ی آور تابهای مؤلفهاساس بر تهران 59ه منطق ی نواح ی...

یشهوژپ-یملع همانلصف یناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن 1199 راهب ،مود هرامش ،مهدزاود لاس

یروآ بات یاه هفلؤم ساسا رب نارهت 59 هقطنم یحاون یدنب هبتر یراجاو یحاتف غورف

ناریا ،نارهت ،يمالسا دازآ هاگشناد ،لامش نارهت دحاو ،یرهش یزیر همانرب و ایفارغج یرتکد یوجشناد 1رورس میحر

ناریا ،نارهت ،يمالسا دازآ هاگشناد ،تاقیقحت و مولع دحاو ،ایفارغج هورگ داتسا

یجالعتسا اضریلع ناریا ،نارهت ،يمالسا دازآ هاگشناد ،یررهش (هر) ينیمخ ماما راگدای دحاو ،ایفارغج هورگ داتسا

5/01/1390 :شریذپ خیرات 19/41/1390 :تفایرد خیرات

هدیكچ يرورض ار رهش داعبا همه هب هجوت موزل فلتخم لئاسم هب نادنورهش نوزفازور زاين و يرهش ياه هديدپ و ثحابم يگدرتسگ هزورما هك تسا ينيون ميهافم زا يکي يروآ بات .دنشاب هتشاد هجوت اه نادب هراومه دياب يرهش نازير همانرب و ناريدم هك دزاس يم ياه هفلؤم ساسا رب 15 هقطنم يحاون يدنب هبتر رضاح قيقحت فده .تسا هتفرگ رارق يرهش ناريدم زا يرايسب هجوت دروم 39/9 يروآ بات زايتما اب کي هيحان هب قلعتم يروآ بات نازيم نيرتمك هك دهد يم ناشن قيقحت يلك جياتن .دشاب يم يروآ بات يارب تيعضو نيا و درادن دوجو يحاون نيب يدايز نادنچ ناسون هك دش هدهاشم يروآ بات ياه هفلؤم يسررب رد .دشاب يم .تسا هتشاد ينيياپ يروآ بات ،اه هفلؤم رثكا رد کي هيحان هك دش هدهاشم زين اه هفلؤم ليلحت رد .تسا دوهشم زين هقطنم يروآ بات نيا .دشاب يم 39/9 زايتما اب جنپ هيحان هب قلعتم زين يروآ بات نازيم نيرتالاب و کي هيحان هب قلعتم يروآ بات نازيم نيرت نيياپ نياربانب .تسا هتشاد ييالاب يروآ بات اه هفلؤم رثكا رد زين هيحان

.رهش ،یحاون ،یدنب هبتر ،یروآ بات :یدیلک ناگژاو

[email protected] (لوئسم هدنسیون) -0

1199 راهب ،مود هرامش ،مهدزاود لاس – يناسنا یایفارغج رد ون یاه شرگن يشهوژپ - يملع همانلصف 624

همدقم هب و ((Palekiene et al, 2015: 180 دشاب يم «هتشذگ هب تشگزاب» یانعم هب resilio نیتال هشیر زا یروآ بات هژاو ،يكیزیف یاه طیحم رد نآ فلتخم یاهدركلمع و عماوج هدننک تیامح یاه متسیس ،عماوج اب طابترا رد یدراوم و حناوس لحارم يمامت اب دناوت يم هک تسا يموهفم بوچراچ کی ناونع هب نیا .دزادرپ يم ...و يعامتجا ،یداصتقا یاهدادیور ای طیارش زا سپ يبایزاب يیاناوت زا تسا ترابع یروآ بات تفگ ناوت يم .دنک ادیپ طابترا نارحب تیریدم .دنک بذج ار نآ دناوت يم متسیس هک يلالتخا تدش و هرظتنمریغ یاهراتخاس ظفح لابند هب يفرط زا و تسا لالتخا ربارب رد شزاس ای تمواقم یارب متسیس کی تیفرظ یروآ بات هناتسآ متسیس تسا نكمم ،دبای شهاک هزادنا زا شیب متسیس کی یروآ بات رگا .دشاب يم متسیس دركلمع و هیاپ هب لیدبت ار نآ هكنیا ات ،دنک تیاده (لاوز) یدوبان تمس هب يناهگان روط هب ار نآ هک دشاب هتشاد یدودحم لمحت و عاونا رد دناوت يم متسیسوکا دهد يم ناشن هک تسا يملع تاقیقحت زا یا هیاپ موهفم نیا .دیامن دیدج متسیس کی

یاه شور هب ددعتم یاه سایقم رد اه متسیسوکا و يعامتجا یاه متسیس هک نیا و دشاب رادیاپ فلتخم بتارم هلسلس .(Gunderson, 2010: 2) دنک دیلوت هرظتنمریغ و يناهگان تارییغت دناوت يم هک دنتسه لصتم رگیدكی هب ایوپ و هدیچیپ نارهت رهش ریذپ بیسآ قطانم زا يكی ناونع هب تساراد هک يصاخ یاه يگژیو هب هجوت اب نارهت یرادرهش 50 هقطنم و یرهش یاه تفاب يگدرشف ،یدبلاک راتخاس رد يناماسبان ریظن اه يگژیو نیا نیرت مهم زا يخرب .دوش يم بوسحم رطخ هزوح رد رارقتسا ،هدوسرف یاه تفاب اب هقطنم زا يگرزب شخب لاغشِءا ،يمومع و يصوصخ زاب یاهاضف دوبمک تالكشم ،نآ زا سپ و هثداح عوقو نامز رد نارحب تیریدم زا يشان تالكشم و نیچراپ لسگ و یر لسگ هقطنم يضارا زا يهجوت لباق شخب لاغشا ،یروبع کیفارت دایز مجح و هقطنم ندوب یا هزاورد زا يشان يطیحم تسیز ار هبناج همه و رتشیب یاه يسررب موزل ...و ينیمزریز یاه بآ حطس ندوب الاب ،یرهش محازم و دمآراکان یاه تیلاعف اب .دنک يم راكشآ هقطنم یروآ بات دروم رد صخشم ات دوب دهاوخ هقطنم یروآ بات لیلحت يلصا فده ،هقطنم رد هدش حرطم تالكشم و لئاسم هب هجوت اب اذل

