Derman Tıbbi Yayıncılık 379

GİRİŞ:• Kalsiyumkanalblokerleri(KKB),hipertansiyon,angi-na pectoris ve supraventriküler taşikardi tedavisindeçokyaygınkullanılankardiyovaskülerbirilaçgrubudur.• Dahaazsıklıklamigrentipibaşağrılarınınproflaktiktedavisi,raynaundhastalığı’nınnedenolduğuarteryelvazospazm,özefagusspazmıvepulmonerhipertansi-yondakullanılmaktadır.• KKBilezehirlenmeleristemliolabileceğigibikazayo-luylayaşlıhipertansifhastalarınilaçalımınıgüniçindeunutuptekrarlayandozlardaalmalarınabağlıolarakdaortayaçıkabilir.• Son50yılabakıldığındareçeteedilmişilaçlararasın-dazehirlenmeyebağlıölümlerdeikincisıradaKKB’lerbulunmaktadır.• Zamanındatanınıptedaviedilmezseönemliderece-demortalitevemorbiditesivardır.

FARMAKOLOJİ:• Hücre içikalsiyum;düzkaskasılması,kalpkasıka-sılmasıvesinoatriyalhücrelerinatımüretebilmesiiçinbirinciluyarandır.• KKB’lerin temel etki mekanizması damar düz kası

Ferhat Çağıran, Mehmet Üstündağ

Kalsiyum Kanal Bloker ZehirlenmeleriK

itap

Bölümü

DERM

AN

Derman Tıbbi Yayıncılık 1

DOI: 10.4328/DERMAN.4146Received: 26.11.2015 Accepted: 30.12.2015 Published Online: 04.01.2016Corresponding Author: Mehmet Üstündağ, Acil Tıp ABD, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Diyarbakır, Türkiye. E-Mail: drustundag@yahoo.com, ustundag@dicle.edu.tr

Derman Tıbbi Yayıncılık 380 Derman Tıbbi Yayıncılık 2

vekalpkasıhücremembranındavoltajabağımlıL-tipikalsiyumkanallarınıinhibeederekdamardüzkashüc-resinevekalpkasıhücresinekalsiyumgirişiniazalta-raksitozolikkalsiyumdüzeyinindüşmesidir.• KKB’lerin düz kas hücresindeki etkisi venöz yatağagörearteriyelduvardaçokdahafazladır.Arteriyeldi-latasyonsonucuperiferikdirencinazalmasıKKB’lerinantianjinalveantihipertansifetkimekanizmalarıdır.• Myokard üzerine etkileri sonucundanegatif inotro-pik,kronotropik,dromotropiketkilerivardır.• Klinikolaraksinoatrialveatrioventrikülernodudep-reseettiğindenkalphızınıyavaşlatır.Kalsiyumkanal-larınıblokeedipdüzkaslardagevşemeyenedenoldu-ğundansistemikkanbasıncınıazaltır.• Fenilalkilaminler(verapamilvegallopamil),benzoti-azepinler (diltiazem) vedihidropiridinler (nifedipin veyeniajanlarınçoğuamlodipin,aranidipin,azelnidipin,barnidipin, benidipin, kilnidipin, klevidipin, efonidipin,felodipin,lacidipin,lercanidipin,manidipin,nikardipin,nilvadipin,nimodipin,nisoldipin,nitrendipinvepranidi-pin)KKB’lerininüçanafarmakolojiksınıfıdır.• Bu ilaçlardamardüz kaslarını gevşetir, pacemakeraktivitesinidüşürürvekalpkontraktilitesiniazaltıran-cakbuetkilerherilaçiçinfarklıdozaralıklarındaorta-yaçıkar.• Verapamil KKB’ler arasında en güçlü negatif inot-ropetkisiolanıdır.Verapamildozaşımınındiğer tümKKB’lerdendahafazlaölümeyolaçmasınınnedenikar-diyotoksiketkisiolabilir.• Dihidropiridinler; damar düz kaslarındaki kalsiyumkanallarına, kardiyak kalsiyum kanallarına göre dahaseçici bağlanırlar ve bu nedenle düz kas gevşeme-siyaptığıdozlardaneredeysehiçnegatifinotropetkioluşturmazlar.• Bu ilaçların etkilerindeki farklılıklar, özel klinik du-rumlarda farklı ajanların kullanılabilmesine olanaksağlar.• Örneğin, verapamil ve diltiazem hipertansiyon dü-zenlenmesinde,atriyalflutterveatriyal fibrilasyonda

