၂၀၁၆

Photo: John Rae/UNOPS

ရလဒေကာငးမား ျဖစထြနးလာေစမည အေၾကာငးရငးမား

32

ကနးမာေရးတြင ရငးႏးျမပႏျခငးသည ကာကြယ၍ရေသာေရာဂါမား ျဖစပြားမႈက ေလာ႔ခႏငၿပး လ႔သကတမးက တးျမငလာေစကာ ျပညသလထမ ၎တ႔၏အခြငအေရးမားက အျပညအဝ အသးျပလာေစႏငမညျဖစသည။ ကမၻာအႏ႔႐ သကေသသာဓကမားအရလညး ကနးမာေရးက႑၌ ရငးႏးျမပႏမႈေကာငးမား ျပလပျခငးျဖင စးပြားေရး တးတကမႈက အေထာကအပျဖစေစေၾကာငး ေတြ႕႐ႏငပါသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင အေရးပါေသာစနေခၚမႈမားႏငအတ ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးစနစအတြက ရလာဒေကာငးမား ေမာလငႏငမည အေၾကာငးရငးမားကပါ ေတြ႕႐ခသည။ ကနးမာေရးအတြက ျပညသ႔ဘ႑ာေငြအသးျပမႈမာ သသသာသာ တးျမငလာခၿပး ႏငငေတာအစးရမ သာတညမ ကနးမာေရးလႊမးျခမႈရ႐ရန ေဆာင႐ြကသြားမညဟ ထပေလာငးအတညျပခသည။ အသစထတျပနေၾကျငာခေသာ အမးသားကနးမာေရးစမကနးသည ႏငငအတြငး႐ ျပညသမားအားလး ကနးမာေရးတးတကေကာငးမြနေစရနအတြက လမးျပေဖာေဆာငသြားမညျဖစသည။

3MDG ရနပေငြသည ျမနမာႏငငေတာအစးရႏင အျခားေသာမတဖကအဖြ႕မားျဖင အတပးေပါငးကာ အမးသား ကနးမာေရးစနစက အဆငတငး၌ ပမအားေကာငးလာေစၿပး ဆငးရႏြမးပါး၍ ထခကလြယေသာ ျပညသမားမ အရညအေသြးျပညမေသာ ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမားအား ပမ လကလမးမရယႏငေစရန ေဆာင႐ြကခသည။ 3MDG ရနပေငြသည မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင႔ ကေလးကနးမာေရး ျမႇငတငျခငး၊ အပခအငဗ၊ တဘႏင ငကဖားေရာဂါ တကဖကျခငး စသညလပငနးမားေဆာငရြကရာတြင တစႏငငလးအတငးအတာျဖင သသာထင႐ားၿပး အခနႏငတေျပးညျဖစေသာ အကးသကေရာကမႈမား ရ႐ခသည။ ျမနမာႏငငတစဝနးလးသ႔ ေရ႐ညထေရာကမႈ႐ၿပး တန႔ျပနမႈအားေကာငးသည ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈမား ေဆာငကဥးေပးႏငရနအတြက ကနးမာေရးစနစ ဖြ႕ၿဖးေရးကလညး အေထာကအပေပးခသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ရနပေငြပပးမႈျဖင လပေဆာငေနေသာ စမကနးမားသည အ႐နအဟနအျပညျဖင လညပတလက႐ခၿပး စမကနးရလာဒမားမ အညႊနးကနးအမားစမာလညး ဥးတညလာထားခကမားႏင ကကညလက (သ႔) ေကာလြနလက႐ပါသည။

ရနပေငြစတငသညအခနမစ၍ (၂၀၁၂ ခႏစ - ၂၀၁၆ ခႏစ) -

၁။ နဒါနး

Nay Pyi Taw

Ayeyarwady

Yangon

Mandalay

Magway

Bago

Mon

Tanintharyi

Kayin

Kayah

Shan

Kachin

Sagaing

Chin

Rakhine

3MDG မ ပ႔ပးေဆာင႐ြကေနေသာ ကနးမာေရး ေစာင႔ေ႐ာကမႈလပငနးမား၏ လႊမးၿခမႈ

မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင႔ ကေလးကနးမာေရး

တဘေရာဂါ (ကြငးဆငး႐ာေဖြျခငး၊ ေဆးယဥပါးတဘ)

အတခအငဗ (မးယစေဆးဝါး သးစြသမားအၾကား ေဘးဥပါဒ ေလာ႔ခေရးႏင႔ အတခအငဗ ကာကြယေရး)

ငကဖားေရာဂါ

COLLECTIVE VOICES (စစညးထားေသာ အသမား)

တစခထကပေသာ လပငနးမား ေဆာင႐ြကလက႐ေသာ ၿမ႕နယမားက အစကမားျဖင႔ ျပသထားပါသည။

ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာန ႏင UNICEF တ႔ျဖင ပးေပါငး၍ အေအးထနးစနစအား ပမ အားေကာငး လာေစျခငးျဖင Pneumococcal ကာကြယေဆး စတငထးႏႏငရန လပေဆာငလကရသည။

အေအးခနး ထနးခပေရးစနစ

ၿမ႕နယ ၃၂၁ ၿမ႕နယ

တဘေရာဂါ ကြငးဆငး႐ာေဖြေရးလပငနး မားက ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာန၊ အမးသားတဘေရာဂါ တကဖကေရး စမခကမ အေကာင အထညေဖာ ေဆာင႐ြကလက႐သည။

ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာနႏင Jhpiego တ႔မ ပးေပါငး ေဆာင႐ြကသည သားဖြားပညာေရးႏင ေလကငသငၾကားမႈ အဆငျမႇငတငေရး စမကနးမ ပပးေပးလက႐သည။

သားဖြားသငတနးေကာငး ၂၂ ေကာငးႏင အမးသမး ကနးမာေရးဆရာမသငတနးေကာငး ၁ ေကာငး

ေဝးလေခါငဖားေသာေဒသမား႐ ဆငးရႏြမးပါးၿပး ထခကလြယေသာ ျပညသမားအား ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈမား ေပးႏငရနအတြက တညေဆာကလက႐ပါသည။

ကနးမာေရးဌာန ၈၂ ခ

ကနးမာေရးႏငအားကစားဝနႀကး ဌာန၏ ဗဟ၊ ျပညနယ/တငးေဒသႀကးႏင ၿမ႕နယအဆင အသးသး႐ ဝနထမး မားအား World Bank ႏင ပးေပါငး၍ သငတနးေပးေနပါသည။

ျပညသ႔ဘ႑ာ စမခန႔ခြမႈ

ဤေျမပတြင ျပသထားေသာ လပငနးမားအျပင 3MDGသည ႏငငတစဝနး႐ ေအာကပါစမခကလပငနးမားကလညး ပပးေပးလက႐ပါသည။

တစႏငငလး လႊမးၿခ ေဆာင႐ြကေနေသာ လပငနးမား

၂၀၁၆ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ

သားဆကျခားပစၥညးမား ဝယယျဖညတငးျခငးႏင တစႏငငလး အတငးအတာျဖင ျဖန႔ေဝျခငးတ႔က PSI ႏင ပးေပါငးကာ ေဆာင႐ြကလက႐သည။

ေထာကပပစၥညး ျဖညတငးျခငး

ေထာကပမႈလမးေၾကာငးစမခန႔ခြေရး

အေရးပါေသာေဆးဝါးမားႏငေဆးဝါးပစၥညးမားအား လအပသည အခနတငး ရ႐ႏငေစရန ကည ေဆာင႐ြကေပးလက ႐ပါသည။

အမးသား ကနးမာေရးသတငးအခကအလက စနစမား

ခ႐ငအေျချပ ကနးမာေရး သတငး အခကအလကစနစ ၂ (DHIS 2)၊ ေဆးယဥပါးတဘေရာဂါလနာဆငရာ အခကအလက စမခန႔ခြမႈစနစ တညေဆာကျခငး (MDR-TB patient management system)၊ ကနးမာေရး သတငးအခကအလကစနစဆငရာ မဟာဗဟာ ေရးဆြျခငး။

i

၂။ လႊမးၿခမႈျပ ေျမပ

၁၅၀,၀၀၀၄၅,၀၀၀

၂၂၀,၀၀၀၃၆ သနး၂ သနး

၃၉,၀၀၀

၈၆,၀၀၀၇၇,၅၀၀

၃,၆၀၀

ကြမးကငေသာ ေစာင႔ေ႐ာကမႈ ရ႐ခ႔သည ကယဝနေဆာင အမးသမးမား

အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငး ေပးႏငခ႔သည ကယဝနေဆာင အမးသမးမား

Penta ကာကြယေဆး သးႀကမ ထးႏေပးႏငခ႔ေသာ ကေလးငယမား

မးယစေဆး ထးသြငးသးစြသမားထ ျဖန႔ေဝေပးႏငခ႔ေသာ ေဆးထးအပ/ျပြန အေရအတြက

ငကဖားေရာဂါ စစေဆးေပးႏငမႈ အႀကမအေရအတြက

တဘေရာဂါ ေဖာထတေတြ႕႐ၿပး အသေပးႏငခ႔သ ဥးေရ (တဘ အမးအစားအားလး)

တဘေရာဂါ စစေဆးရန ညႊနးပ႔လႊေျပာငး ေပးႏငခ႔ေသာ လထကနးမာေရး လပသားမားႏင႔ ေစတနာ႔ ဝနထမးမား

အာဟာရျပညဝေစရန အဏအာဟာရ ျဖညစြကမႈန႔မား ရ႐ခ႔ေသာ ကေလးငယ အေရအတြက

တေျပးည စသတမတထားေသာ စာရငးစာအပအား အသးျပ၍ လစဥ သးစြမႈ အစရငခစာမား တငျပေပးခ႔ေသာ ဧရာဝတ၊ ပခးႏင မေကြးတငးေဒသႀကးတ႔႐ ကနးမာေရးဌာနမား

54

၃။ ခဥးကပမႈနညးလမး3MDG ၏ ခဥးကပမႈနညးလမးသည သာတညမ႐မႈက ေဖာေဆာငေပးရန၊ ကနးမာေရးစနစမားက အားျဖညေပးရနႏင အဓကကေသာ ဝနေဆာငမႈမားက ေဆာငကဥးေပးရန ရည႐ြယပါသည။ ယငးသည အမးသားကနးမာေရးစမကနး (၂၀၁၇ - ၂၀၂၁) တြင ျပဌာနးထားေသာ ကနးမာေရးႏငအားကစားဝနႀကးဌာန၏ ဥးစားေပးလပငနးစဥမား ႏငလညး ကကညလက႐ပါသည။ အဆပါစမကနးသည အားလးပါဝငႏငေစကာ ဆငးရႏြမးပါးသမားက ဥးစားေပးထားၿပး အေျခခကနးမာေရးဝနေဆာငမႈ လပငနးမားအား အခတဆးေသာသမားအပါအဝင ျပညသမားအားလးမ လကလမးမရယႏငေစရန ေဆာင႐ြကသြားမညျဖစသည။

3MDG သည ျပညသလထ၏ လအပခကမားက နားလညၿပး ၎တ႔၏ အသမားက နားေထာငျခငးျဖင လထအား ဗဟျပေသာ အခြင႔အေရးမားက အေျခခထားသည ခဥးကပမႈနညးလမးႏငအည လပေဆာငလက႐သည။ ယငးခဥးကပနညးသည တာဝနခယမႈ၊ မတမႈ၊ အားလးကပါဝငေစမႈႏင ‘မမေၾကာင ျပနာ မျဖစပြားေစေရး’ ဟေသာ မေလးရပအေပၚတြင အေျခခထားသည။ အမးသမးမားႏင ကေလးငယမား၊ အပခအငဗပးျဖင အသက႐ငေနထငသမားႏင ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင ေနထငသမား အပါအဝင ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမားအား လကလမးမမေသာ (သ႔) ေငြေၾကးမတတႏငေသာ သမားထသ႔ အရငးအျမစမား ျဖန႔ေဝေပးရာ၌ ရနပေငြ၏ ဘ႑ာေငြအသးျပမႈဆငရာ ဆးျဖတခကမားခမတရာတြင ထအေျခခမေလးရပအေပၚတြင မတည၍ စဥးစားဆးျဖတသည။ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားသည သကေသအေထာကအထားမားအေပၚတြင အေျချပထားၿပး အရညအေသြးႏင တနဖးေငြေၾကးမတမႈ မကလညး ထညသြငးလပေဆာငလက႐သည။

တာဝနခယမႈ၊ မတမႈ၊ အားလးကပါဝငေစမႈ

တာဝနခယမႈဆသညမာ လထမ ပးေပါငးပါဝငျခငးႏင အႀကျပခကေပးျခငးမတဆင ကနးမာေရးဆငရာ တာဝနခယမႈ ျဖစေပၚလာေစျခငးျဖစသည။ ကနးမာေရးက႑တြင ပမမတမႈ႐ေစရနအတြက ကား/မျဖစတညမႈ၊ လငပငးဆငရာ ဝေသသလကၡဏာ စသညတ႔ မညသ႔ပင႐ေစကာမ လတငးသည ၎တ႔လအပေနေသာ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားက ရယႏငရန လပါသည။ ထ႔ေၾကာင လအပခကမားသည ကြျပားျခားနားမႈရႏငေၾကာငးက နားလညေစရန၊ အေရးပါေသာ ဝနေဆာငမႈမားအား လကလမးမရယႏငမႈ တးျမငလာေစရနႏင အမးသမးမား၏ ကယစားျပႏငမႈႏင အသမားအား ျမႇငတငရန စသညလပငနးမားအား 3MDG မ ပပးေပးလက႐ပါသည။

3MDG သည ဝနေဆာငမႈမားေပးရာတြင ထခကလြယသညဟ သတမတထားေသာ လအပစမားအားလး ပါဝငလာႏင ေစရန အဓကထားေဆာငရြကသည။ အမးသမးမားႏင ကေလးငယမား၊ မသနစြမးသမား၊ အပခအငဗပးျဖင႔ အသကရင ေနထငသမားႏင အႏရာယကေရာကႏငေခ အမားဆးရသမား (ဥပမာ - မးယစေဆးဝါး ထးသြငးသးစြသမား) အပါအဝင

