بهداشت محیط و حرفه ای

Occupational & Environmental Medicine

Dr. Alireza Safaeian M.D.

Occupational Medicine Specialist

وزیربهداشت، درمان و آموزش

پزشکی

معاون بهداشت

مراکز و مدیر کل ها

روسای دانشگاهها

معاون بهداشت

مراکز جامع سالمت شهری

مراکز جامع سالمت روستائی

خانه بهداشت روستایی

روستای قمر

معاون درمان معاون آموزشی سایر معاونتها

روسای دانشگاهها

روسای دانشگاهها

مراکز و مدیر کل ها

مراکز و مدیر کل ها

معاون درمان معاون آموزشی سایر معاونتها

وزیربهداشت، درمان و آموزش

پزشکی

معاون بهداشت

مراکز سالمت محیط و کار

روسای دانشگاهها

معاون بهداشت

واحد بهداشت محیط

واحد بهداشت حرفه ای

مرکز جامع سالمت شهری

مرکز جامع سالمت روستایی

خانه بهداشت

معاون درمان معاون آموزشی سایر معاونتها

روسای دانشگاهها

روسای دانشگاهها

مراکز و مدیر کل ها

مراکز و مدیر کل ها

معاون درمان معاون آموزشی سایر معاونتها

بهداشت محیطمواد غذایی و بهسازی اماکن عمومیبهداشت

سالمتایجاد دفاتر خدمات : عنوان برنامه•

سالمتواگذاری صدور کارت بهداشت به دفاتر پیشخوان دولت و خدمات : عنوان برنامه•

تجهیز بازرسان بهداشت محیط به دستگاه های پرتابل بازرسی: عنوان برنامه •

کاهش میزان نمک در نان: عنوان برنامه •

خاصمدیریت بهداشت محیط در ایام : عنوان برنامه •

تشدید نظارت ها در ساعات غیر اداری و روزهای تعطیل: عنوان برنامه •

خانگیمشاغل : برنامه عنوان •

(HACCP)توسعه داوطلبانه سیستم بهداشت و ایمنی مواد غذایی: عنوان برنامه •

لبنیاستقرار نظام مراقبت از محصوالت کشاورزی و : عنوان برنامه •

اصنافآموزشگاه های بهداشت : عنوان برنامه •

عرضهکنترل روغن در سطح : عنوان برنامه •

لبنیکنترل محصوالت : عنوان برنامه •

غذاکنترل طغیان بیماری های منتقله از : عنوان برنامه •

...(مدارس، مهدکودک و)کنترل بهداشت مراکز آموزشی تربیتی: عنوان برنامه •

بهداشت محیط

بهداشت آب و فاضالب

ایمنی آب آشامیدنی: عنوان برنامه•

تجهیز بازرسان به دستگاه های سنجش پرتابل: عنوان برنامه•

بهداشت آب آشامیدنی: عنوان برنامه •

طبیعیبهداشت استخرهای شنا و شناگاه های : عنوان برنامه •

فاضالببهداشت : عنوان برنامه •

سالمتتغییر اقلیم و :عنوان برنامه •

بهداشت محیط

کاهش و کنترل دخانیات

افزایش مالیات دخانیات: عنوان برنامه •

(دود دست دوم و سوم)محافظت از مردم در برابر دود دخانیات : عنوان برنامه •

مقابله با گسترش مصرف قلیان: عنوان برنامه •

بهداشت محیط

بهداشت هوا

کمی سازی مرگ های منتسب به آلودگی هوا: عنوان برنامه •

اطالع رسانی روزهای پاک در شهرهای دارای ایستگاه : برنامه عنوان •هواسنجش آالینده های معیار

هواآلودگی PM2.5تهیه پروفایل ملی آالینده ذرات معلق: عنوان برنامه •

ویژهاندازه گیری آالینده های : عنوان برنامه •

بهداشت محیط

بهداشت پرتوها

د از دومین عامل سرطان ریه بع)بهداشت گاز رادیواکتیو رادون : عنوان برنامه•

( سیگار

برنامه ملی بهداشت مواجهه با پرتوهای فرابنفش خورشیدی: عنوان •

برنامه بهداشت مواجهه با پرتوهاي یونساز و غیریونساز مراكز : عنوان •پرتوپزشكی

بهداشت محیط

اضالب بهداشت محیط بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی ، مدیریت پسماند و فبیمارستانی

پسماندمدیریت :عنوان برنامه •

ساماندهی فاضالب بیمارستانی :عنوان برنامه•

بهداشت محیط بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی:عنوان برنامه •

بهداشت محیط

190سامانه بهداشت •

Occupational

Medicine

12

Occupational Medicine:The Beginnings – Ancient Times

The history of occupational medicine can be

traced into antiquity. Observations of

increased rates of illnesses and mortality

among miners date back to Greek and Roman

times.

