Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 1

Ερευνητικό Έργο 62/2423

«Διερεύνηση της δυνατότηταςκατασκευής έργων αποταμίευσηςενέργειας μέσω άντλησης σε περιοχέςτου Ελληνικού ΔιασυνδεδεμένουΣυστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας»

Χρηματοδότης: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας

Ι.Π. ΣτεφανάκοςΔρ. Πολιτικός μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 2

Στόχοι του ΕρευνητικούΠρογράμματος

διερεύνηση της δυνατότητας προσθήκηςσυγκροτημάτων άντλησης-ταμίευσης-παραγωγής σε υπάρχοντες ταμιευτήρεςΥδροηλεκτρικών Έργων ή σε υπάρχοντεςταμιευτήρες άλλων χρήσεων.

κύριος στόχος η διευκόλυνση της μαζικήςπαραπέρα διείσδυσης Αιολικής Ενέργειαςστο Ελληνικό Διασυνδεδεμένο ΣύστημαΗλεκτρικής Ενέργειας.

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 3

Φάσεις του ΕρευνητικούΠρογράμματος

Φάση Α’Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά

Φάση Β’Μεμονωμένα Υδροηλεκτρικά Έργα

Φάση Γ’Λοιποί μεγάλοι ταμιευτήρες άλλωνχρήσεων, σε συνδυασμό με δεύτεροάνω ή κάτω νέο ταμιευτήρα

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 4

Ταμιευτήρες στην Ελλάδα(με Ύψος Φράγματος >15 m ή με Όγκο Ταμιευτήρα >3 hm3)

145 στο σύνολο της χώρας

110 στην ηπειρωτική χώρα και

τα διασυνδεδεμένα νησιά

36 με ταμιευτήρα >3 hm3

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 5

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (1)(με όγκο ταμιευτήρα >3 hm3)

α/αΌνομα

φράγματος(ταμιευτήρα)

Φάση έργου

Όνομαποταμού Νομός Τύπος

φράγματος

Ύψοςφράγματος

(m)

Όγκοςφράγματος(x 1000m3)

Όγκος ταμιευτήρα

(hm3)

Επιφάνειαταμιευτήρα(x 1000m2)

Σκοπός(Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ) Κύριος έργου

1 Αγ. Βαρβάρα u (2007) Αλιάκμονας Ημαθίας TE 20.1 1,000 3.0 900 HISR (0.92 MW) ΔΕΗ2 Αγιονέρι c χ. Ελασσόνας Λάρισσας ER 48.0 542 16.0 Ι ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ.

3 Αρτζάν-Αμάτοβο c άντληση από περιμετρικήτάφρο "Αγιάκ"

Κιλκίς TE 8,2 + τάφροςστεγανότητας

1,800 9.0 1,660 I ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ.

4 Αστερίου c Παραπείρος Αχαΐας TE 75.0 6,600 44.0 S ΥΠΕΧΩΔΕ(ΕΥΔΕ/ΟΣΥΕ)

5 Ασώματα u (1985) Αλιάκμονας Ημαθίας TE 52.0 1,450 10.0 2,600 HI (108 MW) ΔΕΗ

6 Γρατινή u (2002) Ροδόπης TE 53.0 1,682 12.8 982 S, υδροδότησηΑΗΣ Κομοτηνής ΔΕΗ

7 Γυρτώνη c Πηνειός Λάρισσας PG 15.0 36 5.0 1,300 Ι ΥΠΕΧΩΔΕ8 Εύηνος u (2001) Εύηνος Αιτωλοακαρνανίας TE 126.0 14,000 113.0 S ΕΥΔΑΠ9 Θησαυρός u (1996) Νέστος Δράμας ER 172.0 12,000 565.0 20,000 HIC (381 MW) ΔΕΗ

10 Ιασίου c χ.Ιασίου Ροδόπης ER 52.5 1,390 23.2 IΠεριφέρεια

Α. Μακεδονίας& Θράκης

11 Ιλαρίωνας c Αλιάκμονας Κοζάνης TE 130.0 8,800 412.0 18,000 ΗSI(156+2 MW) ΔΕΗ

12 Καλύβα-Κομαρών c Ρέμα Καλύβα Έβρου TE 38.5 750 8.5 633 IΠεριφέρεια

Α. Μακεδονίας& Θράκης

13 Καστράκι u (1969) Αχελώος Αιτωλοακαρνανίας ΤΕ 96.0 5,218 53.0 24,200 HIS (320 ΜW) ΔΕΗ

14 Κρεμαστά u (1965) Αχελώος Ευρυτανίας &Αιτωλοακαρνανίας ΤΕ 165.0 8,170 2,805.0 80,600 Η (437 ΜW) ΔΕΗ