မတကြျပားေသာ လအပစမား ပါဝငလာေအာင ေဆာငရြကႏငရနအတြက မတဖကအဖြ႕အစညးမားအား သငတနးမား ပ႔ခေပးခသည။

ဥပမာအားျဖငဆေသာ လငးလကအနာဂတအဖြ႕သည ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားမားႏင ပးေပါငးညႇႏႈငးကာ ၎တ႔အား ကာကြယေဆးထးျခငးႏင မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင႔ ကေလးကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား ရ႐ေစရန ေဆာင႐ြကေပးခသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင အေျခခ ကနးမာေရးဝနထမးမားႏင အတပးေပါငးကာ ကြငးဆငးေဆာင႐ြက၍ ဝနေဆာငမႈမားေပးခၿပး ထသ႔ကြငးဆငးေဆာငရြကခနတြင ကနးမာေရးပညာေပး အစအစဥမားႏင တစဥးခငး ႏစသမေဆြးေႏြးျခငးမားကလညး ျပလပေပးခသည။

အားလးပါဝငေစျခငးဟဆရာ၌ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားက လကလမးမရယရာတြင ဘာသာစကားအဟန႔အတားမား ရမေနေစရန ေဆာင႐ြကျခငးလညး ပါဝငသည။ ေဒသတြငး ရ႐ႏငေသာ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားအေၾကာငးက ပမသျမငလာေစရန၊ ကနးမာေရးပညာေပးအစအစဥမားက နားလညသေဘာေပါကေစရနႏင လထမ ကနးမာေရး ဝနထမးမားႏင ဆကသြယေျပာဆရာတြင အကအညေပးႏငရနအတြက 3MDG ၏ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ေဒသခ ဝနထမးမားက ခန႔အပထား႐ပါသည။

‘မမေၾကာင႔ ျပနာ မျဖစပြားေစေရး’ - ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင လပငနးေဆာင႐ြကျခငး

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ေဆာင႐ြကေနမႈသည ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာန၊ ေဒသခ အာဏာပငအဖြ႕မားႏင တငးရငးသားကနးမာေရး အဖြ႕အစညးမားအၾကား ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈႏင ဆကသြယေျပာဆမႈမားက တးျမင လာေစခပါသည။ ဝနႀကးဌာနသည အဆပါအဖြ႕အစညးမားအား အသအမတျပ၍ ခတဆကေဆာင႐ြကရန စတအားထကသနလက႐ျခငးေၾကာင အနာဂတကာလတြင ထေရာကၿပး ေဒသအေျခအေနႏင ကကညေသာ ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈ အစအစဥမားက လပေဆာငႏငလမမညဟ ေမာလငႏငပါသည။

3MDG ၏ ရနပေငြပပးမႈရ႐ထားေသာ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာန၊ ေဒသခ အာဏာပငမား၊ တငးရငးသား ကနးမာေရးအဖြ႕အစညးမားႏင အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမား အစ႐သကသ႔ေသာ ကနးမာေရးက႑တြင အဓက ပတသကဆကႏြယေနသမားအၾကား ညႏႈငးေဆာင႐ြကမႈက ပပးေပးလက႐ပါသည။ ၎တ႔သည ေနရာေဒသ အေတာမားမားတြင ကနးမာေရးက႑၌ လတငးပါဝငလာေအာင စညး႐း စြမးေဆာင ႏငခၾကပါသည။

3MDG ႏင မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ကနးမာေရးက႑တြင အဓက ပတသကဆကႏြယေနသမားႏင အတပးေပါငး၍ သြားလာရခကခေသာ ေဒသမားႏင ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားသ႔ ဝနေဆာငမႈမား တးခ႕ေပးရာတြင ၎တ႔၏ အခနးက႑က အသအမတ ျပလာႏငေစရနအတြက ၎တ႔၏ အဖြ႕အစညးဆငရာ စြမးေဆာငရည ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတြင ပပးေပးျခငးႏင ကနးမာေရးဆငရာ အေရးေပၚ အေျခအေနမားတြင အခနမ ညႊနးပ႔လႊေျပာငးမႈ ျပလပႏငေစျခငးျဖင ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမား ေပးရာတြင ပပးေပးလက႐သည။

3MDG ၏ ပပးမႈျဖင ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင စမခကမား အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရာ၌ ပဋပကၡဆငရာ ကငတြယေျဖ႐ငးမႈ မဟာဗဟာအတငး လကနာလပေဆာငလက႐သည။ ထမဟာဗဟာသည ပဋပကၡ ကငတြယေျဖ႐ငးရန မမားအပါအဝင ‘မမေၾကာင႔ ျပနာ မျဖစပြားေစေရး’ ဆငရာ ႏငငတကာမ အေကာငးဆး အေလအကငမားႏငအည ေရးဆြျပစထားၿပး ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင လကနာကငသးရနအတြက ႐ငးလငးေသာ မဟာဗဟာတစချဖစသည။

ရနပေငြအေျခအေန

ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးက႑အတြက ပပးလက႐ေသာ ျပငပအကအညမားအနက 3MDGသည အႀကးဆးအေထာကအပေပးသည ရနပေငြတစရပျဖစၿပး အလ႐ငႏငင ၇ ႏငငျဖစေသာ ၾသစေၾတးလ၊ ဒနးမတ၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ဆြဒင၊ ဆြစဇာလန၊ ၿဗတနႏင အေမရကနျပညေထာငစ စသညႏငငမားထမ ရနပေငြမားမတညကာ ၂၀၁၂ ခႏစမ ၂၀၁၇ ခႏစအထ အေမရကနေဒၚလာ ၂၈၄ သနးခန႔ ေထာကပေပးလက႐သည။ အဓကအလ႐ငမားအား စစညးကာ ရနပေငြတစခတညးအျဖစ ထား႐ျခငးျဖင 3MDG သည အစးရ၏ ဥးစားေပးလပငနးမားတြင ပမထေရာကေသာ၊ကယျပန႔ေသာ၊ အႏရာယကေရာကႏငမႈေလာနညးေသာ၊ ပးေပါငးညႏႈငးထားၿပးျဖစေသာ ေထာကပမႈမား ေပးႏငပါသည။ ဤရနပေငြအား ကလသမဂၢ စမကနးဝနေဆာငမႈရး (UNOPS) မ စမခန႔ခြေနပါသည။

ခငးျပညနယမ ေဒၚမနားကးပငသည ၄ငး ကေလးမးဖြားစဥ အေရးေပၚအေျခအေနႏင႔ ႀကေတြ႕ခ႔ရၿပး 3MDG ၏ ေထာကပ႔မႈျဖင႔ ေဆး႐သ႔ အခနမ ေရာက႐ခ႔ၿပး အႏရာယကငးကငး ေမြးဖြားႏငခ႔ပါသည။

Photo: John Rae/UNOPS

76

ေကာငးမြနေသာအပခပမႈႏင ဥးေဆာငဥးရြကျပမႈ 3MDG သည အမးသား ကနးမာေရး စမကနး ေရးဆြျခငးႏင ထတျပနေၾကျငာျခငးႏင ၎စမကနး အေကာငအထညေဖာျခငးအား ေစာငၾကပၾကည႐ႈေရးအဖြ႕ ဖြ႕စညးျခငးတ႔တြင ပပးကညခပါသည။

ကနးမာေရးက႑အတြက လ႕စြမးအားအရငးအျမစ 3MDG မ အေထာကအပေပးလက႐ေသာ ၿမ႕နယမားတြင ဆရာဝနမား၊ သနာျပမား၊ သားဖြားဆရာမမား စစေပါငး ၁,၉၈၅ ဥးသည ကေလးမးဖြားျခငး ႏင အေရးေပၚ သားဖြားျပစေစာငေ႐ာကျခငး အပါအဝင မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင႔ ကေလးကနးမာေရးဆငရာ သငတနးအား အနညးဆး တစႀကမ ပါဝငတကေရာကခပါသည။ (အရညအခငးျပညမေသာ အေျခခ ကနးမာေရး ဝနထမး စစေပါငး၏ ၆၂%)

၂၀၁၆ ခႏစတြငေထာကပမႈလမးေၾကာငး3MDG မ အေထာကအပေပးလက႐ေသာ ၿမ႕နယမားအနက ၈၀% တြင ေကာငးစြာ လညပတေနေသာ အေအးထနး ပစၥညးကရယာမားႏင လေလာကေသာ သေလာငမႈေနရာတ႔ ရသည။ (လာထားခက ၆၀% ႏင ႏႈငးယဥပါက)

i အေထာကအထားအေျချပစနစ တညေဆာကျခငး 3MDG ၏ ပပးမႈျဖင ကနးမာေရးသတငးအခကအလက စမခန႔ခြမႈ စနစမာ သသာထငရားစြာ တးတကလာခၿပး တငးတာမႈျပလပႏငမည နညးလမးႏစသြယလညး ထြက႐လာခသည။ ၎တ႔မာ အလကထေရာနစ ခ႐ငအေျချပ ကနးမာေရးသတငးအခကအလကစနစ ၂ (DHIS 2) ႏင ေစတနာဝနထမး မတတမးေကာကယျခငး စနစ (Volunteer Recording System) တ႕ျဖစသည။

အေျခခအေဆာကအအေကးလကကနးမာေရး ဌာန ႏင ဌာနခြေပါငး ၄၄ ခအား ေဆာကလပခပါသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေဆာကလပ ၿပးစး ခေသာ ကနးမာေရးဌာနမား အပါအဝင ကနးမာေရးဌာန ၆၁ ခအား ကနးမာေရးႏင အားကစား ဝနႀကးဌာနထသ႔ လႊေျပာငးေပးအပခၿပး ၎ဌာနမားမ လဥးေရ ၃၆၅,၀၀၀ အား လႊမးၿခႏငခပါသည။ ၂၀၁၈ ႏစဥးပငးတြင ကနးမာေရးဌာန ၈၂ ခ ေဆာကလပၿပးစးမညျဖစသည။ (တဘေရာဂါဆငရာ အေျခခအေဆာကအအအား ဇယားတြင ၾကညပါ။ သားဖြားသငတနးေကာငးမား အဆငျမႇငတငျခငးက ကနးမာေရးက႑အတြက လ႕စြမးအား အရငးအျမစ ဇယားတြင ၾကညပါ။)

ပခးတငး ေဒသႀကး ျပညၿမ႕၊ သားဖြားသငတနးေကာငး႐ သငတနးသမား စာေလ႔လာ

ေနသညက ေတြ႕ရစဥ။

၄။ သာတညမမႈ႐ေစရန ေဖာေဆာငျခငးျမနမာႏငင၏ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒတြင ႏငငသားတငး “ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈ ရပငခြင” ႐ရမညဟ ေဖာျပထားသည။ ဤအခကသည ေမြးဖြားရာေဒသ၊ ကား/မ ျဖစတညမႈ၊ လမးစ၊ ေငြေၾကးပငဆငမႈ စသညတ႔ မညသ႔ပငျဖစေစကာမ အကးဝငသည။ ဤအခကအား ကနးမာေရးအရ သာတညမမႈ႐ေစရန ေဆာင႐ြကျခငးမတဆင အေကာငအထညေဖာႏငမညျဖစၿပး လပဂၢလတစဥးခငးစသည ကနးမာေသာ ဘဝက ပငဆငႏငရနအတြက မတေသာ အခြငအလမးရ႐ေစရန လပေဆာငရမညျဖစသည။ ကနးမာေရးအရ သာတညမမႈ႐ေစရန အဓကထား လပေဆာငျခငးသည ထခကအလြယဆး၊ အလမးအေဝးဆး ႏင ပနးကြယမႈအမားဆး လအပစမားထသ႔ ေရာက႐ရန အားထတရာတြင အေထာကအကျဖစေစသည။

အစးရမ လကလမးမမႏငေသာ ေနရာေဒသမား႐ လထမာ အမားအားျဖင လအပခကအ႐ဆးသမား ျဖစသည။ 3MDG သည ကနးမာေရးအရ သာတညမမႈ႐ေစရန ေဖာေဆာငရာတြင တကေသာ အခနးက႑မ ပါဝငေဆာင႐ြကလက႐သည။ အေၾကာငးမာ 3MDG သည ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား ေပးရာတြင စနေခၚမႈအေနျဖင ႀကေတြရေလ႐ေသာ လစဟာမႈမားက ျဖညဆညးေပးျခငးႏင ကနးမာေရးစနစအား အမနတကယ သာတညမ႐ေစရန ပပးေပးျခငးျဖင ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာန၏ အားစကထတမႈမားတြင ကညအားျဖညလက႐ေသာေၾကာင ျဖစသည။

ဆလသညမာ 3MDG သည ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးဆငရာ တန႔ျပနေဆာင႐ြကမႈ လပငနးမားတြင ႐ႈပေထြးမႈအမားဆးျဖစေသာ ကစၥရပအခ႕က လပေဆာငလကရၿပး ယငးတ႔မာ - ေဝးလေခါငဖားေသာ ေဒသမားတြင ကနးမာေရး ေစာင႔ေ႐ာကမႈမား တးျမင႔ေဆာင႐ြကျခငး၊ ထခကလြယေသာ၊ ျပစမႈကးလြနသအျဖစ သတမတခထားရေသာ၊ ခြျခားဆကဆခေနရေသာ လအပစမားႏင အတလပကငျခငး (ဥပမာ - မးယစေဆးဝါး စြေနေသာသမား)၊ ဆငးရႏြမးပါးၿပး လမႈအသငးအဝငးမ ေဘးဖယခထားရသမားအေပၚ အကးသကေရာကမႈ႐ေစမည ကနးမာေရးကစၥရပမားအား ကငတြယေျဖ႐ငးျခငးႏင ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင လပငနးေဆာင႐ြကျခငး တ႔ျဖစသည။

