےک:لمع:یک

(58)رصاتح:رموقل::ےہ:

العوہ:ازںی:"لفن:امنز:ےک:ےھچیپ:رفض:یک:ادایگیئ:"ےک:ہلئسم:ںیم:رضحت:اعمذریض:اہلل:اعتیل:ہنع::اک:درج:ذلی:لمع:وطسمر:

ےہ۔

يه »"قفتم:ہیلع:دحثی:ںیم:رضحت:اجرب:ریض:اہلل:اعتیل:ہنع:رفامےت:ںیہ::ى هللا غل

بي صل

ي مؼ الى صل

ان مػار

و

ي بهم يصل

ىمه، ف

حي ك

أ م

م، ج

(59)"وظل

رباویئں:اور:ااحدثی::ریغ:رشموع:رقاردے:رک:وعال:اانلس:وک:اس:ںیم:رمضم:اںیھن:ذمومل:لعف:یک:رتددی:اور .5

::اسیجہک" :اک:اولسب: ریغ:عویع:ہلیم:ںیم:املسمونں:یک:عوتک::ےک:انمیف:وہےن::ےک:ببس:ارتحاز:یک:دہاتی:

(60)درج:ذلی:ااحدثی:ایس:اولسب:یک:اثمںیل:ںیہ۔ےک:ہلئسم":ںیم:

i. اامل:ربطاین:ےن:امجعمل:اریبکل:ربطللاین:ںیم:ر ل:ایک:ےہ۔

()حمدثا ف علیو لعنة اهلل وغضبو ي وم القیامة ال ي قبل اهلل منو صرفا وال عدال" من أحدث حدثا أو آوى"

ii. (62): م حشبہ بلىم فہى منہم "ےن:زمدی:رفامایملسو هيلع هللا ىلص آرضحنت

:ےک:لمع:ےس:قلعتم:ااحدثی:ر ل:رفامیئملسو هيلع هللا ىلص ضعب:دہعف:یسک:ہلئسم:یک:واضتح:اور:نییبت:ںیم:آرضحنت: .6

ںیہ:۔

وصرت:وئسمہل:رپ:دعل:وجاز:ےکاقنیلئ:ےک:داللئ:ےک::ذترکہ::ںیم:ااحدثی:ےس:اافتسدہ:اک::اولسب::اسیجہک:: .7

":ےک:ہلئسم::ںیم::دعل:وجاز:ےک:اقنیلئ:ےک:داللئ:رجف:یک:امنز:ڑھکی:وہ:اجےئ:وت:ایس:دجسم:ںیم:وتنسں:اک:ادا:رکان"

(63)رمق:رکےن:ےئلیک:ہی:اولسب:اانپایےہ۔

8. : رد:ںیم:یھب:ااحدثی:ےس:ادتسالك:اک:اولسب::یتفم:اصبح:ہیلع:ارلۃمح:ےن:اایتخ:ر:رفامایےہ:ابلط:رفق:ےک:

زتعمہل:اور:وخارج:ےک:رد:ںیم::وج:رمبکت:ریبکہ:وک:اک:رف:":ےک:ہلئسم:ںیم:اترک:امنز:اکرف:ےہ:ای:ںیہن؟"اسیجہک

ےتہک:ںیہ:،ننس:ایب:داؤد:یک:درج:ذلی:دحثی:شیپ:یک:ےہ::

ن، "عن أنس بن مالك ميان: الكف عم قال: قال رسول اللو صلى اهلل علیو وسلم: " ثالث من أصل السالم بعمل"،الی آخر ره بذنب، وال نرجو من ال ۔" قال: ال إلو إال اللو، وال نكف

()

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 186

:،اسیجہک:::یسک:ہلئسم:ںیم: .9 : :اولسب: :اک وجمزنی:ینعی:اقنیلئ:ےک:داللئ:ذرک:رکےن:ںیم:ااحدثی:ےس:اافتسدہ

(65)":ےک:ہلئسم:ںیم:ہی:اولسب:ذرک:ایکایگےہ:۔اترک:امنز:اکرف:ےہ:ای:ںیہن؟"

رموی:ہنع:اور:الص:رماعج:ےک:اسھت:ذرک:رکےت:وہےئ:ااحدثی:عم::مکح:ںیھنج::ااحدثی:ہحیحص:ےس:ادتسال:ك .10