؟دنراد يتیعضو هچ یروآ بات رظن زا 50 هقطنم هناگ شش يحاون هک دوش

يیاسانش و يسررب یارب یا هنیمز و یدروم شور زا نینچمه يلیلحت و يفیصوت قیقحت شور زا رضاح قیقحت رد یروآ بات رب يتیریدم و یداهن رثؤم یاه هفلؤم نیودت و تخانش یارب يبرجت همین قیقحت شور زا و یدروم هنومن

هدافتسا ينادیم شور هب همان شسرپ رازبا زا هقطنم رد یروآ بات یاه هفلؤم تیعضو هب يبایتسد یارب نینچمه ،رهش یاه هشقن GIS رازفا مرن زا هدافتسا اب ،دش هدیجنس یروآ بات یاه هفلؤم تیعضو هک نآ زا دعب .تسا هدش هدافتسا .تسا هدیدرگ میسرت 50 هقطنم يحاون یروآ بات یرظن ینابم و یرنف تیصاخ نینچمه و يناسشک ،یروانش ،رییغت ،عیرس دوبهب ،يبایزاب يیاناوت ،تاغل گنهرف رد یروآ بات و يسانش ناور یاه هویش زا یروآ بات هعلاطم هک دننک يم نایب یرظن ينابم تاعلاطم .تسا هدش همجرت يعاجترا تیمسا تار و رنرو يما ،یرمارگ نمرون طسوت نآ هدمع تمسق هک ،دش جاتنتسا 1430 ههد یاه لاس يكشزپ ناور

724 ...نارهت 19 هقطنم يحاون یدنب هبتر

هک نآ زا يعماج فیرعت نیاربانب و تسا عیاجف يسانش هژاو رد دیدج ًااتبسن هژاو کی یروآ بات .تفای هعسوت .((Bastamnia et al., 2016 درادن دوجو دشاب هتشاد يناگمه تیلوبقم تدمدنلب یاه هدیدپ رد نآ زا دعب .دش هیارا (9030) گنیلوه طسوت يكیژولوکا موهفم کی ناونع هب ادتبا یروآ بات ينریت هلیسو هب تدم هاتوک حناوس رد ؛(۳330) رمدنه و سرواد و (0130) نمرمیت هلیسو هب يمیلقا تارییغت دننام -يعامتجا یاه متسیس رد ؛(0330) رگدا هلیسو هب يعامتجا یاه متسیس رد ؛(411۳) زر و (911۳) وئنورب ،(0330) رتنپراک طسوت يطیحم يناسنا یاه متسیس رد و ؛(911۳) سیکرب و (1330) کلوف هلیسو هب ( (SES کیژولوکا .دش هتفرگ راک هب (911۳) کلوف و (011۳) لیلحت یاه شور و اه هفلؤم ،اه صخاش ،فیراعت رد كرتشم یزاس موهفم کی زونه ،رایسب یاه شالت مغر يلع و نادنمشیدنا رظن زا یروآ بات میهافم و فیراعت نیرت مهم ریز لودج رد .تسا هدماین تسد هب یروآ بات

.تسا هدش هدروآ نونکات 111۳ لاس زا فلتخم یاه هزوح رد نارظنبحاص نادنمشناد رظن زا فلتخم یاه هزوح رد یروآ بات فیراعت نیرت مهم -1لودج

UNISDR (2016) هعماج) نداد اج دوخ رد ،ندرک بذج ،نآ زا ندرک بانتجا ،نآ ربارب رد ندرک تمواقم ىارب تسا رطخ ضرعم رد هک هعماج کی ای متسیس کی ىیاناوت ار هحناس تاریثأت زا ىرس کی دناوت يم نینچمه ،دروخب مه هب شراتخاس و دوش ىشاپورف راچد هكنیا نودب ،دنک لمحت ار نارحب ،ىحطس کی ات دناوت يم .دهد ماجنا ىزاسزاب صخشم ىدنب نامز کی رد و رثؤم تروص هب دناوتب دیاب هكنیا و (دناجنگب و دهد ىاج دوخ رد

Kutum, & Al-jaberi, 2015

.دوش يم قالطا متسیس ىتاذ ىاهراتخاس و اهدنیارف ،اهدروخزاب ظفح ىارب زین و تالالتخا بذج ىارب ىكیژولوکا ىاه متسیس تیفرظ هب ىروآ بات

Karrholm et al, 2014 لرتنک ار نآراتفر هک ىیاهدنیارف و اهریغتم رییغت قیرط زا شراتخاس هک نآ زا شیپ ،دنک بذج ار نآ دناوت يم متسیس هک تسا ىتالالتخا تدش ىروآ بات .دوش لیدبت ىتوافتم راتخاس هب دنک يم

Turner, 2014 و اه سرتسا ،اه كوش عوقو زا سپ اهروشک ىنوگرگد و ىبایزاب ،ىگدنرادزاب ،ىنیب شیپ و اه نامزاس ،عماوج تیفرظ تیوقت ىنوگرگد دنیارف هب ىروآ بات .دوش يم قالطا هحناس عوقو زا سپ تارییغت

Boon et al, 2012

هب دنیارف نیا .دنهد بسانم خساپ نآ هب و هداد قیبطت طیارش اب ار دوخ ،نامز تشذگ اب دنناوت يم هک دراد دوجو ىعماوج رد و تسا ىیایوپ دنیارف ىروآ بات .دیامن ظفح ار دوخ بسانم دركلمع و دتسیاب اپرس دناوتب هک دهد يم ار ناكما نیا هعماج

Pooley & Cohen 2010

.تسا طیحم و درف نیب رییغت لاح رد هشیمه و ىلماعت و ایوپ ىدنیارف ىروآ بات

Derissen, et al 2009

.دهد يم متسیس ىیایوپ صاوخ دروم رد ىشنیب ام هب هک تسا ىفیصوت ىموهفم ،ىروآ بات

Norris et al., 2008 دوش يم ىبناج ضراوع عوقو زا دعب تارییغت و اه خساپ اب ىقابطنا ىاه تیفرظ نایم طابترا بجوم هک تسا ىدنیارف ىروآ بات. Pendall et al. 2007 ار دوخ طیارش ىناسآ هب هكنیا ای و هتشگزاب لداعتم طیارش هب تعرس هب ،دراد رارق شنت و رطخ لباقم رد هک ىرهش ای متسیسوکا ،هعماج ،درف ىنعی ىروآ بات

