Ú·˜ Î·È ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡ ·ÓÛË ellas_odigos gia to perivallon_aeras.pdf ·...

√‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ

WWF ∂ÏÏ¿˜ / ∞ı‹Ó· 2010

∞¤Ú·˜ Î·È·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹Ú‡·ÓÛË∂ÌÌ·ÓÔ˘¤ÏÏ· ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË

WWF ∂ÏÏ¿˜ / ∞ı‹Ó· 2010

∞¤Ú·˜ Î·ÈaÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹

Ú‡·ÓÛË∂ÌÌ·ÓÔ˘¤ÏÏ· ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË

™˘ÁÁÚ·Ê¤·˜:∂ÌÌ·ÓÔ˘¤ÏÏ· ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË,∂ÈÎ. ∫·ıËÁ‹ÙÚÈ· ∂ıÓÈÎÔ‡ ªÂÙÛÔ‚›Ô˘ ¶ÔÏ˘ÙÂ¯ÓÂ›Ô˘

°ÏˆÛÛÈÎ‹ ÂÈÌ¤ÏÂÈ·:∞ÚÈ¿‰ÓË Ã·Ù˙Ë·Ó‰Ú¤Ô˘

°ÂÓÈÎ‹ ∂ÈÌ¤ÏÂÈ·: ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ §È·Ú›ÎÔ˜, £ÂÔ‰fiÙ· ¡¿ÓÙÛÔ˘, ∏Ï›·˜ ∆˙ËÚ›ÙË˜

EÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË:M¿ÚÈÔ˜ BfiÓÙ·˜

™¯Â‰È·ÛÌfi˜-¶·Ú·ÁˆÁ‹:™¯‹Ì· & XÚÒÌ·, ¶·Ú·ÁˆÁÈÎ‹ MÔÓ¿‰· KE£EA

ISBN: 978-960-7506-14-6

© Copyright: WWF ∂ÏÏ¿˜

To ‚È‚Ï›Ô ¤¯ÂÈ Ù˘ˆıÂ› ÛÂ ¯·ÚÙ› Soporset Premium Offset/100 grÈÛÙÔÔÈËÌ¤ÓÔ Î·Ù¿ FSC (Cert no. SW-COC-1783)

√ √ªπ§√™ EUROBANK EFG

√ fiÌÈÏÔ˜ Eurobank EFG, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂ ÙÔ ∫ÔÈÓˆÊÂÏ¤˜ ÿ‰Ú˘Ì·πˆ¿ÓÓË ™. §¿ÙÛË, ·Ó·ÎÔ›ÓˆÛÂ ÙÔ 2007 ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· «∂›Ó·È ∫·ı‹-ÎÔÓ Ì·˜» (www.inekathikonmas.gr), ‡„Ô˘˜ ú60.000.000, ÁÈ· ÙËÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ ÂÏ‹ÁËÛ·Ó ·fi ÙÈ˜Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ ÙÔ˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 2007. ¶ÂÚ›ÔÙË ı¤ÛËÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Î·ÙÂ›¯Â Ë ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÂıÂÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙË¯ÒÚ· Ì·˜, ˆ˜ ÎÚ›ÛÈÌÔ˘ ˘ÏÒÓ· ÛÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜.

™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi, ÙÔ ÙÚÈÂÙ¤˜ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ WWF ∂ÏÏ¿˜ ÁÈ· ÙËÓ¤Î‰ÔÛË Î·È ·ÚÔ˘Û›·ÛË ‰¤Î· «√‰ËÁÒÓ ÁÈ· ÙÔ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ» ı··ÔÙÂÏ¤ÛÂÈ, ÈÛÙÂ‡Ô˘ÌÂ, ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ÂıÂÏÔÓÙ¤˜ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ÙÔÓ ÂÏÂ‡ıÂÚÔ ÚfiÓÔ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ËÚÂÛ›·ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÏÔ˘. ∏ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ì·˜ ·˘Ù‹ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È, ·-Ú¿ÏÏËÏ·, ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹˜ ÚÔÛÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ ÔÌ›-ÏÔ˘ Eurobank EFG, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘ÌÂ ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ù· ÙÂÏÂ˘-Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔ˘˜ ÙÔÌÂ›˜ ÙË˜ ·È‰Â›·˜, ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÙÔ˘ ·ıÏË-ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙË˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜. ªÂ ÙÈ˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘-Ï›Â˜ ·˘Ù¤˜ ÊÈÏÔ‰ÔÍÔ‡ÌÂ Ó· Û˘Ì‚¿ÏÔ˘ÌÂ, ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹-ÙˆÓ Ì·˜, ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ Â˘ËÌÂÚ›· Î·È ÛÙË ‚ÈÒÛÈÌË ·Ó¿Ù˘ÍË.

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡A

¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ........................................................................................ 9

∫EºA§AIO 1: ∏ ∂¡¡√π∞ ∆∏™ ¶√π√∆∏∆∞™ ∆√À ∞∂ƒ∞∫∞π ∆∏™ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™ ........................................ 11

1.1 √ÚÈÛÌÔ› .................................................................................... 16

1.2 ∫‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ................ 20

1.3 µ·ÛÈÎÔ› ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ .............................................. 22

∫EºA§AIO 2: H KINHTIKOTHTA ∆ø¡ ƒÀ¶ø¡ .......................... 45

2.1 ∞ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ ÎÏ›Ì·ÎÂ˜ ...................................................... 46

2.2 ∆ÔÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜.................................................................. 49

2.3 ∞ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ ‰È·ÛÔÚ¿ - ªÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜Ô˘ Â˘ÓÔÔ‡Ó ÂÂÈÛfi‰È· Ú‡·ÓÛË˜ ...................................... 52

2.4 ºˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ ............................ 56

2.5 ¢È·Û˘ÓÔÚÈ·Î‹ Ú‡·ÓÛË ........................................................ 62

2.6 º·ÈÓfiÌÂÓ· Ï·ÓËÙÈÎ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ ........................................ 66

∫EºA§AIO 3: ∫Àƒπ∂™ ¶∏°∂™ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™™∆∏¡ ∂§§∞¢∞ ................................................................................ 91

3.1 ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ (ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ËÁ¤˜) ........ 93

3.2 ª¤Û· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜.................................................................... 98

3.3 µÈÔÌË¯·Ó›·: ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·ÈÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ ........................................................ 100

3.4 £¤ÚÌ·ÓÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ (ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ËÁ¤˜)................................ 107

3.5 ∂ÂÈÛfi‰È· ÂÎÔÌÒÓ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ Ú‡ˆÓ·fi ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ .................................................................... 109

005

006

3.6 ∂ÂÈÛfi‰È· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙÈ˜ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ ........................................ 111

∫EºA§AIO 4: ∏ ∂•∂§π•∏ ∆∏™ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™∫∞π ∏ µ∂§∆πø™∏ ∆∏™ ¶√π√∆∏∆∞™ ∆√À ∞∂ƒ∞ ™∆∏¡ ∂§§∞¢∞ -∫∞£∞ƒ∂™ ∆∂Ã¡√§√°π∂™ ............................................................ 115

4.1 ª¤Û· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ .................................................................. 116

4.2 £¤ÚÌ·ÓÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ .............................................................. 119

4.3 ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜...................................................... 120

∫EºA§AIO 5: ∂¶π¶∆ø™∂π™ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™ .... 123

5.1 ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ .............................. 124

5.2 ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙ· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù· ........................................ 127

5.3 ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ ‰ÔÌËÌ¤ÓÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ............................ 130

5.4 ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜ ...................... 131

∫EºA§AIO 6: ∂§∂°Ã√™ ∆ø¡ ∂∫¶√ª¶ø¡ ƒÀ¶∞¡™∏™ -∆∂Ã¡√§√°π∂™ ∞¡∆πƒÀ¶∞¡™∏™ .................................................. 135

6.1 ª¤Û· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ .................................................................. 138

6.2 ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ...................................... 141

6.3 µÈÔÌË¯·Ó›·: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·ÈÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ ........................................................ 147

∫EºA§AIO 7: ∂£¡π∫√ ∫∞π ∂Àƒø¶∞´∫√ £∂™ªπ∫√ ¶§∞π™π√°π∞ ∆∏¡ ¶√π√∆∏∆∞ ∆√À ∞∆ª√™º∞πƒπ∫√À ∞∂ƒ∞ ...................... 155

7.1 ∂˘Úˆ·˚Îfi ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ·ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· .................................................... 156

7.2 ∂ıÓÈÎfi ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ...................................................... 158

7.3 ∞ÚÌfi‰ÈÔÈ ÊÔÚÂ›˜.................................................................... 167

007

∫EºA§AIO 8: ƒ√§√™ ∫∞π ¢ƒ∞™∂π™ ∆∏™ ∫√π¡ø¡π∞™ ∆ø¡¶√§π∆ø¡ °π∞ ∆∏¡ ¶√π√∆∏∆∞ ∆√À ∞∆ª√™º∞πƒπ∫√À ∞∂ƒ∞ ...... 169

8.1 ÕÌÂÛÔÈ ÙÚfiÔÈ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ............................ 170

8.2 ŒÌÌÂÛÔÈ ÙÚfiÔÈ Û˘Ì‚ÔÏ‹˜ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛËÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ............................ 174

µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ ............................................................................ 177

•¤ÓË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·...................................................................... 177

∂ÏÏËÓÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·.............................................................. 181

¶ËÁ¤˜ ¢È·‰ÈÎÙ‡Ô˘ ...................................................................... 184

009

¶PO§O°O™

¤Û· ·fi ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ ‰¤Î· √‰ËÁÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘‰‡ÛÎÔÏÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙË˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ, ÙÔ WWF ∂ÏÏ¿˜

ÂÏ›˙ÂÈ Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ¿ ÛÙÔÓ ÎÔÈÓfi ·ÁÒÓ· ÁÈ· ·ÔÙÂÏÂ-ÛÌ·ÙÈÎ‹ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙË˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹˜ ÎÚ›ÛË˜. √ Û˘ÁÎÂÎÚÈ-Ì¤ÓÔ˜ √‰ËÁfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÙÂ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· Û·˜ ·ÔÙÂÏÂ› Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ˘ÔÂ-ÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ¤ÍÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ √‰ËÁÔ‡˜, Ô˘ ··Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌÂÛ˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó· ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¿ ˙ËÙ‹Ì·Ù·.

∏ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË ·ÔÙÂÏÂ› fi¯È ÌfiÓÔ ¤Ó· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈ-ÎfiÙÂÚ· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¿ ËÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·ÓÂÙ˘ÁÌ¤ÓˆÓ ˆÚÒÓ, ·ÏÏ¿Î·È ·˘Ùfi Ô˘ - Ì·˙› ÌÂ ÙË Ú‡·ÓÛË ÙˆÓ ˘‰¿ÙˆÓ - ¤¯ÂÈ ÙÈ˜ ÂÌÊ·Ó¤-ÛÙÂÚÂ˜ Î·È ·ÌÂÛfiÙÂÚÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›·. ™Â ÌÂ-Á¿ÏÔ ‚·ıÌfi Ë ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË ··ÓÙ¿Ù·È ÛÂ ¤ÓÙÔÓÂ˜ ¯ˆÚÈ-Î¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ fiÏÂÈ˜ Î·È ÛÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ Â-ÚÈÔ¯¤˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘¯Ó¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ÙËÓ „Â˘‰·›ÛıËÛË fiÙÈ ·ÊÔÚ¿¤Ó· ÌfiÓÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡.

∂È‰ÈÎ¿ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, fiÔ˘ Ë ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹ Â›Ó·È È‰È·›-ÙÂÚ· ÂÚÈÔÚÈÛÌ¤ÓË, Ë ÎÔÈÓ‹ ÂÔ›ıËÛË Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È fiÙÈ Ë ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË ·ÊÔÚ¿ ÌÔÓ¿¯· ÙÔ˘˜ Î·ÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓfiÏÂˆÓ (ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·È ¯ÚÂÒÓÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ ‰È·-ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜) Î·È ÛÂ ÂÏ¿¯ÈÛÙÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ Î·ÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ Â-ÚÈÔ¯ÒÓ ÌÂ ¤ÓÙÔÓ· Ú˘ÔÁfiÓÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜. ∏ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ·-ÚfiÏ· ·˘Ù¿, ‰È·„Â‡‰ÂÈ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÂÔ›ıËÛË: Ë ·¤ÚÈ· Ú‡·Ó-ÛË ·fi ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, Ë ÌÈÎÚ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ ·ÏÏ¿ Û˘ÓÂ¯‹˜ Ú‡·Ó-ÛË ·fi ÙÈ˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜ Î·È ÙÈ˜ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂÈ˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ›ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ, ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ë ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË Ó· Ì·˜ ·ÊÔÚ¿, ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ‹ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ‚·ıÌfi,fiÏÔ˘˜.

Ÿˆ˜ Î·È ÛÂ ÙfiÛÂ˜ ¿ÏÏÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜, Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙË˜ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Â›Ó·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ·ÔÙ¤-ÏÂÛÌ· ÙË˜ ÂÏÏÈÔ‡˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ Ù‹˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹˜ ÓÔÌÔıÂÛ›·˜,

M

010

ÙˆÓ Û¯Â‰fiÓ ·Ó‡·ÚÎÙˆÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÂÏ¤Á¯ˆÓ Î·È Î˘ÚÒÛÂ-ˆÓ Î·È, Ê˘ÛÈÎ¿, ÙˆÓ Û˘¯ÓÒÓ Î·ÎÒÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ. §fiÁˆ,fiÌˆ˜, ÙË˜ Ê‡ÛË˜ ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜, Â›Ó·È Û˘¯Ó¿ ÂÍ›ÛÔ˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·ÙË˜ Î·Î‹˜ ÚÔÛˆÈÎ‹˜ ÛÙ¿ÛË˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ ÛÂ ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔ-ÚÔ‡Ó ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ÂÎÔÌÒÓ, fiˆ˜ ·˘Ù¤˜ ÚÔ-Î‡ÙÔ˘Ó ·fi ÙÈ˜ Î·ÙÔÈÎ›Â˜, ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚÈÎ¤˜ Û˘Ó‹ıÂÈÂ˜, ÙË ‰È·¯Â›-ÚÈÛË ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ Ì·˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Î.Ô.Î.

∞¤Ó·ÓÙÈ ÛÂ fiÏ· ·˘Ù¿ Ù· ı¤Ì·Ù·, Ô √‰ËÁfi˜ ·˘Ùfi˜ ÚÔÛ·ıÂ› Ó· ˘Ô-ÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ ÂÓÂÚÁÒÓ ÔÏÈÙÒÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÙË Ê‡ÛËÙˆÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ, ‰È·Û·ÊËÓ›˙ÔÓÙ·˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ¤˜ ¤ÓÓÔÈÂ˜, ı¤ÙÔ-ÓÙ·˜ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÙˆÓ ÂÛÙÈ·ÛÌ¤ÓˆÓÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ú‡·ÓÛË˜ Î·È ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¯Ú‹ÛÈÌÂ˜ Î·ÙÂ˘ı‡ÓÛÂÈ˜ ÁÈ·ÙÈ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ ‰Ú¿ÛË˜ Î·È ·Ú¤Ì‚·ÛË˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÔÚÁ·-ÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜.

™·˜ Â‡¯ÔÌ·È Î·Ï‹ ·Ó¿ÁÓˆÛË Î·È Î·Ï‹ ÂÈÙ˘¯›· ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿Û·˜ Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÙÂ ÌÂ ÙÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ Ù· fiÛ· ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·ÈÛÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ √‰ËÁfi.

¢ËÌ‹ÙÚË˜ ∫·Ú·‚¤ÏÏ·˜¢ÈÂ˘ı˘ÓÙ‹˜, WWF ∂ÏÏ¿˜

1∏ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜

ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· Î·È ÙË˜

·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜Ú‡·ÓÛË˜

012

·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎfi ÛÙÚÒÌ·ÙÔ ÔÔ›Ô Û˘ÓÙËÚÂ› ÙË ˙ˆ‹ ÛÙË ÁË. ∂›Ó·È Ë ËÁ‹ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÁÈ· ÙË ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂ-

ÛË, Î·È ÙÔ˘ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÓÔ‹, Î·È ÚÔÌËıÂ‡ÂÈ ÙÔ¿˙ˆÙÔ ÛÙÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÁÈ· ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ‰ÔÌÈÎÒÓÙÔ˘˜ ÌÔÚ›ˆÓ.

∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ‚·ÛÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ˘‰ÚÔÏÔÁÈÎÔ‡ Î‡ÎÏÔ˘: ÌÂÙ·-Ê¤ÚÂÈ ÙÔ ÓÂÚfi ·fi ÙÔ˘˜ ˆÎÂ·ÓÔ‡˜ ÛÙ· Â‰¿ÊË Î·È ÛÙÔ˘˜ ¯ÂÚÛ·›Ô˘˜Ù·ÌÈÂ˘Ù‹ÚÂ˜ ÓÂÚÔ‡ (.¯. ÔÙ·ÌÔ‡˜ Î·È Ï›ÌÓÂ˜). ∆Ô ÓÂÚfi ÙˆÓ ˆÎÂ-·ÓÒÓ ÂÍ·ÙÌ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘, Û˘Ì˘ÎÓÒÓÂÙ·È ÛÙ·Û‡ÓÓÂÊ· Î·È, ÙÂÏÈÎ¿, Â·Ó·ÔÙ›ıÂÙ·È ÛÙ· ¯ÂÚÛ·›· Î·È ˘‰¿ÙÈÓ· ÔÈÎÔ-Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ‚ÚÔ¯ÒÓ Î·È ÙÔ˘ ¯ÈÔÓÈÔ‡. ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÈ-ÙÂÏÂ› ÙÈ˜ ÂÍ‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜:

ñ ·ÔÚÚÔÊ¿ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ÎÔÛÌÈÎÒÓ ·ÎÙ›ÓˆÓ Î·È ÚÔ-ÛÙ·ÙÂ‡ÂÈ ÙÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜.

ñ ·ÔÚÚÔÊ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ ÙÌ‹Ì· ÙË˜ ËÏÂÎÙÚÔÌ·ÁÓËÙÈÎ‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜Ô˘ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ Ó· Êı¿ÛÔ˘Ó ÛÙË ÁËÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ (ÌfiÓÔ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ300-2.500 nm Î·È 0,01-40 m - Ú·‰ÈÔÎ‡Ì·Ù·).

ñ ÂÌÔ‰›˙ÂÈ Ó· Êı¿ÛÂÈ ÛÙË ÁË Ë ˘ÂÚÈÒ‰Ë˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·, Ë ÔÔ›·Â›Ó·È Î·Ù·ÛÙÚÂÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ˙ˆÓÙ·ÓÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜.

ñ Â·Ó·ÔÚÚÔÊ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛÔÛÙfi ÙË˜ ˘¤Ú˘ıÚË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜Ë ÔÔ›· ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜.

ñ ÌÂ ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ ÙÚfiÔ˘˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔÈÂ› ÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙË˜ ÁË˜.

∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˘Ô‰È·ÈÚÂ›Ù·È ÛÂ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÛÙÔÈ‚¿‰Â˜: ÙËÓ ÙÚÔfi-ÛÊ·ÈÚ·, Ô˘ Â›Ó·È ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜, ÙË ÛÙÚ·Ùfi-ÛÊ·ÈÚ·, Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ ·Ì¤Ûˆ˜ ÂfiÌÂÓÔ ÛÙÚÒÌ· - ı· ÙË Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘-ÌÂ ·ÚÁfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ ÁÈ· ÙÔ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎfi ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ - Î·È Ù· ÂfiÌÂÓ· ÛÙÚÒÌ·Ù· Ô˘ Â›Ó·È Ë ÌÂÛfiÛÊ·ÈÚ·Î·È Ë ıÂÚÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∆È˜ ÛÙÔÈ‚¿‰Â˜ ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ÌÂ ‚¿ÛËÙËÓ Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊË Î·Ù·ÙÔÌ‹ ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜.

H

∆· Î·ÈÚÈÎ¿ Ê·ÈÓfiÌÂÓ·, Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ˘‰Ú·ÙÌÒÓ, ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ Î·È, Û˘ÓÂÒ˜, Î·È ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓÚ‡ˆÓ, Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·, ÙÔ Î·ÙÒÙÂÚÔ ÛÙÚÒÌ·ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜. ™ÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›·1, «·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ ·¤Ú·˜»Â›Ó·È Ô ·¤Ú·˜ ÙË˜ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÍˆÙÂÚÈÎÔ‡˜ ÒÚÔ˘˜, ÂÍ·È-ÚÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÂÚÁ·Û›·˜ (ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ÈÛ¯‡Ô˘Ó ÔÈ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÁÂ›· Î·È ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÛÙÔ˘˜ ÒÚÔ˘˜ ÂÚÁ·-Û›·˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Û˘¯Ó¿ ÚfiÛ‚·ÛË ÙÔ ÎÔÈÓfi).

¶fiÙÂ Â›Ó·È Ú˘·ÛÌ¤ÓË Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·;

∞ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ ·¤Ú·˜ ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓÔ˜ ·fi Ú‡Ô˘˜ ı· ˘‹Ú¯Â ·ÓÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Î·È ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ·Ô˘Û›·˙·Ó ·fi ÙÔÓ Ï·-Ó‹ÙË. ¶ÚÈÓ ·fi ·ÈÒÓÂ˜ ·ÎfiÌ·, ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÂÈ‚¿Ú˘Ó·Ó ÙÔÓ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú· ÌÂ ÛˆÌ·Ù›‰È·, ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ˘‰ÚÔ-ÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Î.Ï. ªÂÙ¿ ÙË µÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÙÔ Úfi‚ÏË-Ì· ÂÓÙÂ›ÓÂÙ·È Î·È Êı¿ÓÔ˘ÌÂ ÛÙÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ Ì·˜, ÔfiÙÂ Â›Ó·È ·ÈÛıËÙ¤˜ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÂ Ï·ÓËÙÈÎfi, Ï¤ÔÓ, Â›Â‰Ô, Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÈ˜ fiÍÈÓÂ˜‚ÚÔ¯¤˜, ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Î·È ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚÒ-Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·.

∆Ô Úfi‚ÏËÌ· ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ÛÙÈ˜ Û˘ÓÂ-¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘-„Ë ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ. ™ÙÈ˜ fiÏÂÈ˜, Ù· Ì¤Û· Ì·˙ÈÎ‹˜ ÌÂÙ·-ÊÔÚ¿˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ. ∏ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Û˘Ì‚·ÙÈÎÒÓ, Î˘Ú›ˆ˜, ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘-Û›ÌˆÓ ·ÔÙÂÏÂ› ÙËÓ ËÁ‹ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜Ú‡·ÓÛË˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÓÙÂ›ÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ‰ÂÎ·ÂÙÈÒÓ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·.

¢‡Ô Ù‡ÔÈ ·¤ÚÈ·˜ Ú‡·ÓÛË˜ Î˘ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·:

013

1. √‰ËÁ›· 2008/50/∂∫ ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜21Ë˜ ª·˝Ô˘ 2008 ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È Î·ı·ÚfiÙÂ-ÚÔ ·¤Ú· ÁÈ· ÙËÓ ∂˘ÚÒË.

014

√ ÚÒÙÔ˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘ Î¿Ú‚Ô˘ÓÔ˘ Î·È ¿ÏÏˆÓÎ·˘Û›ÌˆÓ ÌÂ ˘„ËÏ‹ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂ ıÂ›Ô. ¶fiÏÂÈ˜ ÌÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓÙ‡Ô ·¤ÚÈ·˜ Ú‡·ÓÛË˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÌÂ „˘¯Ú¿ÎÏ›Ì·Ù·, fiÔ˘ Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È Ë ÔÈÎÈ·Î‹ı¤ÚÌ·ÓÛË ÌÂ ¯Ú‹ÛË Î·˘Û›ÌˆÓ ÌÂ ˘„ËÏ‹ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂ ıÂ›Ô,fiˆ˜ ÙÔ Î¿Ú‚Ô˘ÓÔ Î·È ÙÔ Ì·˙Ô‡Ù, ‹Ù·Ó ÔÈ Î‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜Ú‡ˆÓ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈˆıÂ› ÙÔ ÔÏ‡ ÁÓˆÛÙfi ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ÙÔ˘ §ÔÓ-‰›ÓÔ˘, ÙÔ ¢ÂÎ¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1952, Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÙËÎÂ ÌÂ ÙÔÓ fiÚÔ«¯ÂÈÌÂÚÈÓ‹ ·Èı·ÏÔÌ›¯ÏË». ∞ÏÏ¿ Î·È ÛÙÈ˜ ‰ÈÎ¤˜ Ì·˜ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ¤˜Û˘Óı‹ÎÂ˜, Ë ÊıÔÚ¿ ÙˆÓ Ì·ÚÌ¿ÚˆÓ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ· ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÈ˜˘„ËÏ¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ıÂÈÔ‡¯ˆÓ ÂÓÒÛÂˆÓ (ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘),Î‡ÚÈ· ÏfiÁˆ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙÔ‡ Ì·˙Ô‡Ù Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ’60-’70.

√ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ Î·ÈÚˆÙÔ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ ÙÔ 1945 ÛÙÔ §Ô˜ ÕÓÙ˙ÂÏÂ˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·ÈÛÂ ¿ÏÏÂ˜ fiÏÂÈ˜, fiˆ˜ Ë ¶fiÏË ÙÔ˘ ªÂÍÈÎÔ‡, ÙÔ ∆fiÎ˘Ô, Ë ƒÒÌË Î·ÈË ∞ı‹Ó·. √ Ù‡Ô˜ ·˘Ùfi˜ ÙË˜ ·¤ÚÈ·˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «ÊˆÙÔ-¯ËÌÈÎ‹ ·Èı·ÏÔÌ›¯ÏË» Î·È, ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Â›Ó·È Ù· ·ÓÙÈ‰ÚÒ-ÓÙ· Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ Û‡ÓıÂÙˆÓ ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓÔ˘ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· ÛÂ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂ ˘„ËÏ¿ Â›Â‰· Ú‡ˆÓ,fiˆ˜ Â›Ó·È Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒ-ÛÂÈ˜, Î‡ÚÈ· ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÌÂ ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ·ÚÔ˘Û›· ÙË˜ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜.

∏ Û‡ÛÙ·ÛË ÙË˜ ÌË Ú˘·ÛÌ¤ÓË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó·Á›ÓÂÈ ÔÙ¤ ÛÂ ÂÌ¿˜ ÁÓˆÛÙ‹ ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ·, ÁÈ· ¤Ó·Ó ·ÎfiÌË ÏfiÁÔ: ·fiÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·¤ÎÙËÛÂ Ù· Ì¤Û· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ Ù‹˜Û‡ÛÙ·ÛË˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ‹‰Ë Ô ·¤Ú·˜ Â›¯Â ÂËÚÂ·ÛÙÂ›·fi ÙÈ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÚÈÓ ·fi ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ·. µ¤‚·È·, ËÂÓÙ·ÙÈÎ‹ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ Î·È, ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, Ë ÂÓÙ·ÙÈ-Î‹ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ fiÚˆÓ, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· Ô‡ÌÂ fiÙÈ ÍÂÎÈÓ¿ ·fiÙË µÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ÌÂÙ¿. ÕÚ·, ·Ó ˘‹Ú¯·Ó Ù· Û‡Á-¯ÚÔÓ· fiÚÁ·Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ÚÈÓ ·fi ÙËµÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, Â›Ó·È ÔÏ‡ Èı·Ófi Ó· ¤‰ÂÈ¯Ó·Ó ÙÈÌ¤˜ ÔÈÔÔ›Â˜ ‰ÂÓ ı· ‰È¤ÊÂÚ·Ó Î·È ÔÏ‡ ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙÔÊ˘ÛÈÎfi ˘fi‚·ıÚÔ ÛÙÔÓ ÂÏÂ‡ıÂÚÔ ·¤Ú·.

∂ÚÂ˘ÓËÙ¤˜ ·Ó¿ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì¿˜ ÏËÚÔÊfiÚËÛ·Ó ÁÈ· ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ÚÈÓ ·fi ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ·, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÏË-ÚÔÊÔÚ›Â˜ ·fi ÙË ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÛË ÙˆÓ ¿ÁˆÓ ÛÙÈ˜ ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÔÈ ¿ÁÔÈ ÙË˜ °ÚÔÈÏ·Ó‰›·˜ Î·È ÙË˜ ∞ÓÙ·Ú-ÎÙÈÎ‹˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ «·Ú¯Â›·» ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ·Ï·ÈÔÎÏÈÌ·ÙÔÏÔÁ›· fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÈÛÙ‹ÌÂ˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌÂ ÙË Û‡ÛÙ·Û‹ ÙË˜ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÙÔ˘·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·fi ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ·¤Ú· Ô˘ Â›Ó·ÈÂÁÎÏˆ‚ÈÛÌ¤ÓÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ¿ÁÔ˘˜, Ì·˜ ÏËÚÔÊfiÚËÛ·Ó ÁÈ· Ù· Â›Â-‰· ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ÚÈÓ ·fi ÙË µÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË.

™‹ÌÂÚ·, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙÈ˜ ÈÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤ÓÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÛÙÔ Ì¤ÛÔÙˆÓ ˆÎÂ·ÓÒÓ ‹ ÛÙÔ˘˜ fiÏÔ˘˜, ÛÙÔ Ì¤ÛÔ ÙË˜ ÂÚ‹ÌÔ˘ ‹ ÛÙÈ˜ ÎÔÚ˘-Ê¤˜ ÙˆÓ „ËÏfiÙÂÚˆÓ ‚Ô˘ÓÒÓ, Ë Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·¤¯ÂÈ ÂËÚÂ·ÛÙÂ› ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜. ªÔÚÂ› ËÛ‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÔÏ‡ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤-ÓÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ Ó· ÚÔÛÂÁÁ›˙ÂÈ ÙË Û‡ÛÙ·-ÛË ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ı· ·ÔÎ·ÏÔ‡Û·ÌÂ ÌË Ú˘·ÛÌ¤ÓË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ‰ÂÓ·‡ÂÈ fiÌˆ˜ Ó· ÂÚÈ¤¯ÂÈ ›¯ÓË Ú‡ˆÓ Ù· ÔÔ›· ¤Êı·Û·Ó, Ì¤Ûˆ ÙË˜·¤ÚÈ·˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜, ÛÂ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ¯ÈÏÈÔÌ¤ÙÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜.

∆Ô Úfi‚ÏËÌ· ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÁÈ· ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ÔÈÎÔ-Á¤ÓÂÈ· ‹ Î·ÙËÁÔÚ›· Ú‡ˆÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Û¯ËÌ·ÙÈÎ¿ ˆ˜ ÂÍ‹˜:

¢ÂÓ Â›Ó·È Â‡ÎÔÏÔ Ó· ÔÚ›ÛÔ˘ÌÂ Û‹ÌÂÚ· ÙË ÌË Ú˘·ÛÌ¤ÓË ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·, ‰ÈfiÙÈ ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ¤¯Ô˘Ó ÂËÚÂ¿ÛÂÈ ÙË Û‡-ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ. ªÔÚÔ‡ÌÂÌfiÓÔ Ó· ıÂˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ˆ˜ Û‡ÛÙ·ÛË ÌË Ú˘·ÛÌ¤ÓË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜,‰ËÏ·‰‹ «Û‡ÛÙ·ÛË ·Ó·ÊÔÚ¿˜», ·˘Ù‹ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ô ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜·¤Ú·˜ ÛÂ ÔÏ‡ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤ÓÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ ·Ô-ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ¯ÈÏÈÔÌ¤ÙÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜.

015

ÂÎÔÌ¤˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿, ‰È¿¯˘ÛË, ÌÂÙ·ÙÚÔ¤˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·

ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÂ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜, ˘ÏÈÎ¿, ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù·

016

OPI™MOI

™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË ÓÔÌÔıÂÛ›·2, Ú‡Ô˜ Â›Ó·È ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ Ô˘Û›· ÂÌÊ·-Ó›˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ·¤Ú· Î·È ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ·ÚÓËÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ˘ÁÂ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Î·È/‹ ÛÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘. ø˜ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ ÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·¤ÚÈ· ‹ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· (aerosols: ˘ÁÚ¿ ‹ÛÙÂÚÂ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È· ÛÂ ·ÈÒÚËÛË ÛÙÔÓ ·¤Ú·) Ù· ÔÔ›· Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·ÈÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÛÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ Ô˘ ·ÂÈÏÔ‡Ó ÙËÓ ÔÌ·Ï‹ ‰È·-‚›ˆÛË Î·È ˘ÁÂ›· ÙˆÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ ‹ ·ÚÂÌÔ‰›˙Ô˘Ó Î·È ÌÂÙ·‚¿Ï-ÏÔ˘Ó ÙËÓ ÔÌ·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÔÈÎÔÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ.

√È Ú‡ÔÈ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÌÈ· ËÁ‹ ·Â˘ıÂ›·˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· Î·È ÂÈ‚·Ú‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È Úˆ-ÙÔÁÂÓÂ›˜. ¶·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ Â›Ó·È ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, Ô˘ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÂÍ·ÙÌ›ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹-ÙˆÓ, Î·È ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, ·fi ÙÈ˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÙˆÓ Á·È·ÓıÚ¿ÎˆÓ(Î¿Ú‚Ô˘ÓÔ-ÏÈÁÓ›ÙË˜).ŸÙ·Ó ÔÈ ÚˆÙÔÁÂÓÂ›˜ Ú‡ÔÈ ˘Ê›ÛÙ·ÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÙ·ÙÚÔ-¤˜ Ì¤Ûˆ ¯ËÌÈÎÒÓ ‹ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓ (‰ËÏ·‰‹ ÌÂ ÙËÛ˘Ì‚ÔÏ‹ ÙË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜), ÚÔÎ·ÏÂ›Ù·È ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ Ú‡-·ÓÛË. √È Ú‡ÔÈ Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÔ˘Ó ·fi ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÙÚÔ¤˜ ÔÓÔ-Ì¿˙ÔÓÙ·È ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜. ¶·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ Â›-Ó·È ÙÔ fi˙ÔÓ Î·È ÔÍÂÈ‰ˆÌ¤ÓÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ fiˆ˜ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ·Ï‰Â˛‰Â˜ (·ÎÚÔÏÂ˝ÓË) Î·È ÙÔ ¡ÈÙÚÈÎfi ÀÂÚÔÍ˘-∞ÎÂÙ‡-ÏÈÔ (PAN). √È ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·ÈÔÏ‡ ÈÔ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÁÂ›· Î·È Ù· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·’ fi,ÙÈ ÔÈÚˆÙÔÁÂÓÂ›˜.

√ÚÈÛÌ¤Ó· ·fi Ù· ·¤ÚÈ· ‹ Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· Ô˘ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎ¿ Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜. °È· ·Ú¿-

1.1

2. √‰ËÁ›· 2008/50/∂∫ ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜21Ë˜ ª·˝Ô˘ 2008 ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È Î·ı·ÚfiÙÂ-ÚÔ ·¤Ú· ÁÈ· ÙËÓ ∂˘ÚÒË.

017

‰ÂÈÁÌ·, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ‹ ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Â›Ó·ÈÛ˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È Á›ÓÔÓÙ·È Ú‡ÔÈ fiÙ·Ó Ë Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆ-Û‹ ÙÔ˘˜ ÍÂÂÚÓ¿ ÔÚÈÛÌ¤Ó· fiÚÈ·. ÕÏÏÔÈ Ú‡ÔÈ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·‰ÂÓ Â›Ó·È Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ÌÔÚÂ› Ó· ¤¯ÂÈ ·ÚÓËÙÈÎ¤˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÛÂ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆ-ÛË. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÔÈ ›ÓÂ˜ ·ÌÈ¿ÓÙÔ˘ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ ÚÔÎ·ÏÔ‡ÓÎ·ÚÎ›ÓÔ.

√ÚÈÛÌ¤Ó· ·¤ÚÈ· ÌÂÙ·‚ÏËÙ‹˜ Û‡ÛÙ·ÛË˜, fiˆ˜ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Ó-ıÚ·Î· Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ê˘ÛÈÎ¿ Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È/‹ ÔÊÂ›ÏÔ˘Ó ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·¤Ú·, Î‡ÚÈ· ÛÂÊ˘ÛÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó È‰È·›ÙÂÚÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Î·È Û˘Ó-‰¤ÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÂÏ·ÓËÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·.™ËÌ·ÓÙÈÎfi Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ Û‹ÌÂ-Ú· ÛÙÔÓ ·¤Ú· ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÈ˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.¢ÂÓ ıÂˆÚÂ›Ù·È ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡Ô˜, ‰ÈfiÙÈ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ¿ÌÂÛÂ˜ ÂÈÙÒ-ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ∂›Ó·È, fiÌˆ˜, ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ ·¤ÚÈÔÙÔ ÔÔ›Ô Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË-›Ô˘ Î·È, ¿Ú·, ÂËÚÂ¿˙ÂÈ ÙÈ˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË.•¤ÚÔ˘ÌÂ, Â›ÛË˜, fiÙÈ ÙÔ fi˙ÔÓ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Ì·˜ ÚÔÛÙ·ÙÂ‡ÂÈ·fi ÙÈ˜ ˘ÂÚÈÒ‰ÂÈ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜. ™Ù· Î·ÙÒÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙË˜ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ·˜, fiÌˆ˜, ÙÔ fi˙ÔÓ ·ÔÙÂÏÂ› ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒ˜ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎfi Ú‡Ô, Ô ÔÔ›Ô˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ì¤Ûˆ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ-‰Ú¿ÛÂˆÓ, fiÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘Î·È ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜. ∆Ô fi˙ÔÓ Â›Ó·È ÙÔÍÈÎfi ·¤ÚÈÔ, Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÂÈ Ù·Ê˘Ù¿ Î·È ÙÈ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜ Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ Ù·¯Â›· ÊıÔÚ¿ ÙˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ.

∞fi Ù· ·Ú·¿Óˆ ÌÔÚÂ› Î·ÓÂ›˜ Ó· Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ fiÙÈ Ô ÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ Ú‡Ô˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙË˜ Ú˘·ÛÌ¤ÓË˜ ‹ ÌË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È, Â›ÛË˜, ·fi ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ, ÙÔ ıÂˆÚÔ‡ÌÂÓÔ ¯ÒÚÔ Î·ÈÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÂ Ì›· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË.°È· ÙË ‰ÈÂ˘ÎfiÏ˘ÓÛË ÙË˜ Î·Ù·ÓfiËÛË˜ ÙˆÓ ÂfiÌÂÓˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ı·Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ··Ú·›ÙËÙÔ˘˜ ÔÚÈ-ÛÌÔ‡˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÚÔÏÔÁ›· Ô˘ Â›Ó·È ¿ÌÂÛ· Û˘Ó‰Â‰ÂÌ¤ÓË

018

ÌÂ Ù· ı¤Ì·Ù· ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· Î·È ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡-·ÓÛË˜. √È ÔÚÈÛÌÔ› ·˘ÙÔ› Â›Ó·È ‰ÈÂıÓÒ˜ ·Ô‰ÂÎÙÔ› Î·È ¤ÁÎ˘ÚÔÈ Î·ÈÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ Î·È ÛÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›·.

™˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÓfi˜ Ú‡Ô˘ ÌÂ ‚¿ÛË ÙË Ì¿˙·: ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ÌÈÎÚÔ-ÁÚ·ÌÌ¿ÚÈ· (Ìg: 1 ÂÎ·ÙÔÌÌ˘ÚÈÔÛÙfi ÙÔ˘ ÁÚ·ÌÌ·Ú›Ô˘, ‰ËÏ·‰‹ 10-6 g)·Ó¿ Î˘‚ÈÎfi Ì¤ÙÚÔ ·¤Ú·: Ìg/m3. ™˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÓfi˜ Ú‡Ô˘ ÛÂ ÔÁÎÔ-ÌÂÙÚÈÎ‹ ‚¿ÛË: ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ «Ì¤ÚË ·Ó¿ ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈÔ» parts permillion: ppm3.

∂›Â‰Ô: Ë Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË (ÔÛfiÙËÙ· Ú‡Ô˘ ·Ó¿ ÌÔÓ¿‰· fiÁÎÔ˘·¤Ú·) ÂÓfi˜ Ú‡Ô˘ ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú· ‹ Ë ÂÓ·fiıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÛÂÌÈ· ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÛÂ ‰Â‰ÔÌ¤ÓË ¯ÚÔÓÈÎ‹ ÛÙÈÁÌ‹.

√ÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹: Â›Â‰Ô Î·ıÔÚÈ˙fiÌÂÓÔ ‚¿ÛÂÈ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÁÓÒ-ÛÂˆÓ, ÌÂ ÛÎÔfi Ó· ·ÔÊÂ‡ÁÔÓÙ·È, Ó· ÚÔÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ‹ Ó· ÌÂÈÒ-ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›· Î·È/‹ ÛÙÔÛ‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÙÂ˘¯ıÂ› ÂÓÙfi˜‰Â‰ÔÌ¤ÓË˜ ÚÔıÂÛÌ›·˜, ¯ˆÚ›˜ ÂÓ Û˘ÓÂ¯Â›· ˘ÂÚ‚¿ÛÂÈ˜.

∫Ú›ÛÈÌÔ Â›Â‰Ô: Â›Â‰Ô Î·ıÔÚÈ˙fiÌÂÓÔ ‚¿ÛÂÈ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓÁÓÒÛÂˆÓ, Ë ˘¤Ú‚·ÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È ¿ÌÂ-ÛÂ˜ ·ÚÓËÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÁÈ· ÔÚÈÛÌ¤ÓÔ˘˜ ˘Ô‰Ô¯Â›˜, fiˆ˜ Ù·‰¤Ó‰Ú·, ¿ÏÏ· Ê˘Ù¿ ‹ Ù· Ê˘ÛÈÎ¿ ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù·, fi¯È fiÌˆ˜ Î·È ÁÈ·ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ.

ŸÚÈÔ Û˘Ó·ÁÂÚÌÔ‡: ÙÔ Â›Â‰Ô ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ Î›Ó‰˘-ÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›· ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÂÓ Á¤ÓÂÈ, ‡ÛÙÂÚ· ·fiÛ‡ÓÙÔÌË ¤ÎıÂÛË, Î·È Î·Ù¿ ÙË ‰È·›ÛÙˆÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ù· ÎÚ¿ÙË Ì¤ÏËÚ¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¿ÌÂÛ· Ì¤ÙÚ·.

ŸÚÈÔ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË˜: ÙÔ Â›Â‰Ô ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓË¤ÎıÂÛË ÂÁÎ˘ÌÔÓÂ›, ÁÈ· È‰È·›ÙÂÚ· Â˘·›ÛıËÙÂ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡,ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›·, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Î·ı›ÛÙ·-Ù·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ¿ÌÂÛË Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏË ÏËÚÔÊfiÚËÛË.

3. 1 ppm = 1 fiÁÎÔ˜ ·ÂÚ›Ô˘ Ú˘Ô˘/106 fiÁÎÔÈ (·¤Ú·˜ +Ú‡Ô˜)

019

∞ÓÒÙÂÚÔ fiÚÈÔ ÂÎÙ›ÌËÛË˜: ÙÔ Â›Â‰Ô Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÚÂ›Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÛÙ·ıÂÚÒÓ ÌÂÙÚ‹ÛÂˆÓ Î·È ÙÂ¯ÓÈ-ÎÒÓ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË˜ Î·È/‹ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎÒÓ ÌÂÙÚ‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÙ›-ÌËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·.

∫·ÙÒÙÂÚÔ fiÚÈÔ ÂÎÙ›ÌËÛË˜: ÙÔ Â›Â‰Ô Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔ-ÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË˜ ‹ ·ÓÙÈ-ÎÂÈÌÂÓÈÎ‹˜ ÂÎÙ›ÌËÛË˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·.

∆ÈÌ‹ ÛÙfi¯Ô˜: Â›Â‰Ô Î·ıÔÚÈ˙fiÌÂÓÔ ÌÂ ÛÎÔfi Ó· ·ÔÊÂ‡ÁÔÓÙ·È,Ó· ÚÔÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ‹ Ó· ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›· Î·È/‹ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, Ô˘ ÂÈ-Ù˘Á¯¿ÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÓÙfi˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓË˜ ¯ÚÔÓÈÎ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘.

∑ÒÓË: ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜ Ô˘ ÔÚÈÔıÂÙÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÁÈ· Ïfi-ÁÔ˘˜ ÂÎÙ›ÌËÛË˜ Î·È ‰È·¯Â›ÚÈÛË˜ ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·.

√ÈÎÈÛÌfi˜: ˙ÒÓË ·ÛÙÈÎÔ‡ ·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙË˜ ÔÔ›·˜ Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ ÂÚ-‚·›ÓÂÈ ÙÔ˘˜ 250.000 Î·ÙÔ›ÎÔ˘˜ ‹ fiÙ·Ó Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ Â›Ó·È ÌÈÎÚfi-ÙÂÚÔ˜ ‹ ›ÛÔ˜ ÙˆÓ 250.000 Î·ÙÔ›ÎˆÓ, ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÏËı˘ÛÌÈ·-Î‹ ˘ÎÓfiÙËÙ· ·Ó¿ km2, Ô˘ Î·ıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ (Ù· ÎÚ¿ÙËÌ¤ÏË).

020

∫Àƒπ∂™ ¶∏°∂™ ∂∫¶√ª¶∏™∞∆ª√™º∞πƒπ∫ø¡ ƒÀ¶ø¡

ø˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ‰È¿ÊÔ-ÚÂ˜ ÙÔÔıÂÛ›Â˜, ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ‹ ·Ú¿ÁÔÓÙÂ˜ Ô˘ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘-ÓÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÔÌ‹ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. √È ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·¯ˆÚÈÛÙÔ‡Ó ÛÂ ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜: ∆È˜ ·ÓıÚˆ-ÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ Î·È ÙÈ˜ Ê˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜.

∞ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓÚ‡ˆÓ

√È ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÂ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ Î·È ÎÈÓËÙ¤˜ Ë-Á¤˜ Î·È Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Î‡ÚÈ· ÌÂ ÙËÓ Î·‡ÛË ‰È·ÊfiÚˆÓ ÂÈ‰ÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.

- √È ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ËÁ¤˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›· (·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È ÂÎÔÌ¤˜‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ) Î·È ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ.

- √È ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·, Î·ıÒ˜ Î·È ÙËÓÎ›ÓËÛË ÏÔ›ˆÓ Î·È ·ÂÚÔÏ¿ÓˆÓ.

∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÂÎÙÈÌËıÂ› Ë ÔÛÔÙÈÎ‹ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ Ù‹˜ Î¿ıÂ ‰Ú·-ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙÈ˜ Û˘ÓÔÏÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ Ú‡ˆÓ. ∏ Û¯ÂÙÈÎ‹ Û˘ÓÂÈ-ÛÊÔÚ¿ Î¿ıÂ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÙ·È ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Î·È ÛÙÔ ¯Úfi-ÓÔ, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜.ÕÏÏÂ˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓÂ›Ó·È ÙÔÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÁÂˆÚÁÈÎ¤˜ Î·‡ÛÂÈ˜ Î·È ·fiıÂÛË ÛÎÔ˘-È‰ÈÒÓ ÛÂ ¯ˆÌ·ÙÂÚ¤˜. ™ÙÈ˜ ¯ˆÌ·ÙÂÚ¤˜ ·Ú¿ÁÂÙ·È Î·È ÂÎ¤ÌÂÙ·ÈÌÂı¿ÓÈÔ. ∆Ô ÌÂı¿ÓÈÔ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡Ô˜, ·ÏÏ¿ ¤Ó· ·fiÙ· Î˘ÚÈfiÙÂÚ· ·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Â›Ó·È Â‡ÊÏÂÎÙÔÎ·È ÌÔÚÂ› Ó· ·Ú¿ÁÂÈ ÂÎÚËÎÙÈÎ¿ Ì›ÁÌ·Ù· ÌÂ ÙÔÓ ·¤Ú·.

º˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ

∞Ó Î·È ÌÔÚÂ› Ó· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙË˜ ÔÈ-fiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·, ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÏÂÁ¯ıÔ‡Ó¿ÌÂÛ· ·fi ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó ÙÚÂÈ˜ Ù¤ÙÔÈÂ˜ Î‡ÚÈÂ˜Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ËÁÒÓ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ.

1.2

∂ÎÔÌ¤˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙËÓ ·ÈÔÏÈÎ‹ ‰È¿‚ÚˆÛË ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ. ™˘Ó‹-ıˆ˜ Ù¤ÙÔÈÂ˜ ËÁ¤˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ fiÙ·Ó ¤¯Ô˘ÌÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÎÙ¿-ÛÂÈ˜ ÌÂ ÊÙˆ¯‹ ‹ Î·ıfiÏÔ˘ ‚Ï¿ÛÙËÛË. ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›-Ô˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ¯ÒÚ· Ì·˜, ÂËÚÂ¿˙ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·Ù· ·fi ÂÂÈ-Ûfi‰È· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜Î·È ÙË ™·¯¿Ú·.

√È ËÊ·ÈÛÙÂÈ·Î¤˜ ÂÎÚ‹ÍÂÈ˜ ÂÎ¤ÌÔ˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÁ¿ÏÂ˜ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·fi ıÂÈ˚Î¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Î·È Ù¤ÊÚÂ˜. √È ÂÎÔÌ¤˜ ·˘Ù¤˜Á›ÓÔÓÙ·È fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÂ ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚ· ‡„Ë ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, Ù· ËÊ·È-ÛÙÂÈ·Î¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù·, Ù· ÔÔ›· ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÂ ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ ÔÛfiÙË-ÙÂ˜, ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·È‰È·‰›‰ÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜. ∆· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Ô˘ ÚÔÎ‡-ÙÔ˘Ó ÂÈ‰ÚÔ‡Ó ÛÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÌÂ ÙÚfiÔ ·ÓÙ›-ıÂÙÔ ·fi ·˘ÙfiÓ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ‰ÈfiÙÈ ÚÔÎ·ÏÔ‡Ó„‡ÍË ÙÔ˘ ·¤Ú·. ∞˘Ùfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ fiÙÈ Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È·ÛÎÂ‰¿˙Ô˘Ó Î·È ·ÔÚÚÔÊÔ‡Ó ÙÔ ËÏÈ·Îfi Êˆ˜ Î·È ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó ÙÔÓÙÚfiÔ Á¤ÓÂÛË˜ ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ.

∂ÎÔÌ¤˜ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ·ÂÚ›ˆÓ, fiˆ˜ ÌÔÓÔ-ÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ·fi ÙÈ˜ ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜. √È ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘Ú-Î·ÁÈ¤˜ Ô˘ ÂÎ‰ËÏÒÓÔÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÔ˘˜ Î·ÏÔÎ·ÈÚÈÓÔ‡˜ Ì‹ÓÂ˜,‰ÈfiÙÈ Â˘ÓÔÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ˙¤ÛÙË˜ Î·È ·Ú·ÙÂ-Ù·Ì¤ÓË˜ ·ÓÔÌ‚Ú›·˜ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘, ÂÈ‚·Ú‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂ ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ·ÂÚ›ˆÓ.

021

022

BA™IKOI ATMO™ºAIPIKOI PY¶OI

µ·ÛÈÎÔ› Ú‡ÔÈ (priority pollutants) Ï¤ÁÔÓÙ·È ÂÎÂ›ÓÔÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ∂˘Úˆ·˚Î‹ ŒÓˆÛË Î·È ÛÙÈ˜ ∏¶∞ fiÛÔ Î·È ÛÂ ¿ÏÏ· ÎÚ¿ÙË:

ñ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ù˘¯ıÂ› Î·È ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÚfiÙ˘Â˜ Ì¤ıÔ‰ÔÈ ‰ÂÈÁÌ·-ÙÔÏË„›·˜ Î·È ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÂÍÂÈ-‰ÈÎÂ˘Ì¤Ó· ÌË¯·Ó‹Ì·Ù·, ÙfiÛÔ ÛÙ· ÛËÌÂ›· ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ËÁ¤˜ fiÛÔ Î·È ÛÙÔÓ ·¤Ú·.

ñ ¤¯Ô˘Ó ıÂÛÈÛÙÂ› Î·È ÈÛ¯‡Ô˘Ó fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ fiÛÔÎ·È fiÚÈ· ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú·.

ñ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÂıÓÈÎ¿ ‰›ÎÙ˘· ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ‹˜ ÙÔ˘˜, Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙ·ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·.

™ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ ·Ó‹ÎÔ˘Ó:

- ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2)

- ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NO2) Î·È Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘: ÌÔÓÔ-ÍÂ›‰ÈÔ (NO) Î·È ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ (NO2)

- ∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO)

- √ ÌfiÏ˘‚‰Ô˜ (Pb), ÏfiÁˆ ÙË˜ ÙÔÍÈÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘

- ∆· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘ ÌÈÎÚfiÙÂÚË˜ ÙˆÓ 10 Ìm, ‰ÈfiÙÈ·˘Ù¿ ÂÈÛÓ¤ÔÓÙ·È. ¢È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ‰‡Ô Î·ÙËÁÔÚ›Â˜: Ù· ∞™10 Î·È Ù· ∞™2,5

- ∆Ô ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ, ÏfiÁˆ ÙË˜ ÂÈÎÈÓ‰˘ÓfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘ (Î·ÚÎÈÓÔÁfiÓÔ). ∞Ó‹-ÎÂÈ Î·È ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ¶ÙËÙÈÎÒÓ √ÚÁ·ÓÈÎÒÓ ∂ÓÒÛÂˆÓ (¶√∂).

∂ÈÏ¤ÔÓ ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ Î·ÙËÁÔÚÈÒÓ, ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÔÈ-fiÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ·›˙Ô˘Ó Î·È ¿ÏÏ· ‰‡Ô Â›‰Ë Ú‡ˆÓ:

- ∆Ô fi˙ÔÓ √3 Ô˘, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ ÛÂ ÂfiÌÂÓÂ˜ ·Ú·ÁÚ¿ÊÔ˘˜, ·Ô-ÙÂÏÂ› ÙÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÛÂ ·ÊıÔÓ›· ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfiÚ‡Ô Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·fi ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ÛÙ· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ¤¯ÂÈ ¿ÌÂÛË Û¯¤ÛË ÌÂ ÙËÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ¶ÙËÙÈÎÒÓ √ÚÁ·ÓÈÎÒÓ ∂ÓÒÛÂˆÓ (¶√∂) ÛÙÔÓ ·¤Ú·. ∏ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ fi˙ÔÓ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È ÌÂ ÂÈ‰ÈÎ¤˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÛÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›·, Î·È

1.3

ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È ÛÙ·ÂıÓÈÎ¿ ·ÛÙÈÎ¿ ‰›ÎÙ˘· Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÌÂ ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Ú‡ˆÓ.- √È ¶ÙËÙÈÎ¤˜ √ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÓÒÛÂÈ˜ (¶√∂) - Volatile Organic Com-pounds (VOC). ∂›Ó·È ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ÌÂ Â·ÚÎ‹ ÙËÙÈÎfiÙËÙ·,ÒÛÙÂ Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÛÙËÓ ·¤ÚÈ· Ê¿ÛË.

Ÿˆ˜ ‹‰Ë ‰È·Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ı· Á›ÓÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· Î·Ù·ÓÔËÙfi ÛÙË Û˘Ó¤-¯ÂÈ·, ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ-Â˜ Ú‡ˆÓ Î·È fi¯È ¤Ó·Ó ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓÔ Ú‡Ô ÌÂ Î·ıÔÚÈÛÌ¤ÓË ¯ËÌÈÎ‹Û‡ÛÙ·ÛË. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë Û‡ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ-‰›ˆÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ·fi Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿, ÛÙÔÈ¯ÂÈ·Îfi Î·ÈÔÚÁ·ÓÈÎfi ¿ÓıÚ·Î·, Ì¤Ù·ÏÏ· Î.Ï. ™ÙÈ˜ ¶ÙËÙÈÎ¤˜ √ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÓÒ-ÛÂÈ˜ (¶√∂) ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ì›· ÔÌ¿‰· ·fi 100 ÂÚ›Ô˘ ‰È·ÊÔ-ÚÂÙÈÎ¤˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹˜ ÂÈÎÈÓ‰˘ÓfiÙËÙ·˜ ÁÈ· ÙËÓ˘ÁÂ›· Î·È ‰Ú·ÛÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÙË ¯ËÌÂ›· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜.

¶∏°∂™ ∫∞π √π ∫Àƒπ√∆∂ƒ∂™ ∂¶π¶∆ø™∂π™∆ø¡ µ∞™π∫ø¡ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫ø¡ ƒÀ¶ø¡

¶ËÁ¤˜

∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, ·¤ÚÈÔ ¿¯ÚˆÌÔ Î·È Â˘‰È¿Ï˘ÙÔ ÛÙÔ ÓÂÚfi, ÂÎ¤-ÌÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÏfiÁˆ ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓÔ˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ıÂ›Ô. √È ÂÎÔÌ¤˜ ·˘Ù¤˜ ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÂ Î·‡ÛÂÈ˜Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·È ·fi ÌË ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, ‰ËÏ·‰‹ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿-‰Â˜. ŒÓ· ÔÏ‡ ÌÈÎÚfi ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ÔÊÂ›ÏÂÙ·È, Ï¤ÔÓ, ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· Ô¯‹Ì·Ù·. ∆Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfiÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ÂÓÒÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÔÛÔÛÙ¿ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· Î·È ÙËÓ ÙÛÈ-ÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›·. √È Ì¤ÛÂ˜ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÛÂ ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·Â›Ó·È ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ 100 Ìg/m3, ÌÂ ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜ Ù· 350 Ìg/m3

(Ì¤ÛË ˆÚÈ·›· ÙÈÌ‹ Ô˘ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ·fi 24 ÊÔÚ¤˜ ÛÂ ¤Ó· ËÌÂÚÔÏÔÁÈ·Îfi ¤ÙÔ˜) Î·È Ù· 125 Ìg/m3 (Ì¤ÛËËÌÂÚ‹ÛÈ· ÙÈÌ‹ Ë ÔÔ›· ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ·fi ÙÚÂÈ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÂ ¤Ó· ËÌÂÚÔÏÔÁÈ·Îfi ¤ÙÔ˜).

023

¢ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2)

024

∆Ô ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ Î·È ÔÈ Á·È¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÔÛÔÛÙ¿ıÂ›Ô˘ (0,5-6,0% Î·Ù¿ ‚¿ÚÔ˜), ÙÔ ÔÔ›Ô ˘¿Ú¯ÂÈ ‰ÂÛÌÂ˘Ì¤ÓÔ ÛÂ·ÓfiÚÁ·ÓÂ˜ ıÂÈÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜, Î·ıÒ˜ Î·È ˆ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎfi ıÂ›Ô. ∫·Ù¿ÙËÓ Î·‡ÛË ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, ÙÔ ıÂ›Ô ÂÎ¤ÌÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·Î˘Ú›ˆ˜ ˆ˜ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2). ªÈÎÚ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÂÎ¤-ÌÔÓÙ·È, Â›ÛË˜, Î·È ˆ˜ ÙÚÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO3).∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÔÍÂÈ‰ÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·È Â›Ó·È ËÎ‡ÚÈ· ·ÈÙ›· ÙÔ˘ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ù‹˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ıÂÈ-ÈÎÒÓ ÈfiÓÙˆÓ Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÔÓÙ·È ÛÙ· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È·. ŸÙ·Ó ÙÔÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ˘‰Ú·ÙÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ¯·ÌËÏfi Î·È ‰ÂÓ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ó¤ÊË, ÙfiÙÂ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÔÍÂÈ‰ÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·¤ÚÈ·Ê¿ÛË. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, fiÙ·Ó ÙÔ ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ˘‰Ú·ÙÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ Î·È ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ó¤ÊË, ÙfiÙÂ Ë ÔÍÂ›‰ˆÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ ˘ÁÚ‹ Ê¿ÛË, ÂÂÈ‰‹ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈÌÂÁ¿ÏË ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ ÓÂÚfi. ∏ ÔÍÂ›‰ˆÛË ÙÔ˘ ‰È·ÏÂÏ˘Ì¤ÓÔ˘ ÛÙ·ÛÙ·ÁÔÓ›‰È· ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÚÔ˜ ıÂÈÈÎ¿ ÈfiÓÙ· (SO4

2-) ÌÔÚÂ›Ó· Á›ÓÂÈ ·fi ÙÔ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ÔÍ˘ÁfiÓÔ (O2) ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ¿ÏÏ· ÔÍÂÈ-‰ˆÙÈÎ¿ Ì¤Û· Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·¤Ú·, fiˆ˜ .¯. ÙÔ fi˙ÔÓ (O3).

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∆· ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ÂÈ‚Ï·‚‹ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙˆÓ·ÓıÚÒˆÓ. ™ÙËÓ ÂÈÛÓÂfiÌÂÓË ÛˆÌ·ÙÈ‰È·Î‹ ‡ÏË, fiÙ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘ÓıÂÈÈÎ¿ ÈfiÓÙ·, ·˘Ù¿ ·›˙Ô˘Ó Û˘ÓÂÚÁÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÂ fiÏÔ ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓÂÈÙÒÛÂˆÓ. ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ë ÂÈÛÓÔ‹ ıÂÈÈÎÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓÂÈ‰ÂÈÓÒÓÂÈ Ù· Û˘ÌÙÒÌ·Ù· Î·È ÙÈ˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ·˘Ù¤˜Ô˘ ı· Â›¯·ÌÂ ·fi ÙËÓ ÂÈÛÓÔ‹ .¯. ·ÓfiÚÁ·ÓË˜ ÛÎfiÓË˜ ··ÏÏ·Á-Ì¤ÓË˜ ·fi ıÂÈÈÎ¿.∆· ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÔÚ·ÙfiÙËÙ·ÂÂÈ‰‹ ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Û˘ÁÎÚ›ÛÈÌÔ ÌÂ Ù· Ì‹ÎË Î‡Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ÔÚ·ÙÔ‡ ÊˆÙfi˜.∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Î·Ù·ÛÙÚÂÙÈÎfi ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜Ê˘ÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜.

TÔ Î‡ÚÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË˜ ‰È¿Ï˘ÛË˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ÛÙ· ÛÙ·ÁÔÓ›‰È· ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·È ÙË˜ ÔÍÂ›‰ˆÛ‹˜ ÙÔ˘

025

Â›Ó·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ıÂÈÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ÈÛ¯˘Úfi ÔÍ‡. ∞˘Ù‹Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ÔÍ‡ÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ë Î‡ÚÈ· ·ÈÙ›· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÙË˜ fiÍÈÓË˜‚ÚÔ¯‹˜. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ıÂÈÈÎÒÓ ÈfiÓÙˆÓ ÛÙÈ˜ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ Î·Ù·ÎÚËÌÓ›ÛÂÈ˜ (‚ÚÔ¯‹, ¯ÈfiÓÈ), ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÓÈÙÚÈÎ¿ÈfiÓÙ· (¡√3

-) Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Ô˘ ÂÎ¤-ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·È Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó Î·È ·˘Ù¿ ÛÙË ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁ›· ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜.

∏ fiÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹ ıÂˆÚÂ›Ù·È ¤Ó· ·fi Ù· ÛÔ‚·ÚfiÙÂÚ· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ-Î¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ÂÌ‚¤ÏÂÈ·˜. ™˘ÓÔÙÈÎ¿, ÔÈ Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ Â›Ó·È:

ñ ∞‡ÍËÛË ÙË˜ ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ·˜ Î·È ÙË˜ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ ÏfiÁˆ·‡ÍËÛË˜ ÙË˜ ÔÍ‡ÙËÙ·˜ ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÊ·ÓÂÈ·ÎÒÓ ÓÂ-ÚÒÓ. ª¤Ù·ÏÏ· fiˆ˜ ÙÔ ·ÚÁ›ÏÈÔ, Ô ÌfiÏ˘‚‰Ô˜, Ô „Â˘‰¿ÚÁ˘ÚÔ˜ Î·ÈÙÔ Î¿‰ÌÈÔ Á›ÓÔÓÙ·È Â˘‰È¿Ï˘Ù· Î·È, ÁÈ’ ·˘Ùfi, ‚ÈÔÚÔÛÏ‹„ÈÌ·, Î·È Â›-Ó·È ÙÔÍÈÎ¿ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ˙ÒÓÙÂ˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜.

ñ ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ·fi ÙË ‰È·Ï˘ÙÔÔ›ËÛË Ù¤ÙÔÈˆÓ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ ÛÂ ˙ˆÈÎÔ‡˜Î·È Ê˘ÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜.

ñ ¢È·Ï˘ÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘ (CaCO3) ÙˆÓ Ì·ÚÌ¿-ÚˆÓ ÏfiÁˆ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ÛÂ ıÂÈÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ (CaSO4), ÙÔ ÔÔ›ÔÂ›Ó·È ÔÏ‡ ‰È·Ï˘Ùfi ÛÙÔ ÓÂÚfi. ∆Ô ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È Ë Û‡ÓÙÔÌËÊıÔÚ¿ ÙˆÓ Ì·ÚÌ¿ÚˆÓ ÛÙ· ÎÙ›ÚÈ· Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙ· ·Ú¯·›· ÌÓË-ÌÂ›·. ∏ ·ÏÏÔ›ˆÛË Î·È ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË ÏÂÙÔÌÂÚÂÈÒÓ ÛÙ· ÌÓËÌÂ›·Î·È ÛÙ· ¤ÚÁ· Ù¤¯ÓË˜ Ô˘ ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È ÛÂ Ú˘·ÛÌ¤ÓË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ··Ú·ÙËÚ‹ıËÎÂ Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ÛÙ· Ì¿ÚÌ·Ú· ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ·.∞˘Ù‹ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘ ÛÂ ıÂÈ-ÈÎfi, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ıÂÈÈÎÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È ÙˆÓıÂÈÈÎÒÓ ÈfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Î·Ù·ÎÚËÌÓ›ÛÂˆÓ.

ñ ∆· ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÂÈÙ·¯‡ÓÔ˘Ó ÙË ÊıÔÚ¿ ÙˆÓ ÂÈ¯ÚÈÛÌ¿ÙˆÓ(Ù· ·Ô¯ÚˆÌ·Ù›˙Ô˘Ó), ‰È·‚ÚÒÓÔ˘Ó ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÏÏÈÎ¤˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈÂ˜ Î·ÈÚÔÎ·ÏÔ‡Ó ÚÒÈÌË Á‹Ú·ÓÛË ÛÙÈ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ›ÓÂ˜. ∂ÔÌ¤Óˆ˜, Ù·ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ÚÒÈÌË Á‹-Ú·ÓÛË Î·È ÊıÔÚ¿ ÙˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ ÙÔ˘ ‰ÔÌËÌ¤ÓÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜,ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·Ó¿ÁÎË˜ Û˘¯Ó‹˜ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË˜, ÌÂÛ˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË.

026

¶ËÁ¤˜

∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Ô˘ ··ÓÙÒÓÙ·È ÛÂ ›¯ÓË ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi·¤Ú· Â›Ó·È ÂÙ¿: NO, NO2, NO3, N2O, N2O3, N2O4 Î·È N2O5. ∆· ÔÍÂ›‰È·Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜Â›Ó·È ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ (¡√) Î·È ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (¡√2).

∏ Î˘ÚÈfiÙÂÚË ËÁ‹ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ËÎ·‡ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ. À¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô Î‡ÚÈÔÈ ÙÚfiÔÈ Û¯ËÌ·-ÙÈÛÌÔ‡ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ:

1. √ ıÂÚÌÈÎfi˜ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜, Î·Ù¿ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ Î·È ÙÔ ¿˙ˆÙÔ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÙË˜ Î·‡ÛË˜ÏfiÁˆ ÙË˜ ˘„ËÏ‹˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ (¿Óˆ ·fi 1.000Ô∫ ÂÚ›Ô˘).√ÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ıÂÚÌÈÎ¿ Î·È ·fi¿ÏÏË ËÁ‹ ÂÎÙfi˜ ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Ë ÔÔ›· Ó·¤¯ÂÈ ˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ÛÂ ˘„Ë-Ï‹ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·.

2. √ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÔÍÂ›‰ˆÛË Û˘ÛÙ·-ÙÈÎÒÓ ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹, ı· Ú¤ÂÈ Ù· Î·‡ÛÈÌ·Ó· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ·˙ˆÙÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜. ∆· ÔÚ˘ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó·˙ˆÙÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ÛÂ ÔÛÔÛÙ¿ Ô˘ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜,·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙËÓ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜. ∆Ô Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ Î·È Ù· ÂÏ·-ÊÚ¿ ÎÏ¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ‰ÂÓ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó Î·ıfiÏÔ˘ ·˙ˆÙÔ‡-¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜, ÂÓÒ ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ Á·È¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Î·È ‚·ÚÈ¿ ÎÏ¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ·˙ˆÙÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ÛÂ ÔÛÔÛÙfiÌ¤¯ÚÈ 3% Î·Ù¿ ‚¿ÚÔ˜.

√È Ì¤ÛÂ˜ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÂ ·ÛÙÈ-Î¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î˘Ì·›ÓÔÓÙ·È ÌÂÙ·Í‡ 20-90 Ìg/m3. √È ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜Â›Ó·È 200 Ìg/m3 (Ì¤ÛË ˆÚÈ·›· Ô˘ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÙ·ÈÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi 18 ÊÔÚ¤˜ ·Ó¿ ËÌÂÚÔÏÔÁÈ·Îfi ¤ÙÔ˜) Î·È Ì¤ÛË ÙÈÌ‹·Ó¿ ËÌÂÚÔÏÔÁÈ·Îfi ¤ÙÔ˜ Ù· 40 Ìg/m3.

¢ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NO2) - OÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘

027

™ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·Ú¯ÈÎ¿ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘, ÙÔÔÔ›Ô ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û¯ÂÙÈÎ¿ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ. ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÌfiÚÈ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÚfiÏÔ Ô˘ ‰È·-‰Ú·Ì·Ù›˙ÂÈ ÛÙËÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ ¯ËÌÂ›·. ∞ÏÏËÏÂÈ‰Ú¿ ÌÂ ÙËÓ ËÏÈ·Î‹·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·, Î·È ÛÂ Ì‹ÎË Î‡Ì·ÙÔ˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÙˆÓ 398 nm ÊˆÙÔ‰È-›ÛÙ·Ù·È. ∞fi ÙË ÊˆÙÔ‰È¿Û·ÛË ·˘Ù‹ ·Ú¿ÁÂÙ·È ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘ Î·È ·ÙÔÌÈÎfi ÔÍ˘ÁfiÓÔ. ∆Ô ·ÙÔÌÈÎfi ÔÍ˘ÁfiÓÔ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·ÓÙÈ‰Ú¿ÌÂ ÌÔÚÈ·Îfi ÔÍ˘ÁfiÓÔ, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi fi˙ÔÓÙÔ˜.∆Ô fi˙ÔÓ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·fi ÙË ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎ‹‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi Ú‡Ô. ∏ ËÌÂÚ‹ÛÈ· ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘ (¡√), ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (¡√2) Î·È fi˙ÔÓÙÔ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙÔ Û¯‹-Ì· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›. ¡ˆÚ›˜ ÙÔ Úˆ›, fiÙ·Ó ·Ú¯›˙ÂÈ Ë Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓÔ¯ËÌ¿ÙˆÓ, ¤¯Ô˘ÌÂ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (¡√). °Ú‹ÁÔÚ·, fiÌˆ˜, ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È,‰ÈfiÙÈ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (¡√2). ∫·ıÒ˜ Ë ¤ÓÙ·ÛË

(¶ËÁ‹: Masters G. M., Wendell P., 2007. Introduction to EnvironmentalEngineering and Science, Prentice Hall, 3rd edition)

∏ÌÂÚ‹ÛÈ· ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘, ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘Î·È fi˙ÔÓÙÔ˜ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜

028

ÙË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ·˘Í¿ÓÂÙ·È ÚÔ˜ ÙÔ ÌÂÛËÌ¤ÚÈ, ·˘Í¿ÓÂ-Ù·È Ô Ú˘ıÌfi˜ ÙË˜ ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎ‹˜ ‰È¿Û·ÛË˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ¤¯Ô˘ÌÂ ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘, ÌÂ Ù·˘Ùfi-¯ÚÔÓË ·‡ÍËÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜. ∆Ô fi˙ÔÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔÈÛ¯˘Úfi ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi, ÒÛÙÂ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÙÈ˜ ·ÔÁÂ˘Ì·ÙÈÓ¤˜ ÒÚÂ˜, ‰ÂÓ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ·‡ÍËÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘.∂ÈÏ¤ÔÓ, ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË Î·È ¿ÏÏˆÓÂÓÒÛÂˆÓ Î·È, ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ÔÍÂÈ‰ˆÌ¤ÓˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÎfiÚÂÛÙˆÓ ˘‰ÚÔ-ÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ. ŸÙ·Ó ÂÈÎÚ·ÙÂ› ËÏÈÔÊ¿ÓÂÈ· Î·È ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂÎÔÌ¤˜ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÙfiÛÔ ÔÈ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ¤˜ ·˘ÍË-Ì¤ÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ fi˙ÔÓÙÔ˜ fiÛÔ Î·È ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÔÍÂÈ‰ˆ-Ì¤ÓˆÓ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ (‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ) ÂÚÌËÓÂ‡ÔÓÙ·È·fi ¤Ó·Ó ÔÏ‡ÏÔÎÔ Î‡ÎÏÔ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓ. ∏ ÏÂÈ-Ô„ËÊ›· ÙˆÓ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ Î‡-ÎÏÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜Â›Ó·È ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ÁÈ· ÙË ‰ËÌfiÛÈ· ˘ÁÂ›·.

