یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد...

25
نشريه علمي- پژوهشي فقه وميوق اس حق ، سال دهم ، شماره هجدهم، ابستان بهار و ت89 ، صفحات521 - 548 بفت:٤خ دس٤ تبس25 / 04 / 97 ٣٤ب شؽ٤خ پز٤ تبس: 13 / 03 / 98 هی ئوقی ت منصفه در دعاوی حقذب صفز 1 ز پزقب د2 ذ چک٥ ئ اص الـبس٣ش اػت اصجبست لف تف ك ٢ب د ث٣ذ٥ دس سػ وف جبخت ثذ٤ب ا ٠ افىبسذ.ـبسوت داس ٣ دج ثببد دس ٤شؽ ا٤ پزـتش٥ ثب ٣ل حمو٢ب شؽ آ٤بدس پز اسد جض دسوبسثشدبد وو و٤ ا٣ل حم٢ب دس د اػت٢فش٥ و٢ب دد ثحذ ذاسد. ثب ٣ذا چدج اصج٣ل حمب ذ دس چ٤ ا ا٥ ب٥ اػوتشا ىب٤ش ئو ثوشوه لوف تؾ٥ض پ٥ ٣ل حم٢ب دس د٢فش٥ و٢ب د اػت. ؿذ٣٥ ثمب ٤ دس ا ثو٣ذ٥ دس سػوجوت آ بسوشدو و لوف ئوت٥ ب٤ جب دس٣ل حمو٢وب دب شفت٤بد سا پز ٤ ا و٣ل حم٢ب سد شا٤ ا٣ل حمب دسشؽ آ٤ پزىب ا٣ ثب ثشسػذ اج اػت. جشفت لشاسب ٣ذ ت٥ؼئ ش ثشب ٢ببد دس د ٤ ا٣ذ ثبصداس ٣م٤ تـ٢ب اػو٣و آاوبسوىب اصج٤ش ا٠تحذ تب٤ اچ ٣٤بس دس وـوب سا دس آ لجوو ت و ث٣٤ت لوبذا تحمك٢ دس ساػتب شا٤ ا٣٤ لوب٣ دادسػ٣ ٥ج ت٣ دسػتذ. وذاژگبى کل : سػب٢فش٥ و٢ب د٣ل حم٢ب د٣ ج٢ب لف ئت٥ . 1 . بس٤ اػتبدشاغ بـ دا شا٤ اشاغ ( ذؼ٤ )ؼئ [email protected] 2 . بس٤ اػتبدشاغ بـ داشا٤ اشاغ [email protected]

Upload: others

Post on 19-Dec-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

548-521، صفحات89بهار و تابستان ، هجدهم، شماره دهم، سال حقوق اسلاميفقه و پژوهشي -علمي نشريه

13/03/98: تبس٤خ پز٤شؽ ب٣٤ 25/04/97 تبس٤خ دس٤بفت:

ت منصفه در دعاوی حقوقیئهی

1صفزبذ 2دقب پزز

چکذ

ختف جب و دس سػ٥ذ٣ ث دب٢ كف ت لف جبست اػت اص ش٣ اص الـبس ئ٥ب٢ حمول٣ ب ث٥ـتشپز٤شؽ ا٤ بد دس ثب جد٣ ـبسوت داسذ. افىبس ٠ا ب٤ذ ث

حذد ث دب٢ و٥فش٢ اػت دس دب٢ حمل٣ ا٤و وبد ووبسثشد جض دس اسد بدس پز٤شؽ آ ت لوف وه ثوش ئو ش٤ىب اػوتشا٥ب ٥ اا٤ دس چذ ب حمل٣ اصج جد چذا٣ ذاسد. ثب

ث٣٥ ؿذ اػت. دب٢ و٥فش٢ دس دب٢ حمل٣ ٥ض پ٥ؾ

دس ا٤ مب دوب٢ حمول٣ دس جب٤ب ٥ئوت لوف ووبسوشد جوت آ دس سػو٥ذ٣ ثواذ ثب ثشسػ٣ اىب پز٤شؽ آ دس ب حمل٣ ا٤شا سد ب٢ حمل٣ و ا٤ بد سا پز٤شفت ب

ب٢ تـ٤م٣ ثبصداسذ٣ ا٤ بد دس دب٢ بش ثش ؼئ٥ت ذ٣ ب لشاس شفت اػت. ججت وو لجو آ سا دس وب دس وـسب٣٤ چ ا٤بلات تحذ٠ اش٤ىب اصجو آاوبس و٣ اػو

وذ. دسػت٣ تج٥ ٣ دادسػ٣ لوب٣٤ ا٤شا دس ساػتب٢ تحمك ذات لوب٣٤ ث

.٥ئت لف ب٢ ج٣ دب٢ حمل٣ دب٢ و٥فش٢ سػب :اژگبى کلذ

[email protected] ؼئ(٤ؼذ ) شاغ ا٤شاداـب شاغ اػتبد٤بس .1 [email protected] شاغ ا٤شاداـب شاغ اػتبد٤بس. 2

Page 2: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

126 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

هقذه

«jury»٥ئت لف اكهح٣ اػت و دس حمق ا٤شا دس ثشاثش ف ووبس سفتو ثوؼ ثد ٥ئت ث٣٥ ؿذ اػت. ب٢ حمل٣ پ٥ؾ ب٣٤ اػت و دس او ش باصج بد

ووب٢ جاوو دوشات٥ووه اص ش٤ووك ـووبسوت داد افىووبس وو٣ دس لووف ثووب اسصؽ تش٤ دلا٤ تج ث ا٤ بد اػت. ب٢ لوب٣٤ اص سػ٥ذ٣

توش٢ داسد لا٣ ١ػبثم بذ ا٥غ لا دس وـسب٢ تبث ب وب ٥ئت لف ا٥ش تغ٥٥شات ػ٥بػ٣ حمل٣ ا٤جوبد ؿوذ أب٢ حمل٣ دس لش اخ٥ش تحت ت دس ػب٤ش ب

ا٥وت موؾ آ دس ٥غ او وب حمول٣ دس ٥ش٢ ا٤ بد اجت ثب جد ؿى. اػت ش٤ىوب الب اػبػو٣ دس حك دػتشػ٣ ث ٥ئت لف ش٤ىب ث٥ـتش اػت. تو٥احمق ووبسثشد لوشاس ٥وشد ث٥ـتش سد حب٤ت و ؿذ و ا٤ بد دس ا٤ ب حمل٣ثبث

ث٥ـتش٢ داؿت ثبؿذ.

ب٣٤ اج اػوت كوشفب حذد٤ت ثب ٥ئت لفپز٤شؽ ب٢ حمل٣ باو ش دس فب٥ت ٥ئت لوف جود داسد. دس حموق ا٤وشا دس ٠دس ثشخ٣ دب٢ و٥فش٢ خبف اجبص

دس لت ـت لب اػبػ٣ جس٢ اػه٣ ا٤شا ٥ئت لف كشفب اك ٤ىلذ ؿث٣٥ ؿذ اػت. اص ا٤ ٥ب دس چذ وب حمول٣ اصجو جبت٣ ػ٥بػ٣ پ٥ؾ٤جشا

ث٣٥ ؿذ ش٤ىب اػتشا٥ب ٥ئت لف ه ثش دب٢ و٥فش٢ دس دب٢ حمل٣ ٥ض پ٥ؾادب٢ حمل٣ چب داسا٢ ا٥ت اػت و اص وش ٥ئت لف دسش٤ىب ااػت. دس حمق

تكو٥ف ؿوذ اػوت ثب٢ ا٤و وب حمول٣ ػا داب اش٤ىب٣٤ ث ثشخ٣ حمق

(Liegner, 2016, 173).

و ب٢ حمل٣ ثبث ؿذ ث٣٥ ٥ئت لف دس دب٢ و٥فش٢ دس ثؼ٥بس٢ اص ب پ٥ؾ و٣ ف دس دب٢ و٥فش٢ پشداخت ؿود شفت ث مؾ ٥ئت ل دس او ش ببت كست

ب٢ داخ٣ ؼىت بذ اػوت. دس ا٤و ٤ظ دس ؿت مؾ ا٤ بد دس دب٢ حمل٣ ثاوذ ثوب پز٤شفتو ب٢ حمل٣ و ٥ئت لف سا دس دوب٢ حمول٣ مب ثب تج ث ب

خا٥ ثود وو شػؾپ٣٤ ث ا٤ پبػخ كذدثشسػ٣ وبسوشد ا٤ بد دس اس حمل٣ دس

Page 3: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

127 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

ب٢ حمل٣ داؿوت اػوت. ا٤و بو ا٥شات جت٣ دس ا٤ بأجد ٥ئت لف چ تزاس ا٤شا خاذ ثد تب تبػت ثب ؿشا٤ي ػ٥بػ٣ اجتب٣ خد الوذا ساب٣٤ ثشا٢ لب

زاس٢ دس ا٤ ص٥ ب٤ذ. ث لب

هفم پش تبرخ ئت هصف. 1

دػت٥بث٣ ثو تش٤وف ختف ب٢ حمل٣ ب دس دس لش پز٤شؽ ٥ئت لف تفبتوا ج٤وذب ال٥وبت اص ٥ئت لف ث لا ػبصد. سا دؿاس ٣احذ٢ اص ا٤ بد

ؿود )ـوذ٢ ا ج٤ذب لب )اس حى٣( ٤بد ٣ )اس ه٣( اص لوبت ث1389 39 .)

وو دس ؼتذ٥ئت لف ش٣ اص افشاد جب حمل٣ خ٣ ٤ؼذبدس تبس٤ف ثش ٤ا٢ اص جشا سػ٥ذ٣ ث پبس وب٢ و٥فوش٢ ىوبس٢ تحت ؿشا٤ي خبك٣ ثب لووبت دادوب

٥ئووت لووف شوو٣ اص دس ثشخوو٣ تووبس٤ف ٥ووض .(192 1ج 1388)آخووذ٢ وووذ وو٣ب ا٤و اك٣ آ ١ؿذ ٥ف خبة ٣و بثك لب ات اذ ؿشذا جب ا ؿذ

ثشائوت ٠ؿد ال٥ت اش سا وـف دسثوبس اػت و ثب تج ث دلا٤ ذاسو٣ و اسائ ٣ .(40 1389)ـذ٢ ٤ب جش٥ت ت ابس ش وذ

ب٢ حمل٣ ٥ئت لف دس اس و٥فوش٢ پز٤شفتو ؿوذ ب ث٥ـتشث حب ا٤ى دس حبهوش دس ١ض ؼ ثب لا٥ جد دس ا٤ ص٥ اػت. ثب تج ث ا٤ى مبو ا٤ تبس٤ف ٥

ثب٤ذ تش٤ف٣ سا ثشض٤ذ و دب٢ حمول٣ خلف مؾ ٥ئت لف دس اس حمل٣ اػت ؿشذا سػذ ٥ئت لف سا ثب٤ذ ش٣ اص ش ٣ ٥شد. ث سا ٥ض دسثش جب داؼت وو

دس دوب٢ و٥فوش٢ دس بثك لب اتخبة ؿذختف جب ب٢ اص ث٥ اكبف ش دس دوب٢ حمول٣ دس خلوف ؼوئ٥ت وذ بخلف ثشائت ٤ب ذ ثشائت ت

.وذ ؼئ٥ت خاذ ابس ش ٣

ؿد ا٥ت ـبثت ث٥ آچ و جت تب٤ش ٥ئت لف اص ػب٤ش فب٥ ـبث ٣ووذ وو افىوبس سفتوبس ا٤ تـبث توو٥ و٣ بد٢ اػت.اوب٢ ٥ئت لف شد

