ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

• Διαφάνειες για Μετανάστευση με αφορμή το Διαφάνειες για Μετανάστευση με αφορμή το απόσπασμα απόσπασμα «Η καλή μέρα από το πρωϊ «Η καλή μέρα από το πρωϊ φαίνεται»φαίνεται» του Θ Βαλτινού (από το βιβλίο του «Το του Θ Βαλτινού (από το βιβλίο του «Το συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη’) που συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη’) που περιλαμβάνεται στα Νεοελληνικά Κείμενα της περιλαμβάνεται στα Νεοελληνικά Κείμενα της Α΄Γυμνασίου.Α΄Γυμνασίου.

• ((Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε κείμενα της Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε κείμενα της Νεοελληνικής Γραμματείας της Β΄Γυμνασίου στην Νεοελληνικής Γραμματείας της Β΄Γυμνασίου στην ενότητα με τίτλο: Η αποδημία –Ο καημός της ξενιτιάς- ενότητα με τίτλο: Η αποδημία –Ο καημός της ξενιτιάς- Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα – τα μικρασιατικά – Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα – τα μικρασιατικά – οι πρόσφυγες.)οι πρόσφυγες.)

• ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ανδρικοπούλου Αγγελική –ΦιλόλογοςΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ανδρικοπούλου Αγγελική –Φιλόλογος

• 33οο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΙΓΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΙΓΙΟΥ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΤΟ ΤΑΞΙΔΙΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

«Όταν τα πλοία έφευγαν για «Όταν τα πλοία έφευγαν για Αμέρικα»Αμέρικα»

ΠΛΑΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΠΛΑΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Τι σημαίνει μετανάστευση;Τι σημαίνει μετανάστευση;• Υπήρξε έντονη μετανάστευση Ελλήνων;Υπήρξε έντονη μετανάστευση Ελλήνων;• Ποιοι ήσαν οι αγαπημένοι προορισμοί;Ποιοι ήσαν οι αγαπημένοι προορισμοί;• Αιτίες – Γιατί μετανάστευαν;Αιτίες – Γιατί μετανάστευαν;• Τι ελπίδες είχαν εκεί που πήγαιναν;Τι ελπίδες είχαν εκεί που πήγαιναν;• Πώς ήταν η αναχώρηση, το ταξίδι τους, η Πώς ήταν η αναχώρηση, το ταξίδι τους, η

άφιξή τους στις νέες χώρες;άφιξή τους στις νέες χώρες;• Προσαρμόζονταν στη νέα τους πατρίδα;Προσαρμόζονταν στη νέα τους πατρίδα;• Έρχονταν πίσω; (παλιννόστηση)Έρχονταν πίσω; (παλιννόστηση)

Σημασία και λεξιλόγιο τηςΣημασία και λεξιλόγιο της μετανάστευσηςμετανάστευσης• Μετανάστευση= ατομική ή ομαδική μετακίνηση από την Μετανάστευση= ατομική ή ομαδική μετακίνηση από την

πατρίδα σε άλλη χώρα κυρίως για ανεύρεση εργασίας.πατρίδα σε άλλη χώρα κυρίως για ανεύρεση εργασίας.• Εσωτερική (στο εσωτερικό της χώρας)-εξωτερική(στην Εσωτερική (στο εσωτερικό της χώρας)-εξωτερική(στην

αλλοδαπή)-αναγκαστική/εκούσιααλλοδαπή)-αναγκαστική/εκούσια• ΣΥΝΩΝΥΜΟ: ξενιτεμόςΣΥΝΩΝΥΜΟ: ξενιτεμός• Ομαδική μετακίνηση ζώων(κυρίως ψαριών, πουλιών) που Ομαδική μετακίνηση ζώων(κυρίως ψαριών, πουλιών) που

πραγματοποιείται περιοδικά από έναν τόπο σε έναν άλλο σε πραγματοποιείται περιοδικά από έναν τόπο σε έναν άλλο σε ορισμένες εποχές του έτους.ορισμένες εποχές του έτους.

• Μετανάστις / μεταναστευτικό Μετανάστις / μεταναστευτικό ρεύμα/αλλοδαπός/μετοίκηση/μισεμός/αποδημία/απόδημος ρεύμα/αλλοδαπός/μετοίκηση/μισεμός/αποδημία/απόδημος Ελληνισμός/αποδημητικά Ελληνισμός/αποδημητικά πουλιά/μετακίνηση/προσφυγιά/επαναπατρισμός/ πουλιά/μετακίνηση/προσφυγιά/επαναπατρισμός/ παλλινόστηση/παλλινόστηση/

• γκέτο(= τμήμα πόλης όπου μια κοινωνική μειονότητα για γκέτο(= τμήμα πόλης όπου μια κοινωνική μειονότητα για λόγους προκαταλήψεων ή αποκλεισμού της κατοικεί λόγους προκαταλήψεων ή αποκλεισμού της κατοικεί περιθωριοποιημένη, μακριά από τις υπόλοιπες κοινωνικές περιθωριοποιημένη, μακριά από τις υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες π. χ τα γκέτο των μαύρων στη Ν.Αφρική ή στην ομάδες π. χ τα γκέτο των μαύρων στη Ν.Αφρική ή στην καρδιά της Ν. Υόρκης, τα γκέτο των Εβραίων στη Βαρσοβία καρδιά της Ν. Υόρκης, τα γκέτο των Εβραίων στη Βαρσοβία στο Β΄Παγκ. Πόλεμο (απαρτχάϊντ στη Ν. Αφρική)στο Β΄Παγκ. Πόλεμο (απαρτχάϊντ στη Ν. Αφρική)

• Ξενιτιά/αφομοίωση/προσαρμογή/διασπορά= η μετανάστευση Ξενιτιά/αφομοίωση/προσαρμογή/διασπορά= η μετανάστευση σε διάφορες χώρες του κόσμου μιας εθνικής ομάδας ή ενός σε διάφορες χώρες του κόσμου μιας εθνικής ομάδας ή ενός έθνους π. χ Εβραίοι.έθνους π. χ Εβραίοι.

