obraĐivaČ / obraĐivaČica drveta · - stiču znanja o tehničkim svojstvima i greškama drveta;...

1

OBRAZOVNI PROGRAM ZA STRUČNO OBRAZOVANJE ZA ZANIMANJE

OBRAĐIVAČ / OBRAĐIVAČICA

DRVETA

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO........................................................................................................................................... 3 NAZIV PROGRAMA: OBRAĐIVAČ DRVETA........................................................................................... 3

NASTAVNI PLAN .................................................................................................................................... 3

CILJEVI I ZADACI OBRAZOVANJA I VASPITANJA ................................................................................ 4

USLOVI ZA UPIS ODNOSNO UKLJUČIVANJE U PROGRAM ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH……….4 TRAJANJE OBRAZOVANJA .................................................................................................................... 4

PROHODNOST ZA NASTAVAK OBRAZOVANJA................................................................................... 4

OBRAZOVANJE KOJE SE STIČE ........................................................................................................... 4 POSEBNI DIO ..................................................................................................................................... 5 PREDMETNI PROGRAMI ........................................................................................................................ 4

OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ............................................................................................................. 5

STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI......................................................................................................... 6

OSNOVI MATERIJALA............................................................................................................................. 6

PRERADA DRVETA............................................................................................................................... 14

FINALNA OBRADA DRVETA ................................................................................................................. 24

PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA ................................................................. 32

ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA ZAVRŠNOG ISPITA - PRAKTIČNI RAD ........................... 56

OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA UČENIKA ................................... 57

USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA.......................................58

NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 58

NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .............................................. 58

PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA.............................................. 59

OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .................................................... 59

PROFESIONALNA PRAKSA I SLOBODNE AKTIVNOSTI......................................................................60

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: OBRAĐIVAČ DRVETA 2. Nastavni plan

I II UKUPNO Redni

broj Nastavni predmeti /grupe predmeta sedm god sedm god

A. Opšteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik 3 108 2 66 174 2. Matematika 3 108 2 66 174 3. Strani jezik 1 36 1 33 69 4. Fizičko vaspitanje 2 72 2 66 138 Društvena grupa predmeta

1. Geografija 2 72 72 2. Istorija 2 66 66 Prirodna grupa predmeta

1. Biologija sa ekologijom 2 72 72 2. Hemija 1 33 33 3. Fizika 1 33 33 UKUPNO A 13 468 11 363 831

B. Stručno-teorijski predmeti 1. Osnovi materijala 1 36 1 33 69 2. Prerada drveta 2 72 72 3. Finalna obrada drveta 2 66 66 UKUPNO B 3 108 3 99 207

C. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja 15 540 17 561 1101

D. Slobodne aktivnosti 1 36 1 33 69

E. Profesionalna praksa – broj dana 15 15

F. Broj radnih sedmica 36 33 69 G. Broj časova (A+B+C+D) 32 1152 32 1056 2208

Ukupno časova za obrazovni program – (A+B+C+D) 2208

4

3. Ciljevi i zadaci obrazovanja i vaspitanja

- Razvijanje sposobnosti za prihvatanje i poštovanje pravila koja regulišu rad u izabranoj profesiji;

- Podsticanje samostalnog odlučivanja i prihvatanja odgovornosti; - Osposobljavanje za racionalno korišćenje vremena, materijala i energije; - Razvijanje svijesti o potrebi zaštite prirode, radne i životne sredine; - Razvijanje komunikativnosti, tolerancije i humanosti, osposobljavanje za timski rad i

poštovanje saradnika; - Osposobljavanje za:

o izvođenje poslova manipulacije drvetom, o izvođenje pomoćnih poslova na mašinama za primarnu preradu

drveta, o izvođenje pomoćnih poslova na mašinama za sekundarnu preradu

drveta, o izvođenje pomoćnih poslova u proizvodnji furnira, o izvođenje pomoćnih poslova u proizvodnji drvnih ploča, o obrađivanje drveta ručnim alatima i obavljanje jednostavnijih mašinskih

operacija pri obradi elemenata od drveta, o izvođenje pomoćnih poslova na zahtjevnijim mašinama za obradu

drveta, o pripremanje rezane građe i elemenata za parenje i sušenje, o izvođenje pomoćnih poslova pri uskladištenju sirovina i materijala i

gotovih proizvoda.

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih

U školu za sticanje nižeg stručnog obrazovanje u trajanju od dvije godine - obrazovni program Obrađivač drveta, mogu se upisati učenici koja su završili osnovnu školu, a da nisu stariji od 17 godina ili završili najmanje sedmi razred osnovne škole, a da su pohađali nastavu u osnovnoj školi do petnaeste godine života. Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do18 godina, uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

- Ako se za upis prijavi broj kandidata veći od broja raspisanih mjesta za upis, upis se vrši prema odgovarajućem pravilniku o upisu učenika u srednje škole, koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke.

5. Trajanje obrazovanja

Obrazovanje po obrazovnom programu Obrađivač drveta traje dvije godine. 6. Prohodnost za nastavak obrazovanja

- U redovnom obrazovanju učenici se upisuju u viši razred ako su iz svih predmeta

protekle godine postigli prelaznu ocjenu, obavili sve slobodne aktivnosti i obavili profesionalnu praksu.

- Odrasli se obrazuju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi škola, a u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih.

7. Obrazovanje koje se stiče / kvalifikacija Završetkom obrazovnog programa učenik stiče niže stručno obrazovanje u trajanju od dvije godine - Obrađivač drveta i kvalifikacije Pomoćnik stolara i Pomoćnik u preradi

5

drveta. POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1 OPŠTE-OBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.5. GEOGRAFIJA 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. BIOLOGIJA SA EKOLOGIJOM 1.1.8. HEMIJA 1.1.9. FIZIKA

6

1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI 1. Naziv predmeta 1.2.1. Osnovi materijala 2. Broj časova prema godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno Razred T V I 36 36 II 33 33

Ukupno 69 69

T – teorijska nastava (odjeljenje se ne dijeli na grupe); V – vježbe

3. Opšti ciljevi nastave Učenici u okviru predmeta:

- Upoznaju ekološki i socijalni značaj šume; - Upoznaju građu drveta i finalne proizvode; - Stiču znanja o tehničkim svojstvima i greškama drveta; - Upoznaju glavne vrste drveta; - Saznaju svojstva i primjenu furnira i ploča u drvopreradi; - Stiču znanja o sredstvima za površinsku obradu i materijalima u tapetarskoj

proizvodnji; - Razumiju osnove tehnološkog procesa proizvodnje furnira i ploča; - Upoznaju pomoćne materijale u drvnoj industriji (ljepila, materijali za površinsku

obradu, materijali za oplemenjavane drveta, materijale za zaštitu drveta); - Upoznaju prednosti drveta kao ekološkog materijala; - Razvijaju osjećaj za timski rad i odgovornost za zaštitu životne sredine.

7

4. Sadržaji/standardi znanja predmeta/operativni ciljevi RAZRED PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja Učenik Učenik

Drvo kao sirovina - Upoznaje šumski fond Crne Gore i

njegov značaj, kao sirovinsku bazu za drvnu industriju;

- Zna funkciju pojedinih dijelova stabla i spoljašnje osobinama debla od značaja za tehničku upotrebljivost drveta.

- Skicira stablo, uočava njegove

djelove i dimenzije, ističe spoljašnje osobine debla.

- Razvija pozitivan odnos prema okolini.

● Film o šumama Crne Gore ● Časopisi, revije, knjige

Unutašnja građa drveta - Navodi i objašnjava elemente

makroskopske građe drveta (kora, kambijum, bjeljika, srčika, zrelo drvo, sržni zraci, godovi i drugo), njihovu funkciju i njihov uticaj na svojstva drveta;

- Poznaje elemente mikroskopske građe drveta .

- Posmatra presjeke drveta i uočava elemente makroskopske građe drveta četinara i lišćara.

- Posmatra i uočava na crtežu (skici) osnovne elemenate mikroskopske građe drveta četinara i lišćara.

- Razvija analitičnost.

● Uzorci drveta četinara i lišćara ● Lupa ● Slike, crteži, skice osnovnih presjeka drveta četinara i lišćara

Tehnička svojstva drveta - Nabraja tehnička i estetska

svojstva drveta i objašnjava njihov značaj.

- Na uzorcima drveta razlikuje različite teksture.

- Na osnovu estetskih svojstava drveta procjenjuje upotrebnu vrijednost.

- Razvija tehničku kulturu.

● Uzorci drveta

Fizička svojstva drveta

8


- Nabraja osnovna fizička svojstava drveta, objašnjava njihovu ulogu i značaj;

- Razumije pojam mase drveta - Navodi postupak određivanja

vlažnosti drveta pomoću električnog vlagomjera;

- Razumije pojam utezanja i bubrenja drveta.

- Razlikuje i pojašnjava poroznost drveta.

- Razlikuje i pojašnjava vlažnost drveta.

- Razlikuje i pojašnjava utezanje i bubrenje drveta.

- Procjenjuje na osnovu osnovnih fizičkih svojstava drveta upotrebnu vrijednost.

- Razvija interesovanje prema - prirodnim naukama.

● Električni vlagomjer ● Uzorci drveta

Mehanička svojstva drveta - Upoznaje osobine i karakteristike

mehaničkih svojstava drveta; - Pojašnjava pojam tvrdoće, čvrstoće,

elastičnosti, plastičnosti i žilavosti.

- Na osnovu mehaničkih svojstava drveta procjenjuje upotrebnu vrijednost.

● Uzorci drveta

Fizičko – hemijska svojstva drveta - Navodi osnovna fizičko-hemijska

svojstva drveta; - Pojašnjava pojam trajnosti i snage

ogrijevanja .

- Razvrstava osnovne vrste drveta četinara i lišćara prema trajnosti i snazi ogrijevanja.

● Tabele mehaničkih svojstava drveta ● Tabele tarjnosti drveta i snage ogrijevanja

Greške drveta - Nabraja greške drveta; Greške građe drveta - Nabraja osnovne greške građe

drveta i objašnjava ih. Greške od uzroka fizičke prirode - Nabraja osnovne greške od uzroka

fizičke prirode i objašnjava ih.

- Raspoznaje osnovne greške građe drveta.

- Analizira uticaj grešaka građe drveta na upotrebnu vrijednost.

- Raspoznaje greške od uzroka

fizičke prirode. - Analizira uticaj grešaka od uzroka

fizičke prirode drveta na upotrebnu vrijednost.

- Izgrađuje estetske kriterijume.

● Zbirka grešaka građe drveta ● Zbirka grešaka od uzroka fizičke prirode ● Zbirka grešaka boje drveta ● Zbirka grešaka od insekata

9


Greške boje drveta - Navodi osnovne greške boje

drveta koje ne umanjuju ćvrstoču ; - Zna osnovne greške boje drveta

koje umanjuju ćvrstoču. Greške od insekata - Navodi osnovne greške od

insekata; - Zna osnovne metode zaštite drveta

od insekata.

- Raspoznaje greške boje drveta. - Analizira uticaj grešaka boje

drveta na upotrebnu vrijednost. - Raspoznaje greške od insekata. - Analizira uticaj grešaka od

insekata na upotrebnu vrijednost.

- Razvija sistematičnost u radu.

Najvažnijie domaće i strane vrste drveta

- Zna osnovne karakteristike četinarskih vrsta drveta (jela, smrča, bor bijeli, munika, tisa, javor i druge);

- Zna osnovne karakteristike lišćarskih vrsta drveta (bukva, hrast, jasen i druge);

- Poznaje osnovne karakteristike stranih vrsta drveta (mahagoni, palisandar i druge).

- Raspoznaje osnovne četinarske vrste (jedričave, bakuljave, sa zrelim drvetom, sa smonim kanalima, bez smonih kanala.

- Raspoznaje osnovne vrste lišćara

(prstenasto-porozne, difuzno porozne).

- Razvija pravilan odnos prema

okolini.

● Uzorci drveta četinara ● Uzorci drveta lišćara ● Uzorci stranih vrsta drveta

10

RAZRED DRUGI


Rezana građa - Upoznaje pojam i navodi vrste

rezane građe. - Zna osnove standarda (dimenzije,

kvalitet i upotrebu rezane građe).

- Analizira uzorke i upoređuje ih

sa standardima za rezanu građu četinara i lišćara.

● Uzorci drveta ● Standardi za rezanu građu

Furniri - Razumije pojam furnira i osnove

standarda (dimenzije, kvalitet i upotrebu) furnira.

- Uočava karakteristike furnira, bitne za upotrebu.

- Upoređuje karakteristike ljuštenih i sječenih furnira.

- Razvija smisao za lijepo.

● Uzorci ● Standardi za furnire

Ploče na bazi drveta Šper ploče - Navodi vrste šper ploča i osnove

standarda (dimenzije, kvalitet i upotrebu) šper ploča.

Panel ploče - Navodi vrste panel ploča, razumije

osnove standarda (dimenzije, kvalitet i upotreba) panel ploča.