၄-၁။ ပ၍ခငမာေသာ ကနးမာေရး စနစတစခ

လပဂၢလတငး၏ ကနးမာေရး လအပခကမား ျပညဝေစရနႏင ရ႐ထားေသာ ေအာငျမငမႈမား ေရ႐ညတညတေစရနအတြက တန႔ျပနမႈအားေကာငးေသာ၊ လကေလာညေထြရေသာ၊ ျပညသလထက ဗဟျပေသာ ကနးမာေရးစနစ တစချဖစရန အေရးႀကးပါသည။

ျမနမာႏငငတြင ပ၍ခငမာေသာ ကနးမာေရး စနစတစခ တညေဆာကႏငရနအလ႔ငာ 3MDG သည ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာနအား နညးပညာဆငရာ စြမးေဆာငရည ပမအားေကာငးလာေစရန၊ ပမထေရာကမႈ႐ေစရနအတြက ခဥးကပမႈ နညးလမးမား တးတကေကာငးမြနလာေစရနႏင စြမးေဆာငႏငခြင႔႐ေသာ ပတဝနးကငတစခ တညေဆာကႏငရန

ပပးေပးလက႐ပါသည။ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားမာ ဗဟ၊ ျပညနယ/တငး ႏင ၿမ႕နယအဆင အသးသးတ႔အား ဥးတညလက ႐ၿပး အေျခခအေဆာကအအ၊ ေထာကပမႈလမးေၾကာငး (Supply Chain)၊ လ႕စြမးအား အရငးအျမစ၊ ဘ႑ာေငြေထာကပမႈ၊ အပခပမႈႏင အေထာကအထား အေျချပေသာ မဝါဒ ခမတျခငး စသညတ႔အေပၚ အဓကထား လပေဆာငလက႐သည။ 3MDG သည အစးရမ လကလမးမ ေရာကရႏငေခ မ႐ေသာ ေဒသမားတြင ပမခငမာေသာ စနစမား တညေထာငႏငရနအတြက တငးရငးသား ကနးမာေရး အဖြ႕အစညးမား၊ ေဒသခ အာဏာပင အဖြ႕မားႏင အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမားအား ကညေထာကပလက႐သည။

တဘေရာဂါဆငရာ အဓကကေသာ အေျခခအေဆာကအအ၂၀၁၆ ခႏစတြင အထပ ၄ ထပ ပါဝငေသာ ရနကနတငးေဒသႀကး တဘေရာဂါ ျပငပလနာဌာန (OPD) က စတင ေဆာကလပခပါသည။ ယငးအေဆာကအအသည ဓာတခြခနး၊ ေဆးေပးခနး၊ ဓာတမနခနး၊ ႏစသမေဆြးေႏြးျခငး ျပလပရန အခနးႏင အေရးေပၚခနးမား ပါဝငၿပး တဘေရာဂါ စမးသပစစေဆးျခငးႏင ကသမႈေပးျခငးတ႔က တစေနရာတညးတြင ျပလပႏငမည ဝနေဆာငမႈ ဌာနတစချဖစပါသည။ အလားတ ျပငပလနာဌာန တစခကလညး မႏေလးတငးေဒသႀကးတြင တညေဆာကလက႐ပါသည။

UNOPS အေျခခအေဆာကအအ တညေဆာကေရးဌာနမ အေကာငအထညေဖာ တညေဆာကလက႐ေသာ အဆပါ အေမရကနေဒၚလာ ၃.၁ သနး႐ 3MDG ၏ စမခကမပင အျခားေသာ ကနးမာေရးအေဆာကအအ ႏစခကလညး ေဆာကလပလက ႐ပါသည။ ၎တ႔မာ မႏေလးတငး႐ ပသမႀကး တဘေဆး႐တြင လနာေစာင နားေနေဆာငမား ေဆာကလပျခငးႏင ရနကနတငးတြင အထပ ၂ ထပပါေသာ ဇဝလၿခမႈ အဆင (၃) အမးသားတဘေရာဂါ မျငမးျပဓာတခြဌာန ေဆာကလပျခငး တ႔ျဖစသည။ ယငးဓာတခြဌာနသည ေမာလကးအဆင ဓာတခြစစေဆးျခငးႏင ေဆးအာနသင သကေရာကမႈက စစေဆးျခငးတ႔အပါအဝင တဘေဆးယဥပါးမႈ ႐/မ႐က စစေဆးအတညျပေပးႏငမည ျဖစသည။ ကနးမာေရး အေဆာကအအ အားလး၏ တညေနရာအား လဥးေရဆငရာ အခကအလကမား၊ ေရာဂါျဖစပြားမႈႏႈနးႏင လအပခကမား အေပၚတြင အေျခခ၍ ေ႐ြးခယချခငး ျဖစသည။

98

ကနးမာေရးက႑အတြက လ႕စြမးအားအရငးအျမစ လ႕စြမးအားအရငးအျမစမား ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေစေရးသည အမးသားကနးမာေရးစမကနး (၂၀၁၇ - ၂၀၂၁) ၏ အဓကကေသာ ရညမနးခက တစရပျဖစၿပး 3MDG သည အစးရ ႏင မတဖကအဖြ႕အစညးမားႏင႔အတ ပးေပါငး၍ ထအခနးက႑အား ဆကလကလပေဆာငသြားမည ျဖစသည။ ဥပမာအားျဖင - Jhpiego ႏင 3MDG သည ျမနမာႏငင႐ သားဖြားသငတနးေကာငးမား အားလး (၂၂ ေကာငး)ႏင အမးသမး ကနးမာေရးဆရာမ သငတနးေကာငး တစေကာငးတြင ကြမးကငမႈဆငရာ လကေတြ႕ခနးမား ထညသြငးကာ သားဖြားဆရာမမားအား ေလကငသငၾကားပ နညးစနစမားက ေျပာငးလႏငရန ကညပပးေပးခသည။ ထ႔ျပင Jhpiego သည သငၾကားေရး စႏႈနးမား တေျပးညျဖစေရးႏင သငတနးေကာငးမားအား တရားဝငအသအမတျပေရး တ႔က ေထာကပေပးႏငမည ဥပေဒျပေရးမေဘာငအား ေဖာေဆာငေပးျခငးႏင ကၽြမးကငမႈအေျချပေသာ မြမးမသငတနးမားအတြက မဟာဗဟာ ေရးဆြျပငဆငျခငး တ႔အားလညး ေဆာင႐ြကခပါသည။ ကသမႈဆငရာ စခနစႏႈနးမား တေျပးညသတမတျခငး၊ ထေရာကစြာ သငၾကားျပသျခငးႏင လပငနးစြမးေဆာငႏငမႈအား အကျဖတရာ၌ ကြမးကငမႈ႐ျခငး စသညတ႔ျဖင နညးျပဆရာ/ဆရာမမား၏ စြမးေဆာငရညက ျမႇငတငလက႐သည။ ကနးမာေရးက႑႐ လပသားအငအား တစရပလးအား စမခန႔ခြမႈ တးတကေကာငးမြနေစရန ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာနႏငအတ စမခက အသစတစခအား ေရးဆြျပငဆငလက႐ပါသည။

ျပညသ႔ဘ႑ာ စမခန႔ခြမႈ

ျပညသ႔ဘ႑ာ စမခန႔ခြမႈတြင ဘ႑ာေငြျပငဆငျခငး၊ စမကနးေရးဆြျခငး၊ အစရငခတငျပျခငး ႏင ေစာငၾကညၾကပမတျခငး တ႔အပါအဝင ဘ႑ာေငြ စမခန႔ခြမႈႏင သကဆငေသာ ႏငင၏ ျဖစစဥမားအားလး ပါဝငပါသည။ ေကာငးမြနၿပး ေရ႐ည တညတမည အပခပမႈ ရ႐ရန၊ မဝါဒဆငရာ ရညရြယခကမား ေအာငျမငစြာ လပေဆာငႏငရန ႏင အရညအေသြး ျပညမေသာ ဝနေဆာငမႈမား ေပးႏငရနအတြက ႀကခငအားေကာငးေသာ စနစတစခ မ႐မျဖစလအပပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ တေလာကလးတြင 3MDG သည World Bank ႏင အတပးေပါငး၍ ဗဟ၊ ျပညနယ/တငး ႏင ၿမ႕နယအဆင အသးသးတြင ျပညသ႔ဘ႑ာေငြ စမခန႔ခြမႈ စနစ ပမအားေကာငးလာေစရန ေဆာင႐ြကခပါသည။

ကနးမာေရးဆငရာ ဘ႑ာေရးက႑ - ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈေပးသအား ေငြေပးေခမႈမားPopulation Services International (PSI) Myanmar သည ပဏာမ ကနးမာေရး ေစာင႔ေရာကမႈ အေျခခလပငနးမား လပေဆာငရာတြင ပဂၢလက အေထြေထြေရာဂါက ဆရာဝနမား၏ စြမးေဆာငရညက ေဖာထတျပသႏငရနအတြက အစးရ၏ ေထာကခခကရ႐ထားေသာ စမခကတစခအား ေ႐႕ေျပးစမးသပ ေဆာင႐ြကေနပါသည။ ထစမခကအား 3MDG ႏင အျခားေသာအလ႐ငမားမ ပပးထားၿပး အမးသား ကနးမာေရး စမကနးအတြက အဓကကေသာ ေလလာမႈ တစချဖစသည။ အေၾကာငးမာ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားက ဗဟာေျမာက ဝယယျခငးဆငရာ ကြျပားေသာ နညးလမးတစခအား စမးသပအသးျပျခငးမ ေတြ႕႐ခကမားသည အစးရ၏ ေရ႐ညေဆာငရြကသြားမည သာတညမ ကနးမာေရး လႊမးျခမႈ စမခကအတြက အေထာကအကျဖစေစေသာ အခကအလကမား ျဖစႏငပါသည။

၎ေ႐႕ေျပး စမခကသည ဝနေဆာငမႈအတြက အခေၾကးေငြ ေပးေခမႈမားအစား လးေပါငးပမာဏ ႀကတငေငြေပးေချခငး (Capitation payments) ႏင စြမးေဆာငရညအေျချပ ဆေငြခးျမႇငျခငး (pay-for-performance bonus) တ႔က အေကာငအထညေဖာ လပေဆာငသြားမညျဖစသည။ ဆလသညမာ ဆရာဝနမားအား ၎တ႔တာဝနယထားေသာ လပဂၢလ တစဥးခငးစက (ကနးမာေရးေစာင႔ေ႐ာကမႈ လာေရာက ခယသညျဖစေစ၊ မခယသညျဖစေစ) အေျခခ ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား ေပးရနအတြက သတမတထားေသာ ေငြပမာဏတစခအား ၾကတငေပးေခထားျခငး ျဖစသည။ ဤနညးလမးသည ဝငေငြနညးပါးေသာ အမေထာငစမားတြင ကနးမာေရးအတြက စကထတသးစြေနရေသာ ကနကစရတမား ေလာခေပးႏငျခငး ႐/မ႐က သ႐ႏငရန အဆပါစမခကအား ဆနးစစအကျဖတမႈ ျပလပမညျဖစသည။

၄-၂။ “အားလးအတြက ကနးမာေရး”၂၀၁၃ ခႏစကတညးက စတငကာ ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာန၏ အေျခခမမားႏင ကကညစြာ ေရးဆြထားေသာ 3MDG ၏ ‘အားလးအတြက ကနးမာေရး’ မဟာဗဟာသည ရနပေငြ လပငနးစဥတေလာကလးတြင သာတညမမႈ၊ အားလးပါဝငေစမႈ၊ တာဝနခယမႈ၊ ထေရာကမႈ၊ ေရ႐ညတညတမႈ၊ ပဋပကၡ ကယတြယေျဖ႐ငးမႈ ႏင အရညအေသြးျပညမမႈ တ႔က အားျဖညႏငရန ရည႐ြယထားပါသည။ ထလပငနးစဥအတငး ၂၀၁၆ ခႏစတစႏစတာလး ဆကလကေဆာင႐ြကခၿပး ၿမ႕နယအဆင လပငနးတးတကမႈ အစရငခစာမားမတဆင မတဖကအဖြ႕မားအားလးသည စမကနးႏင စမခကမား စမခန႔ခြရာတြင အဆပါမမားအတငး ေကာငးစြာ ထညသြငးေဆာင႐ြကလက႐ေၾကာငး ေတြ႕႐ခပါသည။

ရပ႐ြာလထ၏ အႀကျပခကမားျဖင စမခက တးတကမႈမားအား ပေဖာျခငးရပ႐ြာလထမ တန႔ျပနအႀကျပခကေပးျခငး နညးလမးမားက သးျခငးျဖင မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ၎တ႔၏ လပငနးေဆာင႐ြကေနမႈမားအား ရပ႐ြာလထမ မညသ႔ေသာ အျမငမား႐ၿပး မညသ႔ လကခရ႐ေနေၾကာငးက သ႐နားလညလာႏငၿပး ဆေလာေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ျပလပႏငမညျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ရပ႐ြာလထထမ အႀကျပခကေပါငး ၇,၅၀၀ က လကခရ႐ခၿပး ၎တ႔အနက ၆၆ ရာခငႏႈနးအား တန႔ျပနေျဖ႐ငးေပးႏငခပါသည။ ဥပမာအားျဖင - မးယစေဆးသးစြေနသ အမးသမးမားအတြက နားခရာ ေနရာဌာနမား လကလမးမရ႐ႏငရန ေတာငးဆမႈတစခအား လကခရ႐ၿပးေနာက မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ထဌာနမားက စေန၊ တနဂၤေႏြ ႐းပတရကမားတြင ဖြငလစႏငရန စတငလပေဆာငခၿပး ၎ဌာနမားသ႔ မလာေရာကႏငသမားအတြက ကြငးဆငး ဝနေဆာငမႈ ေပးျခငးမား စစဥေပးခသည။ ေဆးထးအပႏင ေဆးထးႁပြနမားအား အမားႏငသကဆငေသာ ေနရာမားတြင ေတြ႕႐ရသညဟ အသေပးစာမား ရ႐ေသာအခါတြင သြားေရာက သမးယႏငရနအတြက ေစတနာဝနထမးမားအား အလငအျမန လႈ႕ေဆာေပးႏငခ႔သည။

