Εκπαιδευτικός Οργανισµός ΝΞυδάς 1Εκπαιδευτικός...
TRANSCRIPT
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 1
2 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1: ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΤΑ ΜΕΙΓΜΑΤΑ
Εισαγωγή
Μείγµατα ονοµάζουµε τα υλικά που αποτελούνται από δύο ή και περισσότερες καθαρές ουσίες.
Οι καθαρές ουσίες από τις οποίες είναι φτιαγµένο ένα µείγµα ονοµάζονται συστατικά του µίγµατος.
Οι καθαρές ουσίες είναι χηµικά στοιχεία (π.χ. οξυγόνο) ή χηµικές ενώσεις (π.χ. νερό).
Ένα µείγµα διατηρεί τις ιδιότητες που έχουν τα συστατικά του.
π.χ. Το αλάτι είναι αλµυρό. To µείγµα που φτιάχνουµε αναµειγνύοντας αλάτι µε νερό, το αλατόνερο,
είναι κι αυτό αλµυρό.
Μείγµατα από την καθηµερινή ζωή
Μείγµα Συστατικά του µείγµατος
Αλκοολούχα ποτά
(π.χ. µπύρα, κρασί) νερό, οινόπνευµα (αλκοόλη), αρωµατικές ουσίες
Αναψυκτικά νερό, ζάχαρη, διοξείδιο του άνθρακα
Χώµα άµµος, άργιλος, φυτικά υπολείµµατα
Τα περισσότερα υλικά γύρω µας δεν είναι
καθαρές ουσίες αλλά µείγµατα.
Ο χρυσός και τα άλλα µέταλλα που
παίρνουµε από το εσωτερικό της γης βρίσκονται
αναµεµειγµένα µε διάφορα άλλα πετρώµατα.
Ο ατµοσφαιρικός αέρας είναι κι αυτός ένα
µείγµα που αποτελείται από άζωτο, οξυγόνο,
διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια.
Το νερό της θάλασσας και το νερό που
πίνουµε δεν είναι καθαρό νερό αλλά περιέχει
και διάφορες άλλες ουσίες, κυρίως άλατα.
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 3
1ο πείραµα Σκοπός: Να διαπιστώσεις ότι τα συστατικά ενός µείγµατος, αλλά και το µείγµα που προκύπτει από αυτά µπορεί
να βρίσκονται σε στερεή, υγρή ή αέρια φυσική κατάσταση.
Πειραµατική διαδικασία: Ανακάτεψε σε ένα ποτήρι λίγα φασόλια, φακές και ρύζι.
Σηµείωσε τη φυσική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα υλικά που ανακάτεψες και τη φυσική
κατάσταση του µείγµατος που έφτιαξες.
Τόσο το µείγµα όσο και τα συστατικά του βρίσκονται στην ίδια φυσική κατάσταση.
Ανακάτεψε σε ένα ποτήρι νερό και αλάτι.
Σηµείωσε τη φυσική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα υλικά που ανακάτεψες και τη φυσική
κατάσταση του µείγµατος που έφτιαξες.
Παρατηρείς ότι µπορεί κάποιο από τα συστατικά του µείγµατος να βρίσκεται στη στερεή κατάσταση
αλλά το µείγµα να βρίσκεται στην υγρή κατάσταση.
φασόλια: στερεή φυσική κατάσταση
φακές: στερεή φυσική κατάσταση
ρύζι: στερεή φυσική κατάσταση
µείγµα: στερεή φυσική κατάσταση
νερό: υγρή φυσική κατάσταση
αλάτι: στερεή φυσική κατάσταση
µείγµα: υγρή φυσική κατάσταση
4 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
Ανακάτεψε σε ένα ποτήρι νερό και λάδι.
Σηµείωσε τη φυσική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα υλικά που ανακάτεψες και τη φυσική
κατάσταση του µείγµατος που έφτιαξες.
Τόσο το µείγµα όσο και τα συστατικά του βρίσκονται στην ίδια φυσική κατάσταση.