Ploče iverice - Navodi vrste iverastih ploča,

razumije osnove standarda (dimenzije, kvalitet i upotreba) iverastih ploča. Ploče vlaknatice - Upoznaje pojam i vrste ploča

vlaknatica.

- Upoređuje karakteristike

pojedinih vrsta ploča na bazi drveta.

- Razvrstava uzorke pojedinih vrsta ploča.


● Uzorci šper ploča ● Standardi za šper ploče ● Uzorci panel ploča ● Standardi za panel ploče ● Uzorci ploča iverica ● Standardi za ploče iverice ● Uzorci ploča vlaknatica ● Standardi za ploče vlaknatice

11


- Upoznaje osnove standarda (dimenzije, kvalitet i upotrebu panel ploča) ploča vlaknatica.

Pomoćni materijali u drvnoj industriji - Zna vrste i namjenu pomoćnih

materijala. - Klasifikuje pomoćne materijale

prema namjeni.

Ljepila za drvo - Razumije postupak lijepljenja i

pripreme ljepila (normalna temperatura, radno vrijeme, otvoreno vrijeme, zatvoreno vrijeme, lijepljenje na hladno, toplo, vruće);

- Navodi osobine prirodnih i sintetičkih ljepila i zna njihovu namjenu;

- Zna postupak uskladištenja ljepila i pravila zaštite pri radu sa ljepilima.

- Prepoznaje i bira ljepila za

određenu namjenu. - Analizira postupke pri lijepljenju.

- Razvija odgovornost prema

potrebi zaštite na radu i zaštite životne sredine.

● Uzorci prirodnih I sintetskih ljepila za drvo ● Katalozi proizvođača ljepila

Sredstva za brušenje - Zna osobine i namjenu sredstava

za brušenje i postupak uskladištenja sredstava za brušenje.

- Prepoznaje pojedine vrste sredstava za brušenje za određenu namjenu.

- Cita oznake sredstava za brušenje.

- Razvija ekološku svijest.

● Uzorci sredstava za brušenje drveta ● Katalozi proizvođača alata

Materijali u površinskoj obradi drveta

- Zna osnovne osobine kitova, zapunjača pora, sredstava za bijeljenje i bajcovanje ;

- Zna osnovne vrste i osobine lakova u obradi drveta ;

- Zna osnovne osobine sredstava za

- U zavisnosti od namjene, bira osnovne materijale za priremu površine, lakove za određenu namjenu, sredstva za poliranje, sredstva zaštite drveta.

● Uzorci materijala u površinskoj obradi ● Katalozi proizvođača materijala u površinskoj obradi drveta

12


poliranje.

Tapetarski materijal Tkanine i ispune Navodi : - tkanine za izradu tapetarskih

proizvoda: za izradu jastuka, gurtni, pokrivanje opruga, platna ;

- upoznaje vrste i namjenu gurtni, platna za pokrivanje opruge i druge;

- tkanine za presvlačenje : mebl štofovi, koža i druge;

- materijale za punjenje koji su biljnog porijekla, životinjskog porijekla i sintetičkog porijekla.

Pomoćni materijali za osnovne radove Navodi : - osnovne metalne materijale:

opruge, žičana jezgra, okova i mehanizama za namještaj ;

- osnovne nemetalne materijale: kanap, konac, traka, elastične gurtne, karton, ljepila).

- Prepoznaje tkanine za izradu tapetarskih proizvoda. - Prepoznaje tkanine za

presvlačenje. - Prepoznaje materijale za

punjenje. - Prepoznaje osnovne metalne

materijale i određuje namjenu. - Prepoznaje osnovne nemetalne

materijale i određuje namjenu.

- Razvija smisao za lijepo. - Razvija preciznost i analitičko

mišljenje.

● Uzorci tkanina za izradu tapetarskih proizvoda i kata-lozi proizvođača ● Uzorci tkanina za presvlačenje i katalozi proizvođača ● Uzorci materijala za punjenje i katalozi proizvođača ● Uzorci materijala za osnovne radove

13

5.Okvirni spisak literature i drugih izvora

1. Bućan, G.: Tehnologija materijala za drvoprerađivačku školu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001. 2. Knežević, N.: Anatomija i svojstva drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd,2001. 3. Miljković, J., Crnogorac, O.: Tehnologija pomoćnih materijala, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001. 4.Spasojević, M.:, Tehnologija materijala, Zavod za školstvo Crne Gore, 5. Šolajić, V.: Zaštita drveta za tehničara primarne proizvodnje i proizvođača finalnih proizvoda od drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001.

6.Materijalni uslovi za izvođenje nastave Uzorci raznih vrsta drveta, uzorci pomoćnih materijala, uzorci tapetarskih materijala, uzorci sredstava za brušenje, zbirke grešaka drveta, uzorci ljepila, katalozi proizvođača materijala. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja: U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pisani radovi učenika (kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta: Pozitivna ocjena na kraju školske godine. Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 9.Profil stručne spreme nastavnika Visoka stručna sprema iz područja drvoprerade. 10.Povezanost sa drugim predmetima

Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja i vještine: - Rezana

građa - Sušenje

drveta - Pomoćni

materijali

Praktična nastava sa

tehnologijom zanimanja

- Rad sa rezanom građom - Proizvodnja stolarije - Rad sa furnirima, šper pločama, panel pločama,

ivericama i pločama vlaknaticama - Poštovanje propisa o zaštiti na radu i upotreba

zaštitnih i sigurnosnih uređaja pri radu na mašinama za obradu drveta

- Lijepljenje - Površinska

obrada

Finalna obrada drveta

- Poznavanje tehnoloških operacija pri lijepljenju I površinskoj obradi drveta

14

1. Naziv predmeta 1.2.2. Prerada drveta 2. Broj časova prema godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno Razred T V I 72 72 II

Ukupno 72 72

T – teorijska nastava (odjeljenje se ne dijeli na grupe); V – vježbe

3.Opšti ciljevi nastave Učenici u okviru predmeta: - Razvijaju osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu; - Ovladavaju stručnom terminologijom, neophodnom za komunikaciju u struci; - Ovladavaju znanjima i vještinama iz oblasti upotrebe osnovnih i pomoćnih materijala u

primarnoj preradi drveta; - Upoznaju se sa principima ekonomične upotrebe drveta ; - Stiču osnovna znanja iz oblasti pilanske prerade drveta ; - Stiču osnovna znanja iz oblasti proizvodnje furnira ; - Stiču osnovna znanja iz oblasti proizvodnje furnirskih ploča ; - Stiču osnovna znanja iz oblasti proizvodnje ploča iverica i vlaknatica; - Upoznaju izvore opasnosti, mjere zaštite na radu i zaštite čovjekove okoline.

15

4. Sadržaji/standardi znanja predmeta/operativni ciljevi

RAZRED I

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik

Proizvodnja rezane gradje - Upoznaje osnovne sortimente

iskorišćavanja šuma od značaja za pilansku preradu;

- Navodi vrste pilana, podjelu pilanskog prostora, osnovne sortimente iskorišćavanja šuma.

- Razvija svijest o važnosti

očuvanja dobara pri radu.

Stovarište trupaca - Poznaje opšte karakterisitike i

namjenu stovarišta trupaca; - Objašnjava radove na dovozu i

čuvanju trupaca i radove na stovarištu trupaca, poslove na prikraćivanju i premjeravanju trupaca, na razvoženja i slaganja trupaca na stovarištu;

- Zna opasnosti i mjere zaštite na radu;

- Šematski prikazuje tok materijala na

na stovarištu trupaca. - Obrazlaže postupak premjeravanja

trupaca i preuzimanja po količini i kvalitetu.

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju.

● Skice, šeme, fotografije, video zapisi stovarišta trupaca

- Navodi poslove na pripremi trupaca za rezanje;

- Zna postupak zaštite trupaca na stovarištu;

- Poznaje mehanizaciju na stovarištu, karakteristike i namjenu;

- Zna opasnosti i mjere zaštite na radu.

- Uočava važnost zaštite trupaca. - Uočava ulogu i značaj mehanizacije

na stovarištu.

- Razvija svijest o potrebi

upotrebe zaštitnih sredstava.

Pilanska hala

16


Navodi osnovne načine i osnovne karakteristike rezanja trupaca na pilani: - rezanje skroz - prizmiranje - kružno individualno rezanje - specijalno rezanje;

- Razumije osnove pripreme radnog alata za rad i osnove sastavljanja primarnog piljenja (španunga) ;

- Razumije pojam i značaj nadmjere;

- Upoznaje tehniku prerade trupaca na gaterima i na tračnim pilama (individualno rezanje) i tehniku prerade na sekundarnim pilanskim mašinama ;

- Upoređuje osnovne načine rezanja i

uočava prednosti i nedostatke. - Uočava važnost pripreme radnog

alata za rad. - Na primjerima pokazuje značaj

kvalitativnog, kvantitativnog i vrijednosnog iskorišćenja pri rezanju.

- Uočava i razumije razlike i uzroke različitog postupka rezanja četinara i lišćara.


- Uvažava važnost

poštovanja tehnološke discipline.

● Skice, šeme, fotografije, video zapisi pilanske hale ● Katalozi proizvođača mašina

● Katalozi proizvođača alata

- Navodi osnovne postupke piljenja građe četinara i lišćara;

- Upoznaje uređaje za transport u pilanskoj hali;

- Upoznaje opasnosti i mjere zaštite na radu.

- Uočava i razumije razlike i uzroke

različitog postupka piljenja četinara i lišćara.

- Izgrađuje pozitivan stav

prema mjerama zaštite na radu.

● Skice, šeme, fotografije, video zapisi postupaka piljenja

Stovarište rezane građe Zna i objašnjava:

- vrste stovarišta rezane građe, - vrste poslova na stovarištu

rezane građe, - postupak premjeravanja

rezane građe, - prostornu organizaciju

stovarišta rezane građe i

- Pronalazi vezu između vrsta sortimenata i načina slaganja rezane građe u procesu sušenja građe.

- Stiče radne navike.

● Šeme, slike, fotografije, video zapisi stovarišta rezane građe

17


uređaje za transport, - načine slaganja rezane građe, - načine zaštite rezane građe, - način otpreme rezane građe,

- mjere zaštite na radu.

- Šematski prikazuje prostornu

organizaciju stovarišta rezane građe i grupe poslova koji se na njemu izvode.

Sušenje drveta Zna i objašnjava: - načine i značaj sušenja drveta, - osnovne faktore sušenja

drveta i metode vještačkog sušenja drveta,

- osnovne tipove sušionica za drvo, glavnu i pomoćnu opremu sušare,

- osnovne instrumente u sušnici, - tehniku sušenja građe u sušari

(priprema građe za sušenje, slaganje građe, režimi sušenja, vođenje sušenja),

- osnovne greške sušenja, uzroke nastanka i način njihovog otklanjanja.

- Uočava vezu tačke zasićenosti

vlakanaca i procesa sušenja drveta.

- Kroz primjere obrazlaže tehniku sušenja građe u sušarama.

- Uočava uticaj parametara sušenja na vrijeme i kvalitet osušene građe.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu.

● Šeme, skice, fotografije, katalozi proizvođača sušara za sušenje drveta

● Skice i uzorci mjernih instrumenata

Parenje drveta - Razumije značaj i svrhu parenja

i princip rada instalacija za parenje

- Objašnjava tehnološki proces parenja trupaca, tehnološki proces parenja rezane građe i postupak parenja drveta prije savijanja i osnovne greške pri parenju drveta

- Zna mjere zaštite na radu

- Uočava važnost i uticaj parenja na upotrebna svojstva drveta.

- Razvija svijest o potrebi pravilne upotrebe zaštitnih sredstav .

● Šeme, skice, fotografije, video materijal parionica za parenje drveta

18


Impregnacija drveta - Poznaje faktore koji uslovljavaju

propadanje drveta, osnovna sredstva za impregnaciju i osnovne metode za zaštitu drveta;

- Objašnjava osnove tehnološkog postupka impregnacije drveta;

- Zna mjere zaštite pri radu sa hemijskim sredstvima.

- Za zadate primjere definiše

tehnološki postupak impregnacije drveta.

- Uviđa važnost očuvanja

zdravlja i okoline.

● Šeme, skice, fotografije, video materijal procesa impregnacije drveta

Proizvodnja brodskog poda, lamperije i parketa

- Navodi osnovne karakteristike lamperije, brodskog poda i parketa

- Objašnjava postupak pripreme materijala za izradu brodskog poda, lamperije i parketa

- Navodi i objašnjava osnove tehnološkog procesa proizvodnje brodskog poda, lamperije i parketa

- Upoređuje načine proizvodnje

brodskog poda, lamperije i parketa.


● Uzorci brodskog poda, lamperije i parketa

Proizvodnja furnira - Navodi pojam, vrste i tehnike

izrade furnira, osnovne sirovine koje se koriste za izradu furnira, postupak čuvanja i zaštite sirovine

- Objašnjava rad na stovarištu oblovine na pripremi sirovine i podjelu furnira prema upotrebi

- Zna mjere zaštite na radu

- Uočava osnovne karakteristike sirovine za izradu furnira i ulogu mehaničke i hidrotermičke pripreme sirovine u proizvodnji furnira.