13

Occupational Medicine:Laying the Foundation – Bauer

1556

Georg Bauer publishes De re metallicus, a

discussion of the dangers and diseases of

miners

14

Occupational Medicine:The Beginning – Ramazzini

1700

Bernardini Ramazzini

publishes first edition

of Diseases of Workers

15

Occupational Medicine:The Modern Era – OSH Act of 1970

In 1970, Congress passed the Occupational Safety and

Health Act (OSH Act), creating the:

• Occupational Safety and Health Administration

(OSHA)

• National Institute for Occupational Safety and

Health (NIOSH)

•American Conference of Governmental Industrial

Hygienists (ACGIH)

•International Labour Organization (ILO)

Occupational Health

• Occupational Medicine Specialist

• Occupational Hygienist

• Occupational Medicine GPs

قانون کار

اين قانون که شاغلين در آنها به 85کليه واحدهاي موضوع ماده -92ماده •ايد اقتضاي نوع کار در معرض بروز بيماريهاي ناشي از کار قرار دارند ب

ار توسط براي همه افراد مذکور پرونده پزشکي تشکيل دهند و حداقل سالي يکبمراکز بهداشتي درماني از آنها معاينه و آزمايشهاي الزم را به عمل آورند

.و نتيجه را در پرونده مربوطه ضبط نمايند

اينه چنانچه با تشخيص شوراي پزشکي نظر داده شود که فرد مع-1 تبصره • مسئولين شده به بيماري ناشي از کار مبتال يا در معرض ابتال باشد کارفرما و

مربوطه مکلف هستند کار او را بر اساس نظريه شوراي پزشکي مذکور.بدون کاهش حق السعي، در قسمت مناسب ديگري تعيين نمايند

در صورت مشاهده چنين بيماراني، وزارت کار و امور اجتماعي -2 تبصره •ار خواهد مکلف به بازديد و تأييد مجدد شرايط فني و بهداشت و ايمني محيط ک

.بود

قانون تامین اجتماعي 90ماده

وع داشتته با کارهای مرجقابلیت و استعداد جسمانی متناسب شاغل در کارگاه ها باید افراد

نه پزشکی آنهتا آنها ترتیب معایقبل از بکار گماردن باشند بدین منظور کارفرمایان مکلفند

.را بدهند

ستتخدام که پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود که نامبردگان در حتین ادر صورتی

کتترده قابلیتتت و استتتعداد کتتار مرجتتوع را نداشتتته و کارفرمتتا در معاینتته پزشتتکی آنهتتا تعلتتل

ن ختدمات ستازمان تتیمیدچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یابتداست و بالنتیجه بیمه شده

سازمان مقررات این قانون را درباره بیمته شتده اجترا و هزینته های مربتوط درمانی و این

.این قانون مطالبه و وصول خواهند نمود۵0را از کارفرما طبق ماده

گران قتانون تتیمین اجتمتاعی، کارفرمایتان مکلفنتد قبتل از استتخدام کتار۹۰مااد اساسبر

.نسبت به انجام معاینات پزشکی آنان اقدام کنند

پیشااریری از ، صاایانت از نیااروی کااار90از التتزام کارفرمایتتان بتته اجتترای متتاده هااد

ایی بکااارریری نیااروی انسااانی در شاا ل وحرفااه متناسااب بااا توانااو حااوادن ناشاای از کااار

.وی استجسمی وروحی

؟

۹۰ماد سازمان تامین

اجتماعی

Job hazards analysis

• Chemical Hazards

• Physical Hazards

• Ergonomic Hazards

• Biological Hazards

• Psychological Hazards

Occupational Exam

• Job analysis

• History & Ph. E.