• Απέλαση/λαθρομετανάστης/νοσταλγία.Απέλαση/λαθρομετανάστης/νοσταλγία.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑ• Από το βιβλίο του Μπάμπη Μαλαφούρη "Έλληνες της Από το βιβλίο του Μπάμπη Μαλαφούρη "Έλληνες της

Αμερικής 1528-1928" (Νέα Υόρκη 1948) αντιγράφουμε: Αμερικής 1528-1928" (Νέα Υόρκη 1948) αντιγράφουμε: •

  "Στην Πελοπόννησο"Στην Πελοπόννησο,, από την οποία άρχισε η από την οποία άρχισε η ομαδική μετανάστευση περί τα τέλη του περασμένου ομαδική μετανάστευση περί τα τέλη του περασμένου αιώνος, οι μικροϊδιοκτήτες ήταν στο έλεος των αιώνος, οι μικροϊδιοκτήτες ήταν στο έλεος των τοκογλύφων.τοκογλύφων.

• Εξάλλου, Εξάλλου, στη Θεσσαλίαστη Θεσσαλία,, όπου επικρατούσε η μεγάλη όπου επικρατούσε η μεγάλη ιδιοκτησία οι γεωργοί, ήταν κάτι παραπλήσιο προς τους ιδιοκτησία οι γεωργοί, ήταν κάτι παραπλήσιο προς τους δουλοπάροικους". δουλοπάροικους".

 Στο ίδιο βιβλίο δημοσιεύονται μελέτες στις οποίες  Στο ίδιο βιβλίο δημοσιεύονται μελέτες στις οποίες αναφέρονται κυρίως ως περιοχές όπου είχαν μεγάλο αναφέρονται κυρίως ως περιοχές όπου είχαν μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα, οι παρακάτω: μεταναστευτικό ρεύμα, οι παρακάτω: Αρκαδίας, Αρκαδίας, Πάτρας, Καλαβρύτων, Τεγέας, Κορινθίας, Πάτρας, Καλαβρύτων, Τεγέας, Κορινθίας, Αγρινίου, Τρικάλων, Ευρυτανίας, Αγρινίου, Τρικάλων, Ευρυτανίας, Κεφαλληνίας, Κρήτης, Μυτιλήνης και Κεφαλληνίας, Κρήτης, Μυτιλήνης και αρκετές περιοχές Μακεδονίας και Ηπείρου. αρκετές περιοχές Μακεδονίας και Ηπείρου.

  Κάθε χρόνο άδειαζε το 1 έως 1,5% των Κάθε χρόνο άδειαζε το 1 έως 1,5% των κατοίκων κάθε περιοχής. Χωριά που πριν κατοίκων κάθε περιοχής. Χωριά που πριν την ακμή της μετανάστευσης είχαν 400 την ακμή της μετανάστευσης είχαν 400 κατοίκους, μετά το 1917 είχαν 150-200 . κατοίκους, μετά το 1917 είχαν 150-200 .

ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

• - - Στην αρχή οι προορισμοί ήσαν:Στην αρχή οι προορισμοί ήσαν:

• τα παρευξείνια κέντρα, η ανατολική τα παρευξείνια κέντρα, η ανατολική Μεσόγειος, και η νότια Ρωσία.Μεσόγειος, και η νότια Ρωσία.

• - 1900-1920 : υπερπόντια μετανάστευση - 1900-1920 : υπερπόντια μετανάστευση (Αμερική, Αυστραλία) .(Αμερική, Αυστραλία) .

• - Εμφύλιος : Ρωσία, Γιουγκοσλαβία, - Εμφύλιος : Ρωσία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία.Βουλγαρία.

• - 1962-1969 : βιομηχανικές χώρες της - 1962-1969 : βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο).Ευρώπης (Γερμανία, Βέλγιο).

ΑΙΤΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣΑΙΤΙΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ • - Οικονομικές και κοινωνικές : φτώχεια, - Οικονομικές και κοινωνικές : φτώχεια,

αγραμματοσύνη, εκμετάλλευση.αγραμματοσύνη, εκμετάλλευση.• - Πολιτικές- Πολιτικές• -Πόλεμοι-Πόλεμοι

• Οι Έλληνες που μετανάστευαν στις υπερπόντιες χώρες, εκτός από τη σωματική Οι Έλληνες που μετανάστευαν στις υπερπόντιες χώρες, εκτός από τη σωματική ικανότητα, δε διέθεταν άλλο προσόν. Έφταναν στον Πειραιά και αντίκριζαν για ικανότητα, δε διέθεταν άλλο προσόν. Έφταναν στον Πειραιά και αντίκριζαν για πρώτη φορά θάλασσα και βαπόρια. Ήταν αγράμματοι, λίγοι είχαν τελειώσει το πρώτη φορά θάλασσα και βαπόρια. Ήταν αγράμματοι, λίγοι είχαν τελειώσει το Δημοτικό, “άβγαλτοι” και αθώοι, στερημένοι άνθρωποι, πού δεν είχαν συνείδηση Δημοτικό, “άβγαλτοι” και αθώοι, στερημένοι άνθρωποι, πού δεν είχαν συνείδηση της δύναμής τους, ούτε φυσικά των δικαιωμάτων τους. Δηλαδή ήταν το της δύναμής τους, ούτε φυσικά των δικαιωμάτων τους. Δηλαδή ήταν το κατάλληλο υλικό για εκμετάλλευση.κατάλληλο υλικό για εκμετάλλευση.

•

Αντιγράφουμε από την «Ιστορία του αγροτικού Αντιγράφουμε από την «Ιστορία του αγροτικού κινήματος» του Γιάννη Κορδάτου :κινήματος» του Γιάννη Κορδάτου :

•   «Όλοι όσοι πονούσαν τον αγρότη του Μοριά περιγράφουν «Όλοι όσοι πονούσαν τον αγρότη του Μοριά περιγράφουν την αθλιότητα μέσα στην οποία ζούσε. Ξυπόλυτος, γυμνός, την αθλιότητα μέσα στην οποία ζούσε. Ξυπόλυτος, γυμνός, κουρελής, ατροφικός.κουρελής, ατροφικός. Το κρέας δεν το δοκίμαζε παρά μόνο Το κρέας δεν το δοκίμαζε παρά μόνο δύο φορές το χρόνο. Η μετανάστευση του ήταν η μόνη δύο φορές το χρόνο. Η μετανάστευση του ήταν η μόνη σανίδα σωτηρίας».σανίδα σωτηρίας».