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘, ·Ó Î·È ÌÔÚÂ› Ó· Û˘Ó‰ÂıÂ› ÌÂ ÙËÓ ·ÈÌÔ-ÁÏÔ‚›ÓË ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜, ÂÂÈ‰‹ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È ÛÂ ÔÏ‡ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·-Î·, ‰ÂÓ ÚÔÎ·ÏÂ› ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·.∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔ ÁÈ· ÂÚÂıÈÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ·Ó·-ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ŸÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Î·È Ë ¤ÓÙ·ÛË ÙÔ˘ ËÏÈ·-ÎÔ‡ ÊˆÙfi˜ Â·ÚÎÂ› ÁÈ· ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜, Ù·Û˘ÌÙÒÌ·Ù· Î·È ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È, Î˘Ú›ˆ˜,·fi ÙÔ˘˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜ Ú˘·ÓÙ¤˜:

ñ ÙÔ fi˙ÔÓ, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È Ô ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi˜ Ú‡Ô˜ Ô˘ ··ÓÙ¿Ù·È ÛÂÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÊıÔÓ›· Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎ‰‹ÏˆÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘. ∆Ôfi˙ÔÓ Â›Ó·È ÈÛ¯˘Úfi ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi. √È ÂÌÊ·Ó¤ÛÙÂÚÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÈ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜ Î·È, ÁÂÓÈÎfiÙÂ-Ú·, Ù· Ê˘ÙÈÎ¿ Â›‰Ë. ∆Ô fi˙ÔÓ ÚÔÛ‚¿ÏÏÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔ-

029

Î·ÏÂ› ÁÚ‹ÁÔÚË Á‹Ú·ÓÛË Î·È, ÁÂÓÈÎ¿, ÌÂÈÒÓÂÈ ÙËÓ ·ÓÙÔ¯‹ ÙˆÓÊ˘ÙÈÎÒÓ ÂÈ‰ÒÓ, ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÔÏÔÛ¯ÂÚ‹ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ÙÔ˘˜. °È· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ fi˙ÔÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È ÌÂ ÂÈ‰ÈÎ¤˜ ‰È·-Ù¿ÍÂÈ˜ ÛÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›· Î·È, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿Î¤ÓÙÚ·, ÛÙ· ‰›ÎÙ˘· ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË˜ ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·, ÔÈÙÈÌ¤˜ ÙË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·Ú¿ÏÏË-Ï· ÌÂ ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘.

ñ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜, fiˆ˜ Â›Ó·È Ë ·ÎÚÔÏÂ˝ÓË, ËÊÔÚÌ·Ï‰Â˛‰Ë, ÙÔ ÓÈÙÚÈÎfi ˘ÂÚÔÍ˘·ÎÂÙ‡ÏÈÔ Î·È ÙÔ ÓÈÙÚÈÎfi ˘ÂÚÔ-Í˘‚ÂÓ˙Ô˛ÏÈÔ, Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ˘Â‡ı˘Ó· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÚÂıÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ‚ÏÂÓÓÔÁfiÓˆÓ ÙˆÓ Ì·ÙÈÒÓ Î·È ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎ‰‹-ÏˆÛË ÙÔ˘ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜. √È Ú˘·ÓÙ¤˜ ·˘ÙÔ› ÚÔÎ·ÏÔ‡ÓÛ˘ÌÙÒÌ·Ù· ‰˘ÛÊÔÚ›·˜ Î·È ÂÓ¤¯ÔÓÙ·È ÁÈ· Ù· ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓ·ÔÛÔÛÙ¿ Î·ÚÎÈÓÔÁÂÓ¤ÛÂˆÓ ÛÙÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ fiÏÂˆÓ4.

∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ› Ú‡ÔÈ ¤¯Ô˘Ó ÛË-Ì·ÓÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ˘˜ Ê˘ÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙÈ˜·ÁÚÔÙÈÎ¤˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜ ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÛÂ ÌÂ-Á¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·. ∏ ¤ÎıÂÛË ÙˆÓ Ú¿ÛÈÓˆÓ ÌÂÚÒÓ ÙˆÓ Ê˘ÙÒÓÛÂ ÙÂ¯ÓËÙ‹ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÁ¿ÏˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘·˙ÒÙÔ˘ ÚÔÎ·ÏÂ› ÛÙ›ÁÌ·Ù· ÛÙ· Ê‡ÏÏ· Î·È Á‹Ú·ÓÛË ÙˆÓ Ê˘ÙÈÎÒÓÈÛÙÒÓ. ∏ ¤ÎıÂÛË ÛÂ 10 ppm ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÚÔÎ·ÏÂ›,Â›ÛË˜, ÂÈ‚Ú¿‰˘ÓÛË ÙÔ˘ Ú˘ıÌÔ‡ ÙË˜ ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂÛË˜.∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÚÔÎ·ÏÔ‡Ó ÁÚËÁÔÚfiÙÂÚË ÊıÔÚ¿ Î·È Á‹Ú·Ó-ÛË ÛÙ· ˘ÏÈÎ¿ ÙÔ˘ ‰ÔÌËÌ¤ÓÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, fiˆ˜ ·Ô¯ÚˆÌ·ÙÈ-ÛÌfi ÛÙ· ÂÈ¯Ú›ÛÌ·Ù· Î·È ‰È¿‚ÚˆÛË ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÏÏÈÎ¤˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈÂ˜.∆¤ÏÔ˜, ÂÂÈ‰‹ Ë ÙÂÏÈÎ‹ Ù‡¯Ë ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È Ë ÌÂ-Ù·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘˜ ÛÂ ÓÈÙÚÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Î·È ÓÈÙÚÈÎfi ÔÍ‡ Ô˘ ·Ô¯ˆ-Ú›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ì¤Ûˆ ÙˆÓ Î·Ù·ÎÚËÌÓ›ÛÂˆÓ, Ù· ÔÍÂ›-‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜.

4. http://www.epa.gov/ttn/atw/hlthef/hapindex.html, James E. Ph. D., 2004.Principles of Environmental Chemistry, Girard, Jones & Bartlett Publishers,1st edition.

¶ËÁ¤˜

∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Â›Ó·È ¤Ó· ¿¯ÚˆÌÔ, ¿ÔÛÌÔ Î·È ¿ÁÂ˘ÛÙÔ·¤ÚÈÔ Î·È Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÊıÔÓ›· ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜.∏ ÔÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙË˜ ˘ÁÂ›·˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Â›Ó·ÈÙ· 10 mg/m3 (Ì¤ÁÈÛÙÔ˜ ËÌÂÚ‹ÛÈÔ˜ Ì¤ÛÔ˜ fiÚÔ˜ ÔÎÙ·ÒÚÔ˘). ∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ·Ú¿ÁÂÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ·ÙÂÏ‹ Î·‡ÛË ÙˆÓÎ·˘Û›ÌˆÓ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ‰ËÏ·‰‹ fiÏˆÓ ÙˆÓÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ (Á·È¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÚÔ˚fiÓÙ· ÂÙÚÂÏ·›Ô˘, Ê˘ÛÈÎfi·¤ÚÈÔ), ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘ Í‡ÏÔ˘. ∏ ·ÙÂÏ‹˜ Î·‡ÛË ÙˆÓ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Ô‰ËÁÂ› ÛÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi CO, ÂÓÒ fiÙ·Ó Ë Î·‡ÛËÂ›Ó·È Ï‹ÚË˜, Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2). ∆Ô ÌÔÓÔ-ÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ·Ú¿ÁÂÙ·È fiÙ·Ó ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ·fi ÙÈ˜ ·ÎfiÏÔ˘-ıÂ˜ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÌÂÙ·‚ÏËÙ¤˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË (·ÚÎÂÙ¿ ·˘ÍË-Ì¤ÓË) ÙÈÌ‹:- ÙÚÔÊÔ‰ÔÛ›· ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ÌÂ ÔÍ˘ÁfiÓÔ- ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙË˜ ÊÏfiÁ·˜- ¯ÚfiÓÔ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÂ ˘„ËÏ‹ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·- Ù˘Ú‚Ò‰Ë˜ ÚÔ‹ (Â·ÚÎ‹˜ ·Ó¿ÌÈÍË) ÛÙÔ ¯ÒÚÔ ÙË˜ Î·‡ÛË˜

√È ·Ú·¿Óˆ ·Ú¿ÌÂÙÚÔÈ ÂÏ¤Á¯ÔÓÙ·È ·˘ÛÙËÚfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ÂÚ›Ùˆ-ÛË ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·‡ÛË˜ ÛÂ Û‡ÁÎÚÈÛË ÌÂ Ù· ‰È¿-ÊÔÚ· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·, Ù· ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó, Î·È ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, ÛË-Ì·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. ∆Ô 70% Â-Ú›Ô˘ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙ·ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·. √È ˆÚÈ·›Â˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÔ-ÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÂ ÌÈ· ·ÛÙÈÎ‹ ÂÚÈÔ¯‹ ·ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ÙÈ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ·È¯Ì‹˜ ÙË˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜.

030

ªÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO)

031

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡-Ô˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÂÈÙÒÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ∆Ô ÌÔ-ÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÂËÚÂ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ÛÙÔ ·›Ì·. ŸÙ·Ó ÂÈÛÓ¤ÂÙ·È, ·ÓÙÈÎ·ıÈÛÙ¿ ÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ ·fiÙËÓ ·ÈÌÔÁÏÔ‚›ÓË ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜ Î·È Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ Î·Ú‚ÔÍ˘·ÈÌÔÁÏÔ‚›-ÓË (COHb). ∞˘Ùfi Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÂÂÈ‰‹ ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·¤¯ÂÈ ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¯ËÌÈÎ‹ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÌÂ ÙËÓ ·ÈÌÔÁÏÔ‚›ÓË ·fi·˘Ù‹Ó Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ. ∂ÔÌ¤Óˆ˜, fiÙ·Ó ·˘Ùfi ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔÓ·¤Ú·, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÂ ÌÈÎÚ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜, ÌÔÚÂ› Ó· ÌÂÈÒÛÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈ-Î¿ ÙÔ ÌÂÙ·ÊÂÚfiÌÂÓÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ ·fi ÙÔ ·›Ì·. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË˜ ÌÂ›ˆ-ÛË˜ ÙÔ˘ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ÛÙÔ ·›Ì· Â›Ó·È ÂÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ‰È·ÓÔËÙÈÎ¤˜ ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Î·È ·‡ÍËÛË ÙˆÓ Î·Ú‰È·ÎÒÓ Ú˘ıÌÒÓ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ Ó· ÂÍÔ˘‰ÂÙÂÚÒÛÂÈ ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÙÔ˘ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘. °È· Ó·ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘ÌÂ ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙÔ·›Ì·, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÔÛÔÛÙ¿ ÙË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÎÔÚÂ-ÛÌÔ‡ ÙË˜ ·ÈÌÔÁÏÔ‚›ÓË˜ ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜ ÛÂ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·.

∆· Û˘ÌÙÒÌ·Ù· ÙË˜ Â›‰Ú·ÛË˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Â›Ó·ÈÂÓÙÔÓfiÙÂÚ· ÛÙ· Â˘·›ÛıËÙ· ¿ÙÔÌ·, fiˆ˜ .¯. ÛÂ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘¿Û¯Ô˘Ó ·fi Î·Ú‰È·ÁÁÂÈ·Î¤˜ ·ı‹ÛÂÈ˜. ™Â ÔÛÔÛÙ¿ COHb 2,5%·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ·ÓÙ›ÏË„Ë˜ ÙË˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ÂÓfi˜ Ë¯ËÙÈÎÔ‡ Û‹Ì·ÙÔ˜. ™Â ÔÛÔÛÙ¿ 10% ÂÎ‰ËÏÒÓÔÓÙ·È ·‰È·ıÂÛ›Â˜Î·È ÔÓÔÎ¤Ê·ÏÔÈ. ¶ÔÛÔÛÙ¿ ¿Óˆ ÙÔ˘ 50% ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ı·Ó·ÙËÊfi-Ú·. ∆Ô ÔÛÔÛÙfi ‰¤ÛÌÂ˘ÛË˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ·fi ÙËÓ·ÈÌÔÁÏÔ‚›ÓË ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú·, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ¤ÎıÂÛË˜. ™ÙÈ˜ ·ÛÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿Ó-ıÚ·Î· Û˘¯Ó¿ Î˘Ì·›ÓÔÓÙ·È ÌÂÙ·Í‡ 5 Î·È 50 ppm, ÂÓÒ ÔÈ Ô‰ËÁÔ› ÙˆÓÔ¯ËÌ¿ÙˆÓ ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ÛÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ¤ˆ˜ 100 ppm. µÂ-‚·›ˆ˜, ÔÈ Î·ÓÈÛÙ¤˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi Â›Â‰· COHb ÛÙÔ ·›Ì·ÌÂÙ·Í‡ 5% Î·È 10% Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÂÈ‚·Ú˘Ì¤ÓÔ ÛÂÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÛÂ ÎÏÂÈÛÙÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜ (ÌÂÙ·-Í‡ 20 Î·È 30 ppm).

¶ËÁ¤˜

√ ÌfiÏ˘‚‰Ô˜ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙ· ‚·Ú¤· Î·È ÙÔÍÈÎ¿ Ì¤Ù·ÏÏ·. ∏ ÔÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ Â›Ó·È Ë ¯·ÌËÏfiÙÂÚË ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜: 0,5 Ìg/m3.À„ËÏfiÙÂÚË ÙÈÌ‹, Ì¤¯ÚÈ 1 Ìg/m3, ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ¿ÌÂÛË ÁÂÈÙ-Ó›·ÛË ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ËÁÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ Ú˘-·ÓıÂ›ÛÂ˜ ·fi ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ. ∏ Â-ÚÈÔ¯‹ ÛÙËÓ ÔÔ›· ÈÛ¯‡Ô˘Ó ˘„ËÏfiÙÂÚÂ˜ ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜ ‰ÂÓ Ú¤-ÂÈ Ó· ÂÎÙÂ›ÓÂÙ·È ¤Ú·Ó ÙˆÓ 1.000 Ì¤ÙÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤-ÓÂ˜ ËÁ¤˜.∏ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Û˘Ó‰¤ıËÎÂ ÛÙÂÓ¿,È‰È·›ÙÂÚ· ·fi Ù· Ì¤Û· ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ· Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘1990, ÌÂ ÙÔÓ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ. √ Ìfi-Ï˘‚‰Ô˜, ÌÂ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÌÈ·˜ ÙËÙÈÎ‹˜ ¤ÓˆÛ‹˜ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ÙÂÙÚ··Èı˘ÏÈ-Ô‡¯Ô˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘, ÚÔÛÙ›ıÂÙÔ ÛÙ· Î·‡ÛÈÌ· Û·Ó ·ÓÙÈÎÚÔÙÈÎfi ÁÈ· ÙÈ˜ÌË¯·Ó¤˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹˜ Î·‡ÛË˜. ª¤¯ÚÈ Î·È ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1970, ÔÈÙÈÌ¤˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, È‰È·›-ÙÂÚ· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ‰ÈÂıÓÒ˜·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ ÛÂ ·ÓËÛ˘¯ËÙÈÎ¿ Â›Â‰·. ªÂ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔ-ÏÔÁ›·˜ ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ, Ë ÚÔÛı‹ÎË ÙÔ˘ ÙÂÙÚ··Èı˘-ÏÈÔ‡¯Ô˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙÈ˜ ‚ÂÓ˙›ÓÂ˜ Î·Ù·ÚÁ‹ıËÎÂ, ‰ÈfiÙÈ Î·Ù¤ÛÙÚÂÊÂ,«‰ËÏËÙËÚ›·˙Â», fiˆ˜ Ï¤ÁÂÙ·È, ÙÔ˘˜ Î·Ù·Ï‡ÙÂ˜. ŒÙÛÈ, ÂÓÒ ÚÈÓ ÙËÓ·ÏÏ·Á‹ Ù‹˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÙËÓ Î·ıÈ¤ÚˆÛË ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ·˘-ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Â›¯·Ó Ï¿‚ÂÈ ·ÓËÛ˘¯ËÙÈÎ¿ ·˘ÍË-Ì¤ÓÂ˜ ÙÈÌ¤˜, È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤-ÓÙÚˆÓ, Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ·fi Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ· ¤¯Ô˘ÓÌÂÈˆıÂ› ·ÁÎfiÛÌÈ· Î·Ù¿ 98% Î·È ÔÈ ÙÈÌ¤˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÌÂÈˆÌ¤-ÓÂ˜. ÕÏÏË Î‡ÚÈ· ËÁ‹ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Û‹ÌÂÚ· ·ÔÙÂ-ÏÔ‡Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿-‰ÂÈÁÌ·, ÔÈ ÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. √È ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ·˘Ù¤˜ Û˘Ó‹-ıˆ˜ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· ÛÂ ˘„ËÏ¤˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜ Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿-

032

ªfiÏ˘‚‰Ô˜ (Pb)

ÓÔ˘Ó ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË ıÂÚÌÒÓ ··ÂÚ›ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∞˘Ùfi ¤¯ÂÈˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ „‡ÍË ÙˆÓ ıÂÚÌÒÓ ··ÂÚ›ˆÓ ÛÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· ·¤Ú· Î·È ÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ Ì¤ÚÔ˘˜ ÙË˜·¤ÚÈ·˜ ÛÂ ÛˆÌ·ÙÈ‰È·Î‹ Ê¿ÛË, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÔÏ‡ÌÈÎÚÒÓ-ÏÂÙÒÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ. ∆· ÛˆÌ·Ù›‰È· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÂÈÎ›Ó-‰˘Ó· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÁÂ›·, ‰ÈfiÙÈ, ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÙÔ˘˜, ·ÈˆÚÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÁÈ· ÌÂÁ¿Ï· ¯ÚÔÓÈÎ¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· Î·È ÂÈÛÓÂfiÌÂÓ· Î·-ÙÂÈÛ‰‡Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÓÂ‡ÌÔÓÂ˜. ∞fi ÙÈ˜ Î˘„ÂÏ›‰Â˜ ÙˆÓ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓ ÔÌfiÏ˘‚‰Ô˜ ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔ ·›Ì·. √È ˘„ËÏfiÙÂÚÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÌÔ-Ï‡‚‰Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ··ÓÙÒÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÎÔÓÙ¿ ÛÂ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿-ÛÂÈ˜ ¯˘ÙËÚ›ˆÓ Î·È Î·Ì›ÓˆÓ Î·È ÛÂ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ Ì·Ù·ÚÈÒÓ.

033

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ

Στη χώρα µας υπάρχει µία χαρακτηριστική περίπτωσηεκποµπών τοξικών σωµατιδίων που περιέχουν µόλυβδο.Στο Λαύριο λειτουργούσαν από την αρχαιότητα τα µεταλ-λεία τα οποία έδωσαν τον άργυρο και συνδέθηκαν άρρη-κτα µε τους κλασσικούς χρόνους και τον Χρυσό Αιώνατου Περικλή. Μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ούαιώνα, η µεταλλευτική και µεταλλουργική δραστηριότη-τα ήταν πολύ αξιόλογη. Από τις δραστηριότητες αυτέςσυσσωρεύτηκαν σε πολύ µικρή χωρική έκταση µεγάλεςποσότητες στερεών αποβλήτων, τα οποία δεν έτυχανκαµιάς ιδιαίτερης διαχείρισης. Ένα από τα κύρια είδη τωναποβλήτων είναι λεπτόκοκκο και ψαθυρό, αποτελείταιαπό ανθρακικά άλατα του µολύβδου και είχε αποτεθείστην περιοχή σε µεγάλους ακάλυπτους σωρούς.Ο αέραςπαρέσυρε και µετέφερε αυτήν την τοξική σκόνη παντού,για πολλά χρόνια. Επί σειρά ετών, έχουν καταγραφεί οιεπιπτώσεις στον τοπικό πληθυσµό και υπάρχουν σχετι-κές επιδηµιολογικές µελέτες και ανακοινώσεις που ανα-

034

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

√ Î‡ÚÈÔ˜ ÛÙfi¯Ô˜ ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÓÂ˘ÚÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·,È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· Ù· ·È‰È¿ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÓ‹ÏÈÎÂ˜. ∂ËÚÂ¿˙ÂÈ,fiÌˆ˜, Î·È Î¿ıÂ fiÚÁ·ÓÔ Î·È Û‡ÛÙËÌ· ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜. ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·ÓÔËÙÈÎ‹˜ ˘ÛÙ¤ÚËÛË˜ Î·È Ì·ıËÛÈ·Î¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙ· ·È‰È¿, ÚÔ-‚Ï‹Ì·Ù· Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÓ‹ÏÈÎÂ˜, ÎÈÓËÙÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·,·Ó·ÈÌ›Â˜, ÓÂÊÚÔ¿ıÂÈÂ˜, ·‡ÍËÛË ·ÚÙËÚÈ·Î‹˜ ›ÂÛË˜, ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·ÛÙÈ˜ ÂÁÎ‡Ô˘˜, ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÁÔÓÈÌfiÙËÙ·˜, ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÈÛÙˆıÂ› ÛÂ ÔÚ-Á·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÂÎÙÂıÂÈÌ¤ÓÔ˘˜ ÛÂ ÌfiÏ˘‚‰Ô Î·È ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›-Ô˘˜ ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙÔ ·›-Ì·. √È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÛÔ‚·Ú¤˜ Â›ÙÂ ·˘Ùfi˜ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔ ÛÒÌ· ·fi ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ Â›ÙÂ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÓÔ‹.√È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘ ÛÙ· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ¿ÚÚË-ÎÙ· ÌÂ ÙËÓ ÙÔÍÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ˙ÒÓÙÂ˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜. ∆fiÛÔ ËÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ ÛÂ ÔÈÔ ‚·ıÌfi ı· ‰È·‰ÔıÂ› Ì¤Û· ÛÂ ¤Ó·Ê˘ÛÈÎfi Ì¤ÛÔ, fiÛÔ Î·È Ë ÙÔÍÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ ÙËÓ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘ ÛÂ ‰È·Ï˘Ù‹ ÌÔÚÊ‹. °ÂÓÈÎ¿, fiÙ·Ó ¤Ó· ÙÔÍÈÎfi Ì¤Ù·ÏÏÔÂ›Ó·È ÛÂ ‰È·Ï˘Ù‹ ÌÔÚÊ‹, ÙfiÙÂ Â›Ó·È Î·È ‚ÈÔÚÔÛÏ‹„ÈÌÔ.

φέρουν τα σοβαρά προβλήµατα στο κεντρικό νευρικόσύστηµα, µαθησιακά προβλήµατα και προβλήµατα νοη-τικής υστέρησης στα παιδιά. Πρόσφατα, από τη δεκαε-τία του 1990 περίπου, και ενώ οι επιπτώσεις στη δηµόσιαυγεία ήταν πλέον γεγονός,και οι µηχανισµοί της διάδοσηςτης ρύπανσης έγιναν κατανοητοί, γίνεται πιο συστηµατι-κή προσπάθεια διαχείρισης των αποβλήτων στο Λαύριο.Στο πλαίσιο αυτό, έχουν αναπτυχθεί και εφαρµόζονταικαι τεχνικές περιορισµού της κινητικότητας της τοξικήςαυτής σκόνης που χαρακτηρίζεται από µεγάλη περιεκτι-κότητα σε µόλυβδο.

¶ÚÈÓ ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘ÌÂ Ó· ÌÈÏ¿ÌÂ ÁÈ· ∞ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ™ˆÌ·Ù›‰È· (∞™), ı·Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍËÁ‹ÛÔ˘ÌÂ ÁÈ·Ù› ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ Ô ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ÛÂÌÂÁ¤ıË ‹, Î·Ï‡ÙÂÚ·, ÛÂ Ù¿ÍÂÈ˜ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜, Î·È Ó· ÂÍËÁ‹ÛÔ˘ÌÂ ÙÈ ÛË-Ì·›ÓÔ˘Ó Ù· Û‡Ì‚ÔÏ· 10 Î·È 2,5 ‰›Ï· ÛÙË Û‡ÓÙÌËÛË ∞™. ∆· ·Èˆ-ÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ÌÂÁ¤ıËÎ·È Û¯‹Ì·Ù·. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ «·ÂÚÔ-‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¿ÌÂÙÚÔ» Ô˘ Â›Ó·È Ë ‰È¿ÌÂÙÚÔ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë˜ ÛÊ·›-Ú·˜, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ Ù· ›‰È· ·ÂÚÔ‰˘Ó·ÌÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· Ú·Á-Ì·ÙÈÎ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È·. ∏ ·ÂÚÔ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¿ÌÂÙÚÔ˜, Ô˘ ÁÈ· Û˘-ÓÙÔÌ›· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ˆ˜ ‰È¿ÌÂÙÚÔ˜, Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÈÎÚ‹Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙËÓ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘ÌÂ ÛÂ ÂÎ·ÙÔÌÌ˘ÚÈÔÛÙ¿ ÙÔ˘ Ì¤ÙÚÔ˘ ‹ ÌÈ-ÎÚfiÌÂÙÚ· (Ìm):1 Ìm = 1 ÂÎ·ÙÔÌÌ˘ÚÈÔÛÙfi ÙÔ˘ Ì¤ÙÚÔ˘!

∆· ÌÂÁ¤ıË ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î˘Ì·›ÓÔÓÙ·È ·fi0,0002 Ìm ¤ˆ˜ 500 Ìm. ∏ ÛÎfiÓË Î·È Ô Î·Ófi˜ Â›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-ÛÙÈÎ¿ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ. ¶·Ï·ÈfiÙÂÚ·, ‰ÂÓ˘‹Ú¯Â Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·Ù¿ ÌÂÁ¤ıË·fi Ù· fiÚÁ·Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú· Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi˜ ÌfiÓÔ Ô ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ÙË˜ Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ.ŸÌˆ˜, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÂÈÙÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·, ·ÏÏ¿, fiˆ˜ı· ‰Ô‡ÌÂ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ô˘ ·˘Ù¿ ·-Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ·Ó·Ù‡-ÍÔ˘ÌÂ Û˘ÛÎÂ˘¤˜ ÔÈ ÔÔ›Â˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚÔ‡Ó ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆ-ÛË ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ù¿ÍÂˆÓ ÌÂÁÂıÒÓ ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ.¢ËÏ·‰‹, Ë ·Ó¿ÁÎË Ó· Í¤ÚÔ˘ÌÂ ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÂ ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ ÌÂÁÂ-ıÒÓ, ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· Ù· Û˘Û¯ÂÙ›˙Ô˘ÌÂ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ·ÏÏ¿ Î·È ÌÂ ¿ÏÏÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ Ô˘ ·˘Ù¿ ·›˙Ô˘Ó ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Ô‰‹ÁËÛÂ ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÎÂ˘‹ Û˘ÛÎÂ˘ÒÓ Ô˘ ‰ÂÈÁÌ·ÙÔ-ÏËÙÔ‡Ó ÔÚÈÛÌ¤ÓË ÂÚÈÔ¯‹ ÌÂÁÂıÒÓ. √È Û˘ÛÎÂ˘¤˜ ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È

035

∞ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ™ˆÌ·Ù›‰È· (∞™10 Î·È ∞™2,5)

036

ÂÊÔ‰È·ÛÌ¤ÓÂ˜ ÌÂ Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÛÙfiÌÈ· Ô˘ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙËÓ Î·Ù·ÎÚ¿-ÙËÛË Î·È, ¿Ú·, ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó .¯.‰È¿ÌÂÙÚÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙˆÓ 10 Ìm, ÒÛÙÂ Ó· ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙÂ ÛÙ· ∞™10,‹ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙˆÓ 2,5 Ìm, ÔfiÙÂ ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙÂ ÛÙ· ∞™2,5. ™‹ÌÂÚ·,ÙÔ ÈÛ¯‡ÔÓ ıÂÛÌÔıÂÙËÌ¤ÓÔ fiÚÈÔ5 ÁÈ· Ù· ∞™10 Â›Ó·È 50 Ìg/m3, ÙÔÔÔ›Ô ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ·fi 35 ÊÔÚ¤˜·Ó¿ ¤ÙÔ˜, ÂÓÒ ÁÈ· Ù· ∞™2,5 ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÈÌ‹-ÛÙfi¯Ô˜ Ù· 25 Ìg/m3, ËÔÔ›· ı· ÈÛ¯‡ÛÂÈ ˆ˜ ÔÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹ ÙËÓ 1/1/2015, ÂÓÒ ı· Ú¤ÂÈ Ó·ÌÂÈˆıÂ› ÛÙ· 20 Ìg/m3 ÙËÓ 1/1/2020. ∂ÂÈ‰‹, ÏÔÈfiÓ, fiÛÔ ÈÔÌÈÎÚ¿ Â›Ó·È Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·, ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ë ÈÎ·ÓfiÙËÙ· Î·ÙÂ›Û‰˘-ÛË˜ ÛÙ· Î·ÙÒÙÂÚ· Ì¤ÚË ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÛÔ‚·ÚfiÙÂÚÂ˜ ÔÈÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·, Ë ÙÈÌ‹-ÛÙfi¯Ô˜ ÁÈ· Ù· ∞™2,5 (25 Ìg/m3)Â›Ó·È ÌÂÈˆÌ¤ÓË Î·Ù¿ ÙÔ ‹ÌÈÛ˘ ·˘Ù‹˜ ÁÈ· Ù· ∞™10 (50 Ìg/m3 ).

¶ËÁ¤˜

√È ËÁ¤˜ ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡ÓÛÂ ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜: Ê˘ÛÈÎ¤˜ Î·È ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜.

º˘ÛÈÎ¤˜ ¶ËÁ¤˜ - ∫·ÙËÁÔÚ›Â˜ ∂ÎÔÌÒÓ

ñ ∂ÈÊ¿ÓÂÈ· ˆÎÂ·ÓÒÓ: ™Ù·ÁÔÓ›‰È· Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ‰È¿ÊÔÚ· ¿Ï·Ù·,.¯. ¯ÏˆÚÈÔ‡¯Ô Ó¿ÙÚÈÔ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙÔ˘·Ó¤ÌÔ˘ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜.

ñ ∂ÈÊ¿ÓÂÈ· Â‰·ÊÒÓ: ∂ÎÔÌ¤˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙËÓ ·ÈÔÏÈÎ‹ ‰È¿‚Úˆ-ÛË ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ. Ã·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÂÂÈÛfi‰È· ÌÂÁ¿ÏË˜ ÎÏ›Ì·Î·˜,ÙfiÛÔ ÛÂ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÛÎfiÓË˜ fiÛÔ Î·È ¯ˆÚÈÎ¿ (ÎÏ›Ì·Î· ÂÚÈÔ¯‹˜),ÁÈ· ÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘ Î·È ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ·ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜.

ñ ∏Ê·ÈÛÙÂÈ·Î¤˜ ÂÎÚ‹ÍÂÈ˜: ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÚˆÙÔÁÂÓ‹ Î·È ‰Â˘ÙÂ-ÚÔÁÂÓ‹ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù·, ÏÔ‡ÛÈ· ÛÂ ıÂÈÈÎ¿.

5. √‰ËÁ›· 2008/50/∂∫

ñ µÈÔÁÂÓ‹˜ ‡ÏË (ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÚˆÙÔÁÂÓ‹ ÛˆÌ·Ù›‰È· Î·È ‰Â˘-ÙÂÚÔÁÂÓ‹ ·fi Û˘Ì‡ÎÓˆÛË ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔ-ÓÙ·È ·fi Ê˘Ù¿).

ñ ∫·‡ÛË ‚ÈÔÁÂÓÔ‡˜ ‡ÏË˜ (·Èı¿ÏË).

ñ ¶ÚÔ˚fiÓÙ· Ê˘ÛÈÎ‹˜ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹˜ ·ÂÚ›Ô˘ ÛÂ ÛˆÌ·Ù›‰ÈÔ, .¯. ıÂÈÈÎ¿·fi ÂÓÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙˆÓˆÎÂ·ÓÒÓ.

∞ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ¶ËÁ¤˜ - ∫·ÙËÁÔÚ›Â˜ ∂ÎÔÌÒÓ

ñ ∂ÎÔÌ¤˜ ÚˆÙÔÁÂÓÔ‡˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰È·Î‹˜ ‡ÏË˜ ·fi ·ÓıÚÒÈÓÂ˜‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ (·Èı¿ÏË, ÛÎfiÓË).

ñ ∫·‡ÛÂÈ˜, È‰È·›ÙÂÚ· ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ‰Â˘ÙÂÚÔ-ÁÂÓÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ÚÔ˚fiÓÙ· ·¤ÚÈˆÓ ·ÓıÚˆÔ-ÁÂÓÒÓ ÂÎÔÌÒÓ fiˆ˜: ıÂÈÈÎ¿ SO4

2- Î·È ÓÈÙÚÈÎ¿ NO3- ·fi ÙËÓ ÔÍÂ›-

‰ˆÛË ·ÂÚ›ˆÓ SO2, NO2 ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·, ‚·Ú¤· Ì¤Ù·ÏÏ·, ˘‰ÚÔÁÔÓ¿Ó-ıÚ·ÎÂ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÌÔÚÈ·ÎÔ‡ ‚¿ÚÔ˘˜.

∞˘Ùfi Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÁÈ· Ù· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Â›Ó·È ËÌÂÁ¿ÏË ·ÓÔÌÔÈÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Î·ÈÛÙÔ ÚfiÓÔ. ŒÙÛÈ, Ù· ·ÓıÚˆÔÁÂÓ‹ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÈ˜ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· Î·È ÛÙÈ˜‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙËÓ ˘Ô‚¿ı-ÌÈÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È Ë ÂÈÛÓÔ‹ ÙÔ˘˜¤¯ÂÈ ÛÔ‚·Ú¤˜ ·ÚÓËÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ÕÏÏÔ ¤Ó· È‰È·›ÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓÂ›Ó·È Ë ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ÙË˜ Û‡ÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜. ∞˘Ù‹ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Î·ÈÛ˘Ó‹ıˆ˜ Î·ıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ËÁ‹ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÏ-Ï¤˜ ÊÔÚ¤˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ÏÔÎË. °È· Ú·ÎÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, Ù· ·ÈˆÚÔ‡-ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· Î·Ù·Ù¿ÛÛÔÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ÛÂ ·ÓfiÚÁ·Ó· Î·È ÔÚÁ·ÓÈÎ¿.∏ ‰È¿ÎÚÈÛË ·˘Ù‹ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂ Ù· Î˘ÚÈfiÙÂÚ· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÛˆÌ·-ÙÈ‰›ˆÓ Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ÂÚ›ÙˆÛË Ó· Â›Ó·È ·ÓfiÚÁ·Ó·, .¯. ÔÍÂ›‰È· ÌÂ-Ù¿ÏÏˆÓ, ıÂÈÈÎ¤˜ Ú›˙Â˜, ÓÈÙÚÈÎ¤˜ Ú›˙Â˜ Î.Ï., ‹ ÔÚÁ·ÓÈÎ¿, .¯. ‰È¿-ÊÔÚÔÈ ‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜. ∞Ó Î·È ÙÔ ı¤Ì· Â›Ó·È ÔÏ‡ÏÔÎÔ Î·È ÔÏ‡ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ, ı· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ‰‡Ô ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Û˘Û¯¤ÙÈÛË˜ ÙË˜Û‡ÛÙ·ÛË˜ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÌÂ ÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜

037

038

ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡ Á¤ÓÂÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜, ·Ú¿-ÁÔÓÙÂ˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›Ó·È ·ÏÏËÏÔÂÍ·ÚÙÒÌÂÓÔÈ.∞˜ ¿ÚÔ˘ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, ÛˆÌ·Ù›‰È· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙË ™·¯¿Ú·. ∆· ÛˆÌ·Ù›‰È· ·˘Ù¿ ı· Â›Ó·È ·ÓfiÚÁ·Ó· Î·È ı·¤¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ‹ Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜ ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË˜ ÏÔ‡-ÛÈ· ÛÂ ·ÚÁ›ÏÈÔ, ˘Ú›ÙÈÔ, ÙÈÙ¿ÓÈÔ Î·È ·Û‚¤ÛÙÈÔ. £· ¤¯Ô˘Ó, Â›ÛË˜, Û¯Â-ÙÈÎ¿ ÌÂÁ¿Ï· ÌÂÁ¤ıË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ 1-10 Ìm, ‰ÈfiÙÈ Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎ·Ó·fi ÌË¯·ÓÈÎ¤˜-Ê˘ÛÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜.∞˜ ¿ÚÔ˘ÌÂ, ÙÒÚ·, ÛˆÌ·Ù›‰È· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜Î·‡ÛË˜, .¯. ·fi ÂÎÔÌ¤˜ ÌË¯·ÓÒÓ ÓÙ‹˙ÂÏ. ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÏÔ‡ÛÈ·ÛÂ ÔÚÁ·ÓÈÎfi Î·È ÛÙÔÈ¯ÂÈ·Îfi ¿ÓıÚ·Î·. ÕÏÏ· ÛˆÌ·Ù›‰È· Ô˘ ÚÔ-¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË Î·˘Û›ÌˆÓ ÏÔ‡ÛÈˆÓ ÛÂ ıÂ›Ô, fiˆ˜ .¯. ÔÏÈÁÓ›ÙË˜, ÙÔ Î¿Ú‚Ô˘ÓÔ Î·È ÙÔ Ì·˙Ô‡Ù, Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú· ·fi ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÔÍÂ›‰ˆÛË˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Ô˘ Â-ÚÈ¤¯ÂÙ·È ÛÙ· ··¤ÚÈ· ÙˆÓ Î·ÌÈÓ¿‰ˆÓ. √È ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎÔ¯ËÌÈÎ¤˜ Î·È Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÔÏ‡ ÌÈÎÚfi-ÙÂÚˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ·fi ·˘Ù¿ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÌË¯·ÓÈ-Î¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ∆· ÛˆÌ·Ù›‰È· ·˘Ù¿ Â›Ó·È fiÍÈÓ·, ÏÔ‡ÛÈ· ÛÂ ıÂÈÈÎ¤˜Ú›˙Â˜ Î·È ¤¯Ô˘Ó ÔÏ‡ ÌÈÎÚ¿ ÌÂÁ¤ıË, ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÙÔ˘ 1 Ìm, Î·È, ÁÈ·ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, Â›Ó·È ÔÏ‡ ÂÈÎ›Ó‰˘Ó· ÁÈ· ÙÔ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎfi.∆¤ÏÔ˜, Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ·Ó¿ ÌÔ-Ó¿‰· Ì¿˙·˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÌÔÚÂ› Ó· ¤¯Ô˘Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¤˜ ÚÔÊËÙÈÎ¤˜È‰ÈfiÙËÙÂ˜. ŒÙÛÈ, ÌÂÙ·Ê¤ÚÔ˘Ó ÚÔÊËÌ¤Ó· ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Û˘ÛÙ·-ÙÈÎ¿ Ô˘ Â›Ó·È ÙÔÍÈÎ¿ Î·È/‹ ¯ËÌÈÎ¿ ÂÓÂÚÁ¿.

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∆· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ÙÔ˘˜, Ì¤Ûˆ ÙË˜ ÚÈÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÏfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎfi. ∞Ó¿ÏÔÁ· ÌÂÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜6:

6. Spegler J. and Wilson R., 1996. Emission, Dispersion and Concentration ofParticles, in Particles in our Air, Concentrations and Health Effects, HarvardSchool of Public Health, Harvard University Press.

∂›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙfi fiÙÈ Ë ÈÎ·ÓfiÙËÙ· Î·ÙÂ›Û‰˘Û‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ·Ó·ÓÂ˘-ÛÙÈÎfi, Ì·˙› Î·È ÌÂ ÙË Û‡ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜, Î·ıÔÚ›˙ÂÈ Î·È ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·.

Ÿˆ˜ ‹‰Ë Î·Ù·Ï·‚·›ÓÔ˘ÌÂ, Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· Â›Ó·È ÂÍ·È-ÚÂÙÈÎ¿ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ Î·È Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÁÈ· Ï‹-ıÔ˜ ·ı‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙˆÓ Î·Ú‰È·-ÎÒÓ ÓÔÛËÌ¿ÙˆÓ. ∏ ∂˘Úˆ·˚Î‹ ŒÓˆÛË (¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· CAFE, Clean AirFor Europe) ÂÎÙÈÌ¿ fiÙÈ Ù· Â›Â‰· ÙˆÓ ∞™2,5 (ÛˆÌ·Ù›‰È· ÌÂ ·ÂÚÔ-‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ‰È¿ÌÂÙÚÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ·fi Ù· 2,5 Ìm) Â›Ó·È ˘Â‡ı˘Ó· ÁÈ·ÙËÓ ·ÒÏÂÈ· ÂÚ›Ô˘ 3.000.000 ÂÙÒÓ ˙ˆ‹˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·È288.000 ÚfiˆÚˆÓ ı·Ó¿ÙˆÓ ·Ó¿ ¤ÙÔ˜, Î˘Ú›ˆ˜ ÏfiÁˆ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈ-ÎÒÓ Î·È Î·Ú‰È·ÎÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ. ∆· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÓÔ¯ÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ·:

- ∞‡ÍËÛË Â˘·ÈÛıËÛ›·˜ ÛÂ ÏÔÈÌÒÍÂÈ˜, ÏfiÁˆ ÂÍ·ÛıÂÓËÌ¤ÓË˜ ¿Ì˘Ó·˜ÙÔ˘ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡.

- ºÏÂÁÌÔÓ¤˜ ÙˆÓ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÒÓ Ô‰ÒÓ, ÔÈ ÔÔ›Â˜ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ ÂÍ·-ÛıÂÓËÌ¤ÓË Î·È ‰˘Û¯ÂÚ‹ ·Ó·Ù·ÏÏ·Á‹ ·ÂÚ›ˆÓ Î·È ˘ÔÍ·ÈÌ›·.

- ¶ÚfiÎÏËÛË ÊÏÂÁÌÔÓÒÓ ÛÙÈ˜ Î˘„ÂÏ›‰Â˜ ÙˆÓ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓ ·fi ÔÏ‡ÌÈÎÚ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È·, ÌÂ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË ÂÓ‰È·Ì¤ÛˆÓ Ô˘ÛÈÒÓ Ô˘ÂÈ‰ÂÈÓÒÓÔ˘Ó ·Ûı¤ÓÂÈÂ˜ ÙˆÓ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓ Î·È ·˘Í¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ Ë-ÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜.

039

ñ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ·fi 11 Ìm: ‰ÂÓ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎfiÛ‡ÛÙËÌ·

ñ 7,00-11,00 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙË ÚÈÓÈÎ‹ ÎÔÈÏfiÙËÙ·

ñ 4,70-7,00 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙÔ Ê¿Ú˘ÁÁ·

ñ 3,30-4,70 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙËÓ ÙÚ·¯Â›· Î·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙˆÓ‚ÚfiÁ¯ˆÓ

ñ 2,10-3,30 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙÔ Ì¤ÛÔ ÙˆÓ ‚ÚfiÁ¯ˆÓ

ñ 1,10-2,10 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÙÌ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ‚ÚfiÁ¯ˆÓ

ñ 0,65-1,10 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙ· ‚ÚÔÁ¯ÈfiÏÈ·

ñ 0,43-0,65 Ìm: ÂÈÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙÈ˜ Î˘„ÂÏ›‰Â˜ ÙˆÓ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓ

040

- ∂›ÛÂ˘ÛË Û˘ÁÎÔ‹˜ Î·Ú‰È¿˜ ÛÂ ·ÛıÂÓÂ›˜ ÌÂ ¯ÚfiÓÈ· Î·Ú‰È·Î¿ÓÔÛ‹Ì·Ù·, ÏfiÁˆ ÔÍÂ›·˜ ‚ÚÔÁ¯›ÙÈ‰·˜ ‹ ÓÂ˘ÌÔÓ›·˜ Ô˘ ÚÔÎÏ‹-ıËÎÂ ·fi ÙËÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË.

¶ËÁ¤˜

∆Ô ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ Â›Ó·È ¤Ó· ¿¯ÚˆÌÔ ·ÚˆÌ·ÙÈÎfi ˘ÁÚfi ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÍ·ÙÌ›˙Â-Ù·È Î¿Ùˆ ·fi ÙÈ˜ Û˘Ó‹ıÂÈ˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Î·È ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙËÓÎ·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ¶ÙËÙÈÎÒÓ √ÚÁ·ÓÈÎÒÓ ∂ÓÒÛÂˆÓ (¶√∂). ∆Ô ‚ÂÓ˙fiÏÈÔÂ›Ó·È ÙÔÍÈÎfi Î·È Î·ÚÎÈÓÔÁfiÓÔ. °È· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, Ë ÔÚÈ·Î‹ÙÈÌ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ÔÏ‡ ¯·ÌËÏ‹, ÛÙ· 5 Ìg/m3.∆Ô ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÙÚÔ¯ËÌÈÎ‹ Î·È ÙË ¯ËÌÈÎ‹ ‚ÈÔÌË-¯·Ó›·. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ˆ˜ ‰È·Ï‡ÙË˜ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÊ·Ú-ÌÔÁ¤˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ Ï·ÛÙÈÎÒÓ, ÚËÙÈ-ÓÒÓ, ¯ÚˆÌ¿ÙˆÓ, ‚ÂÚÓÈÎÈÒÓ Î.Ï.™Â ·ÛÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, Ë Ù˘ÈÎ‹ ·ÓıÚˆÔÁÂÓ‹˜ ËÁ‹ ‚ÂÓ˙ÔÏ›Ô˘Â›Ó·È Ë Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ ÙÚÔ¯ÔÊfiÚˆÓ. ÕÏÏÂ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ËÁ¤˜Â›Ó·È Ù· Ú·Ù‹ÚÈ· ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Î·ıÒ˜ Î·È ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ ÌÈÎÚ‹˜ÎÏ›Ì·Î·˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÙÔ ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ ˆ˜ ‰È·Ï‡ÙË, fiˆ˜ Ù·Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›·. √È ÂÎÔÌ¤˜ ·fi Ù· Ú·Ù‹ÚÈ· Î·˘Û›ÌˆÓ ÚÔ¤Ú¯Ô-ÓÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÍ¿ÙÌÈÛË ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ Á¤ÌÈÛÌ· ÙˆÓ ‰ÂÍ·-ÌÂÓÒÓ Î·È ÙËÓ ÙÚÔÊÔ‰ÔÛ›· ÙˆÓ ÙÚÔ¯ÔÊfiÚˆÓ ÌÂ Î·‡ÛÈÌ·. ∆fiÛÔ Ù·Ú·Ù‹ÚÈ· ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ fiÛÔ Î·È Ù· Ù˘ÔÁÚ·ÊÂ›· ¤¯Ô˘Ó ÙÈ˜ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÙÔ˘ ÏË-ı˘ÛÌÔ‡ ÛÂ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Â›‰Ô˘˜ ÙË Ú‡·ÓÛË.

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∏ Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· ¤ÎıÂÛË ÂÚÁ·˙ÔÌ¤ÓˆÓ ÛÂ ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ ¤¯ÂÈ Û˘Ó‰ÂıÂ›ÌÂ ÙËÓ ÂÎ‰‹ÏˆÛË Î·ÚÎ›ÓˆÓ ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú·ÙËÚ‹ıË-Î·Ó Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÎıÂÛ‹ ÙÔ˘˜. ™Â ÂÚÁ·ÛÈ·Îfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÛÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ ÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔÈ ¤¯Ô˘Ó ÂÎÙÂıÂ› ÛÂ ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·-

BÂÓ˙fiÏÈÔ

041

ÊÂÚıÂ› ÂÎ‰ËÏÒÛÂÈ˜ ·ÛıÂÓÂÈÒÓ ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜, fiˆ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÌÔÚ-Ê¤˜ ÏÂ˘¯·ÈÌ›·˜, ÙÔ Ì˘ÂÏÔ‰˘ÛÏ·ÛÙÈÎfi Û‡Ó‰ÚÔÌÔ, Ë ·Ï·ÛÙÈÎ‹·Ó·ÈÌ›·, ÙÔ Ï¤ÌÊˆÌ· Î.Ï.7

¶ËÁ‹

Ÿˆ˜ Â›‰·ÌÂ ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂ Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘·˙ÒÙÔ˘, ÙÔ fi˙ÔÓ Â›Ó·È Ô Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹˜ Ú‡Ô˜ Ô˘ ·Ú¿-ÁÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ì¤Ûˆ ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÔÍÂÈ-‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ¶ÙËÙÈÎÒÓ √ÚÁ·ÓÈÎÒÓ ∂ÓÒÛÂˆÓ (¶√∂).°È· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙË˜ ·ÓıÚÒÈÓË˜ ˘ÁÂ›·˜, Ë ÙÈÌ‹-ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ù·120 Ìg/m3 (Ì¤ÁÈÛÙÔ˜ ËÌÂÚ‹ÛÈÔ˜ Ì¤ÛÔ˜ fiÚÔ˜ 8 ÚÒÓ, Ô˘ ‰ÂÓ Ú¤-ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi 25 ËÌ¤ÚÂ˜ ·Ó¿ ËÌÂÚÔÏÔÁÈ·-Îfi ¤ÙÔ˜, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ÛÂ 3 ¯ÚfiÓÈ·).

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∆Ô fi˙ÔÓ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÈÛ¯˘Úfi ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi Î·È, ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, ÂË-ÚÂ¿˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ÙˆÓ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓ, ÌÂÈÒÓÂÈ ÙËÓ ·fi‰ÔÛ‹ ÙÔ˘˜,ÙÔ˘˜ Â˘·ÈÛıËÙÔÔÈÂ› ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ÂÚÂıÈÛÙÈÎ¤˜ Ô˘Û›Â˜, ÌÂÈÒÓÂÈ ÙËÓ·ÓÙ›ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ Î·È, ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·ÈÌÔÚÂ› Ó· ÂÈÙ·¯‡ÓÂÈ ÙË Á‹Ú·ÓÛË ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ. ∂›Ó·È ÂÚÂıÈÛÙÈÎfi ÁÈ·Ù· Ì¿ÙÈ· Î·È ÙÔ˘˜ ‚ÏÂÓÓÔÁfiÓÔ˘˜.°È· ÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ¿ÏÈ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ fiÙÈ Â›Ó·È ÈÛ¯˘Úfi ÔÍÂÈ‰ˆ-ÙÈÎfi, Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ÙˆÓ Ê˘ÙÈÎÒÓ ÂÈ‰ÒÓ. °È· ÙÔ ‰ÔÌËÌ¤-ÓÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ÂÈÙ·¯‡ÓÂÈ ÙË Á‹Ú·ÓÛË Î·È ÙË ÊıÔÚ¿ ÙˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ.

Ÿ˙ÔÓ (03)

7. http://www.benzenefyi.com/benzene_health_effects_and_treatment.html,http://www.epa.gov/ttn/at/hlthef/benzene.html, http://www.acute-myelogenous-leukemia.com/html/risk.html

042

√È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ¶ÙËÙÈÎ¤˜ √ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÓÒÛÂÈ˜ (¶√∂)8 Â›Ó·ÈÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ˘fi ÙÈ˜ Û˘Ó‹ıÂÈ˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈ-Î¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÛÙËÓ ·¤ÚÈ· Ê¿ÛË. √ fiÚÔ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ¿Óˆ ·fi100 ÂÓÒÛÂÈ˜: fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ¿ÓıÚ·Î·, ÌÂ ÂÍ·›-ÚÂÛË ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ Î·È ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. ∂›ÛË˜, ÙÈ˜ Â-ÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÊÔÚ¤˜, ·fi ÙÈ˜ ¶√∂ ÂÍ·ÈÚÂ›Ù·È ÙÔ ÌÂı¿ÓÈÔ. ™Â ·˘Ù¤˜ Â-ÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÏÏ¤˜ Ù¿ÍÂÈ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ, fiˆ˜ ÎÂÎÔÚÂ-ÛÌ¤ÓÔÈ, ·ÎfiÚÂÛÙÔÈ ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ› Î·È ÂÏ·ÊÚÂ›˜ ÔÏ˘·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ› ‰ÚÔ-ÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÔÍ˘ÁÔÓÔ‡¯Â˜ Î·È ·ÏÔÁÔÓÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜.

¶ËÁ¤˜

√È ¶√∂ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·fi ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙË-ÚÈfiÙËÙÂ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi Ê˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜.™ËÌ·ÓÙÈÎ‹ Î·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ¶√∂ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‰È¿ÊÔÚÔÈ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·-ÎÂ˜: ÎÂÎÔÚÂÛÌ¤ÓÔÈ, ·ÎfiÚÂÛÙÔÈ ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ› Î·È ÂÏ·ÊÚÂ›˜ ÔÏ˘·Úˆ-Ì·ÙÈÎÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ. ∏ÂÙÚÔ¯ËÌÈÎ‹ ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Î·È, È‰È·›ÙÂÚ·, Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÎ‡ÚÈ· ÛÙ·ıÂÚ‹ ËÁ‹ ¶√∂. ∏ Î·‡ÛË Î·È Ë ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘-Û›ÌˆÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·‡ÛÂÈ˜, Â›ÙÂ ·fi ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ËÁ¤˜, ‰ËÏ·‰‹‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È ı¤ÚÌ·ÓÛË, Â›ÙÂ ·fi ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜,‰ËÏ·‰‹ Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·, Â›Ó·È Î‡ÚÈ· ËÁ‹ ¶√∂. √È ÂÎÔÌ¤˜ ¶√∂ ·fiÙ· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ· ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÂÏ‹ Î·‡ÛË ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.√Í˘ÁÔÓÔ‡¯Â˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‰Â‡ÙÂÚË Î‡ÚÈ· Î·ÙË-ÁÔÚ›· ÙˆÓ ¶√∂. ∞˘ÙÔ› Û˘Ó‹ıˆ˜ Â›Ó·È ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜ Ú‡ÔÈ ÔÈ ÔÔ›-ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÚˆÙÔÁÂÓÂ›˜, .¯. ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ÙˆÓÎ·˘Û›ÌˆÓ, Î·Ù¿ ÙË ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎ‹ ÔÍÂ›‰ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·.∞˘Ù‹ Ë Î·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ¶√∂ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË ÊÔÚÌ·Ï‰Â˛‰Ë, ÙÔÓÈÙÚÈÎfi ˘ÂÚÔÍ˘·ÎÂÙ‡ÏÈÔ (Peroxy Acetyl Nitrate PAN), ÙÔ ÓÈÙÚÈÎfi˘ÂÚÔÍ˘‚ÂÓ˙Ô˛ÏÈÔ (Peroxy Benzoyl Nitrate PBN), Ô˘ Â›Ó·È ‰Â˘-ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ Î·È ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È Î·ÚÎÈÓÔÁfiÓÔÈ.

8. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙÈ˜ ¶ÙËÙÈÎ¤˜ √ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÓÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ ÎÂÊ. 2.4

¶ÙËÙÈÎ¤˜ √ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÓÒÛÂÈ˜ (¶√∂)

043

ÕÏÏË ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ËÁ‹ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ¶√∂ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·Â›Ó·È Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜ ˆ˜ ‰È·Ï˘ÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ‰È·ÊfiÚˆÓ ‚ÈÔ-ÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÂÈ‰ÒÓ, fiˆ˜ ¯ÚÒÌ·Ù·, ‚ÂÚÓ›ÎÈ·, ÌÂÏ¿ÓÈ·, Ê·ÚÌ·ÎÂ˘ÙÈ-Î¿ Â›‰Ë, Î·ÏÏ˘ÓÙÈÎ¿.∞ÎfiÌ·, Ë Ù·Ê‹ ·ÔÚÚÈÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ÁÂˆÚÁÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙË-ÚÈfiÙËÙÂ˜ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÛÙÈ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ¶√∂ Ô˘ ·Â-ÏÂ˘ıÂÚÒÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·.∏ Û¯ÂÙÈÎ‹ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ËÁÒÓ ÂÎÔÌÒÓ ÙˆÓ ¶√∂Î˘Ì·›ÓÂÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ·fi ¯ÒÚ· ÛÂ ¯ÒÚ· ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÂÚÈÔ¯‹ÛÂ ÂÚÈÔ¯‹. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒ˜ ·Ú·ÁÔ-Ì¤ÓˆÓ ¶√∂ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙË ‰È·ı¤ÛÈÌË ËÏÈ·Î‹·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·, Ô˘ Â›Ó·È Û˘Ó¿ÚÙËÛË ÙfiÛÔ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Î·È ÙˆÓ Î·ÈÚÈ-ÎÒÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó fiÛÔ Î·È ÙË˜ ËÌÂÚ‹ÛÈ·˜ ‰È·Î‡Ì·Ó-ÛË˜ ÙË˜ ‰È·ı¤ÛÈÌË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜.∆¤ÏÔ˜, Ê˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ¶√∂ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÏÂÁ¯ıÔ‡Ó·fi ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Â›Ó·È ÂÎÔÌ¤˜ ·fi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· Ê˘ÙÈÎ¿ Â›‰Ë ÙˆÓ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ, ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ Î·È ‰È¿ÊÔÚÂ˜·Ó·ÂÚfi‚ÈÂ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜.

∂ÈÙÒÛÂÈ˜

∂›‰·ÌÂ, ‹‰Ë, fiÙÈ ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ¶√∂, fiˆ˜ ÔÈ ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ› ˘‰ÚÔÁÔÓ¿Ó-ıÚ·ÎÂ˜, ÌÂ Î‡ÚÈÔ ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ˘¿Ú¯ÂÈÎ·È ıÂÛÌÔıÂÙËÌ¤ÓÔ fiÚÈÔ ÛÙË ÓÔÌÔıÂÛ›·, ¤¯Ô˘Ó ÛÔ‚·Ú¤˜ ÂÈÙÒ-ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·. ¶ÔÏÏ¤˜ ¿ÏÏÂ˜ ¶√∂ ¤¯Ô˘Ó Â›ÛË˜ ·˘ÍËÌ¤ÓË ÙÔÍÈ-ÎfiÙËÙ· Î·È ÚÔÎ·ÏÔ‡Ó ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ Î·ÚÎ›ÓÔ˘, fiˆ˜ ÔÈ ÔÏ˘-˘ÚËÓÈÎÔ› ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ› ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÔÈ ÔÏ˘¯ÏˆÚÈˆÌ¤ÓÂ˜‰ÈÊ·ÈÓ˘ÏÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜, PCBs, ÔÈ ‰ÈÔÍ›ÓÂ˜, ÔÈ ÊÔ˘Ú¿ÓÂ˜ Î.Ï.ÕÏÏÂ˜ Î‡ÚÈÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ¶√∂ ÛÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Â›Ó·È Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔ-Ú¿ ÙÔ˘˜ ÛÙË ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·Î·È Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ∂ÈÏ¤ÔÓ,ÔÈ ÈÔ ·‰Ú·ÓÂ›˜ ¯ËÌÈÎ¿ ¶√∂ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Ó· Êı¿ÛÔ˘Ó ¤ÙÛÈ ÛÙËÓ ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·Î·È ÂÎÂ›, ÂÂÈ‰‹ Â›Ó·È ‰È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ-·˜, Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

2∏ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·

ÙˆÓ Ú‡ˆÓ

046

∞∆ª√™º∞πƒπ∫∂™ ∫§πª∞∫∂™

∆· ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¿ Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Î·È Ù· ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ‰Â‰ÔÌ¤Ó· ÌÂ-ÏÂÙÒÓÙ·È, Î·Ù·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Î·È ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÎÏ›Ì·ÎÂ˜.∏ ÎÏ›Ì·Î· Ë ÔÔ›· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙË ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁ›·,fiÙ·Ó ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ·Ó·Ï‡ÛÔ˘ÌÂ Î·È Ó· ÚÔ‚Ï¤„Ô˘ÌÂ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·-ÛË ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜, ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Û˘ÓÔÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·. ™ÙËÓ ÎÏ›Ì·-Î· ·˘Ù‹ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙÔÈ¯ÂÈÒ‰ÂÈ˜ ÙÔÌÂ›˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·:ÔÈ Û˘ÓÔÙÈÎÔ› ÙÔÌÂ›˜. √È ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÔÚÈ˙fiÓÙÈÔ Â›Â‰Ô Â›-Ó·È ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ Ï›ÁˆÓ ‰ÂÎ¿‰ˆÓ ¯ÈÏÈÔÌ¤ÙÚˆÓ. ∆· ‰Â‰ÔÌ¤Ó· Ô˘·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙË Û˘ÓÔÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î· ·Ú¤¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÙÂˆ-ÚÔÏÔÁÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ Â‰¿ÊÔ˘˜. √È ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎÔ› ÛÙ·ıÌÔ› ·-Ú·Ù‹ÚËÛË˜ ÛÂ ÌÈ· ¯ÒÚ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ ÂıÓÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô ÙˆÓ ÛÙ·ıÌÒÓ·Ú·Ù‹ÚËÛË˜ Î·È ·¤¯Ô˘Ó ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ÌÂÚÈÎ¤˜‰ÂÎ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· (¤Ó·˜ Û˘ÓÔÙÈÎfi˜ ÙÔÌ¤·˜ ¤¯ÂÈ ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ÛÙÔÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ÛÙ·ıÌfi). ∆· ‰Â‰ÔÌ¤Ó· Ô˘ Ì·˜ ·Ú¤¯Ô˘Ó ·˘ÙÔ› ÔÈÛÙ·ıÌÔ› ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÌËÓÂ›· ÙˆÓ ‰Â-‰ÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË˜ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ. ∂ÈÏ¤-ÔÓ, ÛÂ Î¿ıÂ Ù¤ÙÔÈÔ ÛÙ·ıÌfi Û˘ÓÈÛÙ¿Ù·È Î·È Ë ·Ú¿ÏÏËÏË ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á›· ÙÔÈÎÔ‡ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÛÙ·ıÌÔ‡ Â‰¿ÊÔ˘˜.

°È· ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙfiÛÔ ÙˆÓ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎÒÓ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ fiÛÔ Î·È ÙˆÓ Ê·È-ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜, ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ¤ÓÙÂ ‰È·ÊÔ-ÚÂÙÈÎ¤˜ ÎÏ›Ì·ÎÂ˜: ÙËÓ ÙÔÈÎ‹ (¤ÎÙ·ÛË˜ 5 km), ÙËÓ ·ÛÙÈÎ‹ (50 km),ÙËÓ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Î‹ (50-500 km), ÙËÓ ËÂÈÚˆÙÈÎ‹ (>500 km) Î·È,Ù¤ÏÔ˜, ÙËÓ Ï·ÓËÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·.

™Â ÙÔÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·, ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛËÌÂÈ-·Î¤˜ ËÁ¤˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ÔÛfiÙËÙÂ˜ Ú‡ˆÓ. ∏ ‰È·ÛÔÚ¿ ÙˆÓ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔ-ÓÙ·È ·fi ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔ‚ÏÂÊıÂ› ÌÂ¯Ú‹ÛË Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ ÚÔÛÔÌÔÈÒÛÂˆÓ. ∏ ÌÂÏ¤ÙË Ê·È-ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÛÂ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÎÏ›Ì·Î· Â›Ó·È ‰˘Ó·Ù‹ fiÙ·Ó ıÂˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂÛÙÔÈ¯ÂÈÒ‰ÂÈ˜ ÙÔÌÂ›˜ «ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ» ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ‰È·ÛÙ¿-

2.1

ÛÂˆÓ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ Ï›ÁˆÓ ‰ÂÎ¿‰ˆÓ Ì¤ÙÚˆÓ. ™Â Ù¤ÙÔÈ· ÎÏ›Ì·Î·ÌÂÏÂÙÒÓÙ·È, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÔÈ Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ì·˙ÒÓÎ·È ÔÈ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ‰È·ÛÔÚ¿˜ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fiÛËÌÂÈ·Î‹ ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜, .¯. ÌÈ· Î·ÌÈÓ¿‰· ÂÚÁÔÛÙ·Û›Ô˘.

∏ ·ÛÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·,fiÔ˘ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ· ÔÈ Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙË-ÙÂ˜ Î·È Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È Ë ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ËÁÒÓ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ. ¢‡Ô Ù‡ÔÈ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡-·ÓÛË˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ. √ ÚÒÙÔ˜ Â›Ó·È Ë ÂÎÔÌ‹ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ (·˘ÙÒÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·Â˘ıÂ›·˜ ·fi ÙÈ˜ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜). √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Â›Ó·È Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓÚ‡ˆÓ, ·˘ÙÒÓ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿-ÛÂˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ÚˆÙÔÁÂÓÂ›˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∆Ô fi˙ÔÓ Â›Ó·È Ô ÛË-Ì·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹˜ Ú‡Ô˜.

™Â ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Î‹ ÎÏ›Ì·Î· ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ÛÙË ÌÂÙ·-ÊÔÚ¿ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ÙÈ˜ ·ÛÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÛÂ ÌÈ· Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ-¯‹ Á‡Úˆ ·fi ·˘Ù¤˜. √È Ú‡ÔÈ ·˘ÙÔ› Â›ÙÂ Â›Ó·È ¯ËÌÈÎ¿ ‰Ú·ÛÙÈÎÔ› Î·ÈÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ·¤ÚÈˆÓ Ì·˙ÒÓÛÂ ¿ÏÏÔ˘˜, Â›ÙÂ Â›Ó·È ·‰Ú·ÓÂ›˜ Î·È ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·Ô-ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ∆Ô˘˜ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ, ÂÔÌ¤Óˆ˜, ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·fiÙÈ˜ ËÁ¤˜. √È Ú‡ÔÈ ÌÔÚÔ‡Ó, Â›ÛË˜, Ó· ÂÓÛˆÌ·ÙÒÓÔÓÙ·È ÛÙ· Û‡Ó-ÓÂÊ· Î·È Ó· Î·Ù·ÎÚËÌÓ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂÈ˜ ÛÂ ·fiÛÙ·ÛË¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ¯ÈÏÈÔÌ¤ÙÚˆÓ ·fi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÂÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘˜. ™Â ·˘Ù‹Ó ÙË‰ÈÂÚÁ·Û›· ÔÊÂ›ÏÂÙ·È Î·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ fiÍÈÓˆÓ ‚ÚÔ¯ÒÓ, ÏfiÁˆÙË˜ ‰È·Ï˘ÙÔÔ›ËÛË˜ ıÂÈÈÎÒÓ Î·È ÓÈÙÚÈÎÒÓ ÈfiÓÙˆÓ ÛÙ· ÛÙ·ÁÔÓ›‰È·ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ fiÍÈÓˆÓ ‚ÚÔ¯ÒÓ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È, Ï¤ÔÓ,ÛÂ ÔÏÏ¿ ÛËÌÂ›· ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË Î·È ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·ÈÛ˘Ó‹ıˆ˜ ˆ˜ Úfi‚ÏËÌ· ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÛÂ Ï·ÓËÙÈÎ‹ÎÏ›Ì·Î·.

∆ËÓ ËÂÈÚˆÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î· ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÙË ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂÂ‡ÎÔÏ· ·fi ·˘Ù‹Ó ÌÈ·˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜,fiÔ˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· Î·È ÌÈÎÚ¿ ÎÚ¿ÙË. °È· ÙËÓ∞Û›·, fiÌˆ˜, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙË˜ π·ˆÓ›·˜,

047

048

fiÔ˘ Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ¿ ÙË˜ ÂËÚÂ¿˙ÂÙ·È ·fi ÂÎÔÌ¤˜ Ú‡ˆÓ Ô˘ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ∫›Ó· Î·È ÙËÓ ∫ÔÚ¤·. ∂‰Ò ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛ·-Á¿ÁÔ˘ÌÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜ ‰È·Û˘ÓÔÚÈ·Î‹˜ Ú‡·ÓÛË˜. °›ÓÂÙ·È ÚÔÛ¿-ıÂÈ· ·fi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ÎÚ¿ÙË, ÙfiÛÔ Ú·ÎÙÈÎ¿ fiÛÔ Î·È ıÂÛÌÈÎ¿, ÁÈ·ÙËÓ Ù·˘ÙÔÔ›ËÛË Î·È ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ‰È·Û˘-ÓÔÚÈ·Î‹˜ Ú‡·ÓÛË˜.

∆¤ÏÔ˜, ÛÂ Ï·ÓËÙÈÎfi Â›Â‰Ô, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÂ› Ë ·‡ÍË-ÛË ÙË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú· ÏfiÁˆ ÙË˜ ÂÓÙ·ÙÈÎ‹˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘.∫·ıÒ˜ Ë Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› Ó· ·˘Í¿ÓÂÙ·È, Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ·˘Í¿ÓÂÙ·È, ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÛÙÈ˜Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË.™Â Ï·ÓËÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·, Â›ÛË˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÂ› ÙÔ Úfi-‚ÏËÌ· ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·, ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ·ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ·fi ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ÚÔˆıËÙÈÎÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ·ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ÂÚÈÂ›¯·Ó ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ (Chlorofluorocar-bons, CFC). ∏ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ CFC ·fi ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ· ÚÔ˜ ÙËÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Î·È ÙÔ ÛÙÚÒÌ· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ ·ÚÁ‹, ÏfiÁˆÙÔ˘ fiÙÈ ÔÈ ·¤ÚÈÂ˜ Ì¿˙Â˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÓ, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡-ÌÂ ÛÂ ÂfiÌÂÓË ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ, ‰ÂÓ ·Ó·ÌÈÁÓ‡ÔÓÙ·È. ™˘Ó¤ÂÈ· ÙˆÓ ·-Ú·¿Óˆ Â›Ó·È fiÙÈ ÌÂÛÔÏ·‚Â› ¤Ó· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙË-Ì· ÌÂÙ·Í‡ ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÙËÓ ÙÚÔfi-ÛÊ·ÈÚ· Î·È ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÂÈÙÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÛÙÚÒÌ· ÙÔ˘ ÛÙÚ·-ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

049

TO¶IKE™ EK¶OM¶E™

ŸÏÂ˜ ÔÈ ·Â˘ıÂ›·˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈ-ÎÒÓ Ú‡ˆÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ.Ÿˆ˜ Â›‰·ÌÂ ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ, Ë ÌÂÏ¤ÙË ÂÓfi˜ Ê·È-ÓÔÌ¤ÓÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÂÈÙÒÛÂÒÓ ÙÔ˘Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ ÙËÓ ÎÏ›Ì·Î· ıÂÒÚËÛË˜ ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘.√È ÙÔÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡Ó ÛÂ ÙÚÂÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜Î·ÙËÁÔÚ›Â˜:

ñ ∂ÎÔÌ¤˜ ·fi ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, ‰ËÏ·‰‹ Ù· ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ ÙÚÔ¯Ô-ÊfiÚ·.

ñ ∂ÎÔÌ¤˜ ·fi ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜. ∂›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ ‰‡Ô ÂÈ‰ÒÓ: ÂÎÔ-Ì¤˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈ-Î¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜.

ñ ∂ÎÔÌ¤˜ ·fi ·Ù˘¯‹Ì·Ù·, Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙfiÛÔ ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜,fiˆ˜ ·Ù˘¯‹Ì·Ù· ÛÂ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, fiÛÔ Î·È ËÁ¤˜ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË˜ ¤ÎÙ·ÛË˜, fiˆ˜ ÔÈ ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜.

√È ÙÔÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÂ ÙÔÈÎ‹ Î·È ·ÛÙÈ-Î‹ ÎÏ›Ì·Î·, Î‡ÚÈ· ÛÙÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ô˘ ‰È·‚ÈÔ‡Ó Î·È ÂÚÁ¿˙Ô-ÓÙ·È ÛÙË ÁÂÈÙÔÓ›· ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ.¢‡Ô Â›Ó·È ÔÈ Î‡ÚÈÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙÂ˜ Ô˘ ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓÂÈÙÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ:

- √È ÂÎÂÌfiÌÂÓÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ Î·È Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ·fi ÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ËÁ¤˜.

- √È ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ˆ˜ÚÔ˜ ÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· ‰È·ÛÔÚ¿˜, ÙÈ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Â˘ÛÙ¿ıÂÈ·˜-·ÛÙ¿-ıÂÈ·˜ Î·È ·ÂÚÈÛÌÔ‡ ÙË˜ ÙÔÈÎ‹˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ·ÏÏ¿ Î·È Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Î·Ù·ÎÚËÌÓ›ÛÂˆÓ.

√È ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, ‰ËÏ·‰‹ ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi Ù· ¿-ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·, ¤¯Ô˘Ó ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi Û˘ÌÌÂÙÔ-¯‹˜ ÛÙËÓ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÂ ·ÛÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î· (¿Óˆ·fi 70%) ÁÈ· ÙËÓ ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ: ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙Ò-

2.2

050

ÙÔ˘, ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ, ¶√∂. ¶·ÚfiÙÈ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›·¯ÚfiÓÈ· ÛÙ· ∂ÏÏËÓÈÎ¿ ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ¤¯ÂÈ ÛËÌÂÈˆıÂ› ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÂÌÔÌ¤ÓˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡-ˆÓ, Î‡ÚÈ· ÏfiÁˆ ÙË˜ ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ ·Ï·È¿˜ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ ·fi Ù· Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿, Ë Á‹Ú·ÓÛË ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ÙˆÓ ·˘ÙÔ-ÎÈÓ‹ÙˆÓ, Ù· ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎ¿ Î·È ÔÈÎÈÛÙÈÎ¿ ‰Â‰ÔÌ¤Ó· ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ Î·È ÔÈ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜, ¤¯Ô˘Ó ˜ ·Ô-Ù¤ÏÂÛÌ· ÌÈ· ÔÏ‡ ÂÈ‚·Ú˘Ì¤ÓË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÁÈ· Ù· ∂ÏÏËÓÈÎ¿ ·ÛÙÈ-Î¿ Î¤ÓÙÚ·.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜, fiˆ˜ Â›Ó·È ÔÈ ‚ÈÔÌË-¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂÁ¿ÏË˜ ÎÏ›Ì·Î·˜, .¯. ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·Áˆ-Á‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›·, ÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ‹‚ÈÔÌË¯·Ó›·, ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, Û˘¯Ó¿ Ë¯ˆÚÔÙ·ÍÈÎ‹ ÙÔ˘˜ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ˘ÂÚÛ˘ÁÎ¤ÓÙÚˆ-ÛË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·,ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ ∞ÛÚÔ‡ÚÁÔ˘ Î·È ∂ÏÂ˘Û›Ó·˜ ÛÙËÓ ∞ÙÙÈÎ‹ Î·È Ë ÂÚÈÔ-¯‹ ÙË˜ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ˘ÂÚÛ˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË Ù¤ÙÔÈˆÓ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ9.