.دهد رییغت دیدج ىا هنوگ هبDavis, 2006 ناونع هب هحناس زا هدافتسا و هحناس زا شیپ طیارش هب تشگزاب تیلباق ،هحناس زا ىشان ىاه كوش بذج و لمحت ىارب متسیس کی ىیاناوت هب ىروآ بات

.دوش يم قالطا تبثم تالوحت و رییغت ىارب ىتصرفIFRC, 2004 دنک ىزاسزاب و دهد قیبطت هحناس اب ار شدوخ ،دهد تاجن ار شدوخ هكنیا ىارب هعماج کی تیفرظ زا تسا ترابع ىروآ بات. Bruneau et al., 2003

كوش زا سپ عیرس ىزاسزاب و ىبایزاب و (دركلمع ىناهگان تفا) دادخر تروص رد نآ لرتنک و كوش کی تاریثأت شهاک رد متسیس کی ىیاناوت ،ىروآ بات .دشاب يم

Holling & Gunderson, 2002

.دوش ىشاپورف راچد ای و هدرک رییغت شراتخاس هک نآ زا شیپ دنک بذج دناوت يم متسیس هک تسا ىلالتخا تدش ىروآ بات

Carpenteretal,2001 0- ؛دوش جراخ لداعت تلاح زا هكنآ نودب دنک بذج تسا رداق متسیس هک ينایز و بیرخت نازیم ؛فلتخم طیارش رد دوخ دیدجت و يهدنامزاس رد متسیس يیاناوت نازیم -۳

.طیارش اب یراگزاس تیوقت و یریگدای تیفرظ شیازفا و داجیا رد متسیس يیاناوت نازیم -9Adger, 2000 دیآ يم دوجو هب ...و يسایس ،يعامتجا تارییغت هجیتن رد هک يیاه بیرخت و يجراخ یاهراشف اب قابطنا یارب عماوج و اه هورگ تردق.

Source: (Aslani and Amini, 1397: 121, 122)

رارق هدافتسا دروم یزیر همانرب و يعامتجا ،يسایس ،یداصتقا مولع نوچ فلتخم يملع یاه هتشر هلیسو هب یروآ بات هب ىروآ بات موهفم .((Rezaei, et al, 1394: 614 تسا هدرک هئارا نآ یارب ار يصاخ فیراعت زین هتشر ره و هتفرگ


روط هب ىرهش تاعلاطم رد هک تسا فلتخم ىاه شنت و اهراشف ،اه كوش ربارب رد قابطنا ای و تمواقم تیلباق ىنعم .تسا هدش هدرب راک هب ىا هدرتسگ هک تسا هدش فیرعت یرهش روآ بات رهش کی ،یرهش قابطنا و یروآ بات يناهج نمجنا هدش هئارا شرازگ رد نآ تیوه و اهراتخاس ،اهدركلمع هک یوحن هب دشاب هتشاد ار كوش عون ره زا يبایزاب و ششک یارب مزال يگدامآ

یاه تشادرب .(ICLEI, 2015) دشاب اراد ار موادم رییغت اب ههجاوم رد هعسوت و قابطنا تیلباق زین و دوش ظفح .تسا هدش هراشا نآ مهم فیراعت زا يخرب هب ریز لودج رد هک هدش فلتخم مولع رد یروآ بات زا ينوگانوگ

فلتخم مولع رد یروآ بات فیراعت -2لودج .دنامب يقاب نامه رد زونه و دنک بذج دناوت يم متسیس هک بذج یارب متسیس تیفرظ ،هیلوا تلاح هب متسیس تشگزاب تعرس یژولوکا

یژولوکا يعامتجا

،یریگدای روظنم هب شناد نوگانوگ عاونا بیکرت ؛دوش يم حناوس زا یریگدای تیلباق شیازفا ثعاب اه تیوقت عونت ،تیعطق مدع و تارییغت دوجو اب يگدنز یارب یریگدای .يهد نامزاسدوخ یارب تصرف داجیا

الاب یارب عبانم زا هدافتسا اب یریذپ تشگرب تیفرظ ،يعامتجا يگتخیسگ مهزا شهاک یارب يبایزاب یاه تیلاعف ماجنا ،اه يگتفشآ و اه شنت اب قابطنا یارب عماوج يیاناوت يعامتجا .عیرس يناوتزاب و زیگنا هرطاخ ثداوح بذج یارب نآ زا يشخب ای متسیس کی تیفرظ نازیم ندرب الاب ،نانکاس ينمیا ندرب

.دزاس تارطاخم زا يشان یاه تراسخ شهاک هب رداق ار اه نآ هک یروط هب تارطاخم ربارب رد عماوج رد يتاذ یراگزاس و شنکاو داصتقا

.دیدش و تدم ينالوط یاه كوش يپ رد تبثم دركلمع ،شلاچ مغر يلع قفوم یراگزاس یارب تیفرظ زا ينایرج ،بئاصم لباقم رد ينیشن بقع یارب درف يیاناوت يسانشناور

.ددرگ يمرب لداعت تلاح هب ،يیاج هباج زا دعَمب زایندروم ناسون زا رظن فرص متسیس نآ اب هک يتعرس هیاپ مولع

source: (Akbari and Habibi, 1394: 3)

دعُبب هس رد ار یروآ بات نیج و روترآ .دنا هدرک ناونع یروآ بات شجنس یارب ار يفلتخم داعبا هزوح نیا نارگشهوژپ و دنیآرف ،مدرم يلک رایعم هس رد ار یروآ بات وكلاف .دنهد يم رارق يسررب دروم يطیحم تسیز و یداصتقا ،يعامتجا و یداهن ،یداصتقا ،يعامتجا یاهرایعم رد ار یروآ بات فلتخم داعبا مه نوتراب .دهد يم رارق هعلاطم دروم یروانف .دیامن يم يسررب يتخاسریز

