ochrona wŁasnoŚci intelektualnej - uek.krakow.pl · ochrona wŁasnoŚci intelektualnej....
TRANSCRIPT
OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA
Brak legalnej definicji własności intelektualnej
pojęcie odnoszące się do wytworów ludzkiego umysłu (ludzkiej twórczości), to jest: twórczości
wynalazczej, dzieł literackich i artystycznych, a także symboli, nazw, znaków, wzorów używanych
w działalności gospodarczej (przemyśle)
Własność wskazuje na prawo bezwzględne tj.
skuteczne erga omnes
Intelektualna: na pochodzenie danego dobra
Przedmiot ochrony – dobro niematerialne
DOBRO NIEMATERIALNE
Wytwór ludzkiego umysłu
Co do zasady istnieją one niezależnie od rzeczy
(nośnika), na którym są utrwalone (tzw. corpus
mechanicum)
Ochrona prawna stosunkowo od niedawna
Międzynarodowy poziom ochrony
Różne systemy ochrony (wybór chronionego)
SYSTEMY OCHRONY DÓBR NIEMATERIALNYCH
Dobra osobiste
Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji
Prawo przeciwdziałania nieuczciwym praktykom
rynkowym
Prawo autorskie i prawa pokrewne
Prawo własności przemysłowej
DOBRA OSOBISTE
Uregulowane w Kodeksie cywilnym
Art. 23 i 24 k.c.
Otwarty katalog dóbr osobistych, w nich: twórczość naukowa, wynalazcza i racjonalizatorska
Ściśle związane z podmiotem razem z nim powstają i wygasają oraz nie mogą przechodzić na inne
podmioty zarówno w drodze czynności prawnych, jak i w drodze
dziedziczenia
Przysługują osobom fizycznym i jednostkom
organizacyjnym
Ochrona subiektywna/ochrona obiektywna decydujące znaczenie ma nie subiektywne odczucie osoby żądającej
ochrony prawnej, ile reakcja jaką naruszenie wywołuje w społeczeństwie
Ochrona o charakterze niemajątkowym Bezprawność działania - każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli
nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności uzasadniających
Domniemanie bezprawności - pozwany w procesie o ochronę dóbr
osobistych ma obowiązek wykazania istnienia okoliczności
usprawiedliwiających to działanie
Ochrona o charakterze majątkowym Zawinione działanie, szkoda, związek przyczynowy
OCHRONA O CHARAKTERZE:
Niemajątkowym
Zagrożenie żądanie zaniechania działania
Naruszenie 1) dopełnienie czynności potrzebnych od usunięcia jego skutków,
2) zadośćuczynienie pieniężne, lub
3) zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny
Majątkowym Odszkodowanie na normalnych zasadach
ZWALCZANIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r.
Czyn nieuczciwej konkurencji
działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub
oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług,
wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy
przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję
publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie
systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie
działalności w systemie konsorcyjnym
Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub
wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa
albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes
przedsiębiorcy
Zasadę powyższą stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na
podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres
trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan
tajemnicy
Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu,
polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest
kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w
błąd co do tożsamości producenta lub produktu
Nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech
funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy
zapewniającej jego użyteczność
KONSEKWENCJE POPEŁNIENIA CZYNU
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego
interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
1) zaniechania niedozwolonych działań,
2) usunięcia skutków niedozwolonych działań,
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej
treści i w odpowiedniej formie,
4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,
5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny
związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa
narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
PRZECIWDZIAŁANIE NIEUCZCIWYM
PRAKTYKOM RYNKOWYM
Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dnia 23
sierpnia 2007 r.
Relacja konsument/przedsiębiorca
Wskazuje na konsekwencje stosowania przez danego przedsiębiorcę
fałszywych oznaczeń, podawania nieprawdziwych informacji skutkujących
podjęciem przez konsumenta decyzji na rynku dotyczącej umowy, której bez
nieuczciwego działania przedsiębiorcy by nie podjął
PRAWO AUTORSKIE
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Konwencja berneńska z 9 września 1886 r. o ochronie dzieł literackich i
artystycznych (zasada minimum ochrony i traktowania krajowego – twórca
korzysta w danym państwie z takiej ochrony jak rodzimi twórcy)
Porozumienia panamerykańskie
Konwencja powszechna o prawie autorskim zawarta 6 września 1952 r. w
Genewie (rewizja paryska 1971 r., zasada traktowania krajowego, brak
minimum ochrony wynikającej wprost z Konwencji, ale Państwa
członkowskie zobowiązane do wprowadzenia odpowiedniej ochrony)
Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności
Intelektualnej (Porozumienie TRIPS 1994 r., zasada asymilacji)
Traktat WIPO o prawie autorskim (Genewa 1996 r.) utwory cyfrowe
Ochrona niezależna od wymogów formalnych
UTWÓR
Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu
wyrażenia
Oryginalny + indywidualny charakter + rezultat pracy człowieka
Oryginalny - subiektywnie nowy wytwór intelektu
Indywidualny charakter – piętno twórcy, statystyczna jednorazowość
Nie interesuje na sposób przedstawienia, wartość obiektywna dzieła,
rozmiar postać i jakość utworu, źródło inspiracji, czas poświęcony na
tworzenie utworu.
Nie interesuje również zamiar twórcy, jego wiek, stan umysłu etc.
Ochroną objęty może być wyłącznie sposób
wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia,
idee, procedury, metody i zasady działania oraz
koncepcje matematyczne.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od
chwili ustalenia, chociażby miał postać
nieukończoną.
PRAWA AUTORSKIE
Majątkowe
Zbywalne, dziedziczne, wygasają w czasie, podlegają egzekucji (wymagalne
wierzytelności)
Osobiste
Niezbywalne (nie podlegające zrzeczeniu), nieograniczone w czasie, nie
podlegają egzekucji, przysługują wyłącznie twórcy
AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE
1) autorstwo utworu;
2) oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub
pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego
rzetelnego wykorzystania;
4) decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu
publiczności;
5) nadzór nad sposobem korzystania z utworu
AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje
wyłączne prawo do korzystania z utworu i
rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji
oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne
osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy
Nabywca autorskich praw majątkowych może
przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi
inaczej
UMOWY
Umowy dotyczące przeniesienia autorskich praw
majątkowych oraz umowy licencyjne (umożliwiające
korzystanie z dzieła)
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych
lub umowa o korzystanie z utworu (licencja) obejmuje
pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione
Umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są
znane w chwili jej zawarcia
Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich
utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju
tego samego twórcy mających powstać w przyszłości
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich
praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło
nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do
wynagrodzenia
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje
odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na
każdym odrębnym polu eksploatacji
Domniemanie licencji (w braku wyraźnego
postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa
się, że twórca udzielił licencji)
Umowa o przeniesienie autorskich praw
majątkowych wymaga zachowania formy
pisemnej pod rygorem nieważności
LICENCJA
Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w
okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym
licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie
postanowiono inaczej
Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z
utworu w określony sposób (licencja wyłączna),
udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez
twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z
utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja
niewyłączna).
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, licencjobiorca nie
może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu
w zakresie uzyskanej licencji
Umowa licencyjna wyłączna wymaga zachowania
formy pisemnej pod rygorem nieważności
UTWORY PRACOWNICZE
Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej,
pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w
wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy,
nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa
majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o
pracę i zgodnego zamiaru stron.
WYJĄTKI
Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego
przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze
stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie
stanowi inaczej
Jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji
naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu
naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy
przysługuje prawo do wynagrodzenia. Pierwszeństwo
opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od
dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie
utworu albo jeżeli w okresie dwóch lat od daty jego przyjęcia
utwór nie został opublikowany
DOZWOLONY UŻYTEK UTWORÓW
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie
korzystać z już rozpowszechnionego utworu w
zakresie własnego użytku osobistego.
Zakres własnego użytku osobistego obejmuje
korzystanie z pojedynczych egzemplarzy
utworów przez krąg osób pozostających w
związku osobistym, w szczególności
pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku
towarzyskiego
OCHRONA AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH
Zagrożenie zaniechanie
Naruszenie dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w
szczególności złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i
formie
jeżeli naruszenie było zawinione zadośćuczynienie za doznaną krzywdę lub -
na żądanie twórcy - zobowiązanie sprawcy, aby uiszczono odpowiednią sumę
pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny
OCHRONA AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH
Zagrożenie zaniechanie
Naruszenie: 1) zaniechania naruszania;
2) usunięcia skutków naruszenia;
3) naprawienia wyrządzonej szkody:
a) na zasadach ogólnych albo
b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej
dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności
stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne
tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
4) wydania uzyskanych korzyści
Naruszenie cd.
1) jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia
odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej
wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej
sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;
2) zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe,
odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość
uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego
naruszenia, na rzecz Funduszu Promocji Twórczości, gdy naruszenie jest
zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej
wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy
rachunek
PAŃSTWA PYTANIA
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!