™‹ÌÂÚ·, ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ù· Ì¤Û· ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔ›ËÛË˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ Î·Èˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜‰È·ÛÔÚ¿˜ ÌÂ ‚¿ÛË ÙËÓ ÎÏÈÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÌÈ·˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ì¤Ûˆ Ì·ıË-Ì·ÙÈÎÒÓ ÚÔÛÔÌÔÈÒÛÂˆÓ. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÙÔ ÓÔÌÔıÂÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Î·ÈÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ fiÚˆÓ ·‰ÂÈÔ‰fiÙËÛË˜ ÙˆÓ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓÂ›Ó·È ·ÚÎÂÙ¿ Ï‹ÚË ·fi ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙˆÓ ÚÔ‰È·ÁÚ·ÊÒÓ ÁÈ· ÙË¯ˆÚÔı¤ÙËÛË ÙË˜ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜, ÙˆÓ ÂÈÙÚÂfiÌÂÓˆÓ ÂÎÂÌÔÌ¤-ÓˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ Î·È ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ‰¤ÛÌÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ËÁ‹. ªÂ ‚¿ÛË ·˘-Ù¿ Ù· «ÂÚÁ·ÏÂ›·» Ô˘ ‰È·ı¤ÙÂÈ ÙfiÛÔ Ë ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· fiÛÔ Î·È Ë ÔÏÈ-

9. ŸÏÔ ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÂÎ-ÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·-‰ÈÎ·Û›·˜, Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 3.

ÙÂ›·, Â›Ó·È ÂÊÈÎÙ‹ Ë ÛˆÛÙ‹ ÌÂÏ¤ÙË ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ¯ÒÚˆÓÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ÙˆÓ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ fiÚˆÓ ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á›·˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·. ∂ÎÂ› fiÔ˘ Ë ÒÚ· Ì·˜ ·ÎfiÌ· ÛÙÂÚÂ›, Â›Ó·È ÛÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ fiÚˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ.

™Â ·ÛÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·, ‰‡Ô Ù‡ÔÈ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡-·ÓÛË˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ. √ ÚÒÙÔ˜ Â›Ó·È Ë ÂÎÔÌ‹ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ (·˘ÙÒÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·Â˘ıÂ›·˜ ·fi ÙÈ˜ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜). √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Â›Ó·È Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓÚ‡ˆÓ, ·˘ÙÒÓ, ‰ËÏ·‰‹, Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ¯ËÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ-‰Ú¿ÛÂˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ÚˆÙÔÁÂÓÂ›˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, fiˆ˜ ÙÔ fi˙ÔÓ.

∆¤ÏÔ˜, ‰È·ÊfiÚˆÓ ÂÈ‰ÒÓ ·Ù˘¯‹Ì·Ù· ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ó· ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ó ÛË-Ì·ÓÙÈÎ‹ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÂ ÙÔÈÎ‹ Î·È ·ÛÙÈÎ‹ ÎÏ›-Ì·Î·. ∞Ù˘¯‹Ì·Ù· ÛÂ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÓ¤¯Ô˘Ó È‰È·›ÙÂ-ÚÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙË˜ ¤ÎÏ˘ÛË˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÔÛÔÙ‹-ÙˆÓ ÂÈÎ›Ó‰˘ÓˆÓ ¯ËÌÈÎÒÓ. √È ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ Ô˘ ÂÎ‰ËÏÒÓÔ-ÓÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ªÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ı¤ÚÔ˘˜ Î·È ¤¯Ô˘Ó Ï‹ÍÂÈÛÔ‚·Ú¿ ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, È‰›ˆ˜ fiÙ·Ó ÂÂÎÙÂ›ÓÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÚÈÔ-¯¤˜, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙË ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜ fiÏÔ˘ ÙÔ˘ Ê¿ÛÌ·-ÙÔ˜ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ. ŒÌÌÂÛ·, Ë ·ÔÁ‡ÌÓˆÛËÙˆÓ ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ˘Ô‚¿ıÌÈÛË ÙË˜ ÔÈ-fiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ·ÊÔ‡ ¯¿ÓÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·Ù·«Ê˘ÛÈÎ¿ Ê›ÏÙÚ·» ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÔÚÚfiÊËÛË ·ÂÚ›ˆÓ fiˆ˜ ÙÔ ‰ÈÔ-ÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·.

∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÔÈ ÙÔÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ¤¯Ô˘Ó Â˘Ú‡ÙÂÚÂ˜ ÂÈÙÒ-ÛÂÈ˜ ÁÈ· fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ıÂˆÚÔ‡ÌÂÓÂ˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ ÎÏ›Ì·ÎÂ˜,Î·È Â›Ó·È ·˘Ù¤˜ Ô˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÏÂÁ¯ıÔ‡Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ¿, ÌÂÛÙfi¯Ô Ó· ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔÈËıÔ‡Ó, ÒÛÙÂ Ó· ÌÂÈˆıÔ‡Ó Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Î·ÈÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ‰È·Û˘ÓÔÚÈ·Î‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Î·È Ó· ÂÏÂÁ¯ıÔ‡Ó Ù·Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Ï·ÓËÙÈÎ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜.

051

2.3

052

∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏ ¢π∞™¶√ƒ∞ -ª∂∆∂øƒ√§√°π∫∂™ ™À¡£∏∫∂™ ¶√À∂À¡√√À¡ ∂¶∂π™√¢π∞ ƒÀ¶∞¡™∏™

∏ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È:ñ ·fi ÙÈ˜ ÂÎÂÌfiÌÂÓÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÔÈ ÔÔ›Â˜ Â›Ó·È

¿ÌÂÛ· ÂÍ·ÚÙÒÌÂÓÂ˜ ·fi ÙÔ Ï‹ıÔ˜ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓ ËÁÒÓÂÎÔÌ‹˜.

ñ ·fi ÙÔÓ ·ÂÚÈÛÌfi ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜.

™ÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ ·˘Ù‹ ı· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘ÌÂ ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÁÔÓÙ·, ‰Ë-Ï·‰‹ ÙÈ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ·ÂÚÈÛÌÔ‡ ÌÈ·˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È ÙÔ˘˜ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ˘˜·Ú¿ÁÔÓÙÂ˜ Ô˘ ÙÈ˜ ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó. ∏ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Î·È Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ·˘-ÙÒÓ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Â›Ó·È ÔÏ‡ÏÔÎË Î·È ··ÈÙÂ› ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤ÓÂ˜ÁÓÒÛÂÈ˜ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁ›·˜ Î·È Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ.£· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘ÌÂ Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ÌÂ ·Ïfi ÂÚÈÁÚ·ÊÈÎfi ÙÚfiÔ Î¿-ÔÈÂ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ Ô˘ Â˘ÓÔÔ‡Ó ÂÂÈÛfi‰È· Ú‡-·ÓÛË˜. ∆¤ÙÔÈÂ˜ Â›Ó·È Û˘Óı‹ÎÂ˜ ¿ÓÔÈ·˜ ‹ ¯·ÌËÏÒÓ Ù·¯˘Ù‹ÙˆÓ·Ó¤ÌÔ˘ Î·È Û˘Óı‹ÎÂ˜ ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·ÎÒÓ ·Ó·ÛÙÚÔÊÒÓ. √È ÙÂÏÂ˘-Ù·›Â˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¤˜, ‰ÈfiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ·ÚÂÌfi‰ÈÛË ÙˆÓ Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊˆÓ ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ì·˙ÒÓ Î·È,¿Ú·, ÙÔÓ ÂÁÎÏˆ‚ÈÛÌfi ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ ¤Ó· ÛÙÚÒÌ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¤‰·-ÊÔ˜. ŸÙ·Ó Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙÈ˜ Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜,Ï¤ÌÂ fiÙÈ ¤¯Ô˘ÌÂ Â˘ÛÙ¿ıÂÈ·, ÂÓÒ fiÙ·Ó ÔÈ Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜Â˘ÓÔÔ‡ÓÙ·È, ¤¯Ô˘ÌÂ ·ÛÙ¿ıÂÈ·.

™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi, Î·È ÚÈÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Î¿ÔÈÂ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ-Î¤˜ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ô˘ ·›˙Ô˘Ó ÔÏ‡ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔÛÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Ó· ‰È·ÛÂ›ÚÂÈ ÙË Ú‡·ÓÛË, ı·Ú¤ÂÈ Ó· ı˘ÌfiÌ·ÛÙÂ fiÙÈ Ë Î·Ù·ÙÔÌ‹ ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·,‰ËÏ·‰‹ Ë ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙËÓ·fiÛÙ·ÛË ·fi ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› Ì›· Î·Ì‡ÏË Ô˘ ÛÙËÓ È‰·-ÓÈÎ‹ ÂÚ›ÙˆÛË Â›Ó·È Â˘ıÂ›· Î·È ¤¯ÂÈ ·ÚÓËÙÈÎ‹ ÎÏ›ÛË: ∏ ıÂÚÌÔ-ÎÚ·Û›· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÛÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓfiÌ·ÛÙÂ ·fi ÙËÓ ÂÈ-Ê¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜. ŸÙ·Ó Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù·-

053

ÙÔÌ‹, ‰ËÏ·‰‹ ÂÏ·ÙÙÒÓÂÙ·È ÌÂ ÙÔ ‡„Ô˜, Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ·ÛÙ·-ı‹˜ Î·È Â˘ÓÔÔ‡ÓÙ·È ÔÈ Î¿ıÂÙÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ì·˙ÒÓ. ŸÙ·ÓË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ·˘Í¿ÓÂÙ·È ÌÂ ÙÔ ‡„Ô˜, Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚ›-˙ÂÙ·È ˆ˜ Â˘ÛÙ·ı‹˜ Î·È ÔÈ Î¿ıÂÙÂ˜ ÎÈÓ‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ì·˙ÒÓ ‰ÂÓÂ˘ÓÔÔ‡ÓÙ·È.

£ÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·Î¤˜ ·Ó·ÛÙÚÔÊ¤˜: √ÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Î·Ù¿Ù· ÔÔ›· Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÂ ¤Ó· ÛÙÚÒÌ· ¿Óˆ ·fi ÙÔ¤‰·ÊÔ˜ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·fi ·˘Ù‹ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÂ› ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¤‰·-ÊÔ˜. ∞˘Ùfi Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÂ ‰‡Ô ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜:

1. ŸÙ·Ó, ÁÈ· Î¿ÔÈÔ ÏfiÁÔ, Ù· Î·ÙÒÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ·¤Ú· Ô˘Â›Ó·È ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜ „‡¯ÔÓÙ·È ÁÚ‹ÁÔ-Ú·. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜, Ô˘ ÂÌ-Ê·Ó›˙ÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ·Ó¤ÊÂÏË˜ Ó‡¯Ù·˜ ÌÂ ¿ÓÔÈ·. ∆· Î·-ÙÒÙÂÚ· ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ÛÙÚÒÌ·Ù· „‡¯ÔÓÙ·È ÏfiÁˆ ‰È·Ê˘Á‹˜ ÙË˜˘¤Ú˘ıÚË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜.

2. ŸÙ·Ó ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÙ·È ıÂÚÌfiÙÂÚÔ˜ ·¤Ú·˜ ¿Óˆ ·fi „˘¯ÚfiÙÂÚÔ. °È··Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÂ ¤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ·ÓÙÈÎ˘ÎÏÒÓ·, ‰ËÏ·‰‹ ˘„ËÏÒÓ È¤-ÛÂˆÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ˘„ËÏÒÓ È¤ÛÂˆÓ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘, ‰ËÌÈÔ˘Ú-ÁÂ›Ù·È ÌÈ· Î·Ù·ÎfiÚ˘ÊË Î›ÓËÛË ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ì·˙ÒÓ ÌÂ ‰ÈÂ‡ı˘Ó-ÛË ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È Û˘Ì›ÂÛË Î·È ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙÔ˘·¤Ú·. ∞˘Ùfi ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙË˜ ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹˜ Ï¤ÁÂÙ·È ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹ ·fi«Î·Ù¿ÙˆÛË».

°È· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÔÛfiÙËÙ· ÂÎÂÌfiÌÂÓˆÓ Ú‡ˆÓ, .¯. ·fi ÌÈ·Î·ÌÈÓ¿‰·, fiÙ·Ó Ë Ù·¯‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· Ô˘ ÂÚÓ¿ ¿Óˆ ·fi ·˘Ù‹ÓÙËÓ ËÁ‹ Â›Ó·È ÌÈÎÚ‹, ÙfiÙÂ ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜Ì¿˙Â˜ Ô˘ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ ·¤Ú· Â›Ó·È ·Ó·ÌÂÓfi-ÌÂÓÔ Ó· Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ı· ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Û·Ó ÛÂ ÌÂ-Á·Ï‡ÙÂÚË Ù·¯‡ÙËÙ· ·¤Ú·. ∆ËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÙËÓ Î·ıÔÚ›˙Ô˘ÓÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ›ÂÛË˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔÓ ·¤Ú·.ŸÙ·Ó ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ¯·ÌËÏÒÓ È¤ÛÂˆÓ ‹, fiˆ˜ Ï¤ÌÂ, ‚·-ÚÔÌÂÙÚÈÎ¿ ¯·ÌËÏ¿, Ë Ù·¯‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· Â›Ó·È ¯·ÌËÏ‹ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ¤¯Ô˘ÌÂ Û¯ÂÙÈÎ¿

054

ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Ù·¯‡ÙËÙÂ˜ Î·È Î·Ï¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ·ÂÚÈÛÌÔ‡. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÛÙÔÎ¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÔÈ ·¤ÚÈÂ˜ Ì¿˙Â˜ ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ·ÓÔ‰ÈÎ¿ ÚÂ‡-Ì·Ù·. ∆· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ¯·ÌËÏÒÓ È¤ÛÂˆÓ ¤¯Ô˘Ó ÌÈÎÚ‹ ÁÂˆÁÚ·-ÊÈÎ‹ ¤ÎÙ·ÛË Î·È ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÁÚ‹ÁÔÚ·. ∂›ÛË˜, Û˘ÓÔ‰Â‡ÔÓÙ·È Ù·ÎÙÈ-Î¿ ·fi ÓÂÊÒÛÂÈ˜ Î·È ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂÈ˜ Ô˘ ÂÓÈÛ¯‡Ô˘Ó ÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ·Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ·fi Ú‡Ô˘˜. ÕÚ·, Û˘ÓÔÏÈÎ¿, ÌÔ-ÚÔ‡ÌÂ Ó· Ô‡ÌÂ fiÙÈ Ù· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ¯·ÌËÏÒÓ È¤ÛÂˆÓ ÛÂ ÌÈ· Â-ÚÈÔ¯‹ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ Î·Ï¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ·ÂÚÈÛÌÔ‡.

ŸÙ·Ó ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ˘„ËÏ¤˜ È¤ÛÂÈ˜ ÛÂ ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹, Ù· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÎÈ-ÓÔ‡ÓÙ·È ·ÚÁ¿ Î·È Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜.∏ ÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Ó¤ÌÔ˘ ¤¯ÂÈ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ·fi ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÚÈ-Ê¤ÚÂÈ·, Î·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Î·ıÔ‰ÈÎÔ› ¿ÓÂÌÔÈ. §fiÁˆ ÙˆÓÎ·ıÔ‰ÈÎÒÓ ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ, ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·Î¤˜ ·Ó·ÛÙÚÔÊ¤˜Î·Ù¿ÙˆÛË˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÂÂÈ‰‹ Ù· ˘„ËÏ¿ ‚·ÚÔÌÂÙÚÈÎ¿ Û˘ÓÔ‰Â‡-ÔÓÙ·È ·fi ·Ó¤ÊÂÏÔ Ô˘Ú·Ófi, Â›Ó·È Û˘¯Ó‹ Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·-ÎÒÓ ·Ó·ÛÙÚÔÊÒÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ Î·Ù¿ ÙË Ó‡¯Ù· Î·È ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ Úˆ-ÈÓ¤˜ ÒÚÂ˜. ÕÚ·, Û˘ÓÔÏÈÎ¿, fiÙ·Ó ÛÂ ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ˘„Ë-Ï¤˜ È¤ÛÂÈ˜, ÙfiÛÔ ÔÈ ¯·ÌËÏ¤˜ Ù·¯‡ÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ·Ó¤ÌÔ˘ fiÛÔ Î·È Ë Â‡-ÓÔÈ· ÙˆÓ ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·ÎÒÓ ·Ó·ÛÙÚÔÊÒÓ ÂÈ‰ÚÔ‡Ó ·ÚÓËÙÈÎ¿ ÛÙÔÓ·ÂÚÈÛÌfi ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜. π‰È·›ÙÂÚ·, ·ÎfiÌ· Î·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜Ì¤Ú·˜ Ô˘ Ë ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ·ÛÙ·ı‹˜, Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹˜·fi Î·Ù¿ÙˆÛË ÌÂÈÒÓÂÈ ÙÔ ‡„Ô˜ ÙÔ˘ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ·Ó¿ÌÈÍË˜ ÎÔÓÙ¿ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ Î·È Â˘ÓÔÂ› ÙÔÓ ÂÁÎÏˆ‚ÈÛÌfi ÙˆÓ Ú‡ˆÓ. ∆· Ê·ÈÓfiÌÂÓ··˘Ù¿ ÂÎ‰ËÏÒÓÔÓÙ·È ÔÏ‡ Û˘¯Ó¿ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ˘fi Û˘Óı‹ÎÂ˜ Î·ÏÔ-Î·ÈÚ›·˜ Î·È ¿ÓÔÈ·˜, ÔÈ ÔÔ›Â˜ Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÙÔ˘¤ÙÔ˘˜. ∞˘Ù¿ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù· ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¿ Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ·ÓÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ Û˘¯Ó¤˜ ÂÎ‰ËÏÒÛÂÈ˜ ÂÂÈÛÔ‰›ˆÓ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎ‹˜ Ú‡-·ÓÛË˜ Ô˘, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›, ‹Ù·ÓÈ‰È·›ÙÂÚ· ¤ÓÙÔÓ· Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ 1980-1990.ŸÙ·Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÌÈ· Î·ÌÈÓ¿‰· Â›Ó·È ÎÙÈÛÌ¤ÓË ÛÂ ‡„Ô˜ ÌÈ-ÎÚfiÙÂÚÔ ·fi ÙÔ ‡„Ô˜ ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈ·Î‹˜ ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹˜, ÔÈ ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈ·ÁÈ‰Â‡ÔÓÙ·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜. ŸÙ·Ó Ë Î·ÌÈÓ¿‰· Â›Ó·È ÎÙÈÛÌ¤ÓËÛÂ ‡„Ô˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ·fi ÙÔ ‡„Ô˜ ÙË˜ ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹˜, ÔÈ ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈ‰ÂÓ Êı¿ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜, ·ÏÏ¿ ‰ÈÔ¯ÂÙÂ‡ÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜

·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜. ¶·Ï·ÈfiÙÂÚ·, Ë Î·Ù·ÛÎÂ˘‹ fiÏÔ Î·È ˘„ËÏfiÙÂÚˆÓ Î·ÌÈ-Ó¿‰ˆÓ ıÂˆÚÂ›ÙÔ Ï‡ÛË ÛÂ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙÔÈÎÒÓÂÎÔÌÒÓ. ŸÙ·Ó Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹Û·ÌÂ, fiÌˆ˜, ÙËÓ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ ÛÂ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ¯ÈÏÈÔÌ¤-ÙÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, ¤ÁÈÓÂ Î·ÈÎ·Ù·ÓÔËÙfi fiÙÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰È¿¯˘ÛË˜ Î·È ‰È·ÛÔÚ¿˜ ÙË˜ Ú‡·Ó-ÛË˜ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÂ›, Ï¤ÔÓ, Ï‡ÛË ÛÙÔ Úfi‚ÏËÌ·.

055

056

ºø∆√Ã∏ªπ∫√ ¡∂º√™∆ø¡ ª∂°∞§√À¶√§∂ø¡

ªÂ Ì›· ÊÚ¿ÛË ı· Ï¤Á·ÌÂ fiÙÈ ÁÈ· Ó· ÂÎ‰ËÏˆıÂ› ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ÊˆÙÔ-¯ËÌÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ı· Ú¤ÂÈ:

∆Ô ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ˘ÁÂ›· ÙˆÓ ÂÎ·ÙÔÌÌ˘Ú›ˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È ÛÂ ·˘Ùfi ÛÙ·ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, Î·È ¤¯ÂÈ ·ÚÓËÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ Ê˘ÛÈÎfiÎ·È ÛÙÔ ‰ÔÌËÌ¤ÓÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ.∞Ó Û˘ÓÙÚ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜, ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ÙÔ˘ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÌÔÚÔ‡ÓÓ· ÂÎ‰ËÏˆıÔ‡Ó ·ÚÎÂÙ¿ ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ÛÂ ·ÚÎÂÙ‹ ·fiÛÙ·ÛË ·fiÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÙˆÓ ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ Ú‡ˆÓ: ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘ Î·È ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ.

ªÈ· ÈÔ ·Ó·Ï˘ÙÈÎ‹ Ì·ÙÈ¿ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÂ ‰‡Ô Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¤˜ ÚÔ¸-Ôı¤ÛÂÈ˜-¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙË˜ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·˜:

∆Ô ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ÙfiÛÔ ·fi ÙËÓ ‡·Ú-ÍË ÙÔ˘ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú· fiÛÔ Î·È ·fi ÔÚÈÛÌ¤Ó·ÚÔ˚fiÓÙ· ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂˆÓ.

∆È˜ ˘ÂÚÈÒ‰ÂÈ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ·fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ Î·È, Ì¿ÏÈÛÙ·, ·˘Ù¤˜Ô˘ Êı¿ÓÔ˘Ó ÙÂÏÈÎ¿ ÛÙ· Î·ÙÒÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜. √È·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ·˘Ù¤˜ ÊˆÙÔ‰È·ÛÔ‡Ó ‹, fiˆ˜ Ï¤ÌÂ, ÊˆÙÔÏ‡Ô˘Ó ÔÚÈ-ÛÌ¤Ó· ·fi Ù· ·¤ÚÈ· Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·¤Ú·, fiˆ˜ Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘·˙ÒÙÔ˘. √È ÌË¯·ÓÈÛÌÔ› Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙÔ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ÔÏ‡ÏÔÎÔÈ.

2.4

√ ·¤Ú·˜ ¿Óˆ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ Î¤ÓÙÚÔ˘Ó· Â›Ó·È Û¯ÂÙÈÎ¿ ÛÙ¿ÛÈÌÔ˜, Ó· ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›··fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ ˘fi Û˘Óı‹ÎÂ˜ ¯·ÌËÏ‹˜ ˘ÁÚ·Û›·˜ Î·È Ó· ‰¤¯Â-Ù·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÂÎÔÌ¤˜ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ˘‰ÚÔ-ÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ.

∆Ô ÈÛ¯˘Ú¿ ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔ ÁÈ· ÙËÓ ÙÂÏÈÎ‹Ù‡¯Ë fiÏˆÓ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·, Â›ÙÂ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎ¿ Û˘-ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Â›ÙÂ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ. ™¯Â‰fiÓfiÏ· Ù· ·¤ÚÈ· Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ·¤Ú· ÙÂÏÈÎ¿ ÔÍÂÈ‰ÒÓÔÓÙ·È. √È·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÔÍÂ›‰ˆÛË˜, ÏÔÈfiÓ, Â›Ó·È Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ÙÂÏÈÎ‹Ù‡¯Ë fiÏˆÓ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ.

™Ù· ·ÛÙÈÎ¿ Î·È ÛÙ· ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÔÚ˘-ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ·ÓıÚˆÔÁÂÓ‹ ËÁ‹˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ÂÎÚÔ-ÛÒˆÓ ÙˆÓ ¶√∂. ÕÏÏÂ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ Â›Ó·È Ë ·Â˘ıÂ›·˜ ÂÎ-ÔÌ‹ ÙËÙÈÎÒÓ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ·fi Ù· ˘ÁÚ¿ Î·È Ù· ·¤ÚÈ· ÔÚ˘-ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ· Î·È ·fi ÙË ¯Ú‹ÛË ‰È·Ï˘ÙÒÓ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜.√È ÙËÙÈÎÔ› ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú· ·fi ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂ-Á·Ï‡ÙÂÚË ·ÊıÔÓ›· Â›Ó·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ÎÂÎÔÚÂÛÌ¤ÓÔÈ Î·È ·ÎfiÚÂÛÙÔÈ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ÌÈÎÚ‹˜ ·ÓıÚ·ÎÈÎ‹˜ ·Ï˘Û›‰·˜, fiˆ˜ Ù· ‚Ô˘Ù¿-ÓÈ·, Ù· ÔÔ›· ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ‚ÂÓ˙›ÓÂ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰È·Ï‡ÙÂ˜, ÙË‰È‡Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ Î·È ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÂÙÚÂÏ·ÈÔÂÈ‰ÒÓ. ∂›-ÛË˜, ÙÔ ÙÔÏÔ˘fiÏÈÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú· ÙˆÓ ·ÛÙÈ-ÎÒÓ Î·È ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ ÛÂ ·ÊıÔÓ›· Î·È ÂÎ¤ÌÂÙ·È ÛÙÔÓ·¤Ú· ·fi ÙÈ˜ ÂÍ·ÙÌ›ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÙÚÔ¯ÔÊfiÚˆÓ Î·È ÙË ¯Ú‹ÛË ‰È·Ï˘ÙÒÓ.

√È ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ÙÔ 1/7 ÙË˜ Û˘-ÓÔÏÈÎ‹˜ ÔÛfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Ô˘ ··ÓÙÒÓÙ·È ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∞˘Ù‹Ó ÙËÓ ·Ó·ÏÔÁ›· ÙË ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó Î‡ÚÈ· ÔÈ ÙÂÚ¿-ÛÙÈÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÌÂı·Ó›Ô˘ (CH4), ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ·fi ÙËÓ ·Ó·ÂÚfi‚È· ·ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙË˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ‹˜ ‡ÏË˜ ÛÂÓÂÚ¿, È˙‹Ì·Ù· Î·È Â‰¿ÊË. ∆Ô ÌÂı¿ÓÈÔ ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÂÚÈ-‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi ÙÔ˘ ÚfiÏÔ, Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂ-ÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ªÔÚÂ›, Â›ÛË˜, Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯ÂÈ ÛÂ ÊˆÙÔ¯Ë-ÌÈÎ¤˜ ÔÍÂÈ‰ÒÛÂÈ˜, ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·˜ ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙÔ˘ ÙÚÔÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÛÌ¤ÓÂ˜ ·fi Ù· ·ÛÙÈÎ¿Î¤ÓÙÚ·. ¶·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÔÛfiÙËÙÂ˜ Ê˘ÛÈÎ¿ ÂÎÂÌfiÌÂÓˆÓ ˘‰ÚÔÁÔ-Ó·ÓıÚ¿ÎˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È, Û˘ÓÔÏÈÎ¿, ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜

057

058

·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ ÛÙÈ˜ ·ÛÙÈ-Î¤˜ Î·È ÂÚÈ·ÛÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ¶√∂ Ô˘ ÂÎ¤-ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÏfiÁˆ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹-ÙˆÓ Â›Ó·È Î·Ù¿ ÔÏÏ¤˜ Ù¿ÍÂÈ˜ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·fi ·˘Ù¤˜Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ÂÎÔÌ‹˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÔÈ Ê˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎ¤ÌÔ˘Ó ÌfiÚÈ· ˘‰ÚÔ-ÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÁÈ· ÙËÓ Î¿ıÂ ËÁ‹Î·È ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û·ÊÒ˜ ·fi ÙÈ˜ ¶√∂ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÏfiÁˆ ÙË˜ Û˘ÓÂ¯Ô‡˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.

∏ Î˘ÚÈfiÙÂÚË Ê˘ÛÈÎ‹ ËÁ‹ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Â›Ó·È Ë ‚Ï¿ÛÙËÛË.ÕÏÏÂ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ Ê˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Â›Ó·È ÔÈ ˘Ú-Î·ÁÈ¤˜ ÙˆÓ ‰·ÛÒÓ Î·È ÔÈ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·Î¤˜ ÂÎÚ‹ÍÂÈ˜. ∞fi ÙË ‚Ï¿ÛÙËÛËÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¤˜ Ù¿ÍÂÈ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ, fiˆ˜Â›Ó·È Ù· ÙÂÚ¤ÓÈ·, Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi Ù· ÎˆÓÔÊfiÚ· Î·È Ù· ÂÛÂ-ÚÈ‰ÔÂÈ‰‹. ∂›Ó·È ÂÓÒÛÂÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÌÔÚÈ·ÎÔ‡ ‚¿ÚÔ˘˜ Î·È Û˘ÌÌÂÙ¤-¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ ¯ËÌÂ›· ‰›ÓÔÓÙ·˜, Î˘Ú›ˆ˜, ÔÚÁ·ÓÈÎ¿ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È·.∏ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹ Â›ÙˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÙˆÓ¶√∂ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ·‡ÍËÛË ÙË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙÔ˘ ÙÚÔÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ Î·È ÛÙÔÛ¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÒÓ ÔÍÂÈ‰ˆÌ¤ÓˆÓ ·Ú·ÁÒÁˆÓ ÙÔ˘˜ Ì¤ÛˆÙˆÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÊˆÙÔ¯Ë-ÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜. ø˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ·Ó·-Ê¤ÚÔ˘ÌÂ ÙÔ˘˜ ÙËÙÈÎÔ‡˜ ·ÎfiÚÂÛÙÔ˘˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÔÈ ÔÔ›-ÔÈ, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÔÏÏ·ÏÒÓ ‰ÂÛÌÒÓ, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ·˘ÍËÌ¤ÓË ¯ËÌÈ-Î‹ ‰Ú·ÛÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÂ ¯ËÌÈÎ¤˜ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÌÂ Ù··ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎ¿ (fiˆ˜ ÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ, √2, Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ, √3),‰›ÓÔÓÙ·˜ ˆ˜ ÙÂÏÈÎ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· ÔÍÂ›‰ˆÛË˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ Î·Ú‚ÔÓ˘ÏÈÎ¤˜ÂÓÒÛÂÈ˜, ‰ËÏ·‰‹ ·Ï‰Â˛‰Â˜ Î·È ÎÂÙfiÓÂ˜, Ô˘ Â›Ó·È ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓÂ›˜Ú‡ÔÈ Î·È ÔÏÏ¤˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È Î·ÚÎÈÓÔÁfiÓÂ˜.

∆Ô ºˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ

∆Ô ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ‹ ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓÂ›Ó·È ¤Ó· ÌÂ›˙ÔÓ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜, ÔÏ‡ ÁÓˆ-ÛÙfi ÛÙÈ˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂÈ˜ ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ Ì·˜ ÁÈ· ‰‡Ô Î‡ÚÈÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜:

ñ ∆Ô ÎÏ›Ì· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜Î·ÏÔÎ·ÈÚ›·˜ Î·È ·ÓÔÌ‚Ú›·˜, Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ¤¯Ô˘ÌÂ ·Ú·ÙÂÙ·Ì¤-ÓË Î·È ¤ÓÙÔÓË ËÏÈÔÊ¿ÓÂÈ· ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ËÌ¤Ú·˜.

ñ ∆È˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜, ÔÈ ∂ÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂÈ˜ ·Ó·-Ù‡¯ıËÎ·Ó Î·È ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó ÌÂ Ú·Á‰·›Ô˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒ-ÓÔÓÙ·˜ ÌfiÓÔ ÛÙÔ ÏÂÎ·ÓÔ¤‰ÈÔ ÙË˜ ∞ÙÙÈÎ‹˜ ·Ú·¿Óˆ ·fi ÙÔ ÌÈÛfiÏËı˘ÛÌfi ÙË˜ ¯ÒÚ·˜. ∏ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙË˜ ¯ÒÚ·˜··ÓÙ¿Ù·È, Â›ÛË˜, Á‡Úˆ ·fi ÙÈ˜ ∂ÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂÈ˜. ∆·Ì¤ÁÈÛÙ·, ÂÔÌ¤Óˆ˜, ÙˆÓ ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÒÓ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ Î·È Á‡Úˆ ·fi ·˘Ù¤˜.

∆Ô Â›‰Ô˜ ·˘Ùfi ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ó·ÊÂÚıÂ› ˆ˜·ÛÙÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË ÂÊfiÛÔÓ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È, Î·Ù¿ Î‡ÚÈÔ ÏfiÁÔ, ÛÙ· Ô¯‹Ì·-Ù·, Î·È Î·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ ÛÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜, ÌÂ ÙË ‚ÈÔÌË-¯·Ó›· Ó· ¤¯ÂÈ Û·ÊÒ˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚË Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙË ‚ÈÔ-ÌË¯·ÓÈÎ‹ ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÚÈ·ÛÙÈÎ¿. ∏ Î˘ÚÈfiÙÂÚË ËÁ‹ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜Ú‡·ÓÛË˜ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔÓ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ¿ÛË˜Ê‡ÛÂˆ˜ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ, ÛÙÔÓ ˘„ËÏfi Ì¤ÛÔ fiÚÔ ËÏÈÎ›·˜ ÙÔ˘˜ (12 ¤ÙËÁÈ· Ù· πÃ Î·È ÂÏ·ÊÚ¿ ÊÔÚÙËÁ¿ Î·È 17 ¤ÙË ÁÈ· Ù· ‚·Ú¤·), Î·È ÛÙ·Î˘ÎÏÔÊÔÚÈ·Î¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. ∏ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ Ô¯Ë-Ì¿ÙˆÓ ÂÎÙÈÌ¿Ù·È fiÙÈ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂÈ˜ ÍÂÂÚÓ¿, ÛÂfiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜, ÙÔ 70% ÙÔ˘ Û˘ÓfiÏÔ˘ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ.™‹ÌÂÚ·, ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ fiÙÈ Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ÂÎ‰Ë-ÏÒÓÔÓÙ·È, Ï¤ÔÓ, ÌÂ ÙË ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¤ÓÙÔÓˆÓ ÂÂÈ-ÛÔ‰›ˆÓ Ô˘ ÁÓˆÚ›Û·ÌÂ Î·Ù¿ ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1980 Î·È ÙËÓ ·Ú¯‹ÙË˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1990.™ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂÈ˜, ∞ı‹Ó·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¶¿ÙÚ·, µfi-ÏÔ, §¿ÚÈÛ· Î·È ∏Ú¿ÎÏÂÈÔ, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÙ·ıÌÔ› Û˘ÓÂ¯Ô‡˜ Î·Ù·-ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ

059

060

ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔ ÂıÓÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË˜ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜. ™˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ¤˜ Î·Ù·ÁÚ·Ê¤˜ ‚·ÛÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ, Î·ÈÂÈ‰ÈÎ¿ ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ, Á›ÓÔÓÙ·È, Â›ÛË˜, ÁÈ· ÙËÓ ∫Ô-˙¿ÓË Î·È ÙËÓ ¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·. ∂ÈÏ¤ÔÓ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·˘ÙÒÓ Î·ı’ ·˘ÙÒÓ ·fiÙ· Ô¯‹Ì·Ù·, Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÓÙÂ›ÓÔÓÙ·È ÏfiÁˆ ·ÈÙÈÒÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙Ô-ÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ ı¤Ì·Ù· ÔÚÁ¿ÓˆÛË˜ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚÒÓ,Û˘ÓÙÔÓÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ¯ˆÚÔÙ·ÍÈÎÔ‡/ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎÔ‡ Î·È Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·-ÎÔ‡ Û¯Â‰È·ÛÌÔ‡, ÂÏÏÂ›„ÂˆÓ ˘Ô‰ÔÌÒÓ, fiˆ˜ ¯ÒÚˆÓ ÛÙ¿ıÌÂ˘-ÛË˜ Î·È ¯ÒÚˆÓ ˘Ô‰Ô¯‹˜ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ, ÁÂÓÈÎfiÙÂÚˆÓ ÂÏÏÂ›„Â-ˆÓ ÛÂ Â›Â‰Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛË˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈÒÓ.¶·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ fiÏ· Ù· ·Ú·¿Óˆ ÂÈ‰¤¯ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·-ÙÂ˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂÈ˜ Î·È ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ˜, ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò fiÙÈ,ıÂˆÚÒÓÙ·˜ ˆ˜ ¤ÙÔ˜ ‚¿ÛË˜ ÙÔ 1990, ÛÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÂÁ·ÏÔ˘fi-ÏÂÈ˜ ¤¯Ô˘ÌÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· ˆ˜ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜:

∆Ô ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È Ô ÌfiÏ˘‚‰Ô˜ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜¯·ÌËÏfiÙÂÚÂ˜ ·fi Ù· ÓÔÌÔıÂÙËÌ¤Ó· fiÚÈ·. ∏ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ Ì¤ÙÚÔ˘·fiÛ˘ÚÛË˜ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ ·Ï·È¿˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ (1992-1993)Î·È Ë ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ·fi Ù· Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿ ‹Ù·Ó Ô Î‡ÚÈÔ˜ ÏfiÁÔ˜ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ10. ∏ Î·Ù¿ÚÁË-ÛË ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ Ì·˙Ô‡Ù ÛÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜ Î·È Ë ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÛÙ· Î·‡ÛÈÌ· Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘.∆¤ÏÔ˜, Ë ··ÁfiÚÂ˘ÛË Ú‹ÛË˜ ÌÔÏ˘‚‰ˆÌ¤ÓË˜ ‚ÂÓ˙›ÓË˜ (1/1/2002)Ô‰‹ÁËÛÂ ÛÂ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒ-ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÌÔÏ‡‚‰Ô˘, ÔÈ ÔÔ›Â˜ Â›¯·Ó ‹‰Ë ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÌÂÈˆıÂ› ÌÂ ÙËÓ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ ·Ï·È¿˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜·fi Ù· Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿.

10. 33% ÂÚ›Ô˘ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ 1990, ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ¢∂∞ƒ£

∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›ÛË˜ ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó, Ï¤ÔÓ, ÙÈÌ¤˜ Î¿Ùˆ ·fiÙ· ÓÔÌÔıÂÙËÌ¤Ó· fiÚÈ·, Î˘Ú›ˆ˜ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜ Î·-Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ. ÀÂÚ‚¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ ÔÚ›Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡-ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÙÔÈÎ¿ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ¤ÓÙÔÓË˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜11.

√È ¶√∂ (ÏËÓ ÌÂı·Ó›Ô˘) ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ÌÂÈˆÌ¤ÓÂ˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ Î·Ù¿ ÂÚ›Ô˘ 21%, ÌÂ ¤ÙÔ˜ ‚¿ÛË˜ ÙÔ 1990 (ÛÙÔÈ¯Â›··fi ¢∂∞ƒ£), ÏfiÁˆ, Î·È Â‰Ò, Û˘Ì‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ·˘ÙÔÎÈ-Ó‹ÙˆÓ ÛÙË ÌÂ›ˆÛË ·˘Ù‹.

∆Ô fi˙ÔÓ, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ∞™10, Â›Ó·È ÔÈ ‚·ÛÈ-ÎÔ› Ú‡ÔÈ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ÙÈÌ¤˜ ¿Óˆ ·fi Ù· ÓÔÌÔıÂÙËÌ¤Ó·fiÚÈ·.∆Ô fi˙ÔÓ, ˆ˜ Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ Î·È ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÊıÔÓ›· ·Ú·-ÁfiÌÂÓÔ˜ ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡Ô˜ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎ‰‹ÏˆÛËÊˆÙÔ¯ËÌÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜, ÂÌÊ·Ó›˙ÂÈ ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ¤-Ú·Ó ÙË˜ ÙÈÌ‹˜ ÛÙfi¯Ô˘ (120 Ìg/m3) ÛÂ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ Ì¤ÙÚËÛË˜ ÂÎÙfi˜ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ Î¤ÓÙÚÔ˘, .¯. ÁÈ· ÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÛÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ £Ú·ÎÔ-Ì·ÎÂ‰fiÓˆÓ Î·È ¡. ™Ì‡ÚÓË˜ (10 ÊÔÚ¤˜ Î·È 8 ÊÔÚ¤˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯· Î·Ù¿ÙÔ 2006 - ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ¢∂∞ƒ£). ∞˘Ùfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÌË¯·ÓÈÛÌfi Û¯Ë-Ì·ÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘, fiˆ˜ ÂÍËÁ‹Û·ÌÂ ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 1, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓÙÔÔÁÚ·Ê›·.∆¤ÏÔ˜, Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ∞™10 ÔÊÂ›ÏÔ˘Ó ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ, ÛÂ ¤Ó· Ì›ÁÌ··fi ËÁ¤˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Î‡ÚÈ· ÌÂ ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Û˘ÓÈÛÙÒÛÂ˜:

- ÙËÓ ·ÓıÚˆÔÁÂÓ‹: Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ ÂÙÚÂÏ·ÈÔÎ›ÓËÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ,‚ÈÔÌË¯·Ó›· Î·È ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜ Î·È

- ÙË Ê˘ÛÈÎ‹: Ê˘ÛÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ·ÏÏ¿ Î˘Ú›ˆ˜ ÂÂÈÛfi‰È· ÌÂÙ·ÊÔ-Ú¿˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙËÓ ·ÈÔÏÈÎ‹ ‰È¿‚ÚˆÛË ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ ÙˆÓ ÂÚËÌÈÎÒÓÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜.

061

11. ∂ÈÛ‹ÁËÛË ÁÈ· ÙÔ ∂ıÓÈÎfi ™¯¤‰ÈÔ ∞ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙË˜ ∞ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ ƒ‡·Ó-ÛË˜, ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ¢∂∞ƒ£, http://www.minenv.gr/download/2008-0512eisigisi.gia.to.ethniko.sxedio.antimetopisis.tis.atmosferikis.ripansis.doc

062

¢π∞™À¡√ƒπ∞∫∏ ƒÀ¶∞¡™∏

∂›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙfi fiÙÈ ÔÈ Ú‡ÔÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ÙˆÓÂ‰·ÊÒÓ, ÙˆÓ ÂÈÊ·ÓÂÈ·ÎÒÓ Î·È ˘fiÁÂÈˆÓ ÓÂÚÒÓ Î·È ÙÔ˘ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ÛÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔ-Ì‹˜ ÙÔ˘˜. ∂ÓÒ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ Ë Ú‡·ÓÛË ÌÔÚÂ› Ó· ÂÂÎÙ·-ıÂ› ÛÂ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÂÚÈÔÚÈÛÌ¤ÓË ¯ˆÚÈÎ‹ ¤ÎÙ·ÛË Î·È, ¿Ú·, Â›Ó·È Â˘ÎÔ-ÏfiÙÂÚ· ÂÏ¤ÁÍÈÌË, Ë Ú‡·ÓÛË Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ˘‰¿ÙÈÓˆÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ‰È·‰ÔıÂ› ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜. √ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈ-Îfi˜ ·¤Ú·˜, fiÌˆ˜, Â›Ó·È, ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ Ù· ¿ÏÏ· ‰‡Ô Ì¤Û·, ÂÎÂ›ÓÔÔ˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· Ó· ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜ ÛÙÈ˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-ÚÂ˜ ‰˘Ó·Ù¤˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜, Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘Ó Î·È Ù· ¯ÈÏÈ¿-‰Â˜ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·!

2.5

ΒΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟ

Η αλληλεπίδραση αερίων µαζών µεταξύ Βορείου και Νο-τίου Ηµισφαιρίου διαπιστώθηκε στο τέλος της δεκαετίαςτου 1950 µε αρχές της δεκαετίας του 1960, ως αποτέλε-σµα της απελευθέρωσης ραδιενεργών στοιχείων στη στρα-τόσφαιρα από τις πυρηνικές δοκιµές που έγιναν στονΕιρηνικό Ωκεανό! Τα ραδιενεργά στοιχεία εισήλθαν, αρχι-κά,στη στρατόσφαιρα του Βορείου Ηµισφαιρίου.Η στρα-τόσφαιρα είναι αρκετά σταθερή και οι κατακόρυφεςανταλλαγές αέριων µαζών µεταξύ των στρωµάτων τηςατµόσφαιρας είναι αργές. Βρέθηκε, επίσης, ότι οι ανταλ-λαγές αερίων µαζών στο ύψος της στρατόσφαιρας µετα-ξύ Βορείου και Νοτίου Ηµισφαιρίου είναι αρκετά αργές.Παρόλα αυτά,ραδιενεργά στοιχεία εµφανίστηκαν στο Νό-τιο Ηµισφαίριο τρία χρόνια µετά τις δοκιµές, σε συγκε-ντρώσεις που ήταν, βέβαια, πολύ χαµηλότερες από αυτέςπου παρατηρήθηκαν στο Βόρειο Ηµισφαίριο.

√È ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ÌÔÚÂ› Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ¤Ó·˜ Ú‡Ô˜ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fiÙÚÂÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ:

1. ∆· Ê˘ÛÈÎÔ¯ËÌÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ˘ Ú‡Ô˘, .¯. ·Ó Â›Ó·È ·¤ÚÈÔ˜‹ ÛÂ ÌÔÚÊ‹ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ, ·Ó ˘Ê›ÛÙ·Ù·È ÌÂÙ·ÙÚÔ¤˜ ‹ Â›Ó·È ·‰Ú·-Ó‹˜ Î.Ï.

2. ∆Ô˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ·Ô¯ˆÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ Ú‡Ô˘ ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·, .¯. ·Ó ÂÓÛˆÌ·ÙÒÓÂÙ·È ÛÙ· ÛÙ·ÁÔÓ›‰È· ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ, ·Ô¯ˆÚ›-˙ÂÙ·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓÎ·Ù·ÎÚËÌÓ›ÛÂˆÓ (‚ÚÔ¯‹, ¯ÈfiÓÈ).

3. ∆· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ·Ó¤ÌˆÓ.

ŸÏÂ˜ ÔÈ ·Ú·¿Óˆ ·Ú¿ÌÂÙÚÔÈ Î·ıÔÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ÂÓfi˜ Ú‡Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ŸÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ Â›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÙfiÛÔ ÈÔ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Â›Ó·È ÔÈ ·ÔÛÙ¿-ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÙ·È Ë Ú‡·ÓÛË.™‹ÌÂÚ·, Ë ‰È·Û˘ÓÔÚÈ·Î‹ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Ú‡ˆÓ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂ›Ù·È ·-ÁÎfiÛÌÈ· ÌÂ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜, fiˆ˜ ÔÈ ‰ÔÚ˘ÊÔÚÈÎ¤˜ ÂÈÎfiÓÂ˜, ÔÈÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ Â›ÁÂÈÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ Î·ÈÔÈ Ì·ıËÌ·ÙÈÎ¤˜ ÚÔÛÔÌÔÈÒÛÂÈ˜ (ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¿ ÌÔÓÙ¤Ï· Î·È ÌÔ-ÓÙ¤Ï· ˘ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ Û˘ÓÔÙÈÎ‹ ÎÏ›Ì·-Î· ‹ Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË) ÔÈ ÔÔ›Â˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ·Ú·¿Óˆ.

063

064

∆ΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ EMEP

Για την παρακολούθηση της διασυνοριακής ρύπανσης, οιΕυρωπαϊκές χώρες έχουν συστήσει από το 1986 το δί-κτυο EMEP: Cooperative Program for Monitoring andEvaluation of the Long Range Transmission of Air Pollu-tants in Europe, µε 100, περίπου, επίγειους σταθµούς πα-ρακολούθησης των συγκεντρώσεων των ατµοσφαιρικώνρύπων σε όλη την Ευρώπη. Το δίκτυο ακολουθεί πρότυ-πη µεθοδολογία δειγµατοληψίας και προσδιορισµών όλουτου φάσµατος των ρύπων, η οποία περιγράφεται λεπτο-µερώς σε ειδικά αρχεία. Όλες οι χώρες που συµµετέχουνστο δίκτυο είναι υποχρεωµένες να ακολουθούν τη µεθο-δολογία αυτή, προκειµένου τα καταγραφόµενα αποτελέ-σµατα να είναι αξιόπιστα και να µπορούν να χρησιµο-ποιηθούν για περαιτέρω επεξεργασία, π.χ. εισαγωγή σταµαθηµατικά µοντέλα προσοµοίωσης της µεταφοράς τωνρύπων σε µεγάλες αποστάσεις.

065

∆Ô 1986 Û˘Ó¤‚Ë ¤Ó· ÛÔ‚·ÚfiÙ·ÙÔ ˘ÚËÓÈÎfi ·Ù‡¯ËÌ· ÛÙÔÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈÔ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÛÙÔ ∆ÛÂÚÓfi-ÌÈÏ, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∫›Â‚Ô, ÛÙËÓ √˘ÎÚ·Ó›·. ∆· Ú·‰ÈÂÓÂÚÁ¿ ÈÛfi-ÙÔ·: ™ÙÚÔÓÙ›Ô˘ (Sr90), Î·ÈÛ›Ô˘ (Cs137, Cs134) Î·È πˆ‰›Ô˘ (I131)Ô˘ ÂÎÏ‡ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÛÂ ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Ô-ÛfiÙËÙÂ˜, ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ 1018 Bq (Bq: ªÂÎÂÚ¤Ï, ÌÔÓ¿‰·Ì¤ÙÚËÛË˜ Ú·‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜), ¤ÊÙ·Û·Ó Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ·Ï-Ï¿ Î·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏË ¤ÎÙ·ÛË ÙË˜ µfiÚÂÈ·˜ Î·È ∫ÂÓÙÚÈÎ‹˜ ∂˘-ÚÒË˜, Ì¤Ûˆ ÙË˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ·Ó¤ÌˆÓ. ∏ Î·Ù·ÓÔÌ‹ÙÔ˘˜ Ô›ÎÈÏÂ, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ ·Ó¤ÌˆÓ Î·ÈÙËÓ ÙÔÔÁÂˆÁÚ·Ê›· ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜. ∏ Î·Ù·ÓÔÌ‹ Ù‹˜ ÂÓ·fi-ıÂÛË˜ ÁÈ· ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ‹Ù·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹, Î‡ÚÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¡Ô-ÌÔ‡˜ ∏Ì·ı›·˜, ¶ÈÂÚ›·˜, ∫Ô˙¿ÓË˜, πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Î·È ∆ÚÈÎ¿ÏˆÓ12.

√È ÛÙ·ıÌÔ› ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈ-ÌÔÔÈÔ‡Ó ˆ˜ Î·‡ÛÈÌÔ ÙÔ ÏÈÁÓ›ÙË, ÙfiÛÔ ÛÙË µ. ∂ÏÏ¿‰· fiÛÔÎ·È ÛÂ ‚·ÏÎ·ÓÈÎ¤˜ ¯ÒÚÂ˜, fiˆ˜ Ë µÔ˘ÏÁ·Ú›·, Ë ƒÔ˘Ì·Ó›·Î·È Ë ÚÒËÓ °ÈÔ˘ÁÎÔÛÏ·‚›·, Â›Ó·È Î‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙÈ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒ-ÛÂÈ˜ ıÂÈÈÎÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ Ô˘ ÌÂÙÚÔ‡ÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·Ô-ÛÙ¿ÛÂÈ˜, fiˆ˜ .¯. ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜13, ·ÏÏ¿Î·È ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘14.

Ã∞ƒ∞∫∆∏ƒπ™∆π∫∞ ¶∞ƒ∞¢∂π°ª∞∆∞ ¢π∞™À¡√ƒπ∞∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™

12. µÂÚÁÂÓÂÏ¿ÎË˜ ∞., ∫ÚËÙ›‰Ë˜ ¶., √ÈÎÔÓfiÌÔ˘ §., ¶·¿˙ÔÁÏÔ˘ π., ¶··ÓÈÎÔ-Ï¿Ô˘ ∂., ™È‰¤ÚË˜ §., ™ÈÌfiÔ˘ÏÔ˜ ∞., 1989. ∂ÌÂ›˜ Î·È Ë Ú·‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¶·ÓÂ-ÈÛÙËÌÈ·Î¤˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∫Ú‹ÙË˜

13. Zerefos C., Ganev K., Kourtidis K., Tzortziou M., Vasaras A.and Syrakov E.,2000. On the origin of SO2 above Northern Greece, Geophys. Res. Lett.,Vol 27, No3, 365-368

14. Bardouki H., Liakakou H., Economou C., Smolic J., Zdimal V., EleftheriadisK., Lazaridis M.and Mihalopoulos N., 2003. Chemical composition of sizeresolved atmospheric aerosols in the eastern Mediterranean during sum-mer and winter, Atmos. Environ., 37, 195-208

066

º∞π¡√ª∂¡∞ ¶§∞¡∏∆π∫∏™ ∫§πª∞∫∞™

™ÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ ·˘Ù‹ ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ ÛÂ ‰‡Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Ï·-ÓËÙÈÎ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÂÓ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ÂÎ-ÔÌ¤˜: ∆ËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Î·È ÙÔÊ·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.∆fiÛÔ ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ fiÛÔ Î·È Ë ‡·ÚÍË fi˙ÔÓÙÔ˜ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Ê˘ÛÈÎ¿ Î·È ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ï-ÏËÏÂ›‰Ú·ÛË ÙË˜ ËÏÂÎÙÚÔÌ·ÁÓËÙÈÎ‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ÌÂ Ù· ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ·¤ÚÈ·.∆fiÛÔ Ë ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ fiÛÔ Î·È Ë ÌÂ›-ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÂ ·‡ÍËÛË Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚÒÛÂˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜, Ù· ÔÔ›·Â›ÙÂ ÚÔ¸‹Ú¯·Ó ÛÂ ›¯ÓË ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›ÙÂ Â›Ó·È Í¤Ó· ÚÔ˜ ÙËÛ‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·.

∆ÚÂÈ˜ ıÂÌÂÏÈÒ‰ÂÈ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ‰‡Ô Ê·ÈÓÔ-Ì¤ÓˆÓ:

1. ∆· ‰‡Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ÂÎ‰ËÏÒÓÔÓÙ·È ÛÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·: ¢È·ÌfiÚÊˆÛË ÙË˜ Ì¤ÛË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·, Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Î·È Î·Ù·-ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·.

2. ∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ı¤Ú-Ì·ÓÛË ÙË˜ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·˜, ÂÓÒ Ë ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ „‡ÍË ÙË˜ ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·˜.

3. √È ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ËÏÂÎÙÚÔÌ·ÁÓËÙÈÎÔ‡ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ Î·È Ë ÚÔ¤ÏÂ˘-ÛË ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯ˆÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏÈÒÓ Ô˘ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÂ˜ ÁÈ· ÙÔ Î¿ıÂ¤Ó· ·fi Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜: ˘¤Ú˘ıÚË Á‹ÈÓË ıÂÚÌÈ-Î‹ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÁÈ· ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ˘ÂÚÈÒ‰Ë˜·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÁÈ· ÙËÓ ‡·ÚÍË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

2.6

∆√ º∞π¡√ª∂¡√ ∆√À £∂ƒª√∫∏¶π√À

∆Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘

™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ Û¯‹Ì· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ Î·Ì‡ÏÂ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ Î·È ÙË˜ ÁË˜, ıÂˆÚÒÓÙ·˜ Ù· ˆ˜ Ì¤Ï·Ó· ÛÒÌ·Ù·15 ÌÂ ıÂÚ-ÌÔÎÚ·Û›Â˜ 6.0000∫ Î·È 2900∫ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·. ¶·Ú·ÙËÚÂ›ÛÙÂ ·fi ÙÔÛ¯‹Ì· fiÙÈ ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÂÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ ¤¯ÂÈ ¤Ó· Ì¤ÁÈÛÙÔ ÛÙ· 0,5Ìm ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÔÚ·ÙÔ‡, ÂÓÒ Ë ÁË ÂÎ¤ÌÂÈ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ÙÔ˘ ˘ÂÚ‡ıÚÔ˘, ÌÂ Ì¤ÁÈÛÙÔ ÛÙ· 10,1 Ìm. √È ‰‡Ô Î·Ì‡ÏÂ˜ Ô˘·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Û¯‹Ì· Â›Ó·È Û·ÊÒ˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÌÈÎÚ‹ ·ÏÏËÏÂÈÎ¿-Ï˘„Ë. ªÔÚÔ‡ÌÂ, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Ó· ÌÈÏ¿ÌÂ ÁÈ· ÙËÓ ËÏÈ·Î‹ ·ÎÙÈÓÔ-‚ÔÏ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ ˆ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÌÈÎÚÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜ Î‡Ì·-ÙÔ˜, Î·È ÁÈ· ÙË Á‹ÈÓË ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ ˆ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÌÂÁ¿-ÏÔ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ Î‡Ì·ÙÔ˜ ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·.

067

2.6.1

15. ª¤Ï·Ó ÛÒÌ· Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ·ÔÚÚÔÊ¿ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ Ô˘ ÚÔ-Û›ÙÂÈ ÛÂ ·˘Ùfi Î·È ÂÎ¤ÌÂÈ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÛÙÔ Ì¤ÁÈÛÙÔ ‰˘Ó·Ùfi Ú˘ıÌfi ·fiÎ¿ıÂ ¿ÏÏÔ ÛÒÌ· ÛÙËÓ ›‰È· ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· Î·È ÛÙÈ˜ ›‰ÈÂ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜

(¶ËÁ‹: Masters G. M., 1991. Introduction to EnvironmentalEngineering and Science, Prentice Hall)

∫·Ì‡ÏÂ˜ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ·fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ Î·È ÙË ÁË

068

™ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÔÚ·ÙÔ‡, Ë ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· Ô˘ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÔÓ‹ÏÈÔ Êı¿ÓÂÈ ÛÙË ÁË Û¯Â‰fiÓ ·ÓÂËÚ¤·ÛÙË ·fi ÙÈ˜ ·ÔÚÚÔÊ‹ÛÂÈ˜ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ. ™ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ˘ÂÚ‡ıÚÔ˘, fiÔ˘·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› Ë ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· Ô˘ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ÁË˜, ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·ÔÚÚÔÊ‹ÛÂÈ˜ ·fi ¤ÓÙÂ Û˘ÛÙ·-ÙÈÎ¿ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·:- ÙÔ˘˜ ˘‰Ú·ÙÌÔ‡˜- ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·- ÙÔ fi˙ÔÓ- ÙÔ ÌÂı¿ÓÈÔ- ÙÔ ˘ÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘

∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË˜ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ ÙË˜ ˘¤Ú˘ıÚË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ·fiÙÔ˘˜ ˘‰Ú·ÙÌÔ‡˜ (Ó¤ÊË) Î·È Ù· ·¤ÚÈ· ·˘Ù¿ Â›Ó·È Ë ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ıÂÚ-ÌfiÙËÙ·˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜ Î·È Ë ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙË˜ Ì¤ÛË˜ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜, ÛÂ ÙÈÌ‹ Î·Ù¿ 350CÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·fi ·˘Ù‹Ó Ô˘ ı· Â›¯Â Ô ·¤Ú·˜ ·Ó ¤ÏÂÈ·Ó ·fi ÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ù· ·¤ÚÈ· ·˘Ù¿. ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ·Ó ¤ÏÂÈ·Ó ·fi ÙËÁ‹ÈÓË ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÈ ˘‰Ú·ÙÌÔ›, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ÙÔ ÌÂı¿-ÓÈÔ, ÙÔ ˘ÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ, Ë Ì¤ÛË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙÔ˘Ï·Ó‹ÙË ı· ‹Ù·Ó -180C! ∆Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙË˜ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ ÙË˜ Á‹È-ÓË˜ ˘¤Ú˘ıÚË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ·fi Ù· ·¤ÚÈ· ·˘Ù¿ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Ê·È-ÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Î·È Â›Ó·È ¤Ó· Ê˘ÛÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ¯¿ÚË ÛÙÔÔÔ›Ô ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ë ‡·ÚÍË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÔÈÎÔÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË. ∆· ·¤ÚÈ· Ù· ÔÔ›· ·ÔÚÚÔÊÔ‡Ó ÛÙÔ ˘¤Ú˘ıÚÔ, ‰Ë-Ï·‰‹ ÛÂ Ì‹ÎË Î‡Ì·ÙÔ˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ·fi 4 Ìm, ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ·¤ÚÈ·ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ∂›Ó·È ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ fiÙÈ Ù· ·¤ÚÈ·ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ ‰ÚÔ˘Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ fiˆ˜ ÙÔ Á˘·Ï› ÛÂ ¤Ó· ıÂÚÌÔ-Î‹ÈÔ. ∆Ô Á˘·Ï› ·Ê‹ÓÂÈ Â‡ÎÔÏ· Ó· ‰È¤ÏıÂÈ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ ıÂÚ-ÌÔÎË›Ô˘ Ë ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÌÈÎÚÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜ Î‡Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È·fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ, Î·È Â›Ó·È ÌË ‰È·ÂÚ·Ùfi ·fi ÙÈ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚÔ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ Î‡Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ŒÙÛÈ, ·˘Ù‹ Ë ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ·ÁÈ‰Â‡ÂÙ·È ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfiÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ÛÂ ˘„ËÏfiÙÂÚ· Â›Â‰· ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ ÂÍˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ.

∏ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹

∏ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡, ÔÈ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÂ˜·Ó¿ÁÎÂ˜ ÛÂ ÙÚÔÊ‹ Î·È ·Á·ı¿, Ë ·ÏÌ·ÙÒ‰Ë˜ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔ-ÏÔÁ›·˜ Î·È ÔÈ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÂ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÁÈ· ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤Ú-ÁÂÈ·˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· Î‡ÚÈ· ·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘.Ÿˆ˜ fiÏÔÈ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ, ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·ÂÏÂ˘ıÂÚÒÓÔÓÙ·È ÌÂ-Á¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·ÂÚ›ˆÓ Ô˘ ÂÓÈÛ¯‡Ô˘Ó ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔ-ÎË›Ô˘, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ.

∏ ¢È·Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎ‹ ∂ÈÙÚÔ‹ ÁÈ· ÙËÓ ∫ÏÈÌ·ÙÈÎ‹ AÏÏ·Á‹ - IPCC: Inter-governmental Panel on Climate Change - Â›Ó·È Ô ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ Ô˘ËÁÂ›Ù·È ÙˆÓ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹. π‰Ú‡ıËÎÂ ·fiÙÔ ¶ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙˆÓ ∏ÓˆÌ¤ÓˆÓ ∂ıÓÒÓ: United Nat-ions Environmental Programme (UNEP) Î·È ÙÔÓ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ªÂÙÂ-ˆÚÔÏÔÁÈÎfi √ÚÁ·ÓÈÛÌfi: World Meteorological Organization (WMO),ÌÂ ÛÙfi¯Ô Ó· ·Ú¤¯ÂÈ ÛÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÌÈ· ÍÂÎ¿ı·ÚË ÂÈ-ÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ¿Ô„Ë ÙË˜ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ÙË˜ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹˜ ·Ï-Ï·Á‹˜ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ-ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Û˘-ÓÂÂÈÒÓ ÙË˜. ∆Ô IPCC Â›Ó·È Ì›· ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ÂÈÙÚÔ‹. ∞ÍÈÔÏÔÁÂ›fiÏË ÙËÓ ÚfiÛÊ·ÙË ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹, ÙÂ¯ÓÈÎ‹ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ-ÔÈÎÔÓÔ-ÌÈÎ‹ ÏËÚÔÊÔÚ›· Ë ÔÔ›· ·Ú¿ÁÂÙ·È ·ÁÎfiÛÌÈ· Î·È Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙË˜ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹˜ ·ÏÏ·Á‹˜. ÃÈÏÈ¿‰Â˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓÂ˜ ·fi

069

ø˜ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹ ÓÔÂ›Ù·È Ë ·ÏÏ·Á‹ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ÎÏ›Ì·ÙÔ˜ Ë ÔÔ›· ÌÔÚÂ› Ó· Ù·˘ÙÔÔÈËıÂ› (.¯. ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-ÒÓÙ·˜ ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎ¿ ÙÂÛÙ) ·fi ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙË Ì¤ÛË Î·Ù¿ÛÙ·ÛËÎ·È/‹ ÛÙË ÌÂÙ·‚ÏËÙfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ-È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ Î·È ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰È·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓË Â-Ú›Ô‰Ô Ù˘ÈÎ¿ ÁÈ· ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜ ‹ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ. ∏ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹·ÏÏ·Á‹ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÂ Î¿ıÂ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ·Ú·-ÙËÚÂ›Ù·È ¯ÚÔÓÈÎ¿, Â›ÙÂ ·˘Ù‹ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÂ Ê˘ÛÈÎ‹ ÌÂÙ·‚ÏËÙfiÙË-Ù· Â›ÙÂ Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ.

070

fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÂıÂÏÔÓÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘ IPCC.§fiÁˆ ÙË˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜ Î·È ‰È·Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎ‹˜ ÙÔ˘ Ê‡ÛË˜, ÙÔ IPCCÂÓÛˆÌ·ÙÒÓÂÈ Ì›· ÌÔÓ·‰ÈÎ‹ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ú¤¯ÂÈ ÂÌÂÚÈÛÙ·ÙˆÌ¤-ÓË Î·È ÈÛÔÚÚÔËÌ¤ÓË ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ÏËÚÔÊÔÚ›· ÛÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈ-ÛÌÔ‡˜ Ï‹„Ë˜ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· Â›ÛËÌË ¤ÎıÂÛË ÂÎ‰fiıË-ÎÂ ·fi ÙÔ IPCC to 2007 (Fourth Assessment Report: Climate Change2007: Synthesis Report) Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ Î·Ù¿ÛÙ·-ÛË ÌÂ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈÂ˜.

∏ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ Î·È Ë ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙÔ˘ ÎÏÈÌ·ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹-Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È Û·ÊÂ›˜, Î·ıÒ˜ Â›Ó·È, Ï¤ÔÓ, ÚÔÊ·ÓÂ›˜ ·fi ÙÈ˜ ·Ú·-ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ·‡ÍËÛË˜ ÙË˜ Ì¤ÛË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· Î·È ÙˆÓˆÎÂ·ÓÒÓ, ÙËÓ Â˘Ú¤ˆ˜ ‰È·‰Â‰ÔÌ¤ÓË Ù‹ÍË ÙˆÓ ·ÁÂÙÒÓ Î·È ÙÔ˘ ¯ÈÔ-ÓÈÔ‡ Î·È ÙËÓ ·Ó‡„ˆÛË ÙË˜ Ì¤ÛË˜ ÛÙ¿ıÌË˜ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ. ™ÙÔ Û¯‹-Ì· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÛÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·, ÛÙË ÛÙ¿ıÌË ÙË˜ı¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È ÛÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÌÂ ¯ÈfiÓÈ ÁÈ· ÙÔ µfiÚÂÈÔ ∏ÌÈÛÊ·›ÚÈÔ16.

∆· ¤ÓÙÂÎ· ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙÔ 1995 ˆ˜ ÙÔ 2006 Î·Ù·Ù¿ÛÛÔÓÙ·È ÌÂÙ·Í‡ÙˆÓ ıÂÚÌfiÙÂÚˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Î·Ù·ÁÚ·ÊÂ› ·fi ÙÔ 1850. Ÿˆ˜ Ê·›-ÓÂÙ·È Î·È ÛÙÔ Û¯‹Ì·, ÔÈ ·˘Í‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ÛÙ¿ıÌË˜ ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜ ·ÎÔ-ÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜. ∏ Ì¤ÛË ÛÙ¿ıÌË ·˘Í‹ıË-ÎÂ ÌÂ Ú˘ıÌfi 1,8 mm ÙÔ ÚfiÓÔ ÌÂÙ·Í‡ 1961 Î·È 2003, Î·È ÌÂ Ì¤ÛÔÚ˘ıÌfi ÂÚ›Ô˘ 3,1 mm ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÌÂÙ·Í‡ 1993 Î·È 2003. ∞fi ÙÔ1993, Ë ıÂÚÌÈÎ‹ ‰È·ÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ˆÎÂ·ÓÒÓ Û˘ÓÂÈÛ¤ÊÂÚÂ Î·Ù¿ ÂÚ›-Ô˘ 57% ÛÙÔ ¿ıÚÔÈÛÌ· ÙˆÓ ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓˆÓ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚÒÓ ÛÙËÓ ·Ó‡-„ˆÛË ÙË˜ ÛÙ¿ıÌË˜ ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜, ÌÂ ÌÂÈÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÁÂÙÒÓˆÓ ÔÈ

16. IPCC, Fourth Assessment Report: Climate Change 2007: Synthesis Report. ∏¤ÎÙ·ÛË Î·È Ë ÔÛfiÙËÙ· ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·ÈÛÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿-‚È‚Ï›Ô: Fourth Assessment Report: Climate Change 2007:Synthesis Report Â›Ó·È ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Î‹. ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘ÌÂ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·,ÔÏ‡ Ï›Á· ·ÏÏ¿ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Î¿ ÛÙÔÈ¯Â›·. √ ·Ó·ÁÓÒÛÙË˜ Ô˘ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÙ·È ÂÈ‰È-ÎfiÙÂÚ· ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘¯¤ÚÂÈ· Ó· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ ÙÈ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚË ÂÍÂÈ‰›ÎÂ˘ÛË Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈÂ˜ ·ÎfiÌ· Î·È ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô.

ÔÔ›Â˜ Û˘ÓÂÈÛ¤ÊÂÚ·Ó Î·Ù¿ 28% Î·È ·ÒÏÂÈÂ˜ ·fi Ù· ÔÏÈÎ¿ ·Áfi-‚Ô˘Ó· Ô˘ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÛÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ÔÛÔÛÙfi. ∞fi ÙÔ 1993ˆ˜ ÙÔ 2003, ÙÔ ¿ıÚÔÈÛÌ· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚÒÓ Â›Ó·È ÛÂ Û˘Ì-ÊˆÓ›· ÌÂ ÙËÓ ·Â˘ıÂ›·˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓË Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ·Ó‡„ˆÛË ÙË˜ÛÙ¿ıÌË˜ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ.

™ÙÔ Û¯‹Ì·, Â›ÛË˜, Â›Ó·È ÂÌÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÔÈ ·Ú·ÙËÚËÌ¤ÓÂ˜ ÌÂÈÒÛÂÈ˜ÙˆÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ Î·Ï‡ÙÔÓÙ·È ÌÂ ¯ÈfiÓÈ Î·È ÙˆÓ ·ÁÂÙÒÓˆÓ ·ÎÔ-ÏÔ˘ıÔ‡Ó Â›ÛË˜ ÙË ÁÂÓÈÎ‹ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜.

071 (¶ËÁ‹: IPCC Fourth Assessment Report: Climate Change 2007:Synthesis Report, http://www.ipcc.ch)

MÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÛÂ: (a) Ì¤ÛË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ·¤Ú· ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜,(b) Ì¤ÛË ÛÙ¿ıÌË ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È (c) Î¿Ï˘„Ë ÌÂ ¯ÈfiÓÈ ÙˆÓÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ µ. ∏ÌÈÛÊ·ÈÚ›Ô˘. √È ÛÎÈ·ÛÌ¤ÓÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Â›Ó·ÈÙ· ÂÎÙÈÌËı¤ÓÙ· ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ·‚Â‚·ÈfiÙËÙ·˜

072

™Â ËÂÈÚˆÙÈÎ‹, ÂÚÈÔ¯ÈÎ‹ Î·È ÎÏ›Ì·Î· ÏÂÎ¿ÓË˜ ˆÎÂ·ÓÔ‡, ‹‰Ë¤¯Ô˘Ó ·Ú·ÙËÚËıÂ› ÔÏ˘¿ÚÈıÌÂ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜, fiˆ˜ ÛÙÈ˜ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂÈ˜. √È ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂÈ˜ ÂÌÊ·Ó›-˙ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ ÛÙÈ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ µfiÚÂÈ-·˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜, ÛÙË µfiÚÂÈ· ∂˘ÚÒË Î·È ÛÙË µfiÚÂÈ· Î·È∫ÂÓÙÚÈÎ‹ ∞Û›·, ÂÓÒ ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ, ÛÙË ¡. ∞ÊÚÈÎ‹ Î·ÈÛÙË ¡. ∞Û›·.

∏ Û˘¯ÓfiÙËÙ· Î·È/‹ Ë ¤ÓÙ·ÛË Î¿ÔÈˆÓ ·ÎÚ·›ˆÓ Î·ÈÚÈÎÒÓ Ê·ÈÓÔÌ¤-ÓˆÓ ¤¯Ô˘Ó ·ÏÏ¿ÍÂÈ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 50 ¯ÚfiÓÈ·, fiˆ˜:

ñ √È ÎÚ‡Â˜ ËÌ¤ÚÂ˜ Î·È Ó‡¯ÙÂ˜ Â›Ó·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ Û˘¯Ó¤˜, Î·È ÔÈ ˙ÂÛÙ¤˜ËÌ¤ÚÂ˜ Î·È Ó‡¯ÙÂ˜ Û˘¯ÓfiÙÂÚÂ˜ ÁÈ· ÔÏÏ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜.

ñ ∏ Û˘¯ÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¤ÓÙÔÓˆÓ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂˆÓ ‹ Ë ·Ó·ÏÔÁ›· ÙˆÓ ¤ÓÙÔ-ÓˆÓ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ‚ÚÔ¯fiÙˆÛË ¤¯ÂÈ ·˘-ÍËıÂ› ÁÈ· ÔÏÏ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜.

ñ √È ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Û·ÊÒ˜ ·‡ÍËÛË ÛÙËÓ ¤ÓÙ·ÛË ÙˆÓ ÙÚÔ-ÈÎÒÓ Î˘ÎÏÒÓˆÓ ÛÙÔ µ. ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi Î.Ï.

∆· ·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Ù· ·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ÙÈ˜ËÁ¤˜ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜, ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ÙË Û¯ÂÙÈÎ‹ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘.