- Stiče samopouzdanje u radu.

● Standardi za trupce za furnir (F i L) ● Uzorci furnira

19


Tehnologija izrade sječenog furnira - Poznaje osnove tehnike izrade

sječenog furnira; - Navodi osnovne tipove sušara i

postupak sušenja; - Navodi i objašnjava

elementarne greške pri sušenju furnira, uzroke nastajanja i načine otklanjanja, najčešće greške pri radu na furnirskim makazama i otklanjanje;

- Objašnjava osnove završne obrade furnira (kontrola kvaliteta, dimenzija, mjerenje, pakovanje).

Tehnologija izrade ljuštenog furnira - Poznaje osnove tehnike izrade

ljuštenog furnira; - Objašnjava osnove tehnike

rada na mokrim makazama; - Navodi najčešće greške pri

radu i način otklanjanja; - Navodi osnovne tipove sušara i

objašnjava postupak sušenja;

- Uočava osnovne elemente

standarda koji se odnose na kontrolu kvaliteta, mjerenje i pakovanje sječenog furnira.

- Prepoznaje uzroke nastanka grešaka pri izradi sječenog furnira.

- Uočava osnovne elemente

standarda koji se odnose na kontrolu kvaliteta, mjerenje i pakovanje ljuštenog furnira.

- Upoređuje procese izrade izrade ljuštenog i sječenog furnira

- Prepoznaje uzroke nastanka grešaka pri izradi ljuštenog furnira.

- Razvija preciznost i odgovornost pri radu.

● Skice, šeme, fotografije, video materijal pogona za proizvodnju furnira i procesa proizvodnje furnira ● Uzorci sječenog furnira

● Uzorci ljuštenog furnira

- Navodi osnovne greške pri sušenju furnira, uzroke nastajanja i načine otklanjanja;

- Objašnjava tehniku rada na suvim makazama;

- Poznaje najčešće greške pri radu i način otklanjanja;

- Uočava osnovne elemente standarda koji se odnose na kontrolu kvaliteta, mjerenje i pakovanje ljuštenog furnira.

- Razvija preciznost i analitičko mišljenje.

● Uzorci ljuštenog furnira ● Skice, šeme

20


- Objašnjava osnove elemente završne obrade furnira.

Šper ploče - Upoznaje pojam, značaj i

tipove konstrukcija furnirskih ploča;

- Objašnjava osnove tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča;

- Navodi tipove mašina za spajanje furnira, za pripremu i nanošenje ljepila i tehnike rada;

- Objašnjava osnovne principe konstrukcije ploča i osnove završne obrade ploča (formatizovanje, egaliziranje);

- Zna postupak mjerenja, klasiranja, pakovanja i skladištenja ploča.

- Uočava osnovne elemente tehnološkog procesa izrade šper ploča.

- Povezuje elemente završne obrade

šper ploča sa kvalitetom ploča.


- Razvija preciznost i urednost u radu i svakodnevnom životu.

● Šeme i skice tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča ● Video materijal toka procesa proizvodnje šper ploča ● Katalozi, prospekti, video materijal proizvođača šper ploča ● Uzorci šper ploča

Panel ploče - Objašnjava osnove

tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča

- Razumije i objašnjava postupak pripreme rezane građe za proizvodnju srednjica, postupak izrade srednjica i postupak konstrukcije panel ploča, postupak slaganja furnira i srednjice i slepljivanje u ploču

- Zna mjere zaštite na radu u proizvodnji panel ploča

- Uočava osnovne elemente tehnološkog procesa izrade panel ploča.

- Razvija smisao za sistematičan rad.

● Šeme i skice tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča ● Video materijal toka procesa proizvodnje panel ploča ● Katalozi, prospekti, video i drugi materijal proizvođača ploča ● Uzorci panel ploča

21


Termička obrada ploča - Upoznaje osnove termičke

obrade panel ploča;

- Povezuje elemente termičke obrade panel ploča sa kvalitetom ploča.

- Objašnjava postupak mjerenja, klasiranja, pakovanja i skladištenja panel ploča;

Proizvodnja ploča iverica - Razumije pojam i navodi vrste

ploča iverica; - Navodi osnove tehnologije

izrade ploča iverica; - Upoznaje tehniku izrade iverja; - Upoznaje i objašnjava:

tehnnologiju izrade iverja i postupak sortiranja principe i tehniku sušenja iverja, princip i tehniku rada uređaja za obljepljivanje iverja, principe i tehniku rada uređaja za formiranje ploča;

- Navodi tipove presa i osnove tehnike rada;

- Razumije osnovne principe podešavanja režima presovanja;

- Objašnjava osnove oplemenjivanja ploča iverica;

- Zna mjere zaštite na radu u proizvodnji ploča iverica.

- Uočava elemente i karakteristike

pojedinih faza tehnološkog procesa izrade ploča iverica.

- Razvija pravilan odnos

prema zaštiti na radu i zaštiti čovjekove okoline.

● Šeme i skice tehnološkog procesa proizvodnje ploča iverica ● Video materijal toka procesa proizvodnje iverica ● Katalozi, prospekti, cd- ovi I drugi materijal proizvođača iverica ● Uzorci ploča iverica


obrade iverica;

- Povezuje elemente termičke obrade iverica na kvalitet ploča.

- Objašnjava postupak

22


mjerenja, klasiranja, pakovanja i skladištenja ploča iverica.

Proizvodnja ploča vlaknatica - Razumije pojam i navodi vrste

ploča vlaknatica; - Navodi osnove tehnologije

izrade; - Poznaje tehniku izrade sirovine

za razvlaknjavanje; - Objašnjava osnovne elemente

tehnnologije razvlaknjavanja I tehnologije formiranja ploča I tehniku rada uređaja;

- Objašnjava osnovne principe podešavanja režima presovanja.

- Uočava osnovne elemente i karakteristike tehnološkog procesa izrade ploča vlaknatica.


● Uzorci ploča vlaknatica

● Prospekti, katalozi proizvođača ploča vlaknatica


obrade vlaknatica;

- Povezuje elemente termičke

obrade vlaknatica i kvalitet ploča.

- Razvija sistematičnost u

izvođenju radnih zadataka.

- Objašnjava postupak mjerenja, klasiranja, pakovanja i skladištenja ploča vlaknatica;

● Skice, šeme, prospekti

- Objašnjava osnove karakteristike tehnologije pri izrade lesonit i MDF ploča;

- Zna mjere zaštite na radu u proizvodnji ploča vlaknatica.

- Upoređuje karakteristike postupaka

proizvodnje lesonit i MDF ploča.

- Razvija pravilan stav

prema značaju nauke za život i rad.

● Uzorci ploča ● Prospekti, katalozi proizvođača ploča

23

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora 1. S. Harambašić, N. Kojić: Primarna obrada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002. 2. M. Nikolić: Primarna prerada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002.

6.Materijalni izvori za izvođenje nastave Učionica opremljena skicama, šemama, fotografijama, video materijalom tehnološkog procesa proizvodnje ploča na bazi drveta, prospektima, katalozima proizvođača ploča na bazi drveta. Modeli mašina i pomoćnih uređaja, uzorci furnira, šper ploča, panel ploča, iverica, lesonita i drugog. A/V sredstva, grafoskop. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pisani radovi učenika (kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta Pozitivna ocjena na kraju školske godine. Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Visoka stručna sprema iz područja drvoprerade. 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja i vještine:

Proizvodnja rezane građe Sušenje i parenje drveta Impregnacija drveta Proizvodnja brodskog poda, lamperije I parketa Proizvidnja furnira Proizvodnja furnirskih ploča

Proizvodnja drvno-vlaknastih ploča

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

- Proizvodnja furnira; - Proizvodnja sper ploca; - Proizvodnja panel ploca - Gateri - Testere (pile)

Proizvodnja rezane građe Sušenje i parenje drveta Impregnacija drveta Proizvodnja brodskog poda, lamperije I parketa Proizvidnja furnira Proizvodnja furnirskih ploča

Proizvodnja drvno-vlaknastih ploča

Osnovi materijala

- Unutrašnja građa drveta, - Greške drveta - Tehnička svojstva drveta - Karakteristike I upotreba najvažnijih

vrsta

24

1.2.3. Naziv predmeta Finalna obrada drveta 2. Broj časova prema godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno Razred T V I II 66 66

Ukupno 66 66

T - teorijska nastava (odjeljenje se ne dijeli na grupe); V – vježbe

3. Opšti ciljevi nastave

Učenici u okviru predmeta:

- Ovladavaju stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci; - Ovladavaju znanjima o osnovnim tehnološkim postupcima finalne obrade drveta,

upoznaju postupke izrada elemenata veze, izrade elemenata proizvoda od ploča, izrade elemenata proizvoda od furnira, površinskom obradom drveta I tapaciranjem;

- Upoznaju se sa pravilima izbora tehnoloških operacija; - Ovladavaju znanjem, neophodnim za izvođenje prostih tehnoloških operacija

finalne obrade drveta; - Razvijaju radne navike; - Razvijaju osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu; - Razvijaju ekološku svijest; - Upoznaju se sa izvorima opasnosti, mjerama zaštite na radu i zaštite čovjekove

okoline.

25

4. Sadržaji/standardi znanja predmeta/operativni ciljevi RAZRED II


Tehnologija finalne obrade drveta Opšti pojmovi - Upoznaje osnovne pojmove o

tehnologiji finalne proizvodnje; - Upoznaje strukturu i

rasčlanjivanje finalnih proizvoda (detalj, sastav…);

- Upoznaje strukturu tehnološkog procesa finalne proizvodnje.

Tehnološka dokumentacija - Upoznaje namjenu osnovne

tehnološke; - Dokumentacije: krojna lista,

specifikacija, radni nalog i druga. Tačnost obrade - Razumije značaj tačnosti obrade; - Upoznaje i objašnjava uticaj

svojstava drveta i metoda obrade na tačnost obrade;

Tehnološke operacije - Navodi i objašnjava osnovne

karakteristike linije obrade masiva, ploča i furnira.

- Na modelu komada namještaja

uočava i razlikuje sastavne djelove.

- Formira tehnološku dokumentaciju za jednostavan proizvod. - Uočava uticaj svojstava drveta

na tačnost obrade. - Utvrđuje međusobnu zavisnost

metode obrade i tačnosti obrade. - Upoređuje osnovne karakteristike

obrade masiva, ploča i furnira. - Upoređuje načine obrade masiva,

furnira i ploča.

- Razvija tehničku kulturu. - Razvija odgovornost u

radu.

● Modeli komada namještaja ● Tehničko tehnološka dokumentacija, obrasci ● Uzorci drveta (detalj, sastav i drugi) ● Kontrolni i mjerni alat

Izrada djelova proizvoda od masivnog drveta

- Upoznaje faze obrade masivnih djelova;

Krojenje materijala - Navodi tehnološke operacije u

fazi krojenja; Objašnjava osnovne karakteristike i

26


način izvođenja: - operacije prerezivanja –

kraćenja građe, - operacije paranje – uzdužnog rezanja građe,

- operacije krojenja krivolinijskih oblika.

- Navodi dokumentaciju krojenja; - Razumije pojam i značaj

nadmjera; Izrada detalja tačnih dimenzija

- Navodi tehnološke operacije u fazi izrade tačnih dimenzija detalja;

- Upoznaje i objašnjava osnovne karakteristike i način izvođenja operacije ravnanja šire i uže strane, operacije dimenzionisanja debljine i širine, operacije dimenzionisanja višestranim rendisaljakama.

- Kroz primjere ukazuje na

osnovne karakteristike operacije prerezivanja građe, uzdužnog rezanja građe i krivolinijskog izrezivanja.

- Kroz primjere ukazuje na osnovne karakteristike operacije ravnanja i operacije tačnog dimenzionisanja.

- Razvija preciznost. - Stiče samopouzdanje i

sigurnost u radu.

● Tehničko - tehnološka dokumentacija - obrasci ● Šeme i slike rendisaljki i glodalica

Izrada profila – profilisanje - Upoznaje osnovne karakteristike i

navodi načine profilisanja; - Upoznaje postupke pravolinijskog

i krivolinijskog profilisanja na stonoj i nadstonoj glodalici.

- Kroz primjere ukazuje na osnovne karakteristike operacije krivolinijskog profilisanja.

● Šeme i slike stone glodalice

27


Bušenje i struganje - Upoznaje i objašnjava tehnološke

operacije bušenja i struganje drveta;

- Upoznaje alate i parametre obrade bušenjem iI obrade na strugu.

- Kroz primjere ukazuje na

osnovne karakteristike operacije bušenja i operacije struganja.

Šema i slika mašina za bušenje i struganje

Izrada elemenata veze - Objašnjava tehnološke operacije

izrade elemenata veze; Izrada čepova - Upoznaje osnovne karakteristike i

navodi način izrade čepova prizmatičnog oblika;

- Upoznaje osnovne karakteristike i navodi način izrade čepova sa ovalnim krajevima;

- Upoznaje osnovne karakteristike i navodi način izrade zupčaste veze;

Izrada žljebova - Upoznaje osnovne karakteristike i

navodi način izrade žljebova; Izrada otvora - Upoznaje osnovne karakteristike i

način bušenja otvora; Krpljenje čvorova - Upoznaje osnovne karakteristike

i navodi način krpljenja čvorova.