•   Ας δούμε πώς περιγράφεται η εποχή εκείνη στην Ελλάδα Ας δούμε πώς περιγράφεται η εποχή εκείνη στην Ελλάδα από τους ίδιους τους μετανάστες και συγκεκριμένααπό τους ίδιους τους μετανάστες και συγκεκριμένα

• ΣτοΣτο «Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη»«Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη» που επιμελήθηκε ο Θ. Βαλτινός, από τον ίδιο το που επιμελήθηκε ο Θ. Βαλτινός, από τον ίδιο το Κορδοπάτη.Κορδοπάτη.

•   «Κανένα χρόνο δουλέψαμε καλά. Το ΄97 έγινε ο «Κανένα χρόνο δουλέψαμε καλά. Το ΄97 έγινε ο πόλεμος στα σύνορα, έπειτα έγινε μεγάλη δυστυχία πόλεμος στα σύνορα, έπειτα έγινε μεγάλη δυστυχία και οι άνθρωποι πείνασαν... και οι άνθρωποι πείνασαν...

• Τα χωριά στέναξαν. Καρπός δεν βρισκόταν πουθενά. Τα χωριά στέναξαν. Καρπός δεν βρισκόταν πουθενά. Οι μανάδες έστελναν τα παιδιά στα ρέματα και Οι μανάδες έστελναν τα παιδιά στα ρέματα και μάζευαν καβούρια, να τα ρίχνουν στα λάχανα να μάζευαν καβούρια, να τα ρίχνουν στα λάχανα να αρτεύονται.αρτεύονται.  Ύστερα δεν βρισκόντουσαν ούτε λάχανα γιατί  Ύστερα δεν βρισκόντουσαν ούτε λάχανα γιατί φάνηκαν οι ακρίδες και έπεσαν σύννεφα, τον φάνηκαν οι ακρίδες και έπεσαν σύννεφα, τον σκέπασαν τον τόποσκέπασαν τον τόπο..

• Όσο που μαύρισε το μάτι καμπόσων από αυτό το Όσο που μαύρισε το μάτι καμπόσων από αυτό το κακό και βγήκαν ληστές.»κακό και βγήκαν ληστές.»

ΤΙ ΗΛΠΙΖΑΝ ΟΙ ΤΙ ΗΛΠΙΖΑΝ ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

• -Η μετανάστευση = σανίδα σωτηρίας -Η μετανάστευση = σανίδα σωτηρίας (εμπόριο ελπίδων).(εμπόριο ελπίδων).

• ΑΜΕΡΙΚΗ = «γη της επαγγελίας». ΑΜΕΡΙΚΗ = «γη της επαγγελίας».

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ- ΤΑΞΙΔΙ- ΑΦΙΞΗΑΝΑΧΩΡΗΣΗ- ΤΑΞΙΔΙ- ΑΦΙΞΗ

• - Οι ατμοπλοϊκές εταιρείες.- Οι ατμοπλοϊκές εταιρείες.

• - Δύσκολοι αποχαιρετισμοί. - Δύσκολοι αποχαιρετισμοί.

• - Εν πλω. Οι επιβάτες της τρίτης - Εν πλω. Οι επιβάτες της τρίτης θέσεως.θέσεως.

• -Οι συνθήκες του ταξιδιού («όσο δύο -Οι συνθήκες του ταξιδιού («όσο δύο φέρετρα»).φέρετρα»).

• - - Ellis Island. Ellis Island.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΠΕΡΩΚΕΑΝΙΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΠΕΡΩΚΕΑΝΙΑ • Μέχρι το 1907 το ελληνικό μεταναστευτικό κύμα προς την Μέχρι το 1907 το ελληνικό μεταναστευτικό κύμα προς την

Αμερική το διακινούσαν ξένες ατμοπλοϊκές εταιρίες. Κυρίως, η Αμερική το διακινούσαν ξένες ατμοπλοϊκές εταιρίες. Κυρίως, η Αυστριακή εταιρία «Austro Americana», η γερμανική «Hamburg Αυστριακή εταιρία «Austro Americana», η γερμανική «Hamburg American Line» και τα υπερωκεάνια του Βόρειου Ατλαντικού.American Line» και τα υπερωκεάνια του Βόρειου Ατλαντικού.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΑΞΙΔΙΟΥΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΑΞΙΔΙΟΥ

"Πολιτείες εν πλω"Πολιτείες εν πλω"" Αν κρίνουμε από τις «φρικτές» συνθήκες

διαβίωσης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, στα μεταναστευτικά υπερωκεάνια, ιδιαίτερα εκείνα της πρώτης περιόδου (1907-1937), οι μετανάστες θεωρούνταν «φορτίο». Αρκεί να σκεφτούμε ότι πλοία μόλις 5-6 χιλιάδων τόνων, μετέφεραν έως 1.200-1.300 επιβάτες, σε ταξίδια που συχνά ξεπερνούσαν τις 20-22 ημέρες.

•Έπειτα άρχιζαν τα βάσανα. Οι μετανάστες «πακετάρονταν» κυριολεκτικά στους χώρους κάτω από το κυρίως κατάστρωμα σε απελπιστικά στενούς χώρους. Από την πρώτη κιόλας ημέρα, η πολυκοσμία, οι αναθυμιάσεις των εμετών, η απόπνοια των σωμάτων των επιβατών και η έλλειψη στοιχειώδους καθαριότητας έκαναν την ατμόσφαιρα αποπνικτική

• Η αναχώρησή τους γινόταν Η αναχώρησή τους γινόταν  σε ατμόσφαιρα πανηγυρική, σε ατμόσφαιρα πανηγυρική,  με την με την μπάντα του δήμου να παίζει μπάντα του δήμου να παίζει  στο λιμάνι του Πειραιά, στο λιμάνι του Πειραιά,  τα βαπόρια τα βαπόρια να σφυρίζουν να σφυρίζουν  και τα μαντήλια να ανεμίζουν και τα μαντήλια να ανεμίζουν  στα σημαιοστόλιστα στα σημαιοστόλιστα πλοία και στην αποβάθρα, πλοία και στην αποβάθρα,  καθώς ανταλλάσσονταν οιτελευταίοι καθώς ανταλλάσσονταν οιτελευταίοι χαιρετισμοί. χαιρετισμοί. 