Derman Tıbbi Yayıncılık 381Derman Tıbbi Yayıncılık 3

hızkontrolününsağlanmasındavesupraventrikülerre-entrentaşikardininsonlandırılmasındakullanılırlar.• Dihidropiridinler; artmış periferal vasküler tonusunvarolduğuhipertansiyon,prinzmentalanginavesuba-raknoidkanamasonrasıvazospazmtedavisindekulla-nılırlar.• Orjinalüçkalsiyumkanalblokerinin(verapamil,nife-dipin,diltiazem)serumyarıömrügörecelikısadır.Bun-dandolayıbuajanlarınuzamışsalınımlıformulasyon-larıgeliştirilmiştir.• Uzamış salınımlı formulasyonların ilaç emiliminiuzatmasından dolayı belirtilerin ortaya çıkması geci-kebilirvetoksisiteuzayabilir.

KLİNİK:• Enbelirginvehayatıtehditedenetkilerikardiyovas-külersistemdeterapotiketkilerinuzantısıdır,özelliklemyokarddepresyonuveperiferalvazodilatasyondur.• Sistemik vasküler direncin azalmasına bağlı olarakKKB’lerilezehirlenmişhastalardayaşamsalorganlarınperfüzyonundaazalmagörülür.• Hipotansiyon,aşırıdozalımısonrasıensıkgörülenfizyolojik anormalliktir, nerdeyse tüm KKB aşırı dozalımlarındagörülür.• Bradikardi,verapamilveyadiltiazemilehafifzehir-lenmelerdegenelliklesinüsbradikardisi,çeşitliderece-lerdeatriyoventrikülerblokgörülür.• Atriyoventrikülerblok,verapamilkullanımındadiltia-zemveyanifedipinegöredahasıkgörülür.• Dihidropiridininhafifveortadüzeydedozaşımındahipotansiyonvereflekstaşikardiyesebepolanperife-ral vazodilatasyon görülebilir. Bu ajanların herhangibirisininağırdozaşımıvarisetamkalpbloğuna,myo-kardkasılmasındadepresyonavekardiyovaskülerkol-lapsilesonuçlanabilecekvazodilatasyonanedenolabi-lir.• Kardiyojenikpulmonerödembazenağırdozaşımla-rındaözellikleresusitasyonesnasındayüksekmiktardakristaloidinfüzyonuyapıldıysagörülür.

Derman Tıbbi Yayıncılık 382 Derman Tıbbi Yayıncılık 4

• Serebralperfüzyonunazalmasınabağlı,letarji,kon-füzyon,deliryum,komagibisantralsinirsistemibulgu-larıgözlenebilir.• Yaygın güçsüzlük, hiperglisemi, metabolik asidoz,gibibulgulargörülebilir.• Hiperkalemiciddizehirlenmeninbirgöstergesidirvesistemikinsülinrezistansıvemetabolikasidozaikinciloluşur.