چ٥ اوب٢ ٥ئت لف اص ح٥ث .اوب٢ ٥ئت لف بذ شد بد٢ خاذ ثد

Page 4: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

128 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

ؿذ دست٥ج داؿت اهبت لوب٣٤ اص ا ؿشذ ثد اجذ ؿشا٤ي و٤ت تم٣ ٣ب تأو٥ذ داسذ وو ب لوبت دادبو٤ت دس ٥ئت لف اػت. ثشا٢ ب دس حمق اش٤ى

٥ش٢ ثش جب٢ م ػ٥ ٤ب تجشث٥بت ٤ب داوؾ و٣ اوب٢ ٥ئت لف دس تل٥ (.Hefferr, 2005, 17,40)وذ خد

ثشخ٣ سخوب ٥ئوت لوف ثو كوست ثب تج ث چ٥ ف٣ اص ٥ئت لف و دس لذ٤ دس ٤ب جد داؿت داذ ٣ب٣٤ تب ٥ئ ٤١بفت تمش٤جب ؿى تغ٥٥ش سا و٣تحت ب٢ ٣ ب افشاد٢ ثدذ و دس ٥ذا اذ. ٥أت فت ٣« تأ٥»ب ث آ اػت

١ب ث٥ـتش ججو وشدذ لوبت آ لوبت ٣ ؿذذ ٣ س٤بػت ٤ه ٥ئت اص لوبت ج٥ـوتش حؼػوبت ال٥وبت سا وب ث حى٣ ثد. چ٥ آ ١ه٣ داؿت فبلذ جج

1332وشدوذ )جبجوب٣٤ سح لب وتش اتب ٣ شفتذ ث فبد خـه ث٣ دسش ٣ب٢ لووب٣٤ دس ٤وب س لوذ٤ حتو٣ اشچ ػبصبثب٤ذ پز٤شفت و ثب ا٤ (. 46

و٣ او٥ اب ٥ئت لف ث ؿى اشص جد ١ؿجبت ثب ٥ئت لف ا٤ف ثشثش ث٣ش٤ىب فر وشد دس صب اموهة اجد آذ ػپغ دس دس اؼتب ث1215ثبس دس ػب

(. 19 1332سد اػتمجب ت فشاؼ لشاس شفت )ججبس٢

ش٤ىوب ااب ا٥ت مؾ آ دس حموق اجت اشچ ا٤ بد دس اؼتب ؿى شفت قث٥ـتش اػت. اص د٤ذب ثشخ٣ حم لوب ١ػو٥ داب ت ا٤ اش توو٥ ا٤و وبد ثو

(. 269 1391)دا٤ذ اػپ٥ص٢ اػبػ٣ اش٤ىب اػت وبد ٥ئوت اشص ثب زؿوت صوبا٢ ثذ و دس حب حبهش وتش حبو اػت دوشلف دس اش٤ىب چب جب٢ خد سا ثبص

دس ا٤ وـس ث٥ؾ . ؿد حوس ٥ئت لف اجب ٣ وا وو اص ٤ه ٥٥ فوش ثو (.33 1393وذ )كجش٢ ٥ئت لف ا٤فب٢ ٥ف ٣

لا٣ ذاسد. ثشخ٣ ٤ؼوذب پ٥ـ١٥دس حمق ا٤شا ٥ئت لف ث ب٢ اشص٢ ػت لووب٣٤ دس فبلذ تبس٤خ٣ ٥ئت لف ث ؿشوت اؿخبف پ٥ـ١٥حمل٣ دس خلف

وذ و حووس ا٤و لووبت حىوب ب غبصا اؿبس ٣ب ث جت فش ثو٣ اص دادسػ٣لا٤بت ـ٥ب دخ خشج )ث٥تىچ٥ب( ٤ب داـذا دس ح جؼ دس ؼوجذ

(. اشچو ا٤و لوبد٤ك ؼو ثوب 41 1380)ؿ٥خ الاػوه٣ جب ؿش فشا ؿذ ثد

Page 5: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

129 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

ثو آ ؿوى وو٣ ٥ئت لف ث ١اب تبس٤خچ اػت ـبث آ ب٥ت ٥ئت لفدس حوب . 1ث٥و٣ ؿوذ ت لب اػبػو٣ پو٥ؾ 79شدد و دس اك ٣ بصلش ـش ث

ؽ ا٤ بد سا سد تج لشاس داد اػت. 1383حبهش ٥ض لب ٥ئت لف لة

دلال هافقبى هخبلفبى پذزش ئت هصف. 2

جد ٥ئت ٤ب خبفت ٥٤ذ أختف٣ دس تدلا٤ وب٢ حمول٣ ختوف لف دس وب ؿذ دس دب٢ حمل٣ و٥فش٢ ذتب ٤ىؼب اػت. دلا٤ شحشح ؿذ اػت.

س ؼتشد سد پز٤شؽ ال ؿذ ؼو حمل٣ اش٤ىب و ٥ئت لف ث دس ب ا ؿذ اػت. افمب تش٤ دلا٤ دوشات٥ه اص ب٢ جا ثد ا٤ بد ثب اسصؽ

ب وثاش٢ دس وبس٥ش٢ ٥ئت لف ب اص ش٤ك ث ص٤شا ـبسوت افىبس ٣ دس دادبب٢ جب ٤وبد س٢ و اص ٥ئت لف ثب ا كذا٢ اسصؽ ث ؛تحمك دوشاػ٣ اػت

(. Ryan, 1999 , 458ؿد ) ٣

ف جب و تل٥بت ٥ئت لف ثش اػبع جوذا الوب آاص اػت ؿذ فتچ٥ پز٤ش٢ وذ اجذ ابف دس كذس آ خد سا پب٤جذ اش لا٥ ٣ ؿد اوب اتخبد ٣

تش٢ اص ب لوب٣٤ تشػو٥ بدلا ٠داس٢ اػت. چ٥ تل٥بت٣ چش تو ذ پ٥ؾلووب٣٤ ثو د٥و ٢ب ٥بصب٢ جب ب اػت. دس مبث آسا وذ ثب حؼبػ٥ت ٣

داس٢ داسا٢ جود خـوى٣ سػب ث اش لب تى٥ ثش وبدات پو٥ؾ پب٤جذ٢ داداػت. ه ا٤ى اػتمه ك ٥ئت لف دس مبث لا٢ ٣ حبو٥وت هوب

ب دس كذس تل٥ اػتمه سأ٢ آب اػوت. و٥ هو جوت حفو شف٣ آ ث٣داس٢ اثؼت٣ ثو حبو٥وت ض اتب جبتلوبئ٥ ٥ ٠اص ل ب٢ فشد٢ ؿذ حمق آصاد٢

٤ه ج )٥ئت لف( دس مب٤ؼ ثب ٤ه فوشد ١ػ٥ ؿد. چ٥ وـف ال ث سف ٣وب٢ ثوب جود خبفوت آاػت. ش لا٣ ٥ئوت لوف ثموب٢ تش )لبه٣( م٣

(. 44 ٣1380 الاػه ث٤ذ وبسثشد جت ا٤ بد اص حب ٣ اػت )ؿ٥خ ٥ض ب

دس اسد تمل٥شات ػ٥بػ٥ جبت ٥بت لف٥ دس حبو حبهش خاذ ثد. :79اك . 1

Page 6: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

130 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

دوب٢ تفوبت دس كذس احىب بثشاثش وبه دس مبث ػوپشد ػشؿوت ـوبث تجشث اهبت حمل٣ اص دلا٤ خبفوت ثوب ا٤و وبد اػوت ثذ دادسػ٣ ث اؿخبف

(Clark, 1934, 867218ف 1389 ؛ ٥ئت پظـشا وبذ٤ؾ). خبفت ا٤ بد ثوبدلا٤و خبفوب ا٤و وبد د٤وش ى٣ اص اك سػ٥ذ٣ اػت اصشف٣ و ٤ اك ث٣

١ثب تج ثو ادو شف ثد ا٤ اػت و ٥ئت لف كشفب ا ؿذ اػت. س اص ث٣ دسحب٣ ؛وذ٥1ش٢ فشم تل٥ جد دس پشذ ثذ پ٥ؾ وب٢ و سؿذ ػوش٤ سػوب

أ تو ج٣ اصج ا٤تشت ثش ا٤ ٤ظ٣ ٥ئت لف سا ثوب آ اص ا٤و ح٥وث ا٥ش زاؿوت(. ص٤وشا ٥ئوت Waters & Hannaford-Agor, 2012, 1) ب٣٤ اج وشد اػت خبفت

داوب ح٢ و ثشخ٣ حمق ٣ ؼتذ ث ١ا٥ش تج٥غبت سػبألف ث٥ؾ اص حذ تحت تدس ػح و٣ ا٢ ؼتشد ب٢ ـس و پؿؾ سػب تمذذ و دس حب حبهش دس پشذ

,Ryanدؿواس اػوت ) حم٥متوب وشف ا٢ ث٣ ا٢ داسذ دػتشػ٣ ث ٥ئت لف ٤ب م

ب ث٥ـتش اص لوبت تجشث ثد اوب٢ ٥ئت لف آ دسال ثب تج ث ث٣ .(459 ,1999٤ظ دس دب٢ حمل٣ ث٥ـتش سد تج لوشاس شفتو ا٤ ؼئ ثذ. پز٤ش تأا٥ش ٣ ا٢ حشف

اػت. دس ادا ا٤ ه دس جبحث شثى ث ااش ٥ئوت لوف دس دوب٢ حمول٣ ثو تفل٥ ثشسػ٣ خاذ ؿذ.

ب٣٤ حمق اػه خبفت جب٣ث ؿذ ثب تج ثش ؼبئ شح افضدس حمق ا٤شا ثب ا٤و جذ. و پشداخت ث آ دس ا٤ مب ٣ ؿد د٤ش٢ ٥ض دس ا٤ خلف د٤ذ ٣

سػذ ثب تج ث پز٤شؽ بد ٥ئت لف دس لب اػبػ٣ تل٤ت لا٥ ش ٣ ث ٥٤ذ ؿسا٢ جب دس حمق ا٤شا دس خلف ـش٥ت ا٤ بد تشد٤ذ٢ جد أبد٢ ثب ت

٥. و ذاسد زا اص سد دس ا٤ جبحث خدداس٢ ٣

٥٤ذ اػوت أش٤ه دس جب٤ب خد لبث ت سػذ اشچ دلا٤ افمب خبفب ش ٣ ثكوذس ١ئ ب ؼو شا٢تا پبػخ داد. ث ث ثشخ٣ اتمبدات اسدؿذ ث ا٤ بد ٥ض ٣ ٣

لوبت ( اػت و دس ا٤ سؽvoir direت لف سؽ فت حم٥مت )ئشف٣ اوب٢ ٥ ق ث٥٣ب٢ ػت٣ تـخ ٤ى٣ اص سؽ. 1

ب دس خلف ه وسد سػو٥ذ٣ ٤وب ب اص پشذ ثبسب٢ آ الات٣ دس خلف آثت لف ػئص اوب٢ ٥ وه ااحتوب وو٣ جود داسد وو اووب٢ پشػوذ. ولا ا٥شزاس خاذ ثود و٣ أب اص اد ت ب و ثش ف آ تجبسث٣ اص صذ٣ آ

(.Waters & Hannaford-Agor, 2012, 1ذذ )ثسا اصدػت شف ثد خد ؿذ دس سػ٥ذ٣ ث٣ اتخبة

Page 7: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

131 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

سػذ ش ٣ ؿد. اب دسج ث تفبت دس اسد ـبث دس احىب لوبت ٥ض د٤ذ ٣ ٢آساث ب٢ ف٣ تب ضا٤ب٢ لبثو د ف٣ وب آ وشثب٤ذ اص هشست پز٤شؽ ا٤ بد دفب