                                                                                

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Η αναχώρησή τους γινόταν σε ατμόσφαιρα πανηγυρική, με την μπάντα του δήμου να παίζει στο λιμάνι του Πειραιά, τα βαπόρια να σφυρίζουν και τα μαντήλια να ανεμίζουν στα σημαιοστόλιστα πλοία και στην αποβάθρα, καθώς ανταλλάσσονταν οι τελευταίοι χαιρετισμοί. Έπειτα άρχιζαν τα βάσανα.

"Όσο δύο φέρετρα""Όσο δύο φέρετρα"•   Οι χώροι της τρίτης θέσης ήταν κυριολεκτικά Οι χώροι της τρίτης θέσης ήταν κυριολεκτικά

«πακεταρισμένοι» με σειρές από σιδερένια ή ξύλινα «πακεταρισμένοι» με σειρές από σιδερένια ή ξύλινα διώροφα κρεβάτια.διώροφα κρεβάτια. που είχανχ τις διαστάσεις από δύο... που είχανχ τις διαστάσεις από δύο... φέρετρα.φέρετρα.

•   Στο κλειστοφοβικό αυτό διπλό «φέρετρο», ο μετανάστης Στο κλειστοφοβικό αυτό διπλό «φέρετρο», ο μετανάστης έπρεπε να περάσει όλες τις ώρες, μέρα ή νύχτα. εκεί να ζει, έπρεπε να περάσει όλες τις ώρες, μέρα ή νύχτα. εκεί να ζει, να κοιμάται, να ησυχάζει, να ντύνεται. Δεν υπήρχαν να κοιμάται, να ησυχάζει, να ντύνεται. Δεν υπήρχαν καρέκλες ή σκαμνιά, ούτε τραπέζι. Οι αποσκευές, τα ρούχα, καρέκλες ή σκαμνιά, ούτε τραπέζι. Οι αποσκευές, τα ρούχα, τα σκεύη του φαγητού και όλα τα υπάρχοντά του, αν τα σκεύη του φαγητού και όλα τα υπάρχοντά του, αν σκεφθούμε μάλιστα ότι πολλοί μετακόμιζαν για πάντα, σκεφθούμε μάλιστα ότι πολλοί μετακόμιζαν για πάντα, έπρεπε να βολευτούν κατά κάποιο τρόπο ανάμεσα στα έπρεπε να βολευτούν κατά κάποιο τρόπο ανάμεσα στα στενά αυτά κρεβάτια.στενά αυτά κρεβάτια. ..   Στους ίδιους χώρους ήταν τοποθετημένες οι λεκάνες για το Στους ίδιους χώρους ήταν τοποθετημένες οι λεκάνες για το πλύσιμο των πιάτων και οι διπλές σειρές για το πλύσιμο πλύσιμο των πιάτων και οι διπλές σειρές για το πλύσιμο των ρούχων, χωρίς βέβαια σαπούνι ή πετσέτες και με κρύο των ρούχων, χωρίς βέβαια σαπούνι ή πετσέτες και με κρύο αλμυρό νερό. Το ζεστό νερό ήταν πολυτέλεια και όταν αλμυρό νερό. Το ζεστό νερό ήταν πολυτέλεια και όταν υπήρχε το χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο των χεριών, υπήρχε το χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο των χεριών, του προσώπου και των μαλλιών. Το δάπεδο γύρω ήταν του προσώπου και των μαλλιών. Το δάπεδο γύρω ήταν συνεχώς πλημμυρισμένο σφουγγαριζόταν και συνεχώς πλημμυρισμένο σφουγγαριζόταν και απολυμαινόταν βιαστικά μόνον το τελευταίο πρωί του απολυμαινόταν βιαστικά μόνον το τελευταίο πρωί του ταξιδιού, λόγω της αναμενόμενης επιθεώρησης του ταξιδιού, λόγω της αναμενόμενης επιθεώρησης του γραφείου της Δημόσιας Υγείας.γραφείου της Δημόσιας Υγείας.

•   Ο νόμος προέβλεπε καθημερινή ιατρική επίσκεψη στη διάρκεια του Ο νόμος προέβλεπε καθημερινή ιατρική επίσκεψη στη διάρκεια του ταξιδιού. Οι μετανάστες θα έπρεπε να μπαίνουν στη γραμμή και να ταξιδιού. Οι μετανάστες θα έπρεπε να μπαίνουν στη γραμμή και να περάσουν από τους γιατρούς του πλοίου. Ο κανονισμός δεν περάσουν από τους γιατρούς του πλοίου. Ο κανονισμός δεν εφαρμόσθηκε ποτέεφαρμόσθηκε ποτέ. .

• Όμως, ας παρακολουθήσουμε καλύτερα τον Α. Κορδοπάτη, πώς Όμως, ας παρακολουθήσουμε καλύτερα τον Α. Κορδοπάτη, πώς περιγράφει το ταξίδι με την περίφημη Αυστροαμερικάνα.περιγράφει το ταξίδι με την περίφημη Αυστροαμερικάνα.

•   «Τρεις μέρες προχωρήσαμε, την Τρίτη νύχτα μεσάνυχτα, το πλοίο χάλασε, χωρίς να «Τρεις μέρες προχωρήσαμε, την Τρίτη νύχτα μεσάνυχτα, το πλοίο χάλασε, χωρίς να καταλάβουμε τίποτα εμείς. Μονάχα οι πλοίαρχοι και οι μηχανικοί το ήξεραν και αντί καταλάβουμε τίποτα εμείς. Μονάχα οι πλοίαρχοι και οι μηχανικοί το ήξεραν και αντί για μπρος γύριζε πίσω. Το διόρθωσαν και άρχισε πάλι να πηγαίνει, αλλά ψεύτικο για μπρος γύριζε πίσω. Το διόρθωσαν και άρχισε πάλι να πηγαίνει, αλλά ψεύτικο διόρθωμα, έκανε μονάχα οκτώ μίλια.διόρθωμα, έκανε μονάχα οκτώ μίλια.  Δύο ώρες με τα πόδια, μια με το πλοίο Αυστροαμερικάνα. Έγερνε και στα πλάγια.  Δύο ώρες με τα πόδια, μια με το πλοίο Αυστροαμερικάνα. Έγερνε και στα πλάγια. Τεντωνόμασταν χάμω και πιάναμε το νερό της θάλασσας όταν ήταν γαλανή. Όταν ο Τεντωνόμασταν χάμω και πιάναμε το νερό της θάλασσας όταν ήταν γαλανή. Όταν ο καιρός ήταν μαύρος, φίδια μας έτρωγαν. Η ψυχή του κόσμου ήταν βυθισμένη στο καιρός ήταν μαύρος, φίδια μας έτρωγαν. Η ψυχή του κόσμου ήταν βυθισμένη στο φόβο. φόβο.