ا فيهوکع:ےس:اےنھٹ:ےک:دعب:ب::ررکےن:اک:اولسدرج:با مباسو ي

ثيرا ط

الحمذ خمذا ه

ىا ول ڑپانھ::سب

فش لي واسخمني واھذوی وغافنیاورنیب:ادجسلنیت:هم اغ

:ڑپانھ:الل ےک:ہلئسم:ںیم:یہی:اولسب::اخل

:ےک:ہلئسم:ںیم:(66)اکررفامےہ:۔ :ںیہن؟ : :ےہ:ہک :ابرمخل:اجزئ :دنس:رپیھب:مکح:یھب:اگلای:دحثیدتاوی :یک

(67)"ےہ

:اولسب: .11 :ںیم:یہی : :اثماوں :ذلی :،درج :اولسب :اک :اافتسدہ : :ادتسالك :ےئلیک:دحثی:ےس:وطبر :اابتشہ رعف

(68)اکررفامےہ۔

ںیم:ےس:وہ"یک: اامل:وتق:ںیم:نک:عواطئ:اک:وہان:رضوی:ےہ:؟:ںیم:ےس::عوط:اوك:ہک":وہ:رقیشی:وہینعی:رقشیالثم

:رفامدی:سج:ےس:ہبش:وہات:اھت:ہک:رقیشی:ےک::داللئ:ےس:واضتح:ےک :واضتح:یھب: دعب:اظرہاا:اعمرض:دحثی:یک:

العوہ:یھب:وکیئ:اریم:نب:اتکس:،ینعی:رعف:ہبش:اک:اولسب:اانپای:ےہ،دحثی:درج:ذلی:ےہ۔

اسعوا وأطیعوا، وإن »لم: عن أنس بن مالك رضي اللو عنو، قال: قال رسول اللو صلى اهلل علیو وس ، كأن رأسو زبیبة (9)اسغ عمل علیكم عبد حبشي

:رپ: :ای:یسک: رکش: :اہیں:احمک:ےس:رماد:اعلم:ےہ:ہک:سج:وک:اامل:وتق:یسک:رہش:ای:یسک:اگؤں: یتفم:اصبح:رفامےتںیہ:ہک:

ل:ےہ:سج:اک:رتہمج:ےہ:اعلم:انب:دای:اجےئ:اور:رقمررکدے:،اامل:وتق:رماد:ںیہن:ےہ:ویکہکن:مع

سن

:ام:ا ظفل:دحثی:ںیم:

اعلم:اامل:وتق:وک:ںیہن:ےتہک:اور:ااحدثی:ہحیحص:ےس:اثتب:وہا::ہک:اامتم:رقشی:ےک:اسھت:اخص:ےہ:وت:رضوری:وہ:ا:ہک:اس:

(70)ےس:وہ:اعلم:رماد:ایل:اجےئ:ےسج:اام:ل:وتق:رقمر:رکے۔

اافتسدہ:ایکےہ:۔: حیح:راخری:ےک:رتامج:االوباب:ےس:یھب .12

(71)ہلئسم":دصہق:العہین:ای:ہیفخ:":ںیم:واضتح:ےک:وطر:رپ:رتامج:االوباب:ےس:اافتسدہ:رموقل:ےہ۔

(72)ہلئسم"عیب:ااوافء:":ںیم:یھب: حیح:راخری:ےک:رتامج:االوباب:ےس:اافتسدہ:رفامایےہ۔

(73)ہلئسم"ااکحل:ہبہ":ںیم:ہی:اولسب:وموجد:ےہ:۔

:یک:واضتح: .13 :اک:ملسو هيلع هللا ىلص ںیم:ااحدثی:روسك:یسک:ہلئسم:یک:عواطئ: : :وطبر:ادتسالك:اافتسدہ ےک:اابتقاست:ےس:

اولسب::اسیجہک:اامل:وتق:ےئلیک:عواطئ:"عوط:اوك:ہی:ےہہک:وہ:رقیشی:وہینعی:رقشی:ںیم:ےس:وہ۔دورسی:

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 187

عوط:ہی:ےہ:ہک:وہ:زدن:ہ:اور:احرض:وہاور:اعلق:وہ،رمدہ:اغبئ:اقلب:اامتم:ےک:ںیہن:ےہ:،رسیتی:عوط:ہی:ےہ:

:وہ،:ہک:اس:ےس:ےلہپ: :اوك:اب:کت:زدنہ :اامل :وہ :یسک:اامل:ےک:اہھت:رپ:ومنینم:ےن:تعیب:ہن:یک:وہاور اور

یک:واضتح:ےئلیک:ااحدثی:ےس:وطبر:ادتسالك: (74)اوروچیھت:عوط:ہی:ےہ:ہک:ومنم:اور:ددنیار:وہ۔:":