TANI:• Rutin ilaç testleriyle KKB’ler saptanamaz. Gaz kro-motografisi ve HPLC (likit kromotografisi) ile tesbitedilebilir.KKBaşırıdozalımındatanı;öykü,fizikbakıilezehirlenmedenşüphelenmeklebaşlar.• KKBaşırıdozalımlarındatoksisiteoluşturanendü-şükdoz,verapamiliçin720mg,diltiazemiçin420mgvenifedipiniçinise50mgdır.Ortalamatoksikdoziseverapamiliçin2708mg,ditiazemiçin2167mgveni-fedipiniçinise245mgolarakkabuledilir.• Buradayeralandozlarayakındozdailaçalımıöykü-süvarsapotansiyeltoksikolarakdüşünülmelidirveyaendüşüktoksikdozdanfazlabirdozalımıvarsatoksi-sitedüşünülmelidir.• UzundönemKKB’lerialanerişkinlerde,günlükaldık-larıdozunikikatıkadaraldıklarındahipotansiyon,bra-dikardivekardiakiletimanormalliklerigelişebilir.• ÇocuklarKKBtoksisitesineduyarlıolabilirvesade-cetekbirtabletalımındansonraölümgerçekleşenva-kalarbulunmaktadır.Bunedenleçocukyaşgrubundakitümalımlarciddibirşekildedeğerlendirilmelivegöz-lenmelidir.• Uzamışsalınımlıpreparatlarınaşırıdozalımıhasta-lardatoksisiteninbaşlangıcınıgeciktirdiğiiçinbuhas-talarınyönetiminikomplikehalegetirmektedir.Bune-denlealınanajanlarıntamformülasyonlarınınbelirlen-mesiönemlidir.Öyküdeformülasyonbelirlenemiyorsauzamış-salınımlı olarak varsayılıp tedavisi düzenlen-melidir.• Alınan ilacın tam formülasyonuna ek olarak; ilacın

Derman Tıbbi Yayıncılık 383Derman Tıbbi Yayıncılık 5

alımzamanıvebiraradaalınıptoksisiteyekatkıdabu-lunabilecekdiğerilaçlarındabilinmesigerekmektedir.

AYIRICI TANI:• Bradikardi,atrioventrikülerblokvehipotansiyonya-pandurumlar;• Hipotermi• Akutkoronersendrom• Hiperkalemi• Kardiyakglikozidtoksisitesi• ß-blokertoksisitesi• IaveIcsınıfıantiaritmikilaçlarıntoksisitesi• Santralalfa-adrenerjikagonist(örn:klonidin)toksisi-tesi• Hipotermivitalbulgularındeğerlendirilmesisırasın-dabelirlenmelidir.• MiyokardinfarktüsüilkolaraktekrarlayanEKG’lerdegörülebilir.• Böbrek yetmezliği olan hastalarda hiperkalemidenşüphelenilmelidir.• Kardiyak glikozid toksisitesini KKB toksisitesindenayırmak zorolabilir.Bu ilaçlargeneldeaynıendikas-yoniçinkullanıldıklarındanhastalargenellikleherikisi-nibirliktealırlar.Genelde,kronikdigoksinzehirlenmesiolanhastalarKKBzehirlenmesihastalarınagörehızveektopiyiiçerendahabüyükventriküleruyarımasahip-tir.Eğerpotansiyeldigoksinzehirlenmesivarsaklinis-yenkalsiyumkullanımındankaçınmalıdırveKKBzehir-lenmesiiçinkabuledilendiğertedavileriuygulamalıdır.• ß-adrenerjik antagonist zehirlenmesi klinik olarakKKB zehirlenmesinden ayırt edilemeyebilir. ß-blokertoksisitesigeneldeçokağırdeğildir.Buikizehirlenme-nin tedavisibenzerdirvekalsiyum,ß-adrenerjikago-nistler,glukagon,insülinvepacingherikisiiçindekul-lanışlıtedavilerdir.