2ο πείραµα Σκοπός: Να διαπιστώσεις ότι σε κάποια µείγµατα µπορούµε να διακρίνουµε τα συστατικά τους, ενώ σε άλλα
όχι.
Πειραµατική διαδικασία: Ανακάτεψε σε διαφορετικά ποτήρια τα υλικά που βλέπεις σηµειωµένα στον παρακάτω πίνακα, ώστε να
φτιάξεις τα µείγµατα που αναγράφονται στην πρώτη στήλη του πίνακα.
Παρατήρησε σε κάθε µείγµα αν µπορείς να διακρίνεις τα συστατικά του ή όχι.
νερό: υγρή φυσική κατάσταση
λάδι: υγρή φυσική κατάσταση
µείγµα: υγρή φυσική κατάσταση
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 5
π.χ. ανακάτεψε µέσα σε ένα ποτήρι νερό και λίγο πιπέρι και παρατήρησε το µείγµα που έφτιαξες. Σ’
αυτό το µείγµα µπορείς να διακρίνεις το πιπέρι από το νερό, δηλαδή µπορείς να διακρίνεις τα
συστατικά του. Ανακάτεψε µέσα σε ένα άλλο ποτήρι νερό και λίγο αλάτι. Σ’ αυτό το µείγµα το αλάτι δε
διακρίνεται, γιατί έχει διαλυθεί στο νερό. ∆ηλαδή δεν µπορείς να διακρίνεις τα συστατικά του µίγµατος.
Παρατήρηση
Μείγµα Μπορώ να διακρίνω τα
συστατικά του µείγµατος
∆εν µπορώ να διακρίνω τα
συστατικά του µείγµατος
Νερό µε πιπέρι
Νερό µε αλάτι
Νερό µε ζάχαρη
Οινόπνευµα µε χώµα
Νερό µε λάδι
Νερό µε οινόπνευµα
Οινόπνευµα µε λάδι
Νέφτι µε λάδι
Χρήσιµες πληροφορίες:
Μείγµατα σαν το νερό µε πιπέρι, τα οποία δεν έχουν την ίδια σύσταση σε όλη τη µάζα τους λέγονται
ετερογενή µείγµατα. Τα συστατικά των ετερογενών µειγµάτων µπορούµε να τα διακρίνουµε
είτε µε το µάτι είτε µε το µικροσκόπιο.
Αντίθετα στο αλατόνερο δεν µπορούµε να δούµε ξεχωριστά το αλάτι και το νερό ούτε µε το µάτι
ούτε µε το µικροσκόπιο. Μείγµατα σαν κι αυτό, τα οποία έχουν την ίδια σύσταση σε όλη τη µάζα τους
ονοµάζονται οµογενή µείγµατα ή διαλύµατα.
Ορισµένα µείγµατα µπορεί να φαίνονται µε το
µάτι σαν οµογενή. Κοιτώντας τα όµως µε ένα
µικροσκόπιο διαπιστώνουµε ότι µπορούµε να
διακρίνουµε τα διαφορετικά συστατικά τους.
Το αίµα, για παράδειγµα, µόνο µε το
µικροσκόπιο µπορούµε να καταλάβουµε ότι
είναι ετερογενές µείγµα. Τα αιµοπετάλια, τα
ερυθρά και τα λευκά αιµοσφαίρια, το πλάσµα δε
διακρίνονται µόνο µε το µάτι.
6 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
Στην καθηµερινή µας ζωή έχουµε συνδέσει τη λέξη «διάλυµα» µε την υγρή φυσική κατάσταση. ∆εν είναι
όµως όλα τα διαλύµατα υγρά. Υπάρχουν και αέρια διαλύµατα , όπως ο αέρας που αναπνέουµε, αλλά και
στερεά διαλύµατα, όπως τα µίγµατα των µετάλλων (κράµατα). Γενικά κάθε οµογενές µείγµα σε
οποιαδήποτε φυσική κατάσταση είναι ένα διάλυµα.
ΣΣυυµµππέέρραασσµµαα Ένα µείγµα µπορεί να είναι ετερογενές ή οµογενές.
