17.11.2017 Berkalp Kaya

OCAK-EKİM 2017 DÖNEMİ TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRMESİ

Türk İhracat Taşımalarında Yoğunluk Haritası

Ocak-Haziran 2017

Berkalp Kaya berkalp.kaya@und.org.tr 1

İHRACAT TAŞIMALARI

Geçen yıl Ocak-Ekim toplamına bakıldığında 2016 yılında 971.086 adet olan ihracat taşımalarımız 2017 Ocak-Ekim döneminde 1.030.471 adet ile Ekim ayında %6 büyüme sağlanmıştır. Eylül ayında %8, Ağustos ayında %9, Temmuz ayında ise %10 büyüme sağlanmıştı. İhracat taşımalarımızda en büyük paya sahip olan ve %14 büyüme sağladığımız Irak’ı ihmal edecek olursak, İhracat taşımalarımızda %2 artış olduğu görülecektir. Irak’da Eylül sonunda yaşanan Referandum ve Ekim ayından devam eden endişe durumunun ihracat taşımalarımıza da etkisi fark edilmektedir.

TÜRK ARAÇLARININ VARIŞ ÜLKELERİNE GÖRE İHRAÇ TAŞIMALARI

GİTTİĞİ ÜLKE 2012 2013 2014 2015 2016 Değişim Ocak-Ekim'16 Ocak-Ekim'17 Değişim

IRAK 580.613 605.538 558.979 473.997 436.364 -8% 347.458 394.482 14%

SURİYE 14.449 56.434 122.544 168.287 154.330 -8% 121.556 118.981 -2%

ALMANYA 87.889 85.577 87.532 89.970 94.404 5% 78.918 80.034 1%

İRAN 31.035 22.596 33.585 38.669 48.385 25% 36.184 40.269 11%

İTALYA 37.776 40.620 41.842 43.222 43.120 0% 36.369 37.672 4%

GÜRCİSTAN 78.573 60.782 45.192 36.475 43.338 19% 36.138 32.952 -9%

NAHÇIVAN 40.468 60.056 26.604 33.920 57.567 70% 48.718 32.044 -34%

AZERBAYCAN 22.412 37.558 50.805 35.207 26.553 -25% 21.765 25.869 19%

ROMANYA 28.136 23.830 23.849 23.229 29.307 26% 23.740 27.091 14%

FRANSA 28.204 27.884 27.237 29.652 31.142 5% 25.862 25.202 -3%

TÜRKMENİSTAN 25.415 28.231 34.094 32.844 28.052 -15% 21.191 21.588 2%

BİRLEŞİK KRALLIK 17.088 17.059 16.802 17.608 20.456 16% 16.902 17.169 2%

İSPANYA 8.165 10.514 11.582 14.106 15.393 9% 12.815 15.707 23%

YUNANİSTAN 16.977 16.204 17.744 15.965 17.640 10% 14.682 15.201 4%

BULGARİSTAN 12.355 11.973 13.399 13.145 15.169 15% 12.372 12.604 2%

DİĞER ÜLKELER 131.901 135.919 146.497 131.909 144.357 9% 116.416 133.606 15%

TOPLAM 1.161.456 1.240.775 1.258.287 1.198.205 1.205.577 1% 971.086 1.030.471 6%

Nahçivan, Dilucu sınır kapısından yapılan çıkış sayılarını vermektedir. Bölgesel olarak baktığımızda ise; ilk 10 ay toplamında %10 büyüme ile en ciddi artışının olduğu bölge Ortadoğu olmaya devam etti. Ortadoğu ülkelerinde Körfez ülkelerinde ciddi düşüşler yaşansa da Irak İran ve Ürdün’e yapılan taşımaların artmasıyla Ortadoğu en önemli bölge olmaya devam etmektedir. Ayrıca Katar’a geçen sene 49 taşıma yapmışken bu yıl 504 taşıma gerçekleştirilmiştir. Avrupa’ya yaptığımız ihracat taşımalarında ise geçen son 2 ayda %4-5 olan artış eğilimi Ocak-Ekim toplamında da %4 artış ile devam etmiştir. Doğu Avrupa’ya olan taşımalarımız daha istikrarlı görünmektedir ve Slovenya’da %104, Kosova’da %20, Macaristan’da %22, Sırbistan’da %16 artışlar yaşanmıştır. Güney Avrupa ülkelerinde de artış eğilimleri görülüyor, Özellikle İspanya’ya %23 ve Portekiz’e %32 oranındaki artışlar dikkat çekmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerine bakıldığında; Geçen yıl Rusya krizinin yarattığı etkinin ilişkiler normale döndükten sonra BDT bölgesinde olumlu bir etki yaratmış olmasına rağmen Nahcivan taşımalarında yaşanan %34 düşüş ve Gürcistan taşımalarında yaşanan %9 düşüş genel olarak BDT bölgesinde düşüş olduğunu göstermektedir. Gürcistan ve Azerbaycan-Nahcivan taşımalarında Yabancı araçların paylarının arttığı görülmektedir. Bu durumun bölgesel olarak bir artış eğrisine geçilememesinde önemli bir etkiye sahip olduğu söylenebilir. G aylarda %10 olan düşüş eğilimi Ocak-Ekim toplamında %3 düşüş olarak devam etmiştir. Yabancı araçlar ise bu bölgelere yaptıkları taşımalarda %5 artış göstermektedirler. Türki Cumhuriyetlere ise %20’nin üzerinde artış ve Rusya’ya olan taşımalarımızın gün geçtikçe daha istikrarlı bir seyre geçildiği görülmektedir.

