odtÜ sosyal bilimler enstitüsü İşleyiş yönergesi

Upload: jena-collins

Post on 17-Jul-2015

158 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

SOSYAL BLMLER ENSTTS LEY YNETMEL I. BAVURU VE KAYIT:a) Yksek lisans (tezli/tezsiz/ikinci retim) ve doktora programlarna bavurular internet zerinden yaplmaktadr. Adayn internet zerinden bavuru yapabilmesi iin bir e-posta (e-mail) adresinin olmas gerekmektedir. b) Adayn, internet zerinden bavuru formunu doldurup kt aldktan sonra, gerekli belgeleri (Not izelgesi, LES sonu belgesi gibi) bavuru formuna ekleyerek, son bavuru gnne kadar Mhendislik Merkez (MM) Binas 3. Katda bulunan Sosyal Bilimler Enstitsne (SBE) teslim etmesi gerekmektedir. c) Programlara bavuru iin aranan en az puanlar aada belirtilmitir. ngilizce; TOEFL: ODT YS: LES; 45 50 60 213, 65 ALES; 55 60 70

Tezli ve Tezsiz Yksek Lisans: Doktora: Lisans Sonras doktora: GRE; GRE snavnda sadece saysal puann dikkate alnmas, LES taban puan 45e karlk GRE edeer taban puannn saysal 610, GRE snavnda sadece saysal puann dikkate alnmas, LES taban puan 55e karlk GRE edeer taban puannn saysal 685, Yukarda deinilen tm snavlarn geerlilik sresi iki yldr. Bu snavlarda istenen en az puanlar, Enstit Anabilim Dal (EABD) tarafndan ykseltilebilir. Anabilim dallarnn ngilizce, LES, GRE vb. iin aranan yeterlik puanlarna www.metu.edu.tr/home/wwwsbe adresinden ulalabilir. ngilizce yeterlik puanlar edeerlik bilgileri Tablo 1de gsterilmitir. d) Lisans Sonras Doktora Programna bavuran adaylarn LES puanlar en az 60, Lisans Genel Not Ortalamalar ise en az 3.00/4.00 = 80/100 olmaldr. Sz konusu deerler LES puannn 60n altna dmemesi kouluyla EABD tarafndan ykseltilebilir. e) lgili EABDnca aranan en az koullar salayan adaylar mlakata alnmakszn bavuru dosyalar zerinden deerlendirilebilir ya da herhangi bir n deerlendirme olmakszn mlakata alnabilirler. Deerlendirmeler sonucunda (ngilizce yeterlik, LES, GNO ve/veya mlakat gibi) baarl bulunan adaylar programa kabul edilirler. f) Herhangi bir lisansst programa kabul edilen rencinin, kayt iin gerekli belgeleri, akademik takvimde belirtilen tarihte renci lerine teslim etmesi gerekmektedir. g) Ders kaytlar bilgisayar ortamnda yaplmaktadr.

1

II. YATAY GE:a) Programlar aras yatay gei yaplamaz. Bal bulunduu Anabilim Daln deitirmek isteyen renciler yeniden bavuru yapmak zorundadrlar. b) Bir Anabilim Dalnn hem tezli, hem tezsiz yksek lisans program varsa birinden dierine gei rencinin baarl olmas kouluna baldr. Gei iin en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay alndktan sonra SBEye bavuru yapmak gerekmektedir. c) Tezli Yksek Lisans ve Tezsiz Yksek Lisans Programlarnn birinden dierine geilerde dikkate alnan baar ltleri aada belirtilmitir. - Birinci Dnem sonunda en az: 1.50/4.00 GNO - kinci ve nc Dnemler sonunda en az: 2.00/4.00 GNO - Drdnc Dnem sonunda en az: 3.00/4.00 GNO (drdnc dnem sonu itibariyle baarszlk nedeniyle tekrarlanmas gereken ders bulunmamas gerekir.) Bir programdan dierine gei yapan renciler nceki programda alp baarsz olduklar dersleri tekrarlamak zorundadrlar. NOT: Tezli Yksek Lisans Programndan Tezsiz Yksek Lisans Programna yatay gei yapan renciler; Tezli Yksek Lisans Programnda yer alan Prothesis Seminar dersinden U notu alp baarsz olmular ise Tezsiz Yksek Lisans Programnda ki Term Project dersine kayt olur iken yerine saydrma ilemi (replace) yapmalar gerekmektedir. d) Lisans Sonras Doktora Program ve Tezli Yksek Lisans Program; YP ve 35. Madde rencileri Tezli/Tezsiz Yksek Lisans Programna, dnem sonu notlar belli olduktan sonra yatay gei yapabilirler. * e) Yksek Lisans Program rencilerinin Lisans Sonras Doktora Programna yatay gei yapabilmeleri iin aada belirtilen koullar yerine getirmi olmalar gerekmektedir. Sz konusu renciler kinci yaryl sonu itibariyle en az 6 ders ve 18 kredilik ders ykmllklerini tamamlam olmal, En az 3.50 Yksek Lisans Genel Not Ortalamasna ve En az 3.00 Lisans Genel Not Ortalamasna (Yksek Lisans Genel Not Ortalamasnn 3.80in zerinde olmas halinde Lisans Genel Not Ortalamas dikkate alnmamaktadr) ve en az 60 LES puanna sahip olmaldrlar.

2

III. TEZL YKSEK LSANS PROGRAMI:A) Eitim Sresi: a) Toplam eitim sresi en ok drt yaryldr. Tez almalarn drdnc yaryln sonuna kadar tamamlayamayan rencilere, tezlerini jride savunmu olma koulu aranmakszn, iki yaryl ek sre verilebilir. b) Tez danmann en ge ikinci yaryl sonuna kadar atamayan renciler nc yaryla kayt yaptramazlar. renciler, tez danmanlarn atama ilemini internet zerinden (71 nolu programdan) yaparlar. Tez danmannn niversitemizde grevli ve en az doktora derecesine sahip olmas gerekmektedir. Dier niversite ya da kurumlarda alan retim elemanlar ve uzmanlar ile ODTde ek grevli olan retim yeleri, ortak (ikinci) tez danman olarak atanabilirler. c) Ders yknn en ok drdnc dnemde tamamlanmas ve bu sre sonunda Genel Not Ortalamasnn en az 3.00/4.00 olmas gerekir. d) Jri, eksik ya da yetersiz bulunan bir tezin dzeltilmesi iin renciye en fazla ay ek sre tanyabilir. Ek sre alan renci yeni dnemde kayt yaptrmakla ykmldr. B) Ders Yk ve Ders Saydrma: a) Tezli yksek lisans program, toplam 21 krediden az olmamak kouluyla, en az yedi ders, bir seminer dersi ve tez almasndan oluur. b) ODTnn herhangi bir Anabilim Dal lisans programlarnda verilmekte olan en ok iki ders (100 ve 200 kodlu dersler hari), Lisans renimi srasnda alnmam olmas kouluyla, yksek lisans program kapsamnda alnabilir ve ders ykne saylabilir. c) NI (not included) statsnde alnan derslerin stats kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda belirtilmelidir. Eer sz konusu ilem kaytlar srasnda yaplmamsa, ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. Bu statdeki dersler rencinin kaytl olduu program veya programlarla ilgili ders saydrma ilemlerinde kullanlamaz. NI statsnde alnan dersin notu belli olduktan sonra stats deitirilemez. Daha nceden (lisans veya bilimsel hazrlk programnda en fazla alnabilecek 3 ders) NI statsnde alnan ve EABD Bakanlnn onaylad tm dersler rencinin programna saydrlabilir. Lisans Eitimi ve alnan NI statsndeki ders saymlar iin ilgili Anabilim Dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin ve Bilimsel Hazrlk Program srasnda alnan NI statsndeki 3 ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. (Bkz. leyi Ynetmeliinin BLMSEL HAZIRLIK PROGRAMI) d) NI statsnde alnan ve baarsz olunan dersler tekrarlanabilir. e) Daha nce ODTde herhangi bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran rencinin eski programnda ald yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu tm dersler EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Sz konusu on dneme renci kayd yaptrlmayan ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz.-