• Για φαγητό έσφαζαν και μας έδιναν κάτι παλιάλογα. Καμιά Για φαγητό έσφαζαν και μας έδιναν κάτι παλιάλογα. Καμιά εβδομάδα τη βγάλαμε μ΄ αυτά που είχαμε ψωνίσει στην εβδομάδα τη βγάλαμε μ΄ αυτά που είχαμε ψωνίσει στην Πάτρα, αλλά σωθήκανε. Μας έδιναν κάτι ρέγκες με Πάτρα, αλλά σωθήκανε. Μας έδιναν κάτι ρέγκες με σκουλήκια, χαλασμένες τις πετάγαμε.σκουλήκια, χαλασμένες τις πετάγαμε.

•Ζούσαμε μέσα σ΄ αυτή τη φρίκη, από κάτω θάλασσα και από πάνω ουρανός. Έπειτα Ζούσαμε μέσα σ΄ αυτή τη φρίκη, από κάτω θάλασσα και από πάνω ουρανός. Έπειτα άρχισε να κοχλάζει η ψείρα. Κάθονταν όρθιες στα πανωφόρια των επιβατών, άσπρες άρχισε να κοχλάζει η ψείρα. Κάθονταν όρθιες στα πανωφόρια των επιβατών, άσπρες με ουρά.με ουρά.  Σε λίγες μέρες με την αργοπορία του πλοίου, το νερό λιγόστεψε. Τρεις χιλιάδες  Σε λίγες μέρες με την αργοπορία του πλοίου, το νερό λιγόστεψε. Τρεις χιλιάδες κόσμος που ήμασταν μέσα διψάσαμε. Μαζευόμασταν μυρμήγκια με τις βίκες μπροστά κόσμος που ήμασταν μέσα διψάσαμε. Μαζευόμασταν μυρμήγκια με τις βίκες μπροστά στα ντεπόζιτα και κει γινόταν χαλασμός».στα ντεπόζιτα και κει γινόταν χαλασμός».

•      

ΑΦΙΞΗΑΦΙΞΗ

    ΦΘΑΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ    ΦΘΑΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ •   Στην είσοδο ακριβώς των εκβολών του Στην είσοδο ακριβώς των εκβολών του

ποταμού Hudson μόλις μέσα από τα ποταμού Hudson μόλις μέσα από τα Narrows, στο Clifton, του Staten Island Narrows, στο Clifton, του Staten Island ήταν η «Καραντίνα», ο δημόσιος ήταν η «Καραντίνα», ο δημόσιος υγειονομικός σταθμός ελέγχου. υγειονομικός σταθμός ελέγχου.

• Έτσι παραφορτωμένοι κατευθύνονταν Έτσι παραφορτωμένοι κατευθύνονταν στις βάρκες της Υπηρεσίας Αλλοδαπών στις βάρκες της Υπηρεσίας Αλλοδαπών που τους περίμεναν που τους περίμεναν για να τους για να τους μεταφέρουν στο περίφημο Ellis Island, μεταφέρουν στο περίφημο Ellis Island, γνωστό στους Έλληνες μετανάστες ως γνωστό στους Έλληνες μετανάστες ως «Καστιγγάρι». Εκεί μέσα στις πολύβουες «Καστιγγάρι». Εκεί μέσα στις πολύβουες στοές του γραφείου απογραφής, οι στοές του γραφείου απογραφής, οι μετανάστες υποβάλλονταν στην τελική μετανάστες υποβάλλονταν στην τελική δοκιμασία. Οι περισσότεροι περνούσαν τον δοκιμασία. Οι περισσότεροι περνούσαν τον έλεγχο και ξεχνούσαν τις ταλαιπωρίες του έλεγχο και ξεχνούσαν τις ταλαιπωρίες του ταξιδιού.ταξιδιού.  Όμως κάθε άρρωστος υποχρεωνόταν να  Όμως κάθε άρρωστος υποχρεωνόταν να γυρίσει στο πλοίο και παραδινόταν στην γυρίσει στο πλοίο και παραδινόταν στην ατμοπλοϊκή εταιρία για επαναπατρισμό. ατμοπλοϊκή εταιρία για επαναπατρισμό. Άγρυπνοι επιθεωρητές της Υπηρεσίας Άγρυπνοι επιθεωρητές της Υπηρεσίας Αλλοδαπών μόλις παρατηρούσαν κάποιον Αλλοδαπών μόλις παρατηρούσαν κάποιον ύποπτο, καθώς οι μετανάστες ύποπτο, καθώς οι μετανάστες αποβιβάζονταν από τις βάρκες, σημείωναν αποβιβάζονταν από τις βάρκες, σημείωναν πάνω στην κάρτα τους κάποιο κωδικό σήμα, πάνω στην κάρτα τους κάποιο κωδικό σήμα, προκειμένου να τον προσέξουν ιδιαίτερα οι προκειμένου να τον προσέξουν ιδιαίτερα οι γιατροί. Αυτοί οι άτυχοι άθλιοι έπρεπε να γιατροί. Αυτοί οι άτυχοι άθλιοι έπρεπε να επιστρέψουν στο λιμάνι της επιβίβασής τους επιστρέψουν στο λιμάνι της επιβίβασής τους με έξοδα της εταιρίας, γεγονός που τις με έξοδα της εταιρίας, γεγονός που τις έκανε προσεκτικές στην επιλογή των έκανε προσεκτικές στην επιλογή των επιβατών. Μεγαλύτερο βάρος για τις επιβατών. Μεγαλύτερο βάρος για τις εταιρίες ήταν οι λαθρομετανάστες, αφού για εταιρίες ήταν οι λαθρομετανάστες, αφού για καθένα που ανακάλυπταν και συλλάμβαναν καθένα που ανακάλυπταν και συλλάμβαναν οι αρχές, πλήρωναν πρόστιμο χίλια δολάρια .οι αρχές, πλήρωναν πρόστιμο χίλια δολάρια .