• Audiograms

• Spirometry (Pulmonary Function Test)

• Urine Analysis

• Blood Analysis

• Specific Analysis

• X-rays

• Electrocardiogram (EKG)

توسعه پايدار

ازهاي توسعه پايدار بعنوان يک استراتژي براي تامين ني•

ومحيط اثر سوء بر بهداشت وسالمت ايجاد جامعه ، بدون

ره وباالخپايه جهاني وبدون به خطر انداختن منابع زيست

مي آيد مار به شآينده در قابليتهاي توليد بدون به خطرانداختن

(۱۹۹۲سال بين المللي عالي ريو کنفرانس اعالميه )

بهداشت حرفه اي در توسعه پايدارطب کار ونقش

پيشگيري از حوادث ،آسيب ها و بيماريهاي شغلي•

همراه محيط كار ايمن و سالم ، بكارگيري ايمن ترين تكنولوژي•كمبا مصرف انرژي كم ، ايجاد آلودگي كمتر و توليد مواد زائد

رديدهافزايش كيفيت محصوالت ، بهره وري و فرآيند مديريت گ•

کار طمحيزعناصر مخاطره آمياز پراکنده شدن اوليه پيشگيري •در محيط زيست

انكارگرتامين سالمت و استفاده بهينه از توان كاري و رفاه •عوامل زيان آور شيميايي ، فيزيكي ، بيولوژيكيکاهش )

د ،ارگونوميكي يا استرس هاي رواني و فشار كاري بيش از ح(قرار

ايبهداشت حرفه بيان مأموريت

و يي طريق شناساکار از نيروي و ارتقاء سطح سالمت حفظ •

ز ااطمينان کار به منظور محيط آور زيان عوامل ارزشيابي

کار ومحيط مخاطرات آسيب رساني حد يا زير عدم وجود و

سالمت نيز بررسي کار و کارگر و محيط انطباق نيز

.کارحين در شاغلين

طرح بقا:سابقه برنامه

در قالب ۱375از سال بهسازي کارگاههاي قاليبافي روستايي طرح •به اجرا کشاورزي طرح بقا و با مشارکت وزارت بهداشت و جهاد

.درآمد

ت وامهاي بانکي کم بهره براي بهسازي کارگاههاي قاليبافي پرداخ•.ميشد

تسهيالت بصورت بالعوض و از محل اعتبارات ۱384از سال •. متمرکز مرکز سالمت محيط و کارتامين مي شود

طرح بقا

:هدف•

افي شاغلين کارگاههاي قاليبسطح سالمت ارتقاي و تامين روستايي

:اختصاصياهداف •

آموزش موازين . هدفجمعيت به اي بهداشت حرفه ۱

بهسازي کارگاههاي قاليبافي روستايي. ۲

انجام معاينات و ارائه خدمات درماني به قاليبافان. 3

برنامه بهداشت كشاورزي

كليهدف •

سالمت و بهداشت جامعه توسط كاهش و بهينه سازي مصرف ارتقاء رات ، سنگين ، نيتفلزات )آالينده هاي شيمياييسموم و كودهاو كنترل

ب با افزايش اگاهي هاي بهداشتي كشاورزان وبر پايي مدل مناس( …آنهابهداشت شغلي به ارايه خدمات

با شناسایي ، ارزیابي و كنترل عوامل وحفظ سالمت کشاورزان•شرایط زیان آور محیط كار و انجام مراقبت هاي بهداشتي ، درماني

ه به نگهداري وبهبود سالمت جسمي و رواني كشاورزان و افراد وابست•آنها و رسانیدن آنها به حداكثر ممكن

برنامه بهداشت كشاورزي

ويژهاهداف

زيباز سازي سيستم بازرسي كار در فعاليت هاي كشاور•

الويت بندي فعاليت هاي كشاورزي به منظور تسهيل و•

تسريع در پايش فرايند

كشاورزيكاهش نرخ غيبت هاي ناشي از كار در •

كشاورزيكاهش مواجهه ي شغلي با عوامل زيان آور در •

تافزايش بهره وري در كشاورزي و حفاظت از محيط زيس•

برنامه بهداشت كشاورزي

اقدامات الزم در جهت رسیدن به اهدا

.ارتباط با شغل آنهادر كشاورزانآموزش موازين بهداشتي و ايمني به -۱

ان سالم سازي مزارع وباغات با شناخت و بررسي و كنترل عوامل زي-۲.آور مربوط به آن

.انجام مراقبت هاي بهداشتي ، درماني از طريق معاينات دوره اي -3

پيشگيري از بروز حوادث ناشي از كار كشاورزان و ارائه كمك هاي-4.اوليه در صورت بروز حادثه

توجه به مسائل و مشكالت رواني و عاطفي كشاورزان در باغات ، -5مزارع و خانواده آنها

برنامه بهداشت كشاورزي

آموزش

.نحوه استفاده صحيح از ابزارو ماشين االت كشاورزي–۱

آشنا نمودن كشاورزان با عوامل زيان آور در مزارع و –۲

.باغات و و راههاي پيشگيري هر كدام

به كار بردن وسايل حفاظت فردي–3

ارائه كمك هاي اوليه كه مي تواند در حفظ سالمت –4

باشدكشاورزان موثر

طرح بهگر

:کلي هدف

از زمينه در پيشگيري کارگران و آگاهي ارتقاء سطح سالمت و •از ي بيماريهاي ناشو بروزحوادث، سوانح زودرس در اثر کارافتادگي

