МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk kalin.pdf · • Права кои ги има...

65
МСФИ 16 Наеми НАЕМИ Страна 1

Upload: others

Post on 17-Jan-2020

14 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

МСФИ 16 Наеми

НАЕМИ

Страна 1

Page 2: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Агенда

• Извор на податоци

• Вовед во стандардот

• Идентификација на наем

• Определување на условите на наемот

• Исклучоци од признавањето

• Признавање и вреднување

• Повторно вреднување

• Презентација и обелоденување

• Продажба и повратен-наем трансакција

• Преоден период на примена

Страна 2

Page 3: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Извор на податоци

Page 4: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

МСФИ 16 – Извор на податоци

Публикации

• IFRS At A Glance – IFRS 16

• IFRS Need to Know – IFRS 16

• IFRS 16 – објавен Јануари 2016

Страна 4

Page 5: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ВОВЕД ВО СТАНДАРДОТ

Page 6: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

МСФИ 16 – Наеми

ЦЕЛ - МСФИ 16 ги дефинира принципите за признавање, мерење,

презентација и обелоденување на наемите. Целта е да се осигура дека

наемодавателот и наемопримателот ќе прикажуваат релевантни

информации во поглед на веродостојна презентација на трансакциите. Оваа

информација создава основа за корисниците на финансиските извештаи да

направат процена на ефектот кој наемите го имаат во финансиските

состојби, финансиското работење и паричните текови на ентитетот.

МСФИ 16 ги менува:

• МСС 17 – Наеми

• КТМФИ 4 – Утврдување дали ангажманот претставува наем

• ПКТ 15 – Оперативни наеми – иницијативи

• ПКТ 27 – Евалуација на суштината на трансакцијата вклучувајќи ја правната

форма на наемот

Страна 6

Page 7: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

МСФИ 16 – Наеми

Ентитетот треба да го применува овој стандард за сите наеми (вклучувајќи

и под-наем), освен за:

• Наем за истражување на употреба на минерални ресурси, нафта, природен

гас и слични нерегенеративни средства;

• Наем за биолошки средства опфатени со МСС 41;

• Договори за концесии опфатени со КТМФИ 12;

• Лиценци за интелектуална сопственост опфатени со МСФИ 15;

• Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

со МСС 38 (на пример: филм, видео снимки, претстави, сценарио, патенти и

авторски права.

Страна 7

Page 8: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Вовед

Факт или фикција?

Страна 8

• МСФИ 16 е високо комплексен стандард× Фикција

• МСФИ 16 бара високо ниво на процени и расудување× Фикција

• МСФИ 16 ќе предизвика значајни промени кај наемопримателот меѓутоа нема да предизвика значајни промени кај наемодавателот

Факт

• МСФИ 16 ќе биде широко применлив Факт

• МСФИ 16 ќе бара целосна корекција за сите клиенти× Фикција

Page 9: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Вовед

Резиме

Page 9

Обем

(опфат)• Сличност со МСС 17

Признавање• Повеќето наеми ќе се признаваат во

билансот на состојба (со исклучок кај

наемопримателот)

FASB• Разлики од IASB

• Наемопримателот ги класифицира наемите по

категории

• Категоризацијата влијае на мерењето

Преоден период

на примена

• Примена од: 1 Јануари 2019

• Целосна ретроактивна примена; или

• Ретроактивна примена со олеснување

Page 10: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ИДЕНТИФИКАЦИЈА НА НАЕМ

Page 11: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наем

Дефиниција - наем

Еден договор претставува (или содржи) наем, доколку договорот пренесува

правото на контрола на употребата на идентификуваното средство за

определен временски период, во замена за определен надомест.

МСФИ 16 вклучува единствен сметководствен модел за наеми и бара

наемопримателот да признае средство и обврска за договори подолги од 12

месеци, освен во случај кога средството е со ниска вредност.

МСФИ 16 во целина ги пренесува (превзема) начините на сметководствена

евиденција на наемот кај наемодавателот од МСС 17. Следствено,

наемодавателот продолжува да ги класифицира наемите како оперативни

или финансиски и истите ги евидентира различно.

Страна 11

Page 12: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наемДоговор за право на користење на средство за одреден период

Страна 12

Дали постои

идентификувано

средство?

Дали со наемот се

добиваат

економски

бенефити?