ب٢ حمل٣ ث تفل٥ ث دلا٤ افموب خبفوب اؿوبس ؿوذ لج آ اػت. دس ؿتا٥ش ا٤ بد دس دب٢ حمل٣ اػت دس جبحث أثب تج ث ا٤ى ه ا٤ ؿتبس ت .1اػت

ت ا٤و وبد سا وشد و دسج وبسوشد ج ا٥ش ا٤ بد ثحث خا٥أثذ٢ دس خلف تب٢ حمل٣ ختف ٥ض ث٤ذ آ اػت ه ا٤ى پز٤شؽ ا٤ بد دس بػبصد. سؿ ٣

هشست ٤ب ذ ١ئو ثب تج ث آابس جت غ٥شلبث اىبس ٥ئت لف دس حب حبهش ؼ اوو پز٤شؽ آ اػت ٥ئت لف ٥ؼت ثى حذد لش پز٤شؽ دهشست ج

تش ب حمل٣ اػت و ا٤ بد سد تج لشاس شفت ثبؿذ.دس و

ب هختلف حقق . ئت هصف در ظبم3

ثب تج ث ضا٤ب٢ لبث تج ا٤ بد اوشص س و دس جحث زؿت اؿبس ؿذ ب زاسا لشاس شفت اػت. ب٢ حمل٣ ٥ئت لف سد تج لب دس ث٥ـتش ب

٤ؼذب غشث٣ ثش ا٤ ثبسذ و پز٤شؽ ثشخ٣ ثوب ؼوبئ فشو٣ ٥ئت لوفوب٢ وـوسب٢ ٤ظو٣ ػ٥بػ٣ اجتب٣ استجبى تبت٣ داسد زا ا٤ بد ثوب ثشخو٣

ؿوذ وب٢ اجتوب٣ ؿو٥ ؿشذا آػ٥ب٣٤ اصج ؿشا٤ي ػ٥بػ٣ ثشا٢ ـبسوت داد سػذ اشچ ؿشا٤ي اجتب٣ ػ٥بػو٣ ش ٣ ث (.Hans, 2008, 278ب ػبصبس ٥ؼت ) آ

حبو ثش جا غشث٣ تفبت اص وـسب٢ آػ٥ب٣٤ اصج ا٤شا اػت اوب دس توبس٤خ حموق تا آابس٢ اص بدب٣٤ ثب وبسوشد ٥ئت لف سا ـبذ وشد. ا٤شا حمق اػه ٥ض ٣

لوبت دس اػوه ابجد ذاسددس حمق اػه اشچ ٥ئت لف ث ؿى اشص٢ آ ٥ دادسػو٣ اػوه ئاب دس آ. اػت ا٢ ٤ظؿشا٤ي ٥بصذ ضت خبك٣ ثد أداسا٢ ؿ

اص ؛وذ د٤شا دس كذس حى اػتفبد ٣ ب٢ د٤ذباسد تذد٢ جد داسد و لبه٣ اص 1393دادب )كوجش٢ ١لج٥ ت٥٥ داس دس دا٢ هق حوس تذاد٢ اص ب دس جؼ

ب٢ ا٤ لبد٤ك ثب ٥ئوت (. اجت ثب٤ذ تج داؿت و ا٤ د٤ذب ث ب٢ اىبس تفبت38

ت لوف دس حموق ا٤وشا أمذ٢ ثوش جب٤وب ٥و شف٣ (1390ؿب ثبلش ) س.ن.ثشا٢ ب دس ا٤ خلف ب شا٢ث. 1

.٥ضا : تشابح دتج٥م٣( چ ١ت لف )بأ٥( 1393) كجش٢ سحذ؛ 169-199 3 ٠ب٢ حمل٣ ؿبس د٤ذب

Page 8: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

132 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

اسؿوبد٢ ٥١ئت لف دس ب حمل٣ ا٤شا ججو ب٢ د٤ذب٤ظ ا٤ى ث ؛لف ٥ؼت ـوست دس ؿوس ئس و٣ ثب تج ث ا٥ت ؼ ث . ابػبصد لبه٣ سا ض ٣ داؿت

تا ؼ ثب ب٥ت بدب٣٤ چ ٥ئت لف دس ب ؿذ سا ٣ اػه لبد٤ك شح حمل٣ ا٤شا اػه تم٣ وشد.

دس اس و٥فش٢ طس٣ ٥ئت لف كشفب -وـسب٢ تبث ب حمل٣ س٣ ث٥ـتشدس ـت لوبت اص دلا٤ ب٢ ؿخل٣ ج٥ش٢ اص خ ٥ آصاد٢أ. حف تاػت ؿذ فتپز٤ش

ا٤و (. اجتو دس 176 1388 وا ؿوذ اػوت )آخوذ٢ ئاك٣ ا٤ ؼ ٥وض بو وبدس سد جشا٤ ب٣٤ دس ا٤ ص٥ جد داسد. دس لا٥ اػبػ٣ ثشخ٣ اص وـسب كشفب تفبت

ب ث جت ثخـو٣ اص اكو شا٢و٥فش٢ ث حوس ٥ئت لف اؿبس ؿذ اػت. ثب٢ ب٣ ب٣ وو حوذاو ش جوبصات جض اتببت دادب صد لب اػبػ٣ وببدا ث٤ب

ت ثب٤ذ تش ثبؿذ ث٣٥ ؿذ ثشا٢ اتب اسد بد پج ػب حجغ ٤ب جبصات٣ ػ٥ پ٥ؾ 210اص سػ٥ذ٣ دس دادب٣ ثب حوس ٥ئت لف ثشخسداس ؿود. چو٥ جوك اكو

لب اػبػ٣ پشتغب جوض تشس٤ؼو دس ٥ئت لف دس اسد سػ٥ذ٣ ث جوشا٤ و ثوذ. دس ثشخ٣ لا٥ اػبػ٣ ٥ض ث ض حوس ٥ئت لف دس سػو٥ذ٣ ؿ دادب حبهش ٣

٣ ت٥٥ لبد٤ك ا٤ جشا٤ ثو لوب وبد٢ اوزاس ث ثشخ٣ جشا٤ و٥فش٢ اؿبس ؿذتاذ دس ؿشذا ٣ :داسد اػپب٥ب اه ٣لب اػبػ٣ 125 ب اك شا٢ث . اػتؿذ

ب دادؼتش٢ اص ش٤ك و٤ت دس ٥ئت لف دس سػ٥ذ٣ ث ثشخ٣ جشا٤ وو لوب لب اػبػ٣ سػ٥ ٥ض دس خلف 123اك 3ثذ ثشاثشت٥٥ خاذ وشد ـبسوت وذ.

1389ػوت )ـوذ٢ جشا٣٤ و لب ٥ خاذ وشد حوس ٥ئت لوف اضاو٣ ا ث٥و٣ ؿوذ اػوت دس ٥ئت لف پو٥ؾ ٤ثشا٢ جشا ٥ض (. دس حمق فشاؼ44-43

(Sivignon, 2009, 89) دب٢ حمل٣ سػ٥ذ٣ ٥ئت لف جد ذاس دادبدس حمق . 1

اتوب٣ ١ت لوف ئحبوبت٣. ٥ ١ت لفئ٥ اتب٣ ١ت لفئ٥ ؛ث٣٥ ؿذ ثد ت لف پ٥ؾئدس حمق فشاؼ د ٥. 1

ت لف تغ٥٥شات٣ كوست شفتو اػوت ئب٢ ٥ ٥ض دس كهح٥ت 1832 دادسػ٣ و٥فش٢ بپئ حذف ؿذ. اص ػب ئ٥دس لب آ ت لفئاوب٢ ٥ دس حتو٣ ه ثش ابس ش دس خلف تمل٥ش ٤ب ذ تمل٥ش ت دس خلف و٥ف٥وبت ـوذد ٤وب خففو

اوب ووشد ٢ ٣أس ؼتم اه س ت لف ثئ٥ تش پجؾدس ا٤ ب حمل٣ .ب٢ لب٣ ش دذ بف٥ت لووبت اوو .(458 2ج 1382ؿ٣ )ب ب٤ذ ٢ ٣أالذا ث كذس س ت لف ـتشوب ئ٥ ا٢ افوضا٤ؾ اجت ثشا٢ وبؾ فور لووبت حشفو

ت لف لاص ئب٢ جب٣٤ ثشا٢ حى٥ت ت اص شف ٥ ت لف او ش٤ت خبك٣ مشس ؿذ اػت. دس سد حى٥تئفر ٥

Page 9: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

133 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

ث٣٥ ـذ اػت. دس دب٢ و٥فش٢ ٥وض آب سػ٥ذ٣ ٥ئت لف دس دب٢ حمل٣ پ٥ؾوب ا٤ دادب حوس داسد.ثبؿذ 1ا٢ ب٢ و دس كهح٥ت دادب ثخؾ ٤ب مدس د كشفب

,Howard, 1904) ؿود ؿخق وبد٢ تـوى٥ و٣ 12ثب حوس ػ لبه٣ تخلق

650).

حموق لا تج ث ٥ئت لوف ث٥ـوتش اػوت. دس وـسب٢ تبث ب حمل٣ وب دس 1993 لوب اجوشا٢ وذات لوة ٥1947غ ثشاثش لب ٥ئت لف لة ا

حووس ٥ئوت 2003 لب ذات و٥فش٢ لة 1998لب ذات و٥فش٢ لة ث٣٥ ؿذ اػت. اشچ ب حمل٣ ا٥غ دس لف دس دب٢ و٥فش٢ غ٥شاختلبس٢ پ٥ؾ

اػوت. اػتفبد اص ٥ئت لف پ٥ـب اػت اب اشص اػتفبد اص ا٤ وبد ووبؾ ٤بفتو ٥ئوت لوف دس جوشا٤ 1998ثشا٢ ب ث جت ثخؾ پج لب ذات و٥فوش٢

1971ساذ٣ دس حب حش٥ت غ ؿذ اػت. اكهحبت لوب ا٤وشاد خؼوبست و٥فوش٢ ب سا ثذ ٥ئوت لوف ب٢ خبف سا ث جش اختلبس٢ تجذ٤ حبو١ آ ثشخ٣ پشذ

(. دس او٥غ وه ثوش دوب٢ 220 1389 وبوذ٤ؾ دذ )٥ئت پظـشا اجبص ٣و٣ ا٤ اػت ٠لبذث٣٥ ؿذ اػت. و٥فش٢ دس ثشخ٣ دب٢ حمل٣ ٥ض ٥ئت لف پ٥ؾ

ا٤و دس ثشخو٣ دوب٢ جود ختبس اػت. ثب و دادب حمل٣ دس اػتفبد اص ٥ئت لف تاوذ ف٥ دوا و٣ ا ٤ه خب٢ وذ٣ ش٤وه اص وش ت ثبذ دا٢ ته حش

خاػتبس حوس ٥ئت لف دس سػ٥ذ٣ ؿذ دادب ٥ض جض دس اسد اػت ب٣٤ ىف ثو دس حبووبت ثوب حووس ٥ئوت لوف ٣حمل ا٤ ب دس .پز٤شؽ ا٤ دسخاػت اػت

ؿد. تلو٥ دس تمؼ٥ ٣« كذس حى» « احشاص تمل٥ش )ه(» ١دادسػ٣ ث د شح٥ئت لف اػت لبه٣ دادب دس ا٤ ص٥ حك سأ٢ ذاسد ٠ذ ا ث ١حخلف ش

٥ئت لف تب تج٥ك ه ثب لب كذس حى ثوب اص ػ٢ پغ اص احشاص تمل٥ش

ش ٤ؼوذب حمول٣ ا٤و اػوت وو اػت و حذال د اث آسا ت سا لبث حى٥ت جبصات ثذاذ. ت چ٥ ب٣ اص

تل٥بت بؼوبذ ١داسد و و٥ ا٤ لب مشس ٣ 359 ٠ا٢ لبئ ثد. بد ابد شد اسصؽ فق ١زاس فشاؼ ثشا٢ لوبت ب لبسأ٢ ٥ ت )حى٥ت سد ٤ه زس ٤ب و٥ف٥بت خفف( لبث تحمك ٥ؼت ش ثب او ش٤وت حوذال ـوت سأ٢ دس مبثو چوبس

(. 154138 1393 )كجش٢

1. Schwurgericht

Page 10: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

134 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

(. دس حمق اػتشا٥ب 135150 1393لبه٣ اػت )كجش٢ ثوش دوب٢ و٥فوش٢ افوضؿود ٤ىتس٤وب د٤وذ و٣ ثشخو٣ ا٤وبلات بوذ دس حوذد٢ س حمل٣ ث ٥١ئت لف

(Horan, 2005, 121.)