3

f) Yurt ii veya yurt dnda bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran renciler yeni programa kabul edildii dnemden nceki alt dnem iinde alm olduu drt dersi programda yer alan drt ders yerine saydrabilirler. Sz konusu alt dneme renci kaydnn yaplmad ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz. g) renci baarsz olduu bir dersi tekrarladnda ya da yerine bir baka ders aldnda bu deiiklii kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda yapmak zorundadr. Eer sz konusu deiiklik ilemi bilgisayar ortamnda yaplmam ise ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. h) zel renci statsnde alnan derslerin, ilgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. ) Bilimsel hazrlk programnda alnmas zorunlu dersler yksek lisans programna saydrlamaz. i) ki yksek lisans programn ayn anda yrtmekte olan renciler her iki programa da saylmak zere en fazla iki ders alabilirler. renci, kaytlar srasnda ve bilgisayar ortamnda ortak derslerin her iki programa birden kaydn yaptrr. j) Baka bir yksekretim kurumundan yksek lisans veya doktora dersleri ancak edeerlisinin ODT lisansst programlarnda bulunmamas ya da o dnem almam olmas kouluyla alnabilir. Alnan bu derslerden en ok , baarl olunmas koulu ile ders ykne saylarak not izelgesinde S olarak gsterilir. Ancak, genel not ortalamasna katlmaz. renciler, baka niversitelerden aldklar derslerin notu/notlar belli olduktan sonra; not izelgesi, renci dilekesi ve EABD Bakanlnca onaylanm Ders Saydrma lem Formu ile birlikte SBEne bavurarak saydrma ilemini yaptrabilirler. Eitim sresi iinde alnan bu dersler iin dnem eksiltilmez. k) renci daha nce alm olduu derslerden dolay kaytl bulunduu programn en fazla dersinden muaf tutulabilir. renci, muaf tutulan (zorunlu/semeli) derslerin says kadar zorunlu/semeli ders almak zorundadr. (Uluslararas likiler kinci retim, letme Yksek Lisans Programlar ve Eitim Bilimleri Anabilim Dal iin EDS 509 Instructional Planning and Evaluation dersi dnda) Tm YP ve 35. madde rencileri Lisans eitimleri srasnda almamlar ise EDS 509 dersini almak zorundadrlar. l) Birinci retim rencileri, ders ykne saydrmak zere kinci retim Programlarndan ders alabilirler. rencinin bu dersler iin gerekli harc demesi zorunludur. m) Bir nceki dneme ait derslere ilikin maddi hata formlar, en ge bir sonraki dnemin ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde ileme alnr.

4

C) Derslerde Baar: a) Yksek lisans rencilerinin bir dersten baarl saylabilmeleri iin, o dersten dnem notu olarak en az (CC) alm olmalar gerekir. renciler baarsz olduklar dersleri tekrarlamak veya yerine edeerini almak zorundadr. b) Yksek lisans rencilerinin baarl saylabilmeleri iin derslerini tamamladklarnda (drdnc dnem sonu itibariyle) 3.00/4.00 Genel Not Ortalamasna sahip olmalar gerekir. D) Yksek Lisans Tezinin Sonulanmas: a) Yksek lisans tezi ODT Tez Yazm Klavuzuna uygun bir biimde ngilizce olarak yazlr. Tez Yazm Klavuzuna http://www.metu.edu.tr/home/fbe adresinden ulalabilir. b) Yksek Lisans tez jrisini oluturan retim yeleri doktora derecesine sahip olmaldr. Dier niversite ya da kurumlarda konusunun uzman olan ancak doktora derecesine sahip olmayan kimselerin jri yesi olarak atanabilmesi iin, Anabilim Dal Bakanl ve tez danman tarafndan Enstitmze gerekeli bir yaz ile bavurulmaldr. Enstit Ynetim Kurulu tarafndan gerek grld takdirde doktoras olmayan jri yesi adaylarndan zgemi istenebilir. c) Yksek lisans tez jrisi, biri rencinin tez danman ve en az biri bir baka anabilim dalnn ya da niversitenin retim yelerinden olmak zere toplam asil ve iki yedek retim yesinden oluur. kinci tez danmannn jriye girmek istemesi durumunda jri be asil ve iki yedek yeden oluur. Jri renciye en fazla ay ek sre verebilir. ay uzatma alan renci yeni dneme kayt yaptrmak zorundadr. d) renci, tezini, jri tarafndan kabul edildikten sonra en ge bir ay iinde ciltlenmi olarak Sosyal Bilimler Enstitsne teslim etmek zorundadr.

5

IV. TEZSZ YKSEK LSANS PROGRAMI:A)Eitim Sresi: a) Tezsiz Yksek Lisans programlarnda toplam eitim sresi en ok alt yaryldr. Programda baarl olmak iin, ders yknn ve dnem projesinin tamamlanmas ve Genel Not Ortalamasnn en az 3.00/4.00 olmas gerekmektedir. B) Ders Yk ve Ders Saydrma: a) Tezsiz yksek lisans program toplam otuz krediden az olmamak kouluyla en az on ders ve bir dnem projesinden oluur. b) Lisans renimi srasnda alnmam olmas kouluyla, ODTnn herhangi bir Anabilim Dal lisans programnda verilmekte olan en ok ders (100 ve 200 kodlu dersler hari), yksek lisans programnda alnabilir ve ders ykne saylabilir. c) NI (not included) statsnde alnan derslerin stats kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda belirtilmelidir. Eer sz konusu ilem kaytlar srasnda yaplmamsa, ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. Bu statdeki dersler rencinin kaytl olduu program veya programlarla ilgili ders saydrma ilemlerinde kullanlmaz. NI statsnde alnan dersin notu belli olduktan sonra stats deitirilemez. Daha nceden (lisans veya bilimsel hazrlk programnda en fazla alnabilecek 3 ders ) NI statsnde alnan ve EABD Bakanlnn onaylad tm dersler rencinin programna saydrlabilir. Lisans Eitimi ve alnan NI statsndeki ders saymlar iin ilgili Anabilim Dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin ve Bilimsel Hazrlk Program srasnda alnan NI statsndeki 3 ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. (Bkz. leyi Ynetmeliinin BLMSEL HAZIRLIK PROGRAMI) d) NI statsnde alnan ve baarsz olunan dersler tekrarlanabilir. e) Daha nce ODTde herhangi bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran rencinin eski programnda ald yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu tm dersler EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Sz konusu on dneme renci kayd yaptrlmayan ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz. f) Yurt ii veya yurt dnda bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran renciler yeni programa kabul edildii dnemden nceki alt dnem iinde alm olduu be dersi programda yer alan be ders yerine saydrabilirler. Sz konusu alt dneme renci kaydnn yaplmad ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz. g) renci baarsz olduu bir dersi tekrarladnda ya da yerine bir baka ders aldnda bu deiiklii kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda yapmak zorundadr. Eer sz konusu deiiklik ilemi, bilgisayar ortamnda yaplmam ise, ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir.6