اافتسدہ:ایک:ےہ۔

ایکایگےہ:،یسک:اوراابتقس:ا لم:وتفی:ہک":دتاوی:ابرمخل:اجزئ:ےہ:ای:ںیہن:؟":ںیم:رص:ف:ااحدثی:ےس:ادتسالك: .14

(75)ےس:اافتسدہ:رموقل:ںیہن:ےہ۔

یک:ملسو هيلع هللا ىلص اعمل:ربزخ:ںیم:آرضحنتایگےہ،اسیجہک:ہلئسم::"ااحدثی:یک:احص:رتنی:بتک:ےس:رتاحیجا:اافتسدہ:ایک .15

:ااحدثی:،:قفتم:ہیلع:بتک:سج:ںیم:اتم:ےک:احالت:یک:ربخ:وہیت:ےہ:ای:ںیہن:۔":ںیم:ہی:اولسب:وموجد:ےہ۔

افتسدہ:رکےک:رتاحیجا:ااحدثی:وک:ذرکایک:ےہ،ااحدثی:یک:درگی:بتک:ےس:یھب:ااحدثی:راخری:و ملس:ےس:وخب:ا

(76)شیپ:یک:ںیہ:نکیل:امنایں:ہصح:راخری:و ملس:اک:ےہ۔

ںیم:رتاحیجا:ےلہپ:نیحیحص:یک:رواایت:درج:یک:یئگ:ںیہ:اور:رھپ:درگیبتک::وعروتں:ےئلیک:وسےن:اک:زویر:اننہپ":ےک:ہلئسم:وتفی:":

(77)،رواایت:ےس:اافتسدہ:ایکےہ۔ااحدثی:ہحیحص:ےس

اس:ےک:العوہ:درگی:ااسبی::یھب:ااحدثی:ےس:اافتسدہ:ےک: نم:ںیم:اایتخر:رفامےئ:،اراصتر:ےک:وطر:رپرصف:دنچاک:ذرک:ایک:

ایگ:ےہ:۔

:یئک: :اور :ینیچ:رفامیئ :وخہش :بسح:رضورت ھا د

ش

سن

:وا :ادتسالك :اابتقاست:ےسوطبر :دحثی:ےک عووح

عووح:دحثی:یک:سج:ابعرت:ےس:اافتسدہ:ایک:اس:ےک:::ادناز:ےس:اافتسدہ:رفامای،اابتقاست:ےس:فلتخم:وماعق:رپ:فلتخم

ذرک:رکےن:اک:یھب:ارثک:وماعق:رپ:دنبوتسب:رفامای،ہکلب:ضعب:دہعف:یلیصفت:رماعج:سج:ںیم:دلج:،ہحفص:اور:عبطم:اک:یھب:عج:ارم

::رکےن:اک:اامتہل:رفامای،ااحدثی:یک:تحص:رپ:دنس:ےک:اابتعرےس:مکح:اگلےن:اک: اولسب،آایت:اور:ااحدثی:ںیم:یسک:ظفل:ذرک:

یک:وغلی:واضتح:،:آایت:رقآہین:یک:ریسفت:اک:اولسب،یسک:ہلئسم:ںیم:وہمجر:املعء::اک:ومفق:ایبم:رکان،فلس:اصنیحل:اورابلط:

رفق:ںیم:اقتلب،یلقع:و:یقطنم:اابتعر:ےس:یسک:ہلئسم:رپ:ےگل:ارتعااضت:یک:واضتح،::وصر:ت:وئسمہل:ںیم:وطسمر:ابعرت:

:دنبملق:رکےکعووح:رتعمہض:یسیج :اےنپ:اافلظ:ںیم: :عووح:ااحدثی:ےس:ذرک،دحثی:اک:رصتخم: موہل :اک :مہ:ینعم:وطسر

ااحدثی:ےس:واضتح،رموہج:ابلط:اورذمومل:اقعدئ:یک:یفن:اور:رتددیاور:رعف:اابتشہ:ےئلیک:عووح:ااحدثی:ےک:اابتقاست:

ےس:اافتسدہ:وریغہ:ےسی:ااسبی:امنایں:ںیہ:۔

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 188

ےک:اابتقاست:ےس:دو:رطح:ےس:اافتسدہ:ایکےہ،ضعب:اواقت:وطبر:ادتسالك:اور:ضعب:دہعف:وطبر::بتک:ہقف:اور:عووح:ہقف:

ھا د:،نکیل::ام:دوونں:رطوقیں:ےس:اافتسدہ::ںیم:یئک:ااسبی:اایتخ:ر:رفامےئ:ںیہ۔:الثم

ش

سن

ہلئسم:یک:رصاتح:ںیم:الہ:تنس:ا

ہل:ںیم:رموقل::ابعرت:رتعمہض:یسیج:مہ:واامجلتع:اک::اامجع:ر ل:رکےن:ےئلیک:یہقف:اابتقاست:ےس:اافتسدہ،وصرت:وئسم

ینعم:وطسر:،رتعمض:اک::ارتعاض:رعف:رکےن::ےئلیک،:بتک:ہقف:ےک:اابتقاست:ےس::ذرک:رکےن:اک:اولسب،بتک:ہقف:ےک:

اابتقاست:ےس:رقآم:رکمی:یک:آایت:یک:روینش:ںیم:واضتح:رکےکابلط:اور:ذمومل:دیقعے:یک:یفن:،یتفم:اصبح::ےک:

دئ:الثم:خیش:دبعااقلدر:الیجین:ای:دورسے:گرر ںں:ےک:انل:اک:وہفیظ:رکان:":ےک:احک نی:ےئلیک:اہء:زندکی:ذمومل:اور:ابلط::اقع

ھد نی:اک::مکح:وک:درج:ایکےہ،:وصرت:وئسمہل:ںیم:وقنمك:لعف:ےک:الطبم:اور:ریغ:رشموتیع:ںیم:وہشمر:اامل:ہقف:ےک:

ح تم

و

،دہع:دجدی:ںیم::شیپ:رفامےن:اکولسب::::یک:واضتح::ااحدثی:،یہقف:اابتقاست:ےس:دووٹک::وقك:ےس::یھب:اافتسدہ:رفامایےہ

آدمہ::ہلئسم:یک:ابتب:دہع:دقمی:ںیم:وموجداس:ےس:یتلم:یتلج:اایشء:رپقبطنم:رکےک:وجاب:دےنی:اک:اولسب::،وصرت:وئسمہل:

ھا ت::ںیم:وطسمر:

ت

ش

:درتس:،ہلئسم:ںیم:اقنیلئ:و:وجمزنی:ےک:داللئ:یکاک:اولسب:اور: الق:و الق:ہلئسم:یک:رتددیےک:ازاےل،

عووح:اہقفل:ےک:اابتقس:ےس:ریغ:ونسمم:لعف:وک:رشموع:رقار:دےنی:رپ:ہیبنت:اک:اولسب،میہفت:اور:رتددی:اک:اولسب،

ادتسالك:رکےت:وہےئ:نیب:اذملابہ:مہ:آیگنہ::اک:اولسب:ینعی:وبتق:رضورت:یسک:دورسے:ذمبہ:ےس:اافتسدہ:ایک:اجاتکس:

ےہ،وریغہ:::اایتخر:رفامےئ:ںیہ۔

:اامج ا:وجاب:رمق:رکےت:وہےئ:یئک:رطح:ےک:ہدمہ::ااسبی:اانپےئ:ںیہ،وج:دحمث:دولہی:یک:وتفی:یک:ادتباء:ںیم

اور::ذمومل:اامجیل:وجاب:ںیم:الہ:تنس:واامجلتع:اک:اامجع:ر ل:رکان،نف:وتفی:ونیسی:ںیم:اہمرت::اک:ہنم:وباتل:وبثت:ےہ،الثم

:اک:اولسب::اہءو:دحمنیث::دےنی:اکاولسب،:ریغ:رشموع:رقار لعف:وکاقلب:انشتع: ،:یسک:ےک:فلتخم:ہیف:ومفق:یک:واضتح:

:دیہمتااوصر:ت:وئسمہل:یک:ابتب:شیپ:یک:اجےن:وایل:وپری:ثحب:اک:الخہص:ایبم:رکان،اکی::راحج:رفقی:اک:ومفق:اامج ا::ذرک:رکان،

:یک:واضتح:ر ل:اانثےئ::وتفی::::ںیم:ثحب:ےک:یسک:اکی:ولہپرکان:،یک:اینبد:یک:واضتح:،سج:یک:انبء:رپ:ہی:وساك:ارھبا:ےہ،ہبش:

ا:رصتخم:وجاب::رحتری:رکان::وریغہ:ےسی:ااسبی::وطسمر:ںیہ۔

رکےک:ہجیتن:اذخ:رکےکزمدی:یلیصفت:داللئ:دےنی:ےس:ےلہپ::الخص

ےک:اس:ذوق:یک:کلھج::امےھت،:از:رب:ڑکنیسوں:ااعشر:اںیھن::اشرعی:اکتہب:ذوق:رےتھک:ےھت،ایمں:اصبح:

::فلتخم:ااسبی:وہےت:ےھت:اور:رب:ومعق::وج:ااہتنیئ:رب:لحم:،رظن:آیت:ےہ:امنایں::یھب:وتفی:ںیم ،ااعشر:اامعتسك:رکےن:ےک:

اتفوی:ںیم:وطسمر:ںیہ۔

وگتفگ:اک:احلص:ینعی:ہجیتن:اذخ:رکےن:اک:اولسب:امرہ:نف:اور:وعال:اانلس::ےک:اہں:ڑبی:دقریک:اگنہ:ےس:داھکی:اجات:

:رکان:اےسی:یہ:ےہ:ےسی :اک:ہجیتن:اذخ:ہن: یسک:وک:ےلھک:دنمس:ر:ںیم:ریغب:وکیئ:تمس:اور:راہتس:اتبےئ::زخاےن:یک::ےہ،ویکہکن:وگتفگ:

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 189

التش:ںیم:وھچڑ:دایاجےئ،ینعی:ہجیتن:اذخ:ہن:رکےک:اےس:التمط:زیخ:وموجں:ےک:وحاےل:رکان:ےہ:،ارگ:وت:اےس:ریتان:آات:وہاگ:

::اک:احلم::اوردنمسر:ںیم:زخاےن:یک:التش:ےک:ملع:ےس:وافق:وہاگ،وت:وہ:رضور:التش:رکےل:اگ،:ینعی:امرہنف اور:لقع:میلس:

صخش:وترضور:اےنپ:وطر:رپ:ہجیتن:اذخ:رکےک:راامنہیئ:احلص:رکےل:اگنکیل:اعیم:صخش:دنمس:ر:ںیم:رغق:وہاجےئ:اگ،یتفم:

اصبح::ےن:اس:ولہپ:ںیم:یھب:یئک:رطح:ےک:ہدمہ:ااسبی:اتفوی:ںیم:ر ل:رفامےئ:ںیہ۔

اس:ےئلیک:یئک:ااسبی:اانپےئ:ںیہ:،الثم:رتعمض:ےک:ارتعاض:یلقع:ادتسالك:ےس:یھب:دقبر:ااحلۃج:اافتسدہ:رفامای:ےہ،اور:

یقطنم::یک:یلقع:ویقطنم:اابتعر:ےس:رتددی::اک:اولسب،دحثی:یک:واضتح:اور:رصتحی:ںیم:یقطنم:اور:یلقع:ادتسالك:اک:اولسب،

:اولسبواوصیل:ثحب:ےس:وتفی:ےک:ااتتخل:اک:اولسب:،ابلط:رفہق:اک:ومفق:ذرک:رکےن:ےک:دعب: الق:اس:یک:رتددی:اک:

۔وریغہ

:ںیم:یھب:یئک: ایس:رطح:اغلت،وہشمر:ہیقف:اک:ؤمفق،اعمرص:اتفوی:اک:ذرک،انمض:زمدی:اسملئ:یک:واضتح:وریغہ

ااسبی:اتفوی:ںیم:وطسمر:ںیہ۔

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 190

وحاہل:اجتیش:و:وحا

9: 15ارجحل ۔ 1

ب ۃ:ارثہی،اسہلگن:لہ،وخیشوپرہ،اہبری،لضف: ۔ 2

مکنل

15-13،ص:1989نیسح،اایحلۃ:دعباامملۃ،ا

15،1ااضی:،ص: ۔ 3

23،24ااضی،ص:: ۔ 4

23،24ااضی،ص:: ۔ 5

24ااضی،ص:: ۔ 6

24،25ااضی،ص:: ۔ 7

1/136،:م ونرہشوی:،اامل:اخم،اوب:یحی،رتامج:املعےئ:دحثی:دنہ،،انعو،ہبتکم:ادحلہثی:رٹٹ:رکایچ:،:س ۔ 8

30اہبری،لضف:نیسح،اایحلۃ:دعباامملۃ،ص

33،34اہبری،لضف:نیسح،اایحلۃ:دعباامملۃ،ص: ۔ 9

،2-5ابمرک،رپورسیف،ایحۃ:اخیشل:ادیسل:دمحم:ذنری:نیسح:دولہی،ادحلہثی:رٹٹس،س:م،ص ۔ 10

هـ(، لاغالم بم في جاسيخ الهىذ 1341 م۔غبذ الحي ب فخش الذ ب غبذ الػلي ،الطالبي )، الحعني