Дали

наемопримателот

има право на

целосна употреба?

Договорот не претставува наем; примени други

применливи МСФИ

Договорот

претставува

наем

ДА ДА

НЕ НЕ НЕ

ДА

Page 13: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наем

Идентификувано средство – права на замена

Дали правата на замена на наемодавателот се значајни?

Страна 13

Сценарио

Наемопримателот склучува 10 годишен договор со превозник

(наемодавател) за транспорт на дефинирана количина на трговски

стоки. Наемодавателот употребува железнички вагони со посебни

спецификации и има голем број на слични железнички вагони кои што

може да ги користи за исполнување на условите од договорот.

Железничките вагони и локомотивата се наоѓаат локациски кај

Наемодавателот кога не се користат за транспорт на добра. Трошокот за

замена на железничките вагони е минимален за наемодавателот.

Page 14: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наем

Идентификувано средство – права на замена

Правата на добавувачот (наемодавателот) би биле значајни доколку се

исполнети следните два услови:

• Добавувачот има реална можност да ги замени и користи алтернативните

средства за време на периодот на употреба; и

• Добавувачот ќе има економски бенефит од искористувањето на правото на

замена на средството

Страна 14

Во ситуација каде што не е писмено одредено дали

добавувачот има значајни права на замена,

корисникот треба да претпостави дека било кое

право на замена не е значајно

Page 15: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Дали договорот содржи наем?

Страна 15

Идентификација на наемИдентификувано средство – пропорција (дел) од средства

Сценарио

Наемопримател стапува во 15 годишен договор со наемодавател за право

на употреба на определен капацитет од оптичка кабелска конекција

помеѓу Хонг Конг и Токио. Договорениот износ е еквивалент на употреба

на три оптички влакна во рамките на кабел со вкупен капацитет од 15

оптички влакна. Наемодавателот одредува за трансмисијата на

податоците (т.е. Кои оптички влакна да се користат за трансфер на

податоците од наемопримателот).

Page 16: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Дали пропорцијата од средствата е физички

разграничена?

Да. Тогаш станува збор за идентификувано средство.

× Не. Тогаш не станува збор за идентификувано средство, освен

доколку не преставува целосен капацитет од средството.

Страна 16

Идентификација на наемИдентификувано средство – пропорција (дел) од средства

Page 17: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наемДоговор за право на користење на средство за одреден период

Страна 17

Дали постои

идентификувано

средство?

Дали со наемот се

добиваат

економски

бенефити?

Дали

наемопримателот

има право на

целосна употреба?

Договорот

претставува

наем

ДА ДА ДА

НЕ НЕ НЕ

Договорот не претставува лизинг; примени други

применливи МСФИ

Page 18: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Страна 18

Идентификација на наем

Економски бенефит

Дали наемопримателот има права да ги користи значајно сите економски

бенефити од употребата на средството за време на периодот на употреба?

Сценарио 1: Наемопримателот влегува во договор со наемодавателот

за наем на простор во трговски центар за 5 години. Плаќањата на

наемот се базирани на 20% од бруто продажбите во продавницата.

Наемопримателот има право да одредува кои продукти ќе се

продаваат, како да ја дизајнира продавницата итн.

Сценарио 2: Наемопримател влегува во 10 годишен договор со

енергетска компанија за набавка на произведена струја од нова соларна

фарма. Наемодавателот ја поседува соларната фарма и користи даночно

олеснување поради изградбата и поседувањето на соларната фарма, а

наемопримателот ќе прима олеснување за користење на надоместливи

извори на енергија од соларната фарма.

Page 19: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наемДоговор за право на користење на средство за одреден период

Страна 19

Дали постои

идентификувано

средство?

Дали со наемот се

добиваат

економски

бенефити?

Дали

наемопримателот

има право на

целосна употреба?

Договорот

претставува

наем

Договорот не претставува лизинг; примени други

применливи МСФИ

ДА ДА ДА

НЕ НЕ НЕ

Page 20: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Страна 20

Идентификација на наем

Право на директна употреба (корист)

Кој одлучува како

и за која цел ќе

се користи

средството низ

периодот на

употреба?

Добавувачот

(наемодавател)

Однапред

одредено поради

природата на

средството

Корисникот

(наемопримател)

Договорот не

претставува

наем

Да/Не. Треба да

се анализира

подетално

Договорот

претставува

наем

Page 21: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Кое од следниве е пример на наем кој има директна употреба (корист) од

средството?