ت. ا٥ت تج ث ٥ئت لف دس ب حمل٣ اش٤ىب ث٥ؾ اص ش وـس د٤ش٢ اػو ػوبخت فت لب اػبػ٣ اش٤ىب ثوب وذف حوذد ١اكهح٥افض ثش دب٢ و٥فش٢ دس

ث ٥ئت لف دس ساػتب٢ حف حمق د افشاد اص دػتشػ٣وشاخت٥بسات دت دس حش ,Czerwien, 2014)ث٥و٣ ؿوذ اػوت ٥ئت لف پ٥ؾ شد دس ثشخ٣ دب٢ حمل٣

ا ٥ض حك دػتشػو٣ ثو ٥ئوت س٥ دادسػ٣ فذئلب آ 38 ٠(. چ٥ ث جت بد430 سد. ؿبس ٣ لف دس دب٢ حمل٣ ٤ى٣ اص حمق اكحبة دا ث حوك اجت جود ا٤و

وب٢ فوذسا حوك دا داسد. دس دادب ٠ثؼت٣ ث ب٥ت ادب ججشا سد بج خاذ لا ٤ب لا٥ ه دػتشػ٣ ث ٥ئت لف دس اسد٢ جد داسد و دا بؿ٣ اص وب

ب٢ البف٣ وسد بجو و ججشا ا٢ ثبؿذ دس دب٢ دلاس 20ثب اسصؽ خاػت١ ثبلاتش اص واسد٢ وو خاوذ دوت ٤وب بدوب٢ ٥ئت لف جود وذاسد. چو٥ دس اػت دت٣ اػت جض دس كست سهب٤ت دت اىب سػ٥ذ٣ ثب حوس ٥ئت لف جود ؿج

ثب٤ذ اجت Mueller, 2009, 195). ؛ (Pauling Smith et al, 2011, 154 داؿت خاذ ث ا٤ ىت تج داؿت و دس ا٤ ب لا اختهفوبت٣ دس حمل٣ دس خلف ف ووب

آچ وو دس لا تج٥٥ آ ثش اػبع ب جد داسد. تج ث ف تبس٤خ٣ وب دادب ١س٤ ؿذ اصج د٤ذب لا٣٤ ا٥غ اب ٣ ب٢ وب دادب لا سا ب٢ سا٤ج٣ اػت و ووب

چ٥ .دس ف و٥ك خد سد تج لشاس داد اػت وب٢ جود دس اص د٤وش د٤وذب لا٤و٣ خاوذ ثود. وب و البف٣ جبؿذ دا٣٤ش اػت ولا ا٤ وب خلف ف

١. ت٥جو وبس شفت ؿذ اػوت خد ثػ لا دس ف وب د٤ذبسؿ اػت و دس ا٤ لا ف وبداخ دس جذپز٤شؽ د٤ذب اخ٥ش ا٤ اػت و ثشخ٣ دب٢ و دس لش

ب ٥ض دست٥ج حك دػتشػ٣ ث ٥ئت لف دس آ اذ اذ دس حب حبهش ـ آ جد .Czerwien, 2014, 430))1 جد داسد

س.ن.تفل٣٥ ا٤ آسا ١ثشا٢ ب. 1

Joseph Czerwie,2014,Preserving the Civil Jury Right Reconsidering the Scope of the Seventh

Amendmen,Volume 65|,Issue 2.

Page 11: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

135 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

١اكوهح٥ ث٣٥ ؿذ اػوت. اشچو دس لا٥ ا٤بلات ختف اش٤ىب ٥ض چ٥ حم٣ پ٥ؾ ت بثمت ثب اكهح٥ ا٤جبد ىشدجت فت لب اػبػ٣ فذسا اش٤ىب اضا٣ ثشا٢ ا٤بلا

دس حب حبهوش لشاس دادجاجب ا٤ اكهح٥ سا سد تدس ا٤بلات ث صاب ثؼ٥بس٢ اا٥ اػبػو٣ لسا دس دس دب٢ حمل٣ تشػ٣ ث ٥ئت لفدػا٤بت حك 50ا٤بت اص 49

اد تب ا٤وبت٣ اػوت وو شو ذ.ا ث٣٥ وشد ب پ٥ؾ دادب ٢خد ٤ب دس لا٥ بد٢ ٤ب دس آسا ا٤بوت بوذ وب تثشخو٣ ا٤بو ت. اجت دس سػ٥ت ـبخت اػ ا ثسا٤ حك دس تفؼو٥ش و٥ فت لب اػبػ٣ ١اكهح٥ وب اسد وشد آ دس لا٥ ا٤بت٣ دس مب٤ؼ ثب ػب٤ش دادوب ب٢د دسلفػتشػ٣ ث ٥ئت دحك اسائ ؿذ تش٢ ػتفؼ٥ش تجو حمول٣ ثو ث جت ا٤و اػت.اص ػب٤ش ا٤بلات تش دؼتشا٤بت ٥ اػبػ٣ ك ٤ه لبا 20ثخؾ

ؿذ حك دػتشػ٣ ثو ٥ئوت جض اسد٢ و تبو اجشا ٣ ث اك دس و١٥ دب٢ حمل٣ .((Leigner, 2016, 174لف جد داسد

ا٢ جد داسد. ٥ئوت ذسا مب٢ ف دس حمق اش٤ىب د ٥ئت لف دس دادبتحم٥ك و تـى اص شدا صب٣ اػت و ثشا٢ ت٥٥ ا٤ى وذاسن لاص ثوشا٢ ١لف

٤ذ. اوب٢ ٥ئوت لوف آ ٣ وبف٣ اػت ٤ب خ٥ش شد ٤بدؿذاسد وشد اتب ث فشد ا٢ تـى٥ جؼ داد تحم٥ك ث كست دس وشح ثو اتبوبت٣ وو اص ػو٢ دادػوتب

دذ. اوب٢ ٥ئت لف حبهش دس دادوب ثو كوست تلوبدف٣ اص ؿد ؽ فشا ٣ ٣ؿوذ دس جش٤وب وشح ١وب ادو ب ثب ؿ٥ذ ؿبدت ؿذ آ ٥ب ؿشذا اتخبة ٣

ثشائت ٤ب ب٢ حمل٣ پشذ خاذب دس خلف ؼئ٥ت ٤ب ذ ؼئ٥تدادسػ٣ ثب٤ذ وب٢ و٥فوش٢ پشوذ تبذ ثشائت جوك موشسات فوذسا دس ٥وش٢ ووذ. تلو٥

ت ثب٤ذ حوس داؿت ثبؿذ ا٤و توذاد دس 12ب٢ و٥فش٢ ٥ئت لف تـى اص پشذ ب٢ حمل٣ ٥ض ٣ پشذ تاذ وتش ثبؿذ. دادوب وب٢ ا٢ دس پشوذ وب٢ فوذسا مو

٠وذ )اداس اػتفبد ٣فش ؿؾ ١اص ٤ه ٥ئت لف حمل٣ لا وب٢ اهوبت ثشبو (. 39-38 2004ا٤بلات تحذ ١ا٣ صاست اس خبسج ث٥

حمق اش٤ىب مؾ ٥ئت لف دس حبو مـ٣ غ٥شفب اػت. وبس اووب٢ دس دلت ث پشذ اػتذلا دادػتب و٥ وذاف وؽ فوشا ٥ئت لف ا٤ اػت و ث

Page 12: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

136 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

ب لا جبص ثو ؿذ تل٥ خد سا اتخبر ب٤ذ. آ ػپغ ثش اػبع ؿاذ اسائدذ ئثشداس٢ اص جش٤ب حبو ٥ؼتذ ا٤ ؼو ا اص ؿبذا ٤ب لبه٣ ٤ب ٤بدداؿتثشح ػ

ث د٥ ٥ت اص ػ٢ لا٥ ٤ب لب اػبػ٣ ٥ؼوت ثىو ا٤و اوش سا و دس دوذ ٥ئوت ب٢ اخ٥ش ثؼو٥بس٢ اص لووبت اجوبص و٣ . اجت دس ػباػتب٢ اش٤ىب دادب

ؿوشوت ٠د دس ثو٣ ا٤بلات لوبت ذد٢ اجوبص ؿلف ث٥ـتش دس٥ش جش٤ب حبو دس ػح ا٤وبت٣ چبحب ا٤ ثب .1اذ فب ٥ئت لف دس جش٤ب دادسػ٣ سا كبدس وشد

ثشب ٠فب اػت )اداسغ٥ش فذسا مؾ ٥ئت لف اػبػب او٣ وب٢ اهوبت ثو٥ثب جد موؾ غ٥شفوب ٥ئوت لوف دس (. 111 2004ا٤بلات تحذ ١صاست اس خبسج

تحوت ؿوشا٤ي اخت٥بسات لبه٣ ثش ٥ئت لف حذد اػت لبه٣ كوشفب سػ٥ذ٣ حم٥موت هو خبف ثوب ال٥وت ٢ ٥ئت لف وبه أخبك٣ اصج اسد٢ و س

٢ كوبدس افموت أثوب س وذ دس لا ٢ ٥ئت لف سا من ٣أدادسػ٣ ثبؿذ سا٤ ب حمل٣ دس تا فت و تب حذ ص٤بد٢ ٣دست٥ج (. 143 1393ذ )كجش٢ ب٤ ٣

اش٤ىب٢ ؿب٣ دس ٠. اجت دس وـسب٢ تحذذا ؿذئمؾ لوب٣٤ ثشا٢ ٥ئت لف لبدوذ وو ٢ ٣أثى فمي س وذ ب ٥ئت لف ٥ضا جبصات سا ت٥٥ ٣ غت دادسػ٣ا

لبهو٣ دادوب ٠وذ ب. ت٥٥ جبصات كذس حى ث ش ثضىبس اػت ٤ب ث٣ ت سددس (. 155 1393دس ثشخ٣ ا٤بلات ت٥٥ جبصات ثب ٥ئت لف اػوت )كوجش٢ .اػت

دسغ٥وش ؛اتفوبق آسا تلو٤ت ؿوذ ثبؿوذ وو ثو داسدصب٣ اتجوبس ٢ أا٤ س دب٢ و٥فش٢د٤وش٢ ١سا ح اص ٥ئت لوف ٤بدؿذوذ ٥ئت لف كست دادب سػ٥ذ٣ ا٤

ووذ ٢ كوبدس أتاؼوتذ ثو اتفوبق آسا س لف ب٢ ٤ه اص ٥ئت وذ. اش ٥چ دت ٣دس دب٢ حمول٣ دس اب (.139 1393جش٢ ٢ خاذ وشد )كأػب الذا ث كذس سأدادب س