h) zel renci statsnde alnan derslerin, ilgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. ) Bilimsel hazrlk programnda alnmas zorunlu dersler yksek lisans programna saydrlamaz. i) ki yksek lisans programn ayn anda yrtmekte olan renciler her iki programa da saylmak zere en fazla iki ders alabilirler. renci kaytlar srasnda ve bilgisayar ortamnda ortak derslerin her iki programa birden kaydn yaptrr. j) Baka bir yksekretim kurumundan yksek lisans veya doktora dersleri ancak edeerlisinin ODT lisansst programlarnda bulunmamas ya da o dnem almam olmas kouluyla alnabilir Alnan bu derslerden en ok drd, baarl olunmas koulu ile ders ykne saylarak not izelgesinde S olarak gsterilir. Ancak, genel not ortalamasna katlmaz. renciler, baka niversitelerden aldklar derslerin notu/notlar belli olduktan sonra; not izelgesi, renci dilekesi ve EABD Bakanlnca onaylanm Ders Saydrma lem Formu ile birlikte SBEne bavurarak saydrma ilemini yaptrabilirler. Eitim sresi iinde alnan bu dersler iin dnem eksiltilmez. k) renci daha nce alm olduu derslerden dolay kaytl bulunduu programn en fazla drt dersinden muaf tutulabilir. renci, muaf tutulan (zorunlu/semeli) derslerin says kadar zorunlu/semeli ders almak zorundadr. (Uluslararas likiler kinci retim, letme Yksek Lisans Programlar ve Eitim Bilimleri Anabilim Dal iin EDS 509 Instructional Planning and Evaluation dersi dnda) Tm YP ve 35. madde rencileri, Lisans eitimleri srasnda almamlar ise EDS 509 dersini almak zorundadrlar. l) Birinci retim rencileri, ders ykne saydrmak zere kinci retim Programlarndan ders alabilirler. rencinin bu dersler iin gerekli harc demesi zorunludur. C) Derslerde Baar: a) Yksek lisans rencilerinin bir dersten baarl saylabilmeleri iin, o dersten dnem notu olarak en az (CC) alm olmalar gerekir. renciler baarsz olduklar dersleri tekrarlamak veya yerine edeerini almak zorundadr. b) Yksek lisans rencilerinin baarl saylabilmeleri iin derslerini tamamladklarnda (altnc dnem sonu itibariyle) 3.00/4.00 Genel Not Ortalamasna sahip olmalar gerekir.

7

V. KNC RETM TEZSZ YKSEK LSANS PROGRAMI:A) Eitim Sresi a) kinci retim Tezsiz Yksek Lisans programlarnda toplam eitim sresi en ok alt yaryldr. Programda baarl olmak iin, ders yknn ve dnem projesinin tamamlanmas ve Genel Not Ortalamasnn en az 3.00/4.00 olmas gerekmektedir. B) Ders Yk ve Ders Saydrma: a) Tezsiz yksek lisans program toplam otuz krediden az olmamak kouluyla en az on ders ve bir dnem projesinden oluur. Programlara devam eden veya yeni kabul edilen rencilerin, dnem bana alabilecekleri en az ders says ikidir. Dier bir deyile renciler bir dnemde en az iki derse kayt yaptrmak zorundadr. b) NI statsnde alnan ve baarsz olunan dersler tekrarlanabilir. c) Daha nce ODTde herhangi bir birinci retim yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda ikinci retim tezsiz yksek lisans programna kayt yaptran ya da daha nce ODTde herhangi bir programda NI statsnde ders alan rencinin, yeni programa kabul edildii dnemden nceki drt dnem iinde alm olduu en fazla iki dersi saydrlabilir. Sz konusu drt dneme renci kayd yaplmam olan ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. Saylan iki ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. d) kinci retim tezsiz yksek lisans program rencileri birinci retim yksek lisans programlarndan ders alamaz. e) renci baarsz olduu bir dersi tekrarladnda ya da yerine bir baka ders aldnda bu deiiklii kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda yapmak zorundadr. Eer sz konusu deiiklik ilemi bilgisayar ortamnda yaplmam ise ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. f) zel renci statsnde alnan derslerin, ilgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde ikinci retim zel renci statsnde alnm ve notu BB ve st olan dersler) ikinci retim yksek lisans program iin saylabilir. Saylan her iki ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. g) renciler daha nce alm olduklar derslerden dolay programdan alnmas gereken derslerden muaf tutulmak istediklerinde en fazla drt dersten muaf tutulabilirler. Muaf tutulan (zorunlu/semeli) derslerin says kadar zorunlu/semeli ders almak zorunludur. (Uluslararas likiler kinci retim Tezsiz Yksek Lisans program bu uygulamann dndadr) C) Derslerde Baar: a) kinci retim Tezsiz Yksek lisans program rencilerinin bir dersten baarl saylabilmeleri iin, o dersten dnem notu olarak en az (CC) alm olmalar gerekir. renciler baarsz olduklar dersleri tekrarlamak veya yerine edeerini almak zorundadr.

8

b) kinci retim Tezsiz Yksek lisans rencilerinin baarl saylabilmeleri iin altnc dnem sonu itibaryla derslerini tamamladklarnda 3.00/4.00 Genel Not Ortalamasna sahip olmalar gerekir.

9

VI. YKSEK LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI:A) Eitim Sresi: a) Toplam eitim sresi en ok sekiz yaryldr. Ancak tez almalarn sekiz yaryl sonuna kadar tamamlamayan renciye tezini jri nnde savunmasna gerek kalmakszn drt yaryl ek sre verilebilir. b) Tez danman en ge ikinci yaryl sonuna kadar atanmak zorundadr. Aksi durumda, renci nc yaryla kayt yaptramaz. renciler, tez danmanlarn internet zerinden (71. nolu programdan) atarlar. Tez danmannn niversitemizde grevli ve en az doktora derecesine sahip olmas gerekmektedir. Dier niversite ya da kurumlarda alan retim elemanlar ve uzmanlar ile ODTde ek grevli olan retim yeleri ortak (ikinci) tez danman olarak atanabilir. c) Ders yknn en ok drdnc dnemde tamamlanmas ve bu sre sonunda genel not ortalamasnn en az 3.00/4.00 olmas gerekmektedir. d) Jri, eksik ya da yetersiz bulunan bir tezin dzeltilmesi iin renciye en fazla alt ay ek sre tanyabilir. Ek sre alan renci tez almasn tamamlamaya alt dnemlerde kayt yaptrmakla ykmldr. B) Ders Yk ve Ders Saydrma: a) Doktora program, toplam yirmi bir krediden az olmamak kouluyla en az yedi ders, yeterlik snav, tez nerisi ve tez almasndan oluur. b) Doktora programnda ya da NI statsnde alnan lisans dersleri rencinin ders ykne saylamaz ve genel not ortalamasna katlmaz. c) NI (not included) statsnde alnan derslerin stats kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda belirtilmelidir. Eer sz konusu ilem kaytlar srasnda yaplmamsa, ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. Bu statdeki dersler rencinin kaytl olduu program veya programlarla ilgili ders saydrma ilemlerinde kullanlmaz. NI statsnde alnan dersin notu belli olduktan sonra stats deitirilemez. Daha nceden (lisans, yksek lisans veya bilimsel hazrlk programnda en fazla alnabilecek 3 ders) NI statsnde alnan ve EABD Bakanlnn onaylad tm dersler rencinin programna saydrlabilir. Lisans ve Yksek Lisans Eitimi srasnda alnan NI statsndeki ders saymlar iin ilgili Anabilim Dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin ve Bilimsel Hazrlk Program srasnda alnan NI statsndeki 3 ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. (Bkz. leyi Ynetmeliinin BLMSEL HAZIRLIK PROGRAMI) d) NI statsnde alnan ve baarsz olunan dersler tekrarlanabilir. e) Daha nce ODTde herhangi bir doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda doktora programna kayt yaptran rencinin eski programnda alm olduu tm dersler dnem snrlamas yaplmakszn EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz. -