TEDAVİ:• KKBzehirlenmelerindehastamonitörizeedilmeli,ok-sijentakılmalı,genişlümenlidamaryoluaçılmalı,vital

Derman Tıbbi Yayıncılık 384 Derman Tıbbi Yayıncılık 6

bulgularınabakılmalı,tamkan,biyokimya,kangazıveEKGparametrelerinebakılmalıdır.• Tedavide 3 temel amaç vardır: Destekleyic tedavi,ilaçemiliminiazaltmakvekardiyotonikilaçlarlakardi-yakfonksiyonlarıiyileştirmek.• Destekleyicitedavi;havayolukorunması,ventilasyo-nunsağlanmasıvehemodinamikmonitörizasyonuiçe-rir.• KKB ile zehirlenme düşünülsede narkotik analjezikzehirlenmedurumudışlanamadığındanhastayanalok-san verilmeli ve aynı zamandahipoglisemi açısındanparmakucukanşekerinebakılmalıdır.Hastanınnalok-sanverildiktensonrabilinçbulanıklığıdevamediyor-savesözlüyanıtlarauymuyorsahemodinamikdurumabakılmaksızınentübasyondüşünülmelidir.Entübasyon,hastayıolasıbiraspirayonriskindenkoruyacaktır.• Hastailaçalımındanhemensonragelmişseağızdanaktifkömürveyamide lavajı ileGİdekontaminasyonyapılabilir.KKB’leriaktif kömüre iyibağlanırveeriş-kinlerdepotansiyelolarakönemligörülen ilaçalımla-rındaaktifkömüruygulanmalıdır.Bunaekolarak,aktifkömürverapamilalançocuklardarutinolarakuygulan-malıdır,çünkütekbirtabletalımındadahihayatıteh-ditedentoksisiteraporedilmiştir.• Uzamış-salınımlıKKBalımındatümbarsakirrigasyo-nuyapılmasısıklıklasavunulmaktadır.• Hastaventilatörlesolunumdesteğialıyorsahafifdü-zeyde respiratuar alkaloz yaratılması negatif inotropetkiyiazaltacağındanfaydasıolacaktır.• Bu hastaya santral venöz katater takılması öneril-mektedirçünkühastanınöncedenmevcutböbrekveyakardiyakpatolojisivarsasantralvenözbasınçtakibinegöresıvıvekalsiyumverilmesinisağlar.• KKBzehirlenmesiolantümhastalaraidrartakibiya-pılmasıiçinfoleysondatakılmalıdır,• Havayolu yönetiminden sonra hastalar genelliklekardiyovasküler stabilizasyona gereksinim duyarlar.Kalphızınıiyileştirmeyeyöneliktedavilerözelbirkalphızınaulaşmayıdeğiluç-organpefüzyonunuartırmaya