•Για το φοβερό μαρτύριο, την Για το φοβερό μαρτύριο, την «ιερά εξέταση» στο Ellis Island, «ιερά εξέταση» στο Ellis Island, ας δούμε τι γράφει ο Μπ. ας δούμε τι γράφει ο Μπ. Μαλαφούρης στο βιβλίο του που Μαλαφούρης στο βιβλίο του που αναφέραμε πιο πάνω: αναφέραμε πιο πάνω:  «Έλλις Άιλαντ, νησί ελπίδων και «Έλλις Άιλαντ, νησί ελπίδων και αγωνίας! Νησί ολοκληρώσεως αγωνίας! Νησί ολοκληρώσεως πόθων και ματαιώσεως ονείρων! πόθων και ματαιώσεως ονείρων! Δράματα ζωής και θανάτου Δράματα ζωής και θανάτου παίχθηκαν μέσα στις αίθουσες παίχθηκαν μέσα στις αίθουσες όπου εγίνετο η εξέτασις των όπου εγίνετο η εξέτασις των μεταναστών ή πίσω από τα μεταναστών ή πίσω από τα κάγκελα των κρατητηρίων όπου κάγκελα των κρατητηρίων όπου έμεναν όσοι επρόκειτο να έμεναν όσοι επρόκειτο να απελαθούν στον τόπο της απελαθούν στον τόπο της προελεύσεώς τους...».προελεύσεώς τους...».

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ

•   Στις αρχές του 20ου αιώνα περίπου ένας στους επτά Στις αρχές του 20ου αιώνα περίπου ένας στους επτά μετανάστες παρέμενε στη Νέα Υόρκη, που είχε το μετανάστες παρέμενε στη Νέα Υόρκη, που είχε το 1910 πάνω από 12.000 Έλληνες. Οι υπόλοιποι 1910 πάνω από 12.000 Έλληνες. Οι υπόλοιποι συνέχιζαν την πορεία τους στην τεράστια συνέχιζαν την πορεία τους στην τεράστια aμερικανική ενδοχώρα.aμερικανική ενδοχώρα. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κύριους Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κύριους προορισμούς των Ελλήνων μεταναστών της εποχής προορισμούς των Ελλήνων μεταναστών της εποχής εκείνης: εκείνης: τις Δυτικές Πολιτείεςτις Δυτικές Πολιτείες, , τις τις βιομηχανικές πόλεις της Νέας Αγγλίαςβιομηχανικές πόλεις της Νέας Αγγλίας και και τις μεγάλες πόλεις του Βορρά, ειδικά στη τις μεγάλες πόλεις του Βορρά, ειδικά στη Νέα Υόρκη και το ΣικάγοΝέα Υόρκη και το Σικάγο..

• Η ζωή των Ελλήνων στις βιομηχανικές αυτές πόλεις ήταν Η ζωή των Ελλήνων στις βιομηχανικές αυτές πόλεις ήταν στερημένη. Μια και στερημένη. Μια και ο σκοπός τους ήταν να εξοικονομήσουν ο σκοπός τους ήταν να εξοικονομήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα για να τα στείλουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα για να τα στείλουν πίσω στην Ελλάδα, ζούσαν πολύ λιτά.πίσω στην Ελλάδα, ζούσαν πολύ λιτά. Ήταν συνηθισμένο Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο για έξι άτομα να νοικιάζουν ένα διαμέρισμα και να φαινόμενο για έξι άτομα να νοικιάζουν ένα διαμέρισμα και να μοιράζονται τα έξοδα, χωρίς σωστή διατροφή ή στοιχειώδεις μοιράζονται τα έξοδα, χωρίς σωστή διατροφή ή στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής. Γιαυτό και η φυματίωση ήταν πολύ κανόνες υγιεινής. Γιαυτό και η φυματίωση ήταν πολύ συνηθισμένη. συνηθισμένη. Τα πράγματα γίνονταν ακόμη χειρότερα, Τα πράγματα γίνονταν ακόμη χειρότερα, λόγω της δεδομένης εχθρικής υποδοχής που λόγω της δεδομένης εχθρικής υποδοχής που επιφύλασσαν στους Έλληνες μετανάστες, οι επιφύλασσαν στους Έλληνες μετανάστες, οι μετανάστες άλλων εθνικοτήτων ή και οι ίδιοι οι μετανάστες άλλων εθνικοτήτων ή και οι ίδιοι οι Αμερικανοί εργάτεςΑμερικανοί εργάτες

Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ • Η ζωή που περίμενε, στο νέο περιβάλλον Η ζωή που περίμενε, στο νέο περιβάλλον

τους μετανάστες, δεν έμοιαζε καθόλου μ΄ τους μετανάστες, δεν έμοιαζε καθόλου μ΄ αυτήν που περιγράφανε στους αγρότες αυτήν που περιγράφανε στους αγρότες στην Ελλάδα, οι πράκτορες των στην Ελλάδα, οι πράκτορες των ατμοπλοϊκών εταιρειών και των ατμοπλοϊκών εταιρειών και των εκμισθωτών εργασίας για τους τόπους εκμισθωτών εργασίας για τους τόπους δουλειάς στην Αμερική.δουλειάς στην Αμερική.