Ετερογενές είναι το µείγµα του οποίου τα συστατικά µπορούµε να τα διακρίνουµε.
Οµογενές µείγµα ή διάλυµα είναι το µείγµα του οποίου τα συστατικά δεν µπορούµε να τα
διακρίνουµε.
ΕΕρργγαασσίίεεςς 1. Ποια από τα µείγµατα του πίνακα είναι οµογενή και ποια ετερογενή;
Μπορείς να απαντήσεις στην ερώτηση σηµειώνοντας στην αντίστοιχη στήλη;
ΜΕΙΓΜΑ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ σόδα
σαλάτα
λαδόξιδο
µπύρα
χυµός πορτοκαλιού
τσάι
Ετερογενές είναι το µείγµα του οποίου τα συστατικά µπορούµε να τα διακρίνουµε µε το µάτι ή µε
µικροσκόπιο.
π.χ. ο χυµός πορτοκαλιού είναι ετερογενές µείγµα γιατί µπορούµε να διακρίνουµε κοµµατάκια πορτοκαλιού
και άλλα στερεά σώµατα αν τον αφήσουµε σε ένα ποτήρι. Το λαδόξιδο είναι ετερογενές µείγµα, γιατί όσο
κι αν το ανακατέψουµε µπορούµε να διακρίνουµε το λάδι και το ξίδι.
Οµογενές µείγµα ή διάλυµα είναι το µείγµα του οποίου τα συστατικά δεν µπορούµε να τα
διακρίνουµε.
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 7
2. Στην εικόνα βλέπεις τη φράση «ανακινήστε πριν ανοίξετε» γραµµένη στην ετικέτα από
ένα σοκολατούχο γάλα. Γιατί είναι απαραίτητη η υπόδειξη αυτή;
Το σοκολατούχο γάλα είναι ένα ετερογενές µείγµα. Περιέχει
περισσότερη σοκολάτα στο κάτω µέρος του δοχείου και περισσότερο
γάλα στο επάνω. Όταν το ανακινήσουµε αναµειγνύονται καλύτερα τα
συστατικά του και γίνεται πιο γευστικό.
Αν αφήσεις για λίγη ώρα σοκολατούχο γάλα µέσα σε ένα διαφανές δοχείο, θα παρατηρήσεις το
σχηµατισµό στερεού σώµατος στο κάτω µέρος του δοχείου.
ΕΕππιιππλλέέοονν ΕΕρργγαασσίίεεςς
1. Συµπλήρωσε τα κενά µε τις κατάλληλες λέξεις.
Η σόδα είναι ένα οµογενές µείγµα µε συστατικά το νερό και το διοξείδιο του άνθρακα.
Φυσική κατάσταση των συστατικών της σόδας:
Νερό: υγρό
∆ιοξείδιο του άνθρακα: αέριο
Φυσική κατάσταση µείγµατος:
Σόδα: υγρό
Η σόδα είναι ένα ………….. µείγµα µε συστατικά το
νερό και το διοξείδιο του άνθρακα.
Φυσική κατάσταση των συστατικών της σόδας:
Νερό: …………
∆ιοξείδιο του άνθρακα: …………
Φυσική κατάσταση µείγµατος:
Σόδα: …………..
8 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
2. Ποια από τα παρακάτω µείγµατα είναι οµογενή και ποια ετερογενή;
Κρασί, βενζίνη, λαδολέµονο, µπετόν, coca – cola.
Οµογενή µείγµατα: κρασί, βενζίνη, coca – cola
Ετερογενή µείγµατα: λαδολέµονο, µπετόν
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 9
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2: ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΤΑ ∆ΙΑΛΥΜΑΤΑ
Εισαγωγή
Όµως δε µπορούµε να διαλύσουµε όση ποσότητα ζάχαρης θέλουµε. Αφού προσθέσουµε µερικές
κουταλιές, αν συνεχίσουµε να ρίχνουµε ζάχαρη θα παρατηρήσουµε ότι αυτή δε διαλύεται. Όσο και αν
ανακατέψουµε το τσάι, µια ποσότητα ζάχαρης παραµένει στον πάτο του ποτηριού. Λέµε τότε ότι το
διάλυµα είναι κορεσµένο.