10

f) Yurt ii veya yurt dnda bir doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda doktora programna kayt yaptran renciler yeni programa kabul edildii dnemden nceki on iki dnem iinde alm olduu drt dersi programda yer alan drt ders yerine saydrabilirler. Sz konusu on iki dneme renci kaydnn yaplmad ya da izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz. g) renci baarsz olduu bir dersi tekrarladnda ya da yerine bir baka ders aldnda bu deiiklii kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda yapmak zorundadr. Eer sz konusu deiiklik ilemi bilgisayar ortamnda yaplmam ise ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. h) zel renci statsnde alnan derslerin, ilgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. ) Bilimsel hazrlk programnda alnmas zorunlu dersler doktora programna saydrlamaz. i) ki doktora programn ayn anda yrtmekte olan renciler her iki programa da saylmak zere en fazla iki ders alabilirler. renci kaytlar srasnda ve bilgisayar ortamnda ortak derslerin her iki programa birden kaydn yaptrr. j) Baka bir yksekretim kurumundan yksek lisans veya doktora dersleri ancak, edeerlisinin ODT lisansst programlarnda bulunmamas ya da o dnem almam olmas kouluyla alnabilir. Alnan bu derslerden en ok , baarl olunmas koulu ile ders ykne saylarak not izelgesinde S olarak gsterilir. Ancak, genel not ortalamasna katlmaz. renciler, baka niversitelerden aldklar derslerin notu/notlar belli olduktan sonra; not izelgesi, renci dilekesi ve EABD Bakanlnca onaylanm Ders Saydrma lem Formu ile birlikte SBEne bavurarak saydrma ilemini yaptrabilirler. Eitim sresi iinde alnan bu dersler iin dnem eksiltilmez. k) renci daha nce alm olduu derslerden dolay kaytl bulunduu programn en fazla dersinden muaf tutulabilir. renci, muaf tutulan (zorunlu/semeli) derslerin says kadar zorunlu/semeli ders almak zorundadr. (Eitim Bilimleri Anabilim Dal iin EDS 509 Instructional Planning and Evaluation dersi dnda) Tm YP ve 35. madde rencileri Lisans veya Yksek Lisans eitimi srasnda almamlar ise EDS 509 dersini almak zorundadr. C) Derslerde Baar: Doktora rencilerinin bir dersten baarl saylabilmesi iin o dersten dnem notu olarak en az (CB) alm olmalar ve drdnc dnem sonu itibariyle derslerini tamamladklarnda 3.00/4.00 Genel Not Ortalamasna sahip olmalar gerekir. renciler baarsz olduklar dersleri tekrarlamak veya yerine edeerini almak zorundadrlar.

11

D) Doktora Yeterlik Komitesi ve Doktora Yeterlik Snav: a) renci en ge beinci yaryl iinde doktora yeterlik snavna alnr. steyen rencilerin doktora yeterlilik snavn daha nce almalar mmkndr. Ancak ders ykn tamamlam olmalar gerekmektedir. Gerekesiz olarak beinci yaryl iinde doktora yeterlik snavna girmeyen renci baarsz olmu ve Doktora Yeterlik Snav haklarndan birini kullanm kabul edilir. Doktora Yeterlik Snavna girecek rencilerin listesi, Ekim ve Nisan aylarnda ilgili Enstit Anabilim Dal Bakanl tarafndan SBEye iletilir. Bu bavuru iin hazrlanm, 200./200. Ders Yl Doktora Yeterlik Snavna Girecek renci Listesi Formunun kullanlmas gerekmektedir. b) Doktora Yeterlik Snavnda baarsz olan renciye baarsz olduu dnemi izleyen dnemde bir kez daha snava girme hakk tannr. c) Doktora Yeterlik Snav Mays ve Kasm aylarnda olmak zere ylda iki kez yaplr. d) Doktora Yeterlik Snavlar, EABD tarafndan nerilen ve Enstit Ynetim Kurulu tarafndan onaylanan ve yl sre ile grev yapan be kiilik Doktora Yeterlik Komitesi tarafndan dzenlenir ve yrtlr. Doktora Yeterlik Komitesi, farkl alanlardaki snavlar hazrlamak, uygulamak ve deerlendirmek amacyla biri rencinin tez danman olmak zere doktora derecesine sahip olan veya be kiiden oluan snav jrileri kurar. (Jri yelerinin Doktora Yeterlik Snav Jrisi Atama Formu ile SBEye bildirilmesi gerekmektedir.) e) Doktora Yeterlik Snav, rencinin ilgili bilim alanndaki yeteneini ve aratrmaya olan eilimini belirleyecek yazl ve szl snavlardan oluur. Doktora Yeterlik Snavnda kullanlacak dil ngilizcedir. Doktora Yeterlik Snavnn Mays veya Kasm aylarnda yaplmamas halinde EABD bu durumu gerekeli bir yaz ile birlikte SBEye bildirilmek zorundadr. Snav Enstit Ynetim Kurulu karar ile en fazla bir ay ertelenebilir. f) Doktora Yeterlik Komitesi rencinin baarl veya baarsz olduuna salt ounlukla karar verir. Bu karar EABD tarafndan en ge gn iinde Enstitye Doktora Yeterlik Snav Tutanak Formu kullanlarak bildirilir. g) Doktora Yeterlik Komitesi snavda baarl olan bir rencinin, ders ykn tamamlam dahi olsa, ald derslere ek olarak says gememek zere yeni ders almasn isteyebilir. Bu dersler NI statsnde alnr ve rencinin genel not ortalamasna katlmaz. rencinin bu derslerden baarl olmas iin en az CB notu almas gerekmektedir. Bu derslerden baarsz olan rencinin programla iliii kesilir.

12

E) Tez zleme Komitesi: a) Doktora Yeterlik Snavnda baarl bulunan renci iin ilgili EABDnn nerisi ve Enstit Ynetim Kurulu kararyla bir ay iinde bir Tez zleme Komitesi oluturulur. Bu bilgiler, Tez zleme Komitesi Atama Formu kullanlarak SBEye iletilir. b) Tez izleme komitesi doktora derecesine sahip retim yesinden oluur. Komitede, tez danmanndan baka ilgili EABDdan ve dier EABD ya da niversitelerden birer ye yer alr. kinci tez danman olmas durumunda sz konusu danman komite toplantlarna katlabilir. c) Tez izleme komitesi kurulmasndan sonraki yaryllarda ilgili EABDnn nerisi ve Enstit Ynetim Kurulu onay ile ye deiiklikleri yaplabilir. d) Tez izleme komitesi atanan renci en ge alt ay iinde, tez almasnn yntemini ve alma plann kapsayan tez nerisini tez izleme komitesi nnde szl olarak savunur. renci tez nerisi ile ilgili yazl raporu szl savunmadan en az on be gn nce komite yelerine datr. e) Tez izleme komitesi, rencinin sunduu tez nerisinin kabul veya reddine salt ounlukla karar verir. Bu karar, EABD tarafndan tez nerisini izleyen gn iinde ilgili Enstitye Doktora Tez nerisi Savunmas Tutanak Formu ile bildirilir. (Bu forma, her biri 250 kelimeyi amamak kouluyla, nerilen tez almasnn abstract ve z eklenmelidir.) f) Tez nerisi reddedilen renci, yeni bir danman ve tez konusu seme hakkna sahiptir. Bu durumda yeni bir tez izleme komitesi atanabilir ve deiiklik ilgili Tez zleme Komitesi Atama Formu ile SBEye bildirilir. Programa ayn danmanla devam etmek isteyen renciler ay iinde, danman ve tez konusunu deitiren renciler ise alt ay iinde yeniden tez nerisi savunmasna alnr. Tez nerisi tekrar reddedilen rencinin program ile iliii kesilir. g) Tez nerisi kabul edilen rencinin tez izleme komitesi, Ocak-Haziran ve Temmuz-Aralk aylar arasnda birer kere olmak zere ylda iki kez toplanr. renci, toplant tarihinden en az bir ay nce komite yelerine yazl bir rapor sunar. Bu raporda o ana kadar yaplan almalarn zeti ve bir sonraki yarylda yaplacak alma plan belirtilir. rencinin tez almas notu komite tarafndan (P) baarl veya (U) baarsz olarak belirlenir. F) Doktora Tezinin Sonulanmas: a) Doktora tezi ODT Tez Yazm Klavuzuna uygun biimde ngilizce olarak yazlr. Tez Yazm Klavuzuna http://www.metu.edu.tr/home/sbe adresinden ulalabilir. b) Tezin Trke bir zetinin (3000-6000 kelime) sunulmas zorunludur. Bu zete appendix blmnn en sonunda yer verilir. c) Doktora tez jrisi, rencinin Tez zleme Komitesi ve en az biri baka bir niversitenin retim yelerinden olmak zere be asil ve iki yedek retim yesinden oluur. Jri yelerinin tmnn doktora derecesine sahip olmas gerekir. Jri renciye en fazla alt ay ek sre verebilir. Alt ay uzatma alan renci yeni dnem(ler)e kayt yaptrmak zorundadr. d) renciler jri tarafndan kabul edilen tezlerini bir ay iinde ciltlenmi olarak SBEye teslim etmek zorundadr.13