Право да одлучи каков тип на храна ќе произведува одредена опрема за

производство на храна

Право да ја одржува опремата

Право да одлучува за оперативното време на користење на опремата

Право да одлучува за физичката локација на машината или дестинацијата и

транспортните рути за пренос на опремата

Право да ракува со средството

Право да одлучува дали ќе произведува енергија од електричната постројка

и колку енергија ќе произведува

Страна 21

Идентификација на наем

Право на директна употреба (корист)

Page 22: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Кое од следниве е пример на наем кој има директна употреба (корист) од

средството?

Право да одлучи каков тип на храна ќе произведува одредена опрема за

производство на храна

x Право да ја одржува опремата

Право да одлучува за оперативното време на користење на опремата

Право да одлучува за физичката локација на машината или дестинацијата и

транспортните рути за пренос на опремата

x Право да ракува со средството

Право да одлучува дали ќе произведува енергија од електричната постројка

и колку енергија ќе произведува

Страна 22

Идентификација на наем

Право на директна употреба (корист)

Правилата при одредување кој има право на директна

корист од средството се фокусираат на контролата

Page 23: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Страна 23

Идентификација на наемДали наемопримателот има право за директно користење на бродот?

Сценарио 1 Сценарио 2

Наемопримател склучува 5 годишен договор со наемодавател (сопственик на брод)

за употреба на бродот. Наемодавателот управува со и го одржува бродот и е

одговорен за безбеден транспорт.

Договорни услови:

• Наемопримателот одлучува дали и

каков товар ќе се транспортира; како

и да е договорот не дозволува

наемопримателот да пренесува

експлозивни материи како товар

• Наемопримателот одлучува кога и и

на кои пристаништа ќе се движи

бродот; меѓутоа договорот забранува

движење низ води со висок ризик

Договорни услови:

• Дополнително утврдување кој товар

ќе се транспортира и датумите на

превземање и испорака

• Товарот ќе завземе скоро цел

капацитет на бродот

• Наемопримателот не смее да

ангажира друг оператор за бродот

додека трае договорот

• Немопримателот не смее сам да го

управува бродот

Page 24: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Страна 24

Идентификација на наем

Право на директна употреба

Кој одлучува како

и за која цел ќе

се користи

средството низ

периодот на

употреба?

Добавувачот

Однапред

одредено поради

природата на

средството

Корисникот

Договорот не

претставува

наем

Да/Не. Треба да

се анализира

подетално

Договорот

претставува

наем

Page 25: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Идентификација на наем

Кој ја одредува употребата?

Страна 25

Сценарио Прашање

Корисник стапува во договор со добавувач каде што

набавува 100% од произведената енергија од објект

за производство на био енегрија. Договорот одредува

дека енергијата мора да се произведе од наведен

конкретен објект.

Добавувачот (наемодавателот):

- Нема права на замена

- Добива даночни стимулации од повеќе нивоа од

државата за градење на објектот кој произведува

чиста и обновлива енергија

- Е одговорен за изградба, работење и одржување

на објектот согласно барањата на корисникот

Корисникот го дизајнираше објектот пред да се

изгради, со ангажирање на експерти кои асистираа

во одредувањето на локацијата на објектот и ја

дизајнираа опремата која што ќе се користи. Сепак

нема да има одлучување кога и колку количина на

енергија ќе се произведува бидејќи дизајнот на

средствата однапред го дефинираат ова прашање.

Кој одредува како и за која цел

средството ќе се користи?

Добавувачот (наемодавател)

Корисникот (наемопримател)

Однапред дефинирано поради

природата на средствата

Page 26: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ДЕФИНИРАЊЕ НА УСЛОВИТЕ ЗА НАЕМ

Page 27: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Определување на условите на наемот

Страна 27

Не-откажувачки период на

наемот

Услови за продолжување доколку е со

разумна сигурност за

спроведување

Услови за прекинување доколку е со

разумна сигурност за

спроведување

Услови на наем

Условите на наемот важат од денот на започнување

(т.е. Датумот на кој наемодавателот ги става на

располагање дефинираните средства на користење на

наемопримателот) и ги вклучува сите периоди за

времетраење на наемот (период каде што не се плаќа

наем и период со намалени износи на наемот).