သြားလာရခကခေသာ ႐ြာမား႐ ျပညသမား၏ ခရးစရတအား ျပနလညထတေပးရာတြင အမနတကယ ကနကေငြႏင ကကညမႈမ႐ ဟေသာ အႀကျပခကေၾကာင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငးအတြက ေထာကပေငြပမာဏအား ဆေလာေအာင ျပငဆငတးျမႇငမႈ ျပလပေပးႏငခသည။ ရပ႐ြာလထ၏ ေတာငးဆမႈမားအရ ကနးမာေရးပညာေပး ေဟာေျပာပြမားတြင အေၾကာငးအရာ အသစမား ပမထညသြငးခၿပး လကရေျပာၾကားေနေသာ ကနးမာေရး သတငးအခကအလကမားကလညး ပမ ႐ငးလငး၍ နားလညရလြယကေစရန ျပငဆငေျပာငးလခသည။ ခငးျပညနယ၊ ထနတလနၿမ႕နယတြင တြနးဇ၊ ဟားခါး၊ ဖလမး၊ တးတန ၿမ႕မား၌ေနထငေသာ ႐ြာသားမားမ ၎တ႔ရပ႐ြာမားတြင ေျခာကေသြ႕ရာသ၌ ေသာကသးေရ ႐ားပါးလက႐ေၾကာငးက Save the Children အဖြ႕အား အေၾကာငးၾကားခသည။ ေရ႐ားပါးမႈေၾကာင ထအခနကာလမားတြင ဝမးပကဝမးေလာေရာဂါ ျဖစပြားမႈမား သသသာသာ တးျမငလာခသည။ ေရ႐ားပါးမႈအေၾကာငး သ႐ခေသာအခနတြင ေအာကပါအတငး ေဆာင႐ြကခေၾကာငး စမခကမနေနဂာတစဥးျဖစေသာ ေဒါကတာစႏၵာလငးမ ေျပာၾကားခသည။

“ကၽြနမတ႔အေနန႔ ၿမ႕နယငါးၿမ႕နယကေနၿပး တစၿမ႕နယစမာ ဝမးပကဝမးေလာျဖစတသ အမားဆးရတ ႐ြာငါး႐ြာက ေ႐ြးၿပးေတာ ေရသန႔စကေတြ လဖ႔န႔ တပဆငေပးဖ႔က စစဥေပးခတယ။ ေရသယယဖ႔န႔ သေလာငဖ႔ကလညး သန႔႐ငးတပးေတြ ေပးေဝခတယ။ ေဒသခေတြလညး အရမးေပာၾကတယ။ အလ လပေပးလကေတာ ဝမးပကဝမးေလာေရာဂါ ျဖစေနတာေတြလညး ေလာကသြားတယ။ တကယက ႀကးမားတ ေအာငျမငမႈတစခပါပ။ အႀကျပခကေပးတ နညးစနစေတြရ႕ အကးေကးဇးကလညး ပၿပး ႐ငး႐ငးလငးလငးသလကရေတာ ရပ႐ြာလထက အဒ နညးလမးေတြက သးဖ႔အတြက ပၿပး စတအားထကသနလာၾကတယ။”

A midwife with mothers who

she helped with childbirth at the

3MDG-supported rural health centre

in Kone Thar village, Ngape Township,

Magway region.

၂၀၁၆ ခႏစတြငမတဖကအဖြ႕အစညးမား၏ ၇၆% (၂၅ ဖြ႕ အနက ၁၉ ဖြ႕) သည ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈ ေပးသမား ႏင ဥးတည ရပ႐ြာလထမား အၾကား ပးေပါငးပါဝငေစျခငးႏင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးတ႔က ၎တ႔၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားတြင ထညသြငးလပေဆာငခသည။

၇၆%

ျမ႕နယကနးမာေရး ေကာမတမားတြင အမးသမး ၁၀၇ ဥး ပါဝငခပါသည။ ၎သည ေကာမတ အဖြ႕ဝငမား အားလး၏ ၂၈% ျဖစသည။ ေကး႐ြာ ကနးမာေရး ေကာမတမားတြင အမးသမး ၁၅,၂၄၂ ဥး ပါဝငခပါသည။ ၎သည ေကာမတအဖြ႕ဝငမား အားလး၏ ၄၄% ျဖစသည။

၁၀၇

ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာန၊ မတဖကအဖြ႕အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ ျပညတြငး အဖြ႕အစညးမားႏင ရပ႐ြာအေျချပ အဖြ႕အစညးမားမ ဝနထမးေပါငး ၃,၁၉၂ ဥးအား တာဝနခယမႈ၊ သာတညမမႈ၊ အားလးပါဝငေစမႈႏင ပဋပကၡ ကငတြယေျဖ႐ငးမႈမားႏင စပလဥးေသာ သငတနးမား ေပးခပါသည။

၃,၁၉၂

အမးသမး ၁,၆၄၄ ဥးသည ျမ႕နယအဆင ကနးမာေရးစမခကမားအား ျပနလညသးသပျခငး ႏစပတလည အလပ႐ေဆြးေႏြးပြတြင ပါဝငတကေရာကခပါသည။ ၎သည တကေရာကသအားလး၏ ၇၉% ျဖစသည။

၁,၆၄၄

စစညးထားေသာ အသမား (COLLECTIVE VOICES)

ျပညသလထမ မမတ႔၏ ကနးမာေရးဆငရာ လအပခကမားအား ဖြငဟေျပာၾကားသညက နားေထာငမတသားျခငးအား ျမနမာႏငငတြင ပထမဆးအႀကမအျဖစ အေလးထားေဆာင႐ြကခပါသည။ ေတြ႔႐ခကမားအား အမးသားကနးမာေရးစမကနး ေရးဆြရာတြင ထညသြငး စဥးစားခသည။

ထသ႔ေဆာင႐ြကရနအတြက ၂၀၁၆ ခႏစတြင 3MDG သည ရပရြာလထမ တန႔ျပနအႀကျပခကေပးျခငး နညးလမးမား၊ Collective Voices စမခက အစပး လပေဆာငမႈႏင အားလးပးေပါငးပါဝင၍ ျမ႕နယအဆင ကနးမာေရး စမခက ေရးဆြျခငး စသညတ႔မတဆင ပပးေပးႏငခသည။ Collective Voices စမခက၏ မတဖကအဖြ႔အစညး ၆ ဖြ႕သည အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညး ၁၉ ဖြ႕ႏင ထပမပးေပါငးကာ ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈ ရယရာတြင ႀကေတြ႕ရေသာ အဟန႔အတားမားက ေဖာထတရနႏင ကငတြယေျဖ႐ငးရန လပေဆာငေနၾကပါသည။ ရပရြာလထ စညးေဝးပြ ၅၀၀ ေကာမ ေဖာထတသ႐ခေသာ အဆပါ အဟန႔အတားမားအေၾကာငးက ၂၀၁၆ ခႏစ ၾသဂတလတြင ထတျပနခေသာ အစရငခစာ၌ ေဖာျပခပါသည။

ယခအခါတြင Collective Voices စမခက၏ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ကနးမာေရးပညာေပးျခငးႏင ရပ႐ြာလထအား စညး႐းလႈ႕ေဆာျခငး လႈပရားမႈမားတြင အေရးႀကးေသာ အခနးက႑မ ပါဝငလက႐ၿပး ထခကလြယေသာ လအပစမား၊ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားမားႏင ကြျပားေသာ တငးရငးသား လမးစမားထသ႔ ေရာက႐ႏငရန ေဆာင႐ြကလက႐သည။

1110

၄-၃။ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားအား ရယရာ၌ ပ၍ သာတညမ ႐ေစျခငး

3MDG သည ေဝးလေခါငဖားေသာ ေဒသမားႏင ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင ေနထငေသာသမား (သ႔) ကနးမာေရးဆငရာ စနေခၚမႈမားက အထးသျဖင ထခကလြယေသာသမားအား အဓကဥးတညထားျခငးျဖင ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားအား လကလမးမရယရာ၌ သာတညမမႈ႐ျခငးက တးျမႇငႏငရန ရည႐ြယထားပါသည။

မခင၊ ေမြးကငးစကေလး ႏင ကေလး ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား

ျမနမာႏငငတြင ႏစစဥ ကယဝနေဆာင အမးသမး ၂,၈၀၀ ခန႔ ႏင ကေလး ၇၀,၀၀၀ ခန႔မာ အမားအားျဖင ကာကြယ၍ ရေသာ အေၾကာငးရငးမားေၾကာင အသကဆး႐ႈးေနၾကသညက ၂၀၁၄ ခႏစ သနးေခါငစာရငးအရ သ႐ရပါသည။ ျမနမာႏငင လေနမႈဘဝႏင ကနမာေရးဆငရာ အေျခခအခကအလကစစတမးအရ အမးသမးမား၏ ၆၀ ရာခငႏႈနးသာ ကၽြမးကငသျဖင ကေလးမးဖြားႏငခၿပး ကေလးမးဖြားျခငး အားလး၏ ၃၇ ရာခငႏႈနးသာ ကနးမာေရး ဌာနမားတြင ေမြးဖြားခေၾကာငးက ေတြ႕႐ခပါသည။ ေကးလကေဒသ၊ ေဝးလေခါငဖားေသာ (သ႔) ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမား႐ အမးသမးမားမာ အထးသျဖင ထခကနစနာလက႐ၿပး လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားမာ လေလာကမႈမ႐ျခငး၊ မရ႐ႏငျခငး (သ႔) ေငြေၾကးမတတႏငျခငး တ႔က ႀကေတြ႕ေနရပါသည။

3MDG သည မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင ကေလး ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား ေပးျခငးအား ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားျဖစသည ကယားျပညနယ ႏင ႐မးျပညနယေျမာကပငး႐ ၿမ႕နယမားႏင အထးေဒသမားျဖစသည ဝ ႏင အထးေဒသ ၄ (SR4) စသညတ႔တြင အဓကဥးတည၍ ေဆာင႐ြကခပါသည။ ဤသ႔ ေဆာင႐ြကရာတြင တငးရငးသား ကနးမာေရး အဖြ႕အစညးမားႏင ေဒသခ အာဏာပငအဖြ႕မားျဖင အတ ပးေပါငးလပေဆာငခပါသည။ 3MDG သည အဆပါအဖြ႕အစညးမားအား ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈေပးသည စြမးေဆာငရည ျမငတကလာေစရန၊ ဝနေဆာငမႈမား တးတကေကာငးမြနလာေစရနႏင ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာနႏင ပမနးကပစြာ ၫႈႏႈငး ေဆာင႐ြကႏငရနအတြက ပပးေပးခပါသည။ 3MDG ၏ ပပးမႈျဖင လဥးေရ ၄.၅ သနးသည အေရးပါေသာ မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင ကေလး ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမားအား လကလမးမရယႏငလာခပါသည။

လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားတြင ကယဝနေဆာငအမးသမးမားႏင ကေလးမားအား ကာကြယေဆးထးျခငး စသည ကာကြယေရးလပငနးမား၊ မးမဖြားမ၊ မးဖြားၿပးႏင ေမြးကငးစကေလး ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈေပးျခငးႏင အေရးေပၚ အေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငး အပါအဝင ကေလး မးဖြားခန၌ သငေလာေသာ ေစာငေ႐ာကမႈႏင ကသမႈေပးျခငးတ႔ ပါဝငပါသည။ ျပညသလထမ မမတ႔၏ ကနးမာေရးအတြက သ႐နားလညမႈက အေျခခသည ေ႐ြးခယမႈမား ျပလပႏငရန ကနးမာေရး ျမႇငတငျခငးဆငရာ လပငနးျဖစေသာ ကနးမာေရးပညာေပးျခငး (ဥပမာ - အာဟာရ (သ႔) မသားစစမကနး အေၾကာငး) သည အလြနအေရးႀကးပါသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင ႏငငတစဝနး႐ မခင၊ ေမြးကငးစကေလးႏင ကေလး ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားမ ရလာဒေကာငးမား ရ႐ခသည။ 3MDG မ ပပးမႈေပးထားေသာ ၿမ႕နယမားတြင ယခအခါ၌ အမးသမးမားသည ကယဝန မေဆာငမ၊ ေဆာငေနစဥႏင ေဆာငၿပးခနမား၌ ကြမးကငေသာ ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈက ပမ ခယလာႏငဖြယ ရသည။ အမးသမးမားႏင အသက ငါးႏစေအာက ကေလးငယမားသည လအပသညအခနတြင အေရးေပၚ ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈက ပမ လကလမးမ ရယႏငလာခၿပး အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးမႈ အႀကမေရ ၃၀,၀၀၀ ေကာအား အသးျပခသည။ ကေလးငယ ၇၀,၀၀၀ ေကာအား ကေလးငယမားတြင ျဖစပြားတတေသာ ေရာဂါမားမ ကာကြယရန ကာကြယေဆးမား တကေကၽြးထးႏေပးႏငခပါသည။

ျပညသလထ

ျပညသလထသည ကနးမာေရးစနစ၏ အေရးႀကးေသာအဆငတစခ ျဖစၿပး ၎တ႔ကယတင၏ ကနးမာေရးအတြက အခနးက႑တစခမ ပါဝငလကသည။ လထအား ပမအားေကာငးလာေစျခငးသည ၿမ႕နယကနးမာေရး စနစမားအား တန႔ျပနမႈအားေကာငးေစရန၊ ဘကစေကာငးမြနေစရန ႏင အားလးပါဝငေစရန ေဆာင႐ြကရာတြင အေထာကအက ျဖစေစပါသည။ 3MDG သည ေကး႐ြာ ကနးမာေရးေကာမတမားႏင ေကး႐ြာ ကနးမာေရးရနပေငြမား ကသ႔ေသာ လထအေျချပ အပခပမႈ ဖြ႕စညးပစနစမားက ဘ႑ာေငြေထာကပေပးျခငး မတဆင လထအေျချပ စနစမား အားေကာငးလာေစရန ပပးေပးလက႐သည။ ထအဖြ႕မားသည ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငးမားတြင ပပးကညေပး၍ ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈ ခယျခငးအား တကတြနးအားေပးလက႐သည။ ျပညသလထႏင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးသည လအပခကမားက ပမ နားလညသေဘာေပါကလာေစပါသည။