VII. LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI:A) Eitim Sresi: a) Toplam eitim sresi en ok on yaryldr. Ancak tez almalarn on yaryl sonuna kadar tamamlamayan renciye tezini jri nnde savunmasna gerek kalmakszn drt yaryl ek sre verilebilir. b) Tez danmanlarn en ge ikinci yaryl sonuna kadar atamayan renciler nc yaryla kayt yaptramazlar. Atama ilemi internet zerinden (71 nolu programdan) yaplr. Tez danmannn niversitemizde grevli ve en az doktora derecesine sahip olmas gerekmektedir. Dier niversite ya da kurumlarda alan retim elemanlar ve uzmanlar ile ODTde ek grevli olan retim yeleri ortak (ikinci) tez danman olarak atanabilir. c) Ders yknn en ok altnc dnemde tamamlanmas ve bu sre sonunda genel not ortalamasnn en az 3.00/4.00 olmas germektedir. d) Jri, eksik ya da yetersiz bulunan bir tezin dzeltilmesi iin renciye en fazla alt ay ek sre tanyabilir. Ek sre alan renci, tez almasn tamamlamaya alt dnemlerde kayt yaptrmakla ykmldr. B) Ders Yk ve Ders Saydrma: a) Doktora program, toplam krk iki krediden az olmamak kouluyla en az on drt ders, yeterlik snav, tez nerisi ve tez almasndan oluur. b) Lisans Sonras Doktora Program rencileri, en az yedi ders ve seminer dersini tamamlamalar kouluyla, en ge drdnc dnem sonunda notlar belli olduktan sonra Tezli Yksek Lisans Programna ya da tamamlanan ders saysna baklmakszn Tezsiz Yksek Lisans Programna geebilirler.* c) ODTnn herhangi bir Anabilim Dalndaki lisans derslerinden (100 ve 200 kodlu dersler hari) en ok iki ders, Lisans renimi srasnda alnmam olmas kouluyla, lisans sonras doktora programnda alnabilir ve ders ykne saylabilir. d) NI (not included) statsnde alnan derslerin stats kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda belirtilmelidir. Bu ilem kaytlarda yaplmamsa, ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. Bu statdeki dersler rencinin kaytl olduu program veya programlarla ilgili ders saydrma ilemlerinde kullanlmaz. NI statsnde alnan dersin notu belli olduktan sonra stats deitirilemez. Daha nceden (lisans yada bilimsel hazrlk en fazla alnabilecek 3 ders) NI statsnde alnan ve EABD Bakanlnn onaylad tm dersler rencinin programna saydrlabilir. Lisans Eitimi srasnda alnan NI statsndeki ders saymlar iin ilgili Anabilim Dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin ve Bilimsel Hazrlk Program srasnda alnan NI statsndeki 3 ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. (Bkz. leyi Ynetmeliinin BLMSEL HAZIRLIK PROGRAMI) e) NI statsnde alnan ve baarsz olunan dersler tekrarlanabilir. f) ODTde herhangi bir yksek lisans veya doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra SBEye bal bir Anabilim Dalnda lisans sonras doktora programna kayt yaptran rencinin yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu dersler saydrlabilir.14

Sz konusu on dneme kiinin renci olmad ya da izinli bulunduu dnemler dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz. g) Yurt ii ya da yurt dnda bir yksek lisans veya doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda lisans sonras doktora programna kayt yaptran rencinin yeni programa kabul edildii dnemden nceki alt dnem iinde alm olduu yedi ders saydrlabilir. Sz konusu alt dneme renci kaydnn yaplmad ya da izinli bulunulan dnemler dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz. h) renci baarsz olunan dersin tekrarlanmas ya da yerine bir baka ders alnmas durumunda deiiklii kaytlar srasnda bilgisayar ortamnda yapmaldr. Eer kayt bilgisayar ortamnda yaplmam ise bu ilem ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde EABD Bakanlnn onay ile SBEye bavurularak yaplabilir. ) zel renci statsnde alnan derslerin, ilgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. i) Bilimsel hazrlk programnda alnmas zorunlu dersler doktora programna saydrlamaz. j) Baka bir yksekretim kurumundan yksek lisans veya doktora dersleri ancak, edeerlisinin ODT lisansst programlarnda bulunmamas ya da o dnem almam olmas kouluyla alnabilir. Alnan bu derslerden en ok alts baarl olunmas koulu ile ders ykne saylarak not izelgesinde S olarak gsterilir. Ancak, genel not ortalamasna katlmaz. renciler, baka niversitelerden aldklar derslerin notu/notlar belli olduktan sonra; not izelgesi, renci dilekesi ve EABD Bakanlnca onaylanm Ders Saydrma lem Formu ile birlikte SBEne bavurarak saydrma ilemini yaptrabilirler. Eitim sresi iinde alnan bu dersler iin dnem eksiltilmez. k) renci daha nce alm olduu derslerden dolay kaytl bulunduu programn en ok alt dersinden muaf tutulabilir. renci, muaf tutulan (zorunlu/semeli) derslerin says kadar zorunlu/semeli ders almak zorundadr. (Eitim Bilimleri Anabilim Dal iin EDS 509 Instructional Planning and Evaluation dersi dnda). YP ve 35. madde rencileri Lisans eitimi srasnda almamlarsa ise EDS 509 dersini almak zorundadrlar. C) Derslerde Baar: Doktora rencilerinin bir dersten baarl saylabilmeleri iin en az CB notu alm olmalar ve altnc dnem sonu itibariyle derslerini tamamladklarnda 3.00/4.00 Genel Not Ortalamas tutturmu olmalar gerekir.