Derman Tıbbi Yayıncılık 385Derman Tıbbi Yayıncılık 7

yönelik olmalıdır.Örneğin; bazı hastalar 30-40atım\dk kalp hızı ile yeterli kanbasıncını veperfüzyonunukoruyabilir, budurumdaözel bir girişimyerine sade-ceizlemeihtiyaçduyulur.Diğertaraftan,hastalarkar-diyakpacingekalphızı90-100atım\dkolacakşekildeamakanbasıncındaveyaperfüzyondabirdüzelmeol-madan,cevapverebilirvemiyokardfonksiyonlarınıar-tırmakiçinektedaviyeihtiyaçduyabilirler.• Kalp hızını artırmaya yönelik tek başına atropinKKB’ler tarafındanoluşturulanbradikardiyekarşıçokazetkilidiramauygulanmasıgenellikletavsiyeedilir.• Kalsiyumtuzlarıhemkalphızınıhemdekanbasıncınıdüzeltebiliramafarklıcevaplaralınabilir.• Transkutanözvetransvenözpacinguygulanabilirvegenelliklekabuledilebilirbirhızoluşturmadabaşarılı-dırlarfakatkanbasıncısıklıklaçokazdüzelirveyahiçdüzelmez.Ancak,ağırbradikardisi (kalphızı30atım\dkaltındaolanhastalar)olanhastalariçinpacingen-dikasyonuvardır.• Kalsiyumtuzları;kalsiyumklorürkalsiyumglukonatatercihedilirçünküaynıağırlıktaüçkatımiktardakalsi-yumverilebilir.• Kalsiyum klorür genelde santral venöz yolla verilirçünküperiferalyoldanverildiğindedamardışınaçıkmaağıryumuşakdokunekrozuilesonuçlanabilir.• Kalsiyumklorürçoğunlukla1-3gram(%10solüsyo-nun10-30ml’si)İVbolusolarakuygulanır.• Kalsiyumuygulamasınınetkisigeçiciolabilirvege-nellikletekrarlayandozlara ihtiyaçduyulur.Alternatifolarak2-6gr\saatdevamlıinfüzyonkullanılabilir.• Serumkalsiyumdüzeylerisonrakidozuvermektete-reddütetmeyesebebolacakdüzeydeyükselebiliran-cakdiğertedavilereyanıtvermeyenhastalar içinse-rum kalsiyum düzeyi oldukça yükselse dahi kalsiyumuygulamayadevametmekdahadoğrudur.Hiperkalse-miiçinkabuledilebilirbirsınırtanımlanmamıştırAdrenerjikajanlar;kalsiyumuygulamasınacevapver-meyenveyatekrarlayandozlaraihtiyaçduyanhastala-ragenellikleadrenerjikajanlarverilir.

Derman Tıbbi Yayıncılık 386 Derman Tıbbi Yayıncılık 8

• Hekimvehemşirelerbuajanlaraaşinaolduklarındantedaviyehızlıcabaşlanabilirvebunapekçokhastauy-gunolarakyanıtverir.Böylelikledahaazbilinendiğertedavileröncesi tedavisizgeçenbirzamandilimien-gellenmişolur.• KKBalmışvebunutakibendirençlihipotansiyonge-lişmişhastalarıntedavisindeilkterciholarakbuilaçlardüşünülmelidir.• Dopamin,epinefrin,norepinefrin,vazopressin,dobu-tamin,veisoprotrenolecevapverenKKBzehirlenme-leriraporedilmiştir.Ancakhiçbirilaçtekbaşınaetkilideğildir.• Azalmış kontraktilite ve periferal vazodilatasyonuolan, özelliklede göreceli bradikardi varlığı olan has-talar,epinefrinveyanorepinefringibihemalfahemdebetaagonistetkisiolanajanlardanyarargörebilirler.• Standart dozlar yetersiz ise sistolik kan basıncını90mmHgyapabilmekiçinbaşkaajankullanılması(in-sülin/glukozveyaglukagon)düşünülsedeyüksekdozla-rınkullanılmasıakılcıdır.• Amrinon,milrinonveenoksimongibifosfodiesterazinhibitörlerininkanbasıncınıiyileştirmedeetkisioldu-ğuhayvançalışmalarıveinsanolgusunumlarıilebildi-rilmiştir.• İlaçseçimindespesifikKKB’lerinfarmakolojikprofi-linevehekiminseçilenadrenerjikilacanekadaraşinaolduğugibiçeşitlifaktörlerönemlidir.

• Hiperinsülin/öglisemi tedavisi; • KKB zehirlenmelerinde miyokardın baskılanmasınıntedavisiiçinümitvericibirtedavidir.Etkimekanizmasıinsülininpozitifinotropiketkisini,artmışkalsiyumgiri-şinivemiyokardınenerjikaynağıolarakkarbonhidratkullanımındaiyleşmeyikapsar.• İnsanolgusunumları,hiperinsülin/öglisemitedavisi-nindiğertedavilerecevapvermeyenKKBzehirlenme-lerindeperfüzyonuiyileştirdiğinigöstermiştir.• Entemelyanetkisihipoglisemidir.• KKBtoksisitesinitedavietmekiçinkullanımıbildiri-