¢ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2)

∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ‰ÂÛÌÂ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜Ê˘ÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ì¤Ûˆ ÙË˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜ ÙË˜ ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂÛË˜Î·È ÂÎ¤ÌÂÙ·È ·’ ·˘ÙÔ‡˜ Ì¤Ûˆ ÙË˜ ·Ó·ÓÔ‹˜. ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·ÚÔÌËıÂ‡ÂÈ ÙÔ˘˜ ˆÎÂ·ÓÔ‡˜ ÌÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ‰ÈÔÍÂÈ-‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. ∏ ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙÔı·Ï·ÛÛÈÓfi ÓÂÚfi ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔÓ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ ÌË¯·ÓÈÛÌfi ·ÔÌ¿ÎÚ˘Ó-Û‹˜ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, Ì¤Ûˆ ‚ÈÔ-

ÁÂˆ¯ËÌÈÎÒÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ, Êı¿ÓÂÈ ÙÂÏÈÎ¿ ÛÂ ÌÂÁ¿Ï· ‚¿ıË, fiÔ˘Î·ıÈ˙¿ÓÂÈ ÛÙÔÓ ˘ıÌ¤Ó· ˆ˜ ·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ. ∏ ÛÙ‹ÏË ÙˆÓ 100ÚÒÙˆÓ Ì¤ÙÚˆÓ ÙÔ˘ ı·Ï·ÛÛÈÓÔ‡ ÓÂÚÔ‡, fiÌˆ˜, ·Ó·ÌÈÁÓ‡ÂÙ·È ÌÂÔÏ‡ ·ÚÁÔ‡˜ Ú˘ıÌÔ‡˜ ÌÂ Ù· ‚·ı‡ÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù·. §fiÁˆ ·˘Ù‹˜ ÙË˜·ÚÁ‹˜ ·Ó¿ÌÈÍË˜ ÙˆÓ ÓÂÚÒÓ ÙˆÓ ˆÎÂ·ÓÒÓ, ·ÚfiÙÈ ÙÔ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈ-Îfi ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ‰È·Ï‡ÂÙ·È ÙÂÏÈÎ¿ ÛÙÔ ı·Ï·ÛÛÈÓfi ÓÂÚfi, Ô··ÈÙÔ‡ÌÂÓÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˜, Î·È, ¤ÙÛÈ, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ÂÊfiÛÔÓ ÂÎ¤ÌÂÙ·È ÛÙÔÓ ·¤Ú· ÌÂ ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-ÚÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜, ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› Ó· Û˘ÛÛˆÚÂ‡ÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·.√ Ì¤ÛÔ˜ ÚfiÓÔ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ÂÎÙÈÌ¿Ù·È ÛÂ 100 ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘!

∆· ÔÚ˘ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ· - Á·È¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ Î·È Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ - Ô˘¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÂÎ·ÓÙÔÓÙ¿‰Â˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÁÈ· Ó· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó, ÙÂ›ÓÔ˘ÓÓ· ÂÍ·ÓÙÏËıÔ‡Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌfiÏÈ˜ ÂÓfi˜ ·ÈÒÓ·. ∏ ‰È·Ù·Ú·¯‹·˘Ù‹ ÛÙÔÓ Î‡ÎÏÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, È‰È·›ÙÂÚ· Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 20Ô‡·ÈÒÓ·, Ô‰‹ÁËÛÂ ÛÂ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ‰ÈÔÍÂÈ-‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∆Ô 88% ÙˆÓ ·ÁÎfiÛÌÈˆÓ ÂÓÂÚ-ÁÂÈ·ÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î·Ï‡ÙÂÙ·È ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›-ÌˆÓ, Î·È ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› ÛÂ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ·fi ˘-ÚËÓÈÎ¿ Î·‡ÛÈÌ· Î·È ˘‰ÚÔËÏÂÎÙÚÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ∏ ·ÁÎfiÛÌÈ·ÂÎÂÌfiÌÂÓË ÂÙ‹ÛÈ· ÔÛfiÙËÙ· ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· Êı¿ÓÂÈ Û‹ÌÂÚ· Ù· 5.500 ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÙfiÓÔ˘˜ ¿ÓıÚ·Î·,ÌÂ ÙÈ˜ ∏ÓˆÌ¤ÓÂ˜ ¶ÔÏÈÙÂ›Â˜ Ó· ÂÎ¤ÌÔ˘Ó ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 22% ÙÔ˘Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ÂÎÂÌfiÌÂÓÔ˘ ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜.

™Ù· Û¯‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ê·›ÓÂÙ·È ÍÂÎ¿ı·Ú· fiÙÈ ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒ-ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó·ÈÛıËÙ¿ ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ ÙÈÌ¤˜ Î·Ù¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· 50ÂÙ›·, ÌÂ ÛËÌÂÚÈÓfiÂ›Â‰Ô Ù· 370-380 ppm.

√È ÔÛfiÙËÙÂ˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙËÓÎ·‡ÛË ÙˆÓ Á·È·ÓıÚ¿ÎˆÓ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘, Î·È ·˘Ù¤˜ ÔÏ‡ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÎÂÌfiÌÂÓÂ˜ ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡·ÂÚ›Ô˘.

073

074

∏ ‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ·ÈÙ›· ·‡ÍËÛË˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ‰ÈÔ-ÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ‰·-ÛÒÓ Î·È Ë ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙËÛÂ ·ÁÚÔÙÈÎ¤˜. ∏ Î·‡ÛË ÙˆÓ ‰·ÛÒÓ ·ÂÏÂ˘ıÂÚÒÓÂÈ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Ô-ÛfiÙËÙÂ˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë¤ÏÏÂÈ„Ë ÙˆÓ ‰·ÛÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ¤ÏÏÂÈ-„Ë ÂÛÙÈÒÓ ‰¤ÛÌÂ˘ÛË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÁÈ·ÙË ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂÛË. ∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÒÏÂÈ· ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·fi¿Ô„Ë ¤ÎÙ·ÛË˜ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› ÛÙË µÚ·˙ÈÏ›·, ÂÓÒ Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ÂÙ‹-ÛÈÔ˜ Ú˘ıÌfi˜ ·ÒÏÂÈ·˜ ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› ÛÙËÓ ¡ÔÙÈÔ-·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ∞Û›· (1,6%) Î·È ÛÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈÎ‹ ∞ÌÂÚÈÎ‹ (1,5%) (ÂÙ‹ÛÈÔ˜Ú˘ıÌfi˜ ·ÒÏÂÈ·˜ ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙË µÚ·˙ÈÏ›· 0,6%). ∞fiÙÈ˜ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÔ 1/4 ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ Î·‡ÛËÎ·È ·ÔÁ‡ÌÓˆÛË ÙˆÓ ‰·ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ, Î·È ÂÚ›Ô˘ Ù· 3/4 ÛÙËÓÎ·‡ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.

(¶ËÁ‹: http://climate.nasa.gov/evidence/)

∂Í¤ÏÈÍË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·

MÂı¿ÓÈÔ (CH4)

∆Ô ÌÂı¿ÓÈÔ Â›Ó·È ¤Ó· ·¤ÚÈÔ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ‚·ÎÙË-ÚÈ·ÎÒÓ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ Î¿Ùˆ ·fi ·Ó·ÂÚfi‚ÈÂ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜. ∏ ·‡ÍËÛËÙˆÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›-Ô˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ÏË-ı˘ÛÌÔ‡ Î·È ÙÈ˜ Û˘ÓÂ·ÁfiÌÂÓÂ˜ ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÁÈ· ÙÚÔÊ‹.

∆Ô ÌÂı¿ÓÈÔ ·Ú¿ÁÂÙ·È, Î˘Ú›ˆ˜, Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ó·ÂÚfi‚È· ·ÔÛ‡ÓıÂÛËÙË˜ Ê˘ÙÈÎ‹˜ ‚ÈÔÌ¿˙·˜. ∏ ‡·ÚÍË ÓÂÚÔ‡ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› Â˘ÓÔ˚Î¤˜ Û˘Ó-ı‹ÎÂ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ·˘Ù¤˜. ŒÙÛÈ, ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÌÂı·Ó›-Ô˘ ÂÎÏ‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÔÚ˘˙ÒÓÂ˜, ÙÔ˘˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡˜ ˘ÁÚÔÙfiÔ˘˜ Î·ÈÙ· ¤ÏË.

∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÍfiÚ˘ÍË, ¿ÓÙÏËÛË Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓÂÎ¤ÌÂÙ·È ÌÂı¿ÓÈÔ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∆Ô Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô·ÔÙÂÏÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÌÂı¿ÓÈÔ, fiÙ·Ó ‰È·ÚÚ¤ÂÈ ·fi ÛˆÏËÓÒÛÂÈ˜ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘, ·ÔÙÂÏÂ› ÙËÓ Î‡ÚÈ· ËÁ‹ ÌÂı·Ó›Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·. ∆· Î·‡ÛÈÌ· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi Ê˘ÙÈÎ‹ ‚ÈÔÌ¿˙· ÂÎ¤ÌÔ˘ÓÌÂı¿ÓÈÔ Î·Ù¿ ÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘˜.

∫·Ù¿ ÙË ‰È·‰ÈÎ·Û›· ·ÔÛ‡ÓıÂÛË˜ ÙË˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ‹˜ ‡ÏË˜ ÙˆÓ ·ÔÚ-ÚÈÌÌ¿ÙˆÓ ÛÙÈ˜ ¯ˆÌ·ÙÂÚ¤˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÌÂ-ı·Ó›Ô˘.

ÕÏÏË ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ËÁ‹ ÌÂı·Ó›Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ ÂÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÙˆÓ ÒˆÓÎ·Ù¿ ÙË ¯ÒÓÂ˘ÛË ÙË˜ Î˘ÙÙ·Ú›ÓË˜. ∏ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎ-ÙÚÂÊfiÌÂÓˆÓ ˙ÒˆÓ, ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ‰È·ÙÚÔÊÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ,Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÂÎÂÌfiÌÂÓÔ˘ ÌÂı·Ó›Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·. √ Ì¤ÛÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ ÌÂı·Ó›Ô˘ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·Â›Ó·È ÂÚ›Ô˘ 15 ¯ÚfiÓÈ·.

∆· ·Ú¯Â›· ÙˆÓ ÔÏÈÎÒÓ ¿ÁˆÓ Ì¿˜ ÏËÚÔÊÔÚÔ‡Ó fiÙÈ Ë ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙÔ˘ ÌÂı·Ó›Ô˘ ¤¯ÂÈ Û¯Â‰fiÓ ‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÙÂ› ·fi ÙË‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË Î·È ÌÂÙ¿, ·fi 0,75 ppm ÚÈÓ ÙÔ 1750,ÛÂ 1,7 ppm Î·Ù¿ ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1980. ™‹ÌÂÚ·, Ô Ú˘ıÌfi˜ ·‡ÍË-ÛË˜ ÙË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÙÔ˘ ÌÂı·Ó›Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÎÙÈÌ¿Ù·ÈÛÂ 1-2% ÙÔ ¯ÚfiÓÔ.

075

076

∏ ÌÂÁ¿ÏË ‰È·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·(360 ppm) Î·È ÌÂı·Ó›Ô˘ (1,7 ppm) ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Î·ıÒ˜ Î·ÈË ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ‰È·ÊÔÚ¿ Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙÔÓ ÂÙ‹ÛÈÔ Ú˘ıÌfi ·‡ÍËÛË˜ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ - ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ¤¯ÂÈ ÂÙ‹ÛÈÔÚ˘ıÌfi ·‡ÍËÛË˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ Î·Ù¿ ÂÚ›Ô˘ 80% ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ·fi ·˘ÙfiÓ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› ÛÙÔ ÌÂı¿ÓÈÔ - ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜fiÙÈ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÙÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·¤ÚÈÔÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘.

¶ÚˆÙÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (N2O)

∆Ô ÚˆÙÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (N2O), ‹ ‰È¿˙ˆÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔ17, Â›Ó·È ·-Ú·ÚÔ˚fiÓ ÙË˜ ‚ÈÔÏÔÁÈÎ‹˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜ ÙË˜ ÓÈÙÚÔÔ›ËÛË˜ Î¿Ùˆ ·fi·Ó·ÂÚfi‚ÈÂ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜.

∫‡ÚÈ· ·ÓıÚˆÔÁÂÓ‹˜ ËÁ‹ ÚˆÙÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· Â‰¿ÊË ÛÙ· ÔÔ›· ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È ÏÈ¿ÛÌ·Ù·.∏ ·˘ÍËÌ¤ÓË ¯Ú‹ÛË ÏÈ·ÛÌ¿ÙˆÓ ÛÙÈ˜ ·ÁÚÔÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜¤¯ÂÈ Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÂ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ÚˆÙÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘·˙ÒÙÔ˘. Œ¯ÂÈ, Â›ÛË˜, ‚ÚÂıÂ› fiÙÈ Ë ¤ÎÏ˘ÛË ÚˆÙÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ Î·‡ÛË ‰·-ÛÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ.

ÕÏÏË ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜ ÚˆÙÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È Ë Î·‡ÛË ÔÚ˘-ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ Ù· ÔÔ›· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ·˙ˆÙÔ‡¯Â˜ ÂÓÒÛÂÈ˜.

¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó¤Ó·˜ ÌË¯·ÓÈÛÌfi˜ ‹ ‰ÈÂÚÁ·Û›· Ë ÔÔ›· Ó· ·ÔÌ·-ÎÚ‡ÓÂÈ ÙÔ ÚˆÙÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·. √ ¯Úfi-ÓÔ˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˜, ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ 150 ¯Úfi-ÓˆÓ. ∆Ô ÚˆÙÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÙ·È ÌÂ ÔÏ‡ ·ÚÁÔ‡˜ Ú˘ı-ÌÔ‡˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·, fiÔ˘ ÊˆÙÔÏ‡ÂÙ·È ·fi ˘ÂÚÈÒ‰Ë ·ÎÙÈÓÔ-‚ÔÏ›·. ∏ ÊˆÙfiÏ˘Û‹ ÙÔ˘ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ-

17. Ÿˆ˜ Â›Ó·È Ë ÔÓÔÌ·Û›· ÙÔ˘ Î·Ù¿ IUPAC (International Union of Pure andApplied Chemistry), ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÌÂÓË ·fiÏ˘Ù· ÛÙË ‰ÔÌ‹ NNO

ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜. ∏ ÂÈı˘ÌËÙ‹ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ÚˆÙÔÍÂÈ‰›-Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ· ¤¯ÂÈ ÙÔ ·ÓÂÈı‡ÌËÙÔ ·ÔÙ¤-ÏÂÛÌ· ÙË˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

∏ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙÔ˘ ÚˆÙÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ··Ú¤ÌÂÈÓÂ ÛÙ·ıÂÚ‹ Ì¤¯ÚÈ ÚÈÓ ·fi 300 ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ·. ∞fiÙfiÙÂ, ·˘Í¿ÓÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ÌÂ Û˘ÓÔÏÈÎfi Ú˘ıÌfi 9% ÂÚ›Ô˘.™‹ÌÂÚ·, Ë ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ ÙÔ˘ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË Â›Ó·È 0,3 ppm Î·È ÔÂÙ‹ÛÈÔ˜ Ú˘ıÌfi˜ ·‡ÍËÛ‹˜ ÙÔ˘ ÂÎÙÈÌ¿Ù·È ÛÂ 0,25%.

ÃÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ (CFCs)

√È ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Î·Ì›· Ê˘ÛÈÎ‹ ËÁ‹ ÚÔ¤-ÏÂ˘ÛË˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ¶·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙÔ1930 Î·È, ¤ÎÙÔÙÂ, ¤¯Ô˘Ó ·ÂÏÂ˘ıÂÚˆıÂ› ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·fiÙ· ÌfiÚÈ· ·˘Ù¿, Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜·Ú·ÌÔÓ‹˜ (ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ ÙˆÓ 100 ÂÙÒÓ) ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·. ∏¯ËÌÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ·‰Ú¿ÓÂÈ·, Ë ÌË ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÓÂÚfi Î·È ÙÔ ÁÂ-ÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ÌfiÓË Ô‰fi˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎ¤-ÓÙÚˆÛË˜ Â›Ó·È Ë ÊˆÙfiÏ˘Û‹ ÙÔ˘˜ ·fi ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÌÈÎÚÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜Î‡Ì·ÙÔ˜ (‰È·ı¤ÛÈÌË˜ Û¯Â‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·),ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜.

√È ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ·ÔÚÚÔÊÔ‡Ó ¤Ú˘ıÚË ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÛÙËÓÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ «·Ú·ı‡ÚÔ˘», ‰ËÏ·‰‹ ÛÂ Ì‹ÎË Î‡-Ì·ÙÔ˜ ÌÂÙ·Í‡ 7 Î·È 13 Ìm. ∫¿ıÂ ÌfiÚÈÔ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·Î· Â›Ó·ÈÈÎ·Ófi Ó· ·ÔÚÚÔÊ‹ÛÂÈ ıÂÚÌfiÙËÙ· fiÛÔ ‰ÂÎ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¿ÙÔÌ·‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. √È È‰ÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·-Ú¿ÁÚ·ÊÔ ÂÚ› ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙË˜ ÛÙÔÈ‚¿‰·˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·-ÙfiÛÊ·ÈÚ·.

077

∏ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·ÂÚ›ˆÓÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ ·fi ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·

™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË 2002/358/∂∫ ÁÈ· ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË ÂÍ ÔÓfi-Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ∂ÈÙÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ÚˆÙÔÎfiÏÏÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÈfiÙÔ Î·ÈÙËÓ ·fi ÎÔÈÓÔ‡ Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ‰ÂÛÌÂ‡ÛÂˆÓ, Ë ∂ÏÏ¿‰· ‰Â-ÛÌÂ‡ÂÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi Ù‹˜ ·‡ÍËÛË˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·ÂÚ›ˆÓÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 2008-2012 ÛÙÔ 25%, ÛÂ Û¯¤ÛËÌÂ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ ‚¿ÛË˜. ø˜ ¤ÙÔ˜ ‚¿ÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜CO2, CH4 Î·È N2O Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙÔ 1990, ÂÓÒ ÁÈ· Ù· ·¤ÚÈ· Ô˘ ÂÚÈ¤-¯Ô˘Ó ÊıfiÚÈÔ (F-gases, PFCs, HFCs, SF6) Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙÔ 1995 (∂ıÓÈ-Îfi ™¯¤‰ÈÔ ∫·Ù·ÓÔÌ‹˜ ¢ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÂÚ›Ô‰Ô2008-2012). √ ÛÙfi¯Ô˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÂ ÂÙ‹ÛÈ· ‚¿ÛËÁÈ· ÙËÓ ÂÓÙ·ÂÙ›· 2008-2012 ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ 138.817.590 t CO2 eq.

078

™‡ÁÎÚÈÛË ÙÔ˘ Û¯ÂÙÈÎÔ‡ ÚfiÏÔ˘ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ıÂÚÌÔÎË›Ô˘

∆· ·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ÌÂ ÙÈ˜ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¤˜ Û˘-ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜, ÙÔ Ú˘ıÌfi ·‡ÍËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ ÔÛÔÛÙfi Û˘ÌÌÂ-ÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î·. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ, ÏËÓÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ¤¯ÂÈ ›ÛË, ÂÚ›Ô˘, Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ (43%)ÌÂ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (57%) ÛÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘.

(¶ËÁ‹: Masters G. M., 1991. Introduction to Environmental Engineeringand Science, Prentice Hall, p. 389)

AEPIO∞∆ª√™º∞πƒπ∫H™À°∫E¡∆ƒø™∏

(ppm)

CO2

CFCs

CH4

N2O

370-380

0,00225

1,675

0,31

∂∆H™π√™ƒÀ£ªO™

∞Y•∏™∏™ (%)

™∏ª∂ƒπ¡H™À¡∂π-

™º√ƒA (%)

0,4-0,6

5

1

0,2

™Ã∂∆π∫H™À¡∂π™º√ƒA

™∆√º∞π¡Oª∂¡√

1

15.000

25

230

57

25

12

6

∆∞ ∞∂ƒπ∞ ∆√À £∂ƒª√∫∏¶π√À ∫∞π ∆∞ ∫Àƒπ√∆∂ƒ∞ Ã∞ƒ∞∫∆∏ƒπ™∆π∫∞ ∆√À™

√È ˘fi¯ÚÂÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ÔÛfiÙË-Ù·˜ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÂ 150. ∞˘Ù¤˜ ÌÔ-ÚÔ‡Ó Ó· ıÂˆÚËıÔ‡Ó Î·È ÔÈ Î‡ÚÈÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌÒÓÁÈ· ÙË ¯ÒÚ·. ™Â ·˘Ù¤˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È: 32 ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ËÏÂ-ÎÙÚÔ·Ú·ÁˆÁ‹˜, 21 ÏÔÈ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜, 4 ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·,1 ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÊÚ‡ÍË˜ ÌÂÙ·ÏÏÂ˘Ì¿ÙˆÓ, 5 ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·Áˆ-Á‹˜ ÛÈ‰‹ÚÔ˘ Î·È ¿Ï˘‚·, 8 ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÎÏ›ÓÎÂÚ ÙÛÈ-Ì¤ÓÙÔ˘, 20 ·Û‚ÂÛÙÔÔÈ›Â˜, 1 ˘·ÏÔ˘ÚÁ›·, 44 ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·-ÁˆÁ‹˜ ÎÂÚ·ÌÈÎÒÓ Î·È 15 ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ¯·ÚÙÈÔ‡ Î·È¯·ÚÙÔÓÈÔ‡ (∂ıÓÈÎfi ™¯¤‰ÈÔ ∫·Ù·ÓÔÌ‹˜ ¢ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ ÁÈ·ÙËÓ ¶ÂÚ›Ô‰Ô 2008-2012).

√È Ì¤ÛÂ˜ ÚÔ‚ÏÂfiÌÂÓÂ˜ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË-›Ô˘ ·Ó¿ ÙÔÌ¤· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÂ ªt CO6 eq ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›.

079

¶H°E™ª∂™∂™ ∂∆∏™π∂™ ¶ƒ√µ§∂¶O-

ª∂¡∂™ ∂∫¶√ª¶∂™ ∆∏™ ¶∂ƒπ√¢√À 2008-12

¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜

ªÂÙ·ÊÔÚ¤˜

∂ÓÂÚÁÂÈ·Î‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÛÙ· ÎÙ›ÚÈ· Î·È ÛÙË ÁÂˆÚÁ›·

µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜

°ÂˆÚÁ›·

∞fi‚ÏËÙ·

∂ÓÂÚÁÂÈ·Î‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÛÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›·/ÏÔÈÔ› ÙÔÌÂ›˜

™˘ÓÔÏÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘

67,83

24,23

15,65

15,17

12,27

2,44

14,80

152,40

∂£¡π∫√ ™Ã∂¢π√ ∫∞∆∞¡√ª∏™ ¢π∫∞πøª∞∆ø¡ ∂∫¶√ª¶ø¡ °π∞ ∆∏¡¶∂ƒπ√¢√ 2008-2012

080

∞fi ÙÔÓ ›Ó·Î· ·˘ÙfiÓ, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Û˘ÓÂÈ-ÛÊ¤ÚÂÈ Î·Ù¿ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi, ÂÓÒ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ÌÂÙ·-ÊÔÚ¤˜. ™˘ÓÂÈÛÊÔÚ¤˜ ÙË˜ ›‰È·˜ Ù¿ÍË˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÙÔÌÂ›˜:

ñ ÙËÓ ÂÓÂÚÁÂÈ·Î‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÛÙ· ÎÙ›ÚÈ· Î·È ÛÙË ÁÂˆÚÁ›·,

ñ ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜,

ñ ÙËÓ ÂÓÂÚÁÂÈ·Î‹ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÛÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Î·È

ñ ÙË ÁÂˆÚÁ›·.

∏ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÛÂ Â›Â‰Ô ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÁÎ·-Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ∂ıÓÈÎfi ™¯¤‰ÈÔ ∫·Ù·ÓÔÌ‹˜ ¢ÈÎ·ÈˆÌ¿-ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÂÚ›Ô‰Ô 2008-2012.

∏ ª∂πø™∏ ∆√À ™∆ƒ∞∆√™º∞πƒπ∫√À √∑√¡∆√™

∏ ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜

∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ, Î·Ù¿ ÛÂÈÚ¿ ‡„Ô˘˜, ÛÙÚÒÌ· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜, Ë ÛÙÚ·Ùfi-ÛÊ·ÈÚ· (Î˘Ì·ÈÓfiÌÂÓË ÛÂ ‡„Ë ·fi 15 ¤ˆ˜ 50 km ÂÚ›Ô˘), ¤¯ÂÈ‰‡Ô Î‡ÚÈ· Î·È ·ÏÏËÏÔÂÍ·ÚÙÒÌÂÓ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿:

ñ ∆Ë ıÂÙÈÎ‹ ÎÏ›ÛË ÙË˜ Î·Ì‡ÏË˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹˜ ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ˆ˜Û˘Ó¿ÚÙËÛË ÙÔ˘ ‡„Ô˘˜.

ñ «∆Ë ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜», Ë ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ÚÔÛÙ·-ÙÂ˘ÙÈÎfi ÛÙÚÒÌ· ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË ·fi ÙËÓ ÂÈÎ›Ó‰˘ÓË ˘ÂÚÈÒ‰Ë ·ÎÙÈ-ÓÔ‚ÔÏ›· (Ultraviolet radiation, UV). ÃˆÚ›˜ ÙËÓ ‡·ÚÍË ÙÔ˘ ÚÔ-ÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜, ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ù‹ Ë ‡·Ú-ÍË ˙ˆ‹˜ ÛÙÔÓ Ï·Ó‹ÙË.

∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÔÛfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÂÎ‰ËÏÒÓÂ-Ù·È ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÙ·Í‡ 15 Î·È 35 km, ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘ Î·-ÙÒÙÂÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Ì¤ÛÔ˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·˜. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ·˘Ù‹Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹ ˆ˜ Ë ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ (the ozone layer).√È ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ¤¯ÂÈ ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ‰ÈÂ-

2.6.2

ıÓÒ˜ Ó· ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ·È ÛÂ ÌÔÓ¿‰Â˜ DOBSON (Dobson Units, DU*). ∆Ô ¿¯Ô˜ ÙÔ˘ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂÈÒÓÂÙ·ÈÊ˘ÛÈÔÏÔÁÈÎ¿, ·fi ÙÈ˜ ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÈÛËÌÂÚÈÓfi. º˘ÛÈÔ-ÏÔÁÈÎ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙËÓ Â‡ÎÚ·ÙË ˙ÒÓË ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÂ 350DU ÂÚ›Ô˘, ÂÓÒ ÛÙÈ˜ ÙÚÔÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÔÈ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜Â›Ó·È ÂÚ›Ô˘ 250 DU, Î·È ÛÙÈ˜ ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Êı¿ÓÔ˘Ó ÙÈ˜ 450 DU.∞˘Ù¤˜ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È, Î˘Ú›ˆ˜, ÛÙÔ fiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿fi˙ÔÓÙÔ˜ ·fi ÙÈ˜ ÙÚÔÈÎ¤˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÏfiÁˆ ÙË˜ Î˘-ÎÏÔÊÔÚ›·˜ ·Ó¤ÌˆÓ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·. À¿Ú¯Ô˘Ó Â›ÛË˜ Ê˘ÛÈÔÏÔ-ÁÈÎ¤˜ ÂÔ¯È·Î¤˜ ‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂÈ˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜.

ªfiÚÈ· Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎfi fi˙ÔÓ

ŒÓ· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Û‡Á¯ÚÔÓ· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·-Ù· - Û˘Ó¤ÂÈ· ÙË˜ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ·fi ÙÈ˜ ·ÓıÚÒ-ÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ - Â›Ó·È Ë ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜. ∏ ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙËÓÎ·Ù¿Ï˘ÛË ÙË˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË˜ ‰È¿Û·ÛË˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ·fi ·Ú¿ÁˆÁ·ÂÓÒÛÂˆÓ Ô˘, Î·Ù¿ ÙË ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¿Û·ÛË, ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ È‰Èfi-ÙËÙ· Ó· ÚÔÌËıÂ‡Ô˘Ó ÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂ ÂÏÂ‡ıÂÚÂ˜ Ú›˙Â˜. √ÈÂÏÂ‡ıÂÚÂ˜ ·˘Ù¤˜ Ú›˙Â˜ ÂÓÂÚÁÔ‡Ó ˆ˜ Î·Ù·Ï‡ÙÂ˜, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË‰È·Ù·Ú·¯‹ ÙË˜ ÛÙ¿ÛÈÌË˜ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ Ë ÔÔ›· Â¤Ú¯ÂÙ·È ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÌË Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

√ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ˜ ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙˆÓ ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÓ ÚÈ˙ÒÓ Ô˘ Â›Ó·È ˘Â‡-ı˘ÓÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ Â›Ó·È ÙÔ ·ÙÔÌÈÎfi ¯ÏÒÚÈÔ (Cl.). ¶ÔÈÂ˜ Â›Ó·È, fiÌˆ˜, ÔÈ Èı·Ó¤˜ËÁ¤˜ ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ¯ÏˆÚ›Ô˘ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·;

081

* ª›· ÌÔÓ¿‰· Dobson (Dobson Unit, DU) ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÂ› ÌÂ ÛÙÚÒÌ· Î·ı·ÚÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ ¿¯Ô˘˜ 0,01 mm. ∏ ˘ÎÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ıÂˆÚÂ›Ù·È ÛÂ Î·ÓÔÓÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ıÂÚ-ÌÔÎÚ·Û›·˜ Î·È ›ÂÛË˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ Â›Â‰Ô ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜ ÌÂ ›ÂÛË 1 Atm Î·ÈıÂÚÌÔÎÚ·Û›· 25 ÆC

082

√È ÂÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔÌËıÂ‡ÛÔ˘Ó ·ÙÔÌÈÎfi ¯ÏÒÚÈÔ ÛÙËÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Ú¤ÂÈ, ·Ú¯ÈÎ¿, Ó· ÌÂÙ·ÊÂÚıÔ‡Ó ·fi Ù· Î·ÙÒÙÂÚ·ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜, Ì¤Ûˆ, ‰ËÏ·‰‹, ÙË˜ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·˜. ŒÓ·Ù¤ÙÔÈÔ ÌfiÚÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó¤Î·ıÂÓ ÚÔÌ‹ıÂ˘Â ÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂ·ÙÔÌÈÎfi ¯ÏÒÚÈÔ, Â›Ó·È ÙÔ ¯ÏˆÚÔÌÂı¿ÓÈÔ (CH3Cl). ∞˘Ùfi ‰È·ÊÂ‡ÁÂÈÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙˆÓ ˆÎÂ·ÓÒÓ, fiÔ˘ ·Ú¿ÁÂ-Ù·È ÏfiÁˆ ÙË˜ ·ÏÏËÏÂ›‰Ú·ÛË˜ ÙÔ˘ ÈÔÓÙÈÎÔ‡ ¯ÏˆÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ı·Ï·Û-ÛÈÓÔ‡ ÓÂÚÔ‡ ÌÂ ÙËÓ ·ÔÛ˘ÓÙÈı¤ÌÂÓË Ê˘ÙÈÎ‹ ‚ÈÔÌ¿˙·. ∆Ô ¯ÏˆÚÔÌÂ-ı¿ÓÈÔ Êı¿ÓÂÈ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÌÂ ÔÏ‡ ·ÚÁfi Ú˘ıÌfi, ÂÂÈ‰‹ ‰ÂÓÂ˘ÓÔÂ›Ù·È Ë ·Ó¿ÌÈÍË ÙÚÔÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ Î·È ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·.∏ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙˆÓ ˆÎÂ·ÓÒÓ, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Â›Ó·È Ì›· Ê˘ÛÈÎ‹ ËÁ‹ ¯Ïˆ-ÚÔÌÂı·Ó›Ô˘ ÈÎ·ÓÔ‡ Ó· Êı¿ÛÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·.

™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ‰ÂÎ·ÂÙÈÒÓ, Ë ÔÛfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÔÌÈÎÔ‡¯ÏˆÚ›Ô˘ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·, Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¯ÏˆÚÔÌÂı¿-ÓÈÔ, ¤¯ÂÈ ÂÈÛÎÈ·ÛÙÂ› ·fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ¯ÏˆÚ›Ô˘.∏ ÛËÌÂÚÈÓ‹ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ¯ÏˆÚ›Ô˘ Â›Ó·È Â-Ú›Ô˘ 3,5 ppb (parts per billion=Ì¤ÚË ·Ó¿ ‰ÈÛÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈÔ), ¤ÍÈ ÊÔ-Ú¤˜, ‰ËÏ·‰‹, ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÙË˜ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎ‹˜ (ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓË˜ ·fiÊ˘ÛÈÎ¤˜ ËÁ¤˜) Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ¯ÏˆÚ›Ô˘, Ô˘ ÂÎÙÈÌ¿Ù·È ÛÂ 0,6 ppb.∏ ·‡ÍËÛË ·˘Ù‹ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ¯ÏˆÚ›Ô˘ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi Û˘ÓıÂÙÈÎ¿ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¿ ·¤ÚÈ· Ù· ÔÔ›· ‰È·ÊÂ‡-ÁÔ˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›ÙÂ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜Â›ÙÂ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙÔ˘˜, Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÌÂÁ¿ÏË ÙËÙÈÎfiÙË-Ù·, ¯ËÌÈÎ‹ ·‰Ú¿ÓÂÈ· Î·È ·‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ ÓÂÚfi. √È Î˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ÂÎ-ÚfiÛˆÔÈ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Â›Ó·È ÔÈ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ (Chlo-rofluorocarbons). °È· Ù· ÌfiÚÈ· ·˘Ù¿ ¤¯ÂÈ ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ‰ÈÂıÓÒ˜ ËÛ˘ÓÙÂÙÌËÌ¤ÓË ÔÓÔÌ·Û›· CFCs. ∏ ÂÙ·ÈÚÂ›· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ¯ËÌÈÎÒÓ DuPont ¤‰ˆÛÂ ÛÙÈ˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ÙËÓ ÂÌÔÚÈÎ‹ ÔÓÔÌ·Û›· Freon, ËÔÔ›· ··ÓÙ¿Ù·È Û˘¯Ó¿ ˆ˜ ·ÓÂ›ÛËÌË ÔÓÔÌ·Û›· ÙˆÓ CFCs ·ÎfiÌ·Î·È ÛÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·. √È ÂÓÒÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ·ÔÙÂÏÔ‡-ÓÙ·È ·fi ¯ÏÒÚÈÔ, ÊıfiÚÈÔ Î·È ¿ÓıÚ·Î·, fiˆ˜ ‰Â›¯ÓÂÈ Î·È Ë ÔÓÔÌ·-Û›· ÙÔ˘˜. ¶·Ú¿¯ıËÎ·Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ 1928 Î·È ¤ÎÙÔÙÂ ¯ÚËÛÈ-ÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Â˘Ú‡Ù·Ù·. ∫·Ù¿ ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1980, ÂÎÙÈÌ¿Ù·È fiÙÈ·ÂÏÂ˘ıÂÚÒıËÎ·Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· 1.000.000 ÙfiÓÔÈ CFCs.

∆· CFCs ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¤˜ È‰ÈfiÙËÙÂ˜, ¯¿ÚË ÛÙÈ˜ ÔÔ›-Â˜ ÎÚ›ıËÎ·Ó Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÁÈ· ÔÏÏ¤˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜. √È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¤˜È‰ÈfiÙËÙÂ˜ Û˘Ì‡ÎÓˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ÙË ÌË ÙÔÍÈÎfiÙËÙ·,ÙË ÌË ·Ó·ÊÏÂÍÈÌfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ‹ ¯ËÌÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ·‰Ú¿ÓÂÈ·,ÙÈ˜ ¤Î·Ó·Ó Î·Ù¿ÏÏËÏÂ˜ ÁÈ· ÔÈÎ›ÏÏÂ˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜, fiˆ˜:

ñ „˘ÎÙÈÎ¿ Ì¤Û· ÛÂ „˘ÁÂ›· Î·È ÎÏÈÌ·ÙÈÛÙÈÎ¿,

ñ ‰È·Ï‡ÙÂ˜ Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ Ï·ÎÒÓ,

ñ ÚÔˆıËÙÈÎ¿ ·¤ÚÈ· ÛÂ Î¿ıÂ Â›‰Ô˘˜ ÂÌÔÚÈÎ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ Î˘-ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÛÂ ÌÔÚÊ‹ ÛÚ¤˘ (.¯. Î·ÏÏ˘ÓÙÈÎ¿, ·Ô-ÛÌËÙÈÎ¿ Î.Ï.),

ñ ÙËÓ ·Ú·ÛÎÂ˘‹ ÌÔÓˆÙÈÎÒÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ Ï·ÛÙÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ Ù·ÔÔ›· Â›ÙÂ ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ÊÚÔ‡ Â›ÙÂ Â›Ó·È ÂÈı˘ÌË-Ù‹ ÙÂÏÈÎ‹ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÚÔ˚fiÓÙÔ˜ Ù‡Ô˘ ·ÊÚÔÏ¤Í.

√ ·Ú·Î¿Ùˆ ¶›Ó·Î·˜ Û˘ÓÔ„›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÙÚÂÈ˜ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÎÚÔÛÒ-Ô˘˜ ÙˆÓ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ·ÓıÚ¿ÎˆÓ, ÙÔ Û˘Ó‹ıË Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ÙÈ˜Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ·. ™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙ‹ÏË ÙÔ˘ ¶›Ó·Î· ‰›ÓÂÙ·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ·Ú·-ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Ô ÔÔ›Ô˜ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÂ-Á¿ÏÔ˜. ∞˘Ùfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ú·ÎÙÈÎ¿, ÏfiÁˆ ÙË˜ ¯ËÌÈ-Î‹˜ ÙÔ˘˜ ·‰Ú¿ÓÂÈ·˜ Î·È ÙË˜ ÌË ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ ÓÂÚfi, ‰ÂÓ ˘¿Ú-¯ÂÈ Ê˘ÛÈÎ‹ ‰ÈÂÚÁ·Û›· ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi·¤Ú·. ∫·È ÔÈ ÙÚÂÈ˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ· ÛÙËÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÛÂ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÌÂÚÈÎÒÓ ÂÙÒÓ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ÙË˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘˜.

√ ÙÂÙÚ·¯ÏˆÚ¿ÓıÚ·Î·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÂÌÔÚÈÎ¿ ˆ˜ ‰È·Ï‡ÙË˜ Î·Èˆ˜ ÚÒÙË ‡ÏË ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ CFCs. ÃÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ, Â›ÛË˜,ÛÙÔ ÛÙÂÁÓfi Î·ı¿ÚÈÛÌ· ÙˆÓ ÚÔ‡¯ˆÓ, ·ÏÏ¿ ÏfiÁˆ ÙË˜ ÙÔÍÈÎfiÙËÙ¿˜ÙÔ˘ Î·Ù·ÚÁ‹ıËÎÂ, ÚÒÙ· ÛÙÈ˜ ∏¶∞ Î·È ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘-ÚÒË˜. √ ÙÂÙÚ·¯ÏˆÚ¿ÓıÚ·Î·˜ ˘ÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Â˘ı‡ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙÔ8% ÙˆÓ ·ÙfiÌˆÓ ÙÔ˘ ¯ÏˆÚ›Ô˘ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜.

∆Ô ÌÂı˘ÏÔ‚ÚˆÌ›‰ÈÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÂ ·ÁÚÔÙÈÎ¤˜ ÂÊ·Ú-ÌÔÁ¤˜, ÌÔÚÂ› Ó· Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·È-

083

084

ÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜, ·ÏÏ¿ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ ¯ÚfiÓÔ˘ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· - ÂÚ›Ô˘ ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· - ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎfi fi˙ÔÓ Â›Ó·È Â˘ÎÔÏfiÙÂÚ· ÂÏ¤ÁÍÈÌÂ˜.

√È ‚ÚˆÌÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Î·È ÔÈ ‚ÚˆÌÔ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Û˘-ÁÎÚ›ÓÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ÌÂ ÙÔ˘˜ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ÁÈ· ÙÔ ÚfiÏÔ Ô˘·›˙Ô˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ˆ˜ ˘ÏÈÎfi ˘ÚfiÛ‚ÂÛË˜. ∆Ô ‚ÚÒ-ÌÈÔ Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÂÈ ·fi ÙË ÊˆÙÔÏ˘ÙÈÎ‹ ‰È¿Û·ÛË ÙˆÓ ÂÓÒÛÂˆÓ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔ ÁÈ· ÙÔ 5% ÂÚ›Ô˘ ÙË˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓË˜ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜.

√È ÈÔ ‰È·‰Â‰ÔÌ¤ÓÔÈ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ (CFCs)

ªÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ÛÙÈ˜ ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜

∆Ô 1985, ÔÈ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓÂ˜ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ fiÙÈ ÙÔ ÛÙÚ·-ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎfi fi˙ÔÓ ÛÙËÓ ∞ÓÙ·ÚÎÙÈÎ‹ ¤¯ÂÈ ÌÂÈˆıÂ› ÛÂ ÔÛÔÛÙfi ÂÚ›-Ô˘ 50%18! ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ·Ó, Â›ÛË˜, fiÙÈ ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Â›Ó·È ÂÚÈÔ‰È-Îfi Î·È ‰È·ÚÎÂ› ÁÈ· ‰‡Ô ÂÚ›Ô˘ Ì‹ÓÂ˜ Î¿ıÂ ¯ÚfiÓÔ, ·fi ÙÔ ™ÂÙ¤Ì-‚ÚÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘. √È Ì‹ÓÂ˜ ·˘ÙÔ› ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙËÓ

Ã∏ªπ∫√™∆À¶√™

CCl3F

CCl2F2

C2Cl3F3(halons)

™Àªµ√-§π™ª√™ KYPIA XPH™H

CFC-11

CFC-12

CFC-13

Ãƒ√¡√™∑ø∏™(∂∆∏)

76

139

92

¶ÚÔˆıËÙÈÎfi ÛÚ¤˘, ·Ú·-ÁˆÁ‹ ·ÊÚˆ‰ÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ

æ˘ÁÂ›·, ÎÏÈÌ·ÙÈÛÙÈÎ¿

¢È·Ï‡ÙÂ˜ ÁÈ· Î·ı¿ÚÈÛÌ· ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ÌÈÎÚÔÎ˘-ÎÏˆÌ¿ÙˆÓ

18. Baird, C., 1995, Environmrntal Chemistry, W.H. Freeman and Company

ÂÔ¯‹ ÙË˜ ¿ÓÔÈÍË˜ ÁÈ· ÙÔ ¡fiÙÈÔ ¶fiÏÔ. ∏ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙË ·˘Ù‹ ÌÂ›-ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ, ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿,«ÙÚ‡· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜» (ozone hole). ∏ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤-ÓÔ˘ ·ÔÙÂÏÂ› Û¿ÓÈÔ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙÔ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Â›ÙÂ˘ÁÌ·.ªÂ ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘ ·Ô‰Â›¯ÙËÎÂ fiÙÈ Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÂÓfi˜ ÂÚÈ‚·Ï-ÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Ï·ÓËÙÈÎÒÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ï¤ÔÓ·Ï¿ Èı·Ó‹, ·ÏÏ¿ ·ÔÙÂÏÂ› ˘·ÚÎÙfi ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi Úfi‚ÏË-Ì· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ‰ÂÎ·ÂÙÈÒÓ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·.∏ ÂÚÌËÓÂ›· ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ‰fiıËÎÂ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙË˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔ˘1980, ÌÂÙ¿ ·fi ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓÂ˜ ¤ÚÂ˘ÓÂ˜ ÙË˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜.

∫·Ù’ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯›·, ÛÙËÓ ∞ÚÎÙÈÎ‹, ÛÙÔ µfiÚÂÈÔ ¶fiÏÔ, ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÌÂ›-ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙÔ˘ 10-20%, ÔÏ‡ ÌÈ-ÎÚfiÙÂÚË ·’ ·˘Ù‹Ó Ô˘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÛÙËÓ ∞ÓÙ·ÚÎÙÈÎ‹ (40-60%).∏ ‰È·ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ‰‡Ô ∏ÌÈÛÊ·ÈÚ›ˆÓ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ‰ÈfiÙÈÔÈ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜ ÙË˜ ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÙËÓ ∞ÚÎÙÈÎ‹ ‰ÂÓ Êı¿ÓÔ˘ÓÙ· ¯·ÌËÏ¿ Â›Â‰· Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ∞ÓÙ·ÚÎÙÈÎ‹, È‰È·›ÙÂ-Ú· Î·Ù¿ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÔÈ ·ÌËÏ¤˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜ ÛÙË ÛÙÚ·-ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÙË˜ ∞ÚÎÙÈÎ‹˜ ‰ÂÓ ‰È·ÚÎÔ‡Ó ÁÈ· ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿Ï· ¯ÚÔÓÈÎ¿‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· fiÛÔ ‰È·ÚÎÔ‡Ó ÛÙËÓ ∞ÓÙ·ÚÎÙÈÎ‹. ∞fi ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È, fiÌˆ˜, Ë ÂÈÊ‡Ï·ÍË ÁÈ· Ì›· ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ÂÓ›-Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜¿Óˆ ·fi ÙÔ µfiÚÂÈÔ ¶fiÏÔ È‰È·›ÙÂÚ·, ÏfiÁˆ ÙˆÓ Û˘ÓÂÂÈÒÓ Ô˘ ÌÔ-ÚÂ› Ó· ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÛÙÔ µfiÚÂÈÔ ∏ÌÈÛÊ·›ÚÈÔ.

ªÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙ· Ì¤Û·ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¿ Ï¿ÙË

™Â ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¿ Ï¿ÙË, ÛÙÈ˜ ÌË ÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, Ë ÌÂ›-ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·ÈÛıËÙ‹ ·’fi,ÙÈ ÛÙÔ˘˜ fiÏÔ˘˜. √È Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂ-ÓÔ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹˜ ¤ÚÂ˘Ó·˜, ÌÂ Î‡ÚÈÔ ÛÙfi¯Ô ÙÈ˜ ·ÎÚÈ‚Â›˜ ÚÔ‚Ï¤-„ÂÈ˜ ÁÈ· ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘. ∏ ‰˘ÛÎÔÏ›· ÛÙËÓ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙˆÓ ÚÔ‚Ï¤„ÂˆÓ ¤ÁÎÂÈÙ·È ÛÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ› Â›Ó·È ÛÙËÓÚ·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÔÏ‡ ÔÏ‡ÏÔÎÔÈ, ‰ÈfiÙÈ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ ·ÚÂÌ‚¿ÏÏÔ-ÓÙ·È Î·È ¿ÏÏ· ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ¿ ÌfiÚÈ·, ÂÏÂ‡ıÂÚÂ˜ Ú›˙Â˜ Î·È ÂÓ‰Â¯Ô-

085

086

Ì¤Óˆ˜ Î·È ÛˆÌ·Ù›‰È·. √È ·ÎÚÈ‚Â›˜ ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ˜ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÂ˜,‰ÈfiÙÈ ¤¯Ô˘ÌÂ ÌÂÈ ‹‰Ë ÛÂ Ì›· ¯ÚÔÓÈÎ‹ ÂÚ›Ô‰Ô fiÔ˘ ÔÈ Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ¯ÏˆÚ›Ô˘ ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ÏËÛÈ¿˙Ô˘Ó ÙÈ˜ ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚÂ˜ ÙÈÌ¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÙ¤ ·Ú·ÙËÚËıÂ›.

∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ·fi ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡fi˙ÔÓÙÔ˜

√È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ·fi ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ÔÛfiÙË-Ù·˜ ÙË˜ ˘ÂÚÈÒ‰Ô˘˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ Ô˘ Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·.H ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ˘ÂÚÈÒ‰Ô˘˜ ÛÙÔ ËÏÂÎÙÚÔÌ·ÁÓËÙÈÎfi Ê¿ÛÌ· ¯ˆÚ›˙Â-Ù·È ÛÂ ÙÚÂÈ˜ ˘ÔÂÚÈÔ¯¤˜: UV-C: 220-280 nm, UV-B: 280-320 nm,UV-A: 320-400 nm. °ÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ, Â›ÛË˜, fiÙÈ fiÛÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÙÔ Ì‹-ÎÔ˜ Î‡Ì·ÙÔ˜, ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙË˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë˜ ·ÎÙÈÓÔ-‚ÔÏ›·˜. ∏ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ UV-C Â›Ó·È ÈÔ ÂÈ‚Ï·‚‹˜, ÏfiÁˆÙË˜ ·˘ÍËÌ¤ÓË˜ ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, Î·È Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÂÈ Â‡ÎÔÏ· Ù· Î‡ÙÙ·Ú·Ô˘ ÂÎÙ›ıÂÓÙ·È Û’ ·˘Ù‹. ∏ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â› ÛÙÈ˜ UV-C‰ÂÓ Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·. ∆Ô ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎfi fi˙ÔÓ ÚÔÛÙ·-ÙÂ‡ÂÈ 100% ÙË ˙ˆ‹ ÛÙË ÁË ·fi ÙËÓ ÂÈÎ›Ó‰˘ÓË ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· UV-C.

∞fi ÙÈ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ UV-B, ·˘Ù¤˜ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡ÓÛÂ Ì‹ÎË Î‡Ì·ÙÔ˜ Ì¤¯ÚÈ Ù· 300 nm ÂÌÔ‰›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜, ÂÓÒ, fiÛÂ˜ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· Ì‹ÎË Î‡Ì·-ÙÔ˜ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·. ªÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡fi˙ÔÓÙÔ˜ Î·Ù¿ 1% ÛËÌ·›ÓÂÈ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ¤ÓÙ·ÛË˜ ÙˆÓ ÂÈÛÂÚ¯ÔÌ¤ÓˆÓ·ÎÙ›ÓˆÓ UV-B ˆ˜ ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜ Î·Ù¿ 2%. ∞˘Ù‹ Ë ·‡ÍËÛË·ÔÙÂÏÂ› ÙÔ Î‡ÚÈÔ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi Úfi‚ÏËÌ· ÁÈ· ÙÔÓ Ï·Ó‹ÙË,ÂÂÈ‰‹ Â›Ó·È ÂÈ‚Ï·‚‹˜ ÁÈ· fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜.

∆¤ÏÔ˜, ÔÈ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ UV-A ‰ÂÓ ·ÔÚÚÔÊÒÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ Ô‡ÙÂ·fi ÙÔ fi˙ÔÓ Ô‡ÙÂ Î·È ·fi Î·Ó¤Ó· ¿ÏÏÔ Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·˜, Êı¿ÓÔ˘Ó, ÌÂÙ¿ ·fi ·ÔÚÚfiÊËÛË ÌÈÎÚÔ‡ ÔÛÔÛÙÔ‡ ÙÔ˘˜, ÛÙËÓÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜, Î·È Â›Ó·È ÔÈ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‚ÈÔÏÔÁÈÎ¿ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜.

∏ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· UV-B ÌÂ Ì‹ÎË Î‡Ì·ÙÔ˜ ÔÏ‡ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· 300 nm ·Ï-ÏËÏÂÈ‰Ú¿ ÌÂ Ù· ÌfiÚÈ· ÙÔ˘ DNA ÙˆÓ Î˘ÙÙ¿ÚˆÓ ÙˆÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ,

ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ·ÏÏÔÈÒÛÂÈ˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÙÔ ‰¤ÚÌ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ì›·Ì¤ÁÈÛÙË ·ÔÚÚfiÊËÛË ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ÛÙ· 300 nm, È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙÔ˘˜·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰¤ÚÌ· ·ÓÔÈÎÙÔ‡ ¯ÚÒÌ·ÙÔ˜. ¶¤Ú· ·fi Ù·ËÏÈ·Î¿ ÂÁÎ·‡Ì·Ù·, Û¯Â‰fiÓ fiÏÔÈ ÔÈ Î·ÚÎ›ÓÔÈ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜ ·Ô‰›-‰ÔÓÙ·È ÛÂ ˘ÂÚ‚ÔÏÈÎ‹ ·Ú·ÙÂÙ·Ì¤ÓË ¤ÎıÂÛË ÛÂ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· UV-B Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Ë ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓˆÓ Î·ÚÎ›-ÓˆÓ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜. ∏ ¯ÂÈÚfiÙÂÚË ÌÔÚÊ‹ Î·ÚÎ›ÓÔ˘ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜, ÙÔÎ·ÎÔ‹ıÂ˜ ÌÂÏ¿ÓˆÌ·, ÈÛÙÂ‡ÂÙ·È fiÙÈ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ ¤ÎıÂÛË ÓÂ·-ÚÒÓ, Î˘Ú›ˆ˜, ·ÙfiÌˆÓ ÌÂ ·ÓÔÈ¯Ùfi ‰¤ÚÌ· ÛÂ ÌÂÁ¿ÏË˜ ¤ÓÙ·ÛË˜ ·ÎÙÈ-ÓÔ‚ÔÏ›· UV, ÁÈ· ÌÈÎÚ¿ ¯ÚÔÓÈÎ¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·.

∂ÂÈ‰‹ ÌÂÛÔÏ·‚Â› ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÌÂÙ·Í‡ ÙË˜ ¤Î-ıÂÛË˜ ÛÙÈ˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›Â˜ ·˘Ù¤˜ Î·È ÙË˜ ÂÎ‰‹ÏˆÛË˜ ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓÌÔÚÊÒÓ Î·ÚÎ›ÓÔ˘ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘ÌÂ ¿ÌÂ-Û· Î·È ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘fi˙ÔÓÙÔ˜ ÌÂ ÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· ·‡ÍËÛË˜ Î·ÚÎ›ÓˆÓ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜. ™ÙËÓ∞˘ÛÙÚ·Ï›·, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Queensland, ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ·˘ÍËÌ¤Ó·ÔÛÔÛÙ¿ Î·ÚÎ›ÓˆÓ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ 75% ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡. ∞˘Ùfi ·Ô-‰fiıËÎÂ ÛÙÔ fiÙÈ Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ Â›¯Â ·ÓÔÈ¯Ùfi¯ÚˆÌÔ ‰¤ÚÌ· Î·È ÌÂÙ¤‚·-ÏÂ ÙÈ˜ Û˘Ó‹ıÂÈ¤˜ ÙÔ˘ Î·Ù¿ ÙÈ˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›Â˜, ·˘Í¿ÓÔÓÙ·˜ ÙË‰È¿ÚÎÂÈ· ¤ÎıÂÛ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ‹ÏÈÔ ·ÚÎÂÙ¿ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙË˜ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜. ¶¿ÓÙˆ˜, ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·˘ÙfiÂ˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛÂ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÛÂ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÎÏ›Ì·Î· ˆ˜ ÚÔ˜ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ¤ÎıÂÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ‹ÏÈÔ Î·È Ù· Ï·Ì‚·ÓfiÌÂÓ·, Ï¤ÔÓ,ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎ¿ Ì¤ÙÚ·. ∏ Ú·ÎÙÈÎ‹ ÙË˜ ·Ú·ÙÂÙ·Ì¤ÓË˜ ¤ÎıÂÛË˜ ÛÙÔÓ‹ÏÈÔ ÌÂÙ¿ ·fi ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ·ÓÙËÏÈ·ÎÒÓ Ô˘ ‰ÂÛÌÂ‡Ô˘Ó ÙË UV-B ·ÏÏ¿fi¯È ÙË UV-A ÌÔÚÂ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÂ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÔÛÔÛÙÒÓ Î·ÚÎÈ-ÓÔÁ¤ÓÂÛË˜, ÏfiÁˆ ÙË˜ ·‡ÍËÛË˜ ÙË˜ ·ÓÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜ ÛÙ· ÂÁÎ·‡-Ì·Ù·, Î·È ÙË˜ ¯ÚÔÓÈÎ‹˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ¤ÎıÂÛË˜ ÛÙÔÓ ‹ÏÈÔ.

∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë ·˘ÍËÌ¤ÓË ¤ÎıÂÛË ÙˆÓ Ì·ÙÈÒÓ ÛÙËÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· UV-B¯ˆÚ›˜ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎÔ‡˜ Ê·ÎÔ‡˜ ·˘Í¿ÓÂÈ ÙËÓ Èı·ÓfiÙËÙ· ·ı‹ÛÂ-ˆÓ Î·Ù·ÚÚ¿ÎÙË. ∆¤ÏÔ˜, Ë ·Ú·ÙÂÙ·Ì¤ÓË ¤ÎıÂÛË ÛÙËÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·UV-B Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ÂÍ·Ûı¤ÓËÛË ÙÔ˘ ·ÓÔÛÔÔÈËÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·ÈÎ·ıÈÛÙ¿ ÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi ÈÔ Â˘¿ÏˆÙÔ ÛÙÈ˜ ÌÈÎÚÔ‚È·Î¤˜ ÏÔÈÌÒÍÂÈ˜.

087

088

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Î·È Ù· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù·, ÌÔÚÔ‡-ÌÂ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂ, ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿, fiÙÈ Ë ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· UV-B ÂËÚÂ¿˙ÂÈÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙË˜ ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂÛË˜, ÌÂ Èı·Ó¿ ·ÚÓËÙÈÎ¿·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Ê˘ÙÒÓ. √È ÊˆÙÔÛ˘ÓıÂÙÈÎÔ› ÔÚÁ·-ÓÈÛÌÔ› Ô˘ ˙Ô˘Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙˆÓ ¤ÓÙÂ Ì¤ÙÚˆÓ ÌÔ-ÚÂ› Ó· ÂËÚÂ·ÛÙÔ‡Ó ·fi ·˘ÍËÌ¤ÓË ¤ÎıÂÛË ÛÂ UV-B, ÌÂ Â·Îfi-ÏÔ˘ı· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÛÙÈ˜ ÙÚÔÊÈÎ¤˜ ·Ï˘Û›‰Â˜ ÙˆÓ ˘‰Úfi‚ÈˆÓ ÔÚÁ·-ÓÈÛÌÒÓ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË.

ª¤ÙÚ· Î·Ù¿ ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡fi˙ÔÓÙÔ˜

™Ù· Ù¤ÏË ÙË˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1970, ··ÁÔÚÂ‡ÙËÎÂ Ë ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ CFCsÛÙÈ˜ ∏ÓˆÌ¤ÓÂ˜ ¶ÔÏÈÙÂ›Â˜, ÛÙÔÓ ∫·Ó·‰¿, ÛÙË ¡ÔÚ‚ËÁ›· Î·È ÛÙË ™Ô˘-Ë‰›·. ∆Ô 1987, ÛÙÔ ªfiÓÙÚÂ·Ï ÙÔ˘ ∫·Ó·‰¿, ˘ÔÁÚ¿ÊËÎÂ ÙÔ «¶Úˆ-ÙfiÎÔÏÏÔ ÙÔ˘ ªfiÓÙÚÂ·Ï», ˘fi ÙËÓ ·ÈÁ›‰· ÙÔ˘ √ÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ∏Óˆ-Ì¤ÓˆÓ ∂ıÓÒÓ, fiÔ˘ ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ Ë ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ·-Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ CFCs Î·Ù¿ 50%. ŸÛÔ ÚÔfi‰Â˘Â Ë ÁÓÒÛË Î·È Ë Û˘Ï-ÏÔÁ‹ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ, Ê·ÈÓfiÙ·Ó ÍÂÎ¿ı·Ú· Ë ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ· Ï‹„Ë˜ ÚÈ˙È-ÎfiÙÂÚˆÓ Ì¤ÙÚˆÓ ÛÂ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÎÏ›Ì·Î·. ™Ù· Ï·›ÛÈ· ‰ÈÂıÓÔ‡˜ Û˘Ì-ÊˆÓ›·˜ ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ÙÔ 1990, ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ Ë ·-Ú·ÁˆÁ‹ CFCs ÛÙÈ˜ ·ÓÂÙ˘ÁÌ¤ÓÂ˜ ÒÚÂ˜ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2000 Î·È ÛÙÈ˜ ·Ó·-Ù˘ÛÛfiÌÂÓÂ˜ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2010.

089

™ÙÔÓ ÚfiÛÊ·ÙÔ ∫·ÓÔÓÈÛÌfi 2009/1005/∂∫ ÙË˜ 16Ë˜ ™Â-ÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009 ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ Î·È ÙÔ˘™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÁÈ· ÙÈ˜ Ô˘Û›Â˜ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙË ÛÙÔÈ‚¿-‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜, Ê·›ÓÂÙ·È Û·ÊÒ˜ Ë ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, Î·ıÒ˜Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÙË˜ ÂÍ¤ÏÈÍË˜ ÙˆÓ Ì¤ÙÚˆÓ Î·ÈÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÏËÊıÂ›, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ·-ÚÔ‡Û· Î·Ù¿ÛÙ·ÛË.

™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔÓ ·Ú·¿Óˆ Î·ÓÔÓÈÛÌfi, ¤¯ÂÈ ‰È·ÈÛÙˆıÂ›fiÙÈ ÔÈ Û˘ÓÂ¯È˙fiÌÂÓÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ Ô˘ÛÈÒÓ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘ÓÙÔ fi˙ÔÓ ÚÔÎ·ÏÔ‡Ó ÛÔ‚·Ú¤˜ ˙ËÌÈ¤˜ ÛÙË ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙Ô-ÓÙÔ˜. À¿Ú¯Ô˘Ó Û·ÊÂ›˜ ÂÓ‰Â›ÍÂÈ˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÔ‡ ÊÔÚÙ›Ô˘ Ô˘ÛÈÒÓ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ fi˙ÔÓ Î·È ¤¯Ô˘Ó·Ú·ÙËÚËıÂ› ÔÚÈÛÌ¤Ó· ÚÒÙ· ‰Â›ÁÌ·Ù· ·ÔÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜. øÛÙfiÛÔ, Ë ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ ‰ÂÓ ÚÔ‚Ï¤ÂÙ·È Ó· ·ÔÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÛÙ· ÚÔ ÙÔ˘1980 Â›Â‰· Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÚÈÓ ·fi Ù· Ì¤Û· ÙÔ˘ 21Ô˘·ÈÒÓ·. ∏ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ˘ÂÚÈÒ‰Ô˘˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ UV-µ ÂÍ·È-Ù›·˜ ÙË˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›, ÂÔÌ¤-Óˆ˜, Ó· Û˘ÓÈÛÙ¿ ÛÔ‚·Ú‹ ·ÂÈÏ‹ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÁÂ›· Î·È ÙÔ ÂÚÈ-‚¿ÏÏÔÓ. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÏËÊıÔ‡Ó ÂÚ·È-Ù¤Úˆ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ¿ Ì¤ÙÚ· Î·Ù¿ ÙˆÓ ·ÚÓËÙÈÎÒÓ ÂÈÙÒ-ÛÂˆÓ ·fi ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·˘Ù¤˜, ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈ-ÛÙÂ› Â·ÚÎ‹˜ ÚÔÛÙ·Û›· ÙË˜ ˘ÁÂ›·˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Î·ÈÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ Î·È Ó· ·ÔÙÚ·Â› Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Ó· Î·ı˘-ÛÙÂÚ‹ÛÂÈ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ Ë ·ÔÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙË˜ ÛÙÔÈ‚¿‰·˜ ÙÔ˘fi˙ÔÓÙÔ˜.

¶ÔÏÏ¤˜ Ô˘Û›Â˜ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙË ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙Ô-ÓÙÔ˜ (√∫√) Â›Ó·È ·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÂÏ¤Á-¯ÔÓÙ·È ·fi ÙË Û‡Ì‚·ÛË-¶Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ∏ÓˆÌ¤ÓˆÓ ∂ıÓÒÓÁÈ· ÙËÓ ∫ÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ∞ÏÏ·Á‹ Î·È ÙÔ ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ÙÔ˘ ∫ÈfiÙÔ,

∫∞¡√¡π™ª√™ 2009/1005/∂∫

090

ÏfiÁˆ ÙË˜ ·Ú·‰Ô¯‹˜ Ô˘ Â›¯Â Á›ÓÂÈ fiÙÈ ÙÔ ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ı·Î·Ù·ÚÁ‹ÛÂÈ ÛÙ·‰È·Î¿ ÙÈ˜ √∫√. ¶·Ú¿ ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô Ô˘ ¤¯ÂÈÛËÌÂÈˆıÂ› ÌÂ ÙÔ ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ, ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù‹˜ Î·Ù¿ÚÁËÛË˜ ÙˆÓ√∫√ ·ÔÌ¤ÓÂÈ Ó· ÔÏÔÎÏËÚˆıÂ› ÛÂ Â›Â‰Ô ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ŒÓˆÛË˜ Î·È ·Ó¿ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ·,fiÙÈ Â› ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ÔÏÏ¤˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎ¤˜ Ô˘Û›Â˜ ÂÎÂ›-ÓˆÓ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ fi˙ÔÓ ¤¯Ô˘Ó ˘„ËÏfi ‰˘Ó·ÌÈÎfiı¤ÚÌ·ÓÛË˜ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË. ∫·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, Â›Ó·È ·Ó·ÁÎ·›ÔÓ· ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔÈËıÂ› Î·È Ó· ÂÍ·ÏÂÈÊıÂ› Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È¯Ú‹ÛË √∫√ fiÔ˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÙÂ¯ÓÈÎÒ˜ ÂÊÈÎÙ¤˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ-Î¤˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ ÌÂ ¯·ÌËÏfi ‰˘Ó·ÌÈÎfi ˘ÂÚı¤ÚÌ·ÓÛË˜ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË.

ªÂÙ¿ ÙÈ˜ ·ÓËÛ˘¯›Â˜ Ô˘ ÂÍ¤ÊÚ·ÛÂ Ë ∂ÈÙÚÔ‹ ∂ÈÛÙËÌÔ-ÓÈÎ‹˜ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË˜, ÛÙËÓ ¤ÎıÂÛ‹ ÙË˜ ÙÔ˘ 2006, Û¯ÂÙÈÎ¿ÌÂ ÙËÓ ÂÈÙ·¯˘ÓfiÌÂÓË ·‡ÍËÛË ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È Î·Ù·-Ó¿ÏˆÛË˜ ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ÛÙÈ˜ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂ-ÓÂ˜ ¯ÒÚÂ˜, Ù· Ì¤ÚË ÙÔ˘ ÚˆÙÔÎfiÏÏÔ˘ ÂÓ¤ÎÚÈÓ·Ó, ÛÙË 19ËÛ˘ÓÂ‰Ú›·Û‹ ÙÔ˘˜ ÙÔ 2007, ÙËÓ ·fiÊ·ÛË XIX/6, Ô˘ ÚÔ-‚Ï¤ÂÈ Â›ÛÂ˘ÛË ÙÔ˘ ¯ÚÔÓÔ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙ·‰È·Î‹˜ Î·-Ù¿ÚÁËÛË˜ ÙˆÓ ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ·ÓıÚ¿ÎˆÓ. ø˜ Â·ÎfiÏÔ˘-ıÔ ÙË˜ ·fiÊ·ÛË˜ ·˘Ù‹˜, Ë ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· Î·Ù¿ÚÁËÛË˜ ÙË˜·Ú·ÁˆÁ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÌÂÙ·ÙÂıÂ› ·fi ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2025 ÛÙÔ2020.

√ Î·ÓÔÓÈÛÌfi˜ ÔÚ›˙ÂÈ Î·ÓfiÓÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹, ÙËÓ ÂÈÛ·-ÁˆÁ‹, ÙËÓ ÂÍ·ÁˆÁ‹, ÙË ‰È¿ıÂÛË ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿, ÙË ¯Ú‹ÛË,ÙËÓ ·Ó¿ÎÙËÛË, ÙËÓ ·Ó·Î‡ÎÏˆÛË, ÙËÓ ÔÈÔÙÈÎ‹ ·ÔÎ·Ù¿-ÛÙ·ÛË Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ô˘ÛÈÒÓ Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙËÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜, ÙËÓ ˘Ô‚ÔÏ‹ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂÙÈ˜ Ô˘Û›Â˜ ·˘Ù¤˜ Î·È Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜, ÙÈ˜ ÂÍ·Áˆ-Á¤˜, ÙË ‰È¿ıÂÛË ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Î·È ÙË ¯Ú‹ÛË ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Î·ÈÂÍÔÏÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ÙÈ˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ Ô˘Û›Â˜ ‹ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ·˘Ù¤˜.

3K‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜


ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

092

È ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜ ÁÈ· ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ÌÔ-ÚÔ‡Ó Ó· Ù·ÍÈÓÔÌËıÔ‡Ó ÛÂ ÙÚÂÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Î·-ÙËÁÔÚ›Â˜: ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, Ù· Ì¤Û·

ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ Î·È ÙË ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·. ™Ù··ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, Ì·˙› ÌÂ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔ-Ú¤˜, ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È Î·È ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ ÎÂÓÙÚÈÎÒÓ ıÂÚÌ¿ÓÛÂ-ˆÓ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ.

∂ÈÏ¤ÔÓ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ËÁÒÓ, ÔÈ ÙÔÔÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ¤˜ Î·È ÎÏÈÌ·ÙÔÏÔ-ÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Î·ıÈÛÙÔ‡Ó ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Â˘¿ÏˆÙË ÛÂ ‰‡Ô ÂÈÏ¤-ÔÓ ÌÔÚÊ¤˜ ÂÎÔÌÒÓ ÌÂ È‰È·›ÙÂÚ· ÂÈ‚·Ú˘ÓÙÈÎ¿ ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù·ÛÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·: ∆· ÂÂÈÛfi‰È· ÂÎÔÌÒÓÎ·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ·fi ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ Î·È Ù· ÂÂÈÛfi‰È· ÌÂÙ·-ÊÔÚ¿˜ ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ (™·¯¿Ú·).√È ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÂÎÔÌÒÓ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi Û·Ê‹ÛÔÚ·‰ÈÎfi Î·È ÂÔ¯È·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. Œ¯Ô˘Ó, fiÌˆ˜, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡ÌÂÛÂ ÂfiÌÂÓÂ˜ ·Ú·ÁÚ¿ÊÔ˘˜, Î·È ıÂÌÂÏÈÒ‰ÂÈ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜. ªÈ· ·fiÙÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È fiÙÈ ÂÓÒ Ù· ÂÂÈÛfi‰È· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ÛÎfiÓË˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì›··ÓÂÍ¤ÏÂÁÎÙË ËÁ‹ Ô˘ ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ÙË˜ ‰ÂÓ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙÈ˜‰ÈÎ¤˜ Ì·˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂÈ˜, ÔÈ ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÚÈÔ-ÚÈÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· ÂÏÂÁ¯ıÔ‡Ó ÔÏ‡ ÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ¿ ·’ fi,ÙÈ Á›ÓÂ-Ù·È Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·.

∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Î·È ı· ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ·Ó·ÎÚÈ‚¤˜ Î·È, ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘,‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ÛÎfiÈÌÔ, Ó· ‰ÔıÂ› Ë Û¯ÂÙÈÎ‹ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ËÁÒÓÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ÁÈ· ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜. ∏ Û¯ÂÙÈÎ‹ ÛÔ˘-‰·ÈfiÙËÙ· ÙË˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ËÁÒÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È Î¿ıÂÊÔÚ¿ ÙfiÛÔ ·fi ÙÔ ıÂˆÚÔ‡ÌÂÓÔ Ú‡Ô fiÛÔ Î·È ·fi ÙË ıÂˆÚÔ‡ÌÂ-ÓË ÎÏ›Ì·Î·, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË ıÂˆÚÔ‡ÌÂÓË ÚÔÓÈÎ‹ ÂÚ›Ô‰Ô. ªfiÓÔ ÌÈ·ÁÂÓÈÎ‹ ÂÈÎfiÓ· ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÌÂ Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ, Ï¤ÁÔÓÙ·˜ fiÙÈ ÌÂÙ·Í‡fiÏˆÓ ÙˆÓ ÛÙ·ıÂÚÒÓ ËÁÒÓ ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ, ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÚfiÏÔ ·›-˙ÂÈ Ô ÙÔÌ¤·˜ ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, Î·È ·˘Ùfi˜ ÌÂ‰È·ÊÔÚ¿ ·fi ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ. ™Â ÙÔ-

O

ÈÎ‹, fiÌˆ˜, ÎÏ›Ì·Î·, .¯. ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹˜ ˙ÒÓË˜, ÙÔ ÙÔ›Ô ·ÏÏ¿˙ÂÈÂÓÙÂÏÒ˜ Î·È ÈÂÚ·Ú¯Ô‡ÓÙ·È ÔÈ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ ÙË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·Ù¿ ÙÔ Â›‰Ô˜Î·È ÙÈ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ. ∆¤ÏÔ˜, fiÙ·Ó ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙÂ Î·È ÛÙÈ˜ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, ÙfiÙÂ ¤¯Ô˘ÌÂ ¿ÏÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ Û¯ÂÙÈ-ÎÔ‡ ÚfiÏÔ˘ ÙˆÓ ËÁÒÓ ÂÎÔÌ‹˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿Î¤ÓÙÚ· ‹ ÛÂ Â›Â‰Ô ÓÔÌÔ‡, .¯. ∞ÙÙÈÎ‹˜, Ë ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË Û˘ÓÂÈ-ÛÊÔÚ¿ ÛÂ ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi Ù· Ô¯‹Ì·Ù· (ÎÈÓË-Ù¤˜ ËÁ¤˜) Î·È Ë ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÛÂ ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘·fi ÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›·, ÂÓÒ Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÎÂÓÙÚÈÎÒÓ ıÂÚÌ¿ÓÛÂ-ˆÓ ÛÂ Ú‡Ô˘˜ ·ÊÔÚ¿ ÌfiÓÔ ÙË ¯ÂÈÌÂÚÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜.

¶∞ƒ∞°ø°∏ ∏§∂∫∆ƒπ∫∏™ ∂¡∂ƒ°∂π∞™(™∆∞£∂ƒ∂™ ¶∏°∂™)

∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ‚·Û›˙ÂÙ·È Î‡ÚÈ·ÛÙËÓ Î·‡ÛË ÙÔ˘ ÏÈÁÓ›ÙË. ∏ ¢∂∏ ∞.∂. Â›Ó·È Ë ÂÙ·ÈÚÂ›· ·Ú·ÁˆÁ‹˜Î·È ‰È·ÓÔÌ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ô˘ ÚÔÌËıÂ‡-ÂÈ ÌÂ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ· 7,5 ÂÎ·Ù. ÂÏ·ÙÒÓ. ™ÙËÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›· ÙË˜·Ó‹ÎÂÈ, Â›ÛË˜, Î·È ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.∏ ¢∂∏ Â›Ó·È Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ÂÈ¯Â›ÚËÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·,ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ¿ÁÈ· ÂÓÂÚÁËÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›·. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜2008, Ë ∂Ù·ÈÚÂ›· ·Ú‹Á·ÁÂ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 91% ·fi ÙÈ˜ 57,5 ∆Wh ËÏÂ-ÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ô˘ ·Ú‹¯ıËÛ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ‰È‹Ïı·Ó·fi Ù· ‰›ÎÙ˘· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜.