Σε ένα κορεσµένο διάλυµα περιέχεται η µεγαλύτερη ποσότητα ουσίας που µπορεί να διαλυθεί. Αν
προσθέσουµε και άλλη, η παραπανίσια ποσότητα θα µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
Ένα διάλυµα περιέχει δύο ή περισσότερες ουσίες. Συνήθως στα υγρά διαλύµατα, η ουσία που βρίσκεται
σε µεγαλύτερη ποσότητα ονοµάζεται διαλύτης. π.χ. σε ένα ποτήρι τσάι διαλύτης είναι το νερό. Οι
υπόλοιπες ουσίες, που βρίσκονται σε µικρότερες ποσότητες, ονοµάζονται διαλυµένες ουσίες. π.χ.
στο τσάι η ζάχαρη είναι διαλυµένη ουσία.
Η ποσότητα µιας ουσίας που µπορεί να διαλυθεί σε ένα διαλύτη, πριν το διάλυµα γίνει κορεσµένο,
εξαρτάται από το είδος της ουσίας. Κάποιες ουσίες διαλύονται εύκολα στο νερό, ενώ κάποιες άλλες
διαλύονται ελάχιστα. Το αλάτι διαλύεται εύκολα στο νερό. Αντίθετα το λάδι δε διαλύεται σχεδόν
καθόλου, µένει στην επιφάνεια του νερού. Γι’ αυτό ένα µείγµα λαδιού και νερού είναι ετερογενές.
Το πόσο εύκολα διαλύεται µια ουσία σε έναν διαλύτη εξαρτάται και από τη θερµοκρασία. Συνήθως τα
στερεά, όπως η ζάχαρη, διαλύονται πιο πολύ στο ζεστό απ' ότι στο κρύο νερό.
Το τσάι που περιέχεται σε ένα
ποτήρι είναι ένα διάλυµα,
δηλαδή ένα οµογενές µείγµα.
Μέσα στο τσάι µπορούµε να
προσθέσουµε ζάχαρη, η οποία
θα διαλυθεί µέσα σε αυτό και
έτσι θα δηµιουργήσουµε ένα
καινούργιο διάλυµα.
10 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
11οο ππεείίρρααµµαα Σκοπός: Να διαπιστώσεις ότι η ποσότητα µιας ουσίας που µπορεί να διαλυθεί σε ένα διαλύτη είναι περιορισµένη.
Πειραµατική διαδικασία: Γέµισε ένα µικρό ποτήρι µέχρι τη µέση περίπου µε νερό.
Άρχισε να ρίχνεις στο ποτήρι κοφτές κουταλιές ζάχαρη.
Προσοχή: πρέπει µετά από κάθε κουταλιά να ανακατεύεις πολύ καλά
µε το κουτάλι.
Τι παρατηρείς;
Παρατήρηση
Στην αρχή η ζάχαρη διαλύεται στο νερό. Μετά από µερικές κουταλιές
όµως, η ζάχαρη δε µπορεί να διαλυθεί όλη στο νερό, όσο και αν
ανακατεύουµε. Ένα µέρος της παραµένει στον πάτο του ποτηριού.
Το πλήθος των κουταλιών της ζάχαρης εξαρτάται από την ποσότητα και τη θερµοκρασία του νερού που
έβαλες στο ποτήρι. π.χ. µπορεί να είναι 6 κουταλιές, ή αν έβαλες περισσότερο νερό 10 κουταλιές. Τα
νούµερα είναι ενδεικτικά.
22οο ππεείίρρααµµαα Σκοπός:
Να διαπιστώσεις ότι η ποσότητα µιας ουσίας που µπορούµε να διαλύσουµε σε ένα διαλύτη εξαρτάται
από τη θερµοκρασία του διαλύτη.