- Uočava osnovne karakteristike i

ulogu operacije izrade čepova - Pronalazi primjere upotrebe

žljebova i otvora i na njima ukazuje na osnovne karakteristike operacija izrade žljebova i otvora.

- Na primjerima pokazuje osnovne

karakteristike i ulogu operacije krpljenja čvorova.

- Razvija smisao za

estetiku.

● Šeme i slike mašine za izradu čepova, žljebova i otvora ● Šeme i slike uređaja za krpljenje čvorova

Izrada djelova proizvoda od ploča - Upoznaje operacije obrade ploča,

postupak čuvanja, skladištenja, mjere zaštite na radu i zaštite okoline;

- Šematski prikazuje redosljed

tehnoloških operacija u izradi djelova od ploča.

● Šema i slika mašine za krojenje ploča

28


Krojenje ploča - Upoznaje principe krojenja ploča; - Razumije šemu krojenja

elemenata; - Navodi alate za krojenje ploča; Egaliziranje ploča - Upoznaje tehniku egaliziranja

ploča na cilindričnim brusilicama.

- Šematski prikazuje osnovne

operacije krojenja ploča. - Objašnjava osnovne karakteristike

operacije egaliziranja ploča.

- Brine se o zaštiti zdravlja

i okoline.

● Šema i slika cilindrične brusilice

Izrada djelova proizvoda od furnira - Razumije svrhu furniranja i navodi

tehnološke operacije u fazi furniranja;

Krojenje furnira - Poznaje tehniku krojenja furnira

na furnirskim makazama; Spajanje furnira - Poznaje i navodi načine spajanja

furnira i postupak obilježavanja i skladištenja furnira.

- Analizira osnovne karakteristike

operacije spajanja furnira.

- Stiče osjećaj tačnosti i

preciznosti u radu.

● Šeme i slike mašina za krojenje furnira ● Šeme i slike spajača furnira

Lijepljenje drveta, podsklopova i sklopova

Lepila i tehnologija lijepljenja - Navodi osnovne karakteristike

drveta, značajne za lijepljenje; - Nabraja postupke lijepljenja; Tehnološki postupci lijepljenja - Objašnjava osnovne postupke

pripreme drveta za lijepljenje i osnovne postupke i uređaje za nanošenje ljepila na drvo;

- Poznaje parametre lijepljenja (pritisak, temperatura, vrijeme vezivanja);

- Analizira osnovne karakteristike

operacije lijepljenja.

- Uočava uticaj osnovnih parametara lijepljenja na postupak lijepljenja.


● Uzorci lepila ● Šema i slika uređaja za nanošenje lijepila i za spajanje ramova

29


- Navodi osnovne metode spajanja ramovskih konstrukcija i uređaje za spajanje ramova.

Furniranje - Navodi tehnološke operacije

furniranja drveta; - Objašnjava načine furniranja; Tehnološki proces furniranja Ojašnjava: - postupak pripreme podloge za

lijepljenje, - postupak pripreme furnira za

lijepljenje, - postupak furniranja širih strana

ploče, - postupak furniranja ivica.

- Pronalazi i obrazlaže vezu i

zavisnost između pojedinih tehnoloških operacija u procesu furniranja.

- Razvija odgovornost za

primjenu propisa i procedura.

● Uzorci furnira ● Šeme uređaja za furniranje Šeme procesa furniranja

Površinska obrada drveta - Upoznaje značaj površinske

obrade drveta i razumije tehnološke operacije u površinskoj obradi drveta;

- Zna načine pripreme površine za površinsku obradu;

- Upoznaje radove na pripremi površine (čišćenje, brušenje, kitovanje, bijeljenje, bajcovanje i drugi);

Lakiranje i sušenje lakova - Upoznaje metode nanošenja

lakova (prskanje, nalivanje, valjanje i drugi);

Završna obrtada - Upoznaje postupke u završnoj

- Uočava i obrazlaže veyu

osnovnih radova u pripremi površine i kvaliteta površine.

- Analizira osnovne karakteristike radova pri lakiranju.


● Uzorci lakova ● Šeme i slike uređaja za nanošenje lakova

30


obaradi lakiranih površina, (mat, sjaj i drugi);

- Razumije značaj površinske obrade drveta;

- Upoznaje mjere zaštite na radu i zaštite okoline.

Tapetarska proizvodnja - Upoznaje osnovne karakteristike

tapetarske proizvodnje; - Objašnjava postupak krojenja

dekorativnih materijala (tkanine, kože i skaja);

- Objašnjava postupak krojenja i oblikovanja poliuretanskih materijala;

- Zna načine šivena materijala (tkanine, kože, skaja, poliuretanskih materijala);

- Zna načine postavljanja podloge i elastičnih sistema;

- Zna načine postavljanja i pričvršćivanja materijala za punjenje;

- Navodi i objašnjava završne radovi tapetarske proizvodnje ; - Poznaje mjere zaštite na radu i

zaštite okoline.

- Pronalazi primjere radova u

tapetarskoj proizvodnji. - Na primjerima ukazuje na

osnovne karakteristike pojedinih operacija tapetarske proizvodnje.


● Uzorci tapetarskih materijala ● Šeme i slike uređaja za krojenje i šivenje materijala

31

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

1. Janić Božidar : Finalna obrada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.

2. Marko Maretić: Finalna obrada drveta, Školska knjiga, Zagreb, 2001. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave Učionica opremljena sa slikama, šemama, fotografijama, video i ostalim materijalima, karakterističnim za finalnu obradu drveta. Radionica opremljena mašinama i uređajima, modelima komada namještaja, uzorcima obradaka, kontrolno-mjernim alatima, tehničko-tehnološkom dokumentacijom, šemama mašina, uzorcima furnira, lakova, tapetarskog materijala;A/V sredstvima: grafoskop, računar sa dijaprojektorom i odgovarajućim softverskim paketima, Internet. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi učenika (kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocijena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocijena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta Pozitivna ocijena na kraju školske godine. Zaključna ocijena izvodi se na osnovu svih ocijena dobijenih u klasifikacionim periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika Visoka stručna sprema iz područja drvoprerade. 10.Povezanost sa drugim predmetima

Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja i vještine: - Tehnologija finalne

obrade drveta - Izrada djelova proizvoda

od masiva, furnira I ploča - Lijepljenje drveta,

podsklopova i sklopova - Furniranje - Površinska obrada - Tapetarska proizvodnja

Praktična nastavasa tehnologijom zanimanja

- Tehnološka dokumentacija - Mjerenje i objelježavanje - Obrada ručnim alatima - Mašinska obrada drveta (izrada

elemenata od masiva, ploča i furnira) - Lijepljenje drveta - Furniranje - Površinska obrada - Tapetarska proizvodnja

- Tehnologija finalne obrade drveta

- Izrada djelova proizvoda od masiva, furnira i ploča

- Lijepljenje drveta, podsklopova i sklopova

- Furniranje - Površinska obrada - Tapetarska proizvodnja

Osnovi materijala

- Rezana građa - Furniri - Ploče na bazi drveta - Ljepila za drvo - Materijali u površinskoj obradi drveta - Tapetarski materijali

32

1.2.4.Naziv predmeta Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrsti nastave

Vrste nastave Ukupno Razred T P (V) I 72 468 540 II 66 495 561

Ukupno 138 963 1101

T - teorijska nastava (odjeljenje se ne dijeli na grupe); P (V) - vježbe (odjeljenje se dijeli na grupe do 12 učenika).

3. Opšti ciljevi nastave Učenici u okviru predmeta:

- Upoznaju ručne alate i mašine za proizvodnju rezane građe; - Ovladavaju osnovama rukovanja alatima i mašinama u proizvodnji rezane građe; - Upoznaju mašine i uređaje za proizvodnju furnira; - Ovladavaju osnovama rukovanja mašinama i uređajima za proizvodnu furnira; - Upoznaju mašine i uređaje za proizvodnju furnirskih ploča; - Ovladavaju osnovama rukovanja mašinama i uređajima za proizvodnu furnirskih

ploča; - Upoznaju mašine i uređaje za proizvodnju drvno-vlaklnastih ploča; - Ovladavaju osnovama rukovanja mašinama i uređajima za proizvodnu drvno-

vlaknastih ploča; - Upoznaju ručne alate i mašine za proizvodnju finalnu obradu drveta; - Ovladavaju osnovama rukovanja alatima i mašinama za finalnu obradu drveta, - Ovladavaju znanjima za pripremu, održavanje i izbor radnih alata u odnosu na

polazne parametre obrade; - Upoznaju glavne vrste drveta, građu drveta, tehnička svojstva, upotrebu materijala; - Praktično upoznaju raznovrsne materijale koji se koriste u finalnoj obradi drveta i

rade sa njima; - Upoznaju značaj i mjere higijensko-tehničke zaštite u pogonima finalne obrade

drveta, izvorima opasnosti, zakonskim propisima; - Upoznaju mjere i propise zaštite čovjekove okoline.

33

4. Sadržaji i standardi znanja predmeta / operativni ciljevi Razred I

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvodjenja učenik učenik Uvod u zanimanje

- Upoznaje način vođenja dnevnika praktične nastave;

- Nabraja i obrazlaže izvore opasnosti;

- Objašnjava pravila pružanja prve pomoći ;

- Upoznaje se sa opasnostima od požara, zna mjere zaštite od požara.

- Uvježbava postupak sprovođenja mjera zaštite od požara.

- Uvježbava osnovne elemente pružanja prve pomoći.

- Razvija odgovornost i u

radu.

● Svaki učenik samostalno vodi dnevnik. Dnevnik se ovjerava na kraju školske godine. Učenik je dužan da čuva dnevnik praktične nastave iz svih razreda, jer se ovjereni dnevnici prilažu uz prijavu za završni ispit i predstavljaju uslov za pristupanje ispitu. Skice, sheme, slike znakova opasnosti, načina pružanja prve pomoći, izvora opasnosti i zaštite na radu.

Osnovi tehnologija primarne prerade drveta

- Poznaje osnovne karakteristike primarne prerade drveta u: pilanama, proizvodnji furnira, proizvodnji furnirskih ploča i proizvodnji drvno-vlaknastih ploča.

- Razlikuje proizvode, materijale sa kojima se radi i poslove u pogonima primarne prerade drveta: u pilani, fabrici furnira, furnirskih ploča i drvno-vlaknastih ploča.


● Pogon za preradu drveta

Osnovi pilanske prerade drveta - Zna podjelu pilanskog prostora i

osnove tehnološkog procesa prerade u pilani.

- Skicira organizacionu šemu pilane .

- Uočava izvore opasnosti pri radu.

- Razvija odgovornost

prema zaštiti na radu.

● Pilana

Stovarište trupaca - Navodi radove na stovarištu trupaca; - Poznaje vrste, namjenu ručnog alata

u primarnoj preradi drveta, pripremu za rad i način rada (sjekire, testere,

34

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvodjenja učenik učenik

čekić, prečnica); - Poznaje mašine i uređaje za pripremu

sirovine i princip rada uređaja za transport;

- Upoznaje djelove i način održavanja motorne testere;

- Zna mjere zaštite na radu na stovarištu trupaca.

- Izvodi pomoćne poslove pri dopremi i istovaru oblovine.

- Vrši premjeravanje dimenzija trupaca i oble građe.

- Vrši izračunavanje zapremine trupaca i oble građe pomoću tablica.

- Uvježbava rad sa ručnim alatom na stovarištu.

- Priprema i održava pojedine pomoćne alate za rad.

- Priprema podloge za uskladištenje trupaca.

- Vrši razvoženje, slaganje i sortiranje trupaca.

- Vrši zaštitu trupaca i oble građe do momenta prerade (premazivanje čela trupaca, špricanje antiseptičkim sredstvima, prskanje vodom i drugo).

- Vrši pripremu trupaca za rezanje i otpremu u pilansku halu.

- Poslužuje mašinu za guljenje kore.

- Vrši prerezivanje trupaca motornom testerom.

- Vrši pranje i čišćenje trupaca prije rezanja.

- Primjenjuje mjere zaštite na radu.

- Stiče radne navike. - Razvija odgovornost za

zdravlje saradnika. - Razvija odgovornost

prema zaštiti na radu. - Navikava se na timski

rad.

● Stovarište trupaca ● Metar, prečnica, obrtač, sjekira, tablice za utvrđivanje zapremine trupaca ● Motorna pila, ručni alat ● Sredstva zaštite na radu

Pilanska hala

35


- Zna osnovne radove u pilasnkoj hali i prostornu organizaciju pilanske hale;

- Zna glavne djelove mašina za primarnu preradu drveta i osnovne postupke rukovanja;

- Upoznaje se sa osnovama pripreme alata mašina za primarnu preradu drveta.

Zna osnovne tehnike rada na: - gaterima,

- tračnim pilama, - rastružnim pilama, - kratilicama, - paralicama, - poznaje osnovne greške koje se

javljaju pri radu na mašinama u pilanskoj hali.