فلتخم ناققحم طسوت یروآ بات فلتخم داعبا 3- لودج داعبا ناققحم

Wilson (2012) تسیز طیحم هیامرس ،يعامتجا هیامرس ،یداصتقا هیامرس Turnbull et al, (2013) یدبلاک ،یداصتقا ،يناسنا ،تسیز طیحم ،يعامتجا ،يگنهرف ،يسایس ،یداهن Joerin et al, (2014) يعیبط ،یداهن ،یداصتقا ،يعامتجا ،یدبلاک Razafindrabe et al, (2015) یداهن طیحم ،یداصتقا طیحم ،يعامتجا طیحم ،هدش هتخاس طیحم Andreas Exner et al, (2016) يعمج تیحالص ،ينامزاس یاه تیفرظ ،فراعتم داصتقا ،لباقتم مادقا ،اهتراهم ،كرحت/يیاضف راتخاس ،یژرنا

Source: (Sheykhi et al, 1397, 70-71)

ترابع هب ،دیآ يم تسد هب عماوج نیب رد يعامتجا تیفرظ توافت زا هک تسا يعامتجا دعُبب ،یروآ بات هفلؤم نیلوا تساهنآ هب تبثم خساپ نداد ای ایالب زا هیلوا تلاح هب تشگزاب دنیآرف رد عماوج و يعامتجا یاه هورگ تیفرظ ،رگید یارب عماوج يیاناوت و دراد هراشا تارییغت و تالالتخا اب قابطنا و هلباقم رد يلحم عامتجا ای هعماج کی تیفرظ هب و :Mohamadi, 1396 دهد يم ششوپ و قابطنا ار یریگدای یارب دوخ تیفرظ شیازفا و اه شنت میظنت ،يهدنامزاسدوخ

يعیبطریغ و يعیبط تارطخ ضرعم رد هتسویپ هک تسا زورما یایند مهم لئاسم زا هعماج کی ندش روآ بات .((79 .يعامتجا هیامرس لثم هیامرس فلتخم لاكشَاا زا یریگ هرهب اب زج دوب دهاوخن سرتسد رد رما نیا و دراد رارق جیار تالكشم لح رد دنناوت يم يعامتجا هكبش و اهراجنه ،دامتعا هک تسا يمهس هب طوبرم يعامتجا هیامرس نیا

رثا رد هعماج یاضعا زا یدادعت هک دوش يم ثعاب يعامتجا طیارش .((Piran et al, 1396: 90 دنشاب هتشاد هعماج و یداصتقا ،يعامتجا طیارش اب يعامتجا یاه هورگ دوجو .رتشیب اه يضعب و دنشاب ریذپریثأت رتمک هدراو یاه تبیصم


تبسن هعماج کی رد فلتخم یاه هورگ یروآ بات هک تسا ينعم نیا هب عامتجا کی رد توافتم یریذپ بیسآ نازیم هک يیاه شنت مغر يلع ار دوخ يلصا یاهدركلمع دناوت يم يعامتجا یروآ بات دعُبب .تسا توافتم هثداح کی هب هک تسا يیایوپ یاه متسیس كرد یارب يشور يعامتجا یروآ بات دركیور .دنک ظفح تیلک کی ناونع هب دراد دوجو تامیمصت كرد یارب یدیفم یامنرود يعامتجا یروآ بات .دنتسه طابترا رد تسیز طیحم و مدرم نیب تالماعت اب هک يگژیو هس ندوب اراد اب يعامتجا یروآ بات رت صاخ روط هب .تسا يعیبط عبانم هب طوبرم تارییغت و يتیریدم ،تمواقم :زا دنترابع هبنج هس نیا .دوش يم هتخانش ،ددرگ يم لماش ار هبقرتمریغ ثداوح هب مدرم يیوگ خساپ هوجو ار الاب رد هدش رکذ يگژیو هس ره شیامن تیفرظ دشاب رادروخرب يیالاب یروآ بات زا هک يعامتجا .تیقالخ و يبایزاب نیا .دنتسه يعامتجا یاه هكبش زا يشخب دارفا هک دنک يم دیکأت تیعقاو نیا رب يعامتجا یروآ بات نیاربانب .دراد زین رد و دنبای يم قابطنا يطیحم تارییغت اب يعامتجا یاه هورگ و دارفا نآ تحت هک تسا يطیارش لماش یروآ بات دعُبب .تساه نارحب هب خساپ یارب هعماج ناوت رگنایب عقاو و يعامتجا یروآ بات نایم اذل ،تسا يناكم تاصتخم و يیایفارغج رتسب يعامتجا یاهدادیور هیلک عوقو فرظ يیاناوت ناونع هب يعامتجا یروآ بات .((Partovi et al, 1395: 99 دراد دوجو يگنتاگنت طابترا ناكم یاه يگژیو تارییغت ریظن نآ یاه تخاسریز رد دوجوم یاه يناماسبان ای يجراخ هرظتنمریغ ثداوح لمحت یارب يناسنا عماوج نینچ يبایزاب یارب عماوج نیا يیاناوت نینچمه و يسایس ،یداصتقا ،يعامتجا دیدش یاه ينوگرگد ای ،يطیحم قوقح ،یداصتقا یاهراتخاس و ينامزاس رییغت لماع طسوت یروآ بات زا عون نیا نازیم هک دشاب يم يیاه يناماسبان یروآ بات رگید ترابع هب .دوش يم یریگ هزادنا يسانش تیعمج هب طوبرم تارییغت و عبانم هب يسرتسد ،لاوما هب طوبرم داعبا یاراد نینچمه .تسا هناراگزاس راتفر ظفح و اه ينوگرگد ای تارییغت اب قابطنا یارب هعماج تیفرظ يعامتجا يبایزرا یارب ناققحم فرط زا اه صخاش زا یا هعومجم .تسا یداصتقا و يسایس ،يیاضف ،یداهن ،يعامتجا عماوج رد يیاراد و دمآرد هنالداع عیزوت ،رادیاپ شاعم ،یداصتقا دشر لماش هک هدش حرطم يعامتجا یروآ بات عبانم يلغش یاه تصرف و سرادم ،يتشادهب تامدخ ،نكسم هب يسرتسد ،یدام هیامرس ،ماخ داوم و نیمز .تسا