Πειραµατική διαδικασία:
Πάρε δύο µικρά ίδια ποτήρια και βάλε στο ένα κρύο νερό περίπου µέχρι τη µέση και στο άλλο
ζεστό νερό. Πρόσεξε να είναι ίδια η ποσότητα του νερού και στα δύο ποτήρια.
Ρίξε στο ποτήρι µε το κρύο νερό κοφτές κουταλιές ζάχαρη, µέχρι να δεις ότι η ζάχαρη δε διαλύεται
πια και µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
Προσοχή: πρέπει να ανακατεύεις καλά µετά από κάθε κουταλιά και να φροντίζεις µε κάθε κουταλιά να
βάζεις περίπου την ίδια ποσότητα ζάχαρης.
Παρατηρείς ότι στο κρύο νερό µπορεί να διαλυθεί ορισµένη ποσότητα ζάχαρης, π.χ. 5 κουταλιές ζάχαρη.
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 11
Ρίξε στο ποτήρι µε το ζεστό νερό κοφτές κουταλιές ζάχαρη, µέχρι να δεις ότι η ζάχαρη δε διαλύεται
πια και µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
Προσοχή: πρέπει να ανακατεύεις καλά µετά από κάθε κουταλιά και να φροντίζεις µε κάθε κουταλιά να
βάζεις περίπου την ίδια ποσότητα ζάχαρης.
Παρατηρείς ότι και στο ζεστό νερό µπορεί να διαλυθεί ορισµένη ποσότητα ζάχαρης, όµως περισσότερη απ’
ότι στο κρύο νερό, π.χ. 10 κουταλιές ζάχαρη.
Παρατήρηση
ΣΤΟ ζεστό νερό διαλύονται περισσότερες
κουταλιές ζάχαρης απ' ότι στο κρύο.
3ο πείραµα Σκοπός: Να διαπιστώσεις ότι η ποσότητα µιας ουσίας που διαλύεται σε ένα διαλύτη εξαρτάται από την
ποσότητα του διαλύτη.
Πειραµατική διαδικασία:
Γέµισε ένα µικρό ποτήρι µέχρι τη µέση µε νερό. Ρίξε στο ποτήρι κοφτές κουταλιές αλάτι, µέχρι να
δεις ότι το αλάτι δε διαλύεται πια και µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
Προσοχή: πρέπει να ανακατεύεις καλά µετά από κάθε κουταλιά και να φροντίζεις µε κάθε κουταλιά να βάζεις περίπου την ίδια ποσότητα αλατιού.
Παρατηρείς ότι µπορεί να διαλυθεί ορισµένη ποσότητα αλατιού, π.χ. 6 κουταλιές αλάτι.
Γέµισε ένα άλλο ποτήρι µέχρι επάνω µε νερό. Ρίξε στο ποτήρι κοφτές κουταλιές αλάτι, µέχρι να δεις
ότι το αλάτι δε διαλύεται πια και µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
Προσοχή: πρέπει να ανακατεύεις καλά µετά από κάθε κουταλιά και να φροντίζεις µε κάθε κουταλιά να
βάζεις περίπου την ίδια ποσότητα αλατιού.
Παρατηρείς ότι µπορεί να διαλυθεί περισσότερη ποσότητα αλατιού, π.χ. 12 κουταλιές αλάτι.
12 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
Παρατήρηση
ΣΤΟ ποτήρι που είναι γεµάτο µέχρι επάνω µε νερό
διαλύεται µεγαλύτερη ποσότητα αλατιού.
ΠΠρρόόττεειιννεε έένναα ππεείίρρααµµαα Σκοπός: Να διαπιστώσεις ποια ουσία διαλύεται περισσότερο στο νερό, το αλάτι ή η ζάχαρη; Όργανα – υλικά 2 µικρά όµοια ποτήρια
κουτάλια
αλάτι
ζάχαρη
νερό
Περιγραφή
Γεµίζουµε δύο ποτήρια µε την ίδια ποσότητα νερού στην ίδια θερµοκρασία.