Upoznaje: - mašine za sekundarnu obradu drveta

(kratilice, paralice, stolarska tračna pila i druge),

- osnovne karakteristike piljenja drveta na pilanama,

- mjere zaštite na mašinama u pilanskoj hali.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi gatera za rad i pri rezanju

trupaca na gateru. - Primjenjuje mjere zaštite pri radu

na gaterima. - Izvodi pomoćne poslove pri

pripremi tračne pile za rad i pri rezanju trupaca na tračnoj pili.

- Primjenjuje mjere zaštite pri radu sa tračnim pilama.

- Izvodi pomoćne poslove pri

rezanju trupaca na: rastružnoj pili, pilama kratilicama, kružnim pilama kratilicama i drugim.

- Obavlja pomoćne poslove pri rezanju trupaca kružnim pilama paralicama.


- Stiče pravilan odnos

prema zanimanju. - Razvija tehničku kulturu. - Razvija preciznost i

odgovornost u radu.

● Pilanska hala ● Prospekti, tabele, katalozi ● Sredstva zaštite na radu

Stovarište rezane građe - Objašnjava radove na stovarištu

trupaca i principe uređenja stovarišta rezane građe;

- Poznaje način rada uređaja za transport ;

- Navodi tipove rezane građe i otpadka;

- Mjeri dimenzije neokrajčene i okrajčene piljene građe.

- Određuje zapreminu piljene građe. - Slaže građu i vitlove za prirodno

sušenje drveta. - Priprema i polaže letvica prilikom

vitlanja.


● Metar, pomično mjerilo, tablice za utvrđivanje zapremine sortimenata ● Sredstva zaštite na radu

36


- Upoznaje tehnike slaganja rezane građe, tehnike mjerenja sortimenata rezane građe, proračunavanja i otpreme.

- Vrši pokrivanje vitlova i zaštitu čela sortimenata od pucanja.

- Priprema rezanu građu za sortiranje i sortira rezanu građu.

- Obilježava rezanu građu prije otpreme.

- Vrši vezivanje i pakovanje rezane građe.

- Utovara rezanu građu za transpor. - Vrši uskladištenje osušene građe i

priprema rezanu građu za otpremu.



red i zaštitu pri radu.

● Metar, pomično mjerilo, tablice za utvrđivanje zapremine sortimenata ● Sredstva zaštite na radu

Sušenje i parenje drveta - Zna postupke pripreme građe za

sušenje; - Poznaje osnovne parametre sušenja

drveta, osnovnu opremu i uređaje za sušenje;

- Zna postupak pripreme građe za sušenje, osnovne principe prirodnog sušenja drveta, osnovne greške sušenja;

- Upoznaje izvore opasnosti, mjere zaštite i pružanje prve pomoći.

- Slaže građu i elemente za vještačko sušenje drveta.

- Priprema palete za slaganje i letvice za ulaganje, prihvata rezanu građu iz sortirnice.

- Formira složaje za sušenje. - Otprema građu i elemenata do

sušionice. - Vrši punjenje i pražnjenje sušare.

Postavlja podloge za sušenje rezane građe za prirodno sušenje.

- Skladišti osušenju građu. - Slaže građu i elemente za parenje. - Puni i prazni parionicu. - Skladišti parenu građu. - Primjenjuje mjera zaštite na radu i

od požara.

- Razvija smisao za

sistematičan rad.

● Stovarište rezane građe, sušare za tehničko sušenje, parionice ● Sredstva zaštite na radu

Impregnacija drveta

37


- Upoznaje značaj i metode impregnacije drveta ;

- Zna glavne djelove mašina i uređaja koje se upotrebljavaju pri impregnaciji drveta, alate i uređaje u impregnaciji i njihovu namjenu, izvore opasnosti, mjere zaštite i pružanje prve pomoći.

- Priprema drvo za impregnaciju, - Poslužuje uređaje za obradu elektro i tt stubova. - Ručno okiva pragove. - Vrši skladištenje i zaštitu pragova

i tt stubova na stovarištu. - Priprema pragova za mašinsko

okivanje, za mašinsko bušenje rupa.

- Priprema i skladišti sredstva za impregnaciju.

- Vrši punjenje i pražnjenje uređaja za impregnaciju.

- Poslužuje mašine za impregnaciju drveta.

- Skladišti i štiti impregnisane proizvode.

- Razvija ekološku kulturu.

● Pogon za impregnaciju drveta ● Prospekti, tabele, katalozi proizvođača uređaja za impregnaciju ● Sredstva zaštite na radu

Proizvodnja brodskog poda, lamperije i parketa

Proizvodnja brodskog poda i lamperije - Upoznaje osnovne karakteristike i

tipove brodskog poda i lamperije - Poznaje osnove tehnologije izrade

brodskog poda i lamperije i princip rada mašina i alate

- Zna osnove rukovanja i podešavanja mašina za rad

- Vrši pripremu i sortiranje sirovine. - Izvodi pomoćne poslove na

mašinama za izradu brodskog poda i lamperije.

- Sortira brodski pod i lamperiju, označava i povezuje ih.


● Pogon za proizvodnju brodskog poda, lamperije ● Prospekti, tabele, katalozi alata

Proizvodnja klasičnog parketa - Upoznaje osnovne karakteristike i

tipove parketa - Poznaje osnove tehnologije izrade

parketa I princip rada mašina i alate - Upouznaje osnove rukovanja i

- Grubo sortira popruge za izradu parketnih daščica.

- Sortira parketne dašćice nakon obrade na rendisaljki.

- Izvodi pomoćne poslove na mašini za izradu parketa.

● Pogon za proizvodnju parketa

38


podešavanja mašina za rad i pravila bezbjednog rada.

- Sparuje sortirane daščice klasičnog parketa u vezove.

- Klasira, označava i povezuje parket.

● Prospekti, tabele, katalozi alata

Proizvodnja ambalaže - Upoznaje osnovne karakteristike i

tipove ambalaže od masiva, osnove tehnologije izrade i princip rada mašina i alata i osnove zaštite na radu.

- Izrađuje elemente ambalaže. - Skiva ambalažu od masiva

pneumatskim pištoljem. - Vezuje skovane elemente

ambalaže, sortira i vezuje letvice za ambalažu, obilježava ambalažu prije otpreme.

- Razvija pozitivan stav

prema očuvanju materijalnih dobara.

● Pogon za proizvodnju ambalaže

Osnovi proizvodnje furnira - Zna prostornu podjelu pogona za

proizvodnju furnira; - Zna osnove tehnološkog procesa

izrade furnira; - Poznaje osnovne karakteristike i

vrste furnira.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu furnira, radna mjesta i obilježava ih .

- Upoređuje razne vrste furnira prema načinu dobijanja i namjeni.

- Uočava i analizira izvore opasnosti pri radu.


● Pogon za proizvodnju furnira ● Uzorci furnira ● Skice i šeme pogona za izradu furnira

Priprema sirovine za izradu furnira Stovarište sirovina - Upoznaje tehnologiju i radna mjesta u

pripremi sirovine (rad na stovarištu, zaštita sirovina, mehanička i hidrotermička priprema sirovine);

- Upoznaje mjere zaštite na radu.

- Izvodi poslove na manipulisanju trupcima na stovarištu (kačenje trupaca na kran, kačenje trupaca iz sortirnog polja za transport u parne jame i drugo).

- Vrši zaštitu trupaca na stovarištu - Vrši osnovnu kontrolu parenja u

jami (nivo vode, stepen zaptivenosti jame).

- Čisti jame za parenje od nečistoća. - Vrši koranje trupaca ručno ili

mehanizovano (pomoću guljača);


prema zaštiti na radu.

● Pogon za proizvodnju furnira ● Pila, capin, obrtač, guljač kore, čekić ● Prospekti, tabele ● Sredstva zaštite na radu

39


- Sakuplja otpadak (trake kore) i odstranjiuje van radnog mjesta.

Proizvodnja furnira Ljušteni furnir Upoznaje: - glavne djelove mašina koje se

upotrebljavaju pri proizvodnji ljuštenog furnira,

- osnovne alate i njihovu namjenu, - osnove rukovanja i podešavanja

mašina i uređaja, - izvore opasnosti i osnove zaštite na

radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri ljuštenju furnira: prerezuje furnirski trupac, premjerava trupac, centrira trupca na ljuštilici, rukuje transporterom za dovoz trupaca do ljuštilica, ulaže furnir u uređaj za namotavanje, skida rolne namotanog furnira, poslužuje transporter za odvoz otpada i izvodi druge pomoćne poslove na ljuštilici.


- Razvija tehničku kulturu. - Navikava se na timski

rad.

● Pogon za proizvodnju furnira ● Prospekti, tabele ● Sredstva zaštite na radu

Sječeni furnir Upoznaje: - glavne djelove i princip rada

furnirskog noža, - osnove rukovanja i podešavanja

furnirskog noža, - izvore opasnosti i osnove zaštite na

radu.

- Izodi pomoćne poslove pri sječenju furnira: pomaže pri postavljanju fliča na furnirski nož, rukuje transporterom za dotur fličeva do furnirskog noža, prihvata i odlaže sječeni furnir, poslužuje transporter za odvoz otpada i izvodi druge pomoćne poslove.


● Pogon za proizvodnju furnira ● Prospekti, tabele ● Sredstva zaštite na radu

Upoznaje postupak: - obrade sirovog furnira, - sušenja furnira, - obrade suvog furnira, - klasiranja i pakovanja, - mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri obradi ljuštenog furnira: odvaja furnir poslije obrade na mokrim makazama, slaže, čisti radno mjesto i drugo.

- Izvodi pomoćne poslove pri sušenju furnira: ulaže sirovi furnir u sušaru, prihvata i odlaže sirovi furnir i drugo.

- Razvija analitičnost.

40


- Izvodi pomoćne poslove pri obradi suvog furnira: slaganje, dodavanje, odlaganje na složaj, razvrstavanje po dimenzijama i kvalitetu i drugo,

- Izvodi pomoćne poslove pri klasiranju i pakovanju: sortira furnir, povezuje furnir.

- Primjenjuje mjere zaštite na radu. Proizvodnja šper ploča - Zna prostornu podjelu pogona za

proizvodnju šper ploča; - Zna osnove tehnološkog procesa

izrade šper ploča; - Poznaje osnovne karakteristike i

vrste šper ploča.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu šper ploča, radna mjesta i identifikuje ih.

- Upoređuje razne vrste šper ploča prema načinu dobijanja i namjeni.

- Uočava i analizira izvore opasnosti pri radu.

- Razvija pravilan odnos prema zaštiti na radu.

● Uzorci šper ploča ● Skice i šeme pogona za izradu šper ploča

Stovarište trupaca Izrada ljuštenog furnira Obrada sirovog furnira Sušenje furnira - Zna tehnološke procese rada; - Zna izvore opasnosti i mjere zaštite

na radu.

- Izvodi pomoćne poslove na stovarištu trupaca, pri izradi furnira na ljuštilici, na mokrim makazama, pri sušenju ljuštenog furnira.



● Pogon za proizvodnju šper ploča ● Sredstva zaštite na radu

Krojenje i spajanje furnira - Zna postupak krojenja i spajanja

furnira.

- Izvodi pomoćne poslove pri krojenju i spajanju furnira: slaganje, sortiranje po dimenzijama i kvalitetu, odlaganje, transport i drugo.


- Razvija smisao za

sistematičan rad i marljivost.

● Pogon za proizvodnju šper ploča ● Sredstva zaštite na radu

Priprema i nanošenje ljepila - Upoznaje tipove mašina za pripremu

i nanošenje ljepila i tehniku rada, tehnologiju pripremi ljepila i mjere

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi i nanošenju ljepila.

- Uočava karakteristične greške pri pripremi i nanošenju ljepila i način


prema zaštiti okoline.

● Pogon za proizvodnju šper ploča

41


zaštite na radu. otklanjanja. - Pridržava se mjera zaštite na radu.

● Sredstva zaštite na radu

Konstrukcija ploča i presovanje - Upoznaje tehnologiju i osnovna

pravila konstrukcije ploča; - Upoznaje elemente režima

presovanja.

- Obavlja pomoćne poslove na konstrukciji ploča i presovanju.

- Uočava karakteristične greške pri konstrukciji ploča i presovanu i način otklanjanja.


Završna obrada ploča i klasiranje - Upoznaje tehnologiju završne obrade

ploča.

- Izvodi pomoćne poslove pri presovanju, završnoj obradi panel ploča i klasiranju.

● Pogon za proizvodnju panel ploča

Proizvodnja panel ploča Stovarište trupaca - Upoznaje postupak rada na stovarištu trupaca, izvore opasnosti i mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove na stovarištu trupaca (prijem, premjeravanje, manipulacija, razvrstavanje po dimenzijama i kvalitetu).

- Pridržava se mjera zaštite na radu.

- Navikava se na

sistematičnost u radu.

● Pogon za proizvodnju panel ploča ● Sredstva zaštite na radu

Priprema furnirskih trupaca - Upoznaje postupak i značaj pripreme

furnirskih trupaca i mjere zaštite na radu.


mehaničkoj i hidrotermičkoj pripremi trupaca.