15

D) Doktora Yeterlik Komitesi ve Doktora Yeterlik Snav: a) renci en ge yedinci yaryl iinde doktora yeterlik snavna alnr. steyen renciler doktora yeterlilik snavn daha nce almalar mmkndr. Ancak ders ykn tamamlam olmalar gerekmektedir. Gerekesiz olarak yedinci yaryl iinde doktora yeterlik snavna girmeyen renci baarsz olmu ve Doktora Yeterlik Snav haklarndan birini kullanm kabul edilir. Doktora Yeterlik Snavna girecek rencilerin listesi, Ekim ve Nisan aylarnda ilgili Enstit Anabilim Dal Bakanl tarafndan SBEye iletilir. Bu bavuru iin, 200./200. Ders Yl Doktora Yeterlik Snavna Girecek renci Listesi Formunun kullanlmas gerekmektedir. b) Doktora Yeterlik Snavnda baarsz olan renciye, baarsz olduu dnemi izleyen dnemde bir kez daha snava girme hakk tannr. c) Doktora Yeterlik Snav Mays ve Kasm aylarnda olmak zere ylda iki kez yaplr. d) Doktora Yeterlik Snavlar, EABD tarafndan nerilen ve Enstit Ynetim Kurulu tarafndan onaylanan ve yl sre ile grev yapan be kiilik Doktora Yeterlik Komitesi tarafndan dzenlenir ve yrtlr. Komite, farkl alanlardaki snavlar hazrlamak, uygulamak ve deerlendirmek amacyla biri rencinin tez danman olmak zere doktora derecesine sahip veya be kiiden oluan snav jrileri kurar. Jri yelerinin Doktora Yeterlik Snav Jrisi Atama Formu ile SBEye bildirilmesi bu ama iin hazrlanm formlardan yararlanlarak yaplr. e) Doktora Yeterlik Snav, rencinin ilgili bilim alanndaki yeteneini ve aratrmaya olan eilimini belirleyecek yazl ve szl snavlardan oluur. Doktora Yeterlik Snavnda kullanlacak dil ngilizcedir. Doktora Yeterlik Snavnn Mays ve Kasm aylarnda yaplmamas halinde EABD bu durumu gerekeli bir yaz ile birlikte SBEye bildirilmek zorundadr. Snav Enstit Ynetim Kurulu karar ile en fazla bir ay ertelenebilir. f) Doktora Yeterlik Komitesi rencinin baarl veya baarsz olduuna salt ounlukla karar verir. Bu karar EABD tarafndan en ge gn iinde Enstitye ilgili form kullanlarak bildirilir. Bu belgeye rencinin doktora programna bavuru srasnda kulland ngilizce Yeterlik Snav sonu belgesi de eklenir. g) Doktora Yeterlik Komitesi snavda baarl olan bir rencinin, ders ykn tamamlam dahi olsa, ald derslere ek olarak says gememek zere yeni ders almasn isteyebilir. Bu dersler NI statsnde alnr ve rencinin genel not ortalamasna katlmaz. rencinin bu derslerden baarl olmas iin en az CB notu olmas gerekmektedir. Bu derslerden baarsz olan rencinin programla iliii kesilir. E) Tez zleme Komitesi: a) Doktora Yeterlik Snavnda baarl bulunan renci iin ilgili EABDnn nerisi ve Enstit Ynetim Kurulu kararyla bir ay iinde bir Tez zleme Komitesi oluturulur. Bu bilgiler Tez zleme Komitesi Atama Formu kullanlarak SBEye iletilir. b) Tez izleme komitesi doktora derecesine sahip retim yesinden oluur. Komitede, tez danmanndan baka ilgili EABDdan ve dier EABD ya da niversitelerden birer ye yer alr. kinci tez danman olmas durumunda sz konusu danman komite toplantlarna katlabilir.16

c) Tez izleme komitesi kurulmasndan sonraki yaryllarda, ilgili EABDnn nerisi ve SBE Ynetim Kurulu onay ile yelerde deiiklik yaplabilir. d) Tez izleme komitesi atanan renci en ge alt ay iinde, tez almasnn yntemini ve alma plann kapsayan tez nerisini tez izleme komitesi nnde szl olarak savunur. renci tez nerisi ile ilgili yazl raporu szl savunmadan en az on be gn nce komite yelerine datr. e) Tez izleme komitesi, rencinin sunduu tez nerisinin kabul veya reddine salt ounlukla karar verir. Bu karar, EABD tarafndan tez nerisini izleyen gn iinde ilgili Enstitye Doktora Tez nerisi Savunmas Tutanak Formu ile bildirilir. f) Tez nerisi reddedilen renci, yeni bir danman ve tez konusu seme hakkna sahiptir. Bu durumda yeni bir tez izleme komitesi atanabilir ve deiiklik Tez zleme Komitesi Atama Formu ile SBEye bildirilir. Programa ayn danmanla devam etmek isteyen renciler ay iinde, danman ve tez konusunu deitiren renciler ise alt ay iinde yeniden tez nerisi savunmasna alnr. Tez nerisi tekrar reddedilen rencinin program ile iliii kesilir. g) Tez nerisi kabul edilen rencinin tez izleme komitesi, Ocak-Haziran ve Temmuz-Aralk aylar arasnda birer kere olmak zere ylda iki kez toplanr. renci, toplant tarihinden en az bir ay nce komite yelerine yazl bir rapor sunar. Bu raporda o ana kadar yaplan almalarn zeti ve bir sonraki yarylda yaplacak alma plan belirtilir. rencinin tez almas notu komite tarafndan (P) baarl veya (U) baarsz olarak belirlenir. F) Doktora Tezinin Sonulanmas: a) Doktora tezi ODT Tez Yazm Klavuzuna uygun biimde ngilizce olarak yazlr. Tez Yazm Klavuzuna http://www.metu.edu.tr/home/sbe adresinden ulalabilir. b) Tezin Trke bir zetinin (3000-6000 kelime) sunulmas zorunludur. Bu zete appendix blmnn en sonunda yer verilir. c) Doktora tez jrisi, rencinin Tez zleme Komitesi ve en az biri baka bir niversitenin retim yelerinden olmak zere be asil ve iki yedek retim yesinden oluur. Jri yelerinin tmnn doktora derecesine sahip olmas gerekir. Jri renciye en fazla alt ay ek sre verebilir. Alt ay uzatma alan renci yeni dnem(ler)e kayt yaptrmak zorundadr. d) renciler jri tarafndan kabul edilen tezlerini bir ay iinde ciltlenmi olarak SBEye teslim etmek zorundadr.

17

VIII. BLMSEL HAZIRLIK PROGRAMI:A) Eitim Sresi ve Koullar: a) Bilimsel Hazrlk Programnda toplam eitim sresi en ok iki yaryldr ve ders yk toplam onsekiz kredinin zerinde olamaz. b) Bilimsel Hazrlk Program rencileri lisansst programa ynelik derslerini, EABD ve SBE Ynetim Kurulunun onay ile NI statsnde alabilirler. NI Statsnde alnabilecek ders says; bir dnem Bilimsel Hazrlk Program iin 2 ders ve iki dnem belirlenen Bilimsel Hazrlk Program iin toplam 3 dersten fazla olamaz. (Bilimsel Hazrlk Program iki dnem belirlenen rencilerin NI statsnde alabilecekleri toplam 3 ders tek bir dnemde verilemez, iki dneme paylatrlmaldr. ) Bilimsel Hazrlk programn tamamlayan renciler, en ge ders ekleme/brakma haftasn takip eden iki hafta iinde ilgili EABD tarafndan onaylanmas kouluyla; Bilimsel Hazrlk Programnda NI statsnde aldklar dersleri, Yksek Lisans veya Doktora Programna saydrabilirler. Bilimsel Hazrlk Program srasnda alnan NI statsndeki derslerin saydrlmasnda, 3 ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bilimsel Hazrlk program tamamlanmadan ders saym ilemi yaplamaz. NI statsnde alnan dersin notu belli olduktan sonra stats deitirilemez. c) Bilimsel Hazrlk Program uygulanacak adaylarn almas gereken dersler, ilgili EABD Bakanlnca Bilimsel Hazrlk Program Kayt Formu doldurularak Enstitye bildirilir. d) Bilimsel Hazrlk Programnda rencinin alaca derslerde yaplacak deiikliklerin, en ge o dnemin ders ekleme brakma sresinden sonraki iki hafta iinde yeni bir Bilimsel Hazrlk Kayt Formu dzenlenerek SBEye bildirilmesi gerekir. B) Derslerde Baar a) Bilimsel Hazrlk Programnda baarl saylabilmek iin, yksek lisans rencilerinin programn zorunlu derslerini en az DD notu ve program en az 2.00/4.00 genel not ortalamas; doktora rencilerinin ise, dersleri en az CC notu ve program en az 2.50/4.00 genel not ortalamas ile tamamlamalar gerekir.

18

IX. LK KESLMES:a. lk yaryl sonunda genel not ortalamas 1.50'den az olan rencilerin, b. kinci ve daha sonraki herhangi bir yaryl sonunda genel not ortalamas 2.00'den az olan rencilerin, c. Yksek lisans veya doktora tez almas ile ilgili ders notu, st ste iki kez veya aralkl olarak kez (U) notu olarak takdir olunan rencilerin, d. EADB tarafndan belirlenen en az ders ykn, tezli yksek lisans programnda ve yksek lisans sonras doktora programnda 4, tezsiz yksek lisans programnda ve lisans sonras doktora programnda 6 yarylda tamamlayamayan ve/veya programlarn ders alma sresi sonunda genel not ortalamas 3.00'n altnda olan rencilerin, e. Jri tarafndan tezi reddedilen rencilerin, f. Dzeltilmi tezi jri tarafndan kabul edilmeyen rencilerin, g. Doktora yeterlik snavnda ikinci kez baarsz olan doktora rencilerinin, h. Tez nerisi ikinci kez reddedilen doktora rencilerinin, i. Programn sresi iinde tamamlayamayan lisansst rencilerin, kaytl olduklar programla iliii kesilir.