تیلباق کی دیابن ار اه بیسآ هب تبسن هعماج کی یروآ بات .دنک يم داجیا تسا روآ بات هعماج ساسا هک ار یرورض یاه هویش هب اه هورگ نیا هک دنشاب يم فلتخم يعامتجا یاه هورگ یواح ،هداس ًااتبسن عماوج نوچ تسناد هناگادج .دنتسه توافتم مه اب يفلتخم تارطاخم ربارب رد عماوج و دارفا يتاذ یراگزاس و شنکاو ناونع هب هک تسا یداصتقا یروآ بات دعُبب ،یدعَمب هفلؤم نیاربانب .دزاس تارطاخم زا يشان هوقلاب یاه نایز تاراسخ شهاک هب رداق ار اه نآ هک یروط هب دوش يم فیرعت ،بذج ،یرادیاپ ،تمواقم ،ينیب شیپ) یروآ بات تیصاخ جنپ ره یور رب يیاهدمایپ یاراد یداصتقا یروآ بات ،دوش يم تبحص تمواقم زا اج ره ،یداصتقا یروآ بات يعوضوم تایبدا رد .تسا (يبایزاب و قابطنا ای يیوگ خساپ .((Ghiasvand, 2013 دراد كوش اب ندش هجاوم زا سپ متسیس هیلوا تیعضو هب تشگرب و يبایزاب دادعتسا هب هراشا اب یریذپ تقباطم ،يناهگان يتارطاخم اب ههجاوم رد یریذپ لمحت یارب تیلباق نتشاد ناوت يم ار یروآ بات ،داصتقا رد یروط هب ،نارحب زا سپ صخشم نامز کی رد لامرن تلاح هب تشگرب يیاناوت ای بسانم لداعت هب نتشگرب ،تارییغت .دومن فیرعت دشاب هدومن ظفح رمتسم تروص هب ار دوخ يلبق درکراک متسیس هک


.تسا نیشیپ یایالب هبرجت و یزیر همانرب ،رطخ لیلقت اب طبترم یاه يگژیو یواح هک تسا یداهن دعُبب ،هفلؤم نیموس یاهدنویپ داجیا ،رطخ لیلقت رد يلحم دارفا لاغتشا ،رطخ شهاک یارب عماوج تیفرظ هلیسو هب یروآ بات اجنیا رد دناوت يم یداهن یروآ بات .دریگ يم رارق ریثأت تحت هعماج کی رد يعامتجا یاه هناماس زا تظافح و دوبهب و ينامزاس حطس زا يبایزاب و يناهگان قافتا کی رثا رد متسیس دركلمع شهاک اب قابطنا یارب يسناژروا داهن کی يیاناوت ناونع هب هلمج زا اه نامزاس يكیزیف یاه يگژیو دعُبب نیا رد .دوش فیرعت هنیهب یدركلمع تیعضو هب نییاپ ًااتبسن یدركلمع یاه لمعلاروتسد هب یدنبیاپ ،بلطواد و هدید شزومآ دارفا و اهورین ،تاعالطا هب يسرتسد ،يلحم یاه داهن دادعت لماعت ،نكسم و زاس و تخاس رما رد هژیو هب يقیوشت و هدنرادزاب تاررقم و نیناوق ندوب ماگنه هب ،نارحب تیریدم ریظن حناوس هب يیوگخساپ ای تیریدم ی هوحن و اهداهن دركلمع زا تیاضر ،يتلود یاه داهن و مدرم اب يلحم یاهداهن

.(Rezaee, 1389) دوش يم يبایزرا ،ينامزاس راتخاس دعب يبایزاب تیفرظ و هعماج شنکاو يبایزرا هب ًااساسا هک تسا (يتخاسریز) يطیحم -یدبلاک دعُبب زین هفلؤم نیمراهچ اه صخاش نیا نینچمه .دزادرپ يم يتمالس تالیهست و یا هراجا ای يلاخ ينوكسم یاهدحاو ،هاگهانپ ریظن هحناس زا هب ،يلامتحا یداصتقا یاه نایز و يمئاد تراسخ ربارب رد تسا نكمم هک يصوصخ لاوما رادقم زا يلک يبایزرا

.دهد يم رارق رایتخا رد دنشاب ریذپ بیسآ یا هژیو لكش قیقحت یاه صخاش -4لودج

ریغتم صخاش ریز صخاش داعبا

یداصتقا هیامرس و يیاراد

و لاغتشا هیامرس

لاغتشا نازیم هیحان رقف طخریز راوناخ دصرد یراذگ هیامرس دصرد نكسم تیكلام دصرد وردوخ تیكلام دصرد

ينابیتشپ همیب لومشم مدرم تبسن يتشیعم یاه تصرف

شزومآ و تمالس هنیزه يحاون حطس رد تمالس شخب رد هنیزه دصرد يحاون حطس رد شزومآ شخب رد هنیزه دصرد

يتخاسریز و یدبلاک

یدبلاک

ينامتخاس

هدوسرف تاعطق رادیاپان تاعطق بولطم تاعطق هینبا تیفیک یریذپذوفن عافد يب طاقن

زاب یاهاضف

يحاون حطس رد زبس یاضف حطس نازیم يحاون حطس رد یزرواشک یاضف حطس نازیم يشزرو یاضف نازیم ریاب یاضف نازیم رباعم نازیم

لقنو لمح هفرص هب نورقم

يحاون حطس رد سوبوتا یاه هاگتسیا و طوطخ دادعت يمسر يناریسکات یاه هاگتسیا و طوطخ دادعت

ورتم هاگتسیا دادعت


يعامتجا

يتیعمج یاه يگژیو تیعمج

تیعمج عیزوت و مکارت دشر خرن ينس تبسن

ينس نامتخاس

داوس يحاون حطس رد نادرم و نانز نیب رد یداوس يب دصرد لاس 10 یالاب دارفا يهاگشناد تالیصحت دصرد

يعامتجا یاه يگژیو

یریذپ بیسآ

يحاون رد نادنملاس دصرد يحاون رد ناکدوک دصرد يحاون حطس رد تیلولعم ای صاخ یاه یرامیب یاراد مدرم دصرد راوناخ تسرپرس نانز يناوارف دصرد يحاون حطس رد هقلطم نادرم و نانز يناوارف دصرد يحاون حطس رد يگناخ تنوشخ دصرد يیاذغ داوم فرصم نازیم دصرد

تکراشم

تراهم و شناد ،يهاگآ ناكم هب قلعت سح اه نامزاس و مدرم نایم لباقتم دامتعا هیحان حطس رد دارفا اب یراكمه يبهذم و يموق یراكمه نایرهشمه اب یراكمه