∏ Î·‡ÛË ÙÔ˘ ÏÈÁÓ›ÙË Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓË ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰‡Ô ‚·ÛÈ-ÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ: ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ·Èˆ-ÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ. ∏ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ÔÛfiÙË-Ù· ÏÈÁÓ›ÙË ÁÈ· ¤Ó·Ó ÛÙ·ıÌfi ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ 1.200 MW ÂÎÙÈ-Ì¿Ù·È ÛÂ 54.000 t ÙËÓ ËÌ¤Ú·. ¢Â‰ÔÌ¤ÓÔ˘ fiÙÈ, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ¤Ó·ÔÛÔÛÙfi 15% ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È ÛÂ Ù¤ÊÚ·, Ô ÛÙ·ıÌfi˜ ¤¯ÂÈ·Ú·ÁˆÁ‹ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·‡ÛÂˆ˜, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ÂÚ›Ô˘ 8.100 tÙËÓ ËÌ¤Ú·. ∞Ó Ë ·fi‰ÔÛË Â›Ó·È 99,9% ÁÈ· Ù· ËÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎ¿ Ê›Ï-

093

3.1

094

ÙÚ·, ÂÚ›Ô˘ 8,5 t ÈÙ¿ÌÂÓË˜ Ù¤ÊÚ·˜ ÙËÓ ËÌ¤Ú· ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˆ˜ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù·19.

∆Ô E-PRTR (European Pollutant Release and Transfer Register) Â›Ó·ÈÙÔ ‰›ÎÙ˘Ô Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ Î·È ‰È¿ıÂÛË˜ ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÙˆÓ ÂÎÔ-ÌÒÓ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓÁÈ· Î¿ıÂ ¯ÒÚ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÀËÚÂÛ›·∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ (European Environment Agency)(http://prtr.ec.europa.eu/). ∆· ‰È·ı¤ÛÈÌ· Î·Ù·¯ˆÚËÌ¤Ó· ÛÙÔÈ¯Â›·ÁÈ· ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔ ¤ÙÔ˜ 2007, ·ÏÏ¿ ‰›ÓÔ˘Ó ÌÈ· ·ÓÙÈÚÔ-ÛˆÂ˘ÙÈÎ‹ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙÈ˜ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔ˘Ó ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ Î·È ·¤ÚÈ·ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘. ªÂ ‚¿ÛË Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ·˘Ù¿, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ∂ıÓÈÎfi™¯¤‰ÈÔ ∫·Ù·ÓÔÌ‹˜ ¢ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ (2008-2012), Ô ÙÔÌ¤-·˜ ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ıÂˆÚÂ›Ù·È Ë Î˘ÚÈfiÙÂÚË ËÁ‹ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿˜ - Ë ÔÔ›··¤¯ÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ·fi Î¿ıÂ ¿ÏÏË Î·ÙËÁÔÚ›· ËÁÒÓ - ÙfiÛÔ ÁÈ· Ù··¤ÚÈ· ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ fiÛÔ Î·È ÁÈ· Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, Ù· ÔÍÂ›-‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È·.

™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ÙÔ˘ E-PRTR, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ˘¿Ú¯Ô˘Ó 30ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ¯ÚË-ÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Î‡ÚÈ· ÔÚ˘ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ·. ªÂ ‚¿ÛË Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ·˘Ù¿,Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ÙÔÌ¤·˜ ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Â›Ó·È ˘Â‡ı˘-ÓÔ˜ ÁÈ· ÂÎÔÌ¤˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙˆÓ:

- 57.500.000 ÙfiÓˆÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÙÔ ¯ÚfiÓÔ

- 400.000 ÙfiÓˆÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘

- 140.000 ÙfiÓˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘

- 30.000 ÙfiÓˆÓ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ∞™10

19. Triantafyllou A. G., 2003. Levels and trend of suspended particles aroundlarge lignite power stations. Environmental Monitoring and Assessment 89,Ú.15-34

095

√ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ fiÏÔ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÁÈ·ÙË ¯ÒÚ· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ∂ÔÚ‰·›·˜, fiÔ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó¤ÓÙÂ ÛÙ·ıÌÔ› ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Â-ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÔ 70% ÙË˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È·ÓÂÏÏ·‰ÈÎ¿. ∆Ô ÏÂÎ·ÓÔ¤‰ÈÔ ÙË˜ ∂ÔÚ‰·›·˜ ¤¯ÂÈ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ 50 kmÎ·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ Î·È 10-25 km Î·Ù¿ Ï¿ÙÔ˜, Â›Ó·È Û¯ÂÙÈÎ¿ Â›Â‰Ô, ‚Ú›-ÛÎÂÙ·È ÛÙ· 650 m ¿Óˆ ·fi ÙÔ Â›Â‰Ô ÙË˜ ı¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È ÂÚÈ-ÛÙÔÈ¯›˙ÂÙ·È ·fi ‚Ô˘Ó¿ Ô˘ ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Ù· 700 m. ∏ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙˆÓ ·Ó¤-ÌˆÓ Â›Ó·È ÌÈÎÚ‹ Î·È Ë Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛ‹ ÙÔ˘˜ Î˘Ú›ˆ˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ ‚ÔÚÂÈÔ-‰˘ÙÈÎfi Î·È ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ¿ÍÔÓ· ÙÔ˘ ÏÂÎ·ÓÔÂ‰›Ô˘. √È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-ÚÂ˜ fiÏÂÈ˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰ÔÓ›·˜ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∂ÔÚ-‰·›· Â›Ó·È: Ë ∫Ô˙¿ÓË, ÌÂ ÏËı˘ÛÌfi ÂÚ›Ô˘ 60.000 Î·ÙÔ›ÎˆÓ, Î·ÈË ¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·, ÌÂ ÂÚ›Ô˘ 30.000 Î·ÙÔ›ÎÔ˘˜, ÂÓÒ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÚÎÂ-Ù¿ ¯ˆÚÈ¿ ÌÂ Û˘ÓÔÏÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ÂÚ›Ô˘ 40.000 Î·ÙÔ›ÎˆÓ.

™ÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È, ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿, ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È ÛˆÌ·Ù›‰È· ÛÂ ÁÚ·ÌÌ¿ÚÈ· ·Ó¿ ‰Â˘ÙÂÚfi-ÏÂÙÔ, fiˆ˜ ÌÂÙÚ‹ıËÎ·Ó Î·È ‰ËÌÔÛÈÂ‡ÙËÎ·Ó ÛÂ Û¯ÂÙÈÎ‹ ÂÚÁ·Û›·ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ∞Ì˘ÓÙ·›Ô˘, ¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·˜, ∫·Ú‰È¿˜ Î·È∞Á. ¢ËÌËÙÚ›Ô˘20.

20. Triantafyllou A. G., Kassomenos P. A., 2002. Aspects of Atmospheric Flow andDispersion of Air Pollutants in a Mountainous Basin. The Science of theTotal Environment 297, p.85-103

™TA£MO™∂∫¶√ª¶∂™

¢ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ™ˆÌ·Ù›‰È·

∞Ì˘ÓÙ·›Ô˘

¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·˜

∫·Ú‰È¿˜

∞Á. ¢ËÌËÙÚ›Ô˘

1.800 60

394 622

580 1.694

398 660

∞∂ƒ√§Àª∞∆∞ ∫∞π ∂∫¶√ª¶∂™ SO2 ™∆√ §∂∫∞¡√¶∂¢π√ ∆∏™ ∂√ƒ¢∞π∞™

096

¶·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈ ÛÙ·ıÌÔ› Â›Ó·È ÂÍÔÏÈÛÌ¤ÓÔÈ ÌÂ ËÏÂÎÙÚÔ-ÛÙ·ÙÈÎ¿ Ê›ÏÙÚ·, ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÈÙ¿ÌÂÓË˜ Ù¤ÊÚ·˜ ‰È·ÊÔ-ÚÂÙÈÎÔ‡ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙË˜ ÌÂ-Á¿ÏË˜ ÔÛfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÏÈÁÓ›ÙË Ô˘ Î·›ÁÂÙ·21. ∏ ÂÎÂÌfiÌÂÓË ÈÙ¿-ÌÂÓË Ù¤ÊÚ· ÙÂÏÈÎ¿ Î·ıÈ˙¿ÓÂÈ ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜, ÛÂ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·fi ÌÂÚÈ-Î¿ Ì¤ÙÚ· ˆ˜ Î·È ÂÎ·ÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈÔÌ¤ÙÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜.∏ ·fiÛÙ·ÛË ÙËÓ ÔÔ›· ı· ‰È·Ó‡ÛÔ˘Ó Ù· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È·fi ¤Ó·Ó ·ÚÈıÌfi ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ, fiˆ˜ Â›Ó·È ÙÔ ‡„Ô˜ ÙË˜ Î·ÌÈÓ¿‰·˜,ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ¿ÏÏ· Ê˘ÛÈÎÔ¯ËÌÈÎ¿ ÙÔ˘˜ ¯·Ú·-ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿. ∏ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿, Ë ·ÏÏ·Á‹ ÙË˜ ÌÔÚÊ‹˜ ÙÔ˘˜, Î·ıÒ˜ Î·È Ë·fiıÂÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÈ˜ ÙÔÈÎ¤˜ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ¤˜·ÏÏ¿ Î·È ÙÈ˜ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ˜ ÌÂÙÂˆÚÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜.

∏ ‰Â‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ Ë ÔÔ›· ‰È·ı¤ÙÂÈ ·ÍÈfiÏÔÁÔ ÏÈÁÓÈÙÈÎfi ÎÔ›Ù·ÛÌ·Î·È ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Â›Ó·È ÛÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈ-Î‹ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Ë ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ªÂÁ·ÏfiÔÏË˜. ∫·È ·˘Ù‹, ˆ˜ Â-ÚÈÔ¯‹, ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ·Ó¿ÏÔÁ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·fi ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÙˆÓ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ÂÍfiÚ˘ÍË Î·È ÙËÓ Î·‡ÛËÙÔ˘ ÏÈÁÓ›ÙË.

∞ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ¤˜ Ï‡ÛÂÈ˜ ÛÙ· ÛËÌÂÚÈÓ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·fi ÙËÓ Î·‡ÛËÙˆÓ ÏÈÁÓÈÙÒÓ Â›Ó·È Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘, Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ Î·ı·-ÚfiÙÂÚÔ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¿ ÔÚ˘ÎÙfi Î·‡ÛÈÌÔ, ·ÏÏ¿, Î˘Ú›ˆ˜, Ë ¯Ú‹ÛË∞Ó·ÓÂÒÛÈÌˆÓ ¶ËÁÒÓ ∂Ó¤ÚÁÂÈ·˜, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ÙË ÌÂÁÈÛÙÔÔ›-ËÛË ÙË˜ ÂÍÔÈÎÔÓfiÌËÛË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜. ∏ ÒÚ· Ì·˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ ÔÏ‡ ·ÍÈfi-ÏÔÁÔ ·ÈÔÏÈÎfi Î·È ËÏÈ·Îfi ‰˘Ó·ÌÈÎfi Î·È ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ÂÁÎ·ÙÂÛÙËÌ¤Ó·˘‰ÚÔËÏÂÎÙÚÈÎ¿ ¤ÚÁ·. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ ‰ÂÛÌÂ‡ÛÂÈ˜ Î·È ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ∂˘Úˆ·˚Î‹ ŒÓˆÛË, Ô ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È ÙÔ 20% ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ó· ·Ú¿-ÁÂÙ·È ·fi ∞¶∂ ˆ˜ ÙÔ 2020.

21. Tsitouridou R., Anatolaki Ch., 2007. On the Wet and Dry Deposition of IonicSpecies in the Vicinity of Coal-Fired Power Plants, Northwestern Greece.Atmospheric Research 83, p.93-105

097

22. Sichletidis L., Tsiotsios I., Gavriilidis A., Chloros D., Gioulekas D., Kottakis I.,Pataka A., 2005. The effects of environmental pollution on the respiratorysystem of children in Western Macedonia, Greece. J. Invest Allergol ClinImmunol, Vol. 15(2):117-123

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ

Πρόσφατη µελέτη22 που έγινε σε 3.559 παιδιά ηλικίας 9-12ετών στην περιφέρεια της ∆υτικής Μακεδονίας, έδειξε τιςσυνέπειες της έκθεσης σε ρύπους που σχετίζονται µε τουςλιγνιτικούς σταθµούς. Οι υψηλότερες συχνότητες ρινίτι-δας και βρογχίτιδας παρατηρήθηκαν στην Πτολεµαΐδα,µε την Κοζάνη και τη Φλώρινα να βρίσκονται πολύ κοντά.Η µελέτη εξέτασε και άλλες αιτίες παθήσεων του ανα-πνευστικού, και κατέληξε πως η βιοµηχανικής προέλευ-σης επιβάρυνση ευθύνεται για τα υψηλά επίπεδα επιπλο-κών σε αυτές τις περιοχές.

™YM¶TøMA ¶TO§EMA´¢A KOZANH º§øPINA

ƒÈÓ›ÙÈ‰·

ÕÛıÌ·

§ÔÈÌÒ‰Ë˜ ‚ÚÔÁ¯›ÙÈ‰·

√ÍÂ›· ‚ÚÔÁ¯›ÙÈ‰·

40,3% 35,2% 39,2%

6,9% 5,4% 6,2%

12,1% 8,1% 10,1%

17,0% 12,3% 14,1%

™ÀÃ¡√∆∏∆∞ ¶∞£∏™∂ø¡ ∆√À ∞¡∞¶¡∂À™∆π∫√À ™∂ ¶∞π¢π∞ ∆∏™¢YT IK H ™ ª ∞ ∫ ∂ ¢ √ ¡ π ∞ ™

098

ME™A METAºOPA™

Ÿˆ˜ Â›‰·ÌÂ Î·È ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ ÁÈ· ÙÔ ÊˆÙÔ¯ËÌÈÎfi Ó¤ÊÔ˜ ÙˆÓÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ, ÔÈ ËÁ¤˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· Â›Ó·È, Î·Ù¿Î‡ÚÈÔ ÏfiÁÔ, Ù· Ô¯‹Ì·Ù· Î·È, Î·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ, Ë ı¤ÚÌ·ÓÛË. ∫·ÈÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ËÁ¤˜ Â›Ó·È ·Ó¿ÏÔÁÂ˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜,Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙË˜ ·ÛÙÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ·˘Í¿ÓÔÓÙ·È, fiÛÔ ·˘Í¿ÓÔ-ÓÙ·È Î·È Ù· ÌÂÁ¤ıË ÙˆÓ fiÏÂˆÓ. ™˘¯Ó¿ ‰Â, ÂÈ‰ÂÈÓÒÓÔÓÙ·È ÏfiÁˆÙË˜ Î·Î‹˜ Ú˘ÌÔÙÔÌ›·˜, ÙË˜ ¤ÏÏÂÈ„Ë˜ ·ÓÔÈ¯ÙÒÓ ¯ÒÚˆÓ ·Ó·„˘¯‹˜Î·È Ú·Û›ÓÔ˘ Î·È, ÁÂÓÈÎ¿, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ¿ÚÚËÎÙ· ÌÂ Ù· ÔÏÂÔ‰ÔÌÈ-Î¿, Ù· Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·Î¿ Î·È Ù· ÁÂÓÈÎ¿ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ fiÏÂˆÓ. ÕÏÏÔ˜ ÛÔ‚·Úfi˜ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ-ÓÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi Ù· ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· ÛÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜ Â›Ó·È Ë·Ï·ÈfiÙËÙ· ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈˆıÂ› fiÙÈ Ô Ì¤ÛÔ˜ fiÚÔ˜ÙˆÓ πÃ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ Î·È ÂÏ·ÊÚÒÓ ÊÔÚÙËÁÒÓ ·ÁÁ›˙ÂÈ Ù· 12 ¤ÙË, Î·ÈÙˆÓ ‚·Ú¤ˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ ÍÂÂÚÓ¿ Ù· 17 ¤ÙË23.

∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ Ú‡ˆÓ ·fi Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ· ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÂÏ‹ Î·‡-ÛË ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘. √È Ú‡ÔÈ Ô˘ ÂÍ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ı¿Ï·ÌÔ Î·‡ÛË˜ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘ Â›Ó·È:- ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜,- ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘,- ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·.

√ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡Ô˜ Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙ··˘ÙÔÎ›ÓËÙ· Â›Ó·È ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ·Ú¿ÁÂÙ·È Î·È‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ˆ˜ ÚÔ˚fiÓ Ï‹ÚÔ˘˜ Î·‡ÛË˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓıÂˆÚÂ›Ù·È Ú‡Ô˜, ·ÊÔ‡ Â›Ó·È ·‚Ï·‚¤˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙÔ ÂÚÈ-‚¿ÏÏÔÓ. ŸÌˆ˜, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Â›Ó·È ·¤ÚÈÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘.∆· ÛËÌÂÚÈÓ¿ ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· (Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿) ÂÎ¤ÌÔ˘Ó Ú‡Ô˘˜ Î·Ù¿ 80%ÏÈÁfiÙÂÚÔ˘˜ ·’ fi,ÙÈ Ù· ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ 1970. ŸÌˆ˜,ÔÈ ÂÎÂÌfiÌÂÓÔÈ Û‹ÌÂÚ· Ú‡ÔÈ ·fi Ù· Ô¯‹Ì·Ù· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó·

3.2

23. À¶∂Ãø¢∂, 2008.∂ÈÛ‹ÁËÛË ÁÈ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜

Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·Ó-ÛË˜, ÏfiÁˆ ÙÔ˘ Û˘ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÈ˜fiÏÂÈ˜. ªÂÙ¿ ÙË ı¤ÛË ÛÂ ÈÛ¯‡ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ·fiÛ˘ÚÛË˜ ÙˆÓ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ ·Ï·È¿˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ ·fi ÙÔ 1992-1993, Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛËÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·fi Ù· Ô¯‹Ì·Ù· ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ ‚ÂÏ-ÙÈÒıËÎÂ ·ÈÛıËÙ¿. ™‹ÌÂÚ·, Î˘ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¿ ·˘ÙÔ-Î›ÓËÙ· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ ·ÈÛıËÙ‹Ú· Ï, Ô ÔÔ›Ô˜ Ú˘ıÌ›˙ÂÈ ÌÂ ÌÂ-Á¿ÏË ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·¤Ú·-Î·˘Û›ÌÔ˘ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÙÈÌ‹, ÒÛÙÂÓ· ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿Ó-ıÚ·Î·, ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Î·È ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘. ŒÙÛÈ, ‰ÂÓ ·-Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ˘ÂÚ‚¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·,ÂÓÒ ÁÈ· Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ˘ÂÚ‚¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ÙÔÈÎ¿, ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜ ¤ÓÙÔÓË˜ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜24.

Ÿˆ˜ Â›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙfi ÁÈ· Ù· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, ÔÈ ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜, ‰ËÏ·-‰‹ Ù· Ô¯‹Ì·Ù·, ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Ë Î˘ÚÈfiÙÂÚË ËÁ‹ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Û˘ÓÂÈ-ÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÂ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜, ÌÂ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÔ‡˜ Ú‡-Ô˘˜ Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ÛÂ ·ÓÙÈ-‰È·ÛÙÔÏ‹ ÌÂ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È ÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Ô˘ ¤¯ÂÈ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂ-Ó· ÛˆÌ·Ù›‰È·. ∞Ó ı· ı¤Ï·ÌÂ, fiÌˆ˜, Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ÌÈ· Û¯ÂÙÈÎ‹ Û‡-ÁÎÚÈÛË ÙË˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ËÁÒÓ, ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÌÂ Ó· ÙÔ Î¿ÓÔ˘-ÌÂ ıÂˆÚÒÓÙ·˜ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜Ì¤ÛÂ˜ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. ™Â Â›Â‰Ô ¯Ò-Ú·˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜25.

ªÔÚÔ‡ÌÂ, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Ó· ıÂˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ ˆ˜ ÙËÓ ÚÒ-ÙË Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ÛÙ··ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ÙË˜ ¯ÒÚ·˜, ˆ˜ Î‡ÚÈ· ·ÈÙ›· ÂÎ‰‹ÏˆÛË˜ ÙÔ˘ ÊˆÙÔ-¯ËÌÈÎÔ‡ Ó¤ÊÔ˘˜ ÙˆÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ Î·È ˆ˜ ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÛËÌ·ÓÙÈ-ÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ÂÎÔÌ‹˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ·fi Î·‡ÛÂÈ˜, ÌÂÚÒÙË ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.

099

24. À¶∂Ãø¢∂, 2008. ∂ÈÛ‹ÁËÛË ÁÈ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜

25. µÏ¤Â Û¯ÂÙÈÎ¿ ∫ÂÊ. 2

100

µπ√ª∏Ã∞¡π∞: ¶∞ƒ∞°ø°∏ ∂¡∂ƒ°∂π∞™∫∞π ∂∫¶√ª¶∂™ ¢π∂ƒ°∞™πø¡

∏ ∂ÏÏ¿‰· Â›Ó·È Ë ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‚ÈÔÌË¯·ÓÔÔÈËÌ¤ÓË ·fi ÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜. ŸÌˆ˜, Ë ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Â›Ó·ÈÛ˘ÁÎÂÓÙÚˆÌ¤ÓË ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ ÙË˜∞ÙÙÈÎ‹˜ Î·È ÙË˜ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜.

ªÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ‰‡Ô Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹˜ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜:

∞fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, fiˆ˜ Â›Ó·È Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·,ÔÈ ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜, ÔÈ ·Ï˘‚Ô˘ÚÁ›Â˜ Î·È ÔÈ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÂÍfiÚ˘ÍË˜Î·È ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÌÔÓ¿‰Â˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ ∞ı‹-Ó·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, µfiÏÔ, ∫·‚¿Ï· Î·È Ã·ÏÎ›‰·.

∞fi ÔÏÏ¤˜ ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ Ô˘ Â›Ó·È Û˘ÛÛˆÚÂ˘Ì¤ÓÂ˜ÛÂ ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÁÂÈÙÓÈ¿˙ÂÈ ¿ÌÂÛ· ÌÂ Î·ÙÔÈÎËÌ¤ÓË ÂÚÈÔ¯‹, fiˆ˜Â›Ó·È Ë ∂ÏÂ˘Û›Ó·, Ô ∞ÛÚfi˘ÚÁÔ˜, Ù· √ÈÓfiÊ˘Ù· Î·È Ë ¢˘ÙÈÎ‹ £ÂÛ-Û·ÏÔÓ›ÎË.

™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ı· Î¿ÓÔ˘ÌÂ ÌÈ· Û˘ÓÔÙÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ‰È˘ÏÈ-ÛÙËÚ›ˆÓ, ÙË˜ ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›·˜ Î·È ÙË˜ ÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ‹˜ ‚ÈÔÌË-¯·Ó›·˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜.

¢È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·

™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ë ‰È‡ÏÈÛË ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi Ù¤ÛÛÂ-Ú· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·: ∞ÛÚÔ‡ÚÁÔ˘, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜, ∂ÏÂ˘Û›Ó·˜ Î·È ∞Á.£ÂÔ‰ÒÚˆÓ. ∫·È Ù· Ù¤ÛÛÂÚ· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ¤¯Ô˘Ó Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ÂÙ‹ÛÈ· ‰˘-Ó·ÌÈÎfiÙËÙ· ‰È‡ÏÈÛË˜ 19.000 kt (¤ÙÔ˜ 2000) Î·È Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÙËÓÂÏÏËÓÈÎ‹ ·ÁÔÚ¿ ÛÂ ¤Ó· ÔÛÔÛÙfi ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÔ˘ 95%. ∂Í·ÈÙ›·˜ ÙË˜ Ê‡ÛË˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÙˆÓ ‰È˘ÏÈÛÙËÚ›ˆÓ Â-ÙÚÂÏ·›Ô˘, ÔÈ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¤˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜. √È Î¿-ÙÔÈÎÔÈ Á‡Úˆ ·fi Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ·ÓÙÈ‰ÚÔ‡Ó Û˘¯Ó¿, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙË˜ ˘Ô-‚¿ıÌÈÛË˜ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜. ™˘Ó‹-ıˆ˜, Ë ÙÔÈÎ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· Â›Ó·È ·ÓÙ›ıÂÙË ÛÂ Î¿ıÂ Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ ÂÁÎ·-

3.3

Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ Î·È ˘¿Ú¯ÂÈ ‰È¿¯˘ÙË Ë ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÌË Â·ÚÎ‹Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÓÙÈÚ‡·ÓÛË˜ Î·È ·Ó˘·ÚÍ›· ÂÏ¤Á¯ˆÓ ·fi ÙËÓ ¶ÔÏÈÙÂ›·.

∆· ·¤ÚÈ· ·fi‚ÏËÙ· Î·Ù·Ù¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÂ Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÁÂÓÈÎ¤˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜:ñ ∞·¤ÚÈ· Î·‡ÛË˜ ñ ¢È¿¯˘ÙÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ñ ∂ÎÔÌ¤˜ ¿ÏÏˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ñ ™ˆÌ·Ù›‰È· (Û¯Â‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ Î·Ù·Ï‡ÙË˜ FCC)

√È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈ Ô˘ ÂÎÏ‡ÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜‰È‡ÏÈÛË˜ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛˆÌ·Ù›‰È· (TSP), ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘(SO2), ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NOx), ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÙËÙÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ (VOCÎ·È TOC), ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO), ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·(CO2), ˘‰ÚfiıÂÈÔ (∏2S), ˘‰ÚÔÊıfiÚÈÔ (HF) Î·È ·ÌÌˆÓ›· (NH3). ∞fiÙÈ˜ ÔÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ Â›Ó·È: ∞Ï‰Â˛‰Â˜, ÙÂÙÚ··Èı˘ÏÈÔ‡-¯Ô˜ ÌfiÏ˘‚‰Ô˜, ÙÂÙÚ·ÌÂı˘ÏÈÔ‡¯Ô˜ ÌfiÏ˘‚‰Ô˜, ‚ÂÓ˙fiÏÈÔ, ÙÔÏÔ˘fi-ÏÈÔ, Í˘ÏfiÏÈÔ, Î·ÓÔÓÈÎfi ÂÍ¿ÓÈÔ Î·È ÔÏÂÊ›ÓÂ˜. √È Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ ÔÚÁ·-ÓÈÎ¤˜ ÙËÙÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ Â›Ó·È ÔÈ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜26.

101

26. ∫¿Î·ÚË E., 2008. ¢È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·: ªÔÓ¿‰· ∞Ó¿ÎÙËÛË˜ £Â›Ô˘ - ªÈ· ÂÚÈ‚·ÏÏÔ-ÓÙÈÎ‹ ÌÔÓ¿‰·, ¶Ù˘¯È·Î‹ ÂÚÁ·Û›·, ∆∂π ¢˘ÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰ÔÓ›·˜, ™¯ÔÏ‹ ÙÂ¯ÓÔÏÔ-ÁÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ, ∆Ì‹Ì· ∆Â¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ∞ÓÙÈÚÚ‡·ÓÛË˜, ∫Ô˙¿ÓË, http://eprints.teikoz.gr/73/1/A_32_2008.pdf.

¢IY§I™THPIO EK¶OM¶E™ 2001 (t) EK¶OM¶E™ 2004 (t)

∞ÛÚfi˘ÚÁÔ˜

∂ÏÂ˘Û›Ó·

£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË

∞Á. £Âfi‰ˆÚÔÈ

™‡ÓÔÏÔ

3.500 3.180

570 2.910

386 378

- * 1.670

4.456 8.138

∂∫¶√ª¶∂™ ¶∆∏∆π∫ø¡ √ƒ°∞¡π∫ø¡ ∂¡ø™∂ø¡ ∞¶√ ∂§§∏¡π∫∞ ¢πÀ§π™∆∏ƒπ∞

(¶ËÁ‹: E-PRTR) *¢ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰Â‰ÔÌ¤Ó·

102

ŸÏ· Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿ ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó Ï‹ıÔ˜ ÌÂÙÚËÙÈÎÒÓ ‰È·-Ù¿ÍÂˆÓ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ·¤ÚÈÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜ Î·È ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÙÌ‹Ì·Ù·ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜. ∆· ÛÙÔÈ¯Â›· ·˘Ù¿ Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰ËÌÔÛÈ-Â‡ÔÓÙ·È ÛÂ ÂÙ‹ÛÈÂ˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¤˜ ÂÎı¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÂÙ·ÈÚÈÒÓ.™˘ÌÂÚ·ÛÌ·ÙÈÎ¿, ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÔ˘ÌÂ fiÙÈ Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹-ÚÈ· Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÒÓÙÔ˘˜ ÛÂ ÂÎÔÌ¤˜ ¶√∂ Î·È ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘.

∆ÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›·

∏ ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ¤Ó· ÔÏ‡ ÌÂ-Á¿ÏÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ ÙÔ˘ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÔ‡ Î·È ·Ú·ÁˆÁÈÎÔ‡ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡ ÙË˜¯ÒÚ·˜. ∞˘Ù‹Ó ÙË ÛÙÈÁÌ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ Ô fiÌÈÏÔ˜ ÙÔ˘ ∆π∆∞¡∞, ÌÂ Ù¤ÛÛÂÚ·ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ 6.000.000 ÙfiÓˆÓ ÂÙËÛ›ˆ˜ (∂ÏÂ˘-Û›Ó·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¶¿ÙÚ· Î·È µÔÈˆÙ›·), ÙÚÂÈ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·Áˆ-Á‹˜ ÙË˜ ∞°∂∆ ∏ƒ∞∫§∏™, Û˘ÓÔÏÈÎ‹˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙ·˜7.000.000 ÙfiÓˆÓ, fiˆ˜ Î·È Ë ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Ã∞§Àæ. ∏ ¯ÒÚ·Ì·˜ Î·Ù·Ù¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ı¤ÛÂÈ˜, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÈ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂ-ÚÂ˜ ÂÍ·ÁˆÁÈÎ¤˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘, ÛÂ Â˘Úˆ·˚Îfi Î·È ÛÂ ·ÁÎfiÛÌÈÔÂ›Â‰Ô. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Î·Ù·¯ˆ-ÚËıÂ› ·fi ÙËÓ ÀËÚÂÛ›· ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ (EuropeanEnvironment Agency)27 ÁÈ· ÙÔ 2007, Ë ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›· ·Ô-ÙÂÏÂ› ÙÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÎÏ¿‰Ô Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜,·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÍfiÚ˘ÍË˜ Î·È ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÌËÌÂÙ·ÏÏÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ. ™˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó·, ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÂÙ¿ ˘ÔÎ·ÙËÁÔÚ›Â˜: ˘fiÁÂÈÂ˜ÌÂÙ·ÏÏÂ˘ÙÈÎ¤˜ ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂÈ˜, ÂÈÊ·ÓÂÈ·Î¤˜ ÌÂÙ·ÏÏÂ˘ÙÈÎ¤˜ Î·ÈÏ·ÙÔÌÈÎ¤˜ ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ‡ÛÂÈ˜, ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘ ÎÏ›ÓÎÂÚ, ·Ú·-ÁˆÁ‹ ·ÌÈ¿ÓÙÔ˘, ·Ú·ÁˆÁ‹ Á˘·ÏÈÔ‡, Ù‹ÍË ·ÓfiÚÁ·ÓˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ Î·È·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÂÚ·ÌÈÎÒÓ. ∆· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ·-

27. http://prtr.ec.europa.eu/IndustialActivity.aspx

Ú·ÁˆÁ‹ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘ (Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ √‰Ë-ÁÔ‡) Â›Ó·È Ë ·¤ÚÈ· Ú‡·ÓÛË Î·È Ë Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.

∫·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘, ÙÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ· ÛˆÌ·Ù›‰È· (∞™ Î·È ∞™10), Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NOx), ÙÔ ‰ÈÔ-ÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2), ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO) Î·È ÙÔ ‰ÈÔ-ÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2). ™Â ÌÈÎÚ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÎÏ‡Ô-ÓÙ·È ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙËÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ (VOC), ·ÌÌˆÓ›·˜(¡∏3), ¯ÏˆÚ›Ô˘ Î·È ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚ›Ô˘, Î·ıÒ˜ Â›ÛË˜ Î·È ÂÈÎ›Ó‰˘Ó·Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ·fi ˘ÔÏÂ›ÌÌ·Ù· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ ‹ ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ,Î·ıÒ˜ Î·È ˘ÔÏÂ›ÌÌ·Ù· ·ÙÂÏÔ‡˜ Î·‡ÛË˜. ∆¤ÏÔ˜, ÔÈ ÚÒÙÂ˜ ‡ÏÂ˜Î·È ÙÔ Î·‡ÛÈÌÔ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ‚·Ú¤· Ì¤Ù·ÏÏ· ÛÂ ›¯ÓË, Ù·ÔÔ›· ÌÔÚÂ› Ó· ÂÎÏ‡ÔÓÙ·È ˆ˜ ÛˆÌ·Ù›‰È· ‹ ˆ˜ ·ÙÌfi˜.√È ÂÎÔÌ¤˜ ÛÎfiÓË˜ Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ··Û¯ÔÏÂ› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ·fiÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹˜ ¿Ô„Ë˜, ÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘.¢È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛËÌÂÈ·Î¤˜ ËÁ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÛÎfiÓË˜ (ÂÏÂÁ¯fiÌÂÓÂ˜)Î·È ‰È¿¯˘ÙÂ˜ ËÁ¤˜ (ÌË ÂÏÂÁ¯fiÌÂÓÂ˜).

°ÂÓÈÎ¿, ÌÔÚÂ› Ó· ÂÈˆıÂ› fiÙÈ ÔÈ ‰È¿¯˘ÙÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÛÎfiÓË˜ ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi:

ñ ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÏÈÎÒÓ (ÚÒÙˆÓ ÏÒÓÎ.Ï.).

ñ ÙËÓ ˘·›ıÚÈ· ·Ôı‹ÎÂ˘ÛË ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ Î·È ÎÏ›ÓÎÂÚ28.

103

28. ∆Ô ÚÒÙÔ ‚‹Ì· ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘ Â›Ó·È Ë ‡ÚˆÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡·Û‚ÂÛÙ›Ô˘, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÌÂÓË ·fi Î·‡ÛË ÙÔ˘ ÚÔÎ‡ÙÔÓÙÔ˜ ÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ·Û‚Â-ÛÙ›Ô˘ Ì·˙› ÌÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ˘ÚÈÙ›Ô˘, ·ÏÔ˘Ì›Ó· Î·È ÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ÛÈ‰‹ÚÔ˘, ÛÂ˘„ËÏ¤˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜, ÁÈ· ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÎÏ›ÓÎÂÚ. ¶ËÁ‹ ÙÔ˘ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ê˘ÛÈÎÒ˜ ··ÓÙÒÌÂÓ· ·Û‚Â-ÛÙÔ‡¯· ÎÔÈÙ¿ÛÌ·Ù·, fiˆ˜ ·Û‚ÂÛÙfiÏÈıÔ˜, Ì¿ÚÁ· ‹ ÎÈÌˆÏ›·. ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘˘ÚÈÙ›Ô˘, ÙÔ ÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ÛÈ‰‹ÚÔ˘ Î·È Ë ·ÏÔ˘Ì›Ó· ·ÓÂ˘Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ ‰È¿ÊÔ-Ú· ÌÂÙ·ÏÏÂ‡Ì·Ù· Î·È ÔÚ˘ÎÙ¿, fiˆ˜ ¿ÌÌÔ, Û¯ÈÛÙfiÏÈıÔ, ¿ÚÁÈÏÔ Î·È ÛÈ‰ËÚÔ-ÌÂÙ¿ÏÏÂ˘Ì·. √È Ê˘ÛÈÎ¤˜ ÚÒÙÂ˜ ‡ÏÂ˜ ÌÔÚÔ‡Ó, Â›ÛË˜, Ó· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ·ıÔ‡ÓÌÂÚÈÎÒ˜ ·fi Ù¤ÊÚ· ÛÙ·ıÌÒÓ ËÏÂÎÙÚÔ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÛÎˆÚ›· ˘„ÈÎ·Ì›ÓˆÓ Î·È¿ÏÏ· ˘ÔÏÂ›ÌÌ·Ù· ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ.

104

ñ ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ˘ÏÈÎÒÓ ÌÂ Ô¯‹Ì·Ù· (ÙÚÔÊÔ‰ÔÛ›· Î·È ·fiÏË„Ë).

ñ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ (Ù·ÈÓ›Â˜, ·Ó·‚·ÙfiÚÈ·Î·È ÎÔ¯Ï›Â˜), ÂÈ‰ÈÎ¿ ÛÙ· ÛËÌÂ›· ·ÏÏ·Á‹˜ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙÒ-ÛË˜ ˘ÏÈÎÒÓ29.

∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NOx) Â›Ó·È ·fi ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ Ú‡-Ô˘˜ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ·¤ÚÈ· Ú‡·ÓÛË ·fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·-Ú·ÛÎÂ˘‹˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘. ™Ù· Î·˘Û·¤ÚÈ· ÙÔ˘ ÎÏÈ‚¿ÓÔ˘ Î˘ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó Ù·¡√ Î·È Ù· ¡√2 (¡√ 90% Î·È ¡√2<10%). À¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô Î‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜·Ú·ÁˆÁ‹˜ ¡√x: ∫¿ıÂ Û‡ÛÙËÌ· ÎÏÈ‚¿ÓÔ˘ ¤¯ÂÈ Ù· ‰ÈÎ¿ ÙÔ˘ ¯·Ú·-ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÂÎÔÌÒÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ¡√x ·fi ÙËÓ ›‰È· ÂÁÎ·Ù¿-ÛÙ·ÛË ÌÔÚÂ› Ó· ÌÂÙ·‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ.∏ ¯Ú‹ÛË Î·˘Û›ÌˆÓ ·fi ·fi‚ÏËÙ· ¤¯ÂÈ ‰Â›ÍÂÈ ÙfiÛÔ ·‡ÍËÛË ÙˆÓÂÎÔÌÒÓ ¡√x, fiÛÔ Î·È ÌÂ›ˆÛË.

∏ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÛÙË ‰ÈÂÚÁ·Û›· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜‡ÏÂ˜ Î·È Ù· Î·‡ÛÈÌ·. ∆Ô ıÂ›Ô ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È fiÙ·Ó Ù· ÛÔ˘ÏÊ›‰È· ÂÍ·-ÙÌ›˙ÔÓÙ·È ÌÂÚÈÎÒ˜ ·fi ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‡ÏÂ˜ (ÂÚ›Ô˘ Î·Ù¿ 30%), ÛÙÔÚÒÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÙÔ˘ ÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú·. √ ·¤Ú·˜ ·fi ·˘Ù‹Ó ÙË ÌÔÓ¿‰·ı· ÂÏÂ˘ıÂÚˆıÂ›, Â›ÙÂ ·Â˘ıÂ›·˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›ÙÂ ı· ÙÚÔÊÔ-‰ÔÙËıÂ› ÛÙÔ Ì‡ÏÔ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ, Â¿Ó ·˘Ùfi˜ Â›Ó·È ÛÂ ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á›·. ™ÙÔ Ì‡ÏÔ ·˘ÙfiÓ, ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 50% ÙÔ˘ SO2 ·ÁÈ‰Â‡ÂÙ·È ·fi ÙÈ˜ÚÒÙÂ˜ ‡ÏÂ˜. ¶·Ú¿ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ıÂ›Ô ‰ÂÛÌÂ‡Â-Ù·È ÛÙÔ ÎÏ›ÓÎÂÚ, ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ SO2 Â›Ó·È, ÁÂÓÈÎ¿, ·ÚÎÂÙ¿ ÛËÌ·ÓÙÈ-Î¤˜, Î·È ÙÔ ıÂ›Ô ıÂˆÚÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ÛÔ‚·ÚÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜. Ÿˆ˜ÈÛ¯‡ÂÈ ÁÈ· Ù· ¡√x Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜, ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ SO2 ÔÈ-Î›ÏÏÔ˘Ó ·fi ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÂ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË. ∞ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ›‰È·ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Â˘ÚÂ›Â˜ ‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂÈ˜. °ÂÓÈÎ¿, ·Ó¿ÏÔ-Á· ÌÂ ÙË ‰ÈÂÚÁ·Û›· Î·È ÙËÓ ËÁ‹ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, Ë ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÙÔ˘ SO2

Î˘Ì·›ÓÂÙ·È ·fi 75% ¤ˆ˜ 90%.

29. Ã·Ù˙ËÂÏÂ˘ıÂÚ›Ô˘ Î·È °Î¿ÚÁÎÔ˘Ï·˜, 2001. ∏ Ô‰ËÁ›· 96/61/∂∫ ÁÈ· ÙËÓ ÔÏÔ-ÎÏËÚˆÌ¤ÓË ÚfiÏË„Ë Î·È ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ Ú‡·ÓÛË˜ (IPPC) Î·È ÔÈ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÚÔ-Ù¿ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ‚¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜: ªË ÌÂÙ·ÏÏÈÎ¿ ÔÚ˘ÎÙ¿, À¶∂Ãø¢∂.

∏ ÂÎÔÌ‹ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÂÎÙÈÌ¿Ù·È ÛÂ 800-900 Kg/ÙfiÓÔÎÏ›ÓÎÂÚ. ¶ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 60% ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ÂÎÔÌ‹˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙË‰ÈÂÚÁ·Û›· ·Û‚ÂÛÙÔÔ›ËÛË˜, ÂÓÒ ÙÔ 40% Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ Î·‡ÛËÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘. ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· ÙË˜ ·Û‚ÂÛÙÔÔ›ËÛË˜ ‰ÂÓÌÔÚÂ› Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ, fiÌˆ˜ ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î··fi ÙËÓ Î·‡ÛË ¤¯Ô˘Ó ÚÔÔ‰Â˘ÙÈÎ¿ ÌÂÈˆıÂ›. ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ·¤¯ÂÈ ÂÈÙÂ˘¯ıÂ› Ì›· ÌÂ›ˆÛË ÂÚ›Ô˘ 30%, Î˘Ú›ˆ˜ ÏfiÁˆ ÙË˜ ˘ÈÔı¤-ÙËÛË˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ô‰ÔÙÈÎÒÓ, ·fi ÏÂ˘Ú¿˜ Î·˘Û›ÌÔ˘, ÎÏÈ‚¿ÓˆÓ.

ø˜ ÚÔ˜ Ù· ÈÛ¯‡ÔÓÙ· ÁÈ· ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜, ÙÔ ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·-ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÏËÚfiÙËÙ· Î·È ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· „ËÊÈÛÙÂ› ÂÓÙfi˜ÙÔ˘ 2010 Ë Ó¤· Ô‰ËÁ›· ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ µÈÔÌË¯·-ÓÈÎ¤˜ ∂ÎÔÌ¤˜ (Industrial Emissions Directive IED) (‚Ï. 3.1). √ÈÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ·‰ÂÈÔ‰fiÙËÛË˜ Î·È ÔÈ fiÚÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÂÁÎ·Ù·-ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·ıÔÚ›˙ÔÓÙ·È Û·ÊÒ˜ Î·È ÌÂ ÌÂÁ¿ÏË ·ÎÚ›‚ÂÈ·. ∆Ô ı¤Ì· Ô˘·Ú·Ì¤ÓÂÈ Â›Ó·È Ë Û˘Ó¤ÂÈ· ÛÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜ Î·È Ë ÏËÚ¤ÛÙÂ-ÚË Î·È ÛˆÛÙ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ·fi ÙËÓ ÔÏÈÙÂ›·.

105

PY¶O™ EK¶OM¶E™ ™THNATMO™ºAIPA (ÙfiÓÔÈ)

CO2

SO2

NO2

∞™10

∞ÚÛÂÓÈÎfi Î·È ÂÓÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ (As)

À‰Ú¿ÚÁ˘ÚÔ˜ Î·È ÂÓÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ (Hg)

ÃÏÒÚÈÔ Î·È ·ÓfiÚÁ·Ó· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘

µÂÓ˙fiÏÈÔ

10.570.000

3.000

29.941

252

0,044

0,7

40

5

∂∫¶√ª¶∂™ ™∆∏¡ ∞∆ª√™º∞πƒ∞ ¶√À ∞¡∆π™∆√πÃ√À¡ ™∆∏¡ ∆™πª∂¡∆√-µπ√ª∏Ã∞¡π∞ °π∞ ∆√ ∂∆√™ 2007

(¶ËÁ‹: http://prtr.ec.europa.eu/IndustialActivity.aspx)

∆ÔÍÈÎ¿ Ì¤Ù·ÏÏ· - ªÂÙ·ÏÏÔÂÈ‰‹

106

ªÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ‹ ‚ÈÔÌË¯·Ó›·

°È· ÙË ÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ‹ ‚ÈÔÌË¯·Ó›· ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ¤¯Ô˘ÌÂ 18 ÛËÌ·-ÓÙÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜, ‰‡ÔÛÙË §¿ÚÈÛ·, ÙÚÂÈ˜ ÛÙÔ µfiÏÔ Î·È ÔÈ ˘fiÏÔÈÂ˜ ÛÙË ™ÙÂÚÂ¿ ∂ÏÏ¿‰·Î·È ∂‡‚ÔÈ·. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ ·˘Ù¤˜, ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ı¤ÛË ¤¯ÂÈ Ë ·Ú·ÁˆÁ‹·ÏÔ˘ÌÈÓ›Ô˘, Ë ¯·Ï˘‚Ô˘ÚÁ›· Î·È Ë ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÛÈ‰ËÚÔ‡¯ˆÓ ÌÂÙ·Ï-ÏÂ˘Ì¿ÙˆÓ. √È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·Ô‰›-‰ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÌË ÛÈ‰ËÚÔ‡¯ˆÓ ÌÂÙ·ÏÏÂ˘Ì¿ÙˆÓ,Ô˘ Î‡ÚÈ· ÂÎÚÔÛˆÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ·ÏÔ˘ÌÈÓ›Ô˘.

∞fi ÙÔÓ ›Ó·Î· ·˘ÙfiÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ë ÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁÈÎ‹ ‚ÈÔÌË¯·-Ó›· Â›Ó·È Â‡ı˘ÓË ÁÈ· ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘Î·È ‚·Ú¤ˆÓ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ∞fi ÙÈ˜ Î·Ì›ÓÔ˘˜ ÂÎ¤-ÌÔÓÙ·È ÔÏ‡ ÌÈÎÚÔ‡ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· (<0,03 Ìm)Ù· ÔÔ›· Â›Ó·È ÂÈ‚Ï·‚‹ ÙfiÛÔ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·ÈÏfiÁˆ ÙË˜ Û‡ÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜, Î·ıÒ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ‚·Ú¤· Î·ÈÙÔÍÈÎ¿ Ì¤Ù·ÏÏ·.

PY¶O™ EK¶OM¶E™ ™THNATMO™ºAIPA (ÙfiÓÔÈ)

CO2

SO2

NO2

∞™10

ÃÚÒÌÈÔ (Cr)¡ÈÎ¤ÏÈÔ (Ni)ªfiÏ˘‚‰Ô˜ (Pb)æÂ˘‰¿ÚÁ˘ÚÔ˜ (Zn)ºıfiÚÈÔ Î·È ·ÓfiÚÁ·Ó· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘ÃÏÒÚÈÔ Î·È ·ÓfiÚÁ·Ó· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘

1.500.00016.6001.918742

0,30,1

1,960,29330212,8

∂∫¶√ª¶∂™ ™∆∏¡ ∞∆ª√™º∞πƒ∞ ¶√À ∞¡∆π™∆√πÃ√À¡ ™∆∏ META§§OYP°IKHµπ√ª∏Ã∞¡π∞ °π∞ ∆√ ∂∆√™ 2007

(¶ËÁ‹: http://prtr.ec.europa.eu/IndustialActivity.aspx)

B·Ú¤· Ì¤Ù·ÏÏ·

£EPMAN™H KTIPIøN (™TA£EPE™ ¶H°E™)

√È ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Î·Ù¿ ÙË ¯ÂÈÌÂÚÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô. ª·˙› ÌÂ ÙÈ˜ÂÎÔÌ¤˜ ·fi Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙËÓ ·ÛÙÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË. √ÈÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÔ¯È·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹-Ú·. ∏ ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ¯ÂÈÌÂÚÈÓ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÁÈ· ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ÙË˜ ∂ÏÏËÓÈÎ‹˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ Â›Ó·È Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÈÎÚ‹, ÂÚ›Ô˘ 5 Ì‹ÓÂ˜ ÙÔ¯ÚfiÓÔ. ª¤ÙÚ· ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈ-Î¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÈÛ¯‡Ô˘Ó ·fi ÙÔ 1986.∫‡ÚÈ· ·ÊÔÚÌ‹ ‹Ù·Ó ÔÈ ÊıÔÚ¤˜ ÛÙ· ÌÓËÌÂ›· ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ· Ô˘·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ 1970 ·fi Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘,ÏfiÁˆ ÙË˜ ˘„ËÏ‹˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÂ ıÂ›Ô ÙÔ˘ Ì·˙Ô‡Ù. ∏ ·ÓÙÈÌÂ-ÙÒÈÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ¤ÁÈÓÂ ·Ú¯ÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ ··ÁfiÚÂ˘ÛËÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙÔ˘ Ì·˙Ô‡Ù ÛÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜ Î·È, ÛÙË Û˘Ó¤-¯ÂÈ·, ÌÂ Û˘ÓÂ¯Â›˜ ÌÂÈÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÂ ıÂ›Ô ÙfiÛÔ ÙÔ˘Ì·˙Ô‡Ù fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘. ™‹ÌÂÚ·, ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ-‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÂÏ¤Á¯ÂÙ·È Ï‹Úˆ˜ Î·È ‰ÂÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ˘ÂÚ‚¿-ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ ÛÂ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ·-Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜. °È· ÙÔ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ ı¤ÚÌ·Ó-ÛË˜, Ë ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂ ıÂ›Ô ÌÂÈÒıËÎÂ ÛÂ 0,5% Î·Ù¿ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ 1986,0,3% Î·Ù¿ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ 1987 Î·È 0,2% ÙÔ 1995.

√È fiÚÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È Ù· fiÚÈ· ÁÈ· ÙÈ˜ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÂÛÙ›Â˜ Î·‡ÛË˜, ÁÈ·ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ Î·È ÓÂÚÔ‡ Î·È ÙË ÛˆÛÙ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÏÂ-‚ËÙÔÛÙ·Û›ˆÓ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÀÔ˘ÚÁÈÎ‹ ∞fiÊ·ÛË 54678/1986(º∂∫ µ’ 938/1986).

∏ ÛˆÛÙ‹ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ı¤ÚÌ·ÓÛË˜,Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÂÈıÂˆÚ‹ÛÂˆÓ ÛÙÔ˘˜ Ï¤‚ËÙÂ˜, Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·Ù·ÛÎÂ˘-·ÛÙÈÎÒÓ ÚÔ‰È·ÁÚ·ÊÒÓ ÁÈ· Ù· ÎÙ›ÚÈ· ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙËÓÂÏ·¯ÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ˆÏÂÈÒÓ, Ë ¯Ú‹ÛË ËÏÈ·ÎÒÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ÁÈ·ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡, Ë ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÂÙÚÂ-Ï·›Ô˘ ÌÂ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘ Â›Ó·È ÂÊÈÎÙ¿ Î·È ¿ÌÂÛ· ÂÊ·Ú-ÌfiÛÈÌ· Ì¤ÙÚ·, Ô˘ ÌÂÈÒÓÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈ-Î¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜.

107

3.4

108

∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›· Ô‰ËÁÈÒÓfiˆ˜ ·˘Ù‹˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÎÔÈÓ‹˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ÙË˜ ÔÏÔÎÏËÚˆÌ¤ÓË˜ ÂÓÂÚÁÂÈ·Î‹˜ ·fi‰ÔÛË˜ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ, Î·È ËÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÈÛÙÔÔ›ËÛË˜ Ó¤ˆÓ Î·È ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓˆÓ ÎÙÈ-Ú›ˆÓ (2002/91/∂∫) ı· Û˘Ì‚¿ÏÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜. ∆¤ÏÔ˜, ÂÂÈ‰‹ ÛÙË ¯ÒÚ·Ì·˜ ÔÈ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Â›Ó·È ÔÏ‡ Â˘ÓÔ˚Î¤˜, ı· Ú¤ÂÈ Ù· Ó¤·ÎÙ›ÚÈ· Ó· Î·Ù·ÛÎÂ˘¿˙ÔÓÙ·È ÌÂ ‚¿ÛË ÙÈ˜ Ï¤ÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ·ÓÙÈÏ‹-„ÂÈ˜ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÔÈÎÔÓfiÌËÛË Î·È ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ·ˆÏÂÈÒÓÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÙÚfi-ˆÓ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÁÈ· ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ, ÒÛÙÂ ËÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ÛÙ·‰È·Î¿ Ó· Î·Ù·ÚÁËıÂ›.

∂¶∂π™√¢π∞ ∂∫¶√ª¶ø¡ ∫∞πª∂∆∞º√ƒ∞™ ƒÀ¶ø¡ ∞¶√ ¶Àƒ∫∞°π∂™

∫·Ù¿ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 40 ¤ÙË, Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ˘ÚÎ·ÁÈÒÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜˘ÂÚÙÚÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ, ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·ÓıÚˆÔÁÂÓÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔ-Ù‹ÙˆÓ, ·Ï·ÈÒÓ (fiˆ˜ Ë ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›·, Ë Î·‡ÛË ÛÈÙÔÎ·Ï·ÌÈÒÓ Î.Ï.)·ÏÏ¿ Î·È Ó¤ˆÓ (fiˆ˜ Ô ÙÔ˘ÚÈÛÌfi˜, Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·Ú·-ıÂÚÈÛÙÈÎ‹˜ Î·ÙÔÈÎ›·˜ Î.Ï.). ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ˘ÚÎ·ÁÈÒÓ ÂÓÙ¿ıËÎÂ, Î˘Ú›ˆ˜ ÏfiÁˆ ÙË˜ ·‡ÍËÛË˜ ÙË˜ ‰È·ı¤ÛÈÌË˜‚ÈÔÌ¿˙·˜, ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË˜ ÂÁÎ·Ù¿ÏÂÈ„Ë˜ ÙË˜ ·›ıÚÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·ÈÏfiÁˆ ÙË˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÔÈÎÈÛÌÒÓ ÛÂ Â·Ê‹ Î·È Ì›ÍË ÌÂ Ù· ‰¿ÛË30.∞fi ÙÈ˜ ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ÙfiÛÔ ·¤ÚÈˆÓ fiÛÔ Î·È ÛˆÌ·ÙÈ‰È·ÎÒÓ Ú‡ˆÓ. √È ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó, Â›ÛË˜, ÛÙËÓ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹, ·ÏÏ¿ ·›˙Ô˘Ó Î·ÈÚˆÙÂ‡ÔÓÙ· ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÂ ÙÔÈÎ‹ ÎÏ›Ì·Î·31. √È‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘Ó Î·Ù¿ 0,2% ÛÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ NOx,0,5% ÛÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ¶√∂, ÏËÓ ÌÂı·Ó›Ô˘, 0,2% ÛÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ÌÂı·Ó›Ô˘ (CH4), 1,9% ÛÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ CO, Î·È 0,1% ÛÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜·ÌÌˆÓ›·˜ (¡∏3) ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË32.

∞ÓÙ›ıÂÙ· ÌÂ ¿ÏÏÂ˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ËÁ¤˜, ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ˘Ú-Î·ÁÈ¤˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ÌÂÙ·‚ÏËÙfiÙËÙ· ÙfiÛÔ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ¯ˆ-ÚÈÎ‹ Î·Ù·ÓÔÌ‹ fiÛÔ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ¯ÚÔÓÈÎ‹ Û˘ÓÈÛÙÒÛ·. °È· ÙÔ˘˜

109

3.5

30. •·ÓıfiÔ˘ÏÔ˜, 1998. ¢·ÛÈÎ¤˜ ¶˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·: ·ÚÂÏıfiÓ, ·ÚfiÓ Î·ÈÌ¤ÏÏÔÓ, ∂›ÎÂÓÙÚ·, ÙÂ‡¯Ô˜ 6, ÛÂÏ. 62-71. ∫·˚Ï›‰Ë˜, 1990. ¢·ÛÈÎ¤˜ ¶˘ÚÎ·-ÁÈ¤˜, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ °È·¯Ô‡‰Ë-°È·Ô‡ÏË, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÛÂÏ. 510.

31. IPCC, 2007. Intergovernmental Panel on Climate Change, Summary forPolicy Makers, In Solomon S. Qin D., Manning M., Chen Z., Marquis M.,Averyt KB., Tignor M., Miller HL. (eds), Climate Change 2007: the Physicalscience basis. Contribution of Working Group I to the fourth assessmentreport Ôf IPCC, Cambridge University Press, New York

32. EMEP/CORINAIR, 2002. Atmospheric emission inventory guidebook, 3rd edn.EEA technical report No 30, EMEP task force on Emission Inventories

110

ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË Ú‡·ÓÛËÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ‰‡ÛÎÔÏË. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë Î·ÈfiÌÂÓË‚ÈÔÌ¿˙· Â›Ó·È ·ÓÔÌÔÈÔÁÂÓ‹˜ Î·È ÔÈ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ÚÔ-¯ˆÚÔ‡Ó Î·Ù¿ ÛÙ¿‰È·, ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ Â›‰Ë Ú‡ˆÓ ÛÂ Î¿ıÂ¤Ó· ·fi ·˘Ù¿.

∏ ∂ÏÏ¿‰· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ¤Ó· ·fi Ù· ÛÔ‚·ÚfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÈ˜ ‰·ÛÈÎ¤˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¤˜. ∫¿ıÂ ¯ÚfiÓÔ, ÔÈÎ·ÈfiÌÂÓÂ˜ ÂÎÙ¿ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ·fi ÙÔ 10%ÙË˜ Û˘ÓÔÏÈÎ¿ Î·ÈfiÌÂÓË˜ ¤ÎÙ·ÛË˜ ÛÙË ÓfiÙÈ· ∂˘ÚÒË. ∏ Û˘ÓÔÏÈÎ¿Î·ÈfiÌÂÓË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ·Ó¿ ˘ÚÎ·ÁÈ¿ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Â›Ó·È Ë ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚË ÛÂ Û‡ÁÎÚÈÛË ÌÂ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ¿ÏÏË ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË33. ™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÛÂ Ú‡Ô˘˜ ·fiÙËÓ ˘ÚÎ·ÁÈ¿ ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ Î·Ù¿ ÔÏ‡ ·˘Ù‹ ·fi ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ·ÓıÚˆ-ÔÁÂÓÂ›˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¿˜ Î·È ÛÂ ÂÚÈÔ¯¤˜¿Óˆ ·fi ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ Êı¿ÓÂÈ ÙÔ ·¤ÚÈÔ Ó¤ÊÔ˜. ™Â ÌÂÏ¤ÙË ÂÚ›Ùˆ-ÛË˜ Î·È ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË˜ ‰·ÛÈÎÒÓ ˘ÚÎ·ÁÈÒÓ Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ¯ÒÚ· ÙÔ2000 ÁÈ· Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ∞™10, Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ·fi ÙËÓ˘ÚÎ·ÁÈ¿ ¤ÊÙ·ÛÂ, Î·Ù¿ Ì¤ÛÔ fiÚÔ, ÛÙÔ 50% Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ Î·ÈfiÌÂ-ÓË ÂÚÈÔ¯‹, ÌÂ Ì¤ÁÈÛÙÔ ÙÔ 80%, ÂÓÒ ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·-Î· (CO) Ë Ì¤ÛË Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ‹Ù·Ó 50% ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ÂÚÈfi‰Ô˘Ô˘ ÌÂÏÂÙ‹ıËÎÂ34.

33. Dimitrakopoulos, 1990. A synopsis of the Greek wildland fireproblem. IntFor Fire News 4, p.6-7

34. Lazaridis et al., 2008.Contribution of forest fire emissions to atmosphericpollution in Greece, Air Qual Atmos Health, 1:143-158.

∂¶∂π™√¢π∞ ª∂∆∞º√ƒ∞™ ™∫√¡∏™ ∞¶√∆π™ ∂ƒ∏ªπ∫∂™ ¶∂ƒπ√Ã∂™ ∆∏™ ∞ºƒπ∫∏™

∆· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· (∞™), fiˆ˜ Â›‰·ÌÂ Î·È ÛÂ ÚÔËÁÔ‡ÌÂ-ÓÂ˜ ·Ú·ÁÚ¿ÊÔ˘˜, ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏ¤˜ ËÁ¤˜ ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË˜ Î·È ÌÂÁ¿ÏËÔÈÎÈÏ›· Û‡ÛÙ·ÛË˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈÎ›ÏÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· Î·ÈÛÙ· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù·. ¶ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, Ë Û‡ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÌÔÚÂ› Ó· ¤¯ÂÈ ·Û‹Ì·ÓÙÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›·.∆¤ÙÔÈ· Â›Ó·È, Û˘Ó‹ıˆ˜, Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· Ê˘ÛÈÎ‹˜ ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË˜. ŸÌˆ˜,fiÙ·Ó ·˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ÌÈÎÚ¿ ÌÂÁ¤ıË, fiˆ˜ ·˘Ù¿ Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÔ˘Ó ·fiÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜, Á›ÓÔÓÙ·È ÂÈÛÓÂ‡ÛÈÌ·. ∞Ó, ÂÈ-Ï¤ÔÓ, ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÊËıÂ› ÙÔÍÈÎ¤˜ Î·È ÂÈÎ›Ó‰˘-ÓÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÁÂ›· ÂÓÒÛÂÈ˜, ÙfiÙÂ Á›ÓÔÓÙ·È ÂÈ‚Ï·‚‹. ∞ÎfiÌ·, Ë ÌÂÁ¿-ÏË ÙÔ˘˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È ÁÈ· Ó· ‰Ú¿ÛÂÈ ˆ˜ Î·Ù·Ï‡ÙË˜ ÛÂ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·Í‡ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÈ ÔÔ›Â˜ ı· Û˘Ó¤-‚·ÈÓ·Ó ÌÂ ÌÈÎÚfiÙÂÚË Ù·¯‡ÙËÙ· ·Ó ·˘Ù¿ ·Ô˘Û›·˙·Ó. °ÂÓÈÎ¿, ‰ËÏ·-‰‹, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· Ô‡ÌÂ fiÙÈ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰È·Îfi˜ ÊfiÚÙÔ˜ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ˘Ô‚·ıÌ›˙ÂÈ ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ô ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·-ÙÈ‰›ˆÓ ÛÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Ï‹Úˆ˜ ·ÔÛ·ÊË-ÓÈÛÙÂ›. ∆· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÈÛÔ˙‡ÁÈÔ ÙˆÓ ·ÎÙÈ-ÓÔ‚ÔÏÈÒÓ ÛÙË ÁË Î·È ÙÔ ÎÏ›Ì· ÌÂ ‰‡Ô ÙÚfiÔ˘˜:

- ¿ÌÂÛ·, ·Ó·ÎÏÒÓÙ·˜ Î·È ·ÔÚÚÔÊÒÓÙ·˜ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏÈÒÓÔ˘ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ Î·È ÂÍ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·

- ¤ÌÌÂÛ·, ¯ÚËÛÈÌÂ‡ÔÓÙ·˜ ˆ˜ ˘Ú‹ÓÂ˜ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË˜ ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ.

∞˘Ù¿ Ù· ‰‡Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Â›Ó·È ÔÏ‡ ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÂÚÈÁÚ·ÊÔ‡Ó ÔÛÔ-ÙÈÎ¿ Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Ë ·‚Â‚·ÈfiÙËÙ· ÁÈ· ÙÔÓ ÎÏÈÌ·ÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÙˆÓ ∞™·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹. ∆· ÛˆÌ·Ù›‰È· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ·ÈÔÏÈÎ‹ ‰È¿‚ÚˆÛË ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ, ·ÔÎ·ÏÔ‡ÌÂÓ· Û˘Ó‹ıˆ˜ ÌÂ ÙÔÓfiÚÔ «ÛÎfiÓË» (dust), ÏfiÁˆ ÙË˜ Û‡ÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜, ·›˙Ô˘Ó ÔÏ‡ ÛË-Ì·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙ· ‰‡Ô ·Ú·¿Óˆ Ê·ÈÓfiÌÂÓ·.∏ ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ ıÂˆÚÂ›Ù·È Ì›· ·fi ÙÈ˜ ÈÔ ÂÈ‚·Ú˘Ì¤ÓÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜

111

3.6

112

ÛÙÔÓ Ï·Ó‹ÙË ·fi ÏÂ˘Ú¿˜ ÊfiÚÙÔ˘ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ,Î‡ÚÈ· ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ·ÈˆÚÔ˘-Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜. ∫¿ıÂ¯ÚfiÓÔ, ÙÂÚ¿ÛÙÈÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÛÎfiÓË˜, ·fi ÙÈ˜ ÂÚËÌÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜™·¯¿Ú·˜, Ô˘ ÂÎÙÈÌÒÓÙ·È ÛÂ ÂÎ·ÙÔÓÙ¿‰Â˜ ÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈ· ÙfiÓÔ˘˜ Î·ÈÌ¤¯ÚÈ ¤Ó· ‰ÈÛÂÎ·ÙÔÌÌ‡ÚÈÔ ÙfiÓÔ˘˜, ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÂÚÈfi‰ˆÓ ÈÛ¯˘ÚÒÓ ·Ó¤ÌˆÓ Î·È ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È,Ì¤Ûˆ ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜ ÙˆÓ ·Ó¤ÌˆÓ, ¿Óˆ ·fi ÙËÓÙÚÔÈÎ‹ ˙ÒÓË ÙÔ˘ µfiÚÂÈÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ Î·È ÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ35.

35. Bergametti et al., 1989·, Bergametti et al., 1989‚, Prospero 1996

113

36. Papayannis A., Amiridis V., Mona L., Tsaknakis G., Balis D., Bosenberg J.,Chaikovski A., De Tomasi F., Grigorov I., Mattis I., Mitev V., Muller D., Nickovic S.,Perez C., Pietruczuk A., Pisani G., Ravetta F., Rizi V., Sicard M., Trickl T.,Wiegner M., Gerding M., Mamouri R. E., Amico G. D. and Pappalardo G., 2008.Systematic lidar observations of Saharan dust over Europe in the frame ofEARLINET (2000-2002), J. Geophys. Res, 113, D10204, doi:10.1029/2007/JD009028

ΣKONH AΠO TH ΣAXAPA

Η µεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα χαρακτηρίζεται απόµεγάλη σποραδικότητα και συµβαίνει κατά τη διάρκεια«επεισοδίων» που διαρκούν συνήθως 1-3 µέρες κατά τηνάνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο για τη Νότια καιΝοτιοανατολική Ευρώπη. Για παράδειγµα, για διάστηµα18 µηνών (2000-2002), έγινε καταγραφή πάνω από 70 επει-σοδίων µεταφοράς σκόνης από τη Σαχάρα, µε συνολικήδιάρκεια 120-150 ηµερών, ενώ το κάθε επεισόδιο είχεδιάρκεια 1-4 µέρες36. Όταν συµβαίνουν τέτοια επεισόδια,οι συγκεντρώσεις αιωρουµένων σωµατιδίων στα µεγάλααστικά κέντρα της χώρας, τόσο για τα ΑΣ10 όσο και γιατα ΑΣ2,5 , υπερβαίνουν κατά πολύ και το όριο των 50 µg/m3

(ΑΣ10) και την τιµή-στόχο των 25 µg/m3 (ΑΣ2,5 ). Οι υπερ-βάσεις αυτές έχουν ιδιαίτερη σηµασία για την ποιότητατου αέρα, αν κανείς λάβει υπόψη του όσα αναφέρθηκανστην αρχή της παραγράφου αυτής για τις επιπτώσεις τουµεγάλου σωµατιδιακού φόρτου, ακόµα κι αν αυτή καθαυ-τή η σύσταση των αιωρουµένων σωµατιδίων δεν είναιεπιβλαβής για την υγεία.

4H ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜

·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜Î·È Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË

ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

K·ı·Ú¤˜ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜

ME™A METAºOPA™

√È Ó¤Â˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ ÂÚÈ-Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·ÚÈıÌfi Ï‡ÛÂˆÓ Ô˘ ‰È·Ê¤ÚÔ˘Ó ÙfiÛÔÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·È ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ˆÚÈÌfiÙËÙ·˜ ÁÈ· Â˘ÚÂ›· Î·È ¿ÌÂ-ÛË ÂÊ·ÚÌÔÁ‹. ∆¤ÙÔÈÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ‹‰Ë ˘·Ú¯fiÓÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ¤ˆÓ, ÒÛÙÂ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ-›˙Ô˘Ó ı¤Ì·Ù· fiˆ˜ ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙË˜ „˘¯Ú‹˜ ÂÎÎ›ÓËÛË˜, Î·ıÒ˜Î·È Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ¤ˆÓ, Ô˘ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÌÂ ÂÈÙ˘¯›·ÛÙÔ˘˜ ÎÈÓËÙ‹ÚÂ˜ ÓÙ‹˙ÂÏ. Œ¯Ô˘Ó ‹‰Ë ÚÔˆıËıÂ› ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÙÚÔ-¯ÔÊfiÚ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎ¿ Î·‡ÛÈÌ· (‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ·),Î·ıÒ˜ Î·È ˘‚ÚÈ‰ÈÎ¿ ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· fiÔ˘ Ô ÎÈÓËÙ‹Ú·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ› Î·ÈÌÂ ËÏÂÎÙÚÈÛÌfi. ÕÏÏË ˘‚ÚÈ‰ÈÎ‹ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÂ ˘‰Ú·˘ÏÈÎ¿Ì¤ÚË ÛÙÔ˘˜ ÎÈÓËÙ‹ÚÂ˜ ·ÓÙ› ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÈÎÒÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹,Ë ·Ôı‹ÎÂ˘ÛË ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È ÛÂ ÌÈ· Ì·Ù·Ú›·, ·ÏÏ¿ÛÂ ˘‰Ú·˘ÏÈÎÔ‡˜ Û˘ÛÛˆÚÂ˘Ù¤˜ ˘„ËÏ‹˜ ›ÂÛË˜. ∏ ÂÎÙÂÓ‹˜ ·Ó·ÊÔ-Ú¿ ÛÂ Î¿ıÂ ¤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ÍÂÊÂ‡ÁÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ·Úfi-ÓÙÔ˜ √‰ËÁÔ‡.

™ÙÔ Â›Â‰Ô ÂÓ·ÚÌfiÓÈÛË˜ ÙË˜ ¯ÒÚ·˜ Ì·˜ ÛÙ· ÈÛ¯‡ÔÓÙ· Î·È ÛÙÈ˜ ¿Ï-ÏÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÚÔÒıËÛË˜ ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ¯Ú‹ÛË˜ ‚ÈÔÎ·˘-Û›ÌˆÓ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜. ∏ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙË¯Ú‹ÛË ∞Ó·ÓÂÒÛÈÌˆÓ ¶ËÁÒÓ ∂Ó¤ÚÁÂÈ·˜ (∞¶∂) ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·Â-Í¿ÚÙËÛË ÙˆÓ ÂÓÂÚÁÂÈ·ÎÒÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ·fi Ù· ÔÚ˘ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ·Î·È ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·. √È ÌÂÙ·ÊÔ-Ú¤˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÔÌ¤· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ-‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ¶Úˆ-ÙÔÎfiÏÏÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÈfiÙÔ.

∆· ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ· Â›Ó·È ÙÔ ÌfiÓÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ˘ÔÎ·Ù¿ÛÙ·ÙÔÙË˜ ‚ÂÓ˙›ÓË˜ Î·È ÙÔ˘ ÓÙ‹˙ÂÏ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜. µÈÔÎ·‡ÛÈÌ· fiˆ˜ ÙÔ‚ÈÔÓÙ‹˙ÂÏ Î·È Ë ‚ÈÔ·Èı·ÓfiÏË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ·Ó·ÌÂ-ÌÈÁÌ¤Ó· ÌÂ Ù· Û˘Ì‚·ÙÈÎ¿ Î·‡ÛÈÌ·. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÁÈ· ÙË¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ó· ÌËÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹˜ ÙˆÓ ÎÈÓËÙ‹-

116

4.1

ÚˆÓ. ∏ ·˘ÙÔÎÈÓËÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›· ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ·Ú·Á¿ÁÂÈ Ô¯‹Ì·Ù· «Â˘¤-ÏÈÎÙ·» ÛÂ Î·‡ÛÈÌ· (Flexi Fuel Vehicles - FFVs). ∆¤ÙÔÈ· Ô¯‹Ì·Ù·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ Ì›ÁÌ·Ù· ·Èı·ÓfiÏË˜ Î·È ÂÙÚÂÏ·›Ô˘, Û˘Ó‹ıˆ˜, Î·ÈÌ¤¯ÚÈ ∂85 (85% ·Èı·ÓfiÏË, 15% ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ÙÔ ÈÔÎÔÈÓfi Ì›ÁÌ· ÁÈ· ÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›·). ∏ ‚ÈÔ·Èı·ÓfiÏË ıÂˆÚÂ›Ù·È«Ú¿ÛÈÓÔ» Î·‡ÛÈÌÔ ÁÈ·Ù› Â›Ó·È Ô˘‰¤ÙÂÚË ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÓıÚ·Î·,Î·ıÒ˜ fiÏÔ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ Î·‡ÛËÙË˜ ÂÍÈÛÔÚÚÔÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ·ÔÚÚfiÊËÛË ·fi ÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·Ù¿ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ÊˆÙÔÛ‡ÓıÂÛË˜-·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙË˜ ‚ÈÔÌ¿˙·˜ ·fi ÙËÓÔÔ›· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È Ë ·Èı·ÓfiÏË. ∏ ™Ô˘Ë‰›· ¤¯ÂÈ ÂÈÙ‡¯ÂÈ, ‹‰Ë, ¤Ó·ÌÂÚ›‰ÈÔ 4% ÙË˜ ·ÁÔÚ¿˜ ‚ÂÓ˙›ÓË˜ Ó· Î·Ï‡ÙÂÙ·È ·fi ‚ÈÔ·Èı·ÓfiÏË,Î·È Ë °ÂÚÌ·Ó›·, ·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ËÁ¤ÙË˜ ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ‚ÈÔÓÙ‹˙ÂÏ, ¤¯ÂÈÂÈÙ‡¯ÂÈ, ‹‰Ë, ¤Ó· ÌÂÚ›‰ÈÔ 6% ÙË˜ ·ÁÔÚ¿˜ ÓÙ‹˙ÂÏ.