ووذ. ٢ سا ثب ب او ش٤ت اه ٣أس اسد٢ و او ش٤ت لب٣ ث ف ذ٣ جد داسدتب ثب٤ذ دس سد حك ثد وذ٣ اتفوبق وش ا٤ او ش٤ت جب٤ذ وتش اص د فش ثبؿذ

ت لف دس شچ ثتش اجب داد وب٤ف حو دس ئوه ث اوب٢ ٥ ثشا٢د٤ا ب٣ آس٤ضب اخ٥شا الذابت٣ سا ب . ثشا1٢

ت ئو اووب٢ ٥ ٣ب٤ آسد اػت. دس ٥ب اسد د٤ش ا٤ دادب ب٣ ا٤بت٣ ٣ لث ٥ش٢ دس دب٢ حمل٣ ث تل٥ ثلف سا جبص ػبخت اػت تب ػ ٠ؿوبذا ثشػوبذ )اداس دػوت الات خد سا ث كست ىتة اص ش٤وك لبهو٣ ثو وب٢ ثشبو

.(136 2004 ا٤بلات تحذ ١ا٣ صاست اس خبسج اهبت ث٥

Page 13: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

137 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

٥ ث ا ثپوشداصد ٣ثى ثب٤ذ دس سد جغ٣ و ثب٤ذ ذ داؿت ثبؿذ وش ثبؿوذ و حو٠ دس خلوف ٣چوذا تفوبت جضئو٣ وب٢ تفوبت جض(. 126-125 1342ا٢ )خب

٥ئوت جود وذاسد. ٥فش٢ و ٣حمل ٢لف دس دب ٥ئت ىشد ٢لوف دس دوب ٥شدس خلف تمل ٣حمل ٤وب دس خلوف ثشائوت ٥فوش٢ و ٢ ججشا خؼوبست دس دوب

.وذ٣ ٥ش٥٢ت تل ٥تحى

اب جض دس واسد 1تل٤ت سػ٥ذ ٥ئت لف ث ٠دس حمق ا٤شا لا٥ تذد٢ دسثبساػت ب٣٤ بذ حبوبت ػ٥بػ٣ جبت٣ حوس ٥ئوت لوف پز٤شفتو ـوذ اػوت.

سػذ پز٤شؽ كهح٥ت حذد ٥ئت لف )سػ٥ذ٣ جشا٤ جبت٣ ػ٥بػ٣( ش ٣ ثوو ب٢ ػ٥بػ٣ جبت٣ اػوت خبف حب٤ت اص آصاد٢ ١حمق ا٤شا ؼ ثب فؼفدس

ثوب تجو ثو لوا٥ موشسات ب٢ حمل٣ سد تج ال ؿذ اػت. اجتو دس او ش بلب ٥ئوت 13 ٠جد ثب٤ذ فت ٥ئت لف دس حمق ا٤شا مؾ لوب٣٤ ذاسد. دس بد

د اػت ثب تج وشاه وتج٣ ش ث جب٢ حى ٤ب لشاس اػتفبد ٠زاس اص اط لب لفا٤ بد ا٤ دادب اػت و پغ اص اه ش ٥ئت لف جوبدست ثو كوذس ٠ث تجلش

د.وش٢ خاذ أس

ا٥ش ش ٥ئت لف ثش لبهو٣ ب٥وت أسػ٥ذ٣ ٥ئت لف ت ٠دس خلف حب٢ ختف٣ جد شا٤ي حبو ثش ش ب حمل٣ د٤ذبش ٥ئت لف ٥ض تبػت ثب ؿ

١ا ٤ى٣ اص اد داسد. تج ث ٥ئت لف ث ٤وظ ؿوبذ تمو٣ ووشد ااجبت دوا ثوب ؿج٥ داؼت آ ث بد تم٥وت حتو٣ اوب٢ ٥ئت لف ٤ب وبسؿبع داؼت آ

. دس ا٤ خلف تفوبت٣ ثو٥ ػتب٢ شح ؿذ ا مؾ لوب٣٤ لبئ ؿذ اصج د٤ذبوب٢ شثوى ثو ٥ئوت لوف دس دوب٢ دب٢ حمل٣ و٥فش٢ جد ذاسد. دس ؿت

و٥فش٢ ث تفل٥ ا٤ هبت سد ب لشاس شفت اػت زا اص سد ث٥ـتش ثو ا٤و ؿد. ه دس ا٤ مب خدداس٢ ٣

لب٣ ١لا٤ح ؽ 1307ت لف لة ئصسا ٥ ١لب حبو -ؽ1382 1310 1301ت لف لة ئلب لت ٥. 1

ؽ.1334 1331لة جبت

Page 14: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

138 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

اثز پذزش ئت هصف در دػب حقق .4

اصجو اش٤ىوب وب٢ حمول٣ اؿبس ؿذ دس ثشخ٣ ب پ٥ـ٥س و دس جبحث با٤ بد ه ثش دب٢ و٥فش٢ دس دب٢ حمل٣ ٥ض سد تج لوشاس ا٥غ اػتشا٥ب

ب٢ حمول٣ غ٥شلبثو اىوبس جت ا٤ بد دس دب٢ حمل٣ دس ا٤ ب آابسشفت اػت. اػت.

حمل٣ دس ب حمول٣ اػوتشا٥ب وسد تجو دب٥٢ئت لف دس جد آابس جتدس دفب اص ٥ئت لف داب ا٤ وـس لشاس شفت اػت. د٣٥ و دس اػتشا٥ب لا حمق

ا٥ش ا٤ بد دس أت ض٤ ف٥ذ ثد آ دس ا٤ ص٥ اػت اب٥ب و الا حمل٣ جد داسدص٤شا ـبسوت ؿشذا دس ب حمل٣ ـوش٥ت وب حمول٣ سا ػتػهت جب ا

ا٤ ادبوب ثبؿوذ كوست ٠وذ وذ. اشچ تبو ٥چ تحم٥ك جب٣ و ااجبت تم٤ت ٣ اب ا٤ اػتذلا شح اػت و حذال اص د٤ذب حوس شفت )اووب٢ ؿوشذا

جبو ١ػو٥ وذ و لا٥ ذ٣ ث تم٤ت ٥٣ئت لف( دس اس لوب٣٤ ا٤ تلس سا حف ـش٥ت ب حمل٣ ا ٠وذ س حوس ا٤ اؿخبف تج٥ ا٤ ذ. اصؿ ا٤جبد ٣

شثى ث حزف ٥ئت لف حمل٣ دس ب٢ب ػجت ؿذ و پ٥ـبد ؿذ اػت. ا٤ د٤ذب ١فك جبؿذ دت دس ت٥جث ت خبفت ثب دوشاػ٣ 1993ا٤بت ٤ىتس٤ب دس ػب

,٥Horan, 2005وش٢ وشح پ٥ـوبد٢ خود ؿوذ ) وب ججوس ثو ثوبصپغ ا٤ خبفت

122,131 .)

ا٥ش آ أاب تو اشچ دس اػتشا٥ب ٥ئت لف دس تذاد و٣ اص دب٢ حمل٣ جد داسدئ٥ت ذ٣ داب دس دب٢ ؼ اص د٤ذب حمق ص٤بد اػت. دس دب٢ ؼئ٥ت ذ٣ ثؼ٥بس

شا٢داسد. ث ا٥شأب ت ب وه٢ آ س غ٥شؼتم٥ ثش لوبت خاب احىب ٥ئت لف ثدوا ٤وب ٥١ئت لف دس خلف الب اوؾب ثب دسش شفت چ٣ خاب ب

آ تل٥ ٣ ١لبح ووه خود سا دس ٥شذ وه ثب تج ث د٤ذب ٥ئت لوفحمول٣ ثو ؿوشذا دب٢پز٤شؽ ٥ئت لف دس .وذ خلف پشذ ساب٣٤ ٣

دذ و ثب اسص٤بث٣ تل٥بت لوبت ووه دس صوب وشح دوا٢ خود ا٤ اىب سا ٣٤ظ ثئآ داؿت ثبؿذ. ا٤ ؼ ١دا ٤ب لبح ٥١ش٢ ثتش٢ دس خلف الب تل٥

Page 15: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

139 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

ب ؼتذ ا٥وت ب٢ ل٢ دت ؿشوت و خاذب دا لا ث٥ؼت ٤ى دس لشا٥شزاس٢ وتوش وبهت أس ت حمل٣ ث ١داسد فر اخهل٣ ٢ ٥ئت لفوذس ١(. دسالو ؿوشا٤ي جبو Ibid, 129,149تجبس٢ دت٣ لاص داؼت ؿذ اػوت )

وب٢ تجوبس٢ كوست ؿوشوت ١ػ٥ ب٢ التلبد٢ ث ٥تفب ث٥ـتشو س٢ اػت اشص٢ ٤ظ پ٥ذا٤ؾ وبست ٥شد ث ٣ پو٥ؾ افوضد اص وب ثو٥ؾ ب٢ ثضسي التلبد٢ ثش لوذست آ

ب دس فب٥وت دت ١ه ا٤ى ؿبذ سؿذ ذاخ ؛اػت . اصوب٢ التلوبد٢ ؼوت٥ س ا٤ودس ا٤و .ا٥ت ص٤بد٢ داسد وذب ٤ظ لشف ث هشست حب٤ت اص الـبس ه٥ف جب

تا سد ٣وذ اثضاس وتش ا ب٤ذ٠ افىبس ٣ سا ث مؾ ٥ئت لفؼ٥ش وب٢ ثوضسي سا ٥ئت لف ثب ىغ د افىبس ٣ دت ؿشوت اىبس لشاس داد.

وذ. وذب تشغ٥ت ٣ ث احت٥بى ث٥ـتش سب٤ت حمق لشف

دس ا٤ ب حمل٣ سد تجو الو ٥ض ٥1ئت لف دس دب٢ جت ات ا٥شأت ٤٠ظ دس حص اػت. ا٤ دب٢ ث ؿذ وب٢ اػوتشا٥ب٣٤ ثؼو٥بس ؼوئ٥ت ت٥وذ دس دادوباص افشاد ثب هوشسب٢ فوشد٢ ـوبث٣ اجو ثؼ٥بس٢اذ. دس ا٤ دب٢ ث حب ا٤ى سا٤جدسخاػوت سػو٥ذ٣ دس ب٢ اجتوب٣ پشذ ب٢ ا٤ ابخ ٤ى٣ اص اذ لا ؿذ

ب٢ پشذ ى اػت ثمب٢ ؿشوت ١ت٥ج دس دب٢ وذ. سا شح ٥٣ئت لف ا٥شات چو٥ أخوش اوذاصد دست٥جو دشو٣ ثوبصاس اتفوبق خاوذ افتوبد. تو ثضسي سا ثو

ؿود. ا٤و احؼوبع و٣ وب٣ ووبه ب٣٤ دس اس التلبد٢ ػ٥بػو٣ اجت ٥ش٢ تل٥داب دس چ٥ اسد٢ اوب٢ ٥ئت لف ا٥شات تبحذ٢ ٥ك اػت و اص د٤ذب حمقأت

وب٣٤ ثوب ؿذ. دسال صوب٣ وو پشوذ ـىهت اجتب٣ ؿبخت ٣ ٠وذ ا ح ثد و شد ػت ٣اص ٥ئت لف دسخا ؿد ب شح ٣ ا٥شات اجتب٣ ٥ك ضد دادبأت

حمل٣ دس ا٤ حبت ١ا شج ح ـى اجتب٣ ب٤ذ. دست٥ج ٥ئت لف ث

وا جوب٣٤ ثوشا٢ ت٥و٥ ؿد اص حى ب٣٤ آ ث ٤ه ٤ب چذ ؿخق شح ٣ اص ػ٢ؼتم دس دا٢ ٤ه دا٢ . 1

وشدد. توب صوب٣ وو حىو ؿد اػتفبد و٣ اؿخبف د٤ش ٥ ب خاذ الب ٣ اص جبتتى٥ف ػب٤ش دب٢ ـبث٣ و وس جذابو پغ اص آ دس سد ش٤ه اص دب٢ ث ؿذ ب٣٤ دا٢ كبدس ؿد تب٣ دب٢ ـبث د٤ش تلف ٣

ؿد. دسال ذف اص ا٤ دا ث ٥ش٢ ٣ تل٥ دػت آسد حى٣ اػت و ثو ا٢ اص دوب٢ وس لو٣ ػشؿوت جو ـبث سا ٥ وذ.