يتیریدم-یداهن

یداهن یاه يگژیو

یداهن طباور

یرایاروش دادعت

مدرم اب اهداهن لماعت

بلطواد و هدید شزومآ یاهورین

نارحب تیریدم هاگیاپ

یرتنالک و جیسب هاگیاپ هناریگ تخس عناوم نودب ماو و تارابتعا نداد

نیناوق یریذپ فاطعنا و لیهست رد اهداهن یراكمه

يلحم یاهداهن رد دوجوم يصصخت یورین دادعت

يیارجا

090 هناماس زا مدرم تخانش دصرد

090 زا تیاضر دصرد

یرهش تامدخ دركلمع زا تیاضر دصرد

تاررقم و نیناوق تیعضو

یرارطضا یاه هانپرس تیعضو

یرارطضا تاطابترا متسیس ای و یرارطضا تایلمع زکرم تیعضو

يعامتجا يناور تاریثأت و ناینابرق هب کمک یارب يسانشراک یورین و عبانم تیعضوSource: Authors, 1398

هعلاطم دروم هقطنم دح .دراد رارق زربلا يبونج هنماد رد ریوک و هوک نیب یا هرتسگ رد عبرمرتمولیک رازه 30 دودح يتعسو اب نارهت ناتسا

يكیدزن رد هک ددرگ يم صخشم دورجاج و جرک دور ود هلیسو هب تشد و هوک رد رهش يیایفارغج یاضف يعیبط رد هک تسا نارهت رهش هناگ۳۳ قطانم زا يكی 50 هقطنم .دوش يم لصتم مه هب رهش يقرش بونج رد کمن ریوک ود و ينوناق هدودحم رد هیحان شش ،هقطنم نیا رد دوجوم هیحان تشه زا و تسا هدش عقاو رهش يقرش بونج


رواشم تاعلاطم نیرخآ ساسا رب هقطنم ينوناق هدودحم تحاسم .دنراد رارق رهش يظافحتسا میرح رد هیحان .(50 هقطنم یرادرهش) دشاب يم عبرمرتمولیک 59 زا شیب هتفرگ رظن رد تارییغت و هقطنم یزاسرهش

نارهت رهش قطانم :1 هشقن

Source: http://region15.tehran.ir

نارهت 51 هقطنم یحاون :2 هشقن

Source: http://region15.tehran.ir

نارهت رهش لک رد عوضوم يسررب ،تالكشم ریاس و عوضوم يگدرتسگ و ينامز و يلام یاه تیدودحم هب هجوت اب ،یرامآ هعماج نیا رد یریگ هنومن یارب .دشاب يم نارهت رهش 50 هقطنم هعلاطم دروم هدودحم اذل هدوبن ریذپ ناكما


یرامآ هعماج .تسا هتفرگ رارق هقطنم یروآ بات شجنس یانبم و هدش باختنا يفداصت یریگ هنومن شور زا يتالحم هقطنم دارفا زا رفن 491۳95 دودح 5390 یرامشرس ساسا رب .دوب دهاوخ 50 هقطنم لاس 1۳ یالاب دارفا زا قیقحت .دندش باختنا هنومن ناونع هب رفن 919 نارکوک لومرف ساسا رب هک تسا لاس 1۳ یالاب یشهوژپ -یملع یاهدرواتسد و اه هتفای هدودحم زا جراخ لیلد هب همان شسرپ ،هناگ 1 يحاون نیب رد هک تسا یرورض هتكن نیا رکذ ،اه هفلؤم لیلحت زا لبق هدیجنس تركیل فیط ساسا رب هناگ 9 يحاون تازایتما و تسا هدشن شخپ هیحان ود نیا رد ،1 و 0 يحاون ندوب

.تسا هدش رد یداهن و يعامتجا ،یدبلاک ،یداصتقا داعبا رد نارهت 50 هقطنم يحاون هب طوبرم یروآ بات یاه هشقن ،0 لكش رد .تسا هدش هداد شیامن رداک کی

51 هقطنم فلتخم داعبا رد یروآ بات :1 لکش

Source: Authors, 1398

جنپ هب تبسن یرتهب تیعضو 00/9 زایتما اب شش هیحان یداصتقا یروآ بات ظاحل زا دوش يم هدهاشم هک روطنامه اب کی هیحان و 0/9 زایتما اب راهچ هیحان و 00/9 زایتما اب هس هیحان ،40/9 زایتما اب زین 5 هیحان .دراد رگید ی هیحان زایتما 94/9 اب ود هیحان هب طوبرم زین یداصتقا یروآ بات نازیم نیرتمک .دنراد رارق یدعب یاه هبتر رد 05/9 زایتما .تسا نییاپ رایسب يحاون نیب یداصتقا یروآ بات رد ناسون يلک تلاح رد و دشاب يم

یروآ بات اب هسیاقم رد یروآ بات نیا يلو .دوش يمن هدید يحاون رد یدایز ناسون یدبلاک یروآ ب ات ظاحل زا .دراد يحاون ریاس هب تبسن یرتهب تیعضو 95/9 زایتما اب جنپ هیحان و 15/9 زایتما اب 9 هیحان .تسا نییاپ یداصتقا


تیاهنرد و دنتسه یدعب یاه هبتر رد ۳۳/9 زایتما اب راهچ هیحان و 5۳/9 زایتما اب ود هیحان ،19/9 زایتما اب شش هیحان .دراد هقطنم هناگ شش يحاون رد ار یروآ بات نازیم نیرتمک 0/9 زایتما اب زین کی هیحان یروآ بات و دوش يمن هدید ينادنچ ناسون یداصتقا و یدبلاک یاه هفلؤم نوچمه زین يعامتجا یروآ بات ظاحل زا هیحان .دراد رگید يحاون هب تبسن یرتهب تیعضو 00/9 یروآ بات زایتما اب 5 هیحان .دراد 0/9 ات 39/9 نیب طسوتم زایتما اب شش هیحان و ،49/9 زایتما اب هس هیحان .دراد ار یروآ بات نیرتالاب 00/9 زایتما اب هناگ شش يحاون نیب رد جنپ رارق یدعب یاه هبتر رد كرتشم روط هب 5/9 یروآ بات زایتما اب زین راهچ و ود يحاون .دنتسه یدعب یاه هبتر رد 55/9 .تسا 39/9 زایتما اب کی هیحان هب قلعتم زین يعامتجا ظاحل هب یروآ بات نازیم نیرتمک .دنراد هتبلا .دوش يمن هدید يحاون رد یدایز ناسون یروآ بات یاه هفلؤم رگید لثم زین یداهن یروآ بات دعُبب ظاحل زا ثیح زا نازیم نیرتالاب 01/9 زایتما اب شش هیحان .تسا رتهب يمک اه هفلؤم ریاس هب تبسن یداهن یروآ بات تیعضو اب هس هیحان و ۳9/9 زایتما اب راهچ هیحان ،99/9 زایتما اب ود هیحان ،30/9 زایتما اب جنپ هیحان .دراد ار یداهن یروآ بات یروآ بات زایتما اب کی هیحان هب قلعتم یداهن یروآ بات نازیم نیرتمک .دنشاب يم اراد ار یدعب یاه هبتر 55/9 زایتما