بيروث، -م ألاغالم املعمی بـ )هضهت الخىاطش وبهجت املعامؼ والىىاظش(،داس اليشش: داس اب خضم

اہبری،لضف:نیسح،اایحلۃ:دعباامملۃ،،7/1126 (،7/918،7/1116،م1999هـ، 1421لبىان،الطبػت: ألاولى،

34،35،36)احہیش(،: 29ص

1/137،138م، اخم،اوب:یحی،رتامج:املعےئ:دحثی:دنہ،ہبتکم:ادحلہثی:رٹٹس:وکرٹ:روڈ:رکایچ،سونرہشوی:،اامل:

41،37اہبری،لضف:نیسح،اایحلۃ:دعباامملۃ،:ص: ۔ 11

50،51ااضی:،ص ۔ 12

83-81ااضی،ص ۔ 13

222ااضی:،ص: ۔ 14

232،233ااضی:،ص: ۔15

277ااضی:،ص: ۔ 16

281،282ااضیص: ۔ 17

152ااضی،ص: ۔ 18

152ااضی:،ص: ۔ 19

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 191

:الوہر،ااشتع:وجالیئ: ۔ 20 :ابزار :ڈنمی،اردو :یلھچم :الپزہ :ادحلثی،احظف :اباحب :ذنریہی،ہبتکم دولہی،ذنرینیسح،دیس،اتفوی

ء،دلج:اوك2010

ااضی:،دلج:دول ۔ 21

ااضی،دلج:وسل: ۔ 22

260: 2ارقبلۃ ۔ 23

17: 5ااملدئہ ۔ 24

26: 3آك:رمعام: ۔ 25

65: 27المنل ۔ 26

188: 7االرعاف ۔ 27

(68: 6ااعنل) ۔ 28

2: 5ااملدئہ: ۔ 29

186: 2ارقبلہ ۔ 30

62: 27المنل ۔ 31

أبى ،مدمذ ب غمش ب الحع ب الحعين الخيمي املللب بفخش الذ الشاصي خطيب الشي،الشاصي ) ۔ 32

(17/227،الخفعير الىبير ،هـ(616 ۔غبذ هللا )م

(93: 19)مشیم۔ 33

ل في جفعير ،هـ(511 م۔مديي العىت، أبى مدمذ ) ،الحعين ب معػىد ، البغىي) ۔ 34 مػالم الخنز

ت -املدلم: خلله وخشج أخادثه مدمذ غبذ هللا الىمش ،اللشآن = جفعير البغىي غثمان حمػت ضمير

1997 -هـ 1417الطبػت: الشابػت، ،الىاشش: داس طيبت لليشش والخىصيؼ،ظليمان معلم الحشش -

(5/257،م

جفعير اليعفي ،هـ(711 م۔أبى البرواث ) ، غبذ هللا ب أخمذ ب مدمىد خافظ الذ، اليعفي) ۔ 35

ل وخلائم الخأويل( ساحػه وكذم له: مديي ،خلله وخشج أخادثه: ىظف غلي بذىي،)مذاسن الخنز

(2/354،م 1998 -هـ 1419الطبػت: األولى، ،الىاشش: داس اليلم الطيب، بيروث،الذ دب معخى

ل ،هـ(685 م۔هاصش الذ أبى ظػيذ غبذ هللا ب غمش ب مدمذ الشيراصي )،البيضاوي ) ۔ 36 أهىاس الخنز

-الىاشش: داس إخياء التراث الػشبي ،املدلم: مدمذ غبذ الشخم املشغشلي ،وأظشاس الخأويل

(2/138،هـ 1418 -الطبػت: األولى ،بيروث

حال الذ غبذ الشخم ب أبي ، هـ( و العيىطي864أخمذ )املخىفى: حال الذ مدمذ ب ، املدلي) ۔ 37

(1/151، الطبػت: ألاولى،اللاهشة -الىاشش: داس الحذث ،جفعير الجاللين ،هـ(911 م۔بىش )

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 192

1/79دہلىی،هزیش خعين،ظیذ،فخاوی هزیشیہ۔ 38

املدلم: مدمذ صهير ب هاصش ،)البخاسي،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا، الجػفي،صحیذ بخاسی۔ 39

الىاشش: داس طىق الىجاة )مصىسة غ العلطاهيت بئضافت جشكيم جشكيم مدمذ فؤاد غبذ ،الىاصش