Ljuštenje i sušenje furnira - Upoznaje postupak rada na ljuštenju,

I sušenju furnira, osnovne greške koje se javljaju pri sušenju i način njihovogotklanjanja.


operacijama ljuštenja i sušenja furnira.

Krojenje i spajanje furnira - Upoznaje postupak krojenja i

spajanja furnira i mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri krojenju i spajanju furnira: slaganje, sortiranje po dimenzijama i kvalitetu, odlaganje, transport.

- Stiče sigurnost u radu.

Izrada srednjice - Upoznaje vrste tehnoloških postupaka

42


i uređaja za izradu srednjice i tipove postupaka i urađaja za izradu srednjice.

- Obavlja pomoćne poslove na liniji izrade srednice.

Priprema i nanošenje ljepila - Poznaje tipove mašina za pripremu i

nanošenje ljepila i tehniku rada i tehnologiju pripreme ljepila.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi i nanošenju ljepila.

- Uočava karakteristične greške pri pripremi i nanošenju ljepila i upoznaje način otklanjanja.



prema zaštiti okoline.

Konstrukcija ploča i presovanje - Upoznaje tehnologiju i osnovna

pravila konstrukcije ploča i elemente režima presovanja.

- Obavlja pomoćne poslove na konstrukciji ploča, i presovanju.

- Uočava karakteristične greške pri konstrukciji ploča i presovanu i upoznaje način otklanjanja dreške.


- Stiče navike poštovanja

propisanih postupaka i procedura.

Završna obrada ploča i klasiranje - Upoznaje tehnologiju završne obrade

ploča, klasiranje i mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri završnoj obradi panel ploča, popravci i klasiranju.


Proizvodnja ploča iverica - Zna osnove tehnološkog procesa

izrade ploča iverica i osnovne karakteristike i vrste ploča iverica.

- Upoređuje razne vrste ploča iverica prema načinu dobijanja i namjeni.

● Pogon za proizvodnju ploča iverica ● Uzorci ploča iverica ● Sredstva zaštite na radu

Uskladištenje i priprema sirovine, izrada sječke i iverja, sortiranje, uskladištenje - Upoznaje značaj uskladištenja i

pripreme sirovine, postupak izrade sječke i iverja i postupak sortiranja i uskladištenja iverja.

- Vrši skladištenje drvne sirovine. - Slaže ii sortira drvnu sirovinu. - Poslužuje uređaje za tranport

sirovine. - Vrši zaštitu sirovine do upotrebe. - Izvodi poslove na izradi sječke,

iverja, sortiranje i uskladištenje.

- Navikava se na red i

urednost.

Sušenje iverja, uskladištenje, priprema - Izvodi pomoćne poslove kod:

43

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvodjenja učenik učenik ljepila i obljepljivanje iverja - Upoznaje uređaj za sušenje, osnove

tehnologije sušenja iverja i tehnologiju pripreme ljepila i obljepljivanja iverja.

sušenja i sortiranja iverja, - pripreme ljepila, - kod obljepljivanju iverja. - Pridržava se mjera zaštite na

radu.

- Razvija ekološku kulturu.

Natresanje iverja i formiranje sirove ploče, presovanje - Upoznaje tehnologiju formoranja

sirovih ploča i presovanja.

- Izvodi pomoćne poslove kod natresanja iverja i formiranja sirove ploče i kod presovanja.


- Navikava se na sistematičnost pri radu.

Završna obrada ploča - Upoznaje tehnologiju završne obrade

ploča (odležavanje, formatizovanje, brušenje).

- Izvodi pomoćne poslove kod formatizovanja ploča, brušenja ploča, klasiranja i uskladištenja ploča.

Oplemenjavanje ploča iverica - Upoznaje tehnologiju oplemenjavanja

ploča, materijale koji se koriste za oplemenjavanje i mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove na uređajima za oblaganje ploča (melaminom, folijom i drugim materijalima).


- Izgrađuje pravilan stav

prema očuvanju dobara.

Sortiranje i uskladištenje ploča - Upoznaje postupak sortiranja i

uskladištenja ploča I pravila bezbjednog rada.

- Izvodi pomoćne poslove pri klasiranju ploča.

- Izvodi pomoćne poslove pri uskladištenju ploča.

- Uviđa potrebu timskog

rada.

Proizvodnja ploča vlaknatica - Zna prostornu podjelu pogona za

proizvodnju ploča vlaknatica; - Zna osnove tehnološkog procesa

izrade ploča vlaknatica; - poznaje osnovne karakteristike i

vrste ploča vlaknatica; - Zna izvore opasnosti i mjere zaštite

na radu.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu i ploča vlaknatica, radna mjesta i identifikuje ih.

- Upoređuje razne vrste ploča vlaknatica prema načinu dobijanja i namjeni.

● Uzorci ploča vlaknatica ● Sredstva zaštite na radu

44

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvodjenja učenik učenik Uskladištenje i priprema sirovine, izrada sječke i iverja , sortiranje, uskladištenje - Zna tehnološki proces rada.

- Uvježbava stečene vještine na uskladištenju i pripremi sirovine.

- Uvježbava stečene vještine na izradi sječke, sortiranju i uskladištenju iverja.

- Pridržava se mjere zaštite na radu.


● Pogon za izradu ploča vlaknatica ● Uzorci ploča vlaknatica ● Skice i šeme pogona za izradu ploča vlaknatica

Hidrotermička obrada sječke - Upoznaje osnove tehnologije

hidrotermičke obrade sječke.

- Prati rad uređaja za hidrotermičku obradu sječke.

- Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.

Razvlaknjavanje sječke (defibracija) i priprema mase (pulpe) - Upoznaje osnove tehnologije

razvlaknjavanja sječke (defibraciju) i pripreme mase (pulpe).

- Prati rad uređaja za razvlaknjavanje.

- Prati rad uređaja za priprema mase (pulpe).

- Primjenjuje zaštitne mjere pri radu.

Formirnje ploče i presovanje - Upoznaje osnove tehnologije

formoranja ploča i izrade ploča.

- Prati rad uređaja za fomatiranje ploča i presovanje.

- Primjenjuje zaštitne mjere pri radu.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost pri radu.

Završna obrada ploča, sortiranje i uskladištenje

- Upoznaje osnove tehnologije završne obrade ploča i klasiranja.

- Radi pomoćne poslove kod postupka završne obrade ploča vlaknatica.

- Sortira i klasira ploče. - Primjenjuje zaštitne mjere pri radu.


očuvanje zdrave životne sredine.

45

RAZRED II

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Uvod - Upoznaje program predmeta,

način pisanja dnevnika praktične nastave i realizacije nastave i načinom provjeravanja i ocjenjivanja.

- Upoznaje značaj zaštite na radu i zaštite okoline, propise, izvore opasnosti i pružanje prve pomoći.

- Uvježbava korišćenje sredstava zaštite od požara.

- Crta znakove opasnosti.

- Stiče pozitivan odnos prema poštovanju mjera zaštite na radu i zaštite okoline.

● Svaki učenik samostalno vodi dnevnik rada na časovima prakse, na bazi unaprijed datih uputstava od strane nastavnika praktične nastave. ● Učenici dobijaju zadatke za rad na časovima praktične nastave sa tehnologijom zanimanja (za sve učenike pojedinačno). ● Skice, sheme, slike znakova opasnosti, načina pružanja prve pomoći, izvora opasnosti, zaštite okoline i zaštite na radu.

Organizacija rada u drvopreradi - Upoznaje pojam i vrste radnih

mjesta. - Upoznaje uzorke materijala koji

se korsite u zanimanju (osnovni, pomoćni, potrošni).

- Crta raspored radnih mjesta i tok

materijala u radionici. - Raspoznaje materijale koji se korsite

u zanimanju (osnovni, pomoćni, potrošni).

- Stiče pozitivan

odnos prema radu.

● Uzorci materijala (osnovni, pomoćni, potrošni) ● Sredstva zaštite na radu i zaštite od požara

Tehnoligija finalne obrade drveta Osnovni pojmovi o tehnologiji Upoznaje, razumije i objašnjava: - strukturu i raščlanjivanje finalnih

proizvoda od drveta, - pojam tačnosti obrade, - faktore tačnosti obrade, - osnovne tehnološke operacije.

- Vrši rasčlanjivanje jednostavnog

proizvoda na sastavne djelove. - Uočava faktore koji utiču na tačnost

obrade. - Određuje redosljed izvođenja

operacija za jednostavne elemente.

- Razvija osjećaj tačnosti i preciznosti u zanimanju.

● Uzorci konstruktivnih djelova proizvoda

46

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Tehničko-tehnološka dokumentacija - Nabraja i zna namjenu

tehnološke dokumentacije (skica, tehnički crtež, krojna lista, normativ materijala, radni nalog);

- Zna pojam i elemente kalkulacije za proizvod.

- Uvježbava popunjavanje osnovne

tehnološke dokumentacije. - Uvježbava čitanje jednostavnijih

tehničkih crteža i skica. - Uvježbava izradu kalkulacije za

jednostavan proizvod.


● Tehničko-tehnološka dokumentacija - obrasci

Pomoćni alati u finalnoj obradi drveta - Nabraja i zna namjenu

pomoćnih alata (stege, čekići, kliješta, odvijači i drugo);

- Zna načine pripreme i korišćenja pomoćnih alata.

- Razvrstava pomoćne alate po

namjeni. - Priprema i održava pojedine

pomoćne alate za rad. - Radi sa pomoćnim alatima.

- Stiče pozitivan odnos prema zanimanju.

● Pomoćni alati: čekić, kliješta, stege, odvijači ● Stolarski radni sto

Mjerenje i obilježavanje - Zna vrste i karakteristike alata

za mjerenja, zacrtavanje i obilježavanje, načine njihovog održavanja i čuvanja i načine upotrebe.

- Skicira jednostavne elemente. - Mjeri i obilježava na materijalu

prave, paralelne, pravougaone i druge linije i elemente.

- Određuje i označava bazne površine.

- Razvija osjećaj

preciznosti.

● Zacrtač, ugaonik, čelični metar, lenjir ● Stolarski radni sto ● Praktičan zadatak: početak rada na izradi ramovskih i korpusnih veza

Ručni alat u finalnoj obradi drveta - Zna vrste i namjenu ručnih alata,

načine priprema za rad i korišćenje ručnih alata.

- Razvrstava alate prema namjeni. - Razvrstava alate prema načinu

Obrade.

Alat za rezanje i krojenje - Zna vrste, karakteristike i

namjenu alata za rezanje i krojenje.

- Bira alate za rezanje i krojenje drveta prema vrsti drveta.

- Priprema ručne testere za rad (oštrenje, razmetanje zuba, poravnavanje).

- Radi sa alatima za rezanje: uzdužno

- Stiče samopouzdanje.

● Garnitura ručnog alata za rezanje: pila, razmetač zuba, turpija za ošrenje alata, kontrolnici ugla, kontrolnik razmeta i drugo.

47


reže, poprečno reže, reže po zadatoj liniji i reže pod uglom.

- Uočava karakteristične greške pri pripremi i upotrebi alata za rezanje i otklanja ih.

● Stolarski radni sto ● Dalji rad na izradi ramovskih i korpusnih veza ● Sredstva zaštite na radu

Alati za profilisanje - Zna vrste, karakteristike i

namjenu alata za profilisanje.

- Bira alate za profilisanje prema vrsti drveta i zahtjevima kvaliteta.

- Priprema alate: oštrenje, podešavanje visine noža, podešavanje i fiksiranje preklopne pločice.

- Radi sa alatima za profilisanje. - Uočava karakteristične greške pri

pripremi i upotrebi alata i otklanja ih.

- Stiče osjećaj tačnosti i

preciznosti pri radu.

● Garnitura blanja ● Stolarska radni sto ● Dalji rad na izradi ramovskih i korpusnih veza ● Sredstva zaštite na radu

Alati za dubljenje - Zna vrste, karakteristike i

namjenu alata za dubljenje.

- Bira alate za dubljenje drveta prema vrsti obrade drveta i zahtjevima kvaliteta.

- Priprema dlijeta za rad. - Radi sa dlijetima. - Uočava karakteristične greške pri

pripremi i upotrebi alata za dubljenje i otklanja ih.

- Razvija opsjećaj za

precizan rad.

● Garnitura dlijeta, čekić ● Stolarski radni sto ● Dalji rad na izradi ramovskih i korpusnih veza ● Sredstva zaštite na radu

Alati za bušenje - Zna vrste, karakteristike i

namjenu alata za bušenje.

- Bira alate za bušenje drveta prema vrsti drveta i zahtjevima kvaliteta.

- Priprema alate – oštrenje. - Radi sa alatima za bušenje. - Uočava karakteristične greške pri

pripremi i upotrebi alata za bušenje i otklanja ih.

- Stiče sigurnost pri radu.

● Garnitura burgija ● Stolarski radni sto ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi ramovskih i korpusnih veza

48

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Alat za brušenje - Zna vrste, namjenu i

karakteristike alata za brušenje, (brusni papir, granulacija zrna, struktura).