လထကနးမာေရး လပသားအငအားစ

ကာလ႐ညၾကာစြာ ပဋပကၡျဖစပြားမႈ၊ ႏငငတကာမ ပတဆ႔မႈမားႏင ျပညသ႔ကနးမာေရးက႑တြင ရငးႏးႁမႈပႏမႈမာ အကန႔အသတ႐ျခငးတ႕ေၾကာင အခ႕ေသာ လအပစမားႏင ႏငင၏ ေနရာေဒသ အေတာမားမားသ႔ ကနးမာေရး ဌာနမားႏင ဝနေဆာငမႈမား ေရာက႐ႏငမႈမာ လြနစြာအလမးေဝးကြာလက ကန႐ေနပါသည။ ခ႕တႏြမးပါးသမားႏင ေဝးလေခါငဖားေသာ ေဒသမား႐ ျပညသမားအား ကညေထာကပႏငရနအတြက လထ ကနးမာေရး လပသားအငအားစ၊ ရပ႐ြာ အေျချပ အဖြ႕အစညးမားႏင အစးရမဟတေသာ ျပညတြငး အဖြ႕အစညးမား ေပၚေပါကလာခပါသည။ ၎တ႔အထတြင လထကနးမာေရးလပသားမားႏင အရနသားဖြားမား ပါဝငၿပး သားဖြား ဆရာမမားအား ကညေပးျခငး၊ ကနးမာေရး ပညာေပးျခငး လပေဆာငေသာ ေစတနာဝနထမး ကနးမာေရးလပသားမားအား ကညျခငး၊ ကာကြယေဆး တကေကြ းထးႏရနအတြက ရပ႐ြာလထအား စညး႐းလႈ႕ေဆာျခငး၊ အခ႕ေသာ ေရာဂါမားအား စမးသပ႐ာေဖြျခငးႏင ကသမႈေပးျခငးႏင လနာမားအား ညႊနးပ႔လႊေျပာငးေပးျခငး တ႔က လပေဆာငလက႐ပါသည။

စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးဆငရာ ပပးမႈ

3MDG သည မတဖကအဖြ႕အစညး တစဖြ႕ခငးစ၏ လအပခကမားအေပၚ အေျခခ၍ Pact Myanmar မတဆင နညးပညာႏင စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးဆငရာ ပပးမႈမား ျပလပေပးလက႐ပါသည။ ဘ႑ာေငြႏင လ႕စြမးအား အရငးအျမစမား စမခန႔ခြမႈ၊ စမအပခပမႈႏင ေထာကပပ႔ေဆာငမႈ၊ အသေပး ေဆြးေႏြးတငျပျခငးႏင ရနပေငြ ႐ာေဖြျခငး၊ ဗဟာေျမာက စမကနးေရးဆြျခငး၊ ေစာင႔ၾကညစစေဆးျခငးႏင႔ သးသပအကျဖတျခငး ႏင စမကနး စမခန႔ခြမႈ ဆငရာ အေၾကာငးအရာမား ပါဝငပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင တငးရငးသား ကနးမာေရး အဖြ႕အစညး ၆ ဖြ႕အပါအဝင မတဖကအဖြ႕အစညး ၁၉ ဖြ႕အား ပပးေပးခပါသည။

“ကြနမကေတာ အမးသမးေတြဟာ ေငြေၾကးအခကအခေၾကာင ေဆး႐က မသြားၾကတာပါလားလ႔ စဥးစားရတာက မႀကကဘး။”

“ကြနမနာမည မႏငးပါ။ ကၽြနမက ငါးပေတာငရြာက ကယဝနေဆာငတစေယာကပါ။ ဒမာေတာ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသား ေတာေတာမားမားေနၾကတယ။ ကၽြနမက ဒေရာကတာ မၾကာေသးဘး။ ကၽြနမ ေရာဘာစကခငးမာ အလပလပပါတယ။ ဒေနရာက အရမးအလမးေဝးလြနးေတာ ကနးမာေရးဝနထမး တစေယာကမ ဒစကခငးမာ မေတြ႕မဘး။ ဒါေပမယ ကၽြနမအတြက ကေကာငးခငေတာ လငးလကအနာဂတအဖြ႕က ဝနထမးတစေယာကက သတ႔ရ႕ ကြငးဆငး လပငနးေတြ လာလပတနး ကၽြနမမာ ကယဝန႐ေနတယဆတာ သသြားတယ။ အဒါန႔ သကပ ကၽြနမတ႔ေဒသအတြက တာဝန႐တ သားဖြားဆရာမက အေၾကာငးၾကားေပးၿပး ကၽြနမအတြက ကယဝနေဆာငေစာငေ႐ာကမႈ ရေအာငလ႔ စစဥေပးခတယ။

ကၽြနမ ကေလးမးဖြားတ အခနမာ အရမးက နာကငေနခတာ။ အေတာ ကနးမာေရးဝနထမးက ကၽြနမက မဒၿမ႕နယ ေဆး႐က ညႊနးပ႔ေပးခတယ။ လငးလကအနာဂတအဖြ႕က ျမ႕နယ ကနးမာေရး ဥးစးဌာနက အသေပး ေဆြးေႏြးမႈေတြ လပထားတအတြက ကနးမာေရး ဝနထမးေတြက ကၽြနမတ႔လ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားေတြရ႕ လအပခကေတြက ပနားလညေပးၾကတယ။ ကၽြနမကလညး ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ႀကဆၾကတယ။ ကၽြနမလညး ကေလးက ေခာေခာေမာေမာ ေမြးႏငၿပး အားလး အဆငေျပသြားခတယ။

ကၽြနမ ေဆး႐ကမသြားခင အခနတနးက ပကဆေတြအမားႀကး ကနမာပလ႔ ေတြးမၿပး ကၽြနမ မသြားရဘး ျဖစေနခတာ။ ဒါေပမယ ကၽြနမေတြးတာ မားေနခတယ။ လငးလကအနာဂတက ဝနထမးက ကၽြနမက ခရးစရတန႔ စားစရတက လြရင ေဆး႐မာ အားလး အခမရတယလ႔ ေျပာျပခတယ။ ကၽြနမကေတာ အမးသမးေတြဟာ ေငြေၾကးအခကအခၾကာင ေဆး႐က မသြားၾကတာပါလားလ႔ စဥးစားရတာက မႀကကဘး။ တကယလ႔ လအပတယဆရင ခရးစရတန႔ စားစရတ ေတြအတြကပါ အကအည ရႏငတယဆတာ သေစခငတယ။”

လငးလကအနာဂတအဖြ႕သည 3MDG Collective Voices စမခက၏ မတဖကအဖြ႔ တစဖြ႕ျဖစၿပး မြနျပညနယတြင ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈ ရယရာ၌ ေတြ႕ႀကရေသာ အဟန႔အတားမားက ေဖာထတရနႏင ကငတြယေျဖရငးရန ေဆာငရြကလကရသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ထအဖြ႕သည မႏငးအား အႏရာယကငးစြာ ကေလးေမြးဖြားႏငရနအတြက သမလအပေသာ ဝနေဆာငမႈမားက ရ႐ႏငေအာင ကညပပးေပးခသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင

ၿမ႕နယ ၿမ႕နယတြင လဥးေရ ၄.၅ သနးက လႊမးၿခေပးႏငခ႔ပါသည။ ၃၄

၁၆,၆၁၂

ကယဝနေဆာင အမးသမးမား

အသးျပခ႔ေသာ အေရးေပၚ ညႊနးပ႔လႊေျပာငးမႈမား

၅၁,၃၅၈

ကြမးကငသျဖင႔ ေမြးဖြားေပးႏငခ႔ေသာ

ကယဝနေဆာင မခငမား

၅၃,၃၁၉

ကယဝန ေစာင႔ေ႐ာကမႈ အနညးဆးေလးႀကမ

ရ႐ခ႔ေသာ ကယဝနေဆာင အမးသမးမား

၁၄,၀၈၃

ငါးႏစေအာက ကေလးမား အသးျပ ခ႔ေသာ အေရးေပၚ

ညႊနးပ႔လႊေျပာငးမႈမား

၄၁၃,၁၈၇

သားဆကျခား နညးလမးမား

အသးျပခ႔ေသာ လကထပ ထားသည စတြမား

၇၂,၈၀၃

Penta ကာကြယေဆး ရ႐ခ႔ေသာ အသက

တစႏစေအာက ကေလးမား

၇၃,၆၅၀ဝကသကကာကြယေဆး ရ႐ခ႔ေသာ ကေလးမား

1312

တဘေရာဂါ ေနာကဆးေကာကယခေသာ ႏငငလးဆငရာ တဘေရာဂါ စစတမးတြင ကသရန အခနေနာကကေနေသာ (သ႔) အဆငလြနေနေသာ တဘလနာမားအား အမားအားျဖင ေဝးလေခါငဖားေသာ၊ သြားလာရခကခေသာ၊ ေ႐ြ႕လား (သ႔) ေ႐ႊ႕ေျပာငးသြားလာေနေသာ လအပစမား ႏင ၿမ႕ျပ ဆငေျခဖးေဒသမားတြင ေတြ႕႐ရေၾကာငး ေဖာျပထားပါသည။ တဘေရာဂါ ျဖစပြားေနသမားအား ေစာလငစြာ ႐ာေဖြေတြ႕႐ျခငးသည တဘေရာဂါေပာကကငးရန၊ ေရာဂါ ျပန႔ပြားႏငေခက ေလာခရနႏင တဘေဆးယဥပါးမႈ ျဖစပြားျခငးမ ကာကြယတားဆးရနအတြက ပမ အခြငသာေစပါသည။ ထသ႔ ႐ာေဖြေတြ႕႐ႏငရန အမးသား တဘေရာဂါ တကဖကေရး စမကနးမ တဘလနာမား ကြငးဆငး႐ာေဖြျခငး မဟာဗဟာက လကခကငသးခၿပး ျမနမာႏငငအႏ႔တြင ေ႐ြ႕လား ကနးမာေရး အဖြ႕ ၉ ဖြ႕ျဖင ဗဟာေျမာက အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကလကရပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ေ႐ြ႕လား ကနးမာေရး အဖြ႕မားမ တဘေရာဂါ ျဖစပြားသေပါငး ၁၈,၀၀၀ ေကာ ႐ာေဖြေတြ႕႐ခၿပး တခနတညးမာပင အျခားေသာ ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈေပးသည လပငနးမားကလညး ရပ႐ြာအဆင၌ လပေဆာငေပးႏငခသည။

အမးသား တဘေရာဂါ တကဖကေရး စမကနး ႏင ၎၏ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ေဆးယဥပါး တဘေရာဂါ ျဖစပြားေနသမားအား ႐ာေဖြေဖာထတျခငး ႏင ကသမႈေပးႏငရန လငျမနစြာ စာရငးသြငး ေဆာင႐ြကျခငး တ႔က ဥးစားေပး လပေဆာငခပါသည။ အစးရမ လေပါငး ႏစဆယအတြက အခမ ေဆးကသမႈမား ေပးခၿပး တခနတညးမာပင 3MDG မ လနာ ပပးမႈ လပငနးမားက ေဆာင႐ြကေပးခသည။ လနာပပးမႈမားတြင အာဟာရမား ေထာကပျခငး၊ စတပငးဆငရာ ပပးမႈေပးျခငး၊ ေငြသားေထာကပျခငး (တစလလင အေမရကနေဒၚလာ ၃၀) ႏင ေဆးကသမႈအား ေန႔စဥ မျပတမကြက ခယႏငရန အမတငရာေရာက ေထာကပ႔မႈေပးျခငး တ႔ပါဝငပါသည။ ထကသ႔ လထအေျချပေသာ ပစသည လနာမ ေဆးကသမႈက စြၿမမနကနစြာ ခယျခငးႏင ကသမႈရလာဒမားတြင သသာထင႐ားစြာ တးတကလာေစပါသည။ ေဆးယဥပါး တဘေရာဂါအား ကသမႈခယလကရေသာ လဥးေရမာ ၂,၀၅၄ ဥး႐ၿပး ၎သည တစႏငငလး႐ ေဆးယဥပါးတဘ ျဖစပြားသမားႏင ယဥလင ႀကးမားေသာ အစတအပငးျဖစသည။

မးယစေဆးဝါး သးစြသမားအၾကား ေဘးအႏရာယေလာ႔ခေရးႏင႔ အပခအငဗ ကာကြယေရး

ျမနမာႏငငတြင အပခအငဗပး အသစကးစကခရသမား၏ ေလးပတစပ (၂၈ ရာခငႏႈနး) မာ မးယစေဆးဝါး ထးသြငးသးစြသမားျဖစသည။ ထ႔အျပင မးယစေဆးဝါး ထးသြငးသးစြသမားတြင လငမတဆင ကးစကတတေသာ ေရာဂါမား၊ အပခအငဗ၊ အသညးေရာငအသားဝါ စ ႏင တဘ စသညေရာဂါမား ပးတြျဖစပြားႏငေခ ပမ ျမငမားလက႐သည။

‘အႏရာယ ေလာခေရး’ လပငနးသည မးယစေဆးဝါး သးစြျခငးႏင ဆကစပလက႐ေသာ ဆးကးမားက ေလာခႏငရန ကမၻာတစဝနး အသးျပလက႐ေသာ ထေရာကသည တန႔ျပနေဆာင႐ြကမႈ တစချဖစသည။