.دشاب يم 39/9 و يعامتجا ،یدبلاک ،یداصتقا داعبا رد) هقطنم يلک یروآ بات نازیم زا هدمآ تسد هب تاعالطا ،GIS یاه هیال قیفلت اب .تسا هدش هداد ناشن ۳ هشقن رد هک هدش جارختسا (یداهن

51 هقطنم یروآ بات :3 هشقن

(Source: Authors, 1398

یارب تیعضو نیا و دشن هدید يحاون نیب یدایز نادنچ ناسون دش هدهاشم یروآ بات یاه هفلؤم رد هک روط نامه هتشاد ينییاپ یروآ بات اه هفلؤم رثکا رد کی هیحان هک میدید اه هفلؤم لیلحت رد .تسا دوهشم زین هقطنم یروآ بات


هب قلعتم زین یروآ بات نیرتالاب و 4/9 زایتما اب کی هیحان هب قلعتم ،هقطنم رد یروآ بات نیرت نییاپ نیاربانب .تسا ،30/9 زایتما اب جنپ هیحان .تسا هتشاد يیالاب یروآ بات اه هفلؤم رثکا رد هیحان نیا ؛دشاب يم 01/9 زایتما اب شش هیحان .دنریگ يم رارق یدعب یاه هبتر رد 05/9 زایتما اب هس هیحان و ۳9/9 زایتما اب راهچ هیحان ،99/9 زایتما اب ود هیحان رایسب یرهش تیعمج شیازفا دنور هک ناریا رد صوصخ هب و ایند رد یرهش عماوج تیعمج شیازفا هب هجوت اب

عمجت و اهزاسو تخاس شیازفا نیاربانب .تشاد ار تارطاخم نوزفازور شیازفا راظتنا ناوت يم ،دتفا يم قافتا عیرس داجیا مهم لماوع زا دناوت يم دننک يمن یوریپ یرهش دنم هدعاق ماظن زا ًاالومعم هک اهرهش رد دح زا شیب تیعمج .دشاب یرهش يگدنز رد تالكشم قیالس نینچمه و فلتخم لئاسم هب نادنورهش نوزفازور زاین و وس کی زا یرهش یاه هدیدپ و ثحابم يگدرتسگ دیاب یرهش نازیر همانرب و ناریدم هک دزاس يم یرورض ار رهش داعبا همه هب هجوت موزل رگید یوس زا اه نآ عونتم رظن هب لوقعم يناسنا و يعیبط یایالب دادخر نودب و لومعم طیارش رد نیا .دنشاب هتشاد هجوت اه نادب هراومه رد اهرهش هک ينامز ،میهجاوم یرهش يگدنز فلتخم داعبا رد يیاه ينوگرگد اب هظحل ره هک هزورما اما ،دسر يم یاه شلاچ ،يلعف یاهزاین عفر رب هوالع یرهش ناریدم ،دنریگ يم رارق يناسنا یاه بیسآ ای و يعیبط حناوس ضرعم هژیو ریبادت اب دیاب هک دننیب يم دوخ یور شیپ ار نادنورهش تینما و ينمیا نیمأت مان هب یرت گرزب و هدشن ينیب شیپ اب هک دشاب يم یرهش یروآ بات ای و یریذپ فاطعنا ،رهش تیفرظ ِءاقترا یانعم هب رما نیا .دنبای تسد مهم نیا هب ندومن روآ بات ثحب هب هجوت ،تشاد دهاوخ شیپ رد هدنیآ یارب هک یدنور و اهرهش زورما یاهدادخر هب هجوت

اب ات تسا مزال یرهش عماوج تیعمج شیازفا هب هجوت اب نیاربانب ؛دور يم رامش هب يتایح و مهم یرما اهرهش .داد شهاک ار نآ نازیم لقادح ای و هدرک یریگولج ثداوح نیا زا اهرهش ندومن روآ بات رب زور ره هدشن ينیب شیپ یاه شلاچ ،میهجاوم یرهش يگدنز فلتخم داعبا رد يیاه ينوگرگد اب هظحل ره هک هزورما هعسوت لاح رد ناهج رد هک تسا يهاگدید یرهش یروآ بات .دیازفا يم ناصصختم و ناریدم یریگ میمصت يگدیچیپ یاه همانرب راک روتسد سأر رد رادیاپ هعسوت اب ماگمه ،هاگدید نیا .تسا هتفای نوزفازور يتیمها زورما لوحت و فیرعت ،ناریا رد تیولوا نیرت مهم دیاش ور نیمه زا .دراد رارق ناهج رسارس رد يلم و يللملا نیب يحارط و هعسوت عماوج یروآ بات ِءاقترا و يلحم رادیاپ هعسوت رما هزورما .تسا رما نیا يعقاو نیصصختم طسوت يملع و تسرد رد زونه هنافسأتم يلو ،دوش يم يقلت هعماج ره بولطم هعسوت يلصا نکر ناونع هب مدرم و تلود تکراشم اب یرهش تیهام هک يلاح رد ؛تسا هدادن خر ،دوش عماوج لماک هعسوت ثعاب هک یروط هب شخب ود نیا تکراشم نامروشک يیاهراكهار نتفای یانبم رب ،هتفای یرهش تاعلاطم رد ار دوخ هدش تیبثت هاگیاج ًااریخا هک یروآ بات هیرظن يلصا دناوت يم ناریا یاهرهش صاخ یاه شلاچ تخانش اتسار نیا رد .تسا يناهج نوزفازور تارییغت اب قیبطت یارب تیریدم نیزگیاج يتیریدم راعش کی زا نآ ندرب رتارف و یروآ بات هاگدید ندرک يلمع یارب ماگ نیتسخن ناونع هب اهنآ اب اهرهش هک يلئاسم تخانش هب دناوت يم یرهش قطانم رد یروآ بات داعبا يسررب هنیمز نیا رد و دشاب نارحب يحاون حطس رد یروآ بات یاه هفلؤم قیقحت نیا رد ،رکذلا قوف دراوم هب هجوت اب .دیامن کمک دنتسه نابیرگ هب تسد .دنا هدش یدنب هبتر ،هقطنم هناگ شِءش يحاون GIS رازفا مرن زا هدافتسا اب و هتفرگ رارق يسررب دروم نارهت رهش 50 هقطنم


