odlewnictwo foresight schemat

Foresight technologii odlewniczych w kontekście Energii

do 2030 roku

I n s t y t u t O d l e w n i c t w aK r a k ó w 2 0 0 9

Foresight technologii odlewniczych w kontekście Energii do 2030 r.


Wcelurealizacjiprojektuorazwykonaniazamierzonychcelówpowołanokonsorcjum, w którym funkcję koordynatora iWnioskodawcy projektu pełniInstytut Odlewnictwa w Krakowie. Członkami konsorcjum sąOdlewnicza IzbaGospodarczawKrakowiejakozwiązekprzemysłowyprzedsiębiorstwodlewniczychorazStowarzyszenieTechniczne Odlewników Polskich STOP. Przy realizacji kluczowych zadańprojektu będą współpracować uznani pracownicy naukowi WydziałuOdlewnictwa AkademiiGórniczo-HutniczejwKrakowieorazKatedryMaszyn iUrządzeńEnergetycznychWydziałuInżynieriiMechanicznejiRobotykiAkademiiGórniczo-Hutniczej jako jednostka specjalistyczna w Odnawialnych ŹródłachEnergii (OŹE). Projekt uzyskał poparcie Polskiej Platformy TechnologicznejOdlewnictwa. W projekcie przewidziano utworzenie organu nadzorczego w formieKomitetu Sterującego, który we współpracy z Kierownikiem Projektu orazPanelemGłównymbędzie oceniał zgodność realizacji projektu z jego celami i głównymi zadaniami oraz celami projektu. Bezpośrednio za przebiegprojektuorazprowadzonedziałaniaodpowiadaKierownikProjektu.DziałaniamerytorycznePaneluGłównegobędąprowadzonewkonsultacjizEkspertemProcesowym. Analizy, oceny, propozycje iwyniki badań eksperckich zostanąopracowaneprzezPaneleRobocze.

Projekt jest przewidziany do realizacji w ciągu 2 lat, w trzechgłównychetapach:

Diagnoza stanu1. - opracowanie bazy danych i analiza (benchmarking)technologii odlewniczych w kontekście energii - czas trwania etapu 7miesięcy.Opracowanie scenariuszy rozwoju technologii odlewniczych2. z uwzględnieniem zmniejszenia zużycia energii poprzez realizacjęokreślonychkierunkówbadań,rozwojuiorganizacjiprodukcjiwkontekścieenergiidoroku2030wrazzkonsultacjamispołecznymiisamorządowymiw6regionachkraju-czastrwaniaetapu13miesięcy.Przygotowanieiudostępnienie„Raportuwytycznychdlatechnologii3.sektoraodlewnictwawPolscewkontekścieenergiidoroku2030” i rozpoczęcie wdrażania wyników na zasadach pozyskiwania projektówcelowychirozwojowych-czastrwaniaetapu7miesięcy.

1


Wrealizacjiprojektuzastosowanebędąmetodystosowanewprojektachtypuforesight:

Desk research1. –badania literaturoweze szczególnymuwzględnieniemetapu:DiagnozaStanu(benchmarking).Mapowanie interesariuszy2. (stakeholders mapping) – zastosowanie tej metody jest szczególnie ważne z punktu widzenia ostatniego etapurealizacji projektu, tj. deklarowanych przez partnerów form wdrożeńwyników projektu foreishgtu. Zrealizowanie skanowania interesariuszypozwoliWnioskodawcyorazpozostałympartneromkonsorcjumokreśleniekluczowych podmiotów w określonych obszarach tematycznych orazwyznaczenie kierunków wzajemnych zależności między podmiotami iewentualnegoznaczeniawkształtowaniuprzebiegurozwojudanejbranżylub siły oddziaływania na dalsze otoczenie gospodarczew skali regionu i/lub kraju.AnalizaSTEEP3. -modyfikowanaanalizaPEST(Społeczno-Technologiczno-Ekologiczno-Polityczna); zastosowanie tej metody jest podyktowanekoniecznościąokreśleniabieżącejsytuacji(zdiagnozowaniestanuobecnego)sektora odlewniczego oraz wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii wkontekściemożliwościudziału(zastosowania)odlewówwurządzeniachdo wytwarzania energii z źródeł odnawialnych oraz innych sektorówi branż wykorzystujących odlewy w swoich produktach finalnych (maszyny rolnicze, przemysł spożywczy, energetyka, maszynybudowlane i drogowe, przemysł zbrojeniowy itp.) Analiza ta pochodzącz zakresu zarządzania strategicznego poszerza aspekt otoczenia o dodatkowy, kluczowy z punktu widzenia celów projektu, tj. aspektśrodowiska naturalnego - w stosunku do często stosowanej metodyPEST. Analiza zewnętrznych czynników pozwoli określić obszaryzagrożeń dla sektora odlewniczego w kontekście wykorzystania energiioraz produkcji odlewów dla maszyn i urządzeń pozyskujących OŹE w tym zagrożeń wynikających z importu odlewów z innych krajów(konkurencja).Analiza SWOT4. - jest bardzo często stosowaną analizą, opierającą sięna rozważeniu czterech aspektów rozwoju odlewnictwa, tj. jego silnych isłabychstronorazszansizagrożeń.Dyskusjepanelowe5. –ekspercibędądzielićsięswojąwiedządotyczącąstanuwiedzynadanytemat,aleprzedewszystkimswoimiprzewidywaniami