∏ ∂∂ ÂÍ¤‰ˆÛÂ, ÙÔ 2003, ÙËÓ Ô‰ËÁ›· 2003/30, ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÒıËÛËÙË˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ÙË˜ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË˜ ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ ÛÙËÓ ∂∂. ∏ Ô‰Ë-Á›· 2003/30/∂∫ fiÚÈ˙Â fiÙÈ Ë Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·-ÊÔÚ¤˜ ı· ¤ÚÂÂ Ó· ÊÙ¿ÓÂÈ ÙÔ 5,75% Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2010. ªÂ Ù· ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚ· ÎÚ¿ÙË-Ì¤ÏË Ó· ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË ∞¶∂,Ë Ó¤· √‰ËÁ›· 2009/28/∂∫ ÔÚ›˙ÂÈ fiÙÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2020, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓÙÔ 20% ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ô˘ Î·Ù·Ó·ÏÒÓÂÈ ÙÔ Î¿ıÂ ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÙÔ 10%ÙË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Ô˘ Î·Ù·Ó·ÏÒÓÂÈ ÛÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔ-¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ∞¶∂ Î·È, ÂÈ‰ÈÎ¿ ÁÈ· ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜, ·fi ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ·.

∏ ∂ÏÏ¿‰· ¤¯ÂÈ ‰ÂÛÌÂ˘ÙÂ› ÁÈ· ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ∞¶∂ ÌÂ ÔÛÔÛÙfi20% Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2020, ·fi ÙËÓ ÙÚ¤¯Ô˘Û· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ 10%. ∂È-Ï¤ÔÓ, ··ÈÙÂ›Ù·È ÙÔ 10% ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ Û˘Ì‚·ÙÈÎÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓÓ· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÌÂ ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ· Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 2020. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ô·ÁÚÔÙÈÎfi˜ ÙÔÌ¤·˜ ·ÔÙÂÏÂ› ¿Óˆ ÙÔ˘ 5% ÙÔ˘ ∞∂¶, Û¯Â‰fiÓ ÙÔ ÙÚÈ-Ï¿ÛÈÔ ÙÔ˘ Ì¤ÛÔ˘ fiÚÔ˘, 1,8%, ÙË˜ ∂∂. ∂ÔÌ¤Óˆ˜, ÔÈ ÂÙ·ÈÚÂ›Â˜ Ô˘·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌÂ ‚ÈÔÌ¿˙· Î·È ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ· ¤¯Ô˘Ó ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘˜¿ÊıÔÓÂ˜ ËÁ¤˜ ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ. ™‹ÌÂÚ·, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ·fi 10 ÂÙ·È-ÚÂ›Â˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ·ÁÔÚ¿ ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ(.¯. ELIN, EL-VI, Pettas, Agroinvest).

117

118

∆È Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È Ë ¯Ú‹ÛË ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÈ‚¿Ú˘Ó-ÛË ÙÔ˘ ·¤Ú· ÌÂ Ú‡Ô˘˜;

∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓË ¤ÚÂ˘Ó· Î·È ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜‰ËÌÔÛÈÂ‡ÛÂÈ˜ ÙÂ¯ÓÈÎÒÓ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÌË¯·Ó¤˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹˜ Î·‡ÛË˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-Ô‡Ó ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ· ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· ÔÛÔÛÙ¿ ‹ Î·È Î·ı·Ú¿ ‚ÈÔÎ·‡ÛÈÌ·.™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ Ù· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, Ù· Â›‰Ë Î·È ÔÈÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ ÂÎÂÌfiÌÂÓˆÓ Ú‡ˆÓ ÔÈÎ›ÏÏÔ˘Ó, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌÔ˘. ø˜ ÁÂÓÈÎfi Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó·ÂÈˆıÂ› fiÙÈ ÔÏÏ¤˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ‚ÈÔÎ·˘Û›ÌˆÓ ‰ÂÓ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó Î·ıfi-ÏÔ˘ ıÂ›Ô Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, ¤¯Ô˘ÌÂ ÌË‰ÂÓÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘. ¶ÔÏÏ¤˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·Ù·Ï‹ÁÔ˘Ó ÛÙÔ ÎÔÈÓfi Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·fiÙÈ ÔÈ ÂÎÔÌ¤˜ ·ÈˆÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘¿ÓıÚ·Î· ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ·ÚÎÂÙ¿ ÌÂÈˆÌ¤ÓÂ˜ (Ì¤¯ÚÈ Î·È 50%). √È Û˘ÓÔ-ÏÈÎÔ› ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ Â›ÛË˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÌÂÈˆÌ¤-ÓÔÈ. ∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘, fiÌˆ˜, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Û˘¯Ó¿ ·˘ÍËÌ¤-ÓÂ˜ ÙÈÌ¤˜, Ô˘ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙË˜ ÌË¯·Ó‹˜ Î·ÈÙÈ˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ ÂÏ¤Á¯Ô˘. ø˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÔÏ˘Î˘ÎÏÈÎÔ‡˜ ·ÚˆÌ·ÙÈ-ÎÔ‡˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, Î·È ·˘ÙÔ› ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Ó· Â›Ó·È ÛÂ ÔÏÏ¤˜ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÌÂÈˆÌ¤ÓÔÈ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ Ù· Û˘Ì‚·ÙÈÎ¿ Î·‡ÛÈÌ·. ∏ÊÔÚÌ·Ï‰Â˛‰Ë, fiÌˆ˜, Î·È ÌÂÚÈÎ¤˜ ¿ÏÏÂ˜ Î·Ú‚ÔÓ˘ÏÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ Ù· Û˘Ì‚·ÙÈÎ¿ Î·‡ÛÈÌ·,Î·Ù¿ ÔÛÔÛÙ¿ Ô˘ Êı¿ÓÔ˘Ó ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 20%.

£EPMAN™H KTIPIøN

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙË ı¤ÚÌ·ÓÛË ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ, ·Ú¯ÈÎ¿ ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÂ Ì¤ÙÚ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÏËÊıÂ› ÚÈÓ ·fi ·ÚÎÂ-Ù¿ ¯ÚfiÓÈ·, fiˆ˜:

1. ∏ ¯Ú‹ÛË ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ı¤ÚÌ·ÓÛË˜ ÌÂ ¯·ÌËÏ‹ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂıÂ›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô ·fi ÙÔ 1995 ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ 0,2%.

2. ∏ ‡·ÚÍË Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÓÔÌÔıÂÙËÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ fiÚˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·ÈÔÚ›ˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÂÛÙ›Â˜ Î·‡ÛË˜, ÁÈ· ÙË ı¤Ú-Ì·ÓÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ Î·È ÓÂÚÔ‡, ÁÈ· ÙË ÛˆÛÙ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÏÂ‚Ë-ÙÔÛÙ·Û›ˆÓ (º∂∫ µ’ 938/1986) Î·È Û˘ÌÏËÚˆÌ·ÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂ-Û›· Û¯ÂÙÈÎ‹ ÌÂ ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘ ·fi Ì·˙Ô‡Ù ÛÂ ÓÙ‹˙ÂÏ(º∂∫ µ’ 597/13.9.1990).

∂ÈÏ¤ÔÓ, Ë ÚfiÛÊ·ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘‰›ÓÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ÙˆÓ Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ÌÂÎ·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘. ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ ÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ Â›Ó·ÈÙÔ Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ ·fi Ù· ÔÚ˘ÎÙ¿ Î·‡ÛÈÌ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ fiÏÔ˘ÙÔ˘ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ, Î·È Ë Â¤ÎÙ·ÛË ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙÔ˘ ı· ÌÂÈ-ÒÛÂÈ ÙË Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎ¤˜ ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜.∆Ô Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Ì¤Ûˆ ·ÁˆÁÒÓ ˘„ËÏ‹˜›ÂÛË˜. ∏ ÔÚÂ›· ÙÔ˘ Û˘ÓÂ¯›˙ÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ‰›ÎÙ˘· Ì¤ÛË˜ ›ÂÛË˜(19 bar), Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ô‰¤ÎÙÂ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÔ‡˜ Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜, Î·ıÒ˜Î·È Ì¤Û· ·fi ‰›ÎÙ˘· ¯·ÌËÏ‹˜ ›ÂÛË˜ (4 bar), Ô˘ ÂÍ˘ËÚÂÙÔ‡ÓÔÈÎÈ·Î¤˜, ÂÌÔÚÈÎ¤˜ Î·È ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜.

¢›ÎÙ˘· Ì¤ÛË˜ ›ÂÛË˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ù˘¯ıÂ› Î·È Û˘ÓÂ¯›˙Ô˘Ó Ó· ·Ó·Ù‡Û-ÛÔÓÙ·È ÛÂ ∞ÙÙÈÎ‹, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, §¿ÚÈÛ·, µfiÏÔ, √ÈÓfiÊ˘Ù·, £‹‚·, Â˘-Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ Ã·ÏÎ›‰·˜, §·Ì›·, ¶Ï·Ù‡ ∏Ì·ı›·˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË, ∫ÈÏÎ›˜,™¤ÚÚÂ˜, ¢Ú¿Ì·, •¿ÓıË, ∫·‚¿Ï·, ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÔ‡ÔÏË, ∫ÔÌÔÙËÓ‹.

¢›ÎÙ˘· ¯·ÌËÏ‹˜ ›ÂÛË˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ù˘¯ıÂ› Î·È Û˘ÓÂ¯›˙Ô˘Ó Ó· ·Ó·Ù‡Û-ÛÔÓÙ·È ÛÂ ∞ÙÙÈÎ‹, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, §¿ÚÈÛ·, µfiÏÔ, √ÈÓfiÊ˘Ù·, ∫ÈÏÎ›˜, •¿Ó-ıË, ∫ÔÌÔÙËÓ‹. ∏ ¢∂¶∞ ı· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙË ¯Ú‹ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ‰È-ÎÙ‡ˆÓ ÛÂ Ó¤Â˜ ∂Ù·ÈÚÂ›Â˜ ¶·ÚÔ¯‹˜ ∞ÂÚ›Ô˘ (∂¶∞) Ô˘ ı· Û˘ÛÙ·ıÔ‡Ó.

119

4.2

120

¶∞ƒ∞°ø°∏ ∏§∂∫∆ƒπ∫∏™ ∂¡∂ƒ°∂π∞™∫∞π µπ√ª∏Ã∞¡π∫∂™ ∂∫¶√ª¶∂™

¶¤Ú· ·fi ÙË Û˘Ì‚ÔÏ‹ Ì¤ÙÚˆÓ, fiˆ˜ Ë ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓÂÏ¤Á¯ˆÓ ÛÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ fiÛˆÓ ÈÛ¯‡Ô˘Ó Ì¤¯ÚÈÛ‹ÌÂÚ·, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙË˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙË˜ ∂È‰È-Î‹˜ ÀËÚÂÛ›·˜ ∂ÈıÂˆÚËÙÒÓ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙˆÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ fiÚˆÓ, Ë ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ·fi ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ Î·È ‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ÂÎÔÌ¤˜ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙÂ› ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ ÈÛ¯‡ Ó¤ˆÓ‰È·Ù¿ÍÂˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ-ÎÒÓ ÙÚfiˆÓ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.

√È ÚÔÔÙÈÎ¤˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙË˜ Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ‚ÈÔÌË-¯·ÓÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡·ÓÛË ÁÈ· ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÂ ‰‡Ô Î‡ÚÈÔ˘˜ ¿ÍÔÓÂ˜:

∆ËÓ ÂÓÛˆÌ¿ÙˆÛË ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙË˜Ó¤·˜ Ô‰ËÁ›·˜ ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜∂ÎÔÌ¤˜ - Industrial Emissions Directive IED, IPCC Directive -Ô˘ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· „ËÊÈÛÙÂ› ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ 2010.

∆ËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ·fi ∞Ó·ÓÂÒÛÈÌÂ˜ ¶ËÁ¤˜ ∂Ó¤ÚÁÂÈ·˜ - ∞¶∂.

∫·Ù¿ ÙË Ó¤· Ô‰ËÁ›· ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜∂ÎÔÌ¤˜, fiÏ· Ù· Ó¤· ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÔ‡ÓÎ·È Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙÈ˜ ÚÔ‰È·ÁÚ·Ê¤˜ ÁÈ· Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜.ŸÏÂ˜ ÔÈ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌfiÓÔ Â¿Ó ‰È·-ı¤ÙÔ˘Ó ¿‰ÂÈ· Ë ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÈ˜ ÙÈÌ¤˜ ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ ÂÎÔÌ‹˜(Emission Limit Values, ELVs) ·˘ÛÙËÚ¿ ÛÂ Û˘ÌÊˆÓ›· ÌÂ Ù· fiÚÈ·-Â›Â‰· ÂÎÔÌÒÓ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜∆Â¯ÓÈÎ¤˜ (Best Available ∆echniques Associated Emission Levels,BATAELs). ∆· fiÚÈ· ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÚ¿ÙËÛË˜ Ú‡ˆÓ ı· ÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ·fi ÙÔ 2016Î·È Â›Ó·È ÔÏ‡ ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÈÛ¯‡ÔÓÙ· Û‹ÌÂÚ·.

4.3

∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ·fi ∞¶∂ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÂ ÌÂ›-ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓÚ‡ˆÓ, Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏÂ˘ÙÂ› ÙÈ˜ ÙÔÈÎ¤˜ Î·È ·ÔÎÂÓÙÚˆÌ¤ÓÂ˜ Ë-Á¤˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Î·È Ó· ·Ú·ÎÈÓ‹ÛÂÈ ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ ˘„ËÏ‹˜ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜.

121

5EÈÙÒÛÂÈ˜


124

∂¶π¶∆ø™∂π™ ™∆∏¡ À°∂π∞∆√À ∞¡£ƒø¶√À

™ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 1 ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ‹‰Ë ÔÈ ‚·ÛÈÎÔ› ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ›Ú‡ÔÈ Î·Ù¿ Î·ÙËÁÔÚ›·, ÂÛÙÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÈ˜ ËÁ¤˜ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜Î·È ÛÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ ·˘Ù‹ ı· Û˘ÓÔ„›ÛÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ˘ÁÂ›·.

∆· Ì¤ÚË ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÔıËÎÂ‡Ô˘Ó Ô˘Û›Â˜ Ô˘ ÂÈ-Û¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi Â›Ó·È ÙÔ ·›Ì·, Ë Ô˘Ú›·, ÔÈ Ì·Ï·ÎÔ› ÈÛÙÔ›,Ù· Ì·ÏÏÈ¿, Ù· ‰fiÓÙÈ· Î·È Ù· ÔÛÙ¿. ∆Ô ·›Ì· Î·È Ë Ô˘Ú›· ÂÈÙÚ¤Ô˘ÓÁÚËÁÔÚfiÙÂÚË ·Ô‚ÔÏ‹ ÙˆÓ Ô˘ÛÈÒÓ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ Ì·Ï·ÎÔ‡˜ÈÛÙÔ‡˜, Ù· Ì·ÏÏÈ¿, Ù· ‰fiÓÙÈ· Î·È Ù· ÔÛÙ¿. ∆Ô ·ÓıÚÒÈÓÔ ÛÒÌ· ·Ô-‚¿ÏÏÂÈ ÙÈ˜ Í¤ÓÂ˜-¿¯ÚËÛÙÂ˜ Ô˘Û›Â˜ ÛÂ ‰È¿ÛÙËÌ· Ï›ÁˆÓ ˆÚÒÓ ¤ˆ˜ÌÂÚÈÎÒÓ ËÌÂÚÒÓ, ‹ ÌÔÚÂ› Ó· ··ÈÙËıÂ› ÔÏ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¯ÚÔÓÈ-Îfi ‰È¿ÛÙËÌ· - Ì¤¯ÚÈ Î·È ÌÂÚÈÎ¿ ¯ÚfiÓÈ·.

™˘ÛÛÒÚÂ˘ÛË ÛÙÔÓ ·ÓıÚÒÈÓÔ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi ÚÔÎ‡ÙÂÈ fiÙ·Ó Ô Ú˘ı-Ìfi˜ ·Ôı‹ÎÂ˘ÛË˜ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ·fi ÙÔ Ú˘ıÌfi ·Ô‚ÔÏ‹˜, Î·ÈÌÔÚÂ› Ó· ·Ó·ÛÙÚ·ÊÂ› fiÙ·Ó ÌÂÈˆıÔ‡Ó ÔÈ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ ÂÈÛÂÚ¯fi-ÌÂÓˆÓ Ô˘ÛÈÒÓ.

∏ Î‡ÚÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Â›Ó·È Ó· ÙÚÔ-ÊÔ‰ÔÙÂ› ÌÂ ÔÍ˘ÁfiÓÔ ÙÔ ·›Ì· Î·È Ó· ·Ô‚¿ÏÏÂÈ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·-Î· ·fi ÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi. √È ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ·ÓıÚÒ-ÈÓÔ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi Î‡ÚÈ· ·fi ÙËÓ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎ‹ Ô‰fi. √È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ÙˆÓ ÂÈÛÓÂfiÌÂÓˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ·fiÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡ fiÔ˘ ·˘ÙÔ› Êı¿ÓÔ˘Ó. ŒÙÛÈ, fiˆ˜‹‰Ë Â›‰·ÌÂ ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 1, Ù· ·¤ÚÈ· ÌÂÙ·Ê¤ÚÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÂÌfi‰È·ÛÙÔ˘˜ ÓÂ‡ÌÔÓÂ˜ Î·È ·fi ÂÎÂ› ÛÙÔ ·›Ì·, ÂÓÒ Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· Î·ÙÂÈÛ-‰‡Ô˘Ó ÛÂ ‰È¿ÊÔÚ· Ì¤ÚË ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ ·ÂÚÔ-‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰È¿ÌÂÙÚÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ Ì¤ÁÂıfi˜ ÙÔ˘˜. ∞Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÛ‡ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ, ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ Â›Ó·È ÛÔ‚·ÚfiÙÂÚÂ˜, fiˆ˜ÛÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÙÔÍÈÎÒÓ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ, .¯. ÌÔÏ‡‚‰Ô˘, Î·È ÙˆÓ¶ÔÏ˘Î˘ÎÏÈÎÒÓ ∞ÚˆÌ·ÙÈÎÒÓ À‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ (¶∞À), ‹ ÏÈÁfiÙÂ-

5.1

ÚÔ ÛÔ‚·Ú¤˜, fiˆ˜ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ·ÓfiÚÁ·ÓË˜ ÛÎfiÓË˜. °È· Ù· ·¤ÚÈ·,Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Â›Ó·È Ë ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ· ÙˆÓ ÌÔÚ›ˆÓ ÙÔ˘·ÂÚ›Ô˘ ÛÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡. ∆· ·¤ÚÈ· ˘„Ë-Ï‹˜ ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ·˜, fiˆ˜ ÙÔ SO2, ·ÔÚÚÔÊÒÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ·ÓÒÙÂÚÔ˘˜·ÂÚ·ÁˆÁÔ‡˜, ÂÓÒ Ù· ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‰È·Ï˘Ù¿ ·¤ÚÈ·, fiˆ˜ ÙÔ NO2 Î·È ÙÔ√3, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÈÛ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÓÂ‡ÌÔÓÂ˜. ∆· ÂÚÂıÈÛÙÈÎ¿·¤ÚÈ· ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó ÙÈ˜ ·ÔÏ‹ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ÓÂ‡ÚˆÓ ÛÙ· ÙÔÈ¯ÒÌ·Ù· ÙÔ˘·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ fiˆ˜‚‹¯·˜, ÊÙ¤ÚÓÈÛÌ· Î·È ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎ¤˜ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜. ∆· ·¤ÚÈ· ˘„ËÏ‹˜‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ·˜ ·Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ‚ÈÔ¯ËÌÈÎÒÓ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ ‹ ‰È·-¯¤ÔÓÙ·È ÛÙÔ Î˘ÎÏÔÊÔÚÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·. √È Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ˘ÁÂ›· ·fi ÙÔ˘˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ›Ó·-Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›37.

125

37. ∑ÈÒÌ·˜ π., 2004. ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙÔ˘˜ ˙ˆÈÎÔ‡˜ Î·È Ê˘ÙÈÎÔ‡˜ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÛÙ· ˘ÏÈÎ¿, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ ¢’,¢È¿ıÂÛË ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È ÔÈ ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ∂∞¶ ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË ∂., 2004. ∏ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ·, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ °’, ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˆ˜ ·Ô-‰¤ÎÙË˜ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ, ∂∞¶

126

PY¶O™ E¶I¶Tø™EI™

SO2

NO2

√3

CO

Pb

∞™10-

∞™2,5

µÂÓ˙fiÏÈÔ

¶√∂ -·Ï‰Â˛‰Â˜

∞Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎ¿ ÓÔÛ‹Ì·Ù·, ÊÏÂÁÌÔÓ¤˜ ÙˆÓ ·Ó·ÓÂ˘-ÛÙÈÎÒÓ Ô‰ÒÓ, ·‡ÍËÛË Â˘·ÈÛıËÛ›·˜ ÓÂ˘ÌfiÓˆÓÛÂ ÓÂ˘ÌÔÓÈÎfi Ô›‰ËÌ·, ÂÈ‰Â›ÓˆÛË ÚfiÓÈˆÓ Î·Ú-‰È·ÎÒÓ ÓÔÛËÌ¿ÙˆÓ

∂ÚÂıÈÛÌÔ› ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎÔ‡, ·‡ÍËÛË Â˘¿ıÂÈ·˜ ÛÂ·Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎ¤˜ ÏÔÈÌÒÍÂÈ˜

ªÂ›ˆÛË ÙË˜ ÓÂ˘ÌÔÓÈÎ‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ‚‹¯·˜, ·˘-ÍËÌ¤ÓÂ˜ ÎÚ›ÛÂÈ˜ ¿ÛıÌ·ÙÔ˜

ªÂ›ˆÛË ÈÎ·ÓfiÙËÙ·˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ·fi ÙÔÎ˘ÎÏÔÊÔÚÈÎfi, ÎÂÊ·Ï·ÏÁ›Â˜, ˙¿ÏË, ÂÍ·Ûı¤ÓÈÛË·fi‰ÔÛË˜ ÛÂ ÂÚÁ·Û›·, ÂÈ‰Â›ÓˆÛË Î·Ú‰È·ÁÁÂÈ·-ÎÒÓ ÓÔÛËÌ¿ÙˆÓ

∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙÔ ∫ÂÓÙÚÈÎfi ¡Â˘ÚÈÎfi ™‡ÛÙËÌ·, ·Ó·È-Ì›Â˜, ÓÂÊÚÔ¿ıÂÈÂ˜, ·‡ÍËÛË ·ÚÙËÚÈ·Î‹˜ ›ÂÛË˜,ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÁÔÓÈÌfiÙËÙ·˜ Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ÂÁÎ‡Ô˘˜

∞Ó·ÓÂ˘ÛÙÈÎ¿ ÓÔÛ‹Ì·Ù·, ÊÏÂÁÌÔÓ¤˜ ÙˆÓ ·Ó·-ÓÂ˘ÛÙÈÎÒÓ Ô‰ÒÓ, ·‡ÍËÛË Â˘·ÈÛıËÛ›·˜ ÓÂ˘Ìfi-ÓˆÓ ÛÂ ÓÂ˘ÌÔÓÈÎfi Ô›‰ËÌ·, ÂÈ‰Â›ÓˆÛË ¯ÚfiÓÈˆÓÎ·Ú‰È·ÎÒÓ ÓÔÛËÌ¿ÙˆÓ

ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔÍÈÎÒÓ Î·È Ú·‰ÈÂÓÂÚÁÒÓ Ú‡ˆÓ ÛÙÔÓÔÚÁ·ÓÈÛÌfi (‚·Ú¤ˆÓ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ, ¶√À Î.Ï.)

∫·ÚÎ›ÓÔ˜ ÙÔ˘ ·›Ì·ÙÔ˜, ÛÔ‚·Ú¤˜ ·Ûı¤ÓÂÈÂ˜ ÙÔ˘·›Ì·ÙÔ˜-ÏÂ˘¯·ÈÌ›Â˜

∂ÚÂıÈÛÌfi˜ ‚ÏÂÓÓÔÁfiÓˆÓ Î·È ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜, ÔÚÈÛÌ¤-ÓÂ˜ ¶√∂ Î·ÚÎÈÓÔÁfiÓÂ˜

∂¶π¶∆ø™∂π™ ™∆∞ √π∫√™À™∆∏ª∞∆∞

Ÿˆ˜ fiÏÔÈ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ, ÔÈ ˙ˆÓÙ·ÓÔ› ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› Â›Ó·È ÔÏ‡ Â˘¿ÏˆÙÔÈ·ÎfiÌË Î·È ÛÂ ÌÈÎÚ¤˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÙˆÓ ·‚ÈÔÙÈÎÒÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ, fiˆ˜Â›Ó·È Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·, Ë ·Ï·ÙfiÙËÙ·, Ë Â¿ÚÎÂÈ· Î·È Ë Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÓÂ-ÚÔ‡ Î.Ï. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› Î·È Â›‰Ë Ô˘ ˙Ô˘Ó ÛÂ Û˘ÁÎÂ-ÎÚÈÌ¤ÓÔ Â‡ÚÔ˜ ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈÒÓ, ÛÂ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÈÎÚ¤˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÙË˜ ıÂÚ-ÌÔÎÚ·Û›·˜, ¤Íˆ ·fi ÙÔ Â‡ÚÔ˜ ·˘Ùfi, ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÌÂ «ÛÙÚÂ˜» Ô˘·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ ÛÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘˜. ∏ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÈ‰ÒÓÛÂ Ó¤Â˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Â›Ó·È, ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, ÔÏ‡ ·ÚÁ‹ ‹ Î·È ·‰‡Ó·ÙË Î·ÈÛ˘¯Ó¿ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙË ‚ÈÔÔÈÎÈÏfiÙËÙ· ÙˆÓ ÔÈÎÔÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ.™Ù· Ê˘ÙÈÎ¿ Â›‰Ë ÙˆÓ ÔÈÎÔÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÈ˜ Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈÂ˜ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È ¿ÌÂÛ·ÔÚ·Ù¤˜, fiˆ˜ Ë ·ÛıÂÓÈÎ‹ fi„Ë ÙˆÓ Ê‡ÏÏˆÓ Î·È Ë ·Ú·›ˆÛË ÙÔ˘ Ê˘Ï-ÏÒÌ·ÙÔ˜, ÌÂÚÈÎ¤˜ ‹ Î·È ÔÏÈÎ¤˜ ÓÂÎÚÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Ê˘ÙÈÎÔ‡ ÈÛÙÔ‡ ÙˆÓÊ‡ÏÏˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÏÈÎ‹ Ó¤ÎÚˆÛË ÙÔ˘ Ê˘ÙÔ‡. ∂›ÛË˜, ÔÚ·Ù¤˜ Î·ÈÌË ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ú·ÙËÚËıÂ› ˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÙˆÓ Î‡ÎÏˆÓ ÙˆÓÊ˘ÙÒÓ ÛÙÔ ÌÂÙ·‚ÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙË ÊˆÙÔÛ˘ÓıÂÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ÈÎ·ÓfiÙË-Ù· Î·È, Ù¤ÏÔ˜, ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ› ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘Í‹ ÙÔ˘˜ Î·È ˆ˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ÙË˜ ·Ó··Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜.Ÿˆ˜ ‹‰Ë Â›‰·ÌÂ ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 1, ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ÙÔÍÈÎ‹ Â›‰Ú·ÛË ÛÙ· Ê˘ÙÈÎ¿ Â›‰Ë Â›Ó·È Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ıÂ›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ.

∏ fiÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹

£· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ÌÂ Û‡ÓÙÔÌÔ Î·È Î·Ù·ÓÔËÙfiÙÚfiÔ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜, ‰ÈfiÙÈ ÙÔ Ê·È-ÓfiÌÂÓÔ ·˘Ùfi ıÂˆÚÂ›Ù·È ÙÔ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÛÙ· Ê˘ÙÈÎ¿ Â›‰Ë. ∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘Î·È ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘Ó· ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜.∏ ÔÍ‡ÙËÙ· ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ Î·ıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘ pH,Ô˘ Â›Ó·È Ë ·Ú¿ÌÂÙÚÔ˜ Î·ıÔÚÈÛÌÔ‡ ÙË˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÈfiÓÙˆÓ˘‰ÚÔÁfiÓÔ˘ (∏+) ÛÂ ¤Ó· ˘‰·ÙÈÎfi ‰È¿Ï˘Ì·.

127

5.2

128

ŸÛÔ ÈÔ fiÍÈÓÔ Â›Ó·È ¤Ó· ‰È¿Ï˘Ì·, ÙfiÛÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ Â›Ó·È ÙÔ pH ÙÔ˘.∞ÓÙ›ÛÙÔÈ¯·, fiÙ·Ó ˘¿Ú¯ÂÈ ÏÂfiÓ·ÛÌ· ÈfiÓÙˆÓ ˘‰ÚÔÍ˘Ï›Ô˘, ÙÔ ‰È¿-Ï˘Ì· Â›Ó·È ‚·ÛÈÎfi Î·È ÙÔ pH ÙÔ˘ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ·fi 7. ∏ ÎÏ›Ì·Î·ÙÔ˘ pH ·›ÚÓÂÈ ÙÈÌ¤˜ ·fi 0 ¤ˆ˜ 14. ∆· fiÍÈÓ· ‰È·Ï‡Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó pHÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÙÔ˘ 7, Î·È Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÔ˘ 7. ªÈ· ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ pHÎ·Ù¿ Ì›· ÌÔÓ¿‰· ÛËÌ·›ÓÂÈ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÙË˜ ÔÍ‡ÙËÙ·˜ Î·Ù¿ 10 ÊÔÚ¤˜!

∂ÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜, ÙÒÚ·, ÛÙÔÓ ÔÚÈÛÌfi ÙË˜ fiÍÈÓË˜ ‚ÚÔ¯‹˜, ı· Ú¤ÂÈÚÒÙ· Ó· Ô‡ÌÂ fiÙÈ ÙÔ ÓÂÚfi ÌÈ·˜ «Î·ı·Ú‹˜-ÌË Ú˘·ÛÌ¤ÓË˜» ‚ÚÔ-¯‹˜ ¤¯ÂÈ pH=5,6, ÏfiÁˆ ÙË˜ ‰È¿Ï˘ÛË˜ ÛÂ ·˘Ùfi ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘¿ÓıÚ·Î· Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÂÙ·È ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú·. ™Â ‰È¿ÊÔÚ·ÛËÌÂ›· ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË, ÙÔ pH ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ ¤¯ÂÈ Êı¿ÛÂÈ ÛÂ ÔÏ‡ ÌÈÎÚfi-ÙÂÚÂ˜ ÙÈÌ¤˜ ·fi ·˘Ù‹ ÙÔ˘ 5,6 Î·È, Û˘¯Ó¿, ÈÔ ÌÈÎÚ¤˜ Î·È ·fi ÙÔ 4.∆Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·˘Ùfi Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ˆ˜ fiÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹ Î·È ÔÊÂ›ÏÂÙ·ÈÎ‡ÚÈ· ÛÙ· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Â›ÙÂ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ Â›ÙÂ ·fi ÌË¯·Ó¤˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹˜ Î·‡ÛË˜·fi ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·. ∏ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÔÍÂ›‰ˆÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘Î·È ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÂ ıÂÈÈÎ¿ Î·È ÓÈÙÚÈÎ¿ ÈfiÓÙ· Î·È Ë ‰È¿Ï˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙ·ÛÙ·ÁÔÓ›‰È· ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ Î·È ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓÙÒÛË ÙÔ˘ pH ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ ÛÂ ÙÈÌ¤˜ Ô˘ ÌÔÚÂ› Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ 4 ‹Î·È ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜.

∏ Ê˘ÛÈÎ‹ ‚Ï¿ÛÙËÛË Î·È Ù· Î·ÏÏÈÂÚÁËÌ¤Ó· Ê˘Ù¿ ÂËÚÂ¿˙ÔÓÙ·È ·fiÙÈ˜ fiÍÈÓÂ˜ ‚ÚÔ¯¤˜, Î‡ÚÈ· ÌÂ ÙÔ˘˜ ·Ú·Î¿Ùˆ ÙÚfiÔ˘˜:

ñ ∞ÏÏÔÈÒÓÂÙ·È Ë ÚÔÛÙ·ÙÂ˘ÙÈÎ‹ ÎËÚÒ‰Ë˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙˆÓ Ê‡ÏÏˆÓÎ·È ÌÂÈÒÓÂÙ·È Ë ·ÓÙ›ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÂ ·Ûı¤ÓÂÈÂ˜.

ñ ∞Ó·ÛÙ¤ÏÏÂÙ·È Ë ‚Ï¿ÛÙËÛË Î·È Ë ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹.

ñ ∂ÈÙ·¯‡ÓÂÙ·È Ë ‰È¿‚ÚˆÛË ÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜ Î·È Ë ÌÂÙ·Î›ÓËÛË ÙˆÓ ıÚÂ-ÙÈÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ.

ñ ™ÙÔÈ¯Â›· ÙÔ˘ Â‰¿ÊÔ˘˜ fiˆ˜ ÙÔ ·ÚÁ›ÏÈÔ, Ô˘ ¿Óˆ ·fi ÔÚÈÛÌ¤ÓËÔÛfiÙËÙ· Â›Ó·È ÙÔÍÈÎfi ÁÈ· Ù· Ê˘Ù¿, Á›ÓÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰È·Ï˘-Ù¿ ·fi ÙÔ ÓÂÚfi ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÌÂˆÌ¤ÓË ÙÈÌ‹ pH. √È ˘„Ë-Ï¤˜ ·˘Ù¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ·ÚÁÈÏ›Ô˘ ÂÌÔ‰›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÚfiÛÏË„Ë¿ÏÏˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· Ù· Ê˘Ù¿ ıÚÂÙÈÎÒÓ Ô˘ÛÈÒÓ.

129

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Οι επιπτώσεις της όξινης βροχής στα δάση είναι κατα-στροφικές.Οι πρώτες καταστροφές από όξινη βροχή δια-πιστώθηκαν στη Γερµανία, στο Μέλανα ∆ρυµό, τη δεκα-ετία του 1970. Προβλήµατα οξίνισης των φυσικών νερώνπου καταλήγουν οι όξινες βροχές, π.χ. των λιµνών, έχουνπαρατηρηθεί σε πολλά σηµεία του πλανήτη, µε επιπτώσειςσε υδρόβιους οργανισµούς.Στη χώρα µας, στις περιοχές της Κοζάνης και της Πτολε-µαΐδας, λόγω της λειτουργίας των ατµοηλεκτρικών σταθ-µών,έχουν παρατηρηθεί τοπικά προβλήµατα οξίνισης τωνεδαφών και των νερών. Ειδικά για τη χώρα µας, τα περισ-σότερα µεσογειακά φυτά παρουσιάζουν αυξηµένη αντο-χή στις βλάβες που προκαλούν οι αέριοι ρύποι και η όξινηβροχή. Στην Ελλάδα, καταστροφές και ξήρανση ελατο-δασών έχουν παρατηρηθεί στα δάση της Πάρνηθας, τουΜαινάλου, του Ταϋγέτου κ.λπ., κατά τις δεκαετίες 1980-1990. Σύµφωνα µε Έλληνες επιστήµονες, οι κύριοι παρά-γοντες καταστροφής των ελατοδασών είναι η ξηρασία καιτα φτωχά διαβρωµένα εδάφη38. Τέλος, το όζον, λόγω τουότι είναι ισχυρό οξειδωτικό, καταστρέφει τους ιστούς τωνφυτικών ειδών.

38. °ÂˆÚÁÈ¿‰Ë˜ £., 2004. ŸÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË,∆fiÌÔ˜ ¢’, ¢È¿ıÂÛË ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È ÔÈ ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ∂∞¶

130

∂¶π¶∆ø™∂π™ ™∆√ ¢√ª∏ª∂¡√¶∂ƒπµ∞§§√¡

°È· ÙÔ ‰ÔÌËÌ¤ÓÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È Ù· ˘ÏÈÎ¿, ÔÈ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ Ú‡ÔÈ Ô˘Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙË ‰È·‚ÚˆÙÈÎ‹ Î·È ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰Ú¿ÛË Â›Ó·È ÙÔ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ. ∂È‰ÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÏÏÈÎ¤˜ ÂÈ-Ê¿ÓÂÈÂ˜ Î·È Ù· ˘ÏÈÎ¿ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó Û›‰ËÚÔ Î·È ¿ÏÏ· Ì¤Ù·ÏÏ·,fiˆ˜ .¯. „Â˘‰¿ÚÁ˘ÚÔ, ÔÍÂÈ‰ÒÓÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ¤ÎıÂÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÂ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÂÈ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, ÂÓÒ ‚Ú·‰‡ÙÂÚË Â›Ó·È ËÚÔÛ‚ÔÏ‹ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi ·ÏÔ˘Ì›ÓÈÔ.

5.3

ΠAPΘENΩNAΣ

Η καταστροφή των µνηµείων του Παρθενώνα οφείλεταιστις αυξηµένες ποσότητες θείου που περιείχε το µαζούτπου χρησιµοποιούσαν οι κεντρικές θερµάνσεις αλλά και ηβιοµηχανία. Από το 1986 επιβλήθηκε µια σειρά µέτρωνπου καθόρισαν τις προδιαγραφές λειτουργίας των κεντρι-κών θερµάνσεων και επέβαλαν τη µείωση του περιεχο-µένου θείου στα καύσιµα.

°È· ÙÈ˜ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓÂ˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈÂ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ’ ·˘Ù¤˜ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó·ÓıÚ·ÎÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ, ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, Î˘Ú›ˆ˜ ˘fi ÙËÓ ÔÍÂÈ-‰ˆÌ¤ÓË ÌÔÚÊ‹ ÙˆÓ ıÂÈÈÎÒÓ ÈfiÓÙˆÓ Î·È ‰È·Ï˘ÙÔÔÈËÌ¤ÓÔ ÛÙÈ˜ ÛÙ·-ÁfiÓÂ˜ ÙË˜ ‚ÚÔ¯‹˜, ÚÔÎ·ÏÂ› Á˘„ÔÔ›ËÛË, ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘·ÓıÚ·ÎÈÎÔ‡ ·Û‚ÂÛÙ›Ô˘ ÛÂ ıÂÈÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ. ∆Ô ıÂÈÈÎfi ·Û‚¤ÛÙÈÔ Â›Ó·ÈÔÏ‡ ÈÔ Â˘‰È¿Ï˘ÙÔ ÛÙÔ ÓÂÚfi ·’ fi,ÙÈ ÙÔ ·ÓıÚ·ÎÈÎfi, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·ÙËÓ ÂÈÊ·ÓÂÈ·Î‹ ‰È¿‚ÚˆÛË, ÙÔ ıÚ˘ÌÌ·ÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ÙˆÓ ÏÂÙÔÌÂÚÂÈÒÓ ÛÙ· ÁÏ˘Ù¿ Î·È ÛÙ· ·Ú¯·›· ÌÓËÌÂ›·. ∆Ô fi˙ÔÓ, ÏfiÁˆ ÙÔ˘ fiÙÈ Â›Ó·È ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎfi ·fi ÙÔ ÔÍ˘ÁfiÓÔÙÔ˘ ·¤Ú·, ÚÔÎ·ÏÂ› Ù·¯‡ÙÂÚË Á‹Ú·ÓÛË ÛÙ· ÂÏ·ÛÙÈÎ¿ Î·È È‰È·›ÙÂÚ·ÛÂ ·˘Ù¿ Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó Î·˘ÙÛÔ‡Î. √È ÂÈÊ¿ÓÂÈ˜ ÙˆÓ ÂÏ·ÛÙÈÎÒÓ ÚËÁ-Ì·ÙÒÓÔÓÙ·È Ù·¯‡ÙÂÚ·, ¯¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÏ·ÛÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Î·È Á›ÓÔÓÙ·ÈÈÔ Â‡ıÚ·˘ÛÙÂ˜.

∂¶π¶∆ø™∂π™ ™∆∏ ¢π∞ª√ƒºø™∏∆√À ∫§πª∞∆√™

™ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 2, ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ 2.6, ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÌÂ ·ÚÎÂÙ¤˜ÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈÂ˜ Ù· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· Ï·ÓËÙÈÎ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ Î·È ÔÈ ÂÈÙÒ-ÛÂÈ˜ ÛÙÔ ÎÏ›Ì· ·fi ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›-Ô˘ ÏfiÁˆ ÙË˜ ÂÓÙ·ÙÈÎ‹˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ. ∆Ô ‰ÈÔÍÂ›-‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, ·ÓÎ·È ‰ÂÓ ıÂˆÚÂ›Ù·È ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi˜ Ú‡Ô˜ Î·È ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔ Î‡ÚÈÔÚÔ˚fiÓ ÙË˜ Ù¤ÏÂÈ·˜ Î·‡ÛË˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘-Û›ÌˆÓ, Â˘ı‡ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÎÏÈÌ·ÙÈÎ‹ ·ÏÏ·Á‹, Ë ÔÔ›· Â›Ó·È, Ï¤ÔÓ,ÂÌÊ·Ó‹˜.

£· Û˘ÓÔ„›ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÙÈ˜ Î˘ÚÈfiÙÂÚÂ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ·fi ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘-ÛË ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘:

- ∞Ó‡„ˆÛË ÙË˜ ÛÙ¿ıÌË˜ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ ÌÂ ÔÏÏ·Ï¤˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ÁÈ· Ù· ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÈ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ-ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¤˜ Û˘Ó-ı‹ÎÂ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ.

- ªÂÈÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ Î·Ï‡ÙÔÓÙ·È ÌÂ ¯ÈfiÓÈ Î·È ÙˆÓ ·ÁÂ-ÙÒÓˆÓ, ÌÂ ÔÏÏ·Ï¤˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙfiÛÔ ÁÈ· Ù· ÔÈÎÔÛ˘-ÛÙ‹Ì·Ù· fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜.

- ¶ÔÏ˘¿ÚÈıÌÂ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÎÏ›Ì·ÙÔ˜, ÛÂËÂÈÚˆÙÈÎ‹, ÂÚÈÔ¯ÈÎ‹ Î·È ÎÏ›Ì·Î· ÏÂÎ¿ÓË˜ ˆÎÂ·ÓÔ‡, .¯. ÛÙÈ˜‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂÈ˜.

- ∞ÏÏ·Á¤˜ ÛÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ¤ÓÙ·ÛË Î¿ÔÈˆÓ ·ÎÚ·›ˆÓ Î·ÈÚÈ-ÎÒÓ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ. ∆¤ÙÔÈ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Â›Ó·È: ∏ ·‡ÍËÛË ÙË˜ Û˘¯Ófi-ÙËÙ·˜ ÙˆÓ ¤ÓÙÔÓˆÓ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂˆÓ ‹ ÙË˜ ·Ó·ÏÔÁ›·˜ ÙˆÓ ¤ÓÙÔÓˆÓ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Û˘ÓÔÏÈÎ‹ ‚ÚÔ¯fiÙˆÛË ÁÈ· ÔÏÏ¤˜ÂÚÈÔ¯¤˜. ∏ ·‡ÍËÛË ÛÙËÓ ¤ÓÙ·ÛË ÙˆÓ ÙÚÔÈÎÒÓ Î˘ÎÏÒÓˆÓ ÛÙÔµ. ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi.

- ¶ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ˘ ÁÏ˘ÎÔ‡ ÓÂÚÔ‡ (.¯. ÁÈ· ÙËÓ Â-ÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘).

- ∞ÏÏ·Á‹ Î·È ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ Ú˘ıÌÔ‡ ÂÚËÌÔÔ›ËÛË˜ ÙˆÓ Â‰·ÊÒÓ.131

5.4

132

∂‰Ò ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛÙ·ıÔ‡ÌÂ Ï›ÁÔ ÛÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ë ›‰È· ËÊ‡ÛË ÁÈ· Ó· ·Ó·ÛÙ¤ÏÏÂÈ ‹ Ó· ·Ó·¯·ÈÙ›˙ÂÈ ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô Î¿ÔÈˆÓ Ê·È-ÓÔÌ¤ÓˆÓ. ∆¤ÙÔÈÔÈ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È, Û˘¯Ó¿, ˘fi ÙÔ ÁÂÓÈÎfifiÚÔ ÙË˜ «Ê˘ÛÈÎ‹˜ ·fiÛ‚ÂÛË˜» (natural attenuation). ŒÓ· Ù¤ÙÔÈÔ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ÎÏ›Ì·ÙÔ˜. £· ‰Ô‡ÌÂ ·Ú·Î¿Ùˆ fiÙÈ fiÙ·Ó ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·ÈË ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·! ∆· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÛÙÔ Î·ÙÒ-ÙÂÚÔ ÛÙÚÒÌ· ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜, ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·, ÂËÚÂ¿˙Ô˘Ó ÙÔÎÏ›Ì· ÌÂ ‰‡Ô ÙÚfiÔ˘˜:

- ÕÌÂÛ·, Ì¤Ûˆ ÙË˜ ÛÎ¤‰·ÛË˜ Î·È ÙË˜ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈ-ÓÔ‚ÔÏ›·˜.

- ŒÌÌÂÛ·, ÌÂÙ·‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ˙ˆ‹˜ Î·È ÙÈ˜ ÔÙÈÎ¤˜ È‰ÈfiÙË-ÙÂ˜ ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ.

√ÚÈÛÌ¤Ó· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÛÎÂ‰¿˙Ô˘Ó-·Ó·ÎÏÔ‡Ó Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ËÏÈ·Î‹˜·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi, ·˘Í¿ÓÂÙ·È ÙÔ ÔÛÔÛÙfi ÙË˜ ËÏÈ·-Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ Û‡ÛÙË-Ì· Ï·Ó‹ÙË˜-·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· (ÏÂ˘Î·‡ÁÂÈ· albedo). ÕÚ·, fiÙ·Ó ˘¿Ú-¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ù¤ÙÔÈ· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒ-ÛÂÈ˜, Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜ ÏÈÁfiÙÂÚË ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· Î·È,ÂÔÌ¤Óˆ˜, ·Ó·Ì¤ÓÔÓÙ·È ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ¿ÌÂÛÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÌÔ-ÚÔ‡Ó Ó· ÂËÚÂ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ ÎÏ›Ì·.

∆· ÛˆÌ·Ù›‰È·, È‰È·›ÙÂÚ· ·˘Ù¿ Ô˘ Â›Ó·È ˘ÁÚÔÛÎÔÈÎ¿ Î·È ¤¯Ô˘Ó ·˘-ÍËÌ¤ÓË ‰È·Ï˘ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ ÓÂÚfi, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·˘Ù¿ Ô˘ Â-ÚÈ¤¯Ô˘Ó ·ÓfiÚÁ·Ó· ¿Ï·Ù·, fiˆ˜ ¯ÏˆÚÈÔ‡¯Ô Ó¿ÙÚÈÔ, ıÂÈÈÎfi Ó¿ÙÚÈÔ,¯ÏˆÚÈÔ‡¯Ô Ì·ÁÓ‹ÛÈÔ Î.Ï., ¯ÚËÛÈÌÂ‡Ô˘Ó ˆ˜ ˘Ú‹ÓÂ˜ Û˘Ì‡ÎÓˆ-ÛË˜ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ (Cloud Condensation Nuclei, CCN).∞˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ Ù¤ÙÔÈˆÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú· Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ ·˘ÍËÌ¤ÓË ÓÂÊÔÎ¿Ï˘„Ë. ∏ ·˘ÍËÌ¤ÓË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆ-ÛË ˘Ú‹ÓˆÓ Û˘Ì‡ÎÓˆÛË˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ ·˘ÍËÌ¤ÓÔ ·ÚÈıÌfi ÛÙ·ÁÔÓÈ-‰›ˆÓ ÛÙ· Ó¤ÊË, ÌÂ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓ ÛÙ·ÁÔÓÈ‰›ˆÓ Ó·ÌÂÈÒÓÂÙ·È Î·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, Ó· Î·ı˘ÛÙÂÚÂ› Ë ÂÎ‰‹ÏˆÛË ‚ÚÔ¯fiÙˆÛË˜Î·È Ó· ·Ú·ÙÂ›ÓÂÙ·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÓÂÊÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·.

∆· Ó¤ÊË ·Ó·ÎÏÔ‡Ó Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ËÏÈ·Î‹˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ [·˘ÍËÌ¤ÓËÏÂ˘Î·‡ÁÂÈ· (albedo)], Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔÓÙ·˜ Î·È ·˘Ù¿ ÛÂ ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ¤ÌÌÂÛÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ÌÂÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÂËÚÂ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ ÎÏ›Ì·.Ã·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÔÚÔ‡Ó Ó·ÂËÚÂ¿ÛÔ˘Ó Ù· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÙÔ ÎÏ›Ì· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔ-Ï‡Ì·Ù·. ∆· ÛˆÌ·Ù›‰È· ·˘Ù¿ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÔÏ‡ ÌÈÎÚ¿ ÌÂÁ¤-ıË, ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙÔ˘ 0,1 Ìm. ∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ‰‡Ô Î‡ÚÈÂ˜ ËÁ¤˜:

1. ∆È˜ ·ÓıÚˆÔÁÂÓÂ›˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜. ™ÙÔ µfiÚÂÈÔ ∏ÌÈÛÊ·›ÚÈÔ ÂÎÙÈ-Ì¿Ù·È fiÙÈ ÙÔ 90% ÙˆÓ ıÂÈÈÎÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙË ¯Ú‹-ÛË ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ.

2. ∆È˜ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·Î¤˜ ÂÎÚ‹ÍÂÈ˜.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ Ù· ıÂÈÈÎ¿ ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ËÊ·È-ÛÙÂÈ·Î¤˜ ÂÎÚ‹ÍÂÈ˜, ·˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó·Êı¿ÛÔ˘Ó ÛÂ ÌÂÁ¿Ï· ‡„Ë Ì¤Û· ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·. ªÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfi-ÙËÙÂ˜ ·fi ·˘Ù¿ ÌÔÚÂ› Ó· Êı¿ÛÔ˘Ó ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·. ∆· ·ÂÚÔÏ‡-Ì·Ù· ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ·Ú·ÌÔÓ‹˜. ∞˘ÙfiÂ˘ÓÔÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ÌÈÎÚfi Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ (ÂÚ›Ô˘ 0,1 Ìm),ÙË ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ· ÙË˜ ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È ÙËÓ ·Ô˘Û›· Î·Ù·ÎÚËÌÓ›-ÛÂˆÓ. ŒÙÛÈ, ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÂ ·ÈÒÚËÛË ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Â› Ì‹ÓÂ˜‹ Î·È ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÙÂÏÈÎ‹ Î·Ù·ÎÚ‹ÌÓÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿-ÓÂÈ· ÙË˜ ÁË˜. ∆· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù· ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· ·ÏÏËÏÂÈ‰ÚÔ‡ÓÌÂ ÙËÓ ËÏÈ·Î‹ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·. ŒÓ· Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ·ÔÚÚÔ-Ê¿Ù·È ·fi Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·, ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Î·È ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÔÛÔ‡ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ÙÔ ÔÔ›ÔÂ›Ó·È ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ÁÈ· ÙËÓ ÙÚÔfiÛÊ·ÈÚ·. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ù· ·ÂÚÔÏ‡Ì·Ù··ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡Ó Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ-ÓÙ·˜ ÛÙË ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜.

™˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·˜ Ù· ·Ú·¿Óˆ, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· Ô‡ÌÂ fiÙÈ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂ-ÛÌ· ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ıÂÈÈÎÒÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ÙÚÔfi-ÛÊ·ÈÚ· fiÛÔ Î·È ÛÙË ÛÙÚ·ÙfiÛÊ·ÈÚ· Â›Ó·È Ë ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ıÂÚÌÔÎÚ·-Û›·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·.

133

134

Η ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ ΠΙΝΑΤΟΥΜΠΟ

Τον Ιούνιο του 1991, η ηφαιστειακή έκρηξη του Πινατού-µπο στις Φιλιππίνες θεωρήθηκε το σπουδαιότερο συµβάντου 20ού αιώνα το οποίο επηρέασε το πλανητικό κλίµα!Εκτιµάται ότι κατά τη διάρκεια των ηφαιστειακών εκρή-ξεων του Πινατούµπο,20-30 µεγατόνοι θειικών αερολυµά-των έφθασαν στη στρατόσφαιρα σε ύψος περίπου 19 km.Η παρουσία της ύλης από τις εκρήξεις, µε την επίδρασητης πλανητικής κυκλοφορίας των ανέµων, έγινε αισθητήκαι στα δύο Ηµισφαίρια. Επιστήµονες της NASA (στοLangley Research Center) κατέγραψαν ότι κατά τη διάρ-κεια λίγων µηνών µετά την έκρηξη, το ποσοστό της ανα-κλώµενης ηλιακής ακτινοβολίας πίσω στο διάστηµα απότο σύστηµα γη-ατµόσφαιρα αυξήθηκε κατά 3,8%. Τηνεπόµενη χρονιά, η µέση θερµοκρασία στον πλανήτη ήτανκατά 0,60C µικρότερη από αυτή της χρονιάς που προη-γήθηκε της έκρηξης. Πιστεύεται ότι η ηφαιστειακή έκρη-ξη του Πινατούµπο διέκοψε την τάση της αύξησης τηςθερµοκρασίας του πλανήτη,η οποία παρατηρείται ως απο-τέλεσµα της ενίσχυσης του φαινοµένου του θερµοκηπί-ου. Σήµερα, γίνεται προσπάθεια από την παγκόσµια επι-στηµονική κοινότητα για την ποσοτική εκτίµηση της συ-νεισφοράς των αερολυµάτων στην εξέλιξη του κλίµατος.

6ŒÏÂÁ¯Ô˜

ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓÚ‡·ÓÛË˜

TÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜·ÓÙÈÚ‡·ÓÛË˜

136

¤ÏÂÁ¯Ô˜ ·ÂÚ›ˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ËÁ¤˜ ÂÎÔÌÒÓÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÂ ÙÚÂÈ˜ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ¿ÍÔÓÂ˜-ÊÈÏÔ-ÛÔÊ›Â˜:

1. ÃÚ‹ÛË Î·È ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÚÈÓ ·fi ÙË ¯Ú‹ÛË ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ Î·È˘ÏÈÎÒÓ Ô˘ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙË˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È, ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ. ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·ÈË Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹ ·ÔıÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ·Ú·ÁÒÁˆÓ ÙÔ˘ÛÙ· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ÚÈÓ ÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ¯Ú‹ÛÂÈ˜.

2. ∆Â¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÌË¯·ÓÒÓ Î·È ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ (.¯. ‰ÔÌ‹·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜ Î·È ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜), Ô˘ ÂÏ·-¯ÈÛÙÔÔÈÔ‡Ó Î·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÙË Û·Ù¿ÏË ˘ÏÈÎÒÓ Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘Ú-Á›· ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È, ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ.

3. ∂Ê·ÚÌÔÁ‹ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ‰¤ÛÌÂ˘ÛË˜ ·ÂÚ›ˆÓ Ú‡ˆÓ Î·È ÛˆÌ·-ÙÈ‰›ˆÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙÔÓ Î·ı·ÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ·ÂÚ›-Ô˘ ÚÂ‡Ì·ÙÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÚÈÓ ÙËÓ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ·.

¶ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, ÙÔ Û˘ÓÔÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÚÔÎ‡ÙÂÈ ·fi ÙÔ Û˘Ó-‰˘·ÛÌfi ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ·Ú·¿Óˆ ·ÍfiÓˆÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÁÈ· Ó· ÂÏ·-¯ÈÛÙÔÔÈ‹ÛÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fi ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ Î·‡ÛË˜,ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈ‰ÈÒÎÂÙ·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ë ¯Ú‹ÛË Î·˘Û›ÌˆÓ ‚¤ÏÙÈÛÙË˜ÔÈfiÙËÙ·˜, Ë ¯Ú‹ÛË Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÂÈ‰ÈÎÒÓ ÚÔ‰È·ÁÚ·ÊÒÓ ÌÂ Ú‡ıÌÈ-ÛË ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ-·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ Î·‡ÛË˜ Î·È Ë ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ··-ÂÚ›ˆÓ ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ÌÂ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜ (µ¢∆).

°È· Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Ù· ‚·ÛÈÎfiÙÂÚ· ÛÙÔÈ¯Â›· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ-¯Ô ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Î·È Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ¯·Ú·-ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ, ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· Ï¿‚Ô˘ÌÂ ˘fi„Ë fiÙÈı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ÙˆÓ ËÁÒÓ ÂÎÔÌ‹˜ ÛÂÎÈÓËÙ¤˜ Î·È ÛÙ·ıÂÚ¤˜. ∂›ÛË˜, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ıÂˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏÂ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ÂÎÔÌÒÓ: ÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ Î·È ÙÈ˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰È·-Î¤˜, ÂÂÈ‰‹ ÔÈ ‚·ÛÈÎ¤˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ‰È·Ê¤ÚÔ˘ÓÔ˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ÛÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘˜.

O

√È ÁÂÓÈÎ¤˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·ÈÛÂ ÙÚÂÈ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ÌÂıfi‰ˆÓ-ÙÂ¯ÓÈÎÒÓ:

ñ ¶ÚÔÛÚfiÊËÛË˜ ÙÔ˘ ·¤ÚÈÔ˘ Ú‡Ô˘ ‹ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ-ÛÙfi¯ˆÓ ÛÂ ÛÙÂ-ÚÂfi ÚÔÛÚÔÊËÙ‹ ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÚ·ÙÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ·¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈÎ·È, ¤ÙÛÈ, ÙÔ ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì· ··ÏÏ¿ÛÛÂÙ·È ·fi ·˘ÙÔ‡˜.

ñ ∞ÔÚÚfiÊËÛË˜ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ ·¤ÚÈÔ˘ Ú‡Ô˘ ‹ ÙˆÓ Ú‡ˆÓÛÂ ÚÂ‡Ì· ˘ÁÚÔ‡ ÛÂ ÂÈ‰ÈÎÔ‡˜ ·ÓÙÈ‰Ú·ÛÙ‹ÚÂ˜ Ô˘ Ï¤ÁÔÓÙ·È ‡Ú-ÁÔÈ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ ‹ Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÂÚ›ˆÓ.

ñ ∫·‡ÛË˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ ÂÈ‰ÈÎÔ‡˜ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜.

∂È‰ÈÎ¿ ÁÈ· Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ıÂÚÌÈÎ¿ Î·Ù¿ÙÈ˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜ Î·‡ÛË˜, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô Î‡ÚÈÂ˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›Â˜-ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜: ·˘Ù¤˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË ‰¤ÛÌÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¿ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÛÙË Ú‡ıÌÈÛË ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Î·‡ÛË˜,¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ Ó· ·ÔÙÚ¤ÂÙ·È Î·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi, Î·È ·˘Ù¤˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ Î·Ù·Ï˘-ÙÈÎ‹ ·Ó·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÛÂ ·¤ÚÈÔ ¿˙ˆÙÔ.

°È· Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·, ÔÈ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Ô˘ Â›Ó·È ÎÔÈÓ¤˜ ÌÂ ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ·ÂÚ›ˆÓ Â›Ó·È ·˘Ù¤˜ ÙË˜ ÚÔÛÚfiÊËÛË˜ ÛÂ ˘ÁÚ‹ Ê¿ÛË ÛÂ Ï˘ÓÙ‹ÚÈ··ÂÚ›ˆÓ ‹ ‡ÚÁÔ˘˜ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ¿ÏÏÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ÁÈ· ÙË ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ÙËÓ ··ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ·¤ÚÈˆÓÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ ·fi ·˘Ù¿ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ È‰ÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÛÙÂÚÂÒÓ,‰ËÏ·‰‹ ÙË ‚·Ú‡ÙËÙ· Î·È ÙË Ê˘ÁfiÎÂÓÙÚÔ ‰‡Ó·ÌË, fiˆ˜ .¯. ÛÙÔ˘˜Î˘ÎÏÒÓÂ˜. ∂›ÛË˜, ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓÎ·Ù·ÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÌÂÙ¿ ·fi ÙË ‰È¤ÏÂ˘ÛË ÙÔ˘ ·ÂÚ›Ô˘ÚÂ‡Ì·ÙÔ˜ Ì¤Û· ·fi ‰ÈËıËÙÈÎfi Ì¤ÛÔ, .¯. ‡Ê·ÛÌ·, fiˆ˜ ÛÙ· Û·Î-ÎfiÊÈÏÙÚ·. ∆¤ÏÔ˜, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡ÌÂ ÛÂ ÂfiÌÂÓÔ ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, Ù·ÛˆÌ·Ù›‰È· ÌÔÚÔ‡Ó ÌÂ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘ÓËÏÂÎÙÚÈÎfi ÊÔÚÙ›Ô Î·È ÏfiÁˆ ·˘ÙÔ‡ Ó· ÎÈÓËıÔ‡Ó Î·È Ó· ·ÔÊÔÚÙÈ-ÛÙÔ‡Ó ÛÂ ÁÂÈˆÌ¤ÓÂ˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈÂ˜-Ï¿ÎÂ˜ Û˘ÏÏÔÁ‹˜, fiˆ˜ Á›ÓÂÙ·ÈÛÙ· ËÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎ¿ Ê›ÏÙÚ· ‹ ËÏÂÎÙÚfiÊÈÏÙÚ· (∏/º).

137

138

ME™A METAºOPA™

Ÿˆ˜ ‹‰Ë Â›‰·ÌÂ ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 3, ÔÈ ‚·ÛÈÎÔ› Ú‡ÔÈ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔ-ÓÙ·È ·fi ÎÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜ Â›Ó·È ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO), ÔÈ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ (HC) Î·È Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NOx). ∆· ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚ· ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· Û‹ÌÂÚ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ ÙÂÙÚ¿¯ÚÔÓÂ˜ ‚ÂÓ˙ÈÓÔ-Î›ÓËÙÂ˜ ÌË¯·Ó¤˜. ∏ Î·‡ÛË ÙË˜ ‚ÂÓ˙›ÓË˜, Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÂÈ ·Ú·ÊÈÓÈ-ÎÔ‡˜ Î·È ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, Á›ÓÂÙ·È ÌÂ ÂÏÂÁ¯fiÌÂÓËÔÛfiÙËÙ· ·¤Ú·. ∆· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙË˜ Ù¤ÏÂÈ·˜ Î·‡ÛË˜ Â›Ó·È ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2) Î·È ÓÂÚfi. °È· ÙËÓ Ù¤ÏÂÈ· Î·‡ÛË ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘ÌÔÚÂ› Ó· ˘ÔÏÔÁÈÛÙÂ› Ë ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË ÔÛfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ‹, fiˆ˜Ï¤ÁÂÙ·È, Ë ÛÙÔÈ¯ÂÈÔÌÂÙÚÈÎ‹ ÔÛfiÙËÙ· ·¤Ú·. ∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÌÔÓÔÍÂÈ-‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO) ÛÙÈ˜ ÌË¯·Ó¤˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹˜ Î·‡ÛË˜ ÂËÚÂ¿-˙ÂÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ·fi ÙÔ ÏfiÁÔ ·¤Ú· ÚÔ˜ Î·‡ÛÈÌÔ ‹ ÙÔ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹ Ï.∏ ¯Ú‹ÛË «ÊÙˆ¯Ô‡» Ì›ÁÌ·ÙÔ˜ ‚ÔËı¿ ÛÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙË˜ Î·‡-ÛË˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ·Ó ÛÙÔ Ì›ÁÌ· ÙË˜ Î·‡ÛË˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÚÎÂÙfi ÔÍ˘Áfi-ÓÔ, ÙfiÙÂ Ù· Î·˘Û·¤ÚÈ· ı· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Î·È¿Î·˘ÙÔ˘˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜.

∆· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÔÍ˘Áfi-ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÌÂ ÙÔ ¿˙ˆÙÔ Ù· ÔÔ›· ıÂÚÌ·›ÓÔÓÙ·È ÛÙË ıÂÚÌÔÎÚ·-Û›· ÙË˜ Î·‡ÛË˜. ∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È·fi ÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·, ÙËÓ ›ÂÛË, ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÛÙÔ ı¿Ï·ÌÔÙË˜ Î·‡ÛË˜ Î·È ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÙˆÓ ·ÓÙÈ‰ÚÒÓÙˆÓ. ∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚËÔÛfiÙËÙ· ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È fiÙ·Ó ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ÔÈÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›Â˜ ÛÙË ÌË¯·Ó‹. ∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û˘ÁÎ¤-ÓÙÚˆÛË ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È fiÙ·Ó Ô ÏfiÁÔ˜ ·¤Ú·-Î·˘Û›ÌÔ˘ Â›Ó·È ÎÔÓÙ¿ÛÙÔ ÛÙÔÈ¯ÂÈÔÌÂÙÚÈÎfi. £¤ÏÔ˘ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, Ì›ÁÌ· ÏÔ‡ÛÈÔ ÛÂ ·¤Ú·ÁÈ· Ó· ÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ ÙÔ ÌÔÓÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Î·È ÙÔ˘˜ ¿Î·˘ÙÔ˘˜˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ‰ËÏ·‰‹ «ÊÙˆ¯fi» Ì›ÁÌ·. ™Â ·˘Ù‹Ó, fiÌˆ˜, ÙËÓÂÚ›ÙˆÛË, Â˘ÓÔÂ›Ù·È Ô Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘! ∂‰Ò¤ÁÎÂÈÙ·È Î·È Ë ‰˘ÛÎÔÏ›· Ë ÔÔ›· ÚÔÎ‡ÙÂÈ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯ÔÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ·fi Ù· ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ·.

6.1

™ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ·˘Ùfi ‰fiıËÎÂ Ï‡ÛË ÌÂ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔ-Á›·˜ ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ¤ˆÓ. ™ÙÔ˘˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÔ‡˜ ÌÂÙ·-ÙÚÔÂ›˜ Á›ÓÂÙ·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ·:

ñ √ÍÂ›‰ˆÛË ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· Î·È ÙˆÓ ¿Î·˘ÙˆÓ ˘‰ÚÔ-ÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ÚÔ˜ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·.

ñ ∞Ó·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ ÚÔ˜ ¿˙ˆÙÔ.

√È ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛÔÛÙfi ÛÙÔ˘˜ ÏÂÁfiÌÂ-ÓÔ˘˜ ÙÚÈÔ‰ÈÎÔ‡˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÔ‡˜ ÌÂÙ·ÙÚÔÂ›˜. √ fiÚÔ˜ ÙÚÈÔ‰ÈÎfi˜ ·Ó·-Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÙÚÂÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ¤˜ ‰Ú¿ÛÂÈ˜: 1. √ÍÂ›‰ˆÛË-Î·‡ÛË ÙÔ˘ ÌÔÓÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·2. √ÍÂ›‰ˆÛË-Î·‡ÛË ÙˆÓ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ Î·È 3. ∞Ó·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘.

°È· Ó· ÂÈÙÂ˘¯ıÔ‡Ó Ù· ·Ú·¿Óˆ, ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ› ÎÈÓËÙ‹ÚÂ˜ ·˘ÙÔÎÈ-Ó‹ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ ·˘ÛÙËÚ‹ Ú‡ıÌÈÛË ÙÔ˘ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹ Ï ÛÂ ÔÏ‡ÌÈÎÚfi Â‡ÚÔ˜, ¯¿ÚË ÛÙËÓ ÚÔÛı‹ÎË ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ·ÈÛıËÙ‹ÚˆÓ.

∫‡ÚÈÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ¤ˆÓ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÏË-ÚÔ‡ÓÙ·È ·fi Ù· ÛËÌÂÚÈÓ¿ Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Â›Ó·È:

∂ÈÙ˘Á¯¿ÓÔ˘Ó ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ 90% Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ CO, HC Î·È NOx,ÌÂ ÙË ÌÈÎÚfiÙÂÚË ‰˘Ó·Ù‹ Ì¿˙· Î·È fiÁÎÔ ÙÔ˘ Î·Ù·Ï‡ÙË.

∞Ú¯›˙Ô˘Ó ÙÈ˜ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ fiÛÔ ÙÔ‰˘Ó·ÙfiÓ ¯·ÌËÏfiÙÂÚË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· (ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ¤Ó·˘ÛË˜). √È Î·-Ù·Ï‡ÙÂ˜ ‰ÂÓ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔ˘Ó ÙÈ˜ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ¤ˆ˜ fiÙÔ˘ ıÂÚÌ·ÓıÔ‡Ó(·fi Ù· Î·˘Û·¤ÚÈ·) ÛÙË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ¤Ó·˘ÛË˜, Ë ÔÔ›· Î˘Ì·›ÓÂ-Ù·È ÌÂÙ·Í‡ 300 Î·È 350ÔC. ™˘ÓÂÒ˜, Â›Ó·È ·ÓÂÓÂÚÁÔ› Î·Ù¿ ÙË ‰È¿Ú-ÎÂÈ· ÙË˜ „˘¯Ú‹˜ ÂÎÎ›ÓËÛË˜, fiÙ·Ó ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ÔÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÔÛfi-ÙËÙÂ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ.

Œ¯Ô˘Ó ÈÎ·ÓÔÔÈËÙÈÎ‹ ·fi‰ÔÛË ÁÈ· 80.000-120.000 ÏÌ., Î¿Ùˆ·fi ‰‡ÛÎÔÏÂ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜.

Œ¯Ô˘Ó ÙËÓ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· Ó· ÌÂÙ·ÙÚ¤Ô˘Ó ÙË ÌÈÎÚ‹ ÔÛfiÙËÙ· ıÂ›Ô˘ÙË˜ ‚ÂÓ˙›ÓË˜ ÛÂ SO2 ·ÓÙ› H2S, ·ÏÏ¿ Ó· ÌËÓ ÔÍÂÈ‰ÒÓÔ˘Ó ÙÔ SO2

ÚÔ˜ SO3.139

140

¶·ÚfiÏË ÙËÓ ÈÎ·ÓÔÔÈËÙÈÎ‹ ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÙÚÔ-¤ˆÓ, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ·, ÔÈ Û˘-ÓÂ¯Ò˜ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÂ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÔÏÔ¤Ó· Î·È Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ ·¤Ú·Î·È ÔÈ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ÙˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ, Ô‰ËÁÔ‡Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÛÂ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ Â-Ú·ÈÙ¤Úˆ ‚ÂÏÙÈÒÛÂˆÓ ÙˆÓ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÒÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ·Ó¿Ù˘ÍË Ó¤ˆÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ, Ô˘ ı· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ÙfiÛÔ ÛÙË ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ, fiÛÔ Î·È ÛÙË ÌÂ›ˆÛË Î·Ù·Ó¿Ïˆ-ÛË˜ ÔÚ˘ÎÙÒÓ Î·˘Û›ÌˆÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ.

141

6.2¶APA°ø°H H§EKTPIKH™ ENEP°EIA™

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, Â›‰·ÌÂ ÛÙÔ ÎÂÊ¿-Ï·ÈÔ 3 fiÙÈ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÙÔ˘ ‰ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, ‰‡ÔÂ›Ó·È Ù· Î‡ÚÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·: Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛˆÌ·Ù›‰È· Î·È Î‡ÚÈ·Ë ÈÙ¿ÌÂÓË Ù¤ÊÚ· Î·È ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘.√ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ Î·È ÔÈ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ·ÓÙÈÚÚ‡·ÓÛË˜ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÎÚÈıÔ‡Ó ÛÂ ‰‡Ô Î·ÙËÁÔÚ›Â˜:

- Ì¤ıÔ‰ÔÈ ‚ÂÏÙÈÛÙÔÔ›ËÛË˜ ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜ Ô˘ Û˘Ì-‚¿ÏÏÔ˘Ó ¤ÌÌÂÛ· ·ÏÏ¿ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙË ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ.

- Ì¤ıÔ‰ÔÈ ÛÙÔ¯Â˘Ì¤ÓÂ˜ ÛÙË ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ ËÁ‹.

√È Ì¤ıÔ‰ÔÈ ‚ÂÏÙÈÛÙÔÔ›ËÛË˜ ÙË˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›·˜ ·ÊÔ-ÚÔ‡Ó ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ‚·ıÌÔ‡ ·fi‰ÔÛË˜. √È Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ·ÓıÚ·ÎÈÎÔ›ÛÙ·ıÌÔ› ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÈÙ‡¯Ô˘Ó ‚·ıÌfi ·fi‰ÔÛË˜ ˘„ËÏfiÙÂÚÔ ÙÔ˘45%, ÂÓÒ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ 1 kWh Î·Ù·Ó·ÏÒÓÔ˘Ó ÙÔ 1/3 ÙË˜ ÔÛfi-ÙËÙ·˜ ¿ÓıÚ·Î·, ·Ó·ÊÔÚÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ 1960. ªÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ‚·ıÌfi˜ ·fi-‰ÔÛË˜ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·˘Û›ÌÔ˘, ¯·ÌËÏfiÙÂ-ÚÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ Ú‡ˆÓ Î·È ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÎfiÛÙÔ˜ ·Ó¿ ·Ú·ÁfiÌÂÓË kWh39.