Page 28: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Определување на условите на наемот

Услови (опции) за продолжување и прекин

Наемопримателот склучува договор за наем без опција за прекин со Наемодавателот за

наем на зграда. Наемот е иницијално склучен на 4 години и постои опција на барање на

наемопримателот за продолжување за нови 4 години за ист надомест.

При одредување на условите на наемот, наемопримателот ги разгледува следните

фактори:

- Пазарните наеми за компаративни згради во истата област се очекува да растат со

10% во периодот од 8 години опфатен со наемот. На денот на почнување на наемот,

ратата е согласно постоечките пазарни услови

- Наемопримателот планира да работи во истата област најмалку 10 години

- Локацијата на зградата е идеална за односи со купувачи и добавувачи

Кој е временскиот период на наемот?

Страна 28

Наемопримателот мора да ја процени веројатноста за

искористување или неискористување на правото на

опцијата која стои во договорот за наем. Доколку нема

таква процена се зема во предвид мината (историска)

пракса на наемопримателот.

Page 29: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Определување на условите на наемот

Ревизија на условите на наемот

Од наемопримателот се бара да направи повторна процена на веројатноста на

искористување или неискористување на опцијата врз основа на појава на

настани или промени на настани кои:

• Се во контрола на наемопримателот; и

• Влијаат дали наемопримателот е разумно сигурен за искористување на

опцијата која не била претходно вклучена во определувањето на условите

на наемот, или нема да искористи опција која претходно била вклучена во

определуваењто на условите на наемот

Страна 29

Page 30: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ИСКЛУЧОЦИ ПРИ ПРИЗНАВАЊЕ

Page 31: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Исклучоци при признавање

Краткорочни наеми и наеми со ниска вредност

• Наемот е 12 месеца или пократок

• Нема опција за купување

• Наемот вклучува услови за прекин или продолжување

• Се применува конзистентно по класи на дефинирани видови средства

• Значајна симплификација кон стандардот

Краткорочни наеми

• При процена кога средството е ново; без разлика дали е материјално за наемопримателот

• Се подготвува од наем до наем (поединечно)

• Наемопримателот има бенефит од употреба на средствата самостојно или со останати ресурси на располагање на наемопримателот; и

• Дефинираното средство не е високо зависно и во корелација со останати средства

Наеми со ниска

вредност

Страна 31

Page 32: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Дали овој наем ги исполнува условите да се класифицира како наем со ниска

вредност?

Страна 32

Исклучување од признавање

Наем со ниска вредност

Сценарио

Компанијата “А“ е голема, мултинационална технолишка компанија со

околу 10 милијарди годишен оперативен буџет. Склучува договор за наем

на еден кат од административна зграда во некој од главните градови во

Централна Америка за вкупен надомест од 50.000 ВЕ годишно за период

од 5 годдини. Активностите на просториите и трошокот се исклучително

нематеријални за компанијата “А“.

Page 33: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Фармацевтска прозводна и дистрибутивна компанија ги има следниве наеми:

Наем на недвижности (администрација и магацини)

Производна опрема

Наем на службени возила за персонал за продажба и за менаџментот (со различен

квалитет, спецификација и вредност)

Наем на камиони и комбиња за цели на испорака (со различна големина и вредност)

Наем на ИТ опрема (лап-топови, таблети, принтери и мобилни телефони)

Наем на сервери (вклучително индивидуални модули кои го зголемуваат капацитетот

за складирање на податоци на серверите)

Наем на канцелариски материјал (столици, бироа и мебел)

Наемм на диспанзер за вода; и

Наем на мутифункционални машини за фотокопирање со висок капацитет

Страна 33

Исклучување од признавањеКои од следниве би биле наем со ниска вредност?

Page 34: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Фармацевтска прозводна и дистрибутивна компанија ги има следниве наеми:

x Наем на недвижности (администрација и магацини)

x Производна опрема

x Наем на службени возила за персонал за продажба и за менаџментот (со различен

квалитет, спецификација и вредност)

x Наем на камиони и комбиња за цели на испорака (со различна големина и вредност)

Наем на ИТ опрема (лап-топови, таблети, принтери и мобилни телефони)

x Наем на сервери (вклучително индивидуални модули кои го зголемуваат капацитетот

за складирање на податоци на серверите)

Наем на канцелариски материјал (столици, бироа и мебел)

Наемм на диспанзер за вода; и

x Наем на мутифункционални машини за фотокопирање со висок капацитет

Страна 34

Исклучување од признавањеКои од следниве би биле наем со ниска вредност?