ခခအားကဆငးမႈေရာဂါ တကဖကေရးဆငရာ အမးသားအဆင မဟာဗဟာအား ပပးသညအေနျဖင 3MDG သည ႐မးႏင ကခငျပညနယ၊ မႏေလး၊ စစကငး ႏင ရနကန တငးေဒသႀကးမား႐ ၿမ႕နယ ၃၀ တြင မးယစေဆးဝါး သးစြသမားအၾကား ေဘးအႏရာယ ေလာ႔ခေရးဆငရာ လပငနးမားအတြက ဘ႑ာေငြ ေထာကပေပးလက႐ပါသည။

လပငနးစဥမားအား မးယစေဆးဝါးထးသြငးသးစြသ အမားအျပားရေသာ ေနရာေဒသမားတြင ဥးစားေပး ေဆာငရြကလက႐ၿပး လပငနးမားတြင နားခရာ ေနရာဌာနမား (Drop-in centres) ဖြငလစေပးျခငး၊ ေဆးထးအပႏင႔ ေဆးထးျပြနမား လလယျခငး လပငနး၊ အပခအငဗပး ပမန စစေဆးေပးျခငးႏင ကသမႈေပးျခငး၊ ႀကတင ကာကြယေရးလပငနးမား ႏင အသေပး ေဆြးေႏြးတငျပျခငး စသညတ႔ ပါဝငပါသည။

အႏရာယကေရာကလြယေသာ လအပစမားအေၾကာငး ေကာငးစြာ သနားလညၿပး ေဒသအေျခအေနႏင ဆေလာမႈ႐ေသာ ခဥးကပနညးက အသးျပျခငးျဖင ၂၀၁၆ ခႏစတြင ေဒသခ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည မးယစေဆးဝါး ထးသြငးသးစြသေပါငး ၄၀,၀၀၀ ေကာ၊ ဥးတညလအပစ၏ ၉၆ ရာခငႏႈနး ထသ႔ အပခအငဗ ကာကြယေရး စမကနးမား ေရာက႐ရန ေဆာင႐ြကေပးႏငခသည။ ၎မာ အမးသားအဆင လာထားခက၏ ၅၃ ရာခငႏႈနး ႐ပါသည။ လပငနး ေဆာင႐ြကမႈမားတြင ေဆးထးအပမားႏင ကြနဒးမား ျဖန႔ေဝေပးျခငး၊ ကနးမာေရးပညာေပးျခငး ႏင အပခအငဗပး စစေဆးေပးျခငး စသညတ႔ ပါဝငပါသည။ ထလပငနးမားႏငအတ ရပ႐ြာလထအတြငး စတဒဏရာျဖစေနျခငး ႏင ခြျခားဆကဆမႈ ျပလပျခငးအား ေလာခႏငရန စမကနးမားက ၂၀၁၆ ခႏစမ စတငလပေဆာငခၿပး မးယစေဆးဝါး သးစြမႈက ျပစမႈေထာငဒဏခမတျခငးအား ပယဖကရန အသေပး ေဆြးေႏြးမႈမားလညး ဆကလက ေဆာင႐ြကခပါသည။

ငကဖားေရာဂါလြနခေသာ ႏစႏစ၊ သးႏစအတြငးတြင ငကဖားေရာဂါ ျဖစပြားမႈႏႈနးမာ သသသာသာ ကဆငးလာခပါသည။ ဤတးတကမႈမား ေရ႐ည တညတေစရနအတြက ငကဖားေရာဂါ ေသြးေဖာကစစေဆးျခငးႏင ကသမႈေပးျခငးတ႔တြင ရငးႏးႁမႈပႏျခငးအား ျပညသ႔ကနးမာေရးဆငရာ ဥးစားေပး လပငနးအျဖစ ဆကလကေဆာငရြကရန လအပပါမည။ 3MDG သည အာတမစနငး (artemisinin) ငကဖားေဆးယဥပါးမႈ ထနးခပေရး ႏင တစႏငလးတြင ငကဖားေရာဂါ ကငးေဝးေရး လပငနးမားအား အေထာကအပေပးလက႐ပါသည။ တငးရငးသား ကနးမာေရး အဖြ႕အစညးမားႏငလညး ပးေပါငးညႏႈငးကာ ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင ေနထငသမား၊ ေဒသတြငးေ႐ႊ႕ေျပာငးေနထငသမား ႏင ေဆာကလပေရးႏင မငး လပသားမား အပါအဝင အျခား သြားလာရခကခေသာ ေဒသမားတြင ေနထငသမားအား အဓကဥးတည၍ ေဆာင႐ြကခပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ငကဖားေရာဂါ ေသြးေဖာကစစေဆးမႈေပါငး ၅ သနးနးပါးခန႔ ျပလပခပါသည။

ငကဖားေရာဂါ ဝနေဆာငမႈလပငနးမားတြင ေလကင႔သငၾကားေပးထားေသာ လထ ေစတနာဝနထမး ကြနရကမတဆင ေရာဂါစစေဆးရန ပစၥညးကရယာမား ႏင စႏႈနးမကသမႈေပးျခငး တ႔ပါဝငပါသည။ တက႐က ၾကည႐ႈ ကသမႈေပးသ ေစတနာဝနထမးမားမ ငကဖားပးရေသာ လနာမားအား ငကဖားေဆးက ခကခငး စတင ေသာကသးေစၿပး ေဆးပတျပည ၿပးဆးသညအထ မညကသ႔ ေသာကရမညက ႐ငးျပခသည။ ေဆးကသမႈက စြၿမစြာ ခယျခငးသည ငကဖားေရာဂါ ေပာကကငးရန၊ ေဆးယဥပါးမႈက ကာကြယရနႏင စမကနးေဆာင႐ြကမႈမား ေအာငျမငေစရနအတြက အဓကအကဆးျဖစသည။

တဘေရာဂါ ကြငးဆငး ႐ာေဖြေရး ေဆးခနးတြင ဓာတမန စစေဆးေနေသာ ဆရာဝနတစဥးအား ေတြ႕ရစဥ

၂၀၁၆ ခႏစတြင

စစေဆးေတြ႕႐ခ႔ေသာ တဘျဖစပြားမႈ စစေပါငး

(တဘအမးအစားအားလး)

၆၅၈တဘ ဘကတးရးယားပးအား

ဓာတခြစမးသပျခငးျဖင ေတြ႔႐ခၿပး ဒတယ အဆင႔ ကထးျဖင႔ ကသမႈ ခယခ႔ေသာ ေဆးယဥပါး တဘလနာမား (လနာစစေပါငး ၂,၀၅၄ ဥး)

၁၈,၁၇၆ ၄၃,၄၄၉

လထကနးမာေရးလပသားမား ႏင ေစတနာဝနထမးမားမ တဘဌာနမားသ႔

ညႊနးပ႔လႊေျပာငးခ႔ေသာ လနာမား

၁၂,၉၇၈,၃၈၄မးယစေဆးဝါး ထးသြငး

သးစြသမားထ ျဖန႔ေဝခ႔သည ေဆးထးအပ/ျပြနမား

၁၀,၇၈၆မမသေဘာဆႏၵအရ ႏစသမ႔ေဆြးေႏြးမႈ

ခယ၍ အတခအငဗပး စစေဆးျခငး ျပလပခ႔ေသာ မးယစေဆးဝါး

ထးသြငးသးစြသမား

၈,၁၉၂ငကဖားေရာဂါ စစေဆးေတြ႕ရၿပး အမးသားအဆင ငကဖားေရာဂါ

ကသေရး လမးညႊနခကမားအတငး ကသမႈ ခယရ႐ခသမား

၄၄၄,၄၈၂ငကဖားေရာဂါ အျမနစစေဆးမႈ

ျပလပခ႔ေသာ အၾကမေရ စစေပါငး

1514

ယၾကညမႈ တညေဆာကျခငး ကနးမာေရး ဝနထမးမားမ လနာမားအား အေလးဂ႐မျပေသာ (သ႔) ကရ႕ေဝဖနေသာ ဆကဆမႈမး ျပလပျခငးႏင ဓေလထးစဆငရာ စသတမတခကမား စသညတ႔ေၾကာင ကနးမာေရးစနစအေပၚ ယၾကညမႈ ေလာနညးလာေစၿပး ေနာကဆကတြအျဖစ ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈခယသည အေလအထမာလညး ေႏာငေႏးလာႏငပါသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈ ေပးသမား ႏင ဥးတည ရပ႐ြာလထမား အၾကား ပးေပါငးပါဝငေစျခငး ႏင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငးတ႔က ပပးေပးႏငမည အစညးေဝးပြေပါငး ၂,၇၅၀ ခန႔အား ကငးပျပလပခပါသည။ ရပ႐ြာလထမ တန႔ျပနအႀကျပခကေပးျခငး နညးလမးမားသညလညး ယၾကညမႈႏင ေကာငးမြနေသာဆကဆေရးမား တညေဆာကရာတြင အေထာကအကျပလက႐သည။

ကနးမာေရး ဗဟသတ နညးပါျခငး

ျမနမာႏငငတြင ကနးမာေရးဆငရာ ဗဟသတ႐မႈမာ အကန႔အသတျဖစလက႐ၿပး ကနးမာေရးႏင ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈမားႏင ပတသက၍ လြမားေသာ သတငးအခကအလကမားလညး ႐ေနပါသည။ ထျဖစရပသည အထးသျဖင ေကးလကႏင ေဝးလေခါငဖားေသာ ေဒသမားတြင ေတြ႕ရေလ႐ၿပး ကနးမာေရးက႑မ ေပးလကေသာ သတငးအခကအလကမားႏင လထမ လကခရ႐ေသာ သတငးအခကအလကမား အၾကား ကြာဟမႈမား ႐ေနျခငး ျဖစသည။ 3MDG Collective Voices စမခက၏ မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ဆနးသစေသာ ကစားနညးမားႏင အျခားေသာ ကြငးဆငးလပငနးမား မတဆင ကနးမာေရး အသပညာေပးျခငးက ေဆာင႐ြကလက႐ပါသည။ ထလပငနးမားသည မြနျပညနယ႐ ေ႐ႊ႕ေျပာငးလပသားမားႏင ေ႐ြ႕လားသြားလာသမား ကသ႔ေသာ ထခကလြယသည လအပစမားအား အဓက ဥးတည၍ ေဆာင႐ြကေနျခငးျဖစသည။ ကနးမာေရး ပညာေပးျခငးႏင ကနးမာေရး ျမႇငတငျခငးသည မသားစစမကနး ဝနေဆာငမႈမားက အသးျပရန ႏင အမးသမးမားႏင စတြမားသည မမတ႔ ႏစသကေသာ သားဆကျခား နညးလမးမားက ေ႐ြးခယအသးျပႏငရနအတြက အေရးပါေသာ လပငနးမားျဖစပါသည။ ထလပငနးမားသည အမးသမးမား ကနးမာေရးသခႏင ျပညစေစရန ႏင မမကယတင ဆးျဖတခကခမတႏငရန အလြနအေရးပါၿပး တခနတညးမာပင ရပ႐ြာလထ၏ ကနးမာေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးကလညး အေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။ 3MDG အေနျဖင ထလပငနးမားအား ၿမ႕နယမားမတဆင ျပညသ႔ကနးမာေရးက႑ႏင ပဂၢလက က႑ ႏစခလးတြင ေဆာင႐ြကလက႐ပါသည။

အကဥးေထာငအတြငး ကနးမာေရး

ျပညသ႔ကနးမာေရးဆငရာ အေဆာကအအမားႏင ဝနေဆာငမႈမားတြင ရငးႏးျမပႏမႈ နညးပါးေသာေၾကာင အထးသျဖင အကဥးေထာငမား၊ အလပသမားအေဆာငမားကသ႔ေသာ အလပတ အေဆာကအဥးမားတြင လမား အဆမတန ျပညကပေနျခငး၊ ကနးမာေရးဌာနမားႏင ဝနေဆာငမႈမား အကန႔အသတျဖစေနျခငး၊ ကနးမာေရးဝနထမးမား ခန႔ထားမႈ နညးပါးျခငးႏင ေရာဂါကးစကမႈအား ကာကြယထနးခပမႈ မ႐ျခငးတ႔ ႀကေတြ႕လက႐ပါသည။ ၎သည ထသ႔ေသာ အလပတ အေဆာကအဥးမား အတြငး႐ အကဥးသားမားႏင ဝနထမးမား စသမား၏ ကနးမာေရးအား ထခကေစေသာ အေျခအေနမားက ေပၚေပါကလာေစပါသည။

ကလသမဂၢ အဖြ႕အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ ျပညပ အဖြ႕အစညးမား၊ ကနးမာေရးႏင အားကစား ဝနႀကးဌာန၊ ႏင ျပညထေရးဝနႀကးဌာန/အကဥးဥးစးဌာန တ႔ႏင႔ မတဖကျပပးေပါငး၍ 3MDG သည အလပတ အေဆာကအဥးမားတြင ေနထငေသာသမားအတြက ကနးမာေရး ဆငရာ အေဆာကအအႏင ဝနေဆာငမႈမားက ပမအားေကာငးလာေစရန ဥးစားေပး ေဆာင႐ြကေနမႈမားအား ဆနးစစအကျဖတရန လပေဆာငလက ႐ပါသည။

၄-၄။ အဟန႔အတားမားအား ေျဖ႐ငးဖယရားျခငး

ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈလပငနးမား တည႐ေနသညတင လထမ ထဝနေဆာငမႈမားက ရယရာတြင အဟန႔အတားမား ႀကေတြ႕ႏငပါသည။ ထအဟန႔အတားမားတြင အကြာအေဝး၊ ကနကစရတ၊ ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမားအေပၚ အျမစတြယ ေနသည ယၾကညခကမား၊ စတခယၾကညမႈ မ႐ျခငး၊ စတဒဏရာျဖစျခငးႏင ခြျခားဆကဆျခငး တ႔ပါဝငပါသည။