2


oraz przypuszczeniami co do znaczenia wybranych kierunków rozwojutechnologii, (ale także społeczeństwa, ekonomii, rynków surowcowych,kapitału ludzkiego itd), które powinny ich zdaniem być uwzględnione w kreowaniu przyszłości sektora odlewniczego w aspekcie oszczędnościenergii.Badanie eksperckie metodą Delphi6. – badania delfickie są kluczową ipriorytetowąmetodązaplanowanąwprojekcie.Dobranieksperci,zarównopodwzględemreprezentowanej instytucjinaukowo-badawczej,ale takżewieku (włączenie do badań ludzi młodych – doktorantów, doktorów,studentów ostatnich lat studiów) oraz sektora gospodarczego. Badaniadelfickie będą realizowane z wykorzystaniem komunikacji elektronicznejpocztąinternetową.Budowa scenariuszy rozwoju technologii7. – wypracowane w projekciescenariusze powstaną na bazie danych zebranych podczas realizacjipoprzednichmetod,takichjakSTEEP,SWOT,panelieksperckichorazbadańdelfickich.

ProjektstanowiczęśćNarodowegoProgramuForesight„Polska2020”. BRANŻOWE

KGHM Cuprum Sp. z o.o. CER Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu

wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce

Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego „Dolina Lotnicza”

Kierunki rozwoju technologii materiałowych na potrzeby klastra lotniczego

„Dolina Lotnicza”

Główny Instytut Górnictwa

Scenariusze rozwoju technologicznego kompleksu paliwowo-energetycznego dla zapewnienia

bezpieczeństwa energetycznego kraju

NARODOWY PROGRAM

FORESIGHT POLSKA 2020

Instytut Odlewnictwa

Foresight technologiczny odlewnictwa polskiego


Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego węgla kamiennego


Foresight technologiczny w zakresie materiałów polimerowych

Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN

System Monitorowania i Scenariusze Rozwoju Technologii Medycznych w Polsce

Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN

Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych

i kompozytowych

Poltegor-Instytut

Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobycia i przetwórstwa węgla brunatnego

Centrum Badań Kosmicznych PAN

Ocena perspektyw i korzyści wykorzystania technik satelitarnych i rozwoju technologii

kosmicznych w Polsce


3


iStota i geneza ForeSightu

Foresightoznaczacoświęcejniżprognozowanie:powinienbyćtraktowanyjakotechnikaaktywnegokonstruowaniaprzyszłości.

Naukaitechnikamająsłużyćwgłównejmierzerozwiązywaniuwyzwańcy-wilizacyjnych,zaspokajaniuaspiracjispołecznych,podnoszeniudobrobytu

społeczeństwwharmoniispołecznejiekologicznej.

Celemforesightumabyćzapewnienie,bytedziedziny,któremogąprzynosićnajwięcejkorzyściwprzyszłości,zostałyzidentyfikowanejaknajwcześniej.

Takaidentyfikacjamusi:

opierać się na najnowszej informacji o trendach badań w krajach –wysoko rozwiniętych gospodarczo, a także brać pod uwagę badania wsektorachakademickichirządowychorazwgospodarce;

braćpoduwagęważnośćdlainnowacjiczynnikównaukowychipopyto- –wych.

Foresight powinien wskazywać priorytety inwestycyjne w sferze badań i rozwoju.

Metodologia Foresightu

RealizacjęprojektunadzorujeKomitetSterującyskładającysięzprzedstawicieliGłównychPartnerówProjektu.Foresightrozpoczynasięidentyfikacjąeksper-

tówizaangażowaniemichdorealizacjiprojektu.GeneralniewybórekspertówjestdokonywanywspólnieprzezGłównychPartnerówProjektu.

Wybórekspertówprzeprowadzasięwdwuetapach:

Identyfikacja kluczowych osóbw sektorach objętych projektem, jako•stałychczłonkówGrupyRoboczej.

Budowabazydanychekspertów,angażowanychwcharakterzekonsultan-•tówGrupyRoboczejorazdoocenykońcowychrezultatówprojektu.

4


PodstawowymzadaniemGrupyRoboczejjestidentyfikacjapriorytetówpro-jektu,któresąprzedmiotemdalszejobróbkiwprocesieforesight.

Generalnie,priorytetyprojektuwyłanianesąwdłuższymczasie,przezkilka-krotną iterację,zdużej ilościzgłoszonychpierwotniepropozycji,poprzez

otwartądyskusjęlubraczejprzezkorespondencjęelektroniczną(e-mail)wceluuniknięciawzajemnychwpływówisugestii.

metody ForeSightu Deskresearch.1.Mapowanieinteresariuszy(stakeholdersmapping).2.AnalizaSTEEP.3.Analiza SWOT.4. Dyskusjepanelowe.5. BadaniaeksperckiemetodąDelphi.6. Budowascenariuszyrozwojutechnologii.7.

metoda delphi

Poleganaprzeprowadzeniukilkukrotnegoankietowaniawybranejgrupyeks-pertów,natematproponowanychprzezpaneleroboczetechnologiiidziałań

ukierunkowanychnaoszczędzanieenergiiwprocesachodlewniczychiwyborunajbardziej istotnych. Eksperci powinni posiadać dużąwiedzęmerytoryczną idoświadczenie,alejednocześnietakżeszerokioglądidoświadczeniewzakresieoddziaływaniabadanejdziedzinyzszerokorozumianymotoczeniem.Ekspercisąanonimowi.Każdyznichuzasadniaprzedstawionewyniki.

Pozebraniuwyników,prowadzącyprojektprzygotowujekolejnąwersjęan-kiety–zawężającąiuściślającąobszardziałaniairozsyłająponowniedo

tychsamychekspertów.

Cykljestpowtarzanyażdoosiągnięciazgodypomiędzyekspertami,zawężeniapriorytetówiutworzeniaspójnegoobrazurozwojudziedziny.

5


Warunki

brzegowe

Studium lokalne

Studium między-

narodowe

Analiza

sytuacji

Wybór sektorów

Analiza sytuacji

SWOT

Budowa scenariuszy

Wybór kluczowych technologii

i działań

(strategii)

rodzaje projektów ForeSight

W literaturze światowej rozróżnia się generalnie dwa rodzaje projektów:foresightregionalnyiforesighttechnologiczny,czasamistosowanybyłteżforesightbranżowyorazichkombinacje.

Elementyforesightutechnologicznego:

identyfikacjakluczowychtechnologiiwprzyszłości, –

ocenaszansizagrożeńdlatechnologii(SWOT), –

identyfikacjadziałań,którenależypodjąćwcelurozwojutechnologii, –

budowa scenariuszy. –

6


cel ForeSightu technologii odlewniczych w kontekście energii do 2030 r.

Celemstrategicznymprojektujestzwiększenieinnowacyjnościorazkonku-rencyjnościpolskiegoodlewnictwawskalieuropejskiejiglobalnejwkontek-

ścieefektywnościenergetycznejorazodnawialnychźródełenergiiiopracowa-niescenariuszyrozwojukluczowychtechnologiiodlewniczychwtymkontekściedo2030roku.

Projektmanaceluopracowanienapodstawiewiedzyeksperckiejpożąda-nych i prawdopodobnych kluczowych kierunków rozwoju technologii od-

lewniczych zużywającychmniej energii, szczególnie dlamotoryzacji oraz in-nychsektorówibranżwykorzystującychodlewywswoichproduktachfinalnych (maszynyrolnicze,przemysłspożywczy,energetyka,maszynybudowlaneidro-gowe,przemysłzbrojeniowyitp.),orazszerszerozwinięciedziałalnościbadaw-czo-rozwojowej iwdrożeniowej i rozpowszechnieniebadańwzakresiezasto-sowania iwdrożeniaodlewówwmaszynach iurządzeniachprzetwarzającychOdnawialneŹródłaEnergii(OŹE),atakżeewentualnemożliwościwykorzysta-niaenergiizźródełodnawialnychwprocesieprodukcjiodlewów.Technologietemającharakterstrategicznydlazrównoważonegorozwojukrajuibranżydoroku2030.

Cel ten obejmuje przeprowadzenie badań pogłębiających metodą foresi-ght.Badaniabędąkoncentrowaćsięnadwóchobszarach tematycznych,

tj.redukcjizużyciaenergiiwprodukcjiodlewóworazredukcjiichciężaru,od-działywania odlewnictwa na środowisko naturalne i wykorzystania odlewów wurządzeniachdopozyskiwaniuenergiiodnawialnejwkontekścieukierunko-waniabadańnaukowychwtejdziedzinie,przyczyniającsiędowiększejkonku-rencyjnościpolskiegosektoranaświecie,ajednocześnierealizacjizasadrozwo-juzrównoważonego.Wedługtrendówglobalnychwyczerpywaniasięzapasów iznaczącorosnącychcenenergiitowłaśnieenergooszczędnośćjestkluczowymczynnikiemdlaidentyfikacjistrategicznychkierunkówbadańnadnowoczesnymitechnologiami.Świadczyotymogromnypopytnawynikizestronyodbiorcówrezultatówproponowanegoprojektu,politykaenergetycznaUnii EuropejskiejorazUSAiwszystkichnajbardziejrozwiniętychkrajówuprzemysłowionychta-kichjakJaponiaiNiemcyorazkrajówBRIC(Brazylia,Rosja,IndieiChiny).Wewszystkichpowyżejwymienionychkrajachodlewnictwonależydojednejz10najważniejszychbranżprzemysłuostrategicznymznaczeniuizarazemdojed-nejzezużywającychnajwiększąilośćenergiiwgospodarce.

7


Schemat organizacyjny projektu „ForeSight technologii odlewniczych

w kontekście energii do 2030 r.

8

Panel Główny 1. Jerzy Tybulczuk – przewodniczący

2. Eugeniusz Ziółkowski

3. Zbigniew Pączek

4. Tadeusz Franaszek

5. Zbigniew Maniowski

6. Zenon Ignaszak

Kierownik Projektu

Piotr Kapłon

Zespół Realizujący Sekretariat - Joanna

Wargocka

Komitet Sterujący

J. Suchy, A. Matczewski, J. Zimny, M. Asłanowicz, A. Ryba, J. Zatoń

Panele Robocze

Technologie odlewnicze w kontekście Energii

I. Panel „Topienie metali”:

a. Stopy żelaza – Zenon Pirowski –

przewodniczący

b. Stopy metali nieżelaznych – Edward Czekaj –

przewodniczący II. Panel „Procesy formowania” – Zbigniew Stefański

– przewodniczący

III. Panel „Ochrona środowiska” – Janusz Faber –

przewodniczący

IV. Panel „Wykańczanie odlewów” – Jacek Przybylski

– przewodniczący

Partnerzy Projektu (instytucjonalni i gospodarczy,

media)

Ekspert procesowy foresightu

Krzysztof Borodako

Zaplecze eksperckie


SpoSoby promocji

Strona internetowa•

Konferencje•

Publikacje •

Monografia•

Folder informacyjny•

Planowane ZakońcZenie

Planowanezakończenie-Czerwiec2011

Niniejszy folder jest skrótowąprezentacjąprojektu„Foresight technologii odlewniczych w kontekście Energii do 2030 r.”

9

Foresight technologii odlewniczych w kontekście Energii

do 2030 roku

I n s t y t u t O d l e w n i c t w aK r a k ó w 2 0 0 9

Wydawca:

Instytut Odlewnictwa

ul. Zakopiańska 73, 30-418 Kraków

tel. (012) 261-83-81, fax (012) 266-08-70

www.iod.krakow.pl

Wydanie niniejszego folderu zostało sfinansowane ze środków:

E g z e m p l a r z b e z p ł a t n y

odlewnictwo foresight schemat

Technology