Berkalp Kaya berkalp.kaya@und.org.tr 2

İhracat Taşıma pazarı Ocak-Ekim 2017 döneminde %79 Türk, %21 Yabancı oranında devam etmiştir. Yabancı araçlar toplamda %8, Türk araçları ise %6 artış sağladılar. Genel toplamda ise %6 artış yaşandı.

İhracat Taşımalarında Irak Hariç tutulduğunda ise %70 Türk, %30 yabancı payı olduğu görülmektedir. Irak hariç bakıldığında Türk araçlarının taşımalarında %2 artış yaşanmıştır.

Berkalp Kaya berkalp.kaya@und.org.tr 3

İTHALAT TAŞIMALARI

İTHAL TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI

TAŞIT ÜLKESİ 2012 2013 2014 2015 2016 Oca-Eylül'16 Oca-Eylül'17 Değişim Pay

TÜRKİYE 326.733 410.563 432.861 425.029 370.325 303.659 374.468 23% 66%

TOPLAM YABANCI 166.869 191.401 192.583 200.460 212.948 172.916 189.415 10% 34%

İthalat taşımalarında geçen yıla göre Ocak-Ekim 2017 döneminde Türk araçları %23 artış ile ~375.000 ithalat taşıması gerçekleştirmişlerdir. Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarında geçen ay %22 olan artış eğilimi Ekim ayı toplamında %6 olarak gerçekleşmiştir. İthalat pazarında bir önceki ay %67 olan Türk payı bu yıl %66 olmuştur ve %34 Yabancı payı ile taşımaların gerçekleştirildiği görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerinden ithalat taşımalarındaki artış geçen ay %22 olmasına rağmen Ocak-Ekim döneminde %11 olarak görülmektedir. Ortadoğu ülkelerinden Nisan ayında %33 artış sağlanmıştı, bu oran Mart ayında %52’e, Mayıs ayında %73, Haziran ayında %94, Temmuz ayında %119, Ağustos ayında %135 ve Eylül ayında ise rekor yükseliş ile %141 oranında artış yaşanmıştı Ekim ayında ise %155 ile yeni bir rekor kırılmıştır. Bu bölgeden yapılan ithalatımızda en büyük pay %241 artış ile Irak’a aittir. Geçen yıl ilk 10 ayda Irak’tan ~22.000 olan ithalat taşımamız 2017 yılında ilk 10 ayda ~75.000 adet taşımaya yükselmiştir. TUİK verilerine göre ithalat değerlerindeki artış da taşımacılık oranıyla paralel artışların olduğunun kanıtıdır.

TÜRK ARAÇLARININ YÜKLEME ÜLKELERİNE GÖRE İTHAL TAŞIMALARI

YÜK ALINAN ÜLKE 2012 2013 2014 2015 2016 Ocak-Ekim'16 Ocak-Ekim'17 Değişim

ALMANYA 95.309 99.446 109.941 105.205 99.425 82.847 81.188 -2%

IRAK 9.772 73.380 97.237 99.460 24.989 22.116 75.364 241%

İTALYA 52.811 58.240 48.621 48.356 55.827 44.993 52.692 17%

FRANSA 20.383 18.453 17.036 22.725 26.699 21.554 25.557 19%

ROMANYA 22.870 18.935 11.392 10.557 12.113 10.110 11.897 18%

YUNANİSTAN 11.985 11.166 12.360 11.288 10.599 8.749 10.300 18%

POLONYA 11.395 9.029 8.701 7.708 10.683 8.756 8.968 2%

İRAN 9.039 11.970 19.781 16.326 10.471 8.094 8.569 6%

BULGARİSTAN 6.821 6.490 6.055 6.868 9.409 7.588 7.414 -2%

HOLLANDA 4.214 5.568 6.163 7.306 9.137 7.504 7.528 0%

İSPANYA 5.353 6.679 7.160 7.696 8.682 7.305 7.502 3%

TÜRKMENİSTAN 5.669 9.310 10.327 9.311 10.132 7.912 7.403 -6%

ÖZBEKİSTAN 5.414 6.283 7.417 6.317 9.039 6.942 7.497 8%

BİRLEŞİK KRALLIK 6.025 5.425 5.120 6.049 9.952 7.991 6.748 -16%

MACARİSTAN 4.655 4.553 4.885 4.641 5.657 4.477 5.319 19%

DİĞER ÜLKELER 55.018 65.636 60.665 55.216 57.511 46.721 50.522 8%

TOPLAM 326.733 410.563 432.861 425.029 370.325 303.659 374.468 23%

Türk araçlarının en çok yükleme yaptığı ülkelere baktığımızda Irak’ın Almanya’nın ardından 2. sırada yer aldığı ve önceki yıllara göre üst sıralara çıktığı görülmektedir. Bununla beraber; ithalat taşımalarımızda Türk araçlarının İran’dan Türkiye’ye yaptığı taşımalarda geçen aylarda düşüş eğiliminde olmasına rağmen artışa geçmiş olduğu dikkat çekmektedir. Türk araçlarının toplamına %23 artış olumlu bir gelişmedir. Yabancı araçlar ise Türkiye’ye yaptıkları taşımalarda %10 artış sağlamışlardır.