ဥပမာအားျဖင - ကား/မေရးရာ စသတမတခကမားႏင ဆးျဖတခကခမတပငခြင မ႐ျခငးတ႔သညကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈ မားအား အမးသမးမားမ လကလမးမရယျခငးအေပၚ အကးသကေရာကမႈ႐ေစသည။ ေနရာအေတာမားမား၌ လမႈအသငးအဝငးအတြငးတြင အမးသားမားမာ ပ၍ျမငမားေသာ အေနအထားတြင႐ၾကၿပး ဝငေငြႏင ကနးမာေရး စသညကစၥရပမားတြင ၎တ႔မသားစအတြက အမးသားမားကသာ ဆးျဖတေလ႐သည။ ထမညမျခငးအား ေကာလႊားရန ႀကးစားအားထတမႈအျဖစ ၂၀၁၆ ခႏစတြင 3MDG မ ေငြေၾကးေထာကပမႈျဖင သငတနးမား ပ႔ခေပးခၿပး အမးသားမားႏင အမးသမးမားအား ၎တ႔မသားစမား၏ ကနးမာေရးဆငရာ ကစၥရပမားတြင အတတကြ ဆးျဖတခကခမတႏငရနအတြက အခြငအလမးမား ဖနတးေပးႏငရန ရည႐ြယခပါသည။

အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငးအေရးေပၚ ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈ လအပေသာ ကယဝနေဆာငအမးသမးမား ႏင အသကငါးႏစေအာက ကေလးမားအား ႐ာေဖြေဖာထတရန ႏင ညႊနးပ႔ေပးရန ကနးမာေရးလပသားမားက ေလကငသငၾကားေပးျခငးျဖင အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးႏငရန 3MDG မ ပပးေပးမႈေၾကာင အကြာအေဝး၊ ကနကစရတႏင ရ႐ႏငေသာ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားအေၾကာငး မသ႐ျခငး စသည အဟန႔အတားမားက ေကာလႊားႏငခပါသည။ ခရးစရတ၊ စားစရတ ႏင အျခားေသာ ကနကစရတမားကလညး ျပနလညထတေပးခသည။

စတဒဏရာျဖစေစျခငး၊ ခြျခားဆကဆျခငးႏင ျပစမႈကးလြနသအျဖစသတမတျခငးအခ႕ေသာ လအပစမားႏင ကနးမာေရး ကစၥရပမားအေပၚ စတဒဏရာျဖစေစျခငး ႏင ခြျခားဆကဆမႈ ျပလပျခငး တ႔သည ထသမားအား ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမား ရယရန တြန႔ဆတေစပါသည (သ႔) ၎တ႔၏ ကနးမာေရးႏငဆငေသာ ဆးျဖတခကမားခရာတြင လႊမးမးႏငပါသည။ မးယစေဆးဝါး စြေနေသာသမား (သ႔) အပခအငဗပးျဖင႔ အသက႐ငေနထငသမားကသ႔ လမႈအသငးအဝငးအတြငးမ ေဘးဖယခထားရသမား (သ႔) ျပစမႈကးလြနသအျဖစ သတမတခထားရသမားမာလညး ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈ သြားေရာကခယရန ခကခလက႐ပါသည။ မးယစေဆးဝါး သးစြသမားအၾကား ေဘးအႏရာယေလာ႔ခေရးႏင႔ အပခအငဗ ကာကြယေရး လပငနးမားအေၾကာငး သတငးအခကအလကေပးရာတြင ဘဝတခငး ပညာေပးသမားသည အေရးပါေသာ အခနးက႑မ ပါဝငလက႐သည။ အေၾကာငးဆေသာ ၎တ႔သည ယခငက (သ႔) လကရတြင ေဆးသးစြသမား ျဖစသျဖင ၎တ႔အား မးယစေဆးဝါး သးစြေနသမားမ ယၾကညၾကသည။

3MDG ၏ ပ႔ပးမႈျဖင႔ တညေဆာကခ႔ေသာ

မေကြးတငးေဒသႀကး၊ ငဖၿမ႕နယ႐ ကနးသာ

ေကးလကကနးမာေရး ဌာနတြင သားဖြားဆရာမႏင႔

၄ငး တာဝနယ မးဖြားေပးခ႔ေသာ မခငႏင႔ ကေလးမားက

ေတြ႕ရစဥ

1716

ျပညသ႔အသမားက နားေထာငျခငး

“ကြနေတာက ႐ြာသ႐ြာသားေတြန႔ ရငးႏးတ႔ ဆကဆေရး႐ေတာ႔ သတ႔က

ကြနေတာ႔က ယၾကညၾကတယ”“

“ “ကၽြနမတ႔ေတြ ကေလးက လခငသေလာကပ

ယႏငဖ႔အတြက စစဥလ႔ရသြားၿပ”

ကႏြ႕လငးသည စစကငးတငးေဒသႀကးအတြငး႐ ၾကသာေကး႐ြာတြင ေနထငၿပး ထ႐ြာမာ လဥးေရ ၁,၅၀၀ ေကာ႐ေသာ ႐ြာကေလးျဖစသည။သ၏ ႐ြာတြင ကနးမာေရးေစာငေ႐ာကမႈေပးသ တစဥးမ မ႐ပ အနးဆး ေဆး႐ႏင ၃၅ မငခန႔ ကြာေဝးပါသည။

ကေလးငယမားတြင ျဖစပြားတတေသာ ဖားနာမႈမားက ႐ာေဖြေဖာထတျခငး၊ ကသမႈ ေပးျခငးႏင ညႊနးပ႔ေပးျခငး လပငနးမားတြင ေစတနာဝနထမးမားအား အသးျပ၍ ေဆာင႐ြကပါက ျဖစႏငေခ မညမ႐သညက ဆနးစစ အကျဖတရန ရည႐ြယ၍ ေ႐႕ေျပးစမးသပ ေဆာငရြကေနေသာ စမကနးမ ပ႔ခေသာ သငတနးအား တကေရာကရန ကႏြ႕လငးအား Malaria Consortium အဖြ႕မ ကမးလမးခပါသည။ ထစမကနးတြင ေနာကထပ ေစတနာဝနထမး ၂၉ ဥး႐ၿပး အခ႕မာ အျခားေသာ ကနးမာေရး လပငနးမားတြငလညး ေစတနာဝနထမးအျဖစ လပကငေနသမား ျဖစသည။ အဆပါ စမကနး သည ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာနႏင မတဖကျပ ေဆာင႐ြကေနျခငးျဖစၿပး 3MDG၊ Malaria Consortium ႏင အျခားေသာ အလ႐ငမားမ ဘ႑ာေငြ ပပးေပးထားျခငး ျဖစသည။

ကႏြ႕လငးသည လြနခေသာ ေႏြရာသတြင စမကနးမ ပ႔ခခေသာ ၈ ရကတာ သငတနးက မတကေရာကမက ေစတနာဝနထမးလပကငျခငး အေတြ႕အႀက လးဝမ႐ခေသာလညး သ၏ ရပ႐ြာအတြက ႀကးမားေသာ အေျပာငးအလက ေဆာင႐ြကႏငခပါသည။ ကႏြ႕လငးသည ပပးကညမႈမားႏင သငတနးမား ရ႐ချခငး၏ အကးေကးဇးေၾကာင ယခအခနထ သ စမးသပၾကည႐ႈခေသာ ကေလး ၉၀ ဥးအနက ၈၅ ဥးအား ေသခာစြာ ေရာဂါ႐ာေဖြေပးႏငခပါသည။ ပပးမႈမားတြင အေျခခ ကနးမာေရး ဝနထမးမားႏင Malaria Consortium မ ဝနထမးမား၏ ႀကးၾကပၾကည႐ႈမႈ ေပးျခငးလညး ပါဝငပါသည။

ကႏြ႕လငးသည သငတနးတကေနစဥ ကာလတြင အသကငါးႏစေအာက ကေလးမားမာ ျပငးထနေသာ ကနးမာေရး အေျခအေနမားတြင ပမ ထခက လြယေၾကာငးက သငယသ႐ခပါသည။ ေစာလငစြာ ေရာဂါ႐ာေဖြျခငး၊ ကသမႈေပးျခငး ႏင ေဆး႐သ႔ ေစာလငစြာ ညႊနးပ႔လႊေျပာငးေပးျခငးသည အလြန ထေရာကမႈ႐ေၾကာငးက သ႐ခပါသည။ ၄ငးသည အဆတေရာငေရာဂါႏင႔ ဝမးပကဝမးေလာေရာဂါ ခစားေနၾကရေသာ ကေလးမားက ေဖာထတ ေတြ႕႐ခ႔ၿပး ညႊနးပ႔လႊေျပာငးေပးႏငခ႔ပါသည။ ၄ငးတ႔သည ကသမႈ မရ႐ပါက အသကအႏရာယႏင႔ ႀကေတြ႕ရႏငပါသည။ ကႏြ႕လငးသည ၄ငး၏ ေကး႐ြာအနး႐ သတတးေဖာေရး လပငနးခြငမ ငကဖားေရာဂါပး ေတြ႕႐သႏစဥးက ေဖာထတစစေဆးေပးႏငခ႔ၿပး ကသမႈမား ေပးႏငခ႔ပါသည။

“ကြနမရ႕ပထဆးကေလးက လြနခတကးလက ေမြးဖြားခ ပါတယ။ ကယဝနေဆာငေစာငေ႐ာကမႈ ေပးတအခနမာ သားဖြားဆရာမက ကြနမရ႕ေျခေထာကေတြ ေယာငေန တာက သတထားမသြားတယ။ အဒါန႕ ဆရာမက ကြနမက ေဆး႐က ညႊနးပ႔ဖ႔ ဆးျဖတလကတယ။ ကယဝန ဆယလမာ ကြနမ ဗကခြရၿပးေတာ ကနးမာတ သမးေလးက ေမြးႏငခတယ။ ကေလးေမြးၿပးသြားေတာ ကြနမ အရမးက ေပာခတာ ဒါေပမယ နညးနညးလညး နာေနခတာေပါေနာ။ကေကာငးစြာန႔ပ ကြနမက သားဖြားဆရာမဆကေန အကအညန႔ ေစာငေ႐ာကမႈေတြ အမားႀကးရခတယ။ ကေလးေမြးၿပး ၄၅ ၾကာေတာ ေဆးစစဖ႔အတြက ကြနမ ေဆး႐က ျပနသြားခတယ။

“လြနခတ ရကအနညးငယတနးက ကြနမကေလးက ဖားတယ။ အဒါန႔ သားဖြားဆရာမဆမာပ သြားျပခတယ။ ကေလးက ေဆးကသမႈခၿပးတေနာက ျမနျမန ေနျပနေကာငးလာတယ။” “ကေလးေမြးၿပးတေနာကပငးမာ ကြနမတ႔ရ႕ ဘဝေတြက ေျပာငးလလာတယ။ အရငတနးကဆ ကြနမတ႔ရ႕ အမေလးက တတဆတေနတာ ဒါေပမယ အခေတာ ဆဆညညန႔ ေပာစရာေကာငးလာတယ။ သမးေလး ကြနမတ႔ဆ ေရာကလာလ႔ အားလးက တကယက ေပာေနၾကတယ။ ဒါေပမယ ကြနမကေတာ ကေလးတစေယာက႐ရင ေတာၿပလ႔ ထငတယ - သမးေလးက အမားႀကး ဂ႐စကဖ႔ လတယေလ။ သားဖြားဆရာမကလညး ကြနမက သားဆကျခားနညး ေပးထားတာဆေတာ ကြနမတ႔ ကေလး လခငတအခနကရင၊ လခငသေလာက ယႏငဖ႔အတြက စစဥလ႔ ရသြားတာေပါ။”

“ကြနမတ႔ေတြ အရမးေပာလ႔

ထ ကခၾကတယ

“ကၽြနမ ခႏစတနးႏစမာ ေလးဘကနာျဖစလ႔ ေကာငးက ထြကလကၿပးေတာ႔ ကၽြနမတ႔အမက ကနစဆငေလးမာပ မသားစ က ကလပေပးခတယ။ ကြနမတ႔ မသားစဝင ၉ ေယာက႐တယ။ တျခား ေမာငႏမေတြကေတာ႔ စက႐မာ အလပလပတ႔သကလပ၊ ေကာငးတကတ႔သက တကတယ။

ဒလပေနရငးန႔ ကြနမ ေခာငးေတြ စဆးၿပး ညဘကဆရင ေခြးေတြ အရမးထြကတယ။ ညေနပငးဆ ကြနမ အၿမဖားေနခတာ။ ႏစလေလာက အလ လကၡဏာေတြ ျဖစေနတအခါကေတာ မဘေတြက တဘေရာဂါ ျဖစႏငတယလ႔ ထငၾကတယ။ ဒါေပမယ ကြနမတ႔က ေဆး႐ကသြားဖ႔ ကြနမတ႔ဆမာ ပကဆ လလေလာကေလာက ႐မာမဟတဘးလ႔ ေတြးခၾကတယ။”

“တစရကေတာ အေဖက ကြနမက ေရြ႕လား တဘ ေဆးခနးအေၾကာငး ေျပာျပတာန႔ ကြနမတ႔လညး သြားဖ႔ ဆးျဖတ လကတယ။ ဆရာဝနေတြက ကြနမရ႕ ဓာတမနကၾကညၿပး တဘေရာဂါ႐တယလ႔ ေျပာျပခတယ။ အ႔ဒက လအားလးက အရမး ၾကငနာၾကၿပး ကြနမကလညး ကညေပးၾကတယ။ သထားဖ႔ လအပတာေတြ အားလး ကလညး ေသခာေျပာျပၾကတယ။ ဒါေပမယ အအခနတနးကေတာ ငခငတာပသတယ။ ေနာကေတာ႔ ေဆးကသမႈက ခကခငး ခယခရတယ။ ကြနမမာ ေရာဂါကၡဏာေတြေတာ ဆးဆး႐ြား႐ြား မခစားခရေပမယ အားလးက ကြနမအနားမာေနရင တဘေရာဂါ ကးသြားမာက ေၾကာကေနခၾကတယ။ ကြနမ အရမး ငခရၿပး အားငယၿပး ႐ကေနခရတယ။ ဒါေပမယ ေနာကဆးေတာ ေျခာကလေဆးေသာကၿပး ေဆး႐က ျပနသြားတအခါကေတာ သနာျပ ဆရာမက ကြနမေရာဂါ ေပာကသြားၿပလ႔ ေျပာခတယ။ ကြနမမသားစေရာ ကြနမေရာ အရမးေပာလ႔ ထ ကခၾကတယ။”