Page 35: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ПРИЗНАВАЊЕ И МЕРЕЊЕ

Page 36: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење – обврска за наем

• Мерењето на обврската за наем ги вклучува следниве компоненти:

Страна 36

Фиксни исплати

Дополнителни

варијабилни исплати

Резидуална вредност

(гаранција)

Трошоци за прекин

(или набавка)

Претходни исплати

Обврска за наем

Page 37: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Фиксни исплати

•Договорени исплати

•Намалено за олеснувања (стимулации)

Резидуална вредност

(гаранција)

Олеснувања кон наемопримателот за

одржување на средството во добра

состојба

(износ кој наемопримателот

очекува да го добие откако ќе го врати

средството)

Опција за купување и

прекин

Износот кој наемопримателот

очекува да го плати за набавка на дефинираното

средство или при користење опција за

прекин на наемот

Дисконтна стапка

Сите компоненти мора да се дисконтираат користејќи:

Имплицитната стапка на наемот (доколку може да се утврди)

Или

Инкременталната стапка на наемот

Страна 37

Признавање и мерење

Обврска за наем

Page 38: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Инкрементална стапка на наемот и имплицитна

стапка на наемот

Инкрементална стапка на наем

•Стапката која што во фазата на прифаќање на наемот би ја имал наемопримателот доколку позајмува парични средства неопходни за набавка на дефинираното средство, т.е. доколку е финансирано од кредит со услови за плаќање на рати и динамика (амортизационен план на отплати) слично на условите на плаќање кај наемот

Имплицитна стапка на наем

•Дисконтна стапка која аплицирана на минималните плаќања на наемот (и останатата негарантирана резидуална вредност која би му останала на наемодавателот) доведува до ситуација да агрегираната сегашна вредност се изедначува со фер вредноста на имотот под наем од наемодавателот. Пример: за средство кое вреди 2.000 ВЕ наемопримателот плаќа по 100 ВЕ месечно во период од две години.

Страна 38

Page 39: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Варијабилни исплати

Страна 39

Варијабилни исплати кои

зависат од индексирање

или од промена на

одредена стапка

• Да се вклучи во иницијалното мерење на наемот употребувајќи го

индексот или стапката на денот на почнување на наемот

• Повторно мерење на наемот во периодот на промена на индексот

или стапката

• Да се вклучат во иницијалното мерење на наемот

• Повторно мерење во периодот на промена на фиксните

плаќања

• Да не се вклучат во иницијалното мерење на наемот

• Да се признаат во билансот на успех (или во тековната вредност

на друго средство доколку се бара од некој друг стандард) во

моментот на настанување на плаќањето

Фиксни

исплати

Останати варијабилни

исплати

Page 40: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерењеСметководствена евиденција во годините 1,2 и 3

Сценарио

Наемопримател склучува 10 годишен наем на имот со годишни плаќања

од 50.000 ВЕ, со време на плаќање на почетокот на секоја година.

Плаќањата ќе растат секои 2 години на основ – пораст на Потрошувачки

ценовен индекс (ПЦИ) од претходните 24 месеца. ПЦИ во моментот на

почнување на наемот е 125. ПЦИ на почеток на трета година е 135.

Имплицинтата стапка на наемот не може веродостојно да се утврди.

Инкременталната стапка на наемот е 5% годишно.

На денот на почнување на наемот, наемопримателот врши плаќање за

првата година и спроведува мерење на обврската за наем на сегашна

вредност од останатите 9 плаќање (секоја од по 50.000 ВЕ), кои

дисконтирани на сегашна вредност изнесуваат 355.391 ВЕ.