15 Λάδωνας u (1955) Λάδωνας Αρκαδίας PG 56.0 34 46.2 4,000 H (70 MW) ΔΕΗ16 Λευκόγεια u (1994) χ. Μυλόρεμα & Κρυονέρι Δράμας TE 41.0 835 12.0 1,192 SI ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ.17 Μαραθώνα u (1931) Χάραδρος Αττικής PG 63.0 179 41.0 S ΕΥΔΑΠ

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 6

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (2)(με όγκο ταμιευτήρα >3 hm3)

α/αΌνομα

φράγματος(ταμιευτήρα)

Φάση έργου

Όνομαποταμού Νομός Τύπος

φράγματος

Ύψοςφράγματος

(m)

Όγκοςφράγματος(x 1000m3)

Όγκος ταμιευτήρα

(hm3)

Επιφάνειαταμιευτήρα(x 1000m2)

Σκοπός(Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ) Κύριος έργου

18 Μαρμαρά c Ακροπόταμος Καβάλας ER 45.0 500 5.0 I Νομαρχία ΔΕΒ

19 Μεσοχώρα c Αχελώος Τρικάλων CFRD 150.0 5,000 228.0 7,800 H (160 MW) ΔΕΗ

20 Μόρνος u (1981) Μόρνος TE 125.0 17,000 722.0 SI ΕΥΔΑΠ

21 Παπαδιά c χ. Γεροπόταμος Φλωρίνης ER 67.0 3,500 14.0I & ψύξη

ΑΗΣ Μελίτης(0.5 MW)

ΔΕΗ

22 Πηγές Αώου u (1989) Αώος Ιωαννίνων ER 78.0 3,000 145.0 11,500 H (210 MW) ΔΕΗ

23 Πηνειός Ηλείας u Πηνειός Ηλείας TE 53.0 11,600 380.0 I Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.24 Πλατανόβρυση u (1998) Νέστος Δράμας RCC 95.0 450 12.0 3,300 ΗΙ (108 MW) ΔΕΗ

25 Πολύφυτο u (1974) Αλιάκμονας Κοζάνης ER 112.0 3,459 1,020.0 74,000 HISC (375 MW) ΔΕΗ

26 Πουρνάρι u (1981) Άραχθος Άρτας ΤΕ 87.0 9,000 303.0 20,600 Η (300ΜW) ΔΕΗ

27 Πουρνάρι ΙΙ u (1998) Άραχθος Άρτας TE 15.0 700 3.6 650 αναρρύθμιση,HI (33.6 MW)

ΔΕΗ

28 Πραμόριτσα u (2007) Πραμόριτσα Κοζάνης ER 57.0 630 5.6 296 SHI ΔΤΥ Νομαρχίας

29 Σμόκοβο u (1996) Σοφαδίτης Καρδίτσας ER 104.0 3,000 137.0 Ι (Η) (10 MW) Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.30 Στράτος u (1988) Αχελώος Αιτωλοακαρνανίας TE 26.0 2,800 11.0 8,400 HI (150 MW) ΔΕΗ

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 7

36 Ταμιευτήρες για Αντλητικά (3)(με όγκο ταμιευτήρα >3 hm3)

α/αΌνομα

φράγματος(ταμιευτήρα)

Φάση έργου

Όνομαποταμού

Νομός Τύπος φράγματος

Ύψοςφράγματος

(m)

Όγκοςφράγματος(x 1000m3)

Όγκος ταμιευτήρα

(hm3)

Επιφάνειαταμιευτήρα(x 1000m2)

Σκοπός(Εγκ. Ισχύς ΥΗΕ)

Κύριος έργου

31 Συκιά c Αχελώος Τρικάλων-Καρδίτσας-Άρτας

TE 170.0 12,400 502.0 12,800 HI (126.5 MW) Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

32 Σφηκιά u (1985) Αλιάκμονας Ημαθίας ER 82.0 1,620 18.0 4,300 H (315 MW) ΔΕΗ33 Τάκα c Αρκαδίας 12.0 ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ.34 Ταυρωπός u (1973) Ταυρωπός (Αχελώος) Καρδίτσας VA 83.0 100 300.0 25,200 HISR (130 MW) ΔΕΗ35 Τριανταφυλλιά c χ. Τριανταφυλλιάς Φλωρίνης ER 75.0 2,700 10.1 486 IS Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

36 Φενεός(Δόξα Φενεού)

u (1996) χ. Δόξα Κορινθίας TE 56.0 683 5.2 509 I ΥΠ.ΑΓ.ΑΝ.

