BELT & ROAD MONITOR

เสน้ทางสายไหมใหม่ ปีที่ 2 ฉบบัที่ 1

มกราคม 2560

Belt & Road

ก าลงัเกิดข้ึนจรงิในเอเชียกลาง

OBOR โอกาสหรือขวากหนาม

ของอินเดีย ?

บทบรรณาธิการ

สวัสดีคะ่ท่านผูอ้่านทกุท่าน นบัตัง้แตเ่ราเร่ิมตน้จดัท าวารสารนีม้าจนเขา้สูเ่ลม่ท่ี 6 ก็นบัว่าเราได้

น าเสนอถึงแนวคิดและแผนยทุธศาสตร ์ Belt & Road มามากพอสมควร ในฉบบันีเ้ราจึงอยากจะน าเสนอถึง

ความกา้วหนา้ของโครงการนีท่ี้ไดเ้กิดผลอย่างเป็นรปูธรรม โดยลา่สดุเมื่อวันที่ 4 มกราคมท่ีผา่นมารถไฟ

ขนสง่สินคา้ของจีนไดเ้ดินทางจากเมือง Yiwu ไปถึงกรงุ London เป็นท่ีเรียบรอ้ย แสดงถึงความพรอ้มของ

โครงสรา้งพื้นฐานท่ีจะรอ้ยเสน้ทางที่เชื่อมจากจีนไปยงัยโุรป

ส าหรบับทความท่ีสองจะกลา่วถึงความวิตกกงัวลท่ีอินเดียมีตอ่แผน Belt & Road เนือ่งจากเกรงว่า

แผนนีจ้ะท าใหอิ้ทธิพลของอินเดียนัน้ถกูทา้ทายโดยจีน อย่างไรก็ตาม Belt & Road จะสง่