• Κα θώς πήγαιναν στην Αμερική με Κα θώς πήγαιναν στην Αμερική με πρόθεση να μείνουν προσωρινά, πολλοί πρόθεση να μείνουν προσωρινά, πολλοί αρνιόντουσαν να μάθουν την αγγλική αρνιόντουσαν να μάθουν την αγγλική γλώσσα και καθώς ήσαν και γλώσσα και καθώς ήσαν και ανειδίκευτοι, δεν τους απέμεινε παρά να ανειδίκευτοι, δεν τους απέμεινε παρά να δουλέψουν στα μεταλλεία ή στους δουλέψουν στα μεταλλεία ή στους σιδηροδρόμους ενώ πολλοί σιδηροδρόμους ενώ πολλοί εκδηλώνοντας το "επιχειρηματικό εκδηλώνοντας το "επιχειρηματικό δαιμόνιο του έλληνα", έστηναν δαιμόνιο του έλληνα", έστηναν καροτσάκια πουλώντας λαχανικά ή καροτσάκια πουλώντας λαχανικά ή φρούτα κ.λ.π. στους δρόμους. Σύμφωνα φρούτα κ.λ.π. στους δρόμους. Σύμφωνα με μια έκθεση το 1901 υπήρχαν 1500 με μια έκθεση το 1901 υπήρχαν 1500 περίπου πλανόδιοι πωλητές στη Νέα περίπου πλανόδιοι πωλητές στη Νέα Υόρκη.Υόρκη.  Οι συνθήκες της ζωής τους ήταν άθλιες.  Οι συνθήκες της ζωής τους ήταν άθλιες. Η φυματίωση εθέριζε. Υπέμεναν όμως τα Η φυματίωση εθέριζε. Υπέμεναν όμως τα πάντα προκειμένου να εξασφαλίσουν το πάντα προκειμένου να εξασφαλίσουν το γυρισμό τους στην πατρίδα, με κάποια γυρισμό τους στην πατρίδα, με κάποια άνεση και είναι γνωστό ότι πολλοί δεν άνεση και είναι γνωστό ότι πολλοί δεν γύρισαν πολύ πλουσιότεροι απ΄ ό,τι γύρισαν πολύ πλουσιότεροι απ΄ ό,τι έφυγαν.έφυγαν.

  Υπάρχει όμως και μια άλλη ακόμη Υπάρχει όμως και μια άλλη ακόμη χειρότερη πτυχή της ζωής στην Αμερική, χειρότερη πτυχή της ζωής στην Αμερική, αυτή των παρανόμων μεταναστών, που αυτή των παρανόμων μεταναστών, που έζησε και ο Ανδρέας Κορδοπάτης. έζησε και ο Ανδρέας Κορδοπάτης.

• Μετά δυόμισι χρόνια αγωνίας και τρόμου Μετά δυόμισι χρόνια αγωνίας και τρόμου από τα κυνηγητά των κλητήρων της από τα κυνηγητά των κλητήρων της μεταναστευτικής υπηρεσίας, μεταναστευτικής υπηρεσίας, δουλεύοντας σα ζώο κυνηγημένο, μια δουλεύοντας σα ζώο κυνηγημένο, μια στους σιδηροδρόμους και στους στους σιδηροδρόμους και στους φούρνους των ορυχείων, από το να φούρνους των ορυχείων, από το να μέρος στο άλλο οι αποστάσεις χιλιάδων μέρος στο άλλο οι αποστάσεις χιλιάδων μιλιών, πιάστηκε και στάλθηκε πίσω μιλιών, πιάστηκε και στάλθηκε πίσω στην Ελλάδα.....»στην Ελλάδα.....»

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΕΚΕΙΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΕΚΕΙ

• - Οι περισσότεροι αν όχι όλοι ήσαν - Οι περισσότεροι αν όχι όλοι ήσαν ανειδίκευτοι. ανειδίκευτοι.

• - Έκαναν τις πιο σκληρές δουλειές. - Έκαναν τις πιο σκληρές δουλειές.

• - Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.- Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

• - Δε γνώριζαν τη γλώσσα ούτε τη - Δε γνώριζαν τη γλώσσα ούτε τη νοοτροπία και τις συνήθειες των νοοτροπία και τις συνήθειες των Αμερικάνων. Αμερικάνων.

• - Ζούσαν με τη νοσταλγία. - Ζούσαν με τη νοσταλγία.

• - Πολύ συχνά γκετοποιούνταν. - Πολύ συχνά γκετοποιούνταν.

• - - NNομοθεσία της χώρας υποδοχής για την ομοθεσία της χώρας υποδοχής για την προστασία των μεταναστών. προστασία των μεταναστών.

• - Αντιρατσιστικοί νόμοι. - Αντιρατσιστικοί νόμοι.

Η ΞΕΝΙΤΙΑΗ ΞΕΝΙΤΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΜΕΝΗΤΡΑΓΟΥΔΙΣΜΕΝΗ• - «- «Μάνα, όπου με γέννησεςΜάνα, όπου με γέννησες»» ( ( Ζεμπέκικο του ΜάρκουΖεμπέκικο του Μάρκου, δίσκος του , δίσκος του

1965)1965)• - «- «Τα λιμάνιαΤα λιμάνια»» ( ( Τσιφτετέλι του ΤσιτσάνηΤσιφτετέλι του Τσιτσάνη, Δίσκος του 1960 ) , Δίσκος του 1960 ) • - «- «Φεύγω στα ξέναΦεύγω στα ξένα»» ( ( Τραγούδι άγνωστου συνθέτηΤραγούδι άγνωστου συνθέτη, 1960) , 1960) • - «- «Η ξενιτιάΗ ξενιτιά»» ( ( Ζεμπέκικο του ΚαλδάραΖεμπέκικο του Καλδάρα, δίσκος του 1947) , δίσκος του 1947) • - «- «Το τρένοΤο τρένο»» ( (Ζεμπέκικο του ΚαζαντζίδηΖεμπέκικο του Καζαντζίδη, δίσκος του 1964. Αυτό , δίσκος του 1964. Αυτό

το γλυκανάλατο τραγούδι είναι τυπικό δείγμα της το γλυκανάλατο τραγούδι είναι τυπικό δείγμα της βιομηχανοποιήσεως του ρεμπέτικου. Είναι χαρακτηριστικό το ότι βιομηχανοποιήσεως του ρεμπέτικου. Είναι χαρακτηριστικό το ότι μεταξύ μητέρας και αγαπημένης, προηγείται η πρώτη) .μεταξύ μητέρας και αγαπημένης, προηγείται η πρώτη) .