19

VII. ZN BAVURULARI:A) renci zinlerine likin nemli Kararlar: 1.Lisansst rencilere en fazla drt dnem iin izin verilebilir. Bilimsel Hazrlk program, rencinin kabul edildii doktora veya yksek lisans program ile birlikte deerlendirilir. 2.Bir defada verilen izin en ok iki dnemi kapsar. Ancak iki dnem izin alm olan renci, izin sresinin bitiminde tekrar izin bavurusunda bulunabilir. zin gerekeleri ve uygulama esaslar aada belirtilmitir. B) Salk (24/a): a) Salk gerekesiyle yaplan bavurularda rencinin hangi programa kaytl olduu dikkate alnmaz. Dier bir deyile Bilimsel Hazrlk, Yksek Lisans veya Doktora program ilk dnem rencilerine salk gerekesiyle izin verilebilir. b) Tez jrisine girip uzatma alan rencilere rapor sresi kadar izin verilebilir. Gerekli Belgeler: 1. rencinin dilekesi 2. Danman gr ve raporu (rapor dnemin te birini kapsayacak ekilde olmaldr) 3. renci zin Formu 4. Devlet Hastaneleri, zel Hastaneler veya ODT Salk Merkezinden alnm rapor 5. ODT Salk Merkezi Bahekiminden alnm onay C) Askerlik (24/b): a) Askerlik nedeniyle yaplan izin taleplerinde rencinin kaytl olduu program dikkate alnmaz. Bu nedenle, Bilimsel Hazrlk, Yksek Lisans veya Doktora program ilk dnem rencilerine askerlik gerekesiyle izin verilebilir. b) Tez jrisine girip uzatma alan rencilere askerlik nedeniyle izin verilmez. c) Askerlik gerekesiyle yaplacak bavurular dersten ekilmek iin belirlenen tarihten bir nceki haftann son alma gnne kadar kabul edilir. zin askerlik sresince verilir. Gerekli Belgeler: 1. rencinin dilekesi 2. Danman gr ve raporu 3. renci zin Formu 4.Askere sevk belgesi (eksikse) (Bu belgenin teslimi DBna en ge Nisan, Austos, ve Aralk aylarnn 20sinde yaplmaldr.) D)Maddi ve Ailevi Nedenler (24/c): a) Maddi ve ailevi nedenlerle yaplan izin taleplerinde rencinin stats dikkate alnr. Bu nedenle, Bilimsel Hazrlk, Yksek Lisans veya Doktora program ilk dnem rencilerine, maddi ve ailevi nedenlerle izin verilmez. b) Maddi ve ailevi nedenlerle yaplacak izin bavurular ders ekleme brakma iin belirlenen tarihten sonraki ikinci haftann son alma gnne kadar kabul edilir. c) Tez jrisine girip uzatma alan rencilere maddi ve ailevi nedenlerle izin verilmez. d) Maddi ve ailevi nedenlerle izin bavurusunda rencinin baar durumu dikkate alnr. Baar ltleri: (2000/2001 2. dneminden itibaren uygulanmaktadr)

20

Tezli YL / YL sonras Doktora rencilerinde GNO. 1. dnem >2.00 2. ve 3. dnem >2.50 4. dnem > 3.00

Tezsiz YL / Lisans Sonras Doktora Program rencilerinde GNO. 1. dnem >2.00 2. 3.4.ve 5. dnem >2.50 6. dnem > 3.00

Gerekli Belgeler: 1.rencinin dilekesi 2.Danman gr ve raporu (renci izin formu zerinde ilgili alan) 3.renci zin Formu 4.Maddi nedenlerle yaplan bavurularda: alt kurumdan altna dair belge 5.Ailevi nedenlerle yaplan bavurularda: ailesinin olaanst durumunu belgeleyen yazl bilgi ve/veya belge 6.Kamu grevlilerinin Ankara d grevlendirmeleri nedeniyle yaplan bavurularda: grevlendirme yazs (grevlendirme sresi belirtilmelidir) E)Yurt D Eitim (24/d): a) Yurt D Eitim amacyla verilecek olan izinlerde eitim programnn rencinin ODTde kabul edildii programla ilikili olmas ve rencinin o programdaki geliimine ya da program tamamlamasna katk salamas koulu aranr. b) Yurt D Eitim nedeniyle yaplan izin taleplerinde rencinin kaytl bulunduu program dikkate alnmaz. Bu nedenle, bilimsel hazrlk, yksek lisans veya doktora program ilk dnem rencilerine yurt d eitim gerekesiyle izin verilebilir. c) Tez jrisine girip uzatma alan rencilere yurt d eitim nedeniyle izin verilmez. d) Yurt D Eitim gerekesiyle yaplacak bavurular ders ekleme-brakma iin belirlenen tarihten sonraki ikinci haftann son alma gnne kadar kabul edilir. Gerekli Belgeler: 1.rencinin dilekesi 2.Yurt d eitimin rencinin bal bulunduu programdaki geliimine veya program tamamlamasna hangi alardan katk salayacana dair yazl bilgi 2.Yurt dnda renim grecei kurumdan kabul belgesi (program sresi belirtilir) 3.Danman gr ve raporu 4.renci zin Formu F)Dier Nedenler: Yurtii Eitim veya Uygulamal alma: a) Yurt iinde dier niversitelerde Lisans, Yksek Lisans veya Doktora yapmak, Kamu Kurum ve Kurulularnda, zel sektr ve sivil toplum rgtlerinde uygulamal almalar yapmak iin kabul edilen renciler izin bavurusunda bulunabilirler. b) zel durumlar (rencinin kaytl bulunduu dnemde alacak dersinin olmamas) c) Yurtii Eitim veya uygulama almalar nedenleriyle yaplan izin taleplerinde rencinin kaytl bulunduu program dikkate alnr. Bu nedenle, Bilimsel Hazrlk, Yksek Lisans veya Doktora program ilk dnem rencilerine, tez jrisine girip uzatma alan rencilere yurtii eitim veya uygulamal alma gibi gerekelerle izin verilmez. d) Yaplacak izin bavurular ders ekleme-brakma iin belirlenen tarihten sonraki ikinci haftann son alma gnne kadar kabul edilir. Gerekli Belgeler: 1.rencinin dilekesi 2.Danman gr ve raporu 3.renci zin Formu 4.renim grecei veya uygulamal alma yapaca kurumdan kabul yazs (kapsad dnem belirtilir)21

LSANS VE LSANSST RENCLER N ODT TARAFINDAN KABUL EDLEN NGLZCE YETERLK SINAVLARI E DEERLK TABLOSUAIKLAMALAR ODT TOEFL TOEFL BT CBT YDYO YS TOEFL eski + TWE * TOEFL TWE 537 IELTS

60

74

203

4

6.0

Lisans programlar Temel ngilizce Hazrlk Snfndan muafiyet iin SUNY Ortak lisans programlar Temel ngilizce Hazrlk Snfndan muafiyet iin Lisansst programlara balayabilmek iin (GENEL) Lisansst programlara balayabilmek iin : Avrasya almalar, Felsefe (Doktora) Kentsel Politika Planlamas ve Yerel Ynetimler (Doktora), Mimarlk Tarihi, Ortadou Aratrmalar, Siyaset Bilimi ve Kamu Ynetimi, Sosyoloji,Tarih Lisansst programlara balayabilmek iin : Avrupa almalar, Mimarlk (Doktora) Lisansst programlara balayabilmek iin : letme Lisans programlar ENG 101 muafiyet Lisansst programlara balayabilmek iin : ngiliz Dili Edebiyat, ngiliz Dili retimi SUNY Ortak lisans program (LETME) ENG 101 muafiyet -