فعه{ ]آ 1422الباقي(الطبػت: ألاولى، ه ه

م الل

سه

ى: }ويدز

ػال

ه ح

الل ى

ىخيذ،باب ك هـ،هخاب الخ

(7415،ح: 9/121[ ،28غمشان:

املدلم: مدمذ ،هـ( ،صحیذ معلم261 م۔) اللشيري ،معلم ب الحجاج أبىالحع،الىيعابىسي )

ىبت ،بذون جاسیخبيروث –الىاشش: داس إخياء التراث الػشبي ،فؤاد غبذ الباقي غاء والخ ش والذه

، هخاب الز

ى ،ػال

ش هللا ح

ى ره

غل

حث

فاس،باب ال

(،2675،ح:4/2161والاظخغ

اب ظنن هـ(،273 م۔)اللضويني ،اب ماحت مدمذ ب ضيذ ، وماحت اظم أبيه ضيذ، أبى غبذ هللا )

بذون جاسیخ –س إخياء الىخب الػشبيت الىاشش: دا،ماحہ، جدليم: مدمذ فؤاد غبذ الباقي

( 3822،ح:2/1255،

–ىوس ي، مىخبت الششذت املدلم: غالم هبي الخ ،)املظهشي، مدمذ جىاء هللا،جفعير مظہشی ۔ 40

(3/361هـ ، 1412،الطبػت: الباهعخان

61: 8الاهفا ۔ 41

هـ(، 511م۔الفشاء ،الشافعي ) البغىي ، مديي العىت ، أبى مدمذ الحعين ب معػىد ب مدمذ ب ۔ 42

1421بيروث،الطبػت : ألاولى ، -جفعير البغىي،املدلم : غبذ الشصاق املهذي، داس إخياء التراث الػشبي

2/313،هـ

غشائب اللشآن وسغائب ،هـ(851 م۔هظام الذ ) ،الحع ب مدمذ ب خعين اللمي ، الىيعابىسي) ۔ 43

1416 -الطبػت: ألاولى ،بيروث -الىاشش: داس الىخب الػلميه ،املدلم: الشيخ صهشيا غميراث ،الفشكان

(3/358،هـ

1/36،دہلىی، هزیشخعين،ظیذ،فخاوی هزیشیہ ۔ 44

عشوحشدي الخشاظاوي، أبى بىش )، البيهلي) ۔ 45 ،هـ(458 م۔أخمذ ب الحعين ب غلي ب مىس ی الخ

الىاشش: مؤظعت الىخب الثلافيت، ،غليه: أبى غبذ هللا العػيذ املىذوه اغخنی به وغلم،اآلداب للبيهلي

ى ،م 1988 -هـ 1418الطبػت: األولى، ،لبىان -بيروث حىع إل فشج والش

اس ال

خظ

بر واه ضل الص

باب في ف

ش ف الض

شه غض وحل في ه

(757،ح:1/316، الل

، هـ(341 م۔الصىفي )، األغشابي أخمذ ب مدمذ ب صياد ب بشش ب دسهم أبى ظػيذ ب، البصشي)

الىاشش: داس اب ،جدليم وجخشيج: غبذ املدع ب إبشاهيم ب أخمذ الحعيني،معجم اب األغشابي

باء ،م 1997 -هـ 1418الطبػت: األولى، ،الجىصي، اململىت الػشبيت العػىدت(592،ح:1/319،باب ال

1/549 ،دولہی،:ذنرینیسح،دیس،اتفوی:ذنریہی ۔ 46

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 193

ىله: ۔ 47بياء ،باب ك

هخادث ألا

)البخاسي،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا الجػفي،صحیذ بخاسی، هخاب أ

م،ىا في دىى

لغ

ح

هل الىخاب ل

ا أ (3435،ح:4/165}

1/57،58،::دولہی،ذنری:نیسح،دیس،اتفوی:ذنریہی ۔ 48

اق ،باب في ۔ 49) البخاسي ،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا ،الجػفی،صحیذ بخاسی، هخاب الشك

6582،ح:8/121الحىض،

1/58،59،:دولہی،ذنری:نیسح،دیس،اتفوی:ذنریہی ۔ 50

1/64،دولہی،ذنری:نیسح،دیس،اتفوی:ذنریہی ۔ 51

ىخيذ ،صحیذ بخاسی، الجػفي،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا ، البخاسي) ۔ 52 ه ، هخاب الخ الل ى

باب ك

{ ]الليامت: اظشة

ها ه ى سب

إل

اضشة

ىمئز ه ى: }وحىه

ػال

(7436،ح:9/127،[23ح

ظنن ،هـ(279مدمذ ب غيس ی ب ظىسة ب مىس ی ب الضحان، أبى غيس ی )املخىفى: ،الترمزي، ) ۔ 53