• - «- «Θα φύγω, θα φύγω !Θα φύγω, θα φύγω !»» ( ( Ζεμπέκικο του ΠαπαϊωάννουΖεμπέκικο του Παπαϊωάννου, δίσκος του , δίσκος του 1951) 1951)

• - «- «Το παράπονο του ξενιτεμένουΤο παράπονο του ξενιτεμένου»» ( (Βαρύ ζεμπέκικο του ΤσιτσάνηΒαρύ ζεμπέκικο του Τσιτσάνη, , δίσκος του 1948, με την Μπέλου. Υπάρχει και μεταγενέστερη δίσκος του 1948, με την Μπέλου. Υπάρχει και μεταγενέστερη εκτέλεση απ’ το συνθέτη (1970), με τίτλο «εκτέλεση απ’ το συνθέτη (1970), με τίτλο «Ο απόκληροςΟ απόκληρος»). »).

• - - «Στις φάμπρικες της ξενιτιάς»«Στις φάμπρικες της ξενιτιάς» • - - «Το όνειρο της αδερφής»«Το όνειρο της αδερφής» ( ( Ζεμπέκικο του ΤσιτσάνηΖεμπέκικο του Τσιτσάνη, δίσκος του , δίσκος του

1952) . 1952) . • - - «Σακραμέντο και Μπόστον»«Σακραμέντο και Μπόστον» (Αυτό το τραγούδι (Αυτό το τραγούδι

πρωτοδημοσίευσε ο Τάσος Σχορέλης, που καθορίζει το 1935 σαν πρωτοδημοσίευσε ο Τάσος Σχορέλης, που καθορίζει το 1935 σαν χρονολογία δημιουργίας του. Άγνωστο τι χορός είναι ). χρονολογία δημιουργίας του. Άγνωστο τι χορός είναι ).

• - - «Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι»«Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι» (Δίσκος του 1958. Στίχοι Βίρβου, (Δίσκος του 1958. Στίχοι Βίρβου, μουσική Δερβενιώτη) μουσική Δερβενιώτη)

• - - «Πρωτοχρονιά»«Πρωτοχρονιά» ( (Ζεμπέκικο στο όνομα του ΓαβαλάΖεμπέκικο στο όνομα του Γαβαλά. Δίσκος του . Δίσκος του 1932, με το Ρουκούνα. Πολλοί στίχοι προέρχονται από δημοτικά 1932, με το Ρουκούνα. Πολλοί στίχοι προέρχονται από δημοτικά και μουρμούρικα τραγούδια) . και μουρμούρικα τραγούδια) .

• - - «Έρημος στην ξενιτιά»«Έρημος στην ξενιτιά» ( (Τσιφτετέλι του Βαγγέλη ΣκουρτανιώτηΤσιφτετέλι του Βαγγέλη Σκουρτανιώτη. . Ειδική παραγγελία (με άφθονα ‘’αχ !’’) για τον Καζαντζίδη, που Ειδική παραγγελία (με άφθονα ‘’αχ !’’) για τον Καζαντζίδη, που τραγούδησε το σχετικό δίσκο γύρω στο 1959) . τραγούδησε το σχετικό δίσκο γύρω στο 1959) .

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

• - Αριστοφάνης, - Αριστοφάνης, «Όρνιθες»«Όρνιθες»• - - «Για τον όρο ‘’μετανάστες’’»,«Για τον όρο ‘’μετανάστες’’», Μπ. ΜπρεχτΜπ. Μπρεχτ• - - «Γλυκό του κουταλιού»,«Γλυκό του κουταλιού», Κ. Χαραλαμπίδης Κ. Χαραλαμπίδης• - - «Νοσταλγία»«Νοσταλγία» (Δημοτικό) (Δημοτικό)• - - «Ξενιτεμένο μου πουλί»«Ξενιτεμένο μου πουλί» (Δημοτικό) (Δημοτικό)• - - «Βαρύτερη η ξενιτιά»«Βαρύτερη η ξενιτιά» (Δημοτικό) (Δημοτικό)• - - «Ο ζωντανός ο χωρισμός»«Ο ζωντανός ο χωρισμός» (Δημοτικό) (Δημοτικό)• - - «Θέλω να πα στην ξενιτιά»«Θέλω να πα στην ξενιτιά» ( Δημοτικό) ( Δημοτικό)• - - «Πατρίδα»«Πατρίδα»,, Λορέντζος Μαβίλης Λορέντζος Μαβίλης• - - «Επιστροφή»«Επιστροφή»,, Δ. Χατζής, Δ. Χατζής, («Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην («Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην

έρημη χώρα»)έρημη χώρα»)• - Ομήρου , - Ομήρου , «Οδύσσεια»«Οδύσσεια», ραψ. ψ, ραψ. ψ• - - «Επιστροφή»«Επιστροφή»,, Νικηφόρος Βρεττάκος Νικηφόρος Βρεττάκος• - - «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου»«Ο γυρισμός του ξενιτεμένου»,, Γιώργος Σεφέρης Γιώργος Σεφέρης

• Ας δούμε κάποια βίντεο που Ας δούμε κάποια βίντεο που σχετίζονται με τη μετανάστευση.σχετίζονται με τη μετανάστευση.

• httphttp://://youtu.beyoutu.be/SxtsP9OsSrw/SxtsP9OsSrw

• httphttp://://youtu.beyoutu.be/O60ouPLx6_I/O60ouPLx6_I

• http://youtu.be/vXIygjH3ru4http://youtu.be/vXIygjH3ru4

• http://youtu.be/5KwkQjSk-bkhttp://youtu.be/5KwkQjSk-bk

• http://youtu.be/13cnY9RLnzQhttp://youtu.be/13cnY9RLnzQ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

• Δίνεται στους μαθητές φύλλο εργασίας με Δίνεται στους μαθητές φύλλο εργασίας με ερωτήσεις που αφορούν φράσεις, λέξεις, εικόνες ερωτήσεις που αφορούν φράσεις, λέξεις, εικόνες από όσα είδαν.από όσα είδαν.

• Επίσης υπάρχουν ερωτήσεις που συνδέουν τα Επίσης υπάρχουν ερωτήσεις που συνδέουν τα όσα αφορούν τη μετανάστευση στη Λογοτεχνία, όσα αφορούν τη μετανάστευση στη Λογοτεχνία, με γνώσεις τους στην Ιστορία , τη ζωγραφική ή με γνώσεις τους στην Ιστορία , τη ζωγραφική ή τη ζωολογία κ.λ.π. τη ζωολογία κ.λ.π.