Στο ένα ποτήρι ρίχνουµε κοφτές κουταλιές ζάχαρη, µέχρι το διάλυµα να γίνει κορεσµένο
(η ζάχαρη δεν διαλύεται πια και παραµένει στον πάτο του ποτηριού). Μετράµε πόσες κουταλιές ρίξαµε.
Στο άλλο ποτήρι ρίχνουµε µε τον ίδιο τρόπο αλάτι, µέχρι το διάλυµα να γίνει κορεσµένο. Μετράµε
πόσες κουταλιές ρίξαµε.
Παρατήρηση
Στο νερό διαλύθηκε µεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης απ' ότι αλατιού.
Συµπέρασµα Η ποσότητα µιας ουσίας που µπορούµε να διαλύσουµε σε ένα διαλύτη (π.χ. στο νερό) είναι
περιορισµένη και διαφορετική για κάθε ουσία.
Όσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα του διαλύτη τόσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα της ουσίας
που µπορεί να διαλυθεί σε αυτόν.
Περισσότερη ποσότητα µιας στερεής ουσίας διαλύεται σε ζεστό νερό απ’ ότι σε κρύο νερό.
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 13
Εργασίες
1. Και τα δύο ποτήρια περιέχουν αλατόνερο, το οποίο έχουµε ανακατέψει για αρκετή ώρα
χρησιµοποιώντας ένα κουταλάκι. Ποια διαφορά παρατηρείς; Πώς ονοµάζουµε το διάλυµα
στο δεξί ποτήρι;
Σε ένα κορεσµένο διάλυµα περιέχεται η µεγαλύτερη ποσότητα ουσίας που µπορεί να διαλυθεί. Αν
προσθέσουµε και άλλη, η παραπανίσια ποσότητα θα µένει στον πυθµένα του ποτηριού.
2. Το νερό στα δύο ποτήρια έχει την ίδια θερµοκρασία. Σε ποιο από τα δύο ποτήρια µπορούµε
να διαλύσουµε περισσότερο αλάτι; Μπορείς να εξηγήσεις την απάντηση σου;
Όσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα του διαλύτη τόσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα της ουσίας
που µπορεί να διαλυθεί σε αυτόν.
Στο δεξί ποτήρι βλέπουµε ότι µια
ποσότητα αλατιού δεν έχει διαλυθεί
αλλά βρίσκεται αδιάλυτη στον
πυθµένα του ποτηριού.
Το διάλυµα αυτό λέγεται κορεσµένο.
Το αριστερό ποτήρι περιέχει
µεγαλύτερη ποσότητα νερού.
Εποµένως στο αριστερό ποτήρι
µπορούµε να διαλύσουµε µεγαλύτερη
ποσότητα αλατιού.
14 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
3. Πού µπορούµε να διαλύσουµε περισσότερη ζάχαρη, στο κρύο ή στο ζεστό τσάι;
Το πόσο εύκολα διαλύεται µια ουσία σε έναν διαλύτη εξαρτάται και από τη θερµοκρασία. Συνήθως
τα στερεά, όπως η ζάχαρη, διαλύονται πιο πολύ στο ζεστό απ' ότι στο κρύο νερό (για την ίδια ποσότητα
νερού).
Επιπλέον Εργασίες
1. Σε ποιο από τα παρακάτω ποτήρια µε νερό µπορούµε να διαλύσουµε περισσότερη ζάχαρη;
Α. Σε ένα µικρό ποτήρι γεµάτο µε δροσερό νερό
Β. Σε ένα µικρό ποτήρι γεµάτο µε ζεστό νερό
Γ. Σε ένα µεγάλο ποτήρι γεµάτο µε ζεστό νερό
Η σωστή απάντηση είναι η Γ. Σε ένα µεγάλο ποτήρι γεµάτο µε ζεστό νερό.
Εξήγηση:
Όσο πιο µεγάλη είναι η ποσότητα του νερού και η θερµοκρασία του τόσο πιο µεγάλη ποσότητα
ζάχαρης µπορεί να διαλυθεί σ’ αυτό.
2. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ποσότητα της ουσίας που διαλύεται σε ένα διαλύτη;
Από τη φύση της ουσίας.
Από την ποσότητα και τη θερµοκρασία του διαλύτη.
Περισσότερη ζάχαρη
µπορούµε να διαλύσουµε
στο ζεστό τσάι.
Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς 15
Η ποσότητα µιας ουσίας που µπορούµε να διαλύσουµε σε ένα διαλύτη δεν είναι ίδια για όλες
τις ουσίες, π.χ. στην ίδια ποσότητα νερού µπορούµε να διαλύσουµε περισσότερη ζάχαρη
παρά αλάτι.
Όσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα του διαλύτη τόσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα της
ουσίας που µπορεί να διαλυθεί σε αυτόν.
Περισσότερη ποσότητα µιας στερεής ουσίας διαλύεται σε ζεστό νερό απ’ ότι σε κρύο νερό.
Μια µατιά από το βιβλίο του µαθητή
Τι είναι τα µείγµατα
Μείγµατα ονοµάζονται οι ουσίες που προκύπτουν από την ανάµειξη δύο ή περισσότερων καθαρών
ουσιών (χηµικών στοιχείων ή χηµικών ενώσεων).
π.χ. το νερό και το αλάτι είναι δύο χηµικές ενώσεις (καθαρές ουσίες). Αν τα αναµείξουµε, το αλατόνερο
που θα προκύψει θα είναι ένα µείγµα.
Ένα µείγµα µπορεί να βρίσκεται σε στερεή, υγρή ή αέρια φυσική κατάσταση.
π.χ. νοµίσµατα (στερεά µείγµατα), αλκοολούχα ποτά (υγρά µείγµατα),
ατµοσφαιρικός αέρας (αέριο µείγµα)
Συστατικά του µείγµατος
Οι καθαρές ουσίες από τις οποίες αποτελείται ένα µείγµα ονοµάζονται συστατικά του µείγµατος.
Τα συστατικά ενός µείγµατος µπορεί να είναι στερεά (π.χ. αλάτι), υγρά (π.χ. νερό) ή αέρια (π.χ.
οξυγόνο)
16 Εκπαιδευτικός Οργανισµός Ν. Ξυδάς
∆ιάκριση µειγµάτων
Τα µείγµατα διακρίνονται σε ετερογενή και οµογενή (διαλύµατα).
Ετερογενή ονοµάζονται τα µείγµατα στα οποία µπορούµε να διακρίνουµε τα συστατικά τους είτε µε το
µάτι είτε µε το µικροσκόπιο.
π.χ. νερό µε άµµο, λαδόξιδο
Οµογενή µείγµατα ή διαλύµατα ονοµάζονται τα µείγµατα στα οποία δεν µπορούµε να διακρίνουµε
τα συστατικά τους ούτε µε το µάτι ούτε µε το µικροσκόπιο.
π.χ. αλατόνερο, κρασί
Στα υγρά διαλύµατα το συστατικό που περιέχεται σε µεγαλύτερη ποσότητα λέγεται διαλύτης, ενώ τα
υπόλοιπα συστατικά λέγονται διαλυµένες ουσίες.
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η ποσότητα της ουσίας που διαλύεται σε ένα
διαλύτη
Από το είδος της ουσίας, π.χ. αν διαλύουµε αλάτι ή ζάχαρη.
Από το είδος του διαλύτη, την ποσότητά του και τη θερµοκρασία του.
Όσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα του διαλύτη τόσο µεγαλύτερη είναι η ποσότητα της ουσίας
που µπορεί να διαλυθεί σε αυτόν.
Περισσότερη ποσότητα µιας στερεής ουσίας διαλύεται σε ζεστό νερό απ’ ότι σε κρύο νερό.
Μέθοδοι διαχωρισµού µειγµάτων στα συστατικά τους
διαλογή , διήθηση ή φιλτράρισµα, φυγοκέντριση, απόσταξη, χρωµατογραφία κ.ά.