Berkalp Kaya berkalp.kaya@und.org.tr 4

Transit Taşımalar Ülkemiz üzerinden yapılan transit taşımalarda Türk araçları geçen yıl Ocak-Ekim dönemine göre %27 artış ile ~48.000 adet transit taşıma gerçekleştirdiler. Transit çıkışlarda yoğunlukla Irak ve İran’a, ardından Gürcistan ve Azerbaycan’a taşıma gerçekleştiriyoruz. İran plakalı araçlar ülkemizden aylık ~2.750 adet transit taşıma gerçekleştirdiler ve Ocak-Ekim toplamında ~28.500 adet transit taşıma yaptılar. Geçen yılın aynı dönemine göre %8 artış sağlamışlardır. Romanya, Gürcistan ve Azerbaycan araçlarının transit geçişlerinde düşüş yaşandı. En yoğun artış sağlayan ülkeler arasında Almanya ve Ukrayna ve Lübnan dikkat çekmektedir, Ukrayna taşıtları geçen yıl ilk 10 ayda 466 adet transit taşıma yapmış iken 2017 yılı aynı döneminde 899 adet transit taşıma ile %93 artış sağladılar. Almanya taşıtları da %33 artış ile 1.366 adet ile ilk 10 ay toplamında ülkemiz üzerinden transit taşıma gerçekleştirmişlerdir. Boş Girişler

TÜRKİYE 'ye BOŞ GİRİŞ Yapan Araçlar

Taşıt Ülkesi 2012 2013 2014 2015 2016 Ocak-Ekim'16 Ocak-Ekim'17 Değişim

TÜRKİYE 871.078 914.232 932.356 899.046 873.613 687.138 743.824 8%

YABANCI 149.543 137.519 151.082 136.198 129.287 95.423 100.923 6%

GÜRCİSTAN 16.668 19.707 25.558 24.788 23.474 19.375 20.811 7%

BULGARİSTAN 20.629 17.961 19.587 18.642 18.419 15.313 14.661 -4%

KKTC 11.705 11.333 13.492 14.162 14.990 11.616 15.058 30%

İRAN 19.754 18.930 16.591 15.647 11.910 4.462 559 -87%

MAKEDONYA 7.356 6.955 9.527 8.755 9.315 7.548 8.114 7%

ROMANYA 7.425 7.858 10.961 8.743 9.108 7.429 7.811 5%

UKRAYNA 6.068 6.287 6.582 4.680 6.636 5.054 5.009 -1%

MOLDOVA 10.547 8.795 8.311 4.906 6.461 4.710 4.383 -7%

IRAK 23.107 19.518 13.250 8.142 5.440 4.164 5.682 36%

AZERBAYCAN 442 1.327 3.904 4.881 3.536 1.994 3.022 52%

SIRBİSTAN 1.231 1.034 2.482 2.903 3.528 2.871 2.453 -15%

LÜBNAN 415 889 819 2.252 2.116 885 684 -23%

ARNAVUTLUK 362 446 818 1.010 1.547 1.245 1.695 36%

LETONYA 348 355 584 930 1.535 1.176 1.108 -6%

YUNANİSTAN 855 601 850 1.180 1.327 1.002 1.107 10%

DİĞER ÜLKELER 22.631 15.523 17.766 14.577 9.945 6.579 8.766 -36%

Genel Toplam 1.020.621 1.051.751 1.083.438 1.035.244 1.002.900 782.561 844.747 8%

Türkiye’ye Boş Giriş yapan araçlar incelendiğinde Yabancı araçlar ilk 10 ayda toplamda %6 artış ile 100.923 adet giriş yapmışlardır. Ülkemize boş girip yük alan ülkelerin başında 20.811 adet ile Gürcistan, 15.058 adet ile KKTC ve 14.561 adet ile Bulgaristan başta gelmektedir. Ülkemize ayda ~10.000 araç boş giriş yapmaktadır. Aylık ortalama: ~2.000 adet Gürcistan, ~1.500 adet KKTC, ~1.400 adet Bulgaristan, ~800 adet Makedonya, ~700 adet Romanya, ~500 adet Ukrayna, ~450 adet Moldova ülkeleri başta olmak üzere boş giriş yapılmaktadır. İran plakalı araçlar geçen yıl ortalama ~550 adet boş giriş yaparken, bu oran aylık ~55 adet boş girişe kadar düşmüştür.