، م 1998ظىت اليشش: ،بيروث -الىاشش: داس الغشب اإلظالمي ،دلم: بشاس غىاد مػشو امل ،الترمزي

ىسعائم وال

ك ليامت والش

بىاب صفت ال

(،2516،ح:4/248،باب –59،أ

،غىاث )ایضا بىاب الذ

(،3373،ح:5/317،باب مىه ، أ

( غىاث ،ایضا بىاب الذ

ضل، أ

غاء باب ما حاء في ف (3371،ح:5/315، الذ

141-1/139، دہلىی،هزیش خعين،ظیذ،فخاوی هزیشیہ ۔ 54

۔ 55 311-1/286ایضا

295-1/293ااضی ۔ 56

،،باب) البخاسي ،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا، الجػفي،صحیذ بخاسی، هخاب الخهجذ ۔ 57

(1151،ح:2/53

رغيب في )البخاسي ،مدمذ ب ۔ 58اح،باب الت

ي إظماغيل أبى غبذهللا، الجػفي،صحیذ بخاسی، هخاب الى

اح،ي (5163،ح:7/2الى

م ۔ 59ى ج

ا صل

ان ،باب إر

ر)البخاسي ،مدمذ ب إظماغيل أبى غبذهللا ،الجػفي،صحیذ بخاسی، هخاب ألا

ىما،م ك

،(711،ح:1/143أ

ة ، 261 م۔الحجاج أبى الحع ،الىيعابىسي ) )اللشيري ،معلم ب

ال هـ(،صحیذ معلم، هخاب الص

اء،

ػشلشاءة في ال

(465،ح:1/341باب ال

1/273،:دولہی،ذنری:نیسح،دیس،اتفوی:ذنریہی: ۔ 60

هـ(، املعجم 361 م۔)الطبراوي،ظليمان ب أخمذ ب أىب ب مطير اللخمي الشامي، أبى اللاظم ) ۔ 61

اللاهشة،الطبػت: -املدلم: خمذي ب غبذ املجيذ العلفي،داس اليشش: مىخبت اب جيميت ،الىبير

،ويشمل اللطػت التي وششها لخلا املدلم الشيخ خمذي العلفي م املجلذ 25غذد ألاحضاء:،الثاهيت

اعترف:وزجتہی:اتفوی:ذنریہی 194

م(،باب ا 1994 -هـ 1415الشياض / الطبػت ألاولى، -)داس الصميعي 13 غى ب لػين، غمشو ب

، ضوي امل

حت

،(35،ح:17/23مل

هـ(، مشكاة املفاجيذ 1114 م۔اللاسي غلي ب )ظلطان( مدمذ، أبى الحع هىس الذ املال الهشوي )۔62

هخاب ،م2112 -هـ 1422الطبػت: ألاولى، ،لبىان -ششح مشياة املصابيذ، الىاشش: داس الفىش، بيروث

باط، (4347،ح:7/2782الل

528-1/525ااضی ۔ 63

جعخاوي ۔ 64 ظليمان ب ألاشػث ب إسحاق ب بشير ب شذاد ب غمشو ألاصدي ، أبى داود، ظنن ، ) الس

۔،بيروث –الىاشش: املىخبت الػصشيت، صيذا ،أبي داود، املدلم: مدمذ مديي الذ غبذ الحميذ

جىس ،ت ال ئم

ضو مؼ أ

غ

جهاد ،باب في ال

هـ(275 م) 2532،ح:3/18هخاب ال

1/552،:دولہی،ذنری:نیسح:،دیس،اتفوی:ذنریہی: ۔ 65

1/555،556،ااضی ۔ 66

3/415،ااضی: ۔ 67

3/279،280،:ااضی:: ۔ 68

مام البخاسی،مدمذ ب اظماغیل،ابى غبذهللا،صحیذ بخاسی ،کخاب ۔ 69

اغت للمؼ والط الاخکام،باب الع

، مػصيت

ىم ج

7142،ح:9/62ما ل

2/280 ،دولہی،ذنری:نیسح:،دیس،اتفوی:ذنریہی: ۔ 70

2/81،ااضی ۔ 71

2/149،:ااضی:: ۔ 72

2/283،:ااضی: ۔ 73

2/277ااضی،:: ۔ 74

3/414،415،اااضی: ۔ 75

59-1/57،اااضی ۔ 76

404-3/384،:ااضی ۔ 77