Page 16: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

140 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

. ا٥ش٢ وذاسد أو٥فش٢ چ٥ تو ١دسحب٣ و ٥ئت لف زاسد ا٥ش ٣أثش سفتبسب٢ اجتب٣ ت (.Ibid, 128-129وذ ) ا٥شات دس جت استمب٢ ـش٥ت ب حمل٣ ٣أا٤ ت

دس حمق اش٤ىب دس دب٢ حمل٣ دس ت٥و٥ و دس جبحث زؿت اؿبس ؿذ س باص د٤وذب .ؼئ٥ت ٥ضا خؼبست٣ و ثب٤ذ پشداخت ؿد ٥وض ٥ئوت لوف جود داسد

ا٥ش ٥م٣ دس ؼئ٥ت وذ٣ داسد تجو ثو وب أداب اش٤ىب٣٤ ٥ئت لف ت حمقثذ دسششفت جد ٥ئت لوف ىو ٥ؼوت ؼئ٥ت ذ٣ دس ا٤ ب حمل٣

(Green, 2011, 340.) ؿوشذا ث٥ـوتش دوذ وو شفت ٥ض ـب و٣ تحم٥مبت كست ,Hansووذ ) ٥٤وذ و٣ أ سا دس اش٤ىوب ت آاش٤ىب٣٤ هشست جد ٥ئت لف وبسوشد

ثوبس دس جبحوث ٤ظ دس ت٥٥ خؼبسات بؿ٣ اص اوب ص٤وب (. ٥ئت لف ث281 ,2008وو افوب اػوت شثى ث ؼئ٥ت ذ٣ ا٥ت ثؼضا٣٤ داؿت ٥ اش جت ؿوذ

٠ثبس ح ص٤ب ؿوذت تحوت توأا٥ش افىوبس ججشا خؼبست اسد دس ثحث ؼئ٥ت ذ٣ ثو تبحوذ٢ اػوت وو حتو٣ دس ثشخو٣ واسد ٥وضا خؼوبست ئ٣ لشاس ٥شد. ا٤ ؼو

ثى اخبس٢ ؿذ كشفب ثب ذف ججشا خؼبست جد ب٢ اسد ص٤بؿذ ثشا٢ ججشا ت٥٥ 1392ب٢ خد ث٥ـتش احت٥بى ووذ )ؿو٥ش٢ ب افشاد و دس فب٥ت اػت ث ػب٤ش ؿشوت

اش٤ىب ٣٤لوب ٤خججشا خؼبست دس تبس ٥ضا ٥ـتش٤اػت و ث ا ث٤ذ لوب٣٤ س١٤(. 173 .اذ وشدكبدس سا آ لف ب٢ ٥ئتاػت و ٣٤آسا

سػب ١ص تػاش ب٢ ج٣ پ٥ذا٤ؾ سػوب ٤وظ ا٤تشوت وب٢ جو٣ جذ٤وذ ثووس وو ٥ئت لف زاؿت اػت. ب ٢آسا خلف ا٥شات ص٤بد٢ ثش سذ دادسػ٣ ثأت

داوب سد اتموبد حموق ئدس جحث افمب خبفب ٥ئت لف شح ؿذ ا٤ ؼا٢ سا اسائ اص ا٤ ح٥وث ؿذ ب اهبت تحش٤ف فت اػت. اص د٤ذب آب ا٤ سػبلشاس ش

,Saks, 1998)دوذ ا٥ش لشاس ٣أبدلا اص شف ٥ئت لف سا تحت ت ١ك ث ت٥ج

ا٢ ثبث ث٥ـتش ؿذ ا٤ ثبس جد داسد و پؿؾ سػب ب ثشخ٣ ضاسؽ ثشاثش(. حت٣ 240ح٢ و دس حمق اش٤ىوب ا٤و د٤وذب ث ؛ؿد ت٣ دس ٥ئت لف ٣خؼبست دس٤بفجغ

حمول٣ دس لجوب خاوب ثؼو٥بس ثخـوذ اػوت دب٢ سا٤ج اػت و ٥ئت لف دسدا تج ث٥ـتش٢ داسذ دسال ا٤و ١ب٢ خاب اص الب اوب٢ ٥ئت لف ث ا٥ض

(. hans, 2008, 276؛Vidmar, 1998, 898 بد ث٥ـتش دس جت حب٤ت اص خاب اػت )

Page 17: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

141 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

وب٢ ث٥و ثو د٥و ب٢ ؿشوت و حج ٣٥ اص خبفت اػت جت ؿذئا٤ ؼثشجؼت اػت و چب ئتل٥بت ٥ئت لف دس خلف خؼبسات شح ؿد. ا٤ ؼ

ػوجت ؿوذ ؿد. خبفب ثش ا٤ ثبسذ و ا٤ ه٥ت ٣ ٤بداص آ 1ا ثحشا ث٥ ثب ١شد تب٤ ث الب ١و اػت ا٢ داسوذ دا ٥ وؼب٣ داؿت ثبؿذ و پؿؾ ث٥و

(greene, 1991, 806,817.) هوو خبفووت ثووب چوو٥ ثشخوو٣ ٤ؼووذب دس مبثووص٤شا و اهو٣ اص حوذ و ثش ا٤ ثبسذ و ا٤ تلس بدسػت اػتد٤ذب٣

أتحت ت لا ب آاسذ اهبت وبسوشد ٥ئت لف ذ وب٢ جو٣ اػوت ا٥ش سػوبKritzer, 2001, 80) ؛(Saks, 1998, 230 .

١ ججو ئسػذ كشف ش اص كحت ٤ب ذ كحت ٣ ا٤و ثوبس ا٤و ؼو ش ٣ ثاشچو اوش ػوبصد. دسالو ا٤و ب سؿ ٣ ثبصداسذ٣ جد ٥ئت لف سا دس ا٤ ب

٢ أپز٤ش٢ اوب٢ ٥ئت لف دس ا٤ خلف ثبؿذ ػهت س ا٥شأحبو٣ اص تى اػت ثبصداسذ٣ ا٤ بد ١اب اص ب د٤ش ث جج خش اذاصد اص ا٤ ح٥ث سد اتمبد اػت سا ث

٤وظ ٥ض تج داسد. ص٤شا خاذب ث د٥ جد ٥ئت لف خاب حس ثد آ ثودس الذابت خد تجذ٤ذش خاذ وشد. ص٤شا لت٣ چ٥ تلوس٢ دس دب٢ خؼبست

جب و خب٥ب ٥ض اصج ؼتذ ث ت تشع اص حى ؿوذ ثو آداؿت ثبؿذ اص ث دس ا٤شاد خؼبست ثب جبغ ص٤بد خؼبسات وش د٤وشا حتببو و خاوذ ووشد. ثو

٢ ٥ئت لف حفو أالذابت٣ اجب داد تب ػهت س سػذ ه ا٤ى ثب٤ذ دس ا٤ ساػتب ٣٣ ٥ئت لف سا دس ا٤ ب حمول٣ اىوبس ووشد اص ا٤و ذتا مؾ ثبصداس ؿد ٣

ح٥ث ا٤ بد داسا٢ وبسوشدب٢ جت دس ا٤ ب حمل٣ اػت.

بس اؿو 2تا ث مؾ ٥ئت لف دس فم٥وت دوب٢ جو٣ ٥٤ذ ا٤ د٤ذب ٣أدس تا٥ش ثؼ٥بس ص٤بد٢ دس أداب ٤ى٣ اص بدب٢ ٣ و جد ٥ئت لف ت وشد. ث ثبس حمق

1 . Insurance crisis

ؿوذ ثو وب٢ اكو٣ ؿوبخت و٣ خاب ٤ب خاب ٤ه ٤ب چذ ؿخق و ثب ا ث ػجه اش٤ىب٣٤ دس ٤ه دا٢ ج٣. 2ادبب٢ ا٤ اؿخبف داسا٢ جبت حىو٣ .وذ دا ٣ ١اكبت اص جبت خ٤ؾ ث ٥بثت اص ػب٤ش اؿخبف ش الذا ث الب

٣ ـوبث٣ وو ب ث جت ٤ه غ٥شلب٣ احذ ٤ب اب غ٥شلب ص٤شا آ ه٣ ـبث٣ ثب ادب٢ خاب اك٣ اػتس دس ا٤ دب٢ فموي خاوب ا٤ اك٣ ٥ض ؼت. اص ثبؿذ و سد دسخاػت خاب خاذ شتىت ؿذ ذ٣ حم٣ ٣

ؿذ ث٥ب ٤ت فشد٢ )ب ػب٤ش ـخلبت( اوب٢ ش لاص ٥ؼوت كوشفب ب٢ اك٣ شف دا حؼة ٣ ٤ب خاب (.274 1395)د٢ ىبسا ب وبف٣ اػت ا٢ خبف تك٥ف آ ال د٤ذ اص تحت ا ص٤ب

Page 18: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

142 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

داؿت دب٢ ج٣ ٤ب ش٣ اػت. دس ا٤ دب٢ ثوب تجو ثو دس٥وش آسؿذ تػ ووذب ب ولا لوشف ثد تذاد ص٤بد٢ اص افشاد دس دا ثب تج ث ا٤ى خاب

ؼتذ مؾ ٥ئت لوف توأا٥ش افىوبس تفز ب٢ ب دا لا افشاد ؿشوتخاذاىبس اػت. ث ٥ د٥ ٤ى٣ اص تل٥بت اكحبة ب غ٥شلبث ٣ دس فم٥ت آ٥ش٢ دس خلف دسخاػت ٤وب وذ دسخاػوت سػو٥ذ٣ دس ٥ئوت دا٢ ج٣ تل٥

ش٢ ا ختف٣ اصج ه٥ت ٥ئوت لوف ٥ لف اػت. شف٥ دس ا٤ تل٥-Andesron et al, 2010, 197دادب پ٥چ٥وذ٣ پشوذ ... سا دسوش خاوذ شفوت )

شچ جد ٥ئت لف اص ؿشا٤ي اػبػ٣ پز٤شؽ دب٢ ج٣ ٥ؼت اب اص وش ا (.198 اش٤ىب٣٤ سا و دب٢ ج٣ ب٣٤ ٤ظ ب ٤ؼذب حمل٣ ث اوذ اص او پز٤شفتو

Dechert’s International Dispute) دس ؿوبس و٣ فم٥ت دب٢ ج٣ دس اش٤ىب ث

Resolution Group, 2007,3.) ٥ئت ٥بتتل آسا اش٤ىب٣٤ دابحمق ثشخ٣ ثبس ث ا٤جوبد ثوب جو٣ دا٢ خاب. ؿد ٣ ؿشد ٣ج دب٢ دس اػتشاتظ٤ه ص١لف