Derman Tıbbi Yayıncılık 387Derman Tıbbi Yayıncılık 9

leninsülindozu0.1ve1ü/kgarasındadır.• AğırKKBdozaşımındaHiperinsülin/öglisemitedaviprotokolü;• 50ml%50glukozunsudakisolusyonunu(0.5gr/ml)İVuygulayın.• 1ünite/kgregülerinsülinİVbolusuygulayın.• 0.5-1ünite/kg/saathızındaregülerinsülininfüzyonuilebirlikte200ml/saat(erişkin)veya5ml/kg/saat(ço-cuk)hızında%10glukozunsudakisolusyonunu(0.1gr/ml)başlayın.• Her20dakikadabirserumglukozseviyesinebakın.Serumglukozseviyesini150-300miligram/dl’dekoru-yacakşekildeinfüzyonhızınıayarlayın.• 60dakikaboyuncainfüzyonhızısabitoluncaglukozizleminisaattebiredüşürün.• Serumpotasyumseviyesiniizleyinveeğerserumpo-tasyumu<3.5mEq/lolursaİVpotasyuminfüzyonubaş-layın.

• Glukagon; • Pankreas tarafından sentezlenen ve beta adrener-jikblokerzehirlenmesindebetaadrenerjikreseptörle-ribypassedipkardiyakaktiviteyiuyarabilmeyetene-ğindendolayıtedaviseçeneğiolarakkullanılanbirhor-mondur.• Erişkinlerdetavsiyeedilendozubolusolarak0,05mg/kg’dır.Genellikle15dakikaiçerisindeyanıtgörülür.Ya-nıtyoksabolusdozutekrarlanabilirveyahemodinamikdüzelmevarsaidameinfüzyonunabaşlanmalıdır.• Glukagonçocukhastalardakullanılabilir.• Glukagonunentemelyanetkisikusmavehiperglise-midir.• Çokbüyükmiktarlardaglıkagonaihtiyaçduyulabile-ceğinden hastanede bulunan glukagon tükenebilir veekilaçgerekebilir.

• Ekstrakorporeal dolaşım desteği; • Bahsi geçen tedavilere cevap vermeyen hastalar,intra-aortik balon pompası sol ventrikül yardımcı ci-

Derman Tıbbi Yayıncılık 388 Derman Tıbbi Yayıncılık 10

hazlarıvehattaekstrakorporealdolaşımdesteğigibiilacıntemizlenmesinevebelirtilerindüzelmesineyete-cekkanbasıncınısağlayacakolançeşitlidolaşımdes-teklerindenfaydagörebilir.• KKBaşırı dozalımındahemodiyaliz veyahemoper-füzyontedavisininyararıolduğunadairbirkanıtyok-tur.

• İV yağ emülsiyonu; • Olgu sunumlarında standart tedaviye yanıt verme-yenuzamış-salınımlıverapamilalımıolgularınınteda-visindeİVyağemülsiyonununfaydalıolduğunubelirt-mişlerdir.• İVyağemülsiyontedavisininetkimekanizmasıtamolarak anlaşılamamıştır ancak yağda çözünen ilaçlariçin farmakolojik bir sünger oluşturduğu şeklinde biraçıklamabulunmaktadır.Aynızamandakardiyakener-jiihtiyacıiçinyağasidikaynağıoluphücreiçikalsiyumseviyesiniartırarakmiyositfonksiyonunuiyileştirir.• İVyağemülsiyonununtamamengüvenliolduğubilin-sedahihangidozlardakullanılacağınadairekaraştır-malaraihtiyaçvardır.• Enyaygınolarakraporedilendozajprotokolü;%20’liklipidemülsiyonçözeltisinin,1ila1.5mL/kgolarakintravenözbolusyöntemiyleverilmesidir.Yanıtyoksa,kardiyakarrestteolanvakalardaaynıdozher2-5daki-kadabirtoplam3bolusolarakverilebilir.Başlangıçbo-lusunu takiben, hemodinamik iyileşme sağlanana ka-dar dakikada 0.25 ila 0.5mL/kg infüzyon başlanma-lıdır. İnfüzyongenelde30 ila60dakikasürer.Hasta-nınkanbasıncıdüşerseinfüzyonhızıartırılabilir.İVyağemülsiyonunpotansiyelolumsuzetkileri;hipertriglise-ridemi,yağembolisi,enfeksiyonveaşırıduyarlılıkre-aksiyonlarıdır.