نفر شاغل4۹تا ۲0با توليدي کار در واحدهاي

:هد اختصاصی طرحجهت ارائه کمک های اولیه در کارگاههای ( امدادگر)تربیت بهگر-1

کوچک

ارائه خدمات ایمنی وحفاظت فنی برای کاهش میزان سوانح وحوادث-۲در محیط کار

ارائه خدمات مراقبتهای اولیه بهداشتی به کارگران-۳

طرح بهگر

:فرآيند شناسايي

نفر شاغل موجود در منطقه تحت پوشش 4۹تا ۲0کارگاههاي شناسايي •مرکز بهداشتي درماني

تا ۲0رکارگاههاي کارگاههاي تحت پوشش شاغل د شاغلين تعداد شناسايي •نفر شاغل4۹

بهگر مستقر در کارگاه هاي تحت پوششايستگاههاي تعداد شناسايي •

تحت بهگر کارگاههايايستگاههاي شاغل در ديده تعداد بهگران دوره تعيين •پوشش

4۹تا ۲0توليدي با کارگاههاي کليه از بازديد برنامه زمان بندي و تنظيم •(بازديد در سال3حداقل )نفر شاغل

ن با کارگاههاي تحت پوشش و انطباق آبهداشتي تعداد پرونده هاي تعيين •شاغلنفر 4۹تا ۲0کارگاههاي شناسايي شده تعداد

(فرآيند مداخله)طرح بهگر

شدهشناسايي از کارگاههاي بازديد –۱

يا گروهيبهداشت حرفه اي بصورت چهره به چهره زمينه بهگران در آموزش کليه –۲

يا گروهيبهداشت حرفه اي بصورت چهره به چهره زمينه در شاغلين و کارفرمايان آموزش –3

زيان عامل کارگاههاي داراي کار در مورد محيط اقدامات الزم جهت اجراي برنامه مقابله با سر و صدا در –4

آور صدا

کارگاههاي در مورد کار محيط مناسب در تأمين روشنايي ودرخشندگي اقدامات الزم جهت اجراي طرح –5

مناسبدرخشندگي و روشنايي فاقد

ارندکار دشيميايي سرو که با مواد توليدي در واحدهاي ايمني شيميايي اقدامات الزم جهت اجراي برنامه –6

در مورد کارگاههايي هاي بهداشت حرفه اي فعاليت در ارگونومي اقدامات الزم جهت اجراي طرح مداخله –7

هر يا اشند و بمي مناسب ابزار کار فاقد يا و نيستند کاراستاندارد برخوردار ازشرايط محيط آن شاغلين که

دو مورد

بهداشت از مرکز مطابق بخشنامه هاي صادره شاغلين ادواري معاينات اقدامات الزم جهت اجراي برنامه –8

فرم اعالم )3-۱۱۱تکميل فرم بر اساس دستورالعمل هاي مربوطه و معاينات فرم هاي تکميل شهرستان ،

(از کار مطابق با دستورالعمل آنبيماريهاي ناشي

از جمله کارگاههاي مشمول به تخصصي اقدامات الزم جهت مشاوره با سطح باالتر براي ارائه خدمات –۹

اينبه منطقه براي ارائه طب کار مجاز به ارائه خدمات بهداشت حرفه اي و خصوصي اعزام شرکت هاي

خدمات

بهداشت حرفه ايزموازين متخلف ا پيگرد قانوني کارفرمايان ارجاع به سطوح باالتر براي –۱0

طرح ارائه مراقبتهاي اولیه بهداشتي به كارگران

(یايجاد خانه هاي بهداشت كارگر)

ه به منظور حفظ وصیانت نیروی کار ، کلی: بر اساس قانون کار•انون کارگاههای صنعتی ، تولیدی ومعدنی دولتی وخصوصی مشمول ق

ه نفر کارگر به منظورارائه خدمات بهداشتی اولی۵0-۵00کار دارای دمی باشنخانه های بهداشت کاررری به کارگران ، مکلف به ایجاد

نفر کارگر، یکنفرازشاغلین به ۹۹تا ۵0درکارگاههای با جمعیت •انتخاب وپس ازکسب مهارتهای الزم مسئولبهداشتیار کار عنوان