မလႈငလႈငထကမာ ရနကနတငးမျဖစၿပး ေ႐ြ႕လား ကနးမာေရးေဆးခနးမတဆင ကနးမာေရးႏင အားကစားဝနႀကးဌာနႏင 3MDG တ႔၏ ေထာကပကညမႈက လကခရ႐ခပါသည။ သမသည ၂၀၁၆ ခႏစတြင တဘေရာဂါက ေပာကကငးေအာင ကသႏငခသည။

“ကၽြနေတာက ေကာငးမြနတ အေျပာငးအလေတြ လပၿပးေတာ

ၿငမးခမးတ လ႔အဖြ႕အစညးတစခက တညေထာငခငတယ”“ကဆြတေနာငသည ကခငျပညနယရ 3MDG မ ရနပေငြ

ေထာကပေပးထားေသာ မးယစေဆးဝါး သးစြသမားအၾကား ေဘးအႏရာယ ေလာ႔ခေရး စမခကတြင စမခက ၫႈႏႈငးေရးမး အျဖစ လပကငလက႐ပါသည။

“ကၽြနေတာနာမည ဆြတေနာငပါ။ ကၽြနေတာက ကခငျပညနယမာ ရပရြာလထ ဥးေဆာငတ ေဘးအႏရာယ ေလာခေရး စမကနးက ေဆာင႐ြကေနတ ေမတာ ဖြ႕ၿဖးမႈ ေဖာငေဒးရငးရ႕ စမခက ညႏႈငးေရးမးတစဥးပါ။ ကၽြနေတာ ၂၀၀၆ ခႏစက ေမတာမာ စၿပးအလပလပခတ အခနတနးက ေကာငးမြနတ အေျပာငးအလေတြ လပဖ႔န႔ ၿငမးခမးတ လ႔အဖြ႕အစညး တစခက တညေထာငဖ႔အတြက ရပ႐ြာလထန႔ ပးေပါငးၿပးေတာ စၿပးလပေဆာငခတာပါ။ တစႏစအၾကာမာေတာ ကၽြနေတာရ႕ ဥးေလး ဆးသြားခတယ၊ သက ေအအငဒအကစေရာဂါန႔သးႏစေလာက ေနထငခရတယ။ ေအအာရတ (ART) ေဆးက ရဖ႔ အရမးခကခခ႔တာေၾကာငမလ႔ ဥးေလးက ေဆးကသမႈ မခယခရဘး။ သက အပခအငဗပးက မးယစေဆးဝါး အေၾကာထထးၿပး သးရာကေန ကးစကခခရတာ။ ကၽြနေတာန႔ ရငးႏးတ သငယခငးတခ႕လညး အပခအငဗပးေၾကာင႔ ဆးကနၾကၿပ။”

ဆြတေနာငသည အပခအငဗြႏင ဆကစပေသာ ခြျခားဆကဆမႈ၏ အကးဆကမားက ေတြ႕ျမငလာခ၍ ယခအခါတြင သ၏ အလပမတဆင မးယစေဆးဝါး စြေနသမားက ကညပပးေပးႏငခၿပး အပခအငဗပး မကးစကေအာင ကာကြယရာတြင အကအညေပးကာ လမႈအသငးအဝငးအတြငးသ႔ ၎တ႔ ျပနလည ေပါငးစညး ပါဝငလာႏငေစရန လပေဆာငေပးခသည။

“ရပ႐ြာလထန႔အတ အလပလပရတာ တခါတေလမာ သတထားၿပး လပကငရတယ။ အစတနးကဆ သတ႔ေတြက ဒ ေဘးအႏရာယ ေလာ႔ခေရး လပငနးက လကမခၾကဘး၊ အထးသျဖငေတာ မကသဒနး (methadone) အစားထး ကသတာန႔ ေဆးထးအပ/ႁပြနေတြ အလအလယလပတ စမကနးကေပါ။ အလမးလပရင မးယစေဆး သးတာက ပအားေပးသလ ျဖစမယလ႔ လေတြက ထငၾကတယ။ ရပရြာလထထမာ အသေပးေဆြးေႏြးတ အစညးအေဝးေတြ၊ သငတနးေတြန႔ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြေတြ လပၿပးတအခါမာေတာ သတ႔ေတြက ေဘးအႏရာယ ေလာ႔ခေရး လပငနးရ႕ တကယ အဓပၸာယန႔ ဘာအတြက ရည႐ြယၿပးလပသလဆတာက သနားလညလာၾကတယ။ ခယခကသေဘာထားေတြ ေျပာငးလလာၾကတယ။ ဒါေပမယလညး ကၽြနေတာတ႔ စမခကေဒသေတြရ႕ အျပငက အခ႕လထေတြကေတာ ဒလ ခဥးကပတနညးလမးက ျပငးျပငးထနထန ကန႔ကြကေနၾကတနးပ။”

1918

၅။ ရ႐ခေသာ သငခနးစာမား3MDG ရနပေငြသည အစပးေဆာငရြကခစဥတညးက စဥဆကမျပတ သငယေနေသာ အဖြ႔အစညးတစချဖစသည။ စမခကမားႏင ခဥးကပမႈနညးလမးမားသည ျပညသလထ၏ လအပခကမားအား ေကာငးစြာ တန႔ျပနမႈေပးႏငရန အတြက ေစာငၾကညစစေဆးျခငး ႏင ဆေလာေအာင ျပငဆငျခငးမား ျပလပရန လအပပါသည။ သငခနးစာမားသည 3MDG၊ ဆကလကဝငေရာကလာမည ရနပေငြ ႏင ျမနမာႏငင႐ ကနးမာေရးက႑တြင လပငနးေဆာင႐ြကေနသမား အားလး၏ ေ႐႕ဆကေဆာငရြကမည လပငနးစဥမားက ပသြငးေဖာေဆာငေပးႏငမည ျဖစသည။

3MDG သည ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈက ျမႇငတငျခငး၊ ပဋပကၡျဖစပြားေနေသာ ေဒသမားတြင လပငနးေဆာင႐ြကျခငး ႏင ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာနႏင ညႏႈငးေဆာင႐ြကမႈ တးျမငလာေစရန လပေဆာငျခငးတ႔မ အေရးႀကးေသာ သငခနးစာမားက ရ႐ခပါသည။ 3MDG သည ေျပာငးလေနေသာ ပတဝနးကငတစခတြင လကေလာညေထြ႐စြာ ေဆာင႐ြကႏငခၿပး ဤအခကသည လြနစြာ အသးဝငပါသည။

ဥပမာဆေသာ - အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမားမ ရပ႐ြာလထသည ကနးမာေရးဌာနမားသ႔ မသြားေရာကရသည အေၾကာငးရငးမားက၊ ဥပမာ ဘာသာစကား အခကအခ (သ႔) အခ႕ေသာရကမားတြင ခရးထြကျခငးအေပၚ ထား႐ေသာ ဓေလထးစအစြမား၊ ႐ာေဖြေဖာထတႏငခပါသည။ ထ႔ေၾကာင ကြငးဆငးဝနေဆာငမႈေပးျခငးမားက တးခ႕ လပေဆာငေပးခၿပး ရပ႐ြာလထမ အသးျပေသာ ဘာသာစကားအား ေျပာဆႏငသ ေဒသခဝနထမးမားက ပမခန႔ထားခပါသည။

၆။ ေ႐႕ဆကမည လပငနးစဥ3MDG သည ရနပေငြ၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမား ေရ႐ညတညတမႈ႐ေစရန ရည႐ြယ၍ ကယျပန႔ေသာ မဟာဗဟာသးရပက လကခကငသးလက႐ပါသည။ ၎တ႔မာ ကနးမာေရးစနစ အားေကာငးလာေစျခငး၊ ကနးမာေရး က႑တြင အဓက ပတသကဆကႏြယေနသမား၏ စြမးေဆာငရညက ျမႇငတငေပးျခငး ႏင ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား ႏင လပေဆာငမႈမားအား လပငနးရပမား ဖြ႕စညးျခငးမတစဆင ကနးမာေရးဆငရာ အကးေကးဇးမား ေရ႐ည တညတေစျခငးတ႔ ျဖစပါသည။ ေရ႐ညရညမနးခကမာ အမားျပညသဆငရာ ကနးမာေရးဝနေဆာငမႈမားအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာ ႏင ဘ႑ာေရးဆငရာ ေရ႐ညတညတေစရန ႏင ပမ ကယျပန႔ေသာ ကနးမာေရးက႑အား အစးရမ ဥးေဆာငဥး႐ြကျပနငရန ျဖစပါသည။

ျမနမာႏငငတြင သာတညမ ကနးမာေရး လႊမးၿခမႈဆသ႔ ဥးတညေဆာင႐ြကရာ၌ အမးသား ကနးမာေရးစမကနး (၂၀၁၇ - ၂၀၂၁)သည ခငမာေသာမေဘာငတစရပအျဖစ လမးညႊနသြားမညျဖစသည။ ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာန၏ ေခါငးေဆာငမႈ အေျပာငးအလ ႏင ျပညသလထတစရပလးအား အေရးပါေသာ ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈ လပငနးမား ေဆာငကဥးေပးႏငမည ႐း႐ငးေသာ စမကနးတစခ႐ျခငး တ႔ေၾကာင ႏငငအတြငး႐ ကနးမာေရးလပငနးမားတြင ဆကလက၍ ရငးႏးႁမႈပႏသြားရန ႏင ပပးမႈမား ျပလပသြားရနအတြက အသငေတာဆး အခန ျဖစပါသည။

အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငးဆငရာ လပငနးဖြ႕စညးျခငး

အေရးေပၚအေျခအေနတြင ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငး စမကနး ေဆာင႐ြကမႈေၾကာင ေသဆးမႈႏႈနးမား ေလာကလာျခငး ႏငအတ အေရးေပၚ ညႊနးပ႔လႊေျပာငးျခငးမားက အသးျပမႈမား တျဖညးျဖညး ျမငတကလာသည ေတြ႕႐ရၿပး စမကနး ကနကစရတမားက ေလလာၾကညသညအခါ အရညအေသြးႏင တနဖးေငြေၾကး မတမႈ ေကာငးမြနစြာ႐ေၾကာငး ေတြ႕႐ရပါသည။ ထစမကနးအား ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာန၏ လပငနးတစရပအေနျဖင ဖြ႕စညးလပေဆာင သြားႏငရနအတြက စမကနးတးခ႕ေဆာင႐ြကမႈ ပစတစခအား ေရးဆြႏငရန 3MDG ၏ အေတြ႕အႀကမားအား အေျခခ၍ အသေပး ေဆြးေႏြး တငျပသြားမည ျဖစသည။

အဓက ပတသကဆကႏြယေနသမား အားလးႏင ခတဆကေဆာငရြကျခငးအား ဥးစားေပးလပငနး တစခအျဖစ ဆကလကလပေဆာငသြားမညျဖစသည။ 3MDG အေနျဖင ၎၏ ပပးကညမႈမားအား ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးဆငရာ တန႔ျပနေဆာင႐ြကမႈ လပငနးမားအတြငး ပမ ေပါငးစညးလပေဆာငႏငရန အဖြ႕အစညးအတြငး ေျပာငးလမႈမားလညး ျပလပမညျဖစသည။

အလရင အေတာမားမားသည လက႐တြင ေနာကဆကတြ လပငနးစဥယႏရားတစခ ေပၚေပါကလာေစရန ေမာမနးလက႐ပါသည။ ယငးလပငနးစဥ ေပၚေပါကလာပါက ၎တ႔ႏငအတ အျခားေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ေဆာင႐ြကေနသည အဖြ႕အစညးမားသည ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးက႑က ပပးေပးသညအေနျဖင အရငးအျမစမား စစညးျခငးအား ဆကလက ေဆာင႐ြကရန၊ 3MDG ရနပေငြ၏ လပငနးေဆာင႐ြကမႈမားမ ရ႐ေသာ အကးရလာဒမားက ေရ႐ညတညတေစရန ႏင ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈမား ရယရာတြင သာတညမ႐မႈက ဆကလကျမႇငတငရန တ႔က လပေဆာငႏငမည ျဖစသည။ ဆကလကဝငေရာကလာမည ရနပေငြသည ငါးႏစတာကာလအတြက ခန႔မနးေျခ အေမရကန ေဒၚလာ သနး ၁၅၀ ခန႔႐ၿပး သာတညမမႈ ႏင အာလးပါဝငေစမႈတ႔ တးျမငလာေစရန အမးသားကနးမာေရးစမကနး ႏင ကနးမာေရးႏငအားကစား ဝနႀကးဌာန၏ လပငနးစဥမားႏင ကကညစြာ ပပးေဆာင႐ြကသြားမညျဖစသည။

မတလ ၂၀၁၇ ခႏစက ေနျပညေတာတြင

ျပလပခ႔ေသာ အမးသား ကနးမာေရး စမကနးက

မတဆကတငျပသည အခမးအနားတြင ႏငငေတာ၏

အတငပငခပဂၢလ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက

ျပခနးငယမားက လကလၾကည႐ႈေလ႔လာေနစဥ

3mdg.org

The Three Millennium Development Goal FundFund Management Office - UNOPS No. 12(O), Pyithu Lane, 7 MileMayangone Township, Yangon, Myanmar T +95 1 657 278, 657 280-7, 657 703-4

/3MDGfund