• Fosfodiesteraz inhibitörleri: • İnamrinonegibifosfodiesterazinhibitörleri(eskiam-rinonlarolarakdabilinir),siklikAMP’deki intraselülerbozulmayıengelleyereksiklikAMPdüzeyiniarttırırlar.

Derman Tıbbi Yayıncılık 389Derman Tıbbi Yayıncılık 11

• Amlodipin zehirlenmesinden sonra inamrinone ileglukagonkombinasyonununbaşarılıolduğuraporedil-miştir, fosfodiesteraz inhibitörleri hipotansiyonu şid-detlendirebilirverutinolarakkullanılmamalıdır.• Vazopressörterapisinebaşlanmadan,inamrinonete-davisiniönerilmemektedir.

• Önerilen diğer tedaviler: • Bazı çalışmalar, KKB zehirlenmelerinde levosimen-danıtedaviyöntemiolarakönermişlerdir.• Levosimendanla yapılan çalışmalar sınırlıdır ve buamaçlakullanılmasıönerilmemektedir.• Levosimendan,kalsiyumkanallarınıhassaslaştırırvehücreyekalsiyumakışınıteşvikeder.• TeorikolarakKKBaşırıdozdaalındığındabuyarar-lıgibigörünüyorancakhayvanmodellerindekisonuç-larçelişkilidir.

• İnvaziv tedavi önlemleri: • Bir transvenözkalppilielektrik iletimindeyardımcıolmakiçineklenebilir.• Ancakkalppilibuilaçlarıninotropiketkileriniönleye-meyebilirvehastanınhipotansiyonunudüzeltmedeba-şarısağlayamayabilir.• İntraaortik balon yerleştirilmesi kontrendikasyonyoksakabuledilebilir.• Uzunsürelikardiyopulmonerbypassveyaekstrakor-porealmembranoksijenasyonuyapılanşiddetlizehir-lenmeleringörüldüğüçocukveyetişkinlerdetamameniyileşmeningözlendiğiçalışmalarkayıtedilmiştir.

TABURCULUK VE TAKİP:• Genellikleuzunsalınımlıilaçalmamışolanlar6saatiçerisinde toksisitebelirtilerigösterirlerdolayısıyla6saatlikgözlemsonrasıyaşamsalbulgularınormalolanvebaşkabelirtisiolmayanhastalaruygunpsikiyatrikdeğerlendirmeyapıldıktansonrataburcuedilebilirler.• Uzamış-salınımlı ilaçlarda toksisite 12 saate ka-daruzayabilir.Kuralolarakpotansiyeltoksikdozlarda

Derman Tıbbi Yayıncılık 390 Derman Tıbbi Yayıncılık 12

uzamış-salınımlıbirilaçalmışolanhastalar12-24saatgözlemaltındatutulmalıdır.• KKB zehirlenmeleri nedeniyle yatırılan bir hastanınzehirlenmebulguları tamamenkaybolanakadaraktifmonitörizasyonadevamedilmelidir.• Hastanormokardikvenormotansifolupbilinçduru-mudüzeldiktensonravarsageçicikalppilisonlandırı-lır.• Hemveritoplanmasıhemdehastayayaklaşımades-tekiçinzehiraraştırmamerkeziileiletişimegeçilmeli-dir.