™ÙÔ˘˜ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘˜ ∞∏™ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Ó¤Â˜ Î·ı·-Ú¤˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ¿ÓıÚ·Î·, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó˘„ËÏ¤˜ ·Ô‰fiÛÂÈ˜40. √È Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ·ÔÎ·ÏÔ‡-ÓÙ·È «Î·ı·Ú¤˜» (Clean Coal Technologies - CCT), Ë ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È,

39. ∂ıÓÈÎfi ∫¤ÓÙÚÔ ŒÚÂ˘Ó·˜ & ∆Â¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜ ∞Ó¿Ù˘ÍË˜ (∂∫∂∆∞) / πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ∆Â¯ÓÔÏÔÁ›·˜ & ∂Ê·ÚÌÔÁÒÓ ™ÙÂÚÂÒÓ ∫·˘Û›ÌˆÓ (π∆∂™∫), 2008. ™¯¤‰ÈÔ ÂÚÂ˘-ÓËÙÈÎ‹˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎ‹˜ ·Ù˙¤ÓÙ·˜ ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜ Ï·ÙÊfiÚÌ·˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜:«√ ‰ÚfiÌÔ˜ ÚÔ˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÌË‰ÂÓÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ». ∫ˆ‰ÈÎfi˜ ¤ÚÁÔ˘: 04-¶¶∫06,∂Ó¤ÚÁÂÈ· ∂1: ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜ Ï·ÙÊfiÚÌ·˜ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙÔ˘ fiÏÔ˘Î·ÈÓÔÙÔÌ›·˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰ÔÓ›·˜ - ™˘Ó∂Ó¤ÚÁÂÈ·, ¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·, ™ÂÙ¤Ì‚ÚÈÔ˜2008, http://www.lignite.gr/events/SRA-draft.pdf

40. ∫·Î·Ú¿˜ ∂ÌÌ., 2000. £ÂÚÌÔËÏÂÎÙÚÈÎÔ› ™Ù·ıÌÔ›, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ Fountas, 1Ë ŒÎ‰Ô-ÛË, ∞ı‹Ó·

142

fiÌˆ˜, ˆ˜ ·ÎfiÌ· Î·È ÌÂ ÙÈ˜ Î·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜, Ë Î·‡ÛË ¿ÓıÚ·-Î· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÂ› Ó· ·Ú¿ÁÂÈ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ.∏ Ï¤ÔÓ ‰ÔÎÈÌ·ÛÌ¤ÓË ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· ÛÙËÓ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ·‡ÍËÛË˜ ÙÔ˘‚·ıÌÔ‡ ·fi‰ÔÛË˜ Â›Ó·È Ë ˘ÂÚÎÚ›ÛÈÌË ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· ÎÔÓÈÔÔÈËÌ¤-ÓÔ˘ ¿ÓıÚ·Î·, Ë ÔÔ›· ÌÔÚÂ› Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ·Ô‰fiÛÂÈ˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ÙÔ˘ 43-45% ÁÈ· ÌÔÓ¿‰Â˜ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÌÂ ÏÈı¿ÓıÚ·Î· Î·È40-42% ÁÈ· ÏÈÁÓÈÙÈÎ¤˜. ∂›ÛË˜, Á›ÓÔÓÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÌÂ ÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ¢¤ÛÌÂ˘ÛË˜ & Àfi-ÁÂÈ·˜ ∞Ôı‹ÎÂ˘ÛË˜ ÕÓıÚ·Î·.

√È Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚÊˆıÂ› Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔÓ ÙÔ-Ì¤· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ (Á‹Ú·ÓÛË ıÂÚÌÔËÏÂÎÙÚÈÎÒÓÛÙ·ıÌÒÓ Î·È ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ÛËÌÂ›Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ‚¤ÏÙÈÛÙÔ, ·˘ÛÙËÚfiÙÂÚË ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹ ÓÔÌÔıÂÛ›·, ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· Â-ÚÈÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ÂÎÂÌfiÌÂÓÔ˘ CO2, Î.Ï.), ¤¯Ô˘Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÙÚÂÈ˜,Î˘Ú›ˆ˜, Ù¿ÛÂÈ˜ ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ ˘¿Ú¯ÔÓÙÂ˜ ÏÈÁÓÈÙÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ı-ÌÔ‡˜41: ∞ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙ·ıÌÒÓ, Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ·ÂÚÈÔÛÙÚÔ‚›ÏÔ˘˜Î·È ¯Ú‹ÛË Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘, ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi ˘·Ú¯Ô˘ÛÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ.

™ÙÈ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜, ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔ˘-ÌÂ, ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ, Î·È ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰È·ÎÒÓ ÂÎÔ-ÌÒÓ. ¶.¯. Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·‡ÛË˜ Ì¤Ûˆ ÙË˜ Î·Ï‡-ÙÂÚË˜ ÎÔÓÈÔÔ›ËÛË˜ ÙÔ˘ ÏÈÁÓ›ÙË Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ·Î·‡ÛÙˆÓÛÙËÓ Ù¤ÊÚ·, ÂÓÒ Ë ‚ÂÏÙÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú· ·¤Ú·(ÂÚÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰È·ÚÚÔÒÓ ·¤Ú·) ÌÔÚÂ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÂ ÌÈÎÚfi-ÙÂÚÂ˜ Ù·¯‡ÙËÙÂ˜ Î·˘Û·ÂÚ›ˆÓ ÚÔ˜ Ù· ËÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎ¿ Ê›ÏÙÚ·,‰ËÏ·‰‹ ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ·˘Ù¿ Î·È, ¿Ú·,ÛÂ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Û˘ÁÎÚ¿ÙËÛË ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ·fi ·˘Ù¿42.°È· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÈÙ¿ÌÂÓË˜ Ù¤ÊÚ·˜ ÛÙËÓ ËÏÂ-ÎÙÚÔ·Ú·ÁˆÁ‹ ·fi ÏÈÁÓÈÙÈÎÔ‡˜ ∞∏™ ÔÈ Î‡ÚÈÂ˜ Ì¤ıÔ‰ÔÈ Î·Ù·ÎÚ¿-ÙËÛË˜ Â›Ó·È:

41. ∫·Î·Ú¿˜ ∂ÌÌ., fi..

42. ∫·Î·Ú¿˜ ∂ÌÌ., fi..

∫˘ÎÏÒÓÂ˜ Î·È ÔÏ˘Î˘ÎÏÒÓÂ˜∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· Î·˘Û·¤ÚÈ·. ∆· Î·˘Û·¤ÚÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔÓÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú· ·¤Ú· ÌÂ Î·˘Û·¤ÚÈ·, Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ Î˘ÎÏÒÓÂ˜.√È Î˘ÎÏÒÓÂ˜ Â›Ó·È fiÚÁ·Ó· Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡ ·ÂÚ›ˆÓ ·fi ÛˆÌ·Ù›‰È· Ù·ÔÔ›· ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó ÙË Ê˘ÁfiÎÂÓÙÚÔ ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È ·fi Â-ÚÈÛÙÚÂÊfiÌÂÓÔ ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì·. ∂ÈÏ¤ÁÔÓÙ·È fiÙ·Ó Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· Â›Ó·È Û¯Â-ÙÈÎ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜, Ë Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì· Â›Ó·ÈÌÂÁ¿ÏË Î·È ‰ÂÓ ··ÈÙÂ›Ù·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ‚·ıÌfi˜ ·fi‰ÔÛË˜.

™·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· Î·˘Û·¤ÚÈ·. ∆· Î·˘Û·¤ÚÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔÓÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú· ·¤Ú· ÌÂ Î·˘Û·¤ÚÈ·, Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· Û·ÎÎfiÊÈÏ-ÙÚ·, fiÔ˘ Î·Ù·ÎÚ·ÙÂ›Ù·È Ë ÛÎfiÓË. ∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚˆÓ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙË ‰È‹ıËÛË ·ÂÚ›ˆÓ ·fi «Ê›ÏÙÚ·», ‰ËÏ·‰‹ ÔÚÒ‰ÂÈ˜‰ÔÌ¤˜ ·fi ÈÓÒ‰Ë Ì¤Û· ‹ ÔÚÒ‰Ë ˘ÏÈÎ¿ Ù· ÔÔ›· Û˘ÁÎÚ·ÙÔ‡Ó Ù·ÛˆÌ·Ù›‰È· fiÙ·Ó Ù· ·¤ÚÈ· ‰È¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·˘Ù¿. ∆· ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¿ Ê›Ï-ÙÚ· ¤¯Ô˘Ó ÂÊ·ÚÌÔÛÙÂ› ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÔÙÈ‰‹ÔÙÂ ¿ÏÏÔ ÛÙÈ˜ ‚ÈÔ-ÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ™˘Ó‹ıˆ˜, Â›Ó·È ÛÙË ÌÔÚÊ‹ Î˘ÏÈÓ‰ÚÈÎÒÓÛ¿ÎˆÓ Î·È Â›Ó·È ÎÚÂÌ·ÛÌ¤Ó· ÛÂ ÔÏÏ¤˜ ÛÂÈÚ¤˜, ÒÛÙÂ Ó· ·Ú¤¯Ô˘ÓÌÂÁ¿ÏË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÁÈ· ÙË ‰È¤ÏÂ˘ÛË ÙÔ˘ ·¤Ú·. √È Û˘ÓÔÏÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜·Ô‰fiÛÂÈ˜ Î˘Ì·›ÓÔÓÙ·È ÌÂÙ·Í‡ 99% Î·È 99,99%. ™·ÎÎfiÊÈÏÙÚ· ÂÈ-Ï¤ÁÔÓÙ·È fiÙ·Ó ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·Ô‰fiÛÂÈ˜, ÙÔ ÛÙÂÚÂfi Ô˘Û˘ÏÏ¤ÁÂÙ·È ÌÔÚÂ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÂ› Î·È Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÏÏÂ¯ıÂ› ÍËÚfi,Ô fiÁÎÔ˜ ÙÔ˘ ·ÂÚ›Ô˘ Â›Ó·È Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÈÎÚfi˜ Î·È Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· Û¯ÂÙÈ-Î¿ ¯·ÌËÏ‹.

¶Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÂÚ›ˆÓ∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· Î·˘Û·¤ÚÈ·. ∆· Î·˘Û·¤ÚÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔÓÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú· ·¤Ú· ÌÂ Î·˘Û·¤ÚÈ·, Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· Ï˘ÓÙ‹ÚÈ··ÂÚ›ˆÓ. ¶Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÂÚ›ˆÓ ÂÈÏ¤ÁÔÓÙ·È fiÙ·Ó Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· Â›Ó·È ÌÈ-ÎÚ¿, Ô ··ÈÙÔ‡ÌÂÓÔ˜ ‚·ıÌfi˜ ·fi‰ÔÛË˜ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Î·È Ú¤ÂÈ Ó··ÔÌ·ÎÚ˘ÓıÔ‡Ó ·fi ÙÔ ÚÂ‡Ì· ÙÔ˘ ·¤Ú· ·¤ÚÈ· Î·È ÛˆÌ·Ù›‰È·. ∂È-Ï¤ÔÓ, fiÙ·Ó Ë „‡ÍË ÙÔ˘ ·ÂÚ›Ô˘ Â›Ó·È ÂÈı˘ÌËÙ‹ Î·È Ë ‡ÁÚ·ÓÛË ÙÔ˘·ÂÚ›Ô˘ ‰ÂÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› Úfi‚ÏËÌ·, Î·ıÒ˜ Î·È fiÙ·Ó Ù· ·¤ÚÈ· Â›Ó·ÈÂ‡ÊÏÂÎÙ·, Ù· Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÂÚ›ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÂÓ‰Â‰ÂÈÁÌ¤ÓË Ï‡ÛË.

143

144

∏ÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎ¿ º›ÏÙÚ· (∏/º)

∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· Î·˘Û·¤ÚÈ·. ∆· Î·˘Û·¤ÚÈ·, ÌÂÙ¿ ÙÔÓÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹Ú· ·¤Ú· ÌÂ Î·˘Û·¤ÚÈ·, Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· ∏/º, Ô˘ Û˘-Ó‹ıˆ˜ ¤¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ Â‰›·, ÛÙ· ÔÔ›· ÛÙ·‰È·Î¿ Î·Ù·ÎÚ·ÙÔ‡ÓÙ·È Ù·ÛˆÌ·Ù›‰È·. ∆· ∏/º ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙË ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÔÏ‡ ÌÈÎÚÒÓÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ, ·ÎfiÌ· Î·È ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘ 1 Ìm ‹ Î·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË˜. ™˘Ó‹ıˆ˜,¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ‰Â‡ÙÂÚË ‚·ıÌ›‰· Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡, ÌÂÙ¿ ·fi ·Ê·›-ÚÂÛË ÙˆÓ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ (È‰È·›ÙÂÚ· fiÙ·Ó ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÂÁ¿-ÏÔ Ú˘·ÓÙÈÎfi ÊÔÚÙ›Ô). ŒÓ· ËÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎfi Ê›ÏÙÚÔ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fiÂÓ·ÏÏ¿Í ‰È·ÙÂÙ·ÁÌ¤ÓÂ˜ Ï¿ÎÂ˜ Î·È Ï·›ÛÈ· Û˘ÚÌ¿ÙˆÓ ÛÙ· ÔÔ›·ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È ËÏÂÎÙÚÈÎ‹ Ù¿ÛË 40-85 kV, ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·˜ Î·Ù’ ·˘ÙfiÓÙÔÓ ÙÚfiÔ ¤Ó· ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ ËÏÂÎÙÚÈÎfi Â‰›Ô. ∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘˜ ÛÙË-Ú›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹ ÊfiÚÙÈÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÙË˜ Ù¤ÊÚ·˜ ÏfiÁˆÙÔ˘ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓÔ˘ ËÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ Â‰›Ô˘ Î·È, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÙË Û˘ÁÎ¤-ÓÙÚˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÈ˜ Ï¿ÎÂ˜ ÙˆÓ Ê›ÏÙÚˆÓ. ∞Ó¿ Ù·ÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈÎ¿ ‰È·ÛÙ‹-Ì·Ù·, Ì›· ÌË¯·ÓÈÎ‹ ‰È¿Ù·ÍË ÛÊ˘ÚÈÒÓ ÎÙ˘¿ ÙÈ˜ Ï¿ÎÂ˜ ÙÈÓ¿˙ÔÓÙ·˜ÙËÓ Ù¤ÊÚ·, Ô˘ ÏfiÁˆ ÙË˜ ‚·Ú‡ÙËÙ·˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙÈ˜ Ô¿ÓÂ˜ ÙˆÓÊ›ÏÙÚˆÓ, ÂÓÒ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÚÂ‡Ì·ÙÔ˜ ·¤Ú·, ÌÂÙ·-Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙ· ÛÈÏfi ÙË˜ Ù¤ÊÚ·˜. ∏ ÁÓÒÛË ÙˆÓ È‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘Î·È ÙË˜ Ù¤ÊÚ·˜ ÙË˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË˜ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÁÈ·ÙËÓ Î·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Î·È ·Ô‰ÔÙÈÎ‹ Î·Ù·ÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓÙË˜ ÈÙ¿ÌÂÓË˜ Ù¤ÊÚ·˜. ∏/º ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È fiÙ·Ó ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÔÏ‡˘„ËÏ¤˜ ·Ô‰fiÛÂÈ˜ ÁÈ· ÔÏ‡ ÌÈÎÚ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È·, Ô fiÁÎÔ˜ ÙÔ˘ ·ÂÚ›Ô˘ÚÔ˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· Â›Ó·È ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Î·È ··ÈÙÂ›Ù·È ·Ó¿ÎÙËÛË Ô-Ï‡ÙÈÌÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡.

∆fiÛÔ ÁÈ· ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ fiÛÔ Î·È ÁÈ· Ó¤Â˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÓ¤Ú-ÁÂÈ·˜ ÌÂ Î·‡ÛË ÏÈÁÓ›ÙË ‹ ÏÈı¿ÓıÚ·Î·, ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È Ë ¯Ú‹ÛË Â›ÙÂ ∏/ºÂ›ÙÂ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚˆÓ ÁÈ· fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ, ÂÓÒÔÈ ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓÂ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÛÂ Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È ÌÈÎÚfi-ÙÂÚÂ˜ ·fi 30 mg/m3. √È Î˘ÎÏÒÓÂ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Î·˘Û·¤-ÚÈ· Ô˘ ÌÂÙ·Ê¤ÚÔ˘Ó Ù¤ÊÚ· ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ ÎfiÎÎÔ˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘ ·fi 2-3 Ìm. √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ÌÂ ∏/º ÌÔÚÂ› Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ ÈÎ·ÓÔÔÈË-ÙÈÎ¿ ÌfiÓÔ fiÙ·Ó ¤¯Ô˘ÌÂ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÛÎfiÓË˜ ÌÂ ÌÈÎÚfi Ì¤ÁÂıÔ˜ÎfiÎÎÔ˘, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÈÙ¿ÌÂÓÔ˘ ÎˆÎ.

™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ Â˘Úˆ·˚Î¤˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ (µ¢∆),ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È Ë ¯Ú‹ÛË Â›ÙÂ ∏/º Â›ÙÂ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚˆÓ ·fi ‡Ê·ÛÌ·. √È Î˘-ÎÏÒÓÂ˜ Î·È ÔÈ ÌË¯·ÓÈÎÔ› Û˘ÏÏ¤ÎÙÂ˜ ·fi ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·Èµ¢∆, ·ÏÏ¿ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ˆ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎÔ‡Î·ı·ÚÈÛÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙË ‰›Ô‰Ô ÙˆÓ Î·˘Û·ÂÚ›ˆÓ. ∏ ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ ∏/ºıÂˆÚÂ›Ù·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‹ ›ÛË ·fi 99,5% Î·È Ë ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ Û·ÎÎfi-ÊÈÏÙÚˆÓ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‹ ›ÛË ·fi 99,95%. √È ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓÂ˜Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙÂ˜ ‰ÂÓ ı· Ú¤-ÂÈ Ó· Ì·˜ ÍÂÓ›˙Ô˘Ó, ÁÈ·Ù› ÔÊÂ›ÏÔÓÙ·È ÛÙÔ ÌË¯·ÓÈÛÌfi ·ÔıÂ›ˆÛË˜ÙˆÓ Î·˘Û·ÂÚ›ˆÓ Ô˘ Ô‰ËÁÂ› ÛÂ ÌÂÈˆÌ¤ÓÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ43.

145

(¶ËÁ‹: EIPPCB, 2005)

¢À¡∞ªπ∫√∆∏∆∞(MWth)

∞¡∆πƒƒÀ¶∞¡∆π∫∏∆∂Ã¡√§√°π∞

ª∂∆ƒ√Àª∂¡∂™ ™À°∫∂-¡∆ƒø™∂π™ TSP (mg/Nm3)

50-100

100-300

>300

5-20

5-20

5-10

5-20

5-30

5-25

5-20

5-20

∏/º ‹ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·

∏/º ‹ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·,·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ ÙÂ-¯ÓÔÏÔÁ›· Î·‡ÛË˜, ÛÂÛ˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ·Ô-ıÂ›ˆÛË Î·˘Û·ÂÚ›ˆÓ

∏/º ‹ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·,·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ ÙÂ-¯ÓÔÏÔÁ›· Î·‡ÛË˜, ÛÂÛ˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂ ·Ô-ıÂ›ˆÛË Î·˘Û·ÂÚ›ˆÓ

∏/º ‹ Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·

µ∂§∆π™∆∂™ ¢π∞£∂™πª∂™ ∆∂Ã¡π∫∂™ °π∞ ∆∏¡ ∂Àƒø¶∏ ∫∞πª∂∆ƒ√Àª∂¡∂™ ™À°∫∂¡∆ƒø™∂π™ √§π∫ø¡ ∞πøƒ√Àª∂¡ø¡ ™øª∞∆π¢πø¡

(Total Suspended Particles, TSP)

¡¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÀÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜

43. EIPPCB, 2005. European Integrated Pollution Prevention and Control Bureau(EIPPCB), Best available techniques (BAT) for the combustion of coal andlignite, http://natura.minenv.gr/batelv/Docs/lcp_Coal&Lignite_BAT.pdf

146

∆· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· Î·È ÌÂÈÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ∏/º ÛÂÛ¯¤ÛË ÌÂ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ Û˘ÛÎÂ˘¤˜ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Â›Ó·È44:

¶ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù·

ñ ¶ÔÏ‡ ˘„ËÏ¤˜ ·Ô‰fiÛÂÈ˜, ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ÔÏ‡ ÌÈÎÚ¿ ÛˆÌ·Ù›‰È·.

ñ ªÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ fiÁÎÔ˘˜ ·ÂÚ›Ô˘ ÌÂ¯·ÌËÏ‹ ÙÒÛË ›ÂÛË˜.

ñ •ËÚ‹ Û˘ÏÏÔÁ‹ ÔÏ‡ÙÈÌˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ ‹ ˘ÁÚ‹ Û˘ÏÏÔÁ‹ ÁÈ· Î·ÓÔ‡˜Î·È ÔÌÈ¯ÏÒÌ·Ù·.

ñ ªÔÚÔ‡Ó Ó· Û¯Â‰È·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÌÈ· ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓË ÂÚÈÔ¯‹ ıÂÚÌÔ-ÎÚ·ÛÈÒÓ ·ÂÚ›Ô˘.

ñ Ã·ÌËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÈ˜ ÔÏ‡ ˘„ËÏ¤˜ ·Ô-‰fiÛÂÈ˜.

ªÂÈÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù·

ñ À„ËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ Â¤Ó‰˘ÛË˜.

ñ ¢ÂÓ ÂÏ¤Á¯Ô˘Ó ÂÎÔÌ¤˜ ·ÂÚ›ˆÓ.

ñ Ÿ¯È ÔÏ‡ Â˘¤ÏÈÎÙ· ÛÂ ÌÂÙ·‚ÔÏ¤˜ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ·fiÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ı· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ·ıÔ‡Ó.

ñ ∫·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÔÏ‡ ¯ÒÚÔ.

ñ ∂›Ó·È Èı·Ófi Ó· ÌË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÂ ÛˆÌ·Ù›‰È· ÌÂ ÔÏ‡ ˘„ËÏ‹ÂÈ‰ÈÎ‹ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË.

44. CoÔper, C.D., Alley, F.C., 2004. ŒÏÂÁ¯Ô˜ ·¤ÚÈ·˜ Ú‡·ÓÛË˜ - ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ·ÓÙÈÚ-Ú˘·ÓÙÈÎ‹˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ ∆˙ÈfiÏ·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË

µπ√ª∏Ã∞¡π∞: ¶∞ƒ∞°ø°∏ ∂¡∂ƒ°∂π∞™∫∞π ∂∫¶√ª¶∂™ ¢π∂ƒ°∞™πø¡

ªÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÛÂ ·˘Ù¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘ÓÛÙfi¯Ô ÙË ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ Î·È ·˘Ù¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÛÙfi¯Ô ÙË‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÛˆÌ·ÙÈ‰È·ÎÒÓ Ú‡ˆÓ. √È ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘ÓÛÙË ‰¤ÛÌÂ˘ÛË ÛˆÌ·ÙÈ‰È·ÎÒÓ Ú‡ˆÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó Û˘ÓÔÙÈÎ¿ÛÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ. ™ÙÔ ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ·˘Ùfi ı· ·ÚÔ˘-ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Û˘ÓÔÙÈÎ¿ ÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙË ‰¤ÛÌÂ˘-ÛË ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ ÛÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›Â˜Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÔ› ÎÏ¿‰ÔÈ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜,fiˆ˜ Ë ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Î·È Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·.

∆∂Ã¡√§√°π∂™ ∂¶∂•∂ƒ°∞™π∞™ ∞∂ƒπø¡ ƒÀ¶ø¡

∞ÔÚÚfiÊËÛË ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ÚÂ‡Ì·Ù· ˘ÁÚÔ‡

∆Ô ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì· Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÂÈ Ú‡Ô˘˜ ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ˘ÁÚfi ÛÙÔÔÔ›Ô Ô Ú‡Ô˜ Â›Ó·È ‰È·Ï˘Ùfi˜. √ Ú‡Ô˜ ÂÚÓ¿ÂÈ ·fi ÙËÓ ·¤ÚÈ· ÛÙËÓ˘ÁÚ‹ Ê¿ÛË Î·È, ¤ÙÛÈ, ÙÔ ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì· ··ÏÏ¿ÛÛÂÙ·È ·fi ÙÔ Ú‡Ô.∞Ó Î·È Ë ‚·ÛÈÎ‹ ·Ú¯‹ Ê·›ÓÂÙ·È ·Ï‹, ÔÈ ·Ú¯¤˜ Ô˘ ‰È¤Ô˘Ó ÙÔ Û¯Â-‰È·ÛÌfi Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ‡ÚÁˆÓ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ Â›Ó·È ÔÏ‡-ÏÔÎÂ˜ Î·È ··ÈÙÔ‡Ó ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤ÓÂ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜. √È ‡ÚÁÔÈ ·ÔÚÚfi-ÊËÛË˜ ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏ¤˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜. ∏ ‰ÈÂÚÁ·Û›· ÌÔÚÂ› Ó· ÂÊ·ÚÌfi-˙ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÌÂ Î·‡ÛËÁ·È·ÓıÚ¿ÎˆÓ (ÏÈÁÓ›ÙË) ‹ Ì·˙Ô‡Ù.

√È ‡ÚÁÔÈ ·ÔÚÚfiÊËÛË˜ Â›Ó·È, Û˘Ó‹ıˆ˜, Î˘ÏÈÓ‰ÚÈÎÔ›, ÌÂ ÔÚÈÛÌ¤-ÓÂ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ‡„Ô˘˜ Î·È ‰È·Ì¤ÙÚÔ˘, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙË‰ÈÂÚÁ·Û›·. ¶ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÂÈ‰ÈÎ¿ ÏËÚˆÙÈÎ¿ ˘ÏÈÎ¿, ÌÂ ÛÙfi-¯Ô ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙË˜ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·˜ Â·Ê‹˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙË˜ ·¤ÚÈ·˜ Î·È ÙË˜˘ÁÚ‹˜ Ê¿ÛË˜. ∏ ·Î¿ı·ÚÙË ·¤ÚÈ· Ê¿ÛË ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÂ›Ù·È ·fi ÙÔÓ ˘ı-Ì¤Ó· ÙÔ˘ ‡ÚÁÔ˘ Î·È ‰È¤Ú¯ÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ‡ÚÁÔ˘ Ô˘ÂÚÈ¤¯ÂÈ ÙÔ ÏËÚˆÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi. ∏ ˘ÁÚ‹ Ê¿ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· Â›Ó·È ÂÈ-ı˘ÌËÙ‹ Ë ÔÛÔÙÈÎ‹ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ·¤ÚÈÔ˘ Ú‡Ô˘ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÂ›Ù·È

147

6.3

148

·fi ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ ‡ÚÁÔ˘ ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÚÔ‹. ∞fi ÙËÓ ÎÔÚ˘-Ê‹ ÙÔ˘ ‡ÚÁÔ˘ ÂÍ¤Ú¯ÂÙ·È Ë Î·ı·Ú‹ ·¤ÚÈ· Ê¿ÛË. ∞fi ÙÔÓ ˘ıÌ¤-Ó· ÙÔ˘ ‡ÚÁÔ˘ ÂÍ¤Ú¯ÂÙ·È Ë ·Î¿ı·ÚÙË ˘ÁÚ‹ Ê¿ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ¤¯ÂÈÌÂÙ·ÊÂÚıÂ›, Î·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÔÛÔÙÈÎ¿, Ô Ú‡Ô˜.

¶ÚÔÛÚfiÊËÛË ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ ÛÙÂÚÂ¿

∏ ÚÔÛÚfiÊËÛË Â›Ó·È ÎÏ·ÛÈÎ‹ ‰ÈÂÚÁ·Û›· Î·È ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Î‡ÚÈ· ÁÈ·ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ, Ô˘ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·ÈÎ·È ÙË ÌÂ›ˆÛË ÔÛÌÒÓ ÛÂ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¿ ·¤ÚÈ· ÚÂ‡Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ·ÙËÓ ·Ó¿ÎÙËÛË ‰È·Ï˘ÙÒÓ. ∏ ‰ÈÂÚÁ·Û›· ÏÂÔÓÂÎÙÂ›, ‰ÈfiÙÈ ·ÔÊÂ‡ÁÂ-Ù·È Ë Î·‡ÛË ÙˆÓ Ú‡ˆÓ, Â›Ó·È ÂÊ·ÚÌfiÛÈÌË Î·È ·Ô‰ÔÙÈÎ‹ ÛÂ ÌÈÎÚ¤˜Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÂ ·¤ÚÈ· ÚÂ‡Ì·Ù· Î·È ÚÔÛÊ¤ÚÂÈ ÙË ‰˘-Ó·ÙfiÙËÙ· ·Ó¿ÎÙËÛË˜ ÙÔ˘ Ú‡Ô˘. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÚÔÛÚfiÊËÛË, Ô ·¤ÚÈÔ˜ Ú‡-Ô˜ ÌÂÙ·Ê¤ÚÂÙ·È ·fi ÙËÓ ·¤ÚÈ· Ê¿ÛË ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÂÓfi˜ ÛÙÂÚÂÔ‡,fiÔ˘ ÌÔÚÂ› Ó· Û˘ÁÎÚ·ÙÂ›Ù·È ¿Óˆ ÛÂ ·˘Ù‹ ÌÂ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜.∞Ó Ë ÚÔÛÚfiÊËÛË Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎ‹, ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Û˘ÁÎÚ¿ÙËÛË˜ Â›Ó·È Û¯Â-ÙÈÎ¿ ·ÛıÂÓÂ›˜ Î·È Ë ÚfiÊËÛË ÌË ÂÈ‰ÈÎ‹. ∞Ó Ë ÚÔÛÚfiÊËÛË Â›Ó·È ¯ËÌÈ-Î‹, Â›Ó·È ÂÈ‰ÈÎ‹ Î·È ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ Â›Ó·È ÈÛ¯˘Ú¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ¯ËÌÈÎÔ‡‰ÂÛÌÔ‡, Î·È ÌÔÚÂ› Ó· ıÂˆÚËıÂ› ˆ˜ ¯ËÌÈÎ‹ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË.

√È ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Â›Ó·È ÛÙ‹ÏÂ˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ ‰È·ÛÙ¿-ÛÂˆÓ Ô˘ Î·ıÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÚÔ˜ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ·ÂÚ›ˆÓ. √È ÛÙ‹ÏÂ˜ ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È ÁÂÌÈÛÌ¤ÓÂ˜ ÌÂ Î·Ù¿Ï-ÏËÏË ÔÛfiÙËÙ· ÚÔÛÚÔÊËÙ‹. ∆Ô ÚÔ˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ·¤ÚÈÔ ‰ÈÔ¯Â-ÙÂ‡ÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË Î·È ÙËÓ «ÎÏ›ÓË», fiˆ˜ Ï¤ÁÂÙ·È, ÙÔ˘ÚÔÛÚÔÊËÙ‹. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘, Ô ·¤ÚÈÔ˜ Ú‡Ô˜ Û˘ÁÎÚ·ÙÂ›Ù·È·fi ÙÔÓ ÚÔÛÚÔÊËÙ‹ Î·È ÙÔ ·¤ÚÈÔ ÚÂ‡Ì· ÂÍ¤Ú¯ÂÙ·È ··ÏÏ·ÁÌ¤ÓÔ·fi ÙÔ Ú‡Ô. ŸÙ·Ó Ë ÛÙ‹ÏË ÎÔÚÂÛÙÂ›, ÛÙÈ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÂÚÈÙÒ-ÛÂÈ˜ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·Ó·Á¤ÓÓËÛË˜ Î·È Â·Ó·¯ÚËÛÈÌÔÔ›Ë-Û‹˜ ÙË˜, Î·ıÒ˜ Î·È ·Ó¿ÎÙËÛË˜ ÙÔ˘ ÚÔÊËÌ¤ÓÔ˘ Ú‡Ô˘. ∆Ô ÙÂÏÂ˘-Ù·›Ô ÚÔÛÊ¤ÚÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·Ó·Î‡ÎÏˆÛË˜ ÙÔ˘ Ú‡Ô˘. ∞˘Ùfi, Ì·˙›ÌÂ ÙËÓ Â˘ÂÏÈÍ›· ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙË˜ ÚÔÛÚfiÊËÛË˜ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ Â‡ÚÔ˜Ú‡ˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÎÏ›Ì·Î·˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ÛËÌ·ÓÙÈ-ÎfiÙÂÚ· ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÚÔÛÚfiÊËÛË˜. ∏ ·Ó·Á¤Ó-

ÓËÛË ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È Â›ÙÂ ıÂÚÌÈÎ‹ Â›ÙÂ ˘fi ÎÂÓfi, ÔfiÙÂ Ô Ú‡Ô˜ ‹ÔÈ Ú‡ÔÈ ÂÎÚÔÊÒÓÙ·È ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÚfiÊËÛË ˘fi ÎÂÓfi,Û˘¯Ó¿ ·Ó·ÎÙ¿Ù·È ÚÔ˚fiÓ ·ÍÈfiÏÔÁË˜ Î·ı·ÚfiÙËÙ·˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ¿Ú-¯ÂÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ¯Ú‹ÛË˜ ‰ÈÏ‹˜ ‰È¿Ù·ÍË˜ fiÙ·Ó ··ÈÙÂ›Ù·È Û˘ÓÂ¯‹˜ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙË˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜, ÒÛÙÂ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ·Ó·Á¤ÓÓËÛË˜ÙË˜ Ì›·˜ ÛÙ‹ÏË˜ Ó· ¤¯ÂÈ ÙÂıÂ› ÛÂ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ë ‰Â‡ÙÂÚË.

∆· ˘ÏÈÎ¿ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ÚÔÛÚÔÊËÙ¤˜ Â›Ó·È ÁÂÓÈÎ¿ ˘ÏÈ-Î¿ ÌÂ ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ·Ó¿ ÌÔÓ¿‰· Ì¿˙·˜. ∆¤ÙÔÈ· ˘ÏÈÎ¿ Â›Ó·È ÔÂÓÂÚÁfi˜ ¿ÓıÚ·Î·˜, Ë ÂÓÂÚÁfi˜ ·ÏÔ˘Ì›Ó·, ÔÈ ˙ÂfiÏÈıÔÈ Î·È Ë silica gel.

√ ÂÓÂÚÁfi˜ ¿ÓıÚ·Î·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ Â‡ÚÔ˜ ÔÚÁ·ÓÈ-ÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ: ∞ÚˆÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ‰È·Ï‡ÙÂ˜, ÔÏ˘˘ÚËÓÈÎÔ‡˜ ˘‰ÚÔÁÔ-Ó¿ÓıÚ·ÎÂ˜, ¯ÏˆÚÈˆÌ¤ÓÔ˘˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜, Ê·ÈÓfiÏÂ˜, ·ÏÂÈ-Ê·ÙÈÎ¤˜/·ÚˆÌ·ÙÈÎ¤˜ ·Ì›ÓÂ˜, ·ÔÚÚ˘·ÓÙÈÎ¿, ‰È·Ï˘Ù¿ ÔÚÁ·ÓÈÎ¿¯ÚÒÌ·Ù·, Î·‡ÛÈÌ·, ¯ÏˆÚÈˆÌ¤ÓÔ˘˜ ‰È·Ï‡ÙÂ˜, ·ÏÂÈÊ·ÙÈÎ¿ Î·È ·Úˆ-Ì·ÙÈÎ¿ ÔÍ¤·.

∏ ÂÓÂÚÁfi˜ ·ÏÔ˘Ì›Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ˘ÁÚ·-Û›·˜ ·fi ·¤ÚÈ· ÚÂ‡Ì·Ù· Î·È ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ¿ÏÏÂ˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜.

√È ˙ÂfiÏÈıÔÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÂÓÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ıÂ›Ô˘, ÌÂÚÎ·Ù·ÓÒÓ, ·ÏÎÔÔÏÒÓ, ˘‰ÚÔıÂ›Ô˘ Î·È ÊÔÚÌ·Ï‰Â˛‰Ë˜.

∏ silica gel ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÙÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ,ÁÈ· ÙËÓ Í‹Ú·ÓÛË ·¤ÚÈˆÓ ÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ıÂ›Ô˘·fi ·¤ÚÈ· ÚÂ‡Ì·Ù·.

¢ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ÔÍÂ›‰ˆÛË˜ ‹ Î·‡ÛË˜

√È ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÔÍÂ›‰ˆÛË˜ ‹ Î·‡ÛË˜ Â›Ó·È Î·Ù·ÛÙÚÂÙÈÎ¤˜ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜ Î·È ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ fiÙ·Ó Ù· ·¤ÚÈ· ÚÂ‡-Ì·Ù· Â›Ó·È ÏÔ‡ÛÈ· ÛÂ Ô˘Û›Â˜-Ú‡Ô˘˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÔÙÂÏ¤-ÛÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ Î·˘Û›ÌÔ˘. √È Î·‡ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ÌÔÚÔ‡ÓÓ· Á›ÓÔ˘Ó Â›ÙÂ ÛÂ ·ÏÔ‡˜ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Á˘ÌÓ‹˜ ÊÏfiÁ·˜ Â›ÙÂ ÛÂ ‰È¿-ÊÔÚÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÔÏ˘ÏÔÎfiÙÂÚÔ˘˜ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜. ∫ÔÈÓfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-ÛÙÈÎfi fiÏˆÓ Â›Ó·È fiÙÈ ·¤Ú·˜ Î·È Î·‡ÛÈÌÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó·

149

150

Î·Ô‡Ó ÔÈ Ú‡ÔÈ ÛÂ ‰ÈÂÚÁ·Û›· ˘„ËÏ‹˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜. √È ÊÏfiÁÂ˜ ÔÈÔÔ›Â˜ Î·›ÓÂ ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ Î·ÌÈÓ¿‰ˆÓ ‰È˘ÏÈÛÙËÚ›ˆÓ Â›Ó·È ·Ú¿-‰ÂÈÁÌ· Ù¤ÙÔÈˆÓ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ Î·‡ÛË˜ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ Ô˘ÛÈÒÓ. ¶ÏÂÔÓÂ-ÎÙ‹Ì·Ù· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ë Ï‹ÚË˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ÙˆÓ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ Î·È Ë Èı·Ó‹ ·Ó¿ÎÙËÛË ıÂÚÌfiÙËÙ·˜ ·fiÙËÓ Î·‡ÛË. ªÂÈÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ ˘„ËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ ÂÁÎ·Ù¿-ÛÙ·ÛË˜ Î·È ÙÔ ˘„ËÏfi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÎfiÛÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Î‡ÚÈ· Ë Èı·Ófi-ÙËÙ· ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÌÂ ¿ÏÏÔ˘˜ Ú‡Ô˘˜.

√È Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ù˘¯ıÂ› Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÂ› ÁÈ· ÙËÓÎ·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ ·fi ·¤ÚÈ· ÚÂ‡Ì·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó·Ù·ÍÈÓÔÌËıÔ‡Ó ÛÙÈ˜ ÂÍ‹˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜: ·ÏÔ› Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Á˘ÌÓ‹˜ ÊÏfi-Á·˜, Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Á˘ÌÓ‹˜ ÊÏfiÁ·˜ ÌÂ ·Ó¿ÎÙËÛË ıÂÚÌfiÙËÙ·˜ Î·È Î·˘-ÛÙ‹ÚÂ˜ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË˜ Î·È Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÔ› Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜. √È Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ ÌÂ·Ó¿ÎÙËÛË ıÂÚÌfiÙËÙ·˜ Î¿ÓÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚË ‰È·¯Â›ÚÈÛË Î·È ÂÚÈÔÚ›-˙Ô˘Ó ÙË Û·Ù¿ÏË ÙË˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÁÈ·Î¿ÔÈ· ¯Ú‹ÛË. ∆¤ÏÔ˜, ÔÈ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎÔ› Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ (ÌÂ ¯Ú‹ÛË ·ÏÏ·-‰›Ô˘ ‹ ÏÂ˘ÎÔ¯Ú‡ÛÔ˘ ˆ˜ Î·Ù·Ï‡ÙË) ÏÂÔÓÂÎÙÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ¤Ó·-ÓÙÈ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ, ‰ÈfiÙÈ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ ÌÂÈˆÌ¤ÓÔ ¯ÚfiÓÔ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙˆÓ·ÂÚ›ˆÓ ÛÙÔ ı¿Ï·ÌÔ ÙË˜ Î·‡ÛË˜, ÛÂ ÌÂÈˆÌ¤ÓË ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ÙË˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË˜ Î·È ÌÂÁ¿ÏË ·fi‰ÔÛË,ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ÙÔ˘ 95-98%.

T™IMENTOBIOMHXANIA

√È ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘ Â›ÙÂ ¤¯Ô˘Ó Û¯Â‰È·-ÛÙÂ› ÂÍ ·Ú¯‹˜, ‚¿ÛÂÈ ˘„ËÏÒÓ ÚÔ‰È·ÁÚ·ÊÒÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜ ·Ú·-ÁˆÁ‹˜, Â›ÙÂ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·‚·ıÌÈÛÙÂ› ÚfiÛÊ·Ù·. ªÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÍÔÈÎÔ-ÓfiÌËÛË ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÎÏ›ÓÎÂÚ Î·È ÙËÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ, ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÙÛÈÌÂÓÙÔ‚ÈÔÌË¯·Ó›·:

ñ ÃÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ë ÍËÚ¿ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÎÏ›ÓÎÂÚ.

ñ ∫·Ù·‚¿ÏÏÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÁÈ· ÙË ÛÙ·ıÂÚ‹ Î·È ÔÌ·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·ÙˆÓ ¶∫ (ÂÚÈÛÙÚÔÊÈÎÒÓ ÎÏÈ‚¿ÓˆÓ).

ñ °›ÓÂÙ·È ÚÔÔÌÔÁÂÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ.

ñ ∂Í·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ë ÛÙ·ıÂÚ‹ ÙÚÔÊÔ‰ÔÛ›· Î·˘Û›ÌÔ˘ Î·È Ê·Ú›Ó·˜ÛÙÔ˘˜ ¶∫.

ñ ÃÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÚÔıÂÚÌ·ÓÙ‹˜ 4-5 ÛÙ·‰›ˆÓ Î˘ÎÏÒÓˆÓ Î·È ÚÔ-·Û‚ÂÛÙÔÔÈËÙ‹˜.

ñ ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Î·‡ÛË˜ Î·Ù¿ ÛÙ¿‰È·.

ñ °›ÓÔÓÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ‰È·Ù‹ÚËÛË ¯·ÌËÏÒÓ ıÂÚÌÔÎÚ·ÛÈÒÓÊÏfiÁ·˜.

ñ °›ÓÔÓÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ‰È·Ù‹ÚËÛË ¯·ÌËÏÒÓ ÂÈ¤‰ˆÓ ÂÚ›Û-ÛÂÈ·˜ ÔÍ˘ÁfiÓÔ˘ ÛÙÔÓ ·¤Ú· Î·‡ÛË˜.

ñ ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÂ ÔÏÏ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ ¯·ÌËÏÒÓÂÎÔÌÒÓ NOx.

ñ ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È „‡ÎÙÂ˜ ÎÏ›ÓÎÂÚ Ù‡Ô˘ ÂÛ¯¿Ú·˜ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜.

ñ °›ÓÂÙ·È ·Ó¿ÎÙËÛË ıÂÚÌfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ „‡ÍË˜ ÎÏ›ÓÎÂÚ.

ñ ∆· ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· ¤¯Ô˘Ó ÂÁÎ·Ù·ÛÙ‹ÛÂÈ ÚÔËÁÌ¤Ó· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·˘Ùfi-Ì·ÙÔ˘ ÂÏ¤Á¯Ô˘ ÙˆÓ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈÒÓ.

ñ ∂Ê·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È Ì¤ÙÚ· ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡ ‰È¿¯˘ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÎfiÓË˜.

¶ÈÔ ·Ó·Ï˘ÙÈÎ¿, ÛÂ fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓN√x, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ‹‰Ë ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜∆Â¯ÓÈÎ¤˜ (µ¢∆) ·Ú·ÁˆÁ‹˜. °ÂÓÈÎ¿, ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔÓÙ·È ÂÎÔÌ¤˜350-1.250 mg/m3 ÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÂ˜ ÙÈÌ¤˜ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÎÏÈ-‚¿ÓÔ˘˜ ·Ï·È¿˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜.

ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ SO2, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÏfiÁˆ ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ¯ÚËÛÈ-ÌÔÔÈÔ‡ÌÂÓˆÓ ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ, ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ Î¿ÔÈÔÚfi‚ÏËÌ·. √È ÂÎÔÌ¤˜ Â›Ó·È ÌÈÎÚfiÙÂÚÂ˜ ·fi 100 mg/¡m3, ÒÛÙÂfiÚÈ· Î¿Ùˆ ÙˆÓ 200 mg/¡m3 Ó· ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ È‰È·›ÙÂÚ·Ì¤ÙÚ· Î·È ÎfiÛÙÔ˜.

∆¤ÏÔ˜, Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙË ÛÎfiÓË, fiÏÂ˜ Û¯Â‰fiÓ ÔÈ ÌÔÓ¿‰Â˜ ‹‰Ë ‰È·ı¤-ÙÔ˘Ó ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ µ¢∆. ∂Ê·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È, ÁÂÓÈ-

151

152

Î¿, fiÏÂ˜ ÔÈ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ·ÓÙÈÚÚ‡·ÓÛË˜ (·ÔÎÔÓ›ˆÛË˜) Ô˘ Û˘ÓÂ¿-ÁÔÓÙ·È ÙËÓ ÂÏ¿ÙÙˆÛË ÙfiÛÔ ÙˆÓ ÛÙ·ıÂÚÒÓ (·fi ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜), fiÛÔÎ·È ÙˆÓ ‰È¿¯˘ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÎfiÓË˜. °È· ÙËÓ ·ÔÎÔÓ›ˆÛË ÙˆÓÛÙ·ıÂÚÒÓ ÂÎÔÌÒÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È, Î˘Ú›ˆ˜, Û·ÎÎfiÊÈÏÙÚ· Î·ÈËÏÂÎÙÚÔÛÙ·ÙÈÎ¿ Ê›ÏÙÚ· ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏË˜ ·fi‰ÔÛË˜.

¢IY§I™THPIA

∆· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó È‰È·›ÙÂÚ· Û‡ÓıÂÙÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÏËıÒÚ· ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÌÔÓ¿‰ˆÓ. ™Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹-ÚÈ·, Ë ·ÓÙÈÚÚ˘·ÓÙÈÎ‹ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ÂÛÙÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ ıÂ›Ô˘ Î·È ÙÔÓ¤ÏÂÁ¯Ô ÂÎÔÌÒÓ VOC.

∆Ô SO2 ÂÎÏ‡ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÊÔ‡ÚÓÔ˘˜ Î·È Ï¤‚ËÙÂ˜, ·fi ÙÔÓ ·Ó·-ÁÂÓÓËÙ‹ ÙË˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹˜ ‰È¿Û·ÛË˜, ÙÈ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·Ó¿-ÎÙËÛË˜ ıÂ›Ô˘, ÙÔ˘˜ ˘ÚÛÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜.

∆Ô H2S ÂÎÏ‡ÂÙ·È ·fi ÙË ÌÔÓ¿‰· Î·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹˜ ‰ÚÔÁÔÓÔ·ÔıÂ›ˆÛË˜.

∂ÎÏ‡ÛÂÈ˜ VOC ¤¯Ô˘ÌÂ ÛÙÈ˜ ‰ÂÍ·ÌÂÓ¤˜ ÚÒÙˆÓ ÏÒÓ Î·È ÚÔ˚fiÓÙˆÓ,Î·Ù¿ ÙÈ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ÊÔÚÙÔÂÎÊfiÚÙˆÛË˜, ÛÙÔ˘˜ ÂÏ·ÈÔ‰È·¯ˆÚÈÛÙ¤˜,ÛÂ ÊÏ¿ÓÙ˙Â˜, ·ÓÙÏ›Â˜ Î·È ¿ÏÏ· ÛÙÔÈ¯Â›· ÙÔ˘ ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡.

∏ Û˘Ì‚·ÙÈÎ‹ ˘‰ÚÔÁÔÓÔ·ÔıÂ›ˆÛË Â›Ó·È Ë ÈÔ ‰È·‰Â‰ÔÌ¤ÓË Ì¤ıÔ-‰Ô˜ ·ÔıÂ›ˆÛË˜ Î·È ·˘Ù‹ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î·Ù¿ ÎfiÚÔÓ ÛÙ· ÂÏÏË-ÓÈÎ¿ ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ˘‰ÚÔÁfiÓˆÛË˜ ‹ ˘‰ÚÔ-ÁÔÓÔÎ·ÙÂÚÁ·Û›·˜ ·ÚÔ˘Û›· Î·Ù·Ï‡ÙË, Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Â˘Ú¤-ˆ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ê·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ·fi Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ‰È‡ÏÈÛË˜ ÙÔ˘ ·ÚÁÔ‡ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ fiˆ˜ Â›Ó·È Ë ‚ÂÓ˙›ÓË, ÙÔ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ, ÙÔ Î·‡ÛÈÌÔ ·ÂÚÈˆ-ıÔ˘Ì¤ÓˆÓ, Ë ÎËÚÔ˙›ÓË, ÙÔ ÓÙ‹˙ÂÏ Î·È ÙÔ ‚·Ú‡ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ. ∏ ‰È·‰È-Î·Û›· ˘‰ÚÔÁÔÓÔ·ÔıÂ›ˆÛË˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ÁÈ· ÙË‰¤ÛÌÂ˘ÛË Î·È ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ˘ ·¤ÚÈÔ˘ H2S, ÙÔ ÔÔ›ÔÙÂÏÈÎ¿ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È ÛÂ ÛÙÔÈ¯ÂÈ·Îfi ıÂ›Ô (‰ÈÂÚÁ·Û›· Clauss).

°È· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙË˜ ‰È·Ê˘Á‹˜ VOC ·fi Ù· ‰È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ· ÂÙÚÂ-Ï·›Ô˘, ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤-

ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙËÓ Ô‰ËÁ›· 96/61/∂∫ (IPPC). ∞˘Ù¤˜ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·ÚÂÌ‚¿ÛÂÈ˜ ÚÈÓ, Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹ ‰È·‰ÈÎ·-Û›· Î·È ÌÂÙ¿ ·fi ·˘Ù‹Ó. ∆¤ÙÔÈ· Ì¤ÙÚ· Â›Ó·È Ë ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÎÏÂÈÛÙÒÓÎ˘ÎÏˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙÈ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÂÚ›ˆÓ, ÂÎÙfiÓˆÛË ·ÂÚ›ˆÓ ·fi ·ÛÊ·-ÏÈÛÙÈÎ¤˜ ‰ÈÎÏ›‰Â˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ˘ÚÛÔ‡˜, ÙÔÔı¤ÙËÛË ‰Â˘ÙÂÚÔÙ·ÁÒÓÊÚ·ÁÒÓ ÛÙÈ˜ ‰ÂÍ·ÌÂÓ¤˜ ÏˆÙ‹˜ ÔÚÔÊ‹˜, ÙÔÔı¤ÙËÛË ÏˆÙÒÓ ÛÎÂ-¿ÛÙÚˆÓ ÛÙÔ˘˜ ÂÏ·ÈÔ‰È·¯ˆÚÈÛÙ¤˜ Î·È ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜·Ó¿ÎÙËÛË˜ ·ÙÌÒÓ ÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi ÊfiÚÙˆÛË˜ ‚˘ÙÈÔÊfiÚˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ,·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÊfiÚÙˆÛË˜ ÙˆÓ ‚˘-ÙÈÔÊfiÚˆÓ ·fi ÙÔÓ ˘ıÌ¤Ó·, ¤ÏÂÁ¯Ô˜ Î·Ï‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·˘ÛÙ‹-ÚˆÓ Î·È ÏÂ‚‹ÙˆÓ, ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÌÂÙÚ‹ÛÂˆÓ Î·È Î·Ù·ÁÚ·ÊÒÓ ÙˆÓ ·¤-ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ, ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙÔ˘ ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡ ÌÂ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜·Ó›¯ÓÂ˘ÛË˜ ‰È¿¯˘ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ.

153

∞πøƒ√Àª∂¡∞ ™øª∞∆π¢π∞

∫ÂÓÙÚÈÎ¤˜ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜

µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜

∫ÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜

ªÂÁ¿ÏÔ >5Ìm

ªÂÁ¿ÏÔ >5 Ìm

ªÈÎÚfi

∫˘ÎÏÒÓÂ˜

∫˘ÎÏÒÓÂ˜ Î·È ÔÏ-Ï·ÏÔ› Î˘ÎÏÒÓÂ˜

¶Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·ÂÚ›ˆÓ

™·ÎÎfiÊÈÏÙÚ·

∏ÏÂÎÙÚfiÊÈÏÙÚ·

∫·‡ÛÈÌ· ˘„ËÏ‹˜ÔÈfiÙËÙ·˜-ÎÈÓËÙ‹ÚÂ˜ÌÂ Î·Ù¿ÏÏËÏÂ˜ÚÔ‰È·ÁÚ·Ê¤˜

ª∂£√¢√π ∫∞π ∆∂Ã¡√§√°π∂™ ∂§∂°Ã√À ∆∏™ ∞∆ª√™º∞πƒπ∫∏™ ƒÀ¶∞¡™∏™

™Ù·ıÂÚ¤˜ ¶ËÁ¤˜ ª¤ÁÂıÔ˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ TÂ¯ÓÔÏÔÁ›·

154

AEPIOI PY¶OI

∫ÂÓÙÚÈÎ¤˜ıÂÚÌ¿ÓÛÂÈ˜

µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜

∫ÈÓËÙ¤˜ ËÁ¤˜

CO, SO2

√ÚÁ·ÓÈÎ¤˜ ÂÓÒÛÂÈ˜ VOC, ‰È·Ï‡ÙÂ˜, H2S

¶ÏÔ‡ÛÈ· Ì›ÁÌ·Ù·ÔÚÁ·ÓÈÎÒÓÂÓÒÛÂˆÓ

CO

SO2

NO¯

CO, NO¯, HC

∆‹ÚËÛË ÚÔ‰È·ÁÚ·-ÊÒÓ ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·˘Û›-ÌÔ˘ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ

∞ÓÙÈ‰Ú·ÛÙ‹ÚÂ˜-ÛÙ‹ÏÂ˜ÚÔÛÚfiÊËÛË˜ ÌÂ ‰È¿-ÊÔÚÔ˘˜ ÚÔÛÚÔÊËÙ¤˜

∫·‡ÛË-ÔÍÂÈ‰ˆÙÈÎ‹Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÛÂ Î·˘ÛÙ‹-ÚÂ˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ Ù‡ˆÓ

∫·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ ÂÈ‰ÈÎÒÓÚÔ‰È·ÁÚ·ÊÒÓ ÌÂÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·˘ÍËÌ¤ÓË·fi‰ÔÛË ÁÈ· Û¯ËÌ·ÙÈ-ÛÌfi CO2+H2O

∞ÔıÂ›ˆÛË Î·˘Û›ÌˆÓ

¶·Ú·ÁˆÁ‹ ıÂÈÈÎÔ‡ÔÍ¤Ô˜: ÏÔ‡ÛÈ· ··¤-ÚÈ· ÛÂ SO2 fiˆ˜ ÛÙËÌÂÙ·ÏÏÔ˘ÚÁ›· ıÂÈÔ‡-¯ˆÓ ÔÚ˘ÎÙÒÓ

¶Ï˘ÓÙ‹ÚÈ· ·Û‚¤ÛÙÔ˘-·Û‚ÂÛÙÔÏ›ıÔ˘

∫·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ ¯·ÌËÏÒÓÂÎÔÌÒÓ

∫·Ù·Ï˘ÙÈÎ‹ ·Ó·ÁˆÁ‹NO¯ ÛÂ ·¤ÚÈÔ ¿˙ˆÙÔ

∆ÚÈÔ‰ÈÎÔ› Î·Ù·Ï‡ÙÂ˜

™Ù·ıÂÚ¤˜ ¶ËÁ¤˜ K·ÙËÁÔÚ›· TÂ¯ÓÔÏÔÁ›·

7EıÓÈÎfi Î·ÈÂ˘Úˆ·˚Îfi

ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ·

ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡·¤Ú·

156

∂Àƒø¶∞´∫√ £∂™ªπ∫√ ¶§∞π™π√ °π∞ ∆∏¡¶√π√∆∏∆∞ ∆√À ∞∆ª√™º∞πƒπ∫√À ∞∂ƒ∞

∏ Ó¤· Ô‰ËÁ›· 2008/50/∂∫ ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ Î·È ÙÔ˘™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 21Ë˜ ª·˝Ô˘ 2008 ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· Î·È Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ ·¤Ú· ÁÈ· ÙËÓ ∂˘ÚÒË, Â›Ó·È ÂÈÎ·ÈÚÔ-ÔÈËÌ¤ÓË Î·È ·ÚÎÂÙ¿ Ï‹ÚË˜ ÛÂ ÔÏÏ¿ Â›Â‰· ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÈ˜·Ï·ÈfiÙÂÚÂ˜. ∏ Ô‰ËÁ›· ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ:

ñ ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Î·È Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ·ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ÒÛÙÂ Ó· ·ÔÊÂ‡ÁÔÓÙ·È, Ó· ÚÔÏ·Ì‚¿-ÓÔÓÙ·È ‹ Ó· ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈ‚Ï·‚Â›˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ·ÓıÚÒ-ÈÓË ˘ÁÂ›· Î·È ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜.

ñ ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú· ÛÙ· ÎÚ¿ÙË-Ì¤ÏË, ‚¿ÛÂÈ ÎÔÈÓÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ.

ñ ÙË Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, ÒÛÙÂ Ó· ‰ÈÂ˘ÎÔÏ˘ÓıÂ› Ë Î·Ù·ÔÏ¤ÌËÛËÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Î·È ÙˆÓ Ô¯Ï‹ÛÂˆÓ, Î·ıÒ˜ Î·È Ë·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙˆÓ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌˆÓ Ù¿ÛÂˆÓ Î·È ‚ÂÏÙÈÒÛÂ-ˆÓ Ô˘ ÚÔÎ‡ÙÔ˘Ó ·fi Ù· ÂıÓÈÎ¿ Î·È ÎÔÈÓÔÙÈÎ¿ Ì¤ÙÚ·.

ñ ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙË˜ ‰È¿ıÂÛË˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Û¯ÂÙÈÎ¿ÌÂ ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·¤Ú· ÛÙÔ ÎÔÈÓfi.

ñ ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·, fiÙ·Ó Â›Ó·ÈÎ·Ï‹, Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ ÙË˜ ÛÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜.

ñ ÙËÓ ÚÔ·ÁˆÁ‹ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ-ÌÂÏÒÓ ÛÂ fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜.

™ÙËÓ Ô‰ËÁ›· ¿Ú¯Ô˘Ó ›Ó·ÎÂ˜ ÌÂ fiÚÈ· Î·È ÙÈÌ¤˜-ÛÙfi¯Ô˘˜ ÁÈ· fiÏÔ˘˜ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ Ú‡Ô˘˜ Î·È ÙÔ fi˙ÔÓ.

™ÙË Ó¤· Ô‰ËÁ›· ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜ ÁÈ· ÙÈ˜ µÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜∂ÎÔÌ¤˜ (Industrial Emissions Directive, IED), Ô˘ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·ÈÓ· „ËÊÈÛÙÂ› ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ 2010, Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÛÎfiËÛË Î·È Â‰Ú·ÈÒÓÔ-ÓÙ·È ÂÙ¿ Ô‰ËÁ›Â˜:

7.1

1. ∏ ÔÏÔÎÏËÚˆÌ¤ÓË Ô‰ËÁ›· ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÏË„Ë Î·È ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜Ú‡·ÓÛË˜ (Integrated Pollution Prevention and Control Directive2008/1/EC).

2. ∏ Ô‰ËÁ›· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ (LargeCombustion Plants Directive, 2001/80/EC). ∞˘Ù‹ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙ·ı-ÌÔ‡˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ËÏÂÎÙÚÈÎ‹˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.

3. ∏ Ô‰ËÁ›· ÁÈ· ÙËÓ Î·‡ÛË ÙˆÓ ÛÙÂÚÂÒÓ ·ÔÚÚÈÌÌ¿ÙˆÓ (Waste Incin-eration Directive, 2000/76/EC).

4. ∏ Ô‰ËÁ›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÎÔ‡˜ ‰È·Ï‡ÙÂ˜ (Organic Solvents Direc-tive 1999/13/EC).

5. ∆ÚÂÈ˜ Ô‰ËÁ›Â˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË µÈÔÌË¯·Ó›· ¢ÈÔÍÂÈ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ∆ÈÙ·-Ó›Ô˘ (Titanium Dioxide Industry Directives 1978/176/EC, 1982/883/EC, 1992/112/EC).

∫·Ù¿ ÙË Ó¤· Ô‰ËÁ›· (Industrial Emissions Directive, IED), fiÏ· Ù·Ó¤· ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈ-ıÔ‡Ó ÛÙÈ˜ ÚÔ‰È·ÁÚ·Ê¤˜ ÁÈ· Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ŸÏÂ˜ ÔÈ ÂÁÎ·Ù·-ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌfiÓÔ Â¿Ó ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ¿‰ÂÈ· ËÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÈ˜ ÙÈÌ¤˜ ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ ÂÎÔÌ‹˜ (EmissionLimit Values, ELVs), ·˘ÛÙËÚ¿ ÛÂ Û˘ÌÊˆÓ›· ÌÂ Ù· fiÚÈ·-Â›Â‰·ÂÎÔÌÒÓ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜(Best Available ∆echniques Associated Emission Levels,BATAELs).

∆· fiÚÈ· ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈ-ÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÚ¿ÙËÛË˜ Ú‡ˆÓ ı· ÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ·fi ÙÔ 2016 Î·ÈÂ›Ó·È ÔÏ‡ ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÈÛ¯‡ÔÓÙ·, .¯. ÁÈ· Ù· ÛÙÂÚÂ¿ Î·‡ÛÈ-Ì·: ÁÈ· ÙÔ SO2: ·fi 400 ÛÙ· <200 mg/Nm3, ÁÈ· Ù· NOx: ·fi 500ÛÙ· <200 mg/Nm3 Î·È ÁÈ· Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·: ·fi 100 ÛÙ· <20 mg/Nm3.§fiÁˆ ÙÔ˘ ÔÏ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÎfiÛÙÔ˘˜ ÙË˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙˆÓ ·Ï·Èfi-ÙÂÚˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·‡ÛÂˆÓ ÛÙ· Ó¤· fiÚÈ·, ÚÔÙÂ›ÓÔ-ÓÙ·È ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ Ú˘ıÌ›ÛÂÈ˜ Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÂ Â˘ÂÏÈÍ›· ÙË˜ ÂÊ·Ú-ÌÔÁ‹˜ ÙˆÓ fiÛˆÓ ÚÔ‚Ï¤ÔÓÙ·È ·fi ÙË Ó¤· Ô‰ËÁ›· ÁÈ· ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜·Ï·ÈfiÙÂÚÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜.

157

45. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰Â›ÙÂ WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË,2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ: ¡ÔÌÈÎfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó·, µ’ Ì¤ÚÔ˜, ÎÂÊ. 1

46. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰Â›ÙÂ WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË,2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ: ¡ÔÌÈÎfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó·, ∞’ Ì¤ÚÔ˜, ÎÂÊ. 2

158

∂£¡π∫√ £∂™ªπ∫√ ¶§∞π™π√

µ¿ÛÂÈ ÙˆÓ Ô‰ËÁÈÒÓ ÙË˜ ∂∂, ¤¯Ô˘Ó ÂÎ‰ÔıÂ› Î·È Û˘ÓÂ¯›˙Ô˘Ó Ó· ÂÎ‰›-‰ÔÓÙ·È ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ÓÔÌÔıÂÙÈÎ¤˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜45. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·Ú·-ı¤ÙÔ˘ÌÂ Ì›· ·ÚÎÂÙ¿ Ï‹ÚË ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÓÔÌÔıÂÙÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÁÈ·ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜.

¡√ª√£∂∆π∫√ ¶§∞π™π√ °π∞ ∆π™ ∂∫¶√ª¶∂™ ∞∂ƒπø¡ƒÀ¶ø¡ ∞¶√ µπ√ª∏Ã∞¡π∫∂™ ∂°∫∞∆∞™∆∞™∂π™

∆· fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜Î·ıÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÚ›· ·ÎfiÏÔ˘ı· ‚·ÛÈÎ¿ ÓÔÌÔıÂÙ‹Ì·Ù·. ∏ ‚·ÛÈ-Î‹ ·˘Ù‹ ÓÔÌÔıÂÛ›· ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ŒÁÎÚÈÛË˜ ¶ÂÚÈ-‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ŸÚˆÓ46 ÁÈ· Î¿ıÂ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ‹ ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË Ë ÔÔ›·ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ı¤ÙÂÈ ÂÈÏ¤ÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜, ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ Ù· ¯·Ú·ÎÙË-ÚÈÛÙÈÎ¿ ÙË˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË˜ ÌÔÓ¿‰·˜, Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙÈ˜ ÂÎÔ-Ì¤˜ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ.

£¤ÙÂÈ fiÚÈ· ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ ·fi ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹ ‰È·‰ÈÎ·Û›· ÁÈ·Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ Î·ÙËÁÔÚ›Â˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. TÔ ÕÚıÚÔ 2ÙÔ˘ ¶¢ 1180/1981 (º∂∫ ∞’ 293/6-10-81): «¶ÂÚ› Ú˘ıÌ›ÛÂˆ˜ ıÂÌ¿-ÙˆÓ ·Ó·ÁfiÌÂÓˆÓ ÛÙ· ÙË˜ È‰Ú‡ÛÂˆ˜ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÒÓ,‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÒÓ, ¿ÛË˜ Ê‡ÛË˜ ÌË¯·ÓÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ·Ô-ıËÎÒÓ Î·È ÙË˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙˆÓ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ÂÓ Á¤ÓÂÈ»Î·ıÔÚ›˙ÂÈ ÂÈÙÚÂfiÌÂÓ· fiÚÈ· ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ··fi ·Ï·È¤˜ Î·È Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ (ˆ˜ «Ó¤Â˜» ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ÂÎÂ›ÓÂ˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë ¿‰ÂÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ¯ÔÚËÁ‹ıËÎÂÌÂÙ¿ ÙËÓ 6/10/1981). ∆· fiÚÈ· ·˘Ù¿ Î·ıÔÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜:

7.2

¶¢ 1180/1981

ñ °È· ÙÔÓ Î·Ófi Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÈ˜ ÂÛÙ›Â˜ Î·‡ÛË˜ ·Ï·ÈÒÓÎ·È Ó¤ˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ, ÛÙÔ ‚·ıÌfi 1 ÙË˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ Ringelmann.∏ ˘¤Ú‚·ÛË ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ ‚·ıÌÔ‡ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Î·Ù’ ÂÍ·›ÚÂÛË.

ñ °È· ÙÔ ÊıfiÚÈÔ, ÙÔ ˘‰ÚÔÊıfiÚÈÔ Î·È ÙÈ˜ ÊıÔÚÈÔ‡¯Â˜ ·ÓfiÚÁ·ÓÂ˜ÂÓÒÛÂÈ˜ Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ·fi ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÂ 100mg/Nm3 Î·È ·fi ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÛÂ 80 mg/Nm3, ÏËÓ ÙˆÓ ÂÎÂÌfiÌÂ-ÓˆÓ ·fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÚˆÙÔÁÂÓÔ‡˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·ÏÔ˘ÌÈÓ›Ô˘.

ñ °È· ÙÔÓ ·ÓfiÚÁ·ÓÔ ÌfiÏ˘‚‰Ô ‹ ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi ‹ ÙÔ Î¿‰ÌÈÔ Ô˘ ÂÎ¤-ÌÔÓÙ·È ·fi ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÂ 20 mg/Nm3, ·fi ÙÈ˜ ‰ÂÓ¤Â˜ ÛÂ 10 mg/Nm3, fi¯È Û˘ÓÔÏÈÎ¿, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Î¿ıÂ ¤Ó· ¯ˆÚÈÛÙ¿.

ñ °È· Ù· ·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓ· ÛÙÂÚÂ¿ (ÛÎfiÓÂ˜) Ô˘ ÂÎ¤ÌÔÓÙ·È ÌÂÓ·fi ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÛÂ 150 mg/m3, ·fi ÙÈ˜ ‰Â Ó¤Â˜ ÛÂ100 mg/m3.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘, ÛÂ 150 mg/Nm3

·ÈˆÚÔ‡ÌÂÓˆÓ ÛÙÂÚÂÒÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜, Î·È ÛÂ 100 mg/m3 ÁÈ· ÙÈ˜Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜. ™ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÛÈÌ¤ÓÙÔ˘ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ë ¯Ú‹ÛË Î·˘Û›ÌˆÓ ˘„ËÏ‹˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÂ ıÂ›Ô,˘fi ÙÔÓ fiÚÔ fiÙÈ ÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ ‰ÂÛÌÂ‡ÂÙ·ÈÎ·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹ ‰È·‰ÈÎ·Û›·.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜ ‹ ˘‰ÚÔ-¯ÏˆÚ›Ô˘, ÛÂ 40 mg/Nm3 ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜ ‹ ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚ›Ô˘,ÂÎÊÚ·ÛÌ¤ÓÔ˘ ÛÂ ˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ, ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÁÈ·ÙÈ˜ ‰Â Ó¤Â˜ ÛÂ 20 mg/Nm3.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÓÈÙÚÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜, ÛÂ 8 kg NO2

·Ó¿ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ÙfiÓÔ ÓÈÙÚÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜ 100% ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Î·È ÛÂ 6 kg ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ıÂÈÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜, 1) ÛÂ 10 kgSO2 ·Ó¿ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ÙfiÓÔ ıÂÈÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜ 100% ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È ÛÂ 6 kg ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜ Î·È 2) ÛÂ 0,8 kg SO3 ·Ó¿ ·Ú·-ÁfiÌÂÓÔ ÙfiÓÔ ıÂÈÈÎÔ‡ ÔÍ¤Ô˜ 100% ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜Î·È ÛÂ 0,5 kg ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜.

159

160

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÚˆÙÔÁÂÓÔ‡˜ ·ÏÔ˘ÌÈÓ›Ô˘, ÛÂ3 kg ÊıÔÚ›Ô˘ ·Ó¿ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ÙfiÓÔ ·ÏÔ˘ÌÈÓ›Ô˘ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ï·È¤˜ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È ÛÂ 1 kg ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ·Ï·È¤˜ Î·È Ó¤Â˜, ‰È˘Ï›ÛÂˆ˜ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘,1) ÛÂ 10 mg 11S/Nm3 Î·È 2) ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ˘‰ÚfiıÂÈÔ Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙˆÓ ‰‡Ô ÙfiÓˆÓ ËÌÂÚË-Û›ˆ˜, Ù· ··¤ÚÈ· Ô˘ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ˘‰ÚfiıÂÈÔ ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÛÙËÓÎ·Ù¿ÏÏËÏË ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÌÂÙ·ÙÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ˘‰ÚÔıÂ›Ô˘ ÛÂ ıÂ›Ô.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ·Ï·È¤˜ Î·È Ó¤Â˜, ÚÔ·Ú·ÛÎÂ˘‹˜ ¿Ó-ıÚ·Î·, ‰ËÏ·‰‹ ıÚ·‡ÛË˜, ÏÂÈÔÙÚ›‚ËÛË˜, ÎÔÛÎ›ÓÈÛË˜, ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜Î·È ÊfiÚÙˆÛË˜, ÛÂ 100 mg ÛÎfiÓË ¿ÓıÚ·Î· ·Ó¿ Nm3.

ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ·Ï·È¤˜ Î·È Ó¤Â˜, ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ‹ ÂÂÍÂÚ-Á·Û›·˜ ‹ ‚ÈÔÌË¯·ÓÔÔÈ‹ÛÂˆ˜ ·Ì›·ÓÙÔ˘, ÛÂ 2 ›ÓÂ˜ ·Ì›·ÓÙÔ˘ ·Ó¿Î˘‚ÈÎfi ÂÎ·ÙÔÛÙfi ·¤Ú· ÁÈ· ·Ì›·ÓÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ ˆ˜ ¯Ú˘ÛÔÙ›-ÏË Î·È ÛÂ 0,2 ›ÓÂ˜ ÁÈ· ·Ì›·ÓÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ ˆ˜ ÎÚÔÎÈ‰fiÏÈıÔ.ø˜ ›Ó· ·Ì›·ÓÙÔ˘ ıÂˆÚÂ›Ù·È, ·fi ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ·˘Ù¤˜, Î¿ıÂ ›Ó· ÙË˜ ÔÔ›-·˜ ÙÔ Ì‹ÎÔ˜ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙˆÓ 5 ÌÈÎÚÒÓ Î·È ÛÙËÓ ÔÔ›· Ë Û¯¤-ÛË ÙÔ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ Ï¿ÙÔ˜ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÙÔ˘ 3 ÚÔ˜ 1.™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Ù· ‰‡Ô Â›‰Ë ·Ì›·ÓÙÔ˘, ÙÔ·ÓÒÙ·ÙÔ ÂÈÙÚÂfiÌÂÓÔ ÔÛfi ÂÎÔÌ‹˜ ˘ÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È Â› ÙË ‚¿ÛËÙÔ˘ ÔÛÔÛÙÔ‡ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Î¿ıÂ Â›‰Ô˘˜.

∫·ıÔÚ›˙ÂÈ ÂÈÙÚÂfiÌÂÓ· fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ· ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÔ‡˜ Ï¤-‚ËÙÂ˜. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔ ÕÚıÚÔ 1 ÙË˜ ∫À∞ 11294/1993 (º∂∫ µ’ 264/15-4-1993): «ŸÚÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ÂÈÙÚÂfiÌÂÓ· fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ·fi ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÔ‡˜ Ï¤‚ËÙÂ˜, ·ÙÌÔÁÂÓÓ‹ÙÚÈÂ˜,ÂÏ·ÈfiıÂÚÌ· Î·È ·ÂÚfiıÂÚÌ· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ Î·‡ÛÈÌÔ Ì·˙Ô‡Ù,ÓÙ‹˙ÂÏ ‹ ·¤ÚÈÔ», Î·ıÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı· fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ·Ù· ·¤ÚÈ· ·fi‚ÏËÙ· ÙˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·‡ÛË˜ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÓÌÂ Ì·˙Ô‡Ù:

KYA 11294/1993

·) √ ‰Â›ÎÙË˜ ·Èı¿ÏË˜, ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·Ó·-ÊÔÚ¿˜ Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆ 525-1, ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤-ÂÙ·È Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ ÙËÓ ÙÈÌ‹ 3 ÙË˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ Bacharach.

‚) ∏ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Ó-ıÚ·Î· (CO2), ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓË Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ô˘ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆ 897, Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚË ‹ ›ÛË ÙÔ˘ 10% Î·Ù’ fiÁÎÔ, Î·Ù¿ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÏÂ‚‹ÙˆÓ ÌÂ50% ¤ˆ˜ 100% ÙË˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ ÈÛ¯‡Ô˜. ∞ÓÙ› ÙË˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfi-ÙËÙ·˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2),ÌÔÚÂ› Ó· ÌÂÙÚ¿Ù·È Ë ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂ ÔÍ˘ÁfiÓÔ (√2), Û‡ÌÊˆÓ·ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆897, Î·È Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË ‹ ›ÛË ÙÔ˘ 7,5% Î·Ù’ fiÁÎÔ Î·Ù¿ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÏÂ‚‹ÙˆÓ ÌÂ 50% ¤ˆ˜ 100% ÙË˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ÙÔ˘˜ ÈÛ¯‡Ô˜.

™ÙÔ ÕÚıÚÔ 3 Î·ıÈÂÚÒÓÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ· Ù··¤ÚÈ· ·fi‚ÏËÙ· ÙˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·‡ÛË˜ ÙÔ˘ ÕÚıÚÔ˘ 1 Ô˘ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ ÓÙ‹˙ÂÏ ‹ ·¤ÚÈÔ:

·) √ ‰Â›ÎÙË˜ ·Èı¿ÏË˜, ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·Ó·-ÊÔÚ¿˜ Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆ 525-1, ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤-ÂÙ·È Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ ÙËÓ ÙÈÌ‹ 1 ÙË˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ Bacharach.

‚) ∏ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘¿ÓıÚ·Î· (CO2), ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓË Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆ 897, Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·ÈÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‹ ›ÛË ÙÔ˘ 10% Î·Ù’ fiÁÎÔ. ∞ÓÙ› ÙË˜ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ·ÂÚ›ˆÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿ÓıÚ·Î· (CO2), ÌÔÚÂ› Ó·ÌÂÙÚ¿Ù·È Ë ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÂ ÔÍ˘ÁfiÓÔ (√2), Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙË Ì¤ıÔ-‰Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ô˘ ÚÔ‰È·ÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚfiÙ˘Ô ∂§√∆ 897, Î·ÈÚ¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÌÈÎÚfiÙÂÚË ‹ ›ÛË ÙÔ˘ 7,5% Î·Ù’ fiÁÎÔ.

161

162

∫·ıÔÚ›˙ÂÈ ÂÈÙÚÂfiÌÂÓ· fiÚÈ· ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·-ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜. ™ÙÔ ¿ÚıÚÔ 4, Ë ∫À∞ 58751/2370/1993 (º∂∫ µ’264/15-4-1993): «∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ Ì¤ÙÚˆÓ Î·È fiÚˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔ-ÚÈÛÌfi ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÌÂÁ¿-ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜» ÔÚ›˙ÂÈ ÁÈ· ÙÈ˜ ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÂÁÎ·Ù·-ÛÙ¿ÛÂÈ˜ (ˆ˜ ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ıÂˆÚÔ‡ÓÙ·È ÂÎÂ›ÓÂ˜ ÙˆÓÔÔ›ˆÓ Ë ·Ú¯ÈÎ‹ ¿‰ÂÈ· ÂÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË˜ ‹, fiÔ˘ ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ··ÈÙÂ›-Ù·È, Ë ·Ú¯ÈÎ‹ ¿‰ÂÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜, ¯ÔÚËÁ‹ıËÎÂ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ 1ËπÔ˘Ï›Ô˘ 1987) fiÙÈ:

¶Ú¤ÂÈ Ó· ÙËÚÔ‡ÓÙ·È Û˘ÓÔÏÈÎ¿ ÁÈ· fiÏË ÙË ¯ÒÚ· Ù· ·ÓÒÙ·Ù· fiÚÈ·ÂÎÔÌÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2): ÁÈ· Ù· ¤ÙË 1993,1998 Î·È 2003, ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ÔÈ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ Ó· ÌËÓ˘ÂÚ‚·›ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ 320 ÈÏ. ÙfiÓÔ˘˜/¤ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ +6% ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÙˆÓÂÎÔÌÒÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ 1980. ø˜ ÚÔ˜ Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (NOx):ÁÈ· Ù· ¤ÙË 1993 Î·È 1998, Ó· ÌËÓ ˘ÂÚ‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜70 ¯ÈÏ. ÙfiÓÔ˘˜/¤ÙÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ +94% ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ 1980.

™ÙÔ ÕÚıÚÔ 5 ÔÚ›˙ÂÈ:

1. °È· ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ÛÙÂÚÂ¿ Î·‡ÛÈÌ·, ÙÈ˜ ·ÎfiÏÔ˘ıÂ˜ ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ:

·) °È· ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ (SO2), ÙÔ fiÚÈÔ ÌÂÈÒÓÂÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿·fi 2.000 mg/Nm3 ÁÈ· 100 MW ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÈÛ¯‡Ô˜¤ˆ˜ 400 mg/Nm3 ÁÈ· ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‹›ÛË ÙˆÓ 500 MW.

‚) °È· Ù· ÔÍÂ›‰È· ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ (¡√x): ÁÂÓÈÎ¿, 650 mg/Nm3 Î·È ÂÈ‰È-Î¿ ÁÈ· Î·‡ÛÈÌ· ÌÂ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·fi 10% ÙËÙÈÎ¿ Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿, 1.300mg/Nm3.

Á) °È· Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·: 50 mg/Nm3 ÁÈ· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ÈÛ¯‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‹ ›ÛË ÙˆÓ 500 MW Î·È 100 mg/Nm3 ÁÈ· ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛ¯‡ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙˆÓ 500 MW.

KYA 58751/2370/1993

2. °È· ÙÈ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ Ô˘ ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÂÁ¯ÒÚÈ· ÛÙÂ-ÚÂ¿ Î·‡ÛÈÌ· Î·È ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ, ÏfiÁˆ ÙˆÓ È‰È·›ÙÂÚˆÓ ¯·Ú·ÎÙË-ÚÈÛÙÈÎÒÓ ÙˆÓ Î·˘Û›ÌˆÓ ·˘ÙÒÓ, Ó· ÙËÚËıÔ‡Ó ÔÈ ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜ ÂÎÔ-Ì‹˜ ÁÈ· ÙÔ SO2 Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ‚ÏÂÊıÂ›, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙËÚÔ‡ÓÙ·ÈÙ· ÂÍ‹˜ ÔÛÔÛÙ¿ ·ÔıÂ›ˆÛË˜: ÙÔ ÔÛÔÛÙfi Â›Ó·È 40% ÁÈ· ÔÓÔÌ·-ÛÙÈÎ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ 100-170 MW, ·˘Í¿ÓÂÙ·È ·fi 40% ¤ˆ˜ 90% ÁÈ··ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ·‡ÍËÛË ÙË˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÈÛ¯‡Ô˜ ·fi 170MW ÛÂ 500 MW Î·È ÁÈ· ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÙˆÓ500 MW ÙÔ ÔÛÔÛÙfi ·ÔıÂ›ˆÛË˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙÔ 90%.

3. ¶ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ÁÈ· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ ÈÛ¯‡Ô˜ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ 400 MW, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÙ‹ÛÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÌÈÎÚfiÙÂÚË ‹›ÛË ÙˆÓ 2.200 ˆÚÒÓ, Ë ÔÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹ ÂÎÔÌ‹˜ ÁÈ· ÙÔ SO2 Î·ıÔÚ›-˙ÂÙ·È ÛÂ 800 mg/Nm3.

™ÙÔ ÕÚıÚÔ 6 ÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ Ô˘¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ˘ÁÚ¿ Î·‡ÛÈÌ· ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ıÂ˜ ÔÚÈ·Î¤˜ÙÈÌ¤˜ ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ:

·) °È· ÙÔ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Ù· fiÚÈ· ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜:ÁÈ· ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ 50-300 MW,1.700 mg SO2/Nm3, ÁÈ· ·‡ÍËÛË ÙË˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹˜ ıÂÚÌÈÎ‹˜ÈÛ¯‡Ô˜ ·fi 300 ¤ˆ˜ 500 MW ÙÔ fiÚÈÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÛÙ·‰È·Î‹ÌÂ›ˆÛË ·fi 1.700 ÛÂ 400 mg SO2/Nm3 Î·È ÁÈ· ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·fi 500 MW ÙÔ ·ÓÒÙ·ÙÔ fiÚÈÔ Â›Ó·È400 mg SO2/Nm3.

‚) °È· Ù· NOx: 450 mg/Nm3.

Á) °È· Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È·: 50 mg/Nm3.

∫·Ù’ ÂÍ·›ÚÂÛË, ÔÈ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ ÌÂ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹ ıÂÚÌÈÎ‹ ÈÛ¯‡ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÙˆÓ 500 MW, Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ˘ÁÚ¿ Î·‡ÛÈÌ· ÌÂ Â-ÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· Ù¤ÊÚ·˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÙÔ˘ 0,06%, ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ó· ÂÎ¤-ÌÔ˘Ó Î·Ù’ ·ÓÒÙ·ÙÔ fiÚÈÔ 100 mg ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ/Nm3.

™ÙÔ ÕÚıÚÔ 7 ÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈ-ÌÔÔÈÔ‡Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ·¤ÚÈ· Î·‡ÛÈÌ· ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ıÂ˜ ÔÚÈ·Î¤˜ ÙÈÌ¤˜ÂÎÔÌ‹˜ Ú‡ˆÓ:

163

164

·) °È· ÙÔ SO2 ÁÂÓÈÎ¿: 35 mg/Nm3. ∂È‰ÈÎ¿, ÁÈ· Î·‡ÛË ˘ÁÚ·ÂÚ›Ô˘,5 mg/Nm3, ÂÓÒ ÁÈ· ·¤ÚÈ· Î·‡ÛÈÌ· ¯·ÌËÏ‹˜ ıÂÚÌÔÁfiÓÔ˘ ‰‡Ó·-ÌË˜ ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓ· ·fi ·ÂÚÔÔ›ËÛË Î·Ù·ÏÔ›ˆÓ ‰È˘ÏÈÛÙËÚ›ˆÓ,ÊÔ‡ÚÓˆÓ ÎˆÎ Î·È ˘„ÈÎ·Ì›ÓˆÓ, 800 mg/Nm3.

‚) °È· Ù· NO¯: 350 mg/Nm3

Á) °È· Ù· ÛˆÌ·Ù›‰È· ÁÂÓÈÎ¿: 5 mg/Nm3. ∂È‰ÈÎ¿ ÁÈ· ·¤ÚÈ· ˘„ÈÎ·Ì›-ÓˆÓ, 10 mg/Nm3, ÂÓÒ ÁÈ· ·¤ÚÈ· Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙË ¯·Ï˘-‚Ô˘ÚÁ›· Î·È ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·-ÛÙ¿ÛÂÈ˜, 50 mg/Nm3.

∂ÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·Ú·¿Óˆ ‚·ÛÈÎ‹ ÓÔÌÔÏÔÁ›·, ¤¯Ô˘Ó ÂÎ‰ÔıÂ› Î·ÈÛ˘ÓÂ¯›˙Ô˘Ó Ó· ÂÎ‰›‰ÔÓÙ·È, Î˘Ú›ˆ˜ ‚¿ÛÂÈ Ô‰ËÁÈÒÓ ÙË˜ ∂∂, Î·È ÌÈ·ÛÂÈÚ¿ ·fi ¿ÏÏÂ˜ ÓÔÌÔıÂÙÈÎ¤˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜. ∫¿ÔÈÂ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙÚÔÔ-ÔÈÔ‡Ó ÙÌ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ ıÂÛÌÈÎÒÓ Ú˘ıÌ›ÛÂˆÓ. ÕÏÏÂ˜ ‰È·-Ù¿ÍÂÈ˜ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ÌÂ ÂÎÔÌ¤˜ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ·fi ‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ Â›Ó·È:

¶À™ 98/1987 (º∂∫ ∞’ 135): «√ÚÈ·Î¤˜ Î·È Î·ÙÂ˘ı˘ÓÙ‹ÚÈÂ˜ ÙÈÌ¤˜ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÂ ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘ Î·È ·ÈˆÚÔ‡ÌÂ-Ó· ÛˆÌ·Ù›‰È·».

¶À™ 99/1987 (º∂∫ ∞’ 135): «√ÚÈ·Î‹ ÙÈÌ‹ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙË˜ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú·˜ ÛÂ ÌfiÏ˘‚‰Ô».

À∞ 40786/2143/1988 (º∂∫ µ’ 341): «∂Ê·ÚÌÔÁ‹ Ì¤ÙÚˆÓ ·ÓÙÈÚ-Ú‡·ÓÛË˜ ÛÙÔ˘˜ ÏÈÁÓÈÙÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙË˜ ¢ËÌfiÛÈ·˜ ∂È¯Â›ÚËÛË˜∏ÏÂÎÙÚÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ˘˜ ÓÔÌÔ‡˜ ∫Ô˙¿ÓË˜ Î·È ºÏÒÚÈÓ·˜ Î·È ¿ÏÏÂ˜Û˘Ó·ÊÂ›˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜».

À∞ 47943/1988 (º∂∫ µ’ 807): «ŸÚÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ·ÔÏ›·ÓÛË˜ ÂÈÊ·ÓÂÈÒÓ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÂ Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· ÂÈÊ·ÓÂÈ-·Î‹˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂÙ¿ÏÏˆÓ ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ∞ı‹Ó·˜».

À∞ 47942/1988 (º∂∫ µ’ 807): «ªÂ›ˆÛË ÂÎÔÌÒÓ Î·‡ÛË˜ Ì¤ÛˆÌ¤ÙÚˆÓ ÂÍÔÈÎÔÓfiÌËÛË˜ Î·˘Û›ÌÔ˘ ÛÂ ‚·ÊÂ›· - ÊÈÓÈÚÈÛÙ‹ÚÈ· ˘Ê·Ó-Û›ÌˆÓ ÙË˜ Â˘Ú‡ÙÂÚË˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙË˜ ∞ı‹Ó·˜».

Y¶O§OI¶O £E™MIKO ¶§AI™IO

∫À∞ 8243/1113/1991 (º∂∫ µ’ 138): «∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ Ì¤ÙÚˆÓ Î·ÈÌÂıfi‰ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÏË„Ë Î·È ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿Ï-ÏÔÓÙÔ˜ ·fi ÂÎÔÌ¤˜ ·ÌÈ¿ÓÙÔ˘».

¡. 2052/1992 (º∂∫ ∞’ 94 /5-6-1992): «ª¤ÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒ-ÈÛË ÙÔ˘ Ó¤ÊÔ˘˜ Î·È ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎ¤˜ Ú˘ıÌ›ÛÂÈ˜».

∫À∞ 82805/2224/1993 (º∂∫ µ’ 699): «∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ Ì¤ÙÚˆÓ Î·ÈfiÚˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÏË„Ë ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú-¯ÂÙ·È ·fi ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜ ÛÙÂÚÂÒÓ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ».

∫À∞ 76802/1033/1996 (º∂∫ µ’ 596): «∆ÚÔÔÔ›ËÛË Î·È Û˘-ÌÏ‹ÚˆÛË ÙË˜ ∫À∞ 58751/2370/93 ÂÚ› Î·ıÔÚÈÛÌÔ‡ Ì¤ÙÚˆÓ Î·ÈfiÚˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙË˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ Ô˘ ÚÔ-¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜».

¶À™ 34/2002 (º∂∫ ∞’ 125): «√ÚÈ· Î·È Î·ÙÂ˘ı˘ÓÙ‹ÚÈÂ˜ ÙÈÌ¤˜ ÛÂ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ıÂ›Ô˘, ‰ÈÔÍÂ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ·˙ÒÙÔ˘ Î·È ÔÍÂÈ‰›ˆÓ ÙÔ˘ ·˙Ò-ÙÔ˘, ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ Î·È ÌÔÏ‡‚‰Ô˘».

¶À™ 5/2003 (º∂∫ ∞’ 58): «ŒÁÎÚÈÛË ÂıÓÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÎÔ-ÌÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘ (2000-2010) Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔ ¿ÚıÚÔ 3(·Ú. 3) ÙÔ˘ ¡. 3017/2002 (º∂∫ 117/∞)».

∫À∞ 29457/1511/2005 (º∂∫ µ’ 922): «∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ Ì¤ÙÚˆÓ Î·ÈfiÚˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÚÈ-ÛÌ¤ÓˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜,ÛÂ Û˘ÌÌfiÚÊˆÛË ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÙË˜ Ô‰ËÁ›·˜ 2001/80/∂∫ ‘ÁÈ· ÙÔÓÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ú‡ˆÓ·fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜’, ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 23Ë˜ √ÎÙˆ‚Ú›-Ô˘ 2001».

∫À∞ ∏.¶. 22306/1075/∂103/2007 (º∂∫ µ’ 920): «∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ÙÈÌÒÓ-ÛÙfi¯ˆÓ Î·È ÔÚ›ˆÓ ÂÎÙ›ÌËÛË˜ ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ·ÚÛÂ-ÓÈÎÔ‡, ÙÔ˘ Î·‰Ì›Ô˘, ÙÔ˘ ˘‰Ú·ÚÁ‡ÚÔ˘, ÙÔ˘ ÓÈÎÂÏ›Ô˘ Î·È ÙˆÓ ÔÏ˘-Î˘ÎÏÈÎÒÓ ·ÚˆÌ·ÙÈÎÒÓ ˘‰ÚÔÁÔÓ·ÓıÚ¿ÎˆÓ ÛÙÔÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎfi·¤Ú·, ÛÂ Û˘ÌÌfiÚÊˆÛË ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÙË˜ Ô‰ËÁ›·˜ 2004/107/∂∫‘™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi, ÙÔ Î¿‰ÌÈÔ, ÙÔÓ ˘‰Ú¿ÚÁ˘ÚÔ, ÙÔ ÓÈÎ¤ÏÈÔ Î·È

165

166

ÙÔ˘˜ ÔÏ˘Î˘ÎÏÈÎÔ‡˜ ·ÚˆÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ˘‰ÚÔÁÔÓ¿ÓıÚ·ÎÂ˜ ÛÙÔÓ ·ÙÌÔ-ÛÊ·ÈÚÈÎfi ·¤Ú·’ ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 15Ë˜ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 2004 ÙˆÓ∂˘Úˆ·˚ÎÒÓ ∫ÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ».

∫À∞ ∏.¶. 33437/1904/∂103/2008 (º∂∫ µ’ 1634): «ŒÁÎÚÈÛË ∂ıÓÈ-ÎÔ‡ ™¯Â‰›Ô˘ ªÂ›ˆÛË˜ ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ (∂™ª∂) ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡-ÛË˜, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔ ¿ÚıÚÔ 4 (·Ú. ° Â‰. 8) ÙË˜ ∫À∞ 29457/1511/2005 ‘∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ Ì¤ÙÚˆÓ Î·È fiÚˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔ-ÌÒÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ˘ÊÈÛÙ¿ÌÂÓÂ˜ ÌÂÁ¿-ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Î·‡ÛË˜, ÛÂ Û˘ÌÌfiÚÊˆÛË ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÙË˜Ô‰ËÁ›·˜ 2001/80/∂∫’ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎÔÌÒÓ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ú‡ˆÓ ·fi ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ÙÔ˘™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 23Ë˜ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 2001». ∏ ·Ú·¿Óˆ ∫À∞ Î·ıÔ-Ú›˙ÂÈ Î¿ÔÈ· fiÚÈ· Î·È ÛÙfi¯Ô˘˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÂÎÔÌÒÓ ÁÈ· ˘ÊÈ-ÛÙ¿ÌÂÓÔ˘˜ ÏÈÁÓÈÙÈÎÔ‡˜ ∞∏™.

APMO¢IOI ºOPEI™

∆Ô˘˜ ·ÚÌfi‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÙÔ˘˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ÛÙÈ˜ ·ÚÌfi-‰ÈÂ˜ ‰ËÌfiÛÈÂ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ‹ Ì¤ÚÔ˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘.

∆Ô ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ Î·È ∫ÏÈÌ·ÙÈÎ‹˜ ∞ÏÏ·Á‹˜ (À¶∂∫∞)Î·È ÔÈ Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜ ¶ÂÚÈÊ¤ÚÂÈÂ˜ Â›Ó·È ÔÈ ·ÚÌfi‰ÈÔÈ ÊÔÚÂ›˜ ÁÈ· ÙËÓÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛËÎ·È ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·47. ∆Ô À¶∂∫∞ Î·È ÔÈ Î·Ù¿ÙfiÔ˘˜ ¶ÂÚÈÊ¤ÚÂÈÂ˜ Â›Ó·È, Â›ÛË˜, ·ÚÌfi‰ÈÔÈ ÊÔÚÂ›˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÛÙ·ı-ÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ∂ıÓÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË˜ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ Ú‡ˆÓÎ·È, ÁÂÓÈÎ¿, ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·.

∆· ÀÔ˘ÚÁÂ›· √ÈÎÔÓÔÌ›·˜, ∞ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ¡·˘ÙÈÏ›·˜, ÀÁÂ›-·˜ Î·È ¶ÚfiÓÔÈ·˜ Î·È ÀÔ‰ÔÌÒÓ, Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ ·ÚÌfi-‰ÈÂ˜ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Î¤˜ ÙÔ˘˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜, ÔÊÂ›ÏÔ˘Ó Ó· Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÂ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ‰Ú¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ÙÈ˜ ËÁ¤˜ Ú‡·ÓÛË˜ Î·È ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÂ ˘ÁÂ›·Î·È ÔÈÎÔÛ˘ÛÙ‹Ì·Ù·.

√ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ √ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∆˘ÔÔ›ËÛË˜ (∂§√∆) Â›Ó·È ·ÚÌfi‰ÈÔ˜ ÁÈ·ÙÈ˜ ÚfiÙ˘Â˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Î·È Û˘ÛÎÂ˘¤˜ Ì¤ÙÚËÛË˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÈ˜ ÌÂ-ıfi‰Ô˘˜ ‚·ıÌÔÓfiÌËÛË˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂ-ÏÂÛÌ¿ÙˆÓ.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜, ÔÈ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙÂ˜ ÂÏ¤Á¯ˆÓÂÌ›ÙÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜-˘ËÚÂÛ›Â˜ Ô˘ ÂÁÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÚÈ‚·Ï-ÏÔÓÙÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ ÙË˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ‹ ÛÙÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ¯ÔÚËÁ‹-ÛÂÈ ¿‰ÂÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜. ŒÙÛÈ, ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô √ÈÎÔÓÔÌ›·˜, ∞ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈ-ÎfiÙËÙ·˜ Î·È ¡·˘ÙÈÏ›·˜ Â›Ó·È ·ÚÌfi‰ÈÔ ÁÈ· ÙË ¯ÔÚ‹ÁËÛË ¿‰ÂÈ·˜ ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ, Î·È Ë ¡ÔÌ·Ú¯È·Î‹

167

7.3

47. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰Â›ÙÂ WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË,2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ: ¡ÔÌÈÎfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó·, µ’ Ì¤ÚÔ˜, ÎÂÊ. 1

168

∞˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË48 Â›Ó·È ·ÚÌfi‰È· ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ Ù‹ÚËÛË˜ ÙˆÓ Â-ÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ fiÚˆÓ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó Î·È ÛÙÈ˜ ·¤ÚÈÂ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·fiÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ Î·È ‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ¤¯Ô˘Ó ¯ÔÚË-Á‹ÛÂÈ ¿‰ÂÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜.

∂È‰ÈÎ¿ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∞∏™, Ë ¤ÁÎÚÈÛË ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ fiÚˆÓ Á›ÓÂÙ·È ÌÂÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ∫À∞. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹, ·ÚÌfi‰ÈÔÈ ÊÔÚÂ›˜ Â›Ó·È ÔÈ·ÚÌfi‰ÈÂ˜ ˘ËÚÂÛ›Â˜ ÙˆÓ ÀÔ˘ÚÁÂ›ˆÓ Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙËÓ ∫À∞.

√È ÌË¯·ÓÈÛÌÔ› ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÂÏ¤Á¯Ô˘ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û‹ÌÂÚ·Â›Ó·È: Ù· ∫ÏÈÌ¿ÎÈ· ∂Ï¤Á¯Ô˘ ¶ÔÈfiÙËÙ·˜ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, Ë ∂È‰ÈÎ‹ ÀË-ÚÂÛ›· ∂ÈıÂˆÚËÙÒÓ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, Ô ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË, ÙÔ™ÒÌ· ∂ÈıÂˆÚËÙÒÓ ¢ËÌfiÛÈ·˜ ¢ÈÔ›ÎËÛË˜, Ô °ÂÓÈÎfi˜ ∂ÈıÂˆÚËÙ‹˜¢ËÌfiÛÈ·˜ ¢ÈÔ›ÎËÛË˜, Î·ıÒ˜ Î·È Ô ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘ÏÂ˘ÙÈÎfi˜ ŒÏÂÁ¯Ô˜. √È·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙÂ˜ Î·È Ë ÂÏÂÁÎÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ÂÌ‚¤ÏÂÈ· ÔÈÎ›ÏÏÔ˘Ó49.

48. ªÂ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ Û¯Â‰›Ô˘ «∫·ÏÏÈÎÚ¿ÙË˜» ÔÈ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙÂ˜ Èı·ÓfiÓ Ó·ÌÂÙ·ÊÂÚıÔ‡Ó ÛÙÈ˜ ¶ÂÚÈÊ¤ÚÂÈÂ˜

49. °È· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰Â›ÙÂ WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË,2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ: ¡ÔÌÈÎfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó·, ∞’ Ì¤ÚÔ˜, ÎÂÊ. 6

8PfiÏÔ˜ Î·È ‰Ú¿ÛÂÈ˜

ÙË˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ ÁÈ·ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘

·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡·¤Ú·

170

‹ÌÂÚ· - ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÔÙ¤ - Ë ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, Î·È Ë ÚÔÛÙ·Û›·ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·, ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ‰ÂÓ Â›Ó·È

ÌfiÓÔ ˘fiıÂÛË ÙˆÓ ÊÔÚ¤ˆÓ ÙË˜ ÔÏÈÙÂ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÎÚ¿-ÙÔ˘˜, Ô‡ÙÂ ÌfiÓÔ Â˘ı‡ÓË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓÔ˘ ÂÈ‚·Ú‡ÓÔ˘Ó ÙÔÓ ·¤Ú· ÌÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ÔÛfiÙËÙÂ˜Ú‡ˆÓ . Â›Ó·È ˘fiıÂÛË Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ Î·ı¤Ó· Ì·˜

ŒÙÛÈ, Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈÒÓÙ·˜, ·ÊÂÓfi˜, ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Î·È, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘, ÙÈ˜ÔÏÏ¤˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ Î·È ÙË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÔÏ›ÙÂ˜, ·˜ Ï·È-ÛÈÒÛÔ˘ÌÂ Î·È ·˜ Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘ÌÂ ÚÔ˜ Î¿ıÂ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ÙÈ˜ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ - fiÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ - Î·È ·˜ Â›Ì·ÛÙÂ ¤ÙÔÈÌÔÈÓ· ·Ú¯›ÛÔ˘ÌÂ Ó¤Â˜, ÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ÙË˜ ÌÂ›ˆÛË˜ ÙˆÓ ÂÎÔ-ÌÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿Ï-ÏÔÓÙÔ˜ ÁÈ· ÂÌ¿˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÈ˜ ÂfiÌÂÓÂ˜ ÁÂÓÈ¤˜.

AME™√π ∆ƒ√¶√π ª∂πø™∏™∆ø¡ ∂∫¶√ª¶ø¡

¶ÚÒÙ· ·’ fiÏ·, ·˜ ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘ÌÂ ·fi ‰Ú¿ÛÂÈ˜ Ô˘ Â›Ó·È ÂÊÈÎÙ¤˜ ÁÈ·ÙÔÓ Î·ı¤Ó· Ì·˜ Î·È ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È Î‡ÚÈ· ·fi ÙË ‰ÈÎ‹ Ì·˜ ‚Ô‡ÏËÛË,ÙËÓ ·È‰Â›· Ì·˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ˘Â‡ı˘ÓË ÂÓËÌ¤ÚˆÛË.∏ ÛˆÛÙfiÙÂÚË ÂÓËÌ¤ÚˆÛË ÁÈ· fiÏ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈ-fiÙËÙ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ Ì·˜ Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ ÙË˜ Û‹ÌÂÚ· - ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fiÔÙ¤ - ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ Î·ıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ¿˜ Ì·˜, ÙfiÛÔ Ô˘-ÛÈ·ÛÙÈÎfi fiÛÔ Â›Ó·È Î·È Ë Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÊÚÔÓÙ›‰· Ì·˜ ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘„ËÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÂÈ‚›ˆÛ‹˜ Ì·˜.∞˜ ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘ÌÂ ·fi ÙÈ˜ ‰ÈÎ¤˜ Ì·˜ ÂÎÔÌ¤˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·fiÙÔ Û›ÙÈ Ì·˜ Î·È ÙÔ ·˘ÙÔÎ›ÓËÙfi Ì·˜. ªÔÚÔ‡ÌÂ ÌÂ ·Ï¿ Ì¤Û· Î·ÈÌ¤ÙÚ· Ó· ÌÂÈÒÛÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ Î·Ï‹ ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ Î·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÙˆÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÎÈÓËÙ‹ÚˆÓ ÙˆÓ ·˘ÙÔ-

™

8.1

171

ÎÈÓ‹ÙˆÓ ÌÂ Î·Ï‹ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÂÏ¤Á¯Ô˘˜. ∆·ÎÙÈÎ‹ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙˆÓÎ·˘ÛÙ‹ÚˆÓ ÎÂÓÙÚÈÎ‹˜ ı¤ÚÌ·ÓÛË˜ Î·È ¤ÏÂÁ¯Ô˜ Î·Ï‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ÙÔ˘ ÎÈÓËÙ‹Ú· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘ Ì·˜ Â›Ó·È Ú·ÎÙÈÎ¤˜ ·fiÏ˘Ù· ÂÊÈÎÙ¤˜.

∫TIPIA - KATOIKIE™

™Â fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ Ù· ˘¿Ú¯ÔÓÙ· ÎÙ›ÚÈ·, Ë ·ÓÙÈÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ Î·˘ÛÙ‹-ÚˆÓ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ ÌÂ Î·˘ÛÙ‹ÚÂ˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘ Â›Ó·È, Ï¤ÔÓ, ‰˘Ó·-Ù‹ ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÔÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ ÈÛÙÔ‡ ÛÙËÓ ∞ÙÙÈÎ‹ Î·È ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ÌÂÁ¿ÏÂ˜ fiÏÂÈ˜. ∆Ô Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ Â›Ó·È Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ Î·È ·Ô‰ÔÙÈ-ÎfiÙÂÚÔ Î·‡ÛÈÌÔ ·fi ÙÔ ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ. ¶·ÚÂÌ‚¿ÛÂÈ˜ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË˜ ÛÙ·ÎÙ›ÚÈ· ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙË ÌÂ›ˆÛË ÙˆÓ ·ˆÏÂÈÒÓ ıÂÚÌfiÙËÙ·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·ÈÌfiÓÔ ··Ú·›ÙËÙÂ˜ ÁÈ· ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÔ˘ÓÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÛÙË ÌÂ›ˆÛË ÙË˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ı¤Ú-Ì·ÓÛË˜. °È· Ù· Ó¤· ÎÙ›ÚÈ·, ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ï¤ÔÓ Ó· ÂÓËÌÂÚˆıÔ‡ÌÂ Î·ÈÓ· ÂÊ·ÚÌfiÛÔ˘ÌÂ Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ‰fiÌËÛË˜ Ô˘ Â›Ó·È ÊÈÏÈÎfi-ÙÂÚÂ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÌÂ›ˆÛËÛÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÏ·¯ÈÛÙÔÔ›ËÛË ÂÎÔÌÒÓ·fi Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ı¤ÚÌ·ÓÛË˜ ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡. ∆¤ÙÔÈÂ˜ ÚÔ-‰È·ÁÚ·Ê¤˜ ÁÈ· Ù· ÎÙ›ÚÈ· ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ÂÓÛˆÌ·ÙˆıÔ‡Ó ¿ÌÂÛ· Î·ÈÛÙË ‰È·‰ÈÎ·Û›· ·‰ÂÈÔ‰fiÙËÛË˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌÒÓ.

ªETAºOPE™

°È· ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ Ì·˜ ÛÂ ÎÔÓÙÈÓ¤˜, Û¯ÂÙÈÎ¿, ·ÔÛÙ¿ÛÂÈ˜, fiˆ˜, ÁÈ··Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ì¤Û· ÛÙËÓ fiÏË, Ë ·ÔÊ˘Á‹ ÙË˜ ¯Ú‹ÛË˜ ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡Ì·˜ Ì¤ÛÔ˘, Ë ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ Ì·˙ÈÎ‹˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ Î·È Ë ¯Ú‹ÛË«ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ» ÌË Ú˘ÔÁfiÓˆÓ Ì¤ÛˆÓ, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·,ÙÔ Ô‰‹Ï·ÙÔ, ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ ‹‰Ë Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ Ú·ÎÙÈÎ‹ ÛÂ ÔÏÏ¤˜ Â˘-Úˆ·˚Î¤˜ ¯ÒÚÂ˜ Î·È fiÏÂÈ˜. À‚ÚÈ‰ÈÎ¿ ·˘ÙÔÎ›ÓËÙ· Ó¤·˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔ-Á›·˜ Â›Ó·È ‰È·ı¤ÛÈÌ· ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Î·È ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ‹-ÛÔ˘Ó ÛÂ Î¿ÔÈÔ ÔÛÔÛÙfi Ù· ·ÏÈ¿, ·Ó Î·È ·ÎfiÌ· ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙÔ˘˜Â›Ó·È ÔÏ‡ ˘„ËÏfi.

172

∂∫¶√ª¶∂™ ∞¶√ µπ√ª∏Ã∞¡π∫∂™ ∫∞π µπ√∆∂Ã¡π∫∂™ ∂°∫∞∆∞-™∆∞™∂π™

¶ÚÒÙ· ·’ fiÏ·, Ê·›ÓÂÙ·È ·fi fiÛ· ‹‰Ë ¤¯Ô˘ÌÂ ÂÎı¤ÛÂÈ ÛÙ· ÚÔË-ÁÔ‡ÌÂÓ· ÎÂÊ¿Ï·È· fiÙÈ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ Î¿ıÂ ·Ú¤Ì‚·ÛË ÛÂ ‹‰Ë˘¿Ú¯Ô˘ÛÂ˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ıÂÌÂÏÈˆıÂ› ÛˆÛÙ¿ fi,ÙÈÎ·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ ı· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÂ› ˆ˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ‹ ‰È·‰ÈÎ·Û›·. ™‹ÌÂÚ·,˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏÏ¿ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÊÈÏÈÎÒÓ ÛÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ‚ÈÔÌË-¯·ÓÈÎÒÓ Î·È ‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÎÒÓ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÂ ÂÈ-Ù˘¯›· ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ∂˘Úˆ·˚Î‹˜ ŒÓˆÛË˜. ∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙË˜·È‰Â›·˜ Î·È ÙË˜ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ÙˆÓ ÂÈ¯ÂÈÚ‹ÛÂˆÓ,ÒÛÙÂ Ó· Á›ÓÂÈ Û˘ÓÂ›‰ËÛË fiÙÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi fiÊÂÏÔ˜ Î·È ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÓÙÈÎÚÔ˘fiÌÂÓÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ·ÏÏ¿, ·ÓÙ›ıÂÙ·,Û˘ÌÔÚÂ‡ÔÓÙ·È ÛÙËÓ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ÙË˜ ÂÍÔÈÎÔÓfiÌËÛË˜ ÙfiÛÔ ÂÓ¤Ú-ÁÂÈ·˜ fiÛÔ Î·È ÚÒÙˆÓ ˘ÏÒÓ, ı· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û›ÁÔ˘Ú· Î·È ÛÙË ¯ÒÚ·Ì·˜ ÚÔ˜ Î·ı·ÚfiÙÂÚÂ˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎ¤˜ ‰È·‰ÈÎ·Û›Â˜.

™¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÎÔÌ¤˜ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÍ·ÚÙÒ-ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ·ÏÔ‡˜ ÔÏ›ÙÂ˜, fiˆ˜ ·˘Ù¤˜ ·fi ‚ÈÔÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ Î·È‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Â›‰·ÌÂ ÛÙ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· ÎÂÊ¿Ï·È·fiÙÈ Î·È ÙÔ ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Â›Ó·È ·ÚÎÂÙ¿ Ï‹ÚÂ˜, Î·È ÔÈ ÙÂ¯ÓÔÏÔ-Á›Â˜ Ô˘ ‹‰Ë ˘¿Ú¯Ô˘Ó Â›Ó·È ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ¤˜.ŸÌˆ˜, ı¤Ì·Ù· fiˆ˜ ÙË˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙˆÓ fiÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ÙÂ¯ÓÔÏÔ-ÁÈÒÓ, ÙË˜ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÌfi-‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ Î·È ÙË˜ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ·fi ÙËÓ ÔÏÈÙÂ›· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎÒÓÂÏ¤Á¯ˆÓ ÌÂ ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· Î·È Û˘Ó¤ÂÈ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·ÈÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ÛÂ ÚÒÈÌ· ÛÙ¿‰È· ˆÚ›Ì·ÓÛË˜. ™Ù· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Û‹ÌÂÚ·, ÌÂ Î¿ıÂ ÙÚfiÔ, Ó· ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ÛÔ˘ÌÂÔ˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ. ∆¤ÙÔÈ· ··Ú·›ÙËÙ· Î·È ¿ÌÂÛ· Ì¤ÙÚ· Ô˘ ı· Ô‰Ë-Á‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi ·˘ı·ÈÚÂÛÈÒÓ Î·È ÛÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎ‹Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ fiÚˆÓ ·fi ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÁÎ·-Ù·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È:

ñ ∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ‹˜ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ‰Â-‰ÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÈ˜ ‚ÈÔÌË¯·ÓÈÎ¤˜ ÂÎÔÌ¤˜ ÌÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ·Ú·ÁˆÁ‹ ·ÍÈfiÈÛÙˆÓ ‚¿ÛÂˆÓ.

ñ ∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ ÌÂ ÙÔ ··Ú·›ÙËÙÔ Ï‹-ıÔ˜ ÂÍÂÈ‰ÈÎÂ˘Ì¤ÓˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ.

ñ ∏ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ‹ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ Ï‹ÚˆÓ Î·È Ù·ÎÙÈÎÒÓ ÂÏ¤Á¯ˆÓ ÛÙÈ˜‚ÈÔÌË¯·Ó›Â˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÌfi‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜.

ñ ∏ ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ ÌË¯·ÓÈÛÌÒÓ ‰È¿ıÂÛË˜ Î·È ÚfiÛ‚·ÛË˜ ÙˆÓ ÛÙÔÈ-¯Â›ˆÓ ÛÙÔ˘˜ ÂÓ‰È·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˘˜ ÊÔÚÂ›˜ ÌÂ ÙË Ì¤ÁÈÛÙË ‰˘Ó·Ù‹ ‰È·-Ê¿ÓÂÈ·.

∞˘ı·›ÚÂÙÂ˜ Î·È ·Ú¿ÓÔÌÂ˜ Ú¿ÍÂÈ˜ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ ÂÂÈÛfi‰È·ÙÔÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·ÓÔÈ¯Ù¤˜ Î·‡ÛÂÈ˜ ÛÎÔ˘-È‰ÈÒÓ, ı· Ú¤ÂÈ Ó· Î·Ù·ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· Î·È Ó· ·ÔÙÚ¤ÔÓÙ·È·ÙÔÌÈÎ¿ ·fi ÙÔÓ Î·ı¤Ó· Ì·˜ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈÎ¿ Ì¤Ûˆ ÊÔÚ¤ˆÓ ÔÏÈ-ÙÒÓ Î·È ÔÏÈÙÂ›·˜.

173

174

∂ªª∂™√π ∆ƒ√¶√π ™Àªµ√§∏™™∆∏ µ∂§∆πø™∏ ∆∏™ ¶√π√∆∏∆∞™∆√À ∞∆ª√™º∞πƒπ∫√À ∞∂ƒ∞

ŸÏÔÈ È· ·Ú·ÔÓÔ‡Ì·ÛÙÂ ¤ÓÙÔÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ Ì·˜ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ÙË˜ ÒÚ·˜. ∂›‰·ÌÂ fiÙÈ ÛÙ· ·ÛÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· Ë Î‡ÚÈ·ËÁ‹ ÂÎÔÌÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ Â›Ó·È Ù· ¿ÛË˜ Ê‡ÛÂˆ˜ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·. ¶·ÚfiÙÈ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÂÁ·ÏÔ˘fiÏÂˆÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È ‚ÂÏÙÈˆÌ¤ÓË ÛÂÛ¯¤ÛË ÌÂ ·˘Ù‹Ó ÙË˜ ‰ÂÎ·ÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1980, fiÏÔÈ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ fiÙÈ¤¯Ô˘ÌÂ Ó· Î¿ÓÔ˘ÌÂ ÔÏÏ¿ ·ÎfiÌ·. ∂›Ó·È, Ï¤ÔÓ, ·Ó·ÁÎ·›· ÁÈ· ÙË¯ÒÚ· Ì·˜, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙÈ˜ ∂ÏÏËÓÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜, Ë ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛËÙË˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ Î¿ıÂ ˘Ô‰ÔÌ‹˜ Ô˘ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ Î·È ·ÔÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ¿Ó·Ú¯Ë Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙˆÓ Ô¯ËÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÛËÌ·-ÓÙÈÎ¿ ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ Ù¤ÙÔÈˆÓ ˘Ô‰ÔÌÒÓ, ·ÏÏ¿Î·È Ë ÊÚÔÓÙ›‰·, ÂÚÈÊÚÔ‡ÚËÛË Î·È ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ·˘ÙÒÓ Ô˘ ‹‰Ë˘¿Ú¯Ô˘Ó, ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Î·È ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·È-ÚÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ‰È·ÈÛÙˆıÂ› ·fi ÙËÓ ÂÊ·Ú-ÌÔÁ‹ Ù¤ÙÔÈˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ ÛÂ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÒÚÂ˜.

∏ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ Î·È, È‰È·›ÙÂÚ·, ÙÔ˘·ÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÂÚÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÂÈ ·ÔÙÂÏÂ-ÛÌ·ÙÈÎ¿ Î·È ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú·. °È· ·Ú¿-‰ÂÈÁÌ·, Ë ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÔÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ ÈÛÙÔ‡ ÌÂ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÏÂ‡-ıÂÚÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜, ¯ÒÚÔ˘˜ Ú·Û›ÓÔ˘ Î·È ÂÚÈ¿ÙÔ˘, Ô‰ËÏ·Ùfi-‰ÚÔÌÔ˘˜ Î.Ï., ‰›ÓÔ˘Ó Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈÎ¿ «·Ó¿ÛÂ˜» Î·È Û˘ÓÂÈÛÊ¤-ÚÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ Î·È ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·¤Ú· ÙˆÓ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ.

√È ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜ ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓfiÏÂˆÓ ÛÙËÓ ·Ó·ÏÔÁ›· ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ¯ÒÚˆÓ Ú·Û›ÓÔ˘ ·Ó¿ Î¿ÙÔÈÎÔ.∏ ∞ı‹Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ¯·ÌËÏ¿ ÛÙÔÓ ∂˘Úˆ·˚Îfi Î·Ù¿ÏÔÁÔ, ÌÂ ÌfiÏÈ˜2,3 Ù.Ì. ·Ó¿ Î¿ÙÔÈÎÔ, ÂÓÒ Ë £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÚÔËÁÂ›Ù·È ÌÂ ÌÈÎÚ‹ ‰È·-

8.2

ÊÔÚ¿, 2,7 Ù.Ì. ·Ó¿ Î¿ÙÔÈÎÔ50. ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ ÚÔ‰È·ÁÚ·Ê¤˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ÂÏÂ‡ıÂÚÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÛÙËÓ fiÏË (º∂∫ ¢’ 285/5.3.2004), Ë Û˘ÓÔ-ÏÈÎ‹ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÂÏÂ‡ıÂÚˆÓ ¯ÒÚˆÓ ·Ó¿ Î¿ÙÔÈÎÔ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Â›ÛÂ ÓËÛ›‰Â˜ Ú·Û›ÓÔ˘, Ï·ÙÂ›Â˜, ·È‰ÈÎ¤˜ ¯·Ú¤˜, ¿ÚÎ· Î·È ¿ÚÎ·fiÏË˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÊÙ¿ÓÂÈ Ù· 8 Ù.Ì. ¶·ÚfiÙÈ ·˘Ùfi Â›Ó·È ¤Ó· ÂÈı˘-ÌËÙfi Î·È fi¯È ˘Ô¯ÚÂˆÙÈÎfi fiÚÈÔ, Â›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÔÏ›ÙÂ˜, ·ÙÔ-ÌÈÎ¿ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈÎ¿, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó ÛÂ Î¿ıÂ ÂÚ›ÙˆÛËÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘.

√ Î¿ıÂ ÔÏ›ÙË˜ ¤¯ÂÈ ‰ÈÎ·›ˆÌ· Ó· ·Â˘ı˘ÓıÂ› ‹ Ó· ÚÔÛÊ‡ÁÂÈ ÛÂÔÔÈÔ‰‹ÔÙÂ ıÂÛÌÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ, ÛÙËÓ ÙÔÈÎ‹ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË, ÛÙÈ˜ ˘Ë-ÚÂÛ›Â˜ ÙˆÓ ÀÔ˘ÚÁÂ›ˆÓ, ÛÙË ‰ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË. Ÿˆ˜ ‹‰Ë ¤¯ÂÈ ·ÚÔ˘-ÛÈ·ÛÙÂ› ÛÂ ¿ÏÏÔ˘˜ √‰ËÁÔ‡˜ ÙË˜ ÛÂÈÚ¿˜ ·˘Ù‹˜51, Î·È ı· Â·Ó·Ï¿-‚Ô˘ÌÂ Î·È ÛÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ √‰ËÁfi, ˘¿Ú¯Ô˘Ó «ÎÏÂÈ‰È¿» Î·È «¯Ú˘ÛÔ›Î·ÓfiÓÂ˜» ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ·Â˘ı˘ÓfiÌ·ÛÙÂ ÛÙ· ıÂÛÌÈÎ¿ fiÚÁ·Ó· Î·È,ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ı· ÂÙ‡¯Ô˘ÌÂ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÙÈ˜ ‰ÈÂÎ‰È-Î‹ÛÂÈ˜ Ì·˜.

∏ ÂÓ›Û¯˘ÛË Î·È Ë ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛË ÙË˜ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË˜ Ì¤Ûˆ ÙË˜ ÂÈÎÔÈ-ÓˆÓ›·˜ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙÔ ÂÚÁ·ÏÂ›Ô. ™ÙÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ Ì·˜, ¤¯Ô˘ÌÂ ÌÂÁ¿-ÏË Â˘¯¤ÚÂÈ· ÚfiÛ‚·ÛË˜ Î·È, Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈÎ¿, «‚ÔÌ‚·Ú‰È˙fiÌ·ÛÙÂ»ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÔÙ¤ ·fi ÏËÚÔÊÔÚ›·. ∂ÓËÌÂÚˆÌ¤ÓÔÈ, Â˘·ÈÛıËÙÔÔÈËÌ¤ÓÔÈ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎ¿ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ Ô-Ï›ÙÂ˜ Â›Ó·È Ë ÎÚ›ÛÈÌË Ì¿˙· Î·È ‰‡Ó·ÌË ÁÈ· ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ÎÔÈÓˆÓÈ-Î¿ ˆÊ¤ÏÈÌË Î·È Ï¤ÔÓ ··Ú·›ÙËÙË ·ÏÏ·Á‹.¶Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·˙ËÙÔ‡ÌÂ ¿ÓÙ· ÙËÓ ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂÒÓ Ì·˜ Á‡Úˆ·fi ÎÔÈÓÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. ŸÛÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Â›Ó·È ·˘ÙÔ› Ô˘ ‰ÈÂÎ‰È-

175

50. ªÂÏ·‚›Ï·˜ ¡., µ·Ù·‚¿ÏË º., 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ¶Ú¿ÛÈÓÔÎ·È ÂÏÂ‡ıÂÚÔÈ ¯ÒÚÔÈ ÛÙËÓ fiÏË, WWF ∂ÏÏ¿˜, ∞ı‹Ó·

51. WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ÔÏ›ÙË, 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ¡ÔÌÈ-Îfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó· ™˘Ú·ÎÔ‡ÏË˜ ∫., ºÂÊ¤˜ ª., ¶Ô‡ÏÈÔ˘ ∞., 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, √Ú-Á¿ÓˆÛË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ, WWF ∂ÏÏ¿˜, ∞ı‹Ó·

176

ÎÔ‡Ó ‹ ÚÔÛÊÂ‡ÁÔ˘Ó, ÙfiÛÔ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ Á›ÓÂÙ·È ÙÔ ·›ÙËÌ·. ™˘ÁÎÚÔ-ÙÔ‡ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, ÂÓÒÛÂÈ˜ ÔÏÈÙÒÓ Î·È ‰ÈÂÎ‰ÈÎÔ‡ÌÂ, Î·Ù¿ ÚÔÙ›ÌË-ÛË Û˘ÏÏÔÁÈÎ¿.

™ËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙË Â›Ó·È Ë ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹ ÙË˜ ‰ÈÂÎ‰›ÎË-Û‹˜ Ì·˜ ÌÂ fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔÈ¯Â›·, ÙfiÛÔ ÙÂ¯ÓÈÎ¿ fiÛÔÎ·È ÓÔÌÈÎ¿. ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ› ÊÔÚÂ›˜, ÂÈÌÂÏËÙ‹ÚÈ·, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÂ˜ ·Ú¯¤˜Î·È ª∫√ ¤¯Ô˘Ó ‰ÒÛÂÈ ÔÏ‡ÙÈÌË ‚Ô‹ıÂÈ· ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ‰ÈÂÎ‰ÈÎ‹-ÛÂÈ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›·, ÙËÓ ·ÔÊ˘Á‹ ÙË˜ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË˜Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙË˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜52.

52. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ‰Ú¿ÛÂˆÓ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Â-ÚÈÛÙ·ÙÈÎÒÓ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜ ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ‚ÚÂ›ÙÂ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰·ÙË˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË˜ ·Ú¯‹˜ «™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË», http://www.synigoros.gr/perivallon/fysiko_05.htm

µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞

•ENH µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞

Baird, C., 1995. Environmrntal Chemistry, W.H. Freeman and Company.

Bardouki H., Liakakou H., Economou C., Smolic J., Zdimal V., Elefthe-riadis K., Lazaridis M. and Mihalopoulos N., 2003. Chemical composi-tion of size resolved atmospheric aerosols in the eastern Mediter-ranean during summer and winter, Atmos. Environ., 37, p. 195-208.

Bergametti G., Dutot A. L., Buat-Menard P., Losno R. and Remoudaki E.,1989a. Seasonal variability of the elemental composition of atmos-pheric aerosol particles over the Northwestern Mediterranean. Tellus,41 B, p. 353-361.

Bergametti G., Gomes L., Remoudaki E., Desbois M., Martin D., Buat-Menard P., 1989b. Present transport and deposition patterns ofAfrican dust to the Northwestern Mediterranean in Paleoclimatol-ogy and Paleometeorology: Modern and Past Patterns of GlobalAtmospheric Transport, M. Leinen and M. Sarnthein eds, NATO ASISeries No 282, Kluwer Publ. Company, Dordrecht, p. 227-252.

Boubel R.W., Fox D. L., Turner D. B. and Stern A. C., 1994. Fundamen-tals of Air Pollution, Third Edition, Academic press.

Buat-Menard P., Davies J., Remoudaki E., Miquel J. C., Bergametti G.,Lambert C., Ezat U., Quetel C., La Rosa J. and Fowler S. W., 1989.Non-steady-state biological removal of atmospheric particles frÔmMediterranean surface waters, Nature, Vol. 340, No 6229, p. 131-134.

Correa S.M., Arbilla G., Nov 2006. Aromatic hydrocarbon emissions indiesel and biodiesel exhaust, Atmos. Environ., Vol. 40 (35), 6821-6826.

De Nevers N., 1995. Air Pollution Control Engineering, Mc Graw Hill.

Dimitrakopoulos A.P., 1990. A synopsis of the Greek wildland fireprob-lem. Int For Fire News 4, p.6–7

177

178

EIPPCB, 2005. European Integrated Pollution Prevention and ControlBureau (EIPPCB). Best available techniques (BAT) for the combus-tion of coal and lignite, http://natura.minenv.gr/batelv/Docs/lcp_Coal&Lignite_BAT.pdf.

EMEP/CORINAIR, 2002. Atmospheric emission inventory guidebook,3rd edn. EEA technical report No 30, EMEP task force on EmissionInventories.

European Environment Agency, European Pollutant EmissionRegister http://eper.eea.europa.eu/eper/Activity_facilityList.asp?year=2004&area-GR&id=2&EmissionAir=on&EmissionWaterDirect=on&EmissionWaterIdirect=on

Hansen A.C., Gratton M.R., Yuan W., 2006. Diesel engine perform-ance and NOx emissions from oxygenated biofuels and blends withdiesel fuel, TRANSACTIONS OF THE ASABE, Vol. 49 (3), p. 589-595.

IPCC, 2007. Intergovernmental Panel on Climate Change, Summaryfor Policy Makers, In Solomon S. Qin D., Manning M., Chen Z., MarquisM., Averyt KB., Tignor M., Miller HL. (eds) Climate Change 2007: thePhysical science basis. Contribution of Working Group I to the fourthassessment report Of IPCC, Cambridge University Press, New York.

IPCC Fourth Assessment Report: Climate Change 2007: SynthesisReport, http://www.ipcc.ch/

James E., Girard Ph. D., 2004. Principles of Environmental Chemistry,Jones & Bartlett Publishers, 1st edition.

Kallos G., Astitha M., Katsafados P. and Spyrou C., 2007. Long-rangetransport of anthropogenically and naturally produced particulatematter in the Mediterranean and North Atlantic: current state ofknowledge, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 46,1230-1250.

Lazaridis M., Latos M., Aleksandropoulou V., Hov O, Papayannis A.,Torseth K., 2008. Contribution of forest fire emissions to atmos-pheric pollution in Greece, Air Qual Atmos Health, 1:143-158.

Lin C. Y., Lyn H. A., 2007. Diesel engine performance and emissioncharacteristics of biodiesel produced by the peroxidation process,FUEL, Vol 85(3), Feb 2006, p. 298-305.

Manahan S. E., 2008. Fundamentals of Environmental Chemistry, CRC,3rd Edition.

Masters G. M., 1991. Introduction to Environmental Engineering andScience, Prentice Hall, p. 389.

Masters G. M., Wendell P, 2007. Introduction to Environmrntal Engin-nering and Science, Prentice Hall, 3rd edition.

Mc Cormick R. L., The impact of biodiesel on pollutant emissionsand public health, Inhalation toxicology, Vol 19, Issue 12, Sep 2007,1033-1039.

Moran and Morgan, 1997. Meteorology, The Atmosphere and theScience of Weather, 5th Edition, Prentice Hall.

Pang X. B., Shi X. Y., Mu Y. J., He H., Shuai S. J., Chen H., Li R. L., Nov2006. Characteristics of carbonyl compounds emission from a dieselengine using biodiesel-ethanol-diesel as a fuel, Atmos. Environ., Vol40, 7057-7065.

Papayannis A., Amiridis V., Mona L., Tsaknakis G., Balis D., BosenbergJ., Chaikovski A., De Tomasi F., Grigorov I., Mattis I., Mitev V., MullerD., Nickovic S., Perez C., Pietruczuk A., Pisani G., Ravetta F., Rizi V.,Sicard M., Trickl T., Wiegner M., Gerding M., Mamouri R. E., Amico G.D. and Pappalardo G., 2008. Systematic lidar observations ofSaharan dust over Europe in the frame of EARLINET (2000-2002),J. Geophys. Res, 113, D10204,doi:10.1029/2007/JD009028.

Papayannis A., Balis D., Amiridis V., Chourdakis G., Tsaknakis G., Ze-refos C., Castanho A. D., Nickovic S., Kazadzis S. and Grabowski J., 2005.Measurements of Saharan dust aerosols over the Eastern Mediter-ranean usinf elastic backscatter Raman Lidar spectrophotometricand satellite observations in the frame of EARLINET project, Atmos.Chem. Phys, 5, 2065-2079.

179

180

Prospero J. M., 1996. Saharan dust transport over the North AtlanticOcean and the Mediterranean, in The impact of Desert Dust Acrossthe Mediterranean, edited by S. Guerzoni and R. Chester, p. 133-151,Springer, New York.

Sichletidis L., Tsiotsios I., Gavriilidis A., Chloros D., Gioulekas D., Kot-takis I., Pataka A., 2005. The effects of environmental pollution onthe respiratory system of children in Western Macedonia, Greece.J. Invest Allergol Clin Immunol, Vol. 15(2):117-123.

Spegler J. and Wilson R., 1996. Emission, Dispersion and Concen-tration of Particles, in Particles in our Air, Concentrations and HealthEffects, Harvard School of Public Health, Harvard University Press.

Triantafyllou A. G, Kassomenos P. A., 2002. Aspects of AtmosphericFlow and Dispersion of Air Pollutants in a Mountainous Basin. TheScience of the Total Environment 297, p. 85-103.

Triantafyllou A. G., 2003. Levels and trend of suspended particlesaround large lignite power stations. Environmental Monitoring andAssessment 89, p. 15-34.

Tsitouridou R., Anatolaki Ch., 2007. On the Wet and Dry Depositionof Ionic Species in the Vicinity of Coal-Fired Power Plants, North-western Greece. Atmospheric Research 83, p. 93-105.

Turrio-Baldassari L., Battistelli C. L., Conti L., Crebelli R., De BerardiaB., Iamicelli A. L., Gambino M., Iannacone S., 2004. Emission compar-ison of urban bus engine fueled with diesel oil and biodiesel blend,Science of the Total Environment, Vol 327 (1-3), p. 147-162.

Wilson R. and Spengler J., 1996. Particles in our air, Concentrationsand Health Effects, Harvard University Press.

Yang ∏. ∏., Shu-Mei Chien, Mei-Yu Lo, John Chi-Wei Lan, Wen-ChangLu and Yong-Yuan Ku, 2007. Effect of biodiesel on emissions of reg-ulated air pollutants and polycyclic aromatic hydrocarbons underengine durability testing, Atmos. Environ., V 41 (34), 7232-7240.

Zerefos C., Ganev K., Kourtidis K., Tzortziou M., Vasaras A. and SyrakovE., 2000..On the origin of SO2 above Northern Greece, Geophys.Res. Lett., Vol 27, No3, p. 365-368.

∂§§∏¡π∫∏ µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞

µÂÚÁÂÓÂÏ¿ÎË˜ ∞., ∫ÚËÙ›‰Ë˜ ¶., √ÈÎÔÓfiÌÔ˘ §., ¶·¿˙ÔÁÏÔ˘ π., ¶··-ÓÈÎÔÏ¿Ô˘ ∂., ™È‰¤ÚË˜ §., ™ÈÌfiÔ˘ÏÔ˜ ∞., 1989. ∂ÌÂ›˜ Î·È Ë Ú·‰ÈÂÓ¤Ú-ÁÂÈ·, ¶·ÓÂÈÛÙËÌÈ·Î¤˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ∫Ú‹ÙË˜.

µÂÚ‡ÎÈÔ˜ •., 2004. ∞ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ› Ú‡ÔÈ Î·È ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›· ∂Ï¤Á¯Ô˘∂ÎÔÌ‹˜ ÙÔ˘˜, ∆fiÌÔ˜ π, ¢È·¯Â›ÚÈÛË ∞ÂÚ›ˆÓ ƒ‡ˆÓ, ∂∞¶.

°ÂˆÚÁÈ¿‰Ë˜ £., 2004. ŸÍÈÓË ‚ÚÔ¯‹, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·Ó-ÛË, ∆fiÌÔ˜ ¢, ¢È¿ıÂÛË ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È ÔÈ ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÈ-‚¿ÏÏÔÓ, ∂∞¶.

∂ıÓÈÎfi ∫¤ÓÙÚÔ ŒÚÂ˘Ó·˜ & ∆Â¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜ ∞Ó¿Ù˘ÍË˜ (∂∫∂∆∞)/πÓÛÙÈ-ÙÔ‡ÙÔ ∆Â¯ÓÔÏÔÁ›·˜ & ∂Ê·ÚÌÔÁÒÓ ™ÙÂÚÂÒÓ ∫·˘Û›ÌˆÓ (π∆∂™∫), 2008.™¯¤‰ÈÔ ÂÚÂ˘ÓËÙÈÎ‹˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎ‹˜ ·Ù˙¤ÓÙ·˜ ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜ Ï·Ù-ÊfiÚÌ·˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜: «√ ‰ÚfiÌÔ˜ ÚÔ˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÌË‰ÂÓÈÎÒÓ Ú‡ˆÓ»∫ˆ‰ÈÎfi˜ ¤ÚÁÔ˘: 04-¶¶∫06, ∂Ó¤ÚÁÂÈ· ∂1: ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎ‹˜Ï·ÙÊfiÚÌ·˜ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· ÙÔ˘ fiÏÔ˘ Î·ÈÓÔÙÔÌ›·˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰Ô-Ó›·˜-™˘Ó∂Ó¤ÚÁÂÈ·, ¶ÙÔÏÂÌ·˝‰·, ™ÂÙ¤Ì‚ÚÈÔ˜ 2008, http://www.lignite.gr/events/SRA-draft.pdf.

∂ıÓÈÎfi ™¯¤‰ÈÔ ∫·Ù·ÓÔÌ‹˜ ¢ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ∂ÎÔÌÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÂÚ›Ô‰Ô2008-2012.

∑ÈÒÌ·˜ π., 2004. ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙÔ˘˜ ˙ˆ˚ÎÔ‡˜ Î·ÈÊ˘ÙÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÛÙ· ˘ÏÈÎ¿, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡-·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ ¢, ¢È¿ıÂÛË ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È ÔÈ ∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶Â-ÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ∂∞¶.

∑ÈÒÌ·˜ π., 2004. ªÂÙÂˆÚÔÏÔÁ›· Î·È ‰È·ÛÔÚ¿ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ °, ∏ ·ÙÌfiÛÊ·È-Ú· ˆ˜ ·Ô‰¤ÎÙË˜ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ, ∂∞¶.

∫·˚Ï›‰Ë˜, ¢., 1990. ¢·ÛÈÎ¤˜ ¶˘ÚÎ·ÁÈ¤˜, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ °È·¯Ô‡‰Ë-°È·Ô‡-ÏË, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÛÂÏ. 510.

∫·Î·Ú¿˜ ∂ÌÌ., 2000. £ÂÚÌÔËÏÂÎÙÚÈÎÔ› ™Ù·ıÌÔ›, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ Fountas,1Ë ŒÎ‰ÔÛË, ∞ı‹Ó·.

181

182

∫¿Î·ÚË ∂., 2008. ¢È˘ÏÈÛÙ‹ÚÈ·: ªÔÓ¿‰· ∞Ó¿ÎÙËÛË˜ £Â›Ô˘ - ªÈ· ÂÚÈ-‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹ ÌÔÓ¿‰·, ¶Ù˘¯È·Î‹ ÂÚÁ·Û›·, ∆∂π ¢˘ÙÈÎ‹˜ ª·ÎÂ‰ÔÓ›·˜, ™¯Ô-Ï‹ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ, ∆Ì‹Ì· ∆Â¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ∞ÓÙÈÚÚ‡·ÓÛË˜,∫Ô˙¿ÓË, http://eprints.teikoz.gr/73/1/A_32_2008.pdf.

∫∞¡√¡π™ª√™ (∂∫) ∞ÚÈı. 1005/2009 ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›-Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙË˜ 16Ë˜ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 2009 ÁÈ· ÙÈ˜ Ô˘Û›Â˜Ô˘ Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙË ÛÙÔÈ‚¿‰· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜.

ªÂÏ·‚›Ï·˜ ¡., µ·Ù·‚¿ÏË º., 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ¶Ú¿-ÛÈÓÔ Î·È ÂÏÂ‡ıÂÚÔÈ ¯ÒÚÔÈ ÛÙËÓ fiÏË, WWF ∂ÏÏ¿˜, ∞ı‹Ó·.

•·ÓıfiÔ˘ÏÔ˜, °., 1998. ¢·ÛÈÎ¤˜ ¶˘ÚÎ·ÁÈ¤˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·: ·ÚÂÏıfiÓ,·ÚfiÓ Î·È Ì¤ÏÏÔÓ, ∂›ÎÂÓÙÚ·, ÙÂ‡¯Ô˜ 6, ÛÂÏ. 62-71.

•·ÓıfiÔ˘ÏÔ˜ °., 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ: ¢·ÛÔÚÔÛÙ·Û›·Î·È ‰·ÛÔ˘ÚfiÛ‚ÂÛË, WWF ∂ÏÏ¿˜, ∞ı‹Ó·.

√‰ËÁ›· 2008/50/∂∫ ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ∫ÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘-Ï›Ô˘ ÙË˜ 21Ë˜ ª·˝Ô˘ 2008 ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ ·¤Ú·Î·È Î·ı·ÚfiÙÂÚÔ ·¤Ú· ÁÈ· ÙËÓ ∂˘ÚÒË.

ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË ∂., 2004. ∞¤ÚÈÔÈ Ú‡ÔÈ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·-ÙÚÔÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹¯ËÌÂ›·, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ °, ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˆ˜·Ô‰¤ÎÙË˜ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ, ∂∞¶.

ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË ∂., 2004. ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Û‡ÛÙ·ÛË Î·È Ê˘ÛÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙË-ÚÈÛÙÈÎ¿, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ °, ∏ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ˆ˜·Ô‰¤ÎÙË˜ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ, ∂∞¶.

ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË ∂., 2004. ∏ ÌÂ›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔÛÊ·ÈÚÈÎÔ‡ fi˙ÔÓÙÔ˜ - ∆ÔÊ·ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ıÂÚÌÔÎË›Ô˘, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË ∆fiÌÔ˜¢, ¢È¿ıÂÛË ∞Ô‚Ï‹ÙˆÓ Î·È ÔÈ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ∂∞¶.

ƒÂÌÔ˘ÓÙ¿ÎË ∂., 2004. ∏ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ÛˆÌ·ÙÈ‰›ˆÓ ÛÙËÓ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, º˘ÛÈÎfi ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ƒ‡·ÓÛË, ∆fiÌÔ˜ °, ∏ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ· ˆ˜ ·Ô‰¤ÎÙË˜ ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ, ∂∞¶.

™˘Ú·ÎÔ‡ÏË˜ ∫., ºÂÊ¤˜ ª., ¶Ô‡ÏÈÔ˘ ∞., 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿Ï-ÏÔÓ, √ÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ,WWF ∂ÏÏ¿˜, ∞ı‹Ó·.

À¶∂Ãø¢∂, °ÂÓÈÎ‹ ¢/ÓÛË ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ¢/ÓÛË ∂.∞.ƒ.£. ∆Ì‹Ì· µÈÔÌË-¯·ÓÈÒÓ, 2001. ŒÚÁÔ: ∞ÔÁÚ·Ê‹ ·¤ÚÈˆÓ Ú‡ˆÓ, ˘ÁÚÒÓ Î·È ÛÙÂÚÂÒÓ·Ô‚Ï‹ÙˆÓ ·fi ÙË ‚ÈÔÌË¯·Ó›· Î·È ÂÎÔÌÒÓ ·fi ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈÎ‹ ı¤Ú-Ì·ÓÛË, ÀÔ¤ÚÁÔ 4: «∂ÂÍÂÚÁ·Û›· ∞ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ∞ÔÁÚ·Ê‹˜ - ÀÔÏÔ-ÁÈÛÌfi˜ ™˘ÓÙÂÏÂÛÙÒÓ ∂ÎÔÌ‹˜», ∞ı‹Ó·, http://www.minnenv.gr.

À¶∂Ãø¢∂, °ÂÓÈÎ‹ ¢/ÓÛË ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ¢/ÓÛË ∂.∞.ƒ.£. ∆Ì‹Ì· µÈÔ-ÌË¯·ÓÈÒÓ, 2001. ∏ √‰ËÁ›· 96/61/∂∫ °È· ÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÌ¤ÓË Úfi-ÏË„Ë Î·È ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ Ú‡·ÓÛË˜ (IPPC) Î·È ÔÈ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ÁÈ· ÙÈ˜ µ¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ¢È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ∆Â¯ÓÈÎ¤˜, «¶·Ú·ÁˆÁ‹ ∏ÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ ƒÂ‡-Ì·ÙÔ˜ - ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ¶ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ¢È‡ÏÈÛË˜ ¶ÂÙÚÂÏ·›Ô˘», ∞ı‹Ó·.

À¶∂Ãø¢∂, 2006. °ÂÓÈÎ‹ ¢/ÓÛË ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ¢/ÓÛË ∂.∞.ƒ.£.:«∞Ó¿Ù˘ÍË ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÏÂ›ˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Î·ÈÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙË˜ Ú‡·ÓÛË˜ ·fi ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ËÁ¤˜, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂÙÈ˜ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∫ÔÈÓÔÙÈÎ‹˜ ¡ÔÌÔıÂÛ›·˜».

À¶∂Ãø¢∂, 2008. ∂ÈÛ‹ÁËÛË ÁÈ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË˜ ÙË˜·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹˜ Ú‡·ÓÛË˜.

À¶∂Ãø¢∂, ¢/ÓÛË ∂∞ƒ£, ∆Ì‹Ì· µÈÔÌË¯·ÓÈÒÓ, 2008. ŒÁÎÚÈÛË ¶ÂÚÈ‚·Ï-ÏÔÓÙÈÎÒÓ ŸÚˆÓ ÙÔ˘ fi ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ‰È˘ÏÈÛÙËÚ›Ô˘ ÙË˜ ÂÙ·ÈÚ›·˜ ∂ÏÏË-ÓÈÎ¿ ¶ÂÙÚ¤Ï·È· ∞.∂., Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ› ÛÙÔ ¢‹ÌÔ ∂¯Â‰ÒÚÔ˘ ¡. £ÂÛÛ·-ÏÔÓ›ÎË˜», ∞.¶. 146654/13-3-08, ∞ı‹Ó· .

ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∞Ó¿Ù˘ÍË˜, °ÂÓÈÎ‹ ¢ÈÂ‡ı˘ÓÛË ∂Ó¤ÚÁÂÈ·˜, ¢ÈÂ‡ı˘ÓÛË ∞Ó·-ÓÂÒÛÈÌˆÓ ¶ËÁÒÓ Î·È ∂ÍÔÈÎÔÓfiÌËÛË˜ ∂Ó¤ÚÁÂÈ·˜, 2005. 3Ë ∂ıÓÈÎ‹ ŒÎ-ıÂÛË ÁÈ· Ùo Â›Â‰Ô ‰ÈÂ›Û‰˘ÛË˜ ÙË˜ ·Ó·ÓÂÒÛÈÌË˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÙÔ ¤ÙÔ˜2010 (www.ypan.gr/ape).

Ã·Ù˙ËÂÏÂ˘ıÂÚ›Ô˘ ∫., °Î¿ÚÁÎÔ˘Ï·˜ ¡., 2001. ∏ Ô‰ËÁ›· 96/61/∂∫ ÁÈ·ÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÌ¤ÓË ÚfiÏË„Ë Î·È ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË˜ Ú‡·ÓÛË˜ (IPPC) Î·È ÔÈÂÏÏËÓÈÎ¤˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ‚¤ÏÙÈÛÙÂ˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÂ˜ ÙÂ¯ÓÈÎ¤˜: ªË ÌÂÙ·Ï-ÏÈÎ¿ ÔÚ˘ÎÙ¿, À¶∂Ãø¢∂.

CoÔper C.D., Alley F.C., 2004. ŒÏÂÁ¯Ô˜ ·¤ÚÈ·˜ Ú‡·ÓÛË˜ - ™¯Â‰È·ÛÌfi˜·ÓÙÈÚÚ˘·ÓÙÈÎ‹˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜, ∂Î‰fiÛÂÈ˜ ∆˙ÈfiÏ·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.

WWF ∂ÏÏ¿˜, ™˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÔÏ›ÙË, 2009. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈ‚¿Ï-ÏÔÓ: ¡ÔÌÈÎfi˜ √‰ËÁfi˜, ∞ı‹Ó·.

183

¶∏°∂™ ¢π∞¢π∫∆À√À

http://ape.teicrete.gr

http://climate.nasa.gov/evidence/

http://prtr.ec.europa.eu/IndustialActivity.aspx

http://www.benzenefyi.com/benzene_health_effects_and_treatment.html

http://www.epa.gov/ttn/atw/hlthef/hapindex.html

http://www.epa.gov/ttn/at/hlthef/benzene.html,http://www.acute-myelogenous-leukemia.com/html/risk.html

http://www.ipcc.ch/

http://www.minenv.gr/4/ypexode4/pdf/mines.pdf

http://www.minenv.gr/download/2008-05-12.eisigisi.gia.to.eth-niko.sxedio.antimetopisis.tis.atmosferikis.ripansis.doc

www.cres.gr

www.desmie.gr

www.rae.gr

http://www.synigoros.gr/perivallon/fysiko_05.htm

184

∏ ·ÚÔ‡Û· ¤Î‰ÔÛË ¤ÁÈÓÂ ÌÂ ÙËÓ Â˘ÁÂÓÈÎ‹ ¯ÔÚËÁ›· ÙË˜

ISBN: 978-960-7506-14-6

Ú·˜ Î·È ·ÙÌÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ Ú‡ ·ÓÛË ellas_odigos gia to perivallon_aeras.pdf ·...

Documents