dr hab. Paweł Koperski, prof. UW i dr Piotr Bernato wicz

ODśYWIANIE

DEFINICJE

OdŜywianie

- jest to proces Ŝyciowy polegaj ący na zdobywaniu składników od Ŝywczych (pokarmu) ze środowiska.

KaŜdy organizm (samo Ŝywny czy cudzo Ŝywny) musi pozyskiwa ć substancje chemiczne ze środowiska zewnętrznego, które potrzebne s ą do podtrzymania jego funkcji Ŝyciowych.

Mogą to by ć zarówno zwi ązki organiczne jak i nieorganiczne (jony, woda, gazy).

DEFINICJE

SamoŜywno ść

- jest to samodzielne przeprowadzanie biosyntezy związków organicznych z prostych nieorganicznych związków w ęgla (CO 2, węglany) oraz z wody i innych związków/pierwiastków (inne makro- i mikroelementy), wykorzystuj ąc do tego celu energi ę świetln ą w procesie fotosyntezy lub energi ę chemiczn ą uzyskiwan ą z utleniania prostych zwi ązków nieorganicznych.

DEFINICJE

Cudzo Ŝywno ść

- jest to pozyskanie energii do syntezy zwi ązków organicznych oraz do podtrzymania procesów Ŝyciowych poprzez utlenianie innych zwi ązków organicznych pobranych ze środowiska zewn ętrznego

DEFINICJE

Miksotrofizm (zmienno Ŝywno ść)

- organizmy mog ą odŜywiać się zarówno cudzo Ŝywnie jak i samo Ŝywnie, jednocze śnie lub w zale Ŝności od warunków środowiskowych

Euglena zielona Muchołówka

STRATEGIE METABOLICZNE

a) źródło w ęgla

- związki organiczne – heterotrofia (cudzo Ŝywno ść)

- dwutlenek w ęgla i jony w ęglanowe – autotrofia (samo Ŝywno ść)

b) źródło u Ŝytecznej biologicznie energii

- utlenianie substancji chemicznych – chemotrofi a

- absorpcja światła – fototrofia

c) donor elektronów (reduktor)

- związki organiczne – organotrofia

- związki nieorganiczne – litotrofia

d) akceptor elektronów (utleniacz)

- tlen – oddychanie tlenowe (aerobia)

- inne substancje – oddychanie beztlenowe (anaer obia)

- - substancje nieorganiczne

- - substancje organiczne – fermentacja

STRATEGIE METABOLICZNE

a) źródło w ęgla

- związki organiczne – heterotrofia (cudzo Ŝywno ść)

- dwutlenek w ęgla i jony w ęglanowe – autotrofia (samo Ŝywno ść)

b) źródło u Ŝytecznej biologicznie energii

- utlenianie substancji chemicznych – chemotrofi a

- absorpcja światła – fototrofia

c) donor elektronów (reduktor)

- związki organiczne – organotrofia

- związki nieorganiczne – litotrofia

d) akceptor elektronów (utleniacz)

- tlen – oddychanie tlenowe (aerobia)

- inne substancje – oddychanie beztlenowe (anaer obia)

- - substancje nieorganiczne

- - substancje organiczne – fermentacja

POBIERANIE POKARMU

- wchłanianie

- pinocytoza

- endocytoza

endocytoza i pinocytoza

ENDOCYTOZA U ZWIERZĄT

OdŜywianie si ę gąbek

FILTRACJA

Gąbki na dnie morzai schemat ich budowy wewn ętrznej

Gąbki – całe ciało to filtr

FILTRACJA

- Aktywna (czynna)

- Pasywna (bierna)

MałŜe i larwa meszki

FILTRACJA

Charnia (560 milionów lat temu)

- moŜliwe, Ŝe to pierwszy sposób odŜywiania si ę zwierz ąt tkankowych

FILTRACJA

Graptolity

- to cz ęsty sposób oŜywiania si ę w minionych okresach geologicznych

Ramienionogi

Lobopodia

MUŁOśERNOŚĆ

Priapulus

- to te Ŝ „stary” sposób od Ŝywiania

Ottoia Skamieniałe ślady Ŝerowania w dnie

ZBIERANIE/ZGRYZANIE

- polega na zbieraniu lub zgryzaniu drobnych organizmów porastaj ących podło Ŝe

Dickinsonia

ZBIERANIE/ZGRYZANIE

- węŜowidła ewoluowały w kierunku wyspecja-lizowanych „szperaczy”

kopalne w ęŜowidło

Ophiarachna

nóŜki ambukakralne

ZBIERANIE/ZGRYZANIE

- ewolucja tarki ( radula) u mięczaków (szczególnie u ślimaków) a ewolucyjny sukces tej grupy

schemat działania tarkiząbki na tarce

ZBIERANIE/ZGRYZANIE

ślady tarki na powierzchni poro śniętej przez glony

AKTYWNE DRAPIEśNICTWO

- było najprawdopodobniej przyczyna tak zwanej „eksplozji kambryjskiej”

Shales with fossils in Bruges, Canada

AKTYWNE DRAPIEśNICTWOW kambrze Ŝyły organizmy nie ustalonych do tej pory pokrewie ństwach; ich cechy morfologiczne wskazuj ą na siln ą presj ę ze strony drapie Ŝników

Opabinia Wiwaxia

Hallucigenia

AKTYWNE DRAPIEśNICTWO

Niektóre ze znalezionych skamieniało ści nosz ą ślady ugryzie ń, nawet cz ęściowo zregenerowanych

Pogryzione trylobity

AKTYWNE DRAPIEśNICTWO

Anomalocaris – postrach kambryjskich mórz

AKTYWNE DRAPIEśNICTWO

Anomalocaris, czyli pomyłki paleontologów

Bezgłowa krewetka Meduza

AKTYWNE DRAPIEśNICTWO

Anomalocaridae – zróŜnicowana rodzina

EWOLUCJA STRUNOWCÓW Strunowce (Chordata) to grupa bardzo zró Ŝnicowana pod zwgl ędem sposobów od Ŝywiania

Pikaia

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Strunowce to zwierz ęta, które maj ą (na którym ś ze etapów rozwoju):

- strun ę grzbietow ą

- grzbietowo poło Ŝony centralny układ nerowoy- szczeliny w gardzieli- endostyl- ogon

Lancetnik

EWOLUCJA STRUNOWCÓW Struna grzbietowa

Lancetnik

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Centralny układ nerwowy po stronie grzbietowej

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Szczelinyw gardzieli

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Endostyl

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Ogon – co to jest?

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Podsumowuj ąc:

struniwce maj ą pięć unikalnych cech…

…ale my ich nie mamy…

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Zarodek ssaka

EWOLUCJA STRUNOWCÓW

Tarczyca to endostyl!

SUKCES KRĘGOWCÓW Ewolucja szcz ęk

SUKCES KRĘGOWCÓW

Szczęki ryb mog ą być wysuwanepodczas otwieraniapyska

SUKCES KRĘGOWCÓW

Ewolucja z ębów

Łuski plakoidalne

Łuska plakoidalna - przekrój

Ząb rekina

Ząb ssaka- przekrójUzębienie kota

Budowa wewnętrzna ryby

Schemat budowy wewn ętrznej ryby

Schematy w ksi ąŜkach bardzo ró Ŝnią się od rzeczywistego obrazu

Budowa wewnętrzna ryby

Sekcja ryby

Budowa wewnętrzna ryby