Страна 40

Page 41: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Сценарио - решение

Страна 41

Година 1 Д Средство 405,391

П Обврска за наем 355,391

П Парични средства 50,000

Година

1& 2

Д Камата 33,928

П Обврска за наем 33,928

Д Амортизација 81,078

П Средство 81,078

Година 3 Обврска за наем пред промена на ПЦИ = 339,319

Плаќање во трета година со вклучен ПЦИ пораст = 54,000

Д Средство 27,145

П Обврска за наем 27,145

Д Обврска за наем 54,000

П Парични средства 54,000

Page 42: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Средство со право на користење

• Мерењето на средство со право на користење е на основа на обврската за

наем зголемена за дополнителни ставки:

Страна 42

Обврска за наем

Иницијални директни трошоци

Трошоци за отстранување

Трошоци за реставрација

Претходни плаќања

Средство со право на

користење

Page 43: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Пример

Страна 43

Сценарио

Компанијата “А“ склучува 10 годишен наем за кат од административна

зграда. Плаќањата се 50.000 ВЕ годишно и 55.000 годишно за време на

опционен дополнителен период (сите плаќања се на почетокот на годината).

За добивање на наемот, наемопримателот иницијално прави директни

трошоци од 20.000 ВЕ (15.000 ВЕ на претходниот наемопримател на катот и

5.000 ВЕ за законски провизии за недвижности). Наемодавателот се

согласува да ги надомести 5.000 ВЕ на наемопримателот за провизиите и да

обезбеди 7.000 ВЕ за адаптација (уредување) на просторот.

Имплицитната стапка на наемот не може веродостојно да се утврди.

Инкременталната стапка на наемопримателот е 5% годишно.

Page 44: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Сценарио - решение

Иницијално признавање и мерење:

Д Средство (со право на користење) 405,391

П Обврска за наем 355,391

П Парични средства 50,000

Евиденција на директниот иницијален трошок:

Д Средство со право на користење) 20,000

П Парични средства 20,000

Страна 44

Page 45: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Признавање и мерење

Сценарио - решение

Евиденција на олеснувањата од наемот:

Д Парични средства 5,000

П Средство (со право на користење) 5,000

Износот од 7,000 ВЕ примен за адаптација на просторот не е вклучен во евиденцијата

на наемот бидејќи последователните уредувања на просторот не претставуваат дел

од средството кое е со право на користење.

Страна 45

Page 46: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Последователно мерење

Обврска за наем

• Последователното мерење е слично како и за останатите каматоносни

обврски, освен во случаи каде што има специфични насоки за повторно

мерење

Страна 46

Иницијална вредност

Камата на тековна

вредност

Повторно мерење

Исплати за наем

Обврска за наем

Page 47: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Последователно мерење

Средство со право на користење

Страна 47

Модели за вреднување

Набавна вредност

(МСС 16)

Фер вредност на вложувања во недвижности

(МСС 40)

Ревалоризирана вредност

(МСС 16)

Page 48: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ПОВТОРНО МЕРЕЊЕ

Page 49: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Повторно мерење

Повторно мерење на наемот се бара кога:

• Кога има повторна процена на опцијата (односно, кога нема/има веројатност

дека ќе се оствари опцијата во ситуација кога процената при иницијалното

признавање била поинаква); или

• Фактичкиот договор за наем е модифициран со наемодавателот.

Повторните мерења се признаваат проспективно; не треба да се прави

ретроактивно да се врши повторно прикажување на минатите вредности.

Повторната процена на опциите се евидентира проспективно со опцијата за

продолжување/прекин вклучена во мерењето на средството со право на

користење (right-of-use asset; т.е. ROU asset) и на обврската.

Страна 49

Page 50: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Повторно мерење

Повторно мерење поради повторна процена - пример

Кој наем ќе треба повторно да се мери и поради која причина?

Страна 50

Сценарио

Во шестата година од 10 годишен наем, со опција за негово продолжување за

дополнителни 5 години, наемопримателот купува компанија “А“. Компанијата

“А“ изнајмува кат во друга зграда. Овој наем кој го има компанијата “А“ содржи

опција за прекин од страна на компанијата. Поради аквизицијата на компанијата

“А“, наемопримателот сега има потреба од друг кат во зградата каде што се

наоѓа за поефикасно и поефективно комбинирање на човечките ресурси од

двете компании. За намалување на трошоците, наемопримателот:

А) склучува посебен 8 годишен договор за наем за нов кат во зградата во која се

наоѓа, кој би бил на располагање по завршување на седмата година

Б) го раскинува предвреме договорот за наем од страна на компанијата “А“ од

почетокот на осмата година. Тогаш ентитетот ќе се префрли на новиот кат кој го

зема под наем наемопримателот

Page 51: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Повторно мерење

Модификации на наемот

Модификации кои само по себе не претставуваат нов наем:

Страна 51

• Повторно мерење на обврската со ревидирана дисконтна стапка (1)

• Намалување на вредноста на средството поради неговиот релативен опфат споредено со оригиналниот наем (2)

• Разликата од (1) и (2) се признава во билансот на успех

Намлување на обемот (опфатот)

• Повторно мерење на наемот со ревидирана дисконтна стапка

• Повторно мерење на наемот за истата вредност

Останати модификации на

наем

Page 52: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Повторно мерење

Модификации на наем - пример

Страна 52

Сценарио

Компанијата “А“ има 10 годишен наем на канцелариски простор од 5,000

квадратни метри со годишни исплати од 50,000 ВЕ кои се плаќаат на крајот

на секој период. Дисконтната стапка која ја користи компанијата е

внатрешната стапка на наемот од 6%, поради тоа што имплицитната стапка

не може веродостојно да се утврди. На почетокот на 6 година, компанијата

и наемопримателот се договараат да се намали обемот на наемот на 2,500

квадратни метри и да се намалат преостанатите исплати на 30,000 ВЕ

годишно. На почетокот на 7 година, внатрешната стапка на наемот е 5%.

Обврската за наем веднаш по модификацијата е 210,618 ВЕ и вредноста на

средството со право на користење е 184,002 ВЕ.

Page 53: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Повторно мерење

Модификации на наем - решение

Обемот на намалување на средството со право на користење е 50% (намалување од 5,000

м2 на 2,500 м2). Сегашната вредноост на годините 6-10 (5 години), со исплати од 30,000

ВЕ годишно и 5% дисконт = 129,884 ВЕ.

Сметководствена евиденција за прилагодување на тековните салда за намалување на

обемот:

Д Обврска за наем 105,309 (210,618 иницијално * 50%)

П Средство 92,001 (184,002 иницијално * 50%)

П Добивка 13,308 (разлика – остаток)

Сметководствена евиденција за прилагодување на обврската за наем на крајното салдо:

Д Средство 24,575 (кореспондира со прилагодувањето на обврската)

П Обврска за наем 24,575 (129,884 горенаведено намалено за

105,309 ревидирана вредност)

Страна 53

Page 54: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ПРЕЗЕНТАЦИЈА И ОБЕЛОДЕНУВАЊЕ

Page 55: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ПРЕЗЕНТАЦИЈА

МСФИ 16 има најзначајни промени во презентацијата на наемот и нивното

влијание во билансот на успех

Страна 55

Извештај за финансиска

состојба

Средство со право на користење: посебно од другите

средства или заедно со средства од ист вид и да се

обелодени

Обврска за наем: одвоено од останатите обврски или

обелоденување како посебна ставка

Биланс на успех

Трошоци за камата заедно со другите финансиски трошоци

согласно МСС 1

Амортизација на средството со право на користење

Извештај за парични текови

Паричните исплати на обврските за наем како финансиски активности

Паричните плаќања на каматата согласно барањата на МСС 7

Краткорочните наеми и наеми со ниска вредност и

варијабилните плаќања по наеми – во рамките на оперативни активности

Page 56: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Презентација во извештај за финансиска

состојба

МСС 17 МСФИ 16

Финансиски

наем

Оперативен

наем

Сите наеми

Средства

Обврски $ $ $ $ $ $

Вон-билансно$ $

Страна 56

Page 57: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Презентација во билансот на успехМСС 17 МСФИ 16

Финансиски

наем

Оперативен

наем

Сите наеми

Приходи Х Х Х

Оперативни

трошоци (без

амортизација)

-- (Х) --

ДПКДА (EBITDA)

Амортизација (Х) -- (Х)

Оперативна

добивка

Финансиски

трошоци(Х) -- (Х)

Нето добивка

Страна 57

Page 58: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Презентација

Пример

Страна 58

Сценарио

Компанија “А“ има 5 годишен договор за наем на кат во

административна зграда. Плаќа 75,000 ВЕ годишно и има

инкрементална стапка на наемот од 5% (имплицитната стапка на

наемот не може веродостојно да се детерминира).

Каков е ефектот на нето добивката и над ДПКДА (EBITDA) зависно

од тоа дали се применува МСС 17 или МСФИ 16, под претпоставка

дека компанијата нема други трансакции освен 100,000 ВЕ

приход од продажба секоја година.