65

79

213

550

4

6.5

70

86

227

567

4,5

7.0

75

96

243

590593

4,5

7.5

80 85

103 110

257 270

613 637

5 5

8.0 8.0

90

116

283

657

5

8.5

95 ve st

119

293 ve st

670 ve st

5,5

9.0

ODT YDYO-YS

:

ODT Yabanc Diller Yksek Okulu-ngilizce Yeterlik Snav

TOEFL BT (New Generation TOEFL) : Test of English as a Foreign Language (Internet-based TOEFL) TOEFL CBT*22

: Test of English as a Foreign Language (Computer-based TOEFL)

TOEFL Pen&Paper **

: Test of English as a Foreign Language, Pen and Paper

IELTS (Drt bileenin ortalamas) : International English Language Testing System

Bu snavlardan alnan notlar 2 yl iin geerlidir. * ETS tarafndan verilen eski TOEFL notu tabloda belirtilen TWE (Test of Written English) notu ile birlikte geerlidir. Kurumlar tarafndan verilen TOEFL (Pen and Paper-Institutional TOEFL) geerli deildir.leyi Ynetmeliinin yrrle giri tarihi 04.10.2005 *leyi Ynetmeliinin gncelleme tarihi 17.02.2006 -leyi Ynetmeliinin gncelleme tarihi 02.03.2007 +leyi Ynetmeliinin gncelleme tarihi 16.11.2007 leyi Ynetmeliinin gncelleme tarihi 14.03.2008

23

DEEN MADDELER: * 17.02.2006 tarih ve 2006/6-1 nolu Enstit Ynetim Kurulu Karar ile deien maddeler.

Karar 1:

Enstitmz leyi Ynetmelii; II. YATAY GE maddesinin d bendinde yer alan Lisans Sonras Doktora Programna kaytl YP ve 35. Madde rencileri Tezli Yksek Lisans Programna, dnem sonu notlar belli olduktan sonra gei yapabilirler. Sz konusu renciler Tezsiz Yksek Lisans Programna gei yapamazlar. Ayrca Tezli Yksek Lisans programna kaytl YP ve 35. Madde rencileri de, Tezsiz Yksek Lisans Programna gei yapamazlar ve VII. LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI, B) Ders Yk ve Ders Saydrma maddesinin b bendinde yer alan Lisans Sonras Doktora Program rencileri, en az yedi ders ve seminer dersini tamamlamalar kouluyla, en ge drdnc dnem sonunda notlar belli olduktan sonra Tezli Yksek Lisans Programna yada tamamlanan ders saysna baklmakszn Tezsiz Yksek Lisans Programna geebilirler (YP ve 35. madde rencileri bu uygulama kapsamnn dndadr) ifadeleri, aadaki ekilde deitirilmitir.II. YATAY GE d) Lisans Sonras Doktora Program ve Tezli Yksek Lisans Program; YP ve 35. Madde rencileri Tezli/Tezsiz Yksek Lisans Programna, dnem sonu notlar belli olduktan sonra yatay gei yapabilirler. VII. LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI B) Ders Yk ve Ders Saydrma b) Lisans Sonras Doktora Program rencileri, en az yedi ders ve seminer dersini tamamlamalar kouluyla, en ge drdnc dnem sonunda notlar belli olduktan sonra Tezli Yksek Lisans Programna yada tamamlanan ders saysna baklmakszn Tezsiz Yksek Lisans Programna geebilirler.

- 02.03.2007 tarih ve 2007/8-22 nolu Enstit Ynetim Kurulu Karar ile deien maddeler.

Karar 22:

Enstitmz leyi Ynetmeliinin; daha nce ODTde herhangi bir Lisansst programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda lisansst programna kayt yaptran rencinin yeni programa kabul edildiinde eski programnda ald derslerin saymlarnda yaplan dnem snrlamas ile ilgili maddeleri aadaki ekilde deitirilmitir.III. TEZL YKSEK LSANS PROGRAMI: e) Daha nce ODTde herhangi bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran rencinin eski programnda ald yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu tm dersler EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Sz konusu on dneme renci kayd yaptrlmayan yada izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz. III. TEZSZ YKSEK LSANS PROGRAMI: e) Daha nce ODTde herhangi bir yksek lisans programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda yksek lisans programna kayt yaptran rencinin eski programnda ald yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu tm dersler EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Sz konusu on dneme renci kayd yaptrlmayan yada izinli bulunulan dnemler de dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz. VI. YKSEK LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI: e) Daha nce ODTde herhangi bir doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra Enstitmze bal bir Anabilim Dalnda doktora programna kayt yaptran rencinin eski programnda alm olduu dnem snrlamas yaplmakszn tm dersler dnem snrlamas yaplmakszn EABD Bakanlnn onay ile saydrlabilir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu ilemde kredisiz dersler dikkate alnmaz. VI. LSANS SONRASI DOKTORA PROGRAMI: f) ODTde herhangi bir yksek lisans veya doktora programn tamamlamadan iliii kesilen ve daha sonra SBEye bal bir Anabilim Dalnda lisans sonras doktora programna kayt yaptran rencinin yeni programa kabul edildii dnemden nceki on dnem iinde alm olduu dersler saydrlabilir. Sz konusu on dneme kiinin renci olmad yada izinli bulunduu dnemler dahildir. Ders saym ilemleri en ge ders ekleme brakma haftasn takip eden iki hafta iinde yaplmaldr. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. Bu hesaplamada kredisiz dersler dikkate alnmaz.

24

+ 16.11.2007 tarih ve 2007/34 nolu Enstit Ynetim Kurulu toplantsnda deien maddeler.- Yksek retim Kurulu Bakanlndan alnan 24.10.2007 tarih ve B.30.0.EB.000.00.03-02.03-4023 sayl yazda belirtilen Lisansst eitime zel renci olarak kaydolan rencilerin, lisansst eitimde alaca derslerin toplam kredi saysnn en ok %50sini zel renci olarak alabileceine ifadesine istinaden, zel renci olarak alnan derslerin saym ile ilgili leyi Ynetmeliinin aada belirtilen maddeleri deitirilmitir. TEZL YKSEK LSANS ESK h) zel renci statsnde alnan derslerin en ok drd (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. YEN h) zel renci statsnde alnan derslerin, lgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. TEZSZ YKSEK LSANS ESK h) zel renci statsnde alnan derslerin en ok bei (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. YEN h) zel renci statsnde alnan derslerin, lgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) yksek lisans program iin saylabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. KNC RETM TEZSZ YKSEK LSANS ESK f) zel renci statsnde alnan en fazla drt ders (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde ikinci retim zel renci statsnde alnm ve notu BB ve st olan dersler) ikinci retim yksek lisans program iin saylabilir. Saylan her iki ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. YEN f) zel renci statsnde alnan derslerin, lgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde ikinci retim zel renci statsnde alnm ve notu BB ve st olan dersler) ikinci retim yksek lisans program iin saylabilir. Saylan her iki ders iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. DOKTORA ESK h) zel renci statsnde alnan derslerin en ok drd (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. YEN h) zel renci statsnde alnan derslerin, lgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. LSANS SONRASI DOKTORA ESK ) zel renci statsnde alnan derslerin en ok yedisi (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir. YEN ) zel renci statsnde alnan derslerin, lgili anabilim dalnn ders yknn toplam kredi saysnn en ok %50si (ders saydrma ileminin yapld dnemden nceki drt dnem iinde alnm olmas kouluyla) doktora program iin saydrlabilir. lgili anabilim dalnn toplam ders yknn yarsnn bir eksii olan ders says iin rencinin eitim sresinden bir dnem eksiltilir.

+ 14.03.2008 tarih ve 2008/10 nolu Enstit Ynetim Kurulu toplantsnda deien maddeler. Bilimsel Hazrlk Programlarnda alnan NI statsnde derslerin says ve ders saymlarnda eitim sresinin harcatlmas hakknda.

25