جوك ال٥وت اص ا ٥ششدد و ثوب تفؼو كبدس سأ٣٤ تب اػت دس كذدلف ٥ئتـبس ثش ف جو٣ دوا٢ تأ٥٤ذ ٢ثشا ؿذ كبدس ٣ا ث اتشام دس ٥ض ج٣ دا٢ خاذ٠. ثبؿذ

وت (. Andesron et al, 2010, 201) داؿوت خاوذ لف ٥ئتدس لب وشد ٣ػلوف ٥ئوت دس دادب سػ٥ذ٣ ب٢تفبت دس ثب٤ذسا ٣ج دب٢ دس بد ٤ا ٥تا

وب٢ سػو٥ذ٣ دس ٥ـوتش٢ ث ٥بىاحت دادب و اذ داؿت ابس ٣خلف ثشخ ٤. دس اداؼت ثوشا٢ ووذ؛ ا٤جوبد اد اسائ١اىب دس اصج سا ب٣٤ ٤تداسد ى اػت حذد لوب٣٤

كوشف خود پشوذ٠ دس تاوذ ٣ اد اكحبة اص ٤هو ش ٣ ب ى اػت ذت صب دوب٢ دس ب٣٤ حذد٤ت چ٥ جد(. Andesron et al, 2010, 201)ػبصد حذد وذ

اػوت ٥وت ا اجذ ثشخسداسذ ٢وتش لذست اص خاذب مبث دس ب خاب و ج٣ ثوب لووبت ؼ٤لف دس مب ٥ئت اوب٢ ٤ىا ه. وذ ٣ ث٥ـتشسا دا الب١ ا٥ض٠

توذاد ٥ش دا آ اجتب٣ آابس و ج٣ دب٢ دس ؼئ ا٤ؼتذ ٢ؿذب ثتش .اػت ثاش ٥ـتشاص افشاد ؿذ ث ٥ش٢و

حقق در حقق ازاىدر دػب . ئت هصف 5

داب ا٤شا٣ دس خلف پوز٤شؽ وبد ٥ئوت لوف دس دوب٢ ب٢ حمق دس ؿت

Page 19: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

143 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

ب اؿبس ؿذ. ثب تج ثو ث آ پ٥ـ٥ب٢ ختف٣ شح اػت و دس جبحث و٥فش٢ د٤ذبتا لذاق لوب٣ ث٣٥ ٥ئت لف دس دب٢ حمل٣ دس لا٥ ه ٣ ذ پ٥ؾ

دس حمق ا٤وشا ٥وض تلو٤ت لوب ٥ئوت لوف دس دس ا٤ خلف ٤بفت. ثب ا٤ حموق جوب٣ ذ خبفت ا٤و وبد ثوب ٠ذد تاذ ـب دب٢ جبت٣ ػ٥بػ٣ ٣

اػه اجبق ا٤ دوب٢ ثوب جوب٣ وب حمول٣ ا٤وشا ثبؿوذ. دسالو اوش لوبح٣ تا لوبح٣ سا وو ٣ پز٤شؽ ا٤ بد دس دب٢ جبت٣ ػ٥بػ٣ ثبؿذ ٠وذ تج٥ث٥و٣ ا٤و وبد اص پ٥ؾحمل٣ ثبؿذ ث٥ب د ثب دب٢پز٤شؽ ا٤ بد دس ٠وذ تج٥

آابس جت آ ثش ثشد.

ا٥شات جت٣ داؿوت ثبؿوذ دوب٢ أتاذ ت و جد ٥ئت لف ٣ ا٢ ج دب٢ اصپؿوؾ با٥ت اػت و ثو حو ٤ب دب٢ حمل٣ پش ب٣٤ ثب جبغ ص٤بد خاػت حمل٣ ثب

ثب و و٣ جبو وشتجي ٣ ث ا٥ش زاؿتأا٢ تب حذ ص٤بد٢ ثش ر ت سػب ثو ا ٥ذ٣دس سوذ سػو ٢بد ؿشذااذ. حوس ؿذ جوبت ٤حوب دس تـوش پشوذ ٤و

وب دس دوا٢ وشف ثو شا٢ جت خاذ ثود. ثو ٣پشذ وه ث لبه ٣هسد ججشا خؼوبسات ؿبس ٣ ب٢ تبس٤خ لوب٣٤ ا٤شا ث ب و ٤ى٣ اص پشذ ف٣٥

لشاس شفوت ب ه ثش ججشا خؼبسات جؼب٣ سد تج دادب ٢ اسد ثش خابسو ثشخو٣ ٤ؼوذب حمول٣ ٤ى٣ اص مبى لت ا٤ پشذ اػت. اب بئا٤ ؼ

اذ ث٥بسا ف٣٥ تبلاػ٣ ثشخ٣ اص وبف جوت خؼوبست و٢ سا داسا اؿبس وشدبسا اىب اصداج ت٥٥ ؿغ بػت دس ثؼ٥بس٢ اص اسد صذ٣ بد٢ ا٤ ث٥ ثبؿذ ٣

(. 176 1393كبدس سد تج لشاس شفت اػوت )ووب٣ ١سا ذاسذ ا٤ ىت دس دادباذ ث حمق خد ثشػوذ فش اص جته٤ب تاؼت 1500حذد پشذا٤ و٥ ثشاثش ادب٢

ست ثذاؿت سػ٥ذ٣ ث ا٤ پشذ سا دچبس ـوىهت٣ اص وش اجشا٤و٣ ثشخ٣ الذابت صا. ثبثشا٤ ثب تج ث ا٤ى شف ا٤ دوا دوت صاست ثذاؿوت ثدد وشحمل٣ ف٣

ا٢ و ثوب ا٥ش ص٤بد٢ داؿت اػت ؿب٤ذ حوس ٥ئت لفأثد ا٤ دا دس ارب جب تكوبدس احموبق حموق ا٤و افوشاد ١ا٥شات٣ دس دادبأ تؿشا٤ي صذ٣ ا٤ افشاد آؿب ثد

ث٥و٣ حووس ب٤وذب٣ اص توا ثو پو٥ؾ ب ٣ شا٤٢ظ دس ٥ضا خؼبست داؿت. ث ث

Page 20: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

144 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

اج ا٤ذص ا٤شا اج حب٤ت اص ث٥بسا ف٣٥ حت٣ چذ ث٥بس ثب ه٥ت ـوبث دس فشا٤ذ سػ٥ذ٣ ث ا٤ دب٢ اؿبس وشد.

ب٢ تجبس٢ ٤ب تخفبت كف٣ ٥ض و لبه٣ ثب وشف ب٢ د٤ش اصج پشذ پشذدس تاذ آاوبس ٣اػت ب ث٥ـتش آؿب ا٢ و ثب ا٤ شف جد ٥ئت لف خبف ػشوبس داسد

حت٣ ر٥ت سا ؼجت ثو ـوش٥ت ووبسوشد ثبؿذ جت٣ دس سذ سػ٥ذ٣ داؿتب٢ تخلل٣ جد وذاسد تجبس٢ و دادب دب٢دس شا٢ ثب لوب٣٤ تم٤ت وذ.

حوس ٥ئت لف اص كف تجوبس دس تـوش٤ح ذتجبس٢ آؿب٣٤ ذاس هبت لوبت ثب جبت ه٣ پشذ ثؼ٥بس ف٥ذ خاذ ثد. اجت ؿب٤ذ ا٤ اػتذلا شح ؿد و حوس

اوب ثوب تجو ثو ا٤ىو ووبف٣ ثبؿوذ وبسؿبع سػ٣ دادؼتش٢ ٤ب خجش دس ا٤ دوب٢ ث شف خبف ا٤ اكبف ؿشا٤ي حبو ثش جبت ه٣ پشوذ وبسؿبع ٥ض هشستب

حوس ٥ئت لف خب٣ اص فب٤ذ خاوذ ثود. آب٣ ذاسد تجو ثو اسووب ثوب دسالو خؼوبست ٥ضا ت٥٥ ٤ظسو هشس ث ٥قلف دس تـخ ٥ئت جد ٣ ذ ٥تؼئ

.ثد خاذ ٣لبه ثؼبذت

ؿوفبف٥ت ذ اجبلف دس اسد ػىت ٥ئت مؾ ا٤ ثش افض ٥وض لوا٥ ػىت اسد دس ا٤شا اػبػ٣ لب دادسػ٣ مشسات جك اشچ دسال. اػت تج لبث

٣ تل٥ تخبرا ؿش٣ اص٤ ثب غ٥شغب٤ش حمل٣ اك ث تػ ثب لبه٣ لب اثب ٤ب لوشاس ٣٤جذا لوب ٢ثشا ٣لت لج تاذ٣لف ٥ئتجد ٢اسد ٥دس چ ٣ وذ

٥ئوت ) ج٣ جذا تأ٥٤ذ ٣ثش اك حمل ٥ثب تى ٤ذپذ ؼبئ دس تب ٥شد لوف ثو تل٥ اتخبر دس( ٣ جذا ب٤ذ٠ ا ؿجبت ؿبت لاص سا داؿت ثبؿوذ. ثو

ر٢ التلبد٢ ب٢وبست ٤ب دت دا خاذ٠و ٣ذ ؼئ٥ت دب٢ دس ؼئ ا٤ ٤ظدس ٥واش لوا ثلف ٥ئت ٢اوب پب٤جذ٢ ذ. اػت ا٥ت داسا٢ ثبؿذ ٣ فر

٠چوش جب اػت ٥بصب٢ ثب سأ٢جت اجبق ٤ىا ه سأ٢ كذس اص ٢توش بدلاو .وذ٣ ٥تشػ ٣٤ب لوب

:دس پب٤ب ثب٤ذ تج داؿت و دس پز٤شؽ ا٤ بد ثب٤وذ ىوبت٣ سا وسد تجو لوشاس داد دادسػو٣ ٤وب چوذ ١پز٤شؽ ٥ئت لف جب٤ذ ػوجت ابو خؼت ا٤ى ا٢ ؿوذ شحو

Page 21: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

145 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

زاس دس ا٤ خلوف هو پوز٤شؽ ٥ئوت لوف دس ثشخو٣ دادسػ٣ ؿد. دسال لبت صب م٣ و ٥ئت لف ىف ثو اوه تلو٥ ث٣٥ ذ دب٢ حمل٣ ث پ٥ؾ

ثب تج ث ا٤ى دس ب حمول٣ ا٤وشا لووبت ثب٤وذ داسا٢ ؿوشا٤ي د ثبؿذ الذا ب٤ذ. ا٤و جود خاذ ثد. ثب پز٤ش خبك٣ ثبؿذ پز٤شؽ مؾ لوب٣٤ ثشا٢ ٥ئت لف اىب

٥ئت لف ثب اهب احوا پشوذ دس اسد٢ و ش ثب٤ذ سؿ٣ اتخبر ؿد و كشفب خودداس٢ ؼ ٥ؼت لوبت ثتاذ ثب دلا٤ ج اػوتذلا مو٣ اص تجو ثو آ

ااوش ـود اص د٤ش٢ ازاس ؿد تب جد ا٤ بد ثو٣ ١ب٤ذ ٤ب ه ث ٥ئت لف . ؿدب دس ب حمل٣ ثش ثشد آابس جت آ

تج

ش٣ اص كف الـبس ختف ا ث ب٢ لوب٣٤ دس سػ٥ذ٣ لفحوس ٥ئت ب٢ حمل٣ سد تج ب ث٥ـتش دس ؿذ تم٣ ٣افىبس ٣ ٠ب٤ذ دسالجب و جض دس اسد بدس پز٤شؽ آ حذد ث دب٢ و٥فش٢ اػوت اػت. ثب ا٤ لشاس شفت