Kaynaklar1.AçıkalınA.“KalsiyumKanalBlokeriZehirlenmeleri”.AcildeKlinikToksikoloji.Editör:SatarS.NobelTıpKitapevi2009Adana.233-238.2.BabatasiG,MassettiM,VerrierV,etal. [Severeintoxicationwithcardio-toxicdrugs:valueofemergencypercutaneouscardiocirculatoryassistance].ArchMalCoeurVaiss2001;94:1386.3.BologaC,LionteC,ComanA,SorodocL.Lipidemulsiontherapyincardio-depressivesyndromeafterdiltiazemoverdose--casereport.AmJEmergMed2013;31:1154.e3.4.DoepkerB,HealyW,CortezE,AdkinsEJ.High-doseinsulinandintravenouslipidemulsiontherapyforcardiogenicshockinducedbyintentionalcalcium-channelblockerandBeta-blockeroverdose:acaseseries.JEmergMed2014;46:486.5. DurwardA, GuerguerianAM, LefebvreM, Shemie SD.Massive diltiazemoverdose treated with extracorporeal membrane oxygenation. Pediatr CritCareMed2003;4:372.6.FriersonJ,BaillyD,ShultzT,etal.Refractorycardiogenicshockandcomp-leteheartblockafterunsuspectedverapamil-SRandatenololoverdose.ClinCardiol1991;14:933.7.GrunbaumAM,GilfixBM,GosselinS,BlankDW.Analyticalinterferencesre-sultingfromintravenouslipidemulsion.ClinToxicol(Phila)2012;50:812.8.GueretG,PennecJP,ArvieuxCC.Hemodynamiceffectsofintralipidafterve-rapamilintoxicationmaybeduetoadirecteffectoffattyacidsonmyocardi-alcalciumchannels.AcadEmergMed2007;14:761.9.HendrenWG,SchieberRS,GarrettsonLK.Extracorporealbypassforthetre-atmentofverapamilpoisoning.AnnEmergMed1989;18:984.10.http://www.uptodate.com/contents.“Calciumchannelblockerpoisoning”.11.HolzerM, Sterz F, SchoerkhuberW, et al. Successful resuscitation of averapamil-intoxicated patient with percutaneous cardiopulmonary bypass.CritCareMed1999;27:2818.12.JamatyC,BaileyB,LarocqueA,etal.Lipidemulsionsinthetreatmentofacutepoisoning:asystematicreviewofhumanandanimalstudies.ClinToxi-col(Phila)2010;48:1.13.Minns AB., Tomaszewski C. Çeviri : Beydilli İ.“Kalsiyum kanal blokerlerizehirlenmeleri’’TintinalliAcilTıp.Editör:TintinalliJE,StapczynynskiJS,etal.Çevirieditörü:ÇeteY,DenizbaşıAveark.NobelTıpKitapevleri2013İstan-

Derman Tıbbi Yayıncılık 391Derman Tıbbi Yayıncılık 13

bul.1269-1273.14.SalhanickSD,ShannonMW.Managementofcalciumchannelantagonistoverdose.DrugSaf2003;26:65.15.SirianniAJ,OsterhoudtKC,CalelloDP,etal.Useoflipidemulsioninthere-suscitationofapatientwithprolongedcardiovascularcollapseafteroverdoseofbupropionandlamotrigine.AnnEmergMed2008;51:412.16. Young AC, Velez LI, Kleinschmidt KC. Intravenous fat emulsion therapyfor intentional sustained-release verapamil overdose. Resuscitation 2009;80:591.17. Varpula T, Rapola J, SallisalmiM, Kurola J. Treatment of serious calci-umchannelblockeroverdosewithlevosimendan,acalciumsensitizer.AnesthAnalg2009;108:790.18.WolfLR,SpadaforaMP,OttenEJ.Useofamrinoneandglucagoninacaseofcalciumchannelblockeroverdose.AnnEmergMed1993;22:1225.