Έτος κατασκευής: το έτος ολοκλήρωσης του φράγματος Ύψος φράγματος: το μέγιστο ύψος του φράγματος από τη θεμελίωση ως τη στέψη Φάση Έργου: Όγκος ταμιευτήρα: ο όγκος του ταμιευτήρα του φράγματος στην ΑΣΛ (με κόκκινο ο ωφέλιμος όγκος)

c (under construction): υπό κατασκευή Σκοπός u (in use): σε φάση λειτουργίας C (Flood Control): αντιπλημμυρική προστασία Τύπος Φράγματος F (Fire control): αντιπυρική προστασία ER (rockfill): λιθόρριπτο G (Groundwater recharge): εμπλουτισμός υδροφόρου ορίζοντα TE (earthfill): χωμάτινο H (hydropower): ηλεκτροπαραγωγή PG (gravity): βαρύτητας I (Irrigation): άρδευση VA (arch): τοξωτό N (Navigation): ναυσιπλοΐα MV (multi arch): τοξωτό πολλαπλής καμπυλότητας R (Recreation): αναψυχή RCC (roller compacted concrete): κυλινδρούμενου σκυροδέματος S (Water Supply): ύδρευση CFRD (concrete faced rockfill dam): λιθόρριπτο με ανάντη πλάκα σκυροδέματος T (Tailings): φράγμα τελμάτων CB (buttress): αντηρριδωτό Τύπος υπερχειλιστή MS (masonry): λιθόδετο L: υπερχειλιστής (χωρίς θυροφράγματα) FSHD (face symmetrical hardfill dam): σκληρού επιχώματος V: εκχειλιστής (με θυροφράγματα)

3 hm3<=V<5 hm3

YΠΟΜΝΗΜΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝ ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 8

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 9Λάρισα, 2008 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεγάλων Φραγμάτων 9

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 10Λάρισα, 2008 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεγάλων Φραγμάτων 10

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 11Λάρισα, 2008 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεγάλων Φραγμάτων 11

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 12Λάρισα, 2008 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μεγάλων Φραγμάτων 12

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 13

Ταξινόμηση των τριάντα έξιΤαμιευτήρων για Αντλητικά (1)α) Από πλευράς φάσης

του έργου

23 έργα είναι σελειτουργία (u)

13 έργα είναι σεκατασκευή (c)

β) Από πλευράςιδιοκτησίας του έργου

18 έργα ανήκουν στηΔΕΗ (16 ΥΗΕ, 2 ψύξης)

6 έργα ανήκουν στοΥΠΕΧΩΔΕ

5 έργα ανήκουν στοΥΠΑΓΑΝ

3 έργα ανήκουν στηνΕΥΔΑΠ

2 έργα ανήκουν σεΠεριφέρειες

2 έργα ανήκουν σεΝομαρχίες

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 14

Ταξινόμηση των τριάντα έξιΤαμιευτήρων για Αντλητικά (2)γ) Από πλευράς χρήσης

του έργου

γ1) Απλής σκοπιμότητας

9 έργα είναι μόνο γιαάρδευση (Ι)

6 έργα είναι μόνο γιαυδροηλεκτρικήπαραγωγή (H)

4 έργα είναι μόνο γιαύδρευση (S)

γ2) Πολλαπλής σκοπιμότητας

6 έργα είναι για HI 4 έργα είναι για SI 3 έργα είναι για HIS 1 έργο είναι για HI και

αντιπλημμυρικό (C) 1 έργο είναι για HIS και

αντιπλημμυρικό (C) 2 έργα είναι για HIS και

αναψυχή (R)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 15

Προσθήκη Αντλιοστασίου (1)Πουρνάρι ΙΙ - Πουρνάρι (κάτοψη)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 16

Προσθήκη Αντλιοστασίου (1)Πουρνάρι ΙΙ - Πουρνάρι (τομή)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 17

Προσθήκη Αντλιοστασίου (2)Στράτος - Καστράκι (κάτοψη)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 18

Προσθήκη Αντλιοστασίου (3)Καστράκι - Κρεμαστά (κάτοψη)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 19

Προσθήκη Αντλιοστασίου (3)Καστράκι - Κρεμαστά (τομή)

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 20

Στοιχεία ΑντλιοστασίωνΦάση Α’: Υδροηλεκτρικά Έργα σε σειρά

ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ

(ΑΝΩ - ΚΑΤΩ)

ΙΣΧΥΣ

ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ

(MW)

ΚΟΣΤΟΣ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

ΑΝΤΛΗΤΙΚΟΥ

(x106 €)

ΚΟΣΤΟΣ

ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗΣ

ΙΣΧΥΟΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ

(€/MW)

ΠΟΥΡΝΑΡΙ - ΠΟΥΡΝΑΡΙ ΙΙ 41 19,18 468.000

ΚΡΕΜΑΣΤΑ - ΚΑΣΤΡΑΚΙ 135 60,33 447.000

ΚΑΣΤΡΑΚΙ Α’ - ΣΤΡΑΤΟΣ 82 37,15 453.000

ΚΑΣΤΡΑΚΙ Β’ - ΣΤΡΑΤΟΣ 107 46,55 435.000

Χαλκίδα, 2009 Προσυνεδριακή Εκδήλωση ΤΕΕ, 10-11 Απριλίου 21

ΕυχαριστώΙ.Π. ΣτεφανάκοςΔρ. Πολιτικός μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