Page 59: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Презентација - Пример

Страна 59

МСС 17

Амортизација Камата

Трошок

за наем

Нето

добивка

Година 1 - - 75,000 25,000

Година 2 - - 75,000 25,000

Година 3 - - 75,000 25,000

Година 4 - - 75,000 25,000

Година 5 - - 75,000 25,000

Вкупно - - 375,000 125,000

МСФИ 16

Амортизација Камата

Трошок за

наем

Нето

добивка

Година 1 64,942 16,235 - 18,823

Година 2 64,942 13,297 - 21,761

Година 3 64,942 10,212 - 24,846

Година 4 64,942 6,972 - 28,086

Година 5 64,942 3,571 - 31,487

Вкупно 324,711 50,289 - 125,000

Page 60: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Обелоденување

Барањата за обелоденување во финансиските извештаи вклучуваат:

Страна 60

Извештај за финансиска

состојба

Набавката на средството со право на користење

Тековната вредност на средството на крајот на

известувачкиот период по групи

Анализа на доспеаност на обврската за наем одвоено од останатите обврски согласно

барањата на МСФИ 7

Биланс на успех

Амортизација на средствата по групи

Трошоци за камата на обврската за наем

Евиденција на краткорочен наем како трошок

Евиденција на наем со ниска вреднсот како трошок

Варијабилните исплати по наемот - трошок

Приход од под-наем

Добивки и загуби од продажба и повратен-наем трансакции

Извештај за парични текови

Вкупниот паричен одлив од наемот

Page 61: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Обелоденување

Квантитативните обелоденувања се фокусираат на ризиците, како што се

варијабилните плаќања за наем, рестрикции (ограничувања) за користењето на

средствата и сл.

Барањата треба да се третираат согласно последните промени во МСС 1 –

иницијатаива за обелоденување.

Страна 61

Page 62: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Продажба и повратен-наем трансакции• Значителни ревидирани насоки споредено со МСС 17

• Според МСС 17 третманот зависи од класификацијата (оперативен наспроти

финансиски наем)

• Продажбата мора да ги исполни критериумите на МСФИ 15 за да може да се

евидентира како таква

Страна 62

Намопримател (продавач) Наемодавател (купувач)

Преносот кон

купувач –

наемодавател се

признава како

продажба

Средството се вади од евиденција и се

применува евиденција на наем

Мерење на средство со право на

користење како остаток од вредноста од

претходната тековна вредност

Признавање на добивка/загуба од

пренесените права на наемодавателот

Примена на сметководствените

барања за наем кај

наемопримателот

Преносот кон

купувач –

наемодавател не се

признава како

продажба

Се продолжува со признавање на

средството

Примените средства се признаваат како

финансиска обврска согласно МСФИ 9

Финансиски Инструменти

Средство не се признава

Исплатените износи се признаваат

како финансиско средство

согласно МСФИ 9 Финансиски

Инструменти

Page 63: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

ПРЕОДЕН ПЕРИОД НА ПРИМЕНА

Page 64: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Ефективна дата и преоден период

• МСФИ 16 стапува на сила за периоди почнувајќи на или по 1 Јануари 2019

• Претходна примена е дозволена, меѓутоа само доколку ентитетот истовремено го

примени и МСФИ 15

• МСФИ 9 и МСФИ 15 стапуваат на сила од 1 Јануари 2018

• Во преодниот период дозволено е ентитетот да го применува или МСС 17 или МСФИ 16

како основа за третман на наемот

• Два пристапи во преодниот период (слично на МСФИ 15):

Страна 64

Ретроспективен пристап Модифициран ретроспективен пристап

• Комплетно повторно искажување на

компаративните елементи

• Нема преодни олеснувања и

исклучоци

• Обелоденување со повторно

искажување на претходните тековни

вредности согласно МСС 8

• Нема повторно искажување;

кумулативниот ефект се искажува во

почетните состојби на капиталот за

тековниот период

• Бројни исклучоци и поедноставувања

на располагање за да се олесни

преодниот период

Page 65: МСФИ 16 Наеми - iorrm.org.mk Kalin.pdf · • Права кои ги има наемопримателот согласно договор за лиценца опфатени

Ви благодарам на вниманието

ПРАШАЊА?