- Bira alate za brušenje prema zahtjevima kvaliteta.

- Brusi površine različitim brusnim sredstvima.

- Upoređuje kvalitete površina u zavisnosti od smjera brušenja (uzdužno, poprečno).

- Uočava karakteristične greške pri pripremi i upotrebi alata za brušenje.

- Razvija osjećaj o ljepoti i važnosti kvalitetnog rada.

● Brusni papir različite granulacije ● Formiranje proizvoda ● Sredstva zaštite na radu

Spojevi po širini Upoznaje vrste spojeva po širini: - ravna sljubnica, - pero i žlijeb, - okrugli čepovi, - umetnuta letvica i drugim

vrstama. - Zna namjenu spojeva drveta po

širini i kriterijumime za izbor odgovarajućeg spoja.

- Uočava mogućnosti pojedinih vrsta spojeva.

- Za dati spoj vrši pripremu za rad: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat.

- Određuje pravilan smjer obrade drveta.

- Bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti namjene.

- Uvježbava rad sa alatima. - Izrađuje spojeve po širini.

- Stiče samopouzdanje.

● Ručni alati ● Stolarska radni sto ● Sredstva zaštite na radu

Spojevi po dužini - Upoznaje se sa vrstama spojeva

po dužini: na preklop, na zupce, na lastin rep i drugim; - Zna namjenu spojeva po dužini i

kriterijumima za izbor odgovarajućeg spoja.

- Uočava mogućnosti koje daju pojedine vrste spojeva.

- Za dati spoj vrši pripremu za rad: vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat.

- Bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti od namjene.

- Uvježbava rad sa alatima. - Izrađuje spojeve po dužini. - Pravilno upotrebljava ljepilo i

pomoćne materijale za spajanje drveta po dužini i širini.

- Stiče preciznost.

● Ručni alati ● Ljepila za drvo ● Stolarska radni sto ● Sredstva zaštite na radu

49

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Ugaoni spojevi (ramovski) - Upoznaje različite vrste ugaonih

veza, navodi njihove osobine, namjenu i kriterijumime za izbor odgovarajuće veze: jednostruki i dvostruki čep i pročep, čep i gnijezdo, sa umetnutom letvicom i druge.

- Uočava mogućnosti pojedinih vrste veza.

- Vrši pripremu za rad za dati tip veze: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat.

- Bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti od namjene.

- Uvježbava rad sa alatima. - Izrađuje različite ramovske veze. - Vrši sastavljanje detalja u

podsklopove.


● Ručni alati ● Ljepila za drvo ● Stolarski radni sto ● Sredstva zaštite na radu

Ugaoni spojevi (korpusni) - Upoznaje različite vrste

korpusnih veza, navodi njihovu namjenu, osobine i kriterijume za izbor odgovarajuće veze: ravni zupci, kosi zupci, preklop, okrugli čep (tipl).

- Uočava mogućnosti koje daju pojedine vrste veza.

- Vrši pripremu za rad za dati tip veze: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat.

- Bira odgovarajuću vrstu korpusne veze u zavisnosti od namjene.

- Uvježbava rad sa alatima. - Izrađuje korpusne veze. - Vrši sastavljanje detalja u

podsklopove.

● Ručni alati ● Ljepila za drvo ● Stolarski radni sto ● Sredstva zaštite na radu

Rad sa ručnim električnim prenosnim mašinama

Ručne prenosne električne mašine Zna vrste, kriterijum primjene i način upotrebe pojedinih vrsta ručnih električnih (prenosnih) mašina:

- za rezanje, - za dubljenje, - za profilisanje, - za bušenje, - za brušenje i drugih vrsta.

- Priprema pojedine vrste prenosnih mašina za rad.

- Bira odgovarajuću vrstu električne ručne mašine, u zavisnosti od zadatih parametara.

- Radi sa prenosnim električnim mašinama.

- Uočava značaj održavanja i pravilne upotrebe mašina za siguran rad.

- Razvija osjećaj odgovornosti za. bezbjednost saradnika i zaštitu pri radu.

● Ručne električne mašine ● Praktičan zadatak: izrada jednostavnog proizvoda (na primjer, polica za knjige, stalak za telefon, stalak za cvijeće) ● Sredstva zaštite na radu

50


- Koristi zaštitne mjere pri radu sa mašinama.

Mašinska obrada drveta - Navodi postupak pripreme

tehničko-tehnološke dokumentacije za izradu jednostavnog proizvoda.

- Skicira jednostavan proizvod. - Vrši izbor materijala. - Vrši izbor tehnologije obrade,

odabira operacije i redosljed izvođenja.

- Planira mjere zaštite na radu.

- Privikava se na

racinalno i pažljivo izvođenje pojedinih postupaka rada.

Izrada grubih elemenata od masiva Krojenje masiva - Upoznaje i objašnjava postupke

za izradu grubih elemenata od masiva - proces krojenja osnovnih oblika.

- Odabira alate za obradu. - Kroji masiv po zadatim krojnim mjerama na bazi tehničke dokumentacije. - Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine otklanjanja. - Primjenjuje zaštitne mjere pri radu na mašinama.

- Razvija osjećaj za

čuvanje dobara. - Razvija navike

urednosti i zaštitu pri radu na mašinama.

● Kružna pila za poprečno i uzdužno rezanje ● Stolarska tračna pila ● Sredstva zaštite na radu ● Praktičan zadatak: rad na izradi jednostavnog proizvoda (prozvod ramovske konstrukcije, proizvod korpusne konstrukcije )

Izrada grubih elemenata od ploča Krojenje ploča - Upoznaje i objašnjava postupke

izrade grubih elemenata od ploča (raskrajanje ploča - šeme krojenja).

- Postavlja alate na mašini. - Bira alate za rezanje, metode

rezanja, - Kroji ploče po zadatoj šemi krojenja na bazi tehničke dokumentacije, - Uočava najčešće greške i uzroke

grešaka pri radu i načine njihovog otklanjanja.

- Primjenjuje zaštitne mjere pri radu na mašinama.

- Stiče sigurnost u radu.

● Krojač ploča (horizontalni - vertikalni) ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Izrada tačnih dimenzija detalja

51

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Dimenzionisanje poprečnog presjeka - Upoznaje i objašnjava proces

izrade tačnih dimenzija elemenata masiva i ploča.

Pravilno izvodi operacije: - ravnanje šire i uže strane - dimenzionisanje debljine i širine. - Uočava najčešće greške i uzroke

grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.

- Koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama.

- Razvija samopouzdanje

i sposobnost za donošenje odluka.

● Ravnalica ● Debljača ● Višestrana rendisaljka ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Izrada elemenata veze - Upoznaje elemente veze i

njihovu namjenu: ramovski čepovi, zaobljeni i ostali čepovi.

- Navodi mašine na kojima se mogu raditi elementi veze i način njihove izrade.

- Priprema alate za rad i podešava

mašine. - Pravilno i sigurno izvodi operacije

izrade ramovskih čepova, zaobljenih čepova, žljebova i

bušenja otvora na bušilicama. - Koristi zaštitne mjere pri radu na

mašinama.


● Čeparice za pravougaone i za zaobljene čepove ● Lančana glodalica ● Vibraciona dubilica ● Horizontalna i vertikalna bušilica ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Izrada profila - pravolinijsko profilisanje - Upoznaje pojam izrade profila

(profilisanje); - Objašnjava postupak

pravoilinijskog profilisanja na stonoj i nadstonoj glodalici.

- Izvodi operacije pravolinijskog

profilisanja na stonoj i nadstonoj glodalici.

- Uočava najčešće greške pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.

- Koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama.


estetiku.

● Stona glodalica ● Nadstona glodalica ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Obrada struganjem i glodanjem - Upoznaje mogućnosti obrade

drveta struganjem i glodanjem.

- Odabira alat u zavisnosti od

namjene. - Priprema alate i šablone. - Podešava mašinu za rad. - Izrađuje elemente na mašini za

struganje i glodanje.


tačnost, odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama.

● Strug, glodalica ● Šabloni ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

52

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik Izrada savijenih elemenata

- Upoznaje osnovne postupke savijanja: ručno savijanje, mašinsko savijanje.

- Priprema drvo za savijanje. - Savija elemente ručnim putem. - Konačno dimenzioniše savijene

elemente.

- Stiče preciznost i

samopouzdanje pri radu.

● Alat za savijanje ● Sredstva zaštite na radu ● Rad na izradi savijenog elementa

Izrada elemenata od furnira

- Upoznaje i objašnjava načine krojenja i sastavljanja furnira.

- Kroji furnire. - Slaže furnire. - Spaja furnir pomoću trake ili

plastičnih vlakana. - Koristi različite tehnike zaštite pri

izradi elemenata od furnira.

● Furniri ● Krojač furnira, spajač furnira, ● Sredstva zaštite na radu ● Praktičan zadatak: rad na izradi jednostavnog proizvoda (proizvod pločaste furnirane konstrukcije)

Lijepljenje drveta - Poznaje načine lijepljenja i

kriterijume za izbor ljepila za lijepljenje u zavisnosti od namjene i tehnološkog postupaka.

- Vrši pripremu ljepila za određenu namjenu, i nanosi lijepak na površinu drveta.

- Lijepi proste konstrukcije. - Uočava najčešće greške pri lije-

pljenju. - Koristi zaštitne mjere pri radu

ljepilima.

- Razvija osjećaj tačnosti i

odgovornosti pri radu.

● Ljepila za drvo ● Uređaji za nanošenje ljepila ● Uređaji za ostvarivanje pritiska ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji radi na izradi jednostavnog proizvoda

Furniranje - Upoznaje pojmove krojenja

ploča, egaliziranje (brušenje), pripremu podloge, izradu elemenata od furnira (krojenje i spajanje), pripremu ljepila i načine nanošenja na šire i uže površine.

- Kroji ploče. - Egalizira ploče. - Priprema ljepila za furniranje, nanosi

ljepilo na šire površine. - Koristi uređaje za lijepljenje (prese). - Formatizuje furniranu ploču. - Uočava najčešće greške pri

furniranju i pronalazi načine za

- Razvija osjećaj za lijepo.

● Krojač ploča ● Cilindrična brusilica ● Presa ● Uređaj za furniranje ivica ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

53


njihovo otklanjanje. - Vrši furniranje ivica. - Koristi zaštitne mjere pri furniranju.

Brušenje drveta - Upoznaje sredstva za brušenje,

postupak brušenja ravnih površina, ivica i postupak krivolinijskog brušenja;

- Navodi karakteristike različitih vrsta mašina za brušenje.

- Bira odgovarajući brusni papir za zahtijevani kvalitet obrade. - Radi na tračnim, cilindričnim i ostalim brusilicama. - Uočava najčešće greške pri brušenju. - Koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama.

● Tračne brusilice ● Cilindrične brusilice ● Tanjirasta brusilica ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Povšinska obrada drveta - Upoznaje postupke u

površinskoj obradi drveta; - Navodi i objašnjava pripremne

radove; - Navodi načine lakiranja; - Objašnjava načine sušenja

lakova i postupke završne obrade lakiranih površina.

- Izvodi operacije u fazi pripreme

površine za površinsku obradu: kitovanje, bijeljenje i bajcovanje. - Priprema lak za rad. - Izvodi operacije u fazi lakiranja

površine različitim metodama: valjanjem, prskanjem i nalivanjem. - Prati sušenje lakova u sušarama. - Polira lakirane površine. - Uočava najčešće greške pri

površinskoj obradi i pronalazi načine za njihovo otklanjanje.

- Primjenjuje zaštitne mjere pri radu u površinskoj obradi.


tačnost, odgovornost, red i izaštitu pri radu.

● Četke, špahtle ● Uređaji za nanošenje lakova prskanjem, valjanjem i nalivanjem ● Uređaj za sušenje lakova ● Kitovi za drvo ● Sredstva za bijeljenje ● Lakovi ● Sredstva za poliranje ● Sredstva zaštite na radu ● Dalji rad na izradi jednostavnog proizvoda

Montaža i okivanje - Upoznaje moguće varijante

montaže proizvoda u konačni sklop.

- Podešavanje elemenata proizvoda. - Dorađuje elemente u montaži.

- Uviđa ljepotu i vrijednost

● Okovi, alat ručni ● Sredstva zaštite na radu

54

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifični oblici izvođenja učenik učenik - Okiva gotove proizvode.

- Montira proizvod. - Uočava najčešće greške pri montaži.

sistematičnosti u radu. ● Formira proizvod

Tapetarska proizvodnja - Upoznaje tapetarske alate (za udaranje, pridržavanje, probadanje, šivenje, sječenje) i mašine; - Navodi tapetarske materijale

(puhin, meblštof, koža, skaj, opruge);

- Zna način rada i namjenu tapetarskog pneumatskog pištolja i drugih tapetarskih mašina.

- Rukuje tapetarskim alatom. - Priprema tapetarski alat za rad. - Kroji tapetarski materijal. - Vrši ukrasno prošivanje. - Izvodi osnovne tapetarske radove: - tapaciranje sjedišta,

- tapaciranje naslona za leđa, - tapaciranje rukohvata i drugo. - Uočava najčešće greške u tape tarskoj proizvodnji i pronalazi na- čine za njihovo otklanjanje. - Primjenjuje mjere zaštite pri

tapaciranju.

- Razvija marljivost.

● Tapetarski alat ● Tapetarske mašine ● Tapetarski materijal ● Sredstva zaštite na radu ● Praktičan zadatak: rad na tapaciranju komada namještaja (sjedište stolice, naslon za leđa i slično)

55

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora Harambašić, S., Nada Kojić, N.: Primarna prerada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002. Pantelić, V.: Tehnologija zanimanja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002. Janjić, B.: Finalna obrada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002. Miljković, J.: Iverice i vlaknatice, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2002. Katalozi proizvođača mašina, alata, uređaja. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave Praktična nastava se izvoditi u školskoj radionici i pogonima za primarnu preradu drveta. Školska radionica treba da bude opremljena stolarskim radnim stolovima, uređajima za ručnu obradu drveta sa kompletima ručnog alata za rezanje, rendisanje, dubljenje, bušenje i brušenje, stolarskim kontrolno-mjernim alatom, ručnim električnim prenosniim mašinama za rezanje, rendisanje, glodanje, bušenje i brušenje, mašinama za krojenje ploča, izradu tačnih dimenzija (rendisaljke), izradu elemenata veza, profilisanje, izradu elemenata od furnira, lijepljenje drveta, uređajima za površinsku obradu drveta i tapaciranje. Kabinet za izvođenje teorijskog dijela treba da posjeduje A/V sredstva, grafoskop, računar sa odgovarajućim softverom, dijaprojektorom, Internetom. 7. Obavezni načini provjeravanja znanja U svakom klasifikacionom periodu učenik treba da ima najmanje jednu ocjenu. Provjera znanja se vrši iz teorijskog i praktičnog dijela. Praktični dio obuhvata sljedeće elemente: - aktivnost učenika na časovima - provjeru praktičnih znanja (izrada praktičnog rada i odbrana) - redovnost i kvalitet vođenja dnevnika. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta Pozitivna, konačna ocijena, koja se izvodi iz svih elemenata teorijskog i praktičnog dijela kao i ovjeren dnevnik iz praktične nastave. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade, viša škola iz područja drvoprerade, VKV, V stepen iz područja drvoprerade ili majstorski ispit odgovarajućeg smjera. Saradnik u nastavi: trogodišnja škola iz područja drvoprerade. 10. Povezanost predmeta Znanja Povezanost sa predmetom

Primarna prerada

- Tehnološki proces pilanske prerade - Tehnološki proces izrade furnira - Tehnološki proces izrade ploča

Finalna obrada drveta

- Tehnološki proces finalne obrade drveta

- Tehnološke operacije - Tehnološka dokumentacija

- Tehnologija primarne prerade drveta

- Mašine u pilanskoj preradi drveta

- Mašine u proizvodnji furnira I ploča

- Tehnologija finalne obrade drveta

- Mašinska obrada drveta

- Površinska obrada drveta

- Osnovni materijali - Pomoćni materijali

Osnovi materijala

- Karakteristike i upotreba osnovnih

materijala - Karakteristike i upotreba pomoćnih

materijala

56

2.1. PRAKTIČNI RAD SA ODBRANOM 2.1.1. Ciljevi ispita Na ispitu se ocjenjuje:

- stepen povezanosti stručnoteoretskih i praktičnih znanja, - poznavanje osobina i načina čuvanja i skladištenja sirovina, materijala i gotovih

proizvoda, - poznavanje postupaka ulazne kontrole i kontrole u toku rada na poslovima obrađivača

drveta, - racionalno korišćenje sredstava rada, materijala, vremena, energije, - razumijevanje toka procesa i postupaka, obuhvaćenih poslovima obrađivača drveta, - poznavanje rada ručnim alatima u obradi drveta, - poznavanje rada ručnim prenosnim električnim mašinama u obradi drveta, - poznavanje rada na pomoćnim poslovima u okviru primarne i finalne obrade drveta, - odgovarajući pristup i izbor tehnoloških postupaka prilikom obavaljanja zadataka

obrađivača drveta, - izrada dokumentacije vezano za tehnološki proces iz grupe poslova obrađivača

drveta, - korišćenje odgovarajućih mjera i postupaka i poznavanje propisa za obezbjeđenje

zaštite na radu i zaštite okoline. 2.1.2. Uputstvo za sprovođenje praktičnog ispita Sadržaj ispitnih zadataka određen je datim okvirnim spiskom zadataka ili njihovom kombinacijom. Zadatak za praktični rad može biti i tipa projektnog zadatka, u kom bi učenik obradio zadatu temu. Nastavnici na Stručnom aktivu definišu konkretne, pojedinačne zadatke, koji treba da su ujednačeni po težini za sve učenike. Za svaki pojedinačni zadatak propisuju se uslovi rada – da li se kompletan zadatak radi pred komisijom ili je zadatak moguće do određene faze, uz odgovarajuću, osnovnu, tehničko-tehnološku dokumentaciju, uraditi prije ispita, a da se finalizacija zadatka uradi na samom ispitu. Ako se dio zadatka radi prije ispita, član Ispitnog odbora treba da ima uvid u tok rada. Tehničko-tehnološka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora, kao i sam zadatak, što mentor garantuje svojim potpisom. Priprema i izrada rada traje do 4 sata. Odbrana rada traje najviše 20 minuta.

2.1.3. Okvirni spisak radova, tema, zadataka ili područja za praktični rad Praktičan rad obuhvata samostalan rad na zadatim poslovima i zadacima sa odbranom ili obradu određene teme. Sadržaj praktičnog rada/ zadatka, u zavisnosti od konkretne teme, treba da bude takav da učenik:

- pripremi osnovnu tehnološku dokumentaciju za izradu konkretnog proizvoda, - izradi proizvod ili obradi određeni tehnološki proces, - odbrani rad.

57

Kandidat može da priprema dio rada/ zadatka prije ispita, u zavisnosti od vrste zadatka, po odobrenju ispitne komisije. U tom slučaju na ispitu se radi završetak proizvoda, odnosno rada. Primjeri izradaka/proizvoda za praktičan rad:

- Izrada prostog konstruktivnog rama - Izrada sandučastog okvira - Izrada jednostavnih merdevina (stuba) - Izrada korita za cvijeće - Izrada stolice bez naslona (jednostavnija konstrukcija) - Izrada police za knjige (elememti iz ploča) - Izrada police za knjige (elementi od masiva) - Izrada police za knjige (elementi ploča-masiv) - Izrada niskog stočića (jednostavnija pločasta konstrulcija) - Izrada fioke (naležuća) - Izrada fioke (viseća) - Tapaciranje elementa namještaja i drugi.

Dimenzije elemenata se zadaju svakom učeniku posebno. Zadatkom se definiše šta se na elementima radi ručno, šta mašinski, kao i tehnološki zahtjevi, u skladu sa programom predmeta, koje su učenici izučavali u toku školovanja. Primjeri zadataka tipa obrade određene teme:

- Stovarište rezane građe - Brodski pod i lamperija - Impregnacija drveta - Izrada furnira - Izrada šper ploča i drugi.

U zavisnosti od zadate teme i konkretnog proizvodnog procesa, zadatak treba da ima sljedeće elemente: skicu stovarišta ili pogona, osnove tehnološkog postupka, skicu rasporeda mašina/radnih mjesta u liniji proizvodnje (na primjer brodskog poda, lamperije, furnira), opis mašine ili uređaja i njene namjene, uzroke nastajanja grešaka pri radu i način njihovog otklanjanja, potrebni mjerni i kontrolni alati, mjere zaštite na radu i zaštite okoline i drugo. 2.1.4. Pomagala, koji se mogu koristiti pri izradi praktičnog rada na završnom ispitu Učenicima je dozvoljeno da koriste:

- mašine, alate i uređaje, u skladu sa katalozima znanja stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave sa tehnologijom zanimanja,

- priručnike, kataloge.

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA UČENIKA Nastavni predmet Način provjere i ocjenjivanja Osnovi materijala Usmeni odgovori, pisani radovi Primarna prerada Usmeni odgovori, pisani radovi Finalna obrada drveta Usmeni odgovori, pisani radovi Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Usmeni odgovori, praktičan rad, dnevnik rada praktične nastave

58

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK PROGRAMA

- Učenik se upisuje u viši razred ukoliko, na kraju školske godine, ima pozitivne ocjene iz svih predmeta, priloži dokaz o obavljenoj profesionalnoj praksi i obavi slobodne aktivnosti.

- Učenik završava dvogodišnje obrazovanje po obrazovnom programu Obrađivač drveta, polaganjem praktičnog ispita.

- Uslov za izlazak na praktični ispit je priložen ovjeren dnevnik rada praktične nastave sa tehnologijom zanimanja od oba razreda.

- Praktični ispit sastoji se iz praktičnog rada sa odbranom. - Učenik je položio praktični ispit ako je zadovoljio na oba dijela ispita.

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA U skladu sa zakonskom regulativom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, koji donosi MPIN, škola treba da uradi individualni program realizacije obrazovnog programa. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani standard znanja u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

Programi iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa Osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da:

- Iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestraju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti u koje se oni mogu dobrovoljno uključiti;

- Škola radi prilagođen program praktičnog obrazovanja, u skladu sa dokumentom Osnove za prilagođavanje obrazovnih programa obrazovanju odraslih;

- Za odrasle ne važe uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego uslovi, koje utvrdi škola u planu izvođenja obrazovnog programa za odrasle. Provjeravanje znanja izvodi se putem ispita pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeni, pisani, vježbe, praktični rad), određeni Obrazovnim programom.

59

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

R. br. Naziv predmeta

Izvođač nastave Stručna sprema Profil stručne spreme –

područje rada

1. Osnovi materijala Nastavnik Visoka Diplomirani inženjer

drvoprerade

2. Primarna prerada Nastavnik Visoka Diplomirani inženjer

drvoprerade

3. Finalna obrada drveta Nastavnik Visoka

Diplomirani inženjer drvoprerade

4.

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Nastavnik Saradnik u nastavi

Visoka Srednja

Diplomirani inženjer drvoprerade, Inženjer drvoprerade, VKV, V stepen iz područja drvoprerade ili majstorski ispit odgovarajućeg smjera. Trogodišnja škola iz područja drvoprerade

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA 8.1. Obrazovni program izvodi se u školskom obliku. 8.2. Broj časova po godinama obrazovanja, vrsti i načinu izvođenja nastave

Broj časova Broj časova kod kojih se

odjeljenje dijeli u grupe

Predmet Razred Ukupno

T

V

P

T V P

Broj učenika u grupi

I 36 36 Osnovi materijala II 33 33

I 72 72 Primarna prerada II

I Finalna obrada drveta II 66 66

I 540 72 468 468 do 12 Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja II 561 66 495 495 do 12

60

9. DRUGA PITANJA OD ZNAČAJA ZA REALIZACIJU OBRAZOVNOG PROGRAMA 9.1. Profesionalna praksa

Opšti ciljevi profesionalne prakse su: - Učenik upoznaje alat, mašine, uređaje, postupke i procese u pogonima prerade drveta; - Povezivanje znanja stečenih iz teoretskih predmeta sa praktičnim zadacima; - Socijalizacija učenika; - Osposobljavanje učenika da primjenjuje mjere higijensko-tehničke zaštite na radu. Učenici I razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesinalnu praksu u trajanju od po 10 dana, u skladu s nastavnim planom. Profesinalna praksa se izvodi u odgovarajućim preduzećima, u pogonima prerade drveta, u zavisnosti od toga koji je dio programskih sadržaja praktične nastave realizovan u školskoj radionici. Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave sa tehnologijom zanimanja. O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik iz profesionalne prakse. U dnevniku učenik po danima upisuje sadržaje rada, a potrebno je priložiti i skice, šeme ili druge elmente tehnološko-tehničke dokumentacije. Dnevnik profesionalne prakse pregleda i ovjerava lice zaduženo za realizaciju programa profesionalne prakse. Podaci o profesionalnoj praksi (ime i prezime učenika, mjesto i vrijeme izvođenja) evedintiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za prelazak iz prvog u drugi razred kao i za završetak obrazovnog programa.

9.2. Slobodne aktivnosti

Slobodne aktivnosti učenika su sastani dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane doprinesu rasterećenju učenika, a sa druge strane da upotpune njihova znanja. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrdjenog broja časova u nastavnom planu ( I razred- 36 časova, II razred – 33 časa). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio Godišnjeg plana rada škole. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti, jer je to uslov za prelazak iz prvog u drugi razred kao i za završetak obrazovnog programa.

Obrazovni program uradili: Milan Spasojević, dipl. ing. drvoprerade, JUSŠ «V. Vukadinović», Berane Naser Gargović, dipl. ing. drvoprerade, JUSŠ «V. Vukadinović», Berane Koordinacija: Zora Bogićević, CSO

obraĐivaČ / obraĐivaČica drveta · - stiču znanja o tehničkim svojstvima i greškama drveta;...

Documents