،يتیریدم -یداهن ،یداصتقا ؛يلصا صخاش راهچ یاراد یرهش یروآ بات دش نایب زین شهوژپ لوط رد هكنانچ اب شش هیحان یداصتقا یروآ بات ظاحلزا هک دهد يم ناشن يحاون نیب رد قیقحت جیاتن .دشاب يم یدبلاک و يعامتجا رد کی هیحان و راهچ هیحان ،هس هیحان ،جنپ هیحان .دراد رگید ی هیحان جنپ هب تبسن یرتهب تیعضو 00/9 زایتما تلاح رد دشاب يم 94/9 زایتما اب ود هیحان هب طوبرم زین یداصتقا یروآ بات نازیم نیرتمک .دنراد رارق یدعب یاه هبتر .تسا نییاپ رایسب يحاون نیب یداصتقا یروآ بات رد ناسون يلک یروآ بات اب هسیاقم رد یروآ بات نیا يلو .دوش يمن هدید يحاون رد یدایز ناسون زین یدبلاک یروآ ب ات ظاحل زا ،ود ،شش ،جنپ يحاون و هدوب اراد ار یدبلاک یروآ ب ات نازیم نیرتالاب 15/9 زایتما اب 9 هیحان .تسا نییاپ یداصتقا

هدید ينادنچ ناسون زین يعامتجا یروآ بات ظاحلزا .دنریگ يم رارق یدعب یاه هبتر رد کی هیحان تیاهنرد و راهچ ،هس يحاون و هدوب هبتر نیرتالاب یاراد جنپ هیحان هک دراد 00/9 ات 39/9 یاهزایتما نیب طسوتم یروآ بات و دشن

یدایز ناسون زین یداهن یروآ بات ظاحلزا .دنتسه یدعب یاه هبتر رد کی هیحان و كرتشم روط هب راهچ و ود ،شش یاه هبتر رد کی و هس ،راهچ ،ود ،جنپ يحاون و هدوب شش هیحان هب قلعتم زایتما نیرتالاب .دوش يمن هدید يحاون رد .دنراد رارق یدعب نیرتالاب و 4/9 زایتما اب کی هیحان هب قلعتم یروآ بات نازیم نیرت نییاپ دش هدهاشم اه هفلؤم لیلحت رد هک هنوگ نامه زایتما اب جنپ هیحان .تسا هتشاد يیالاب یروآ بات اه هفلؤم رثکا رد هک دشاب يم 01/9 زایتما اب شش هیحان هب قلعتم نازیم .دنریگ يم رارق یدعب یاه هبتر رد 55/9 زایتما اب هس هیحان و ۳9/9 زایتما اب راهچ هیحان ،99/9 زایتما اب ود هیحان ،30/9

References Akbari, Sh., and Habibi Babadi, M., (1394), “Develop a model pattern for sustainable development of

local communities in the management of the natural crisis”, National Conference of Modern Horizons in Empowerment and Sustainable Development, Architecture, Construction, Tourism and Urban and Rural Environment, Hamedan, p 10.

Aslani, F. and K. Amini. H., (1397), “an overview of the concepts, indicators, frameworks and models of earthquake versus earthquake”, Disaster prevention and management knowledge (DPMK), Quarterly, Vol. 8, No. 2, Serial 28, Pp 119-136.

Bastamnia, A., Rezaie, MR., Tazesh, Y., and M., Dastoorpoor, (2016), “Evaluation of Urban Resilience to Earthquake A Case Study: Dehdasht City”, International Journal of Ecology & Development, 31 (4).

Ghiasvand, A., (2013), “A report on general policies for resilient economy”, an overview of global literature on national reconciliation (Persian)]. Tehran: Economic Studies.

Gunderson, L., (2010), “Ecological and human community resilience in response to natural disasters”, Ecology and Society 15 (2): 18. [online] URL: http://www.ecologyandsociety.org/vol15/iss2/art18/.

ICLEI., (2015), “The Strategic Use of Spatial Data for Urban Resilience”, ICLEI Resilient Cities. Bonn, Germany.

Kärrholm, M., Nylund, K., and de la Fuente, P.P., (2014). Spatial resilience and urban planning: “Addressing the interdependence of urban retail areas, Cities”, London, England, 36, 121-130.

Mohamadi, A., Ashoori, K. and M., Robati, (1396), “explanation and evaluation of institutional components in the spontaneous urban settlements of the case study: the urban district of the city of sanandaj”, the Quarterly Journal of Urban Studies, No 22, 75-88.

Municipal region15. tehran. Palekiene, O. Simanaviciene, Z. Bruneckiene, J. (2015): The application of resilience concept in the

regional development context, Procedia- Social and Behavioral Sciences, Vol. 213, pp179- 184.


Partovi, P., Behzadfar, M. and Z., Shirani, (1395), Urban design and social resilience (case study: Isfahan, Jolfa), Architecture and Urban Communities, No 17, 99-117.

Piran, p., Asadi, S. and Dadgar, N., (1396), “Review of role of social media in the success of the rehabilitation process”. Journal of Housing and rural inviromental, No 157, 87-100.

Rezaee, M., Rafiyan, M., and S.M., Hosseini, (1394), assessment and assessment of the physical resilience of urban communities against earthquake (case study: city districts of tehran), human geographical research, 47 (4), pp. 609-623.

Sheykhi, M., Rafiyan, M., Piri, E., and S., Pashabadi, (1397), Dimensions and components of resilience in small townscase study (Kamyaran), journal of research and urban planning, 9 (32), 67-82.

ی آور تابهای مؤلفهاساس بر تهران 59ه منطق ی نواح ی...

Documents