اػت. پز٤شفت ـذ دس دب٢ حمل٣ ا٤ بد چذا

دس ب حمل٣ اش٤ىب اػتشا٥ب ا٥غ ٥ئت لف ه ثوش دوب٢ و٥فوش٢ دس ث٣٥ ؿذ اػت. اص ا٤ ٥ب ب حمل٣ اش٤ىب تجو ث٥ـوتش٢ ثو دب٢ حمل٣ ٥ض پ٥ؾ

دب٢ حمل٣ ثب حوس ٥ئت لوف اجوب ب٢ لوب٣٤ دس سػ٥ذ٣او ش ا٤ بد داؿت ؿد. ٣

ثبس ٤ظ دس ت٥٥ خؼبسات بؿ٣ اص اب ص٤ب حمل٣ ثدس دب٢ ٥ئت لف جد دس ؿوشذا حووس .پ٥وذا ووشد اػوت حمق اش٤ىوب ا٥وت ص٤وبد٢ ؼئ٥ت ذ٣ دس

دب٢ ٤ظ دس خلف و دب٢ ؼئ٥ت ذ٣ ث اػت ػجت ؿذ ٢ لوب٣٤ب سػ٥ذ٣ ئا٥ش افىبس ٣ لشاس ٥شد. ا٤ ؼو أؿذت تحت ت ث ٣دتبدب٢ ب٢ ثضسي ؿشوت

١ثشا٢ الب تػي جب ه٥ف ٣ اص لـشب٤ خاب ه ا٤ى ث دا ٥ خاوذبذ ثبوث دو ووبف٣ و٣ ٠ا٥وض (پشفور بدب٢ التلبد٢لذست )دت كبحت تفز

وب٢ خود دس فب٥وت ؿب شت اتجبسؿذ ؿ داس اص ث٥ خذؿ چ٥ اؿخبك٣ؿد و ٣

Page 22: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

146 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

ا٢ داسد؛ اص شف٣ وبسوشد دب تا فت ا٤ بد س ٣ ا٤ احت٥بى ث٥ـتش٢ داؿت ثبؿذ. اصبو د٤ذ دس شح دا بج١ خؼبست اص وشف د٤وش ب ـق اؿخبف ص٤ب

ؿد. حؼة ٣ثبصداسذ دس دب٢ ؼئ٥ت ذ٣

بدوب٣٤ جو ٥وض اص دب٢ دس حمق اػتشا٥ب حمق اش٤ىب دسدب٢ ج٣ داؿت اػوت. دس ا٤و ب آ ١ا٥ش ثؼ٥بس ص٤بد٢ دس سؿذ تػأجد ٥ئت لف تو اػت

وب دب٢ ثب تج ث دس٥ش ثد تذاد ص٤بد٢ اص افشاد دس دا ثب تج ثو ا٤ىو خاوبتفوز وب٢ خاذب دا افوشاد ؿوشوت ؿشذا وذب لشف لا

غ٥شلبثو آ٥ئت لف تأا٥ش افىوبس و٣ دس فم٥وت جت لذستذ ؼتذ مؾ وب ا٥ؼت ا٢ دب٢چ٥ اىبس اػت. اشچ جد ٥ئت لف اص ؿشا٤ي اػبػ٣ پز٤شؽ

. سد ٣ؿبس دس اش٤ىب ث ٣ج ٢دب ٥تاص ا فم آ جد

اك ٤ىلذ ؿلت ـت لب اػبػ٣ ٥ئت لف كشفب بثكدس حمق ا٤شا ثب تج ث ذ جب٤ت ا٤ بد ثب جب٣ ث٣٥ ؿذ اػت. جبت٣ ػ٥بػ٣ پ٥ؾ٤دس جشا

وب٣٤ خاػت ٤ظ دس دب٢ حمل٣ ثب ث حمل٣ ؿش٣ ب حمل٣ ا٤شا ٥ئت لف٤ب دب٢ حمل٣ پشا٥ت دب٢ شثى ث تخفبت كف٣ دب٢ تجبس٢ غ ص٤بدثب جب

ووبسوشد جتو٣ تاذ داسا٢ ٤ذ ٣اسد ػىت اجب لب دس ؼبئ پذ دس چ٥ س حذد وشد ٥ئت لف ث دب٢ و٥فش٢ ث ب٢ حش بذ اص آاوبس ا٤ . اصثبؿذ

تجو ثو زاس لشاس ٥شد. ؿب٤ؼت اػت سد تج لب ل٣ اػت جت آ دس دب٢ حمث٥و٣ زاس ا٤شا ثبؿذ تب ثب پ٥ؾ ا ساب٣٤ ثشا٢ لب تاذ ث ب٢ حمل٣ ٣ ا٤ ب

. ذ ؿد ا٤ بد دس ثشخ٣ دب٢ حمل٣ اص آابس جت آ ثش

Page 23: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

147 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

خذآهببغ ه

الف( فبرس

ػوبصب چوبح چبح ٤بصد تشا:2ذ ج آي دادرس کفز ( 1388) آخذ٢ حد .1 .اتـبسات

جب٤ب ٥ئت لف دس حمق ا٤شا ثب ب ث جب٣ فم٣ » (1382) آلبثبثب٣٤ ث٣ اػب٥ .2 .٠37 ؿبس در نهفذ، به «آ

خطط اسبس ( 2004) حذا٤بلات ت ١ا٣ صاست اس خبسج ب٢ اهبت ث٥ ثشب ٠اداس .3

چبح ا تشا: خشػذ٢. ،ظبم حقق ابلات هتحذ

ػب کبى کلا هجل «٥هد٢ تبو ٥1215ئت لف اص » (1332) ججبس٢ ٣ .4 .34 ٠ؿبسپج

اش٤ىب٢ ٥٠ئت لف دس دادبب٢ وـسب٢ تحذ» (1342) دخت ا٢ ٥ خب .5 .86 ٠ؿبس ؿبضد ػبکلا کبى هجل «ؿب٣

درآهذ بز حقق تطبق د ظبم حقق ( 1391) دا٤ذ س اػپ٥ص٢ وب٣ طفش .6

تشج: ػ٥ذ حؼ٥ كفب٣٤ چبح تشا: ٥ضا. ،بزرگ هؼبصز

«اجب٣ ٥ئت لف دس حمق ا٤شا اؼتب ١مب٤ؼ» (1380)الاػه٣ جبع ؿ٥خ .7 .2 ٠ؿبسػب ا حقق ت بال

.ػتتشا: بح داصد چحقق تطبق ( 1392) ؿ٥ش٢ جذاحؼ٥ .8

.٥ضاتشا: بح دچ تطبق( ئت هصف )هطبلؼ ( 1393) كجش٢ سحذ .9

. 32 ٠ ؿبسکبى کلا هجل «٥ئت لف اص ش تبس٤خ٣»( 1332) حذ جبجب٣٤ ٣ .10

ؼئ٥ت ذ٣ ا٤شاد خؼبست »( 1393) سصثب٣ ؿجب ؛سؿ حذ ؛وب٣ حؼ .11 ثب ب٣ ث پشذ٠ «٢ بؿ٣ اص ث٥بس٤ب٢ ا٤ذص پبت٥ت دس ااش اتمب خ آد

.30 ٠ ؿبسـت ػب حقق پزشک فصلبهب ف٣٥

تج٥م٣ جب٤ب ١ب»( 1389 ج٥ذ )لسچ٣ ث٣٥ اػب٥؛ البس٢ ؛ـذ٢ ٣ .12

٠ؿبس ؿـ ػبرسب حقق اطلاع فصلبه ،«٥ئت لف دس حمق ا٤شا ػب٤ش وـس

21-22.

ب١ حمق فشافشد٢ جب٣٤ »( 1395د٢ حذ؛ كفش٢ ب٥ذ؛ حبج٣ ض٤ض٢ ث٥ظ ) .13 .75 ؿبس٠ تحققبت حقق «ثشا٢ دب٢ ج٣

Page 24: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

148 89بهبر و تببستبن ، هجدهم ، شمبرهدهمپژوهشي فقه و حقوق اسلامي، سبل -علمي نشريه

تشا: بح فت چ2 ذج زاىا اسلاه جور اسبس حقق( 1382) بؿ٣ حذ .14 .٥ضا

تشج١ ؼش٤ شا چبح د ،ظبم حقق اگلستبى ( ٥1389ئت پظـشا وبذ٤ؾ ) .15

تشا: ٥ضا.

ة( اگلس

16. Anderson, Brian & Andrew Trask, 2010, The Class Action Play book, New York, oxford university press.

17. Clark, Charles E, 1934, "Jury Trial in Civil Cases"– A Study in

Judicial Administration, Yale Law School,No 6. 18. Czerwien , Joseph,2014, Preserving the Civil Jury Right،

Reconsidering the Scope of the Seventh Amendment, Volume 65 | Issue 2, Case Western Reserve Law Review,

19. Dechert’s International Dispute Resolution Group,2007, "The

Continuing Debate on the Introduction of Class Actions in

France", Available at http //www. freeebooksgo. com/10/The-

Continuing Debate-on-the-Introduction-of-Class-Actions-in. html

20. Green, Michael D, 2011,"The Impact of the Civil Jury on

American Tort Law", Pepperdine Law Review,Vol 38,issue 2. 21. Greene , Edith &Goodman, Jane & Loftus, Elizabeth f, Jurors,

1991,"Attitudes About Civil Litigation and the Size of Damage

awards", The American University Law Review ,Vol. 40. 22. Hans, Valerie,2008, "Jury Systems Around the World" ,Cornell

Law Faculty Publications. 23. Heffer, chris,2005, The language of jury trial, A Corpus-Aided

Analysis of Legal Lay Discourse, Palgrave Macmilalan.

24. Horan, Jacqueline, 2005, "Perceptions Of The Civil Jury System",

Monash University Law Review 9 ,Vol 31, No 1 ’05. 25. Howard, Burt Estes, 1904,"Trial by Jury in Germany", Political

Science Quarterly, Vol. 19, No.4.

26. Kritzer, Herbert M, 2001,"Public perceptions of civil jury verdicts",

vol 85, No 2, Judicature.

Page 25: یقوقح یواعد رد هفصنم تئیه · 2020. 12. 3. · 127 يقوقح یوبعد رد هفصنم تئیه ٝؤِبٌٔ ٗو٤ا .توػا ٝتوؿاد ٣لٛمح ٢بْٞبِ٘

149 ت منصفه در دعبوی حقوقيئهی

27. Liegner, Carolyn A.2016, "Civil Jury Trial Under the Maine

Constitution", Maine Law Review, Volume 69 | No 1. 28. Mueller, Michael & Beach, Jason, 2009,"The International

Comparative Legal Guide to Class & Group Actions 2009",

London Global Legal Group Ltd.

29. Pauling Smith, Holly& Madeleine M. McDonough, 2010, Chapter

25 "USA”, in Global Legal Group, The International Comparative

Legal Guide to Class and Group Actions", London، Global Legal

Group Ltd,

30. Ryan, John Paul, 1999,"The American Trial Jury، Current Issues

and Controversies", vol 63,No 7.

31. Saks, Michael J, 1998,"Public Opinion about the Civil Jury، Can

Reality Be Found in the Illusions?" DePaul Law Review,Vol 48.

32. Sivignon, Jacques & Xavier Nyssen, 2009,"The International

Comparative Legal Guide to Class and Group Actions", Global

Legal Group.

33. Vidmar, Neil,1998, "The Performance of the American Civil Jury، An Empirical Pirical Perspective", Arizona Law Review, vol 40.

34. Waters, Nicole L. & Paula Hannaford-Agor, 2012, "the Impact of

New Media on Jurors, Public Perceptions of the Jury System, and

the American Criminal Justice System ."