ارائه خدمات بهداشتی خواهد بود

نفر کارگر کارفرمایان موظف ۱۰۰-۵۰۰درکارگاههای باجمعیت •نیاز حسبکاردان یا کارشناس بهداشت حرفه ای هستندحداقل یکنفر

ل وتشخیص وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی بعنوان مسئوخانه بهداشت کارگری استخدام نمایند

سيليکوزيسبرنامه کنترل

فرايندشرح

انتخاب ) ها ميباشدنهايي آنمحصول يا که ترکيبات سيليس جزء مواد اوليه کارگاهي پرونده ۱

حضور يک ) ه کارگاطرح در ديده ي اين و پزشک دوره اي نفرکارشناس بهداشت حرفه ۲موردنظر

تکميل ) فرم مربوطه توسط کارشناس جهت کارگران در معرض سيليس 3

.کارگران در معرض توسط پزشک معاينه 4)

.. .و اسپيرومتري سينه ، راديوگرافي مانند آزمايش هايي تعيين 5)

انجام شده کارگران توسط کارفرما به مرکز بهداشتآزمايش هاي ارسال 6)

در پرونده مربوطهنتايج ها توسط پزشک و ثبت بررسي آزمايش 7)

ه بمشکوک شود کارگر مورد نظر را بيماري سيليکوزيس در صورتيکه پزشک به 8).دهدمي ارجاع متخصص

در ) .ميشودبايگانيسالمت کارگر توسط پزشک نتيجه در پرونده ثبت و تأييد صورت ۹

برنامه بهداشت وايمني مواد شيميائي

پيشگيريازاستعبارتشيميائيموادوايمنيبهداشت•ناشيمدتودرازمدتكوتاهمضراثراتازوجلوگيري

حلمراازهريكدرزندگيومحيطبشربرايشيميائيازموادمنوايصحيحودفعمصرف،ونقلحمل،انبارداري،توليد

آنومديريتزائدشيميائيموادازهريك

موادازايمناستفادهجهتشرايطنمودنفراهم:هدف•قاءوارتوانسانمحيطبرايخطرارزيابيطريقازشيميائي

زياناثراتوبررسيشيميائيوحوادثفوريتهاارائهقابليتشيميائيموادباتماسآور

برنامه بهداشت وايمني مواد شيميائي

فعالیتهاي اجرائي

دداراي موادشيميائي هستنازکارگاههاوکارخانجات که بازديد •ها کارگاهبربهسازي ، توليد نظارت بينابيني اوليه ، ماده )

وکارخانجات براساس چک ليست نظارت ، نظارت برنحوه براساس فرم وچک ليست انبارداري موادشيميائي صحيح

زني موادشيميائي مصرفي وتوليدينظارت ، بر برچسب هاي آموزشيدوره برگزاري درکارخانجات وکارگاهها ،

با خطراتآشنائي ، شيميائي اصول صحيح استفاده از مواد •هاي ه ناشي ازموادشيميائي برگزاري دوروبيماريهاوحوادث

ليه کهمکاري با ناشي ازموادشيميائي مقابله با حوادث آموزشي ذيربطارگانهاي

برنامه بهداشت وايمني مواد شيميائي

:وظیفه کارشناسان بهداشت حرفه اي دراين زمینه شامل

درمنطقهشيميائي مصرفي وتوليدي مواد شناسائي -

شيميائيماده خطرزائي ميزان بررسي -

ازخطرمسموميت وايجاد عوارضراهکاربراي پيشگيري ارائه -در بروز حوادثشيميائي ازمواد ناشي

منطقهشيمائي درنظارت برحمل ونقل مواد همکاري -

درکارخانجاتبرانبارداري ونگهداري موادشيميائي نظارت -

موجود در کارخانجات زني موادشيميائي نظارت برچسب -شيميائيمواد وانبارهاي وکارگاهها

ساير برنامه ها و طرح ها

کارانبرنامه بهداشت معدن •

برنامه بهداشت پرتو کاران•

قانون 5مشمول ماده اجرايي وبهداشت عوامل ايمني سالمت ، برنامه •مديريت پسماند

وه مخاطرات در سه گربراساس ميزان ريسک : برنامه بازرسي هدفمند•ريسک ) و درجه دو ( مخاطرات باال ريسک کارگاهها با ) يک درجه

تقسيم ميشود(مخاطرات کم ريسک ) و درج سه ( مخاطرات متوسط

مرتبط توليد صنايع حذف آزبست از خط •

ارگونوميبرنامه •

کارکشوري ساماندهي روشنايي محيط طرح •

صنايعدر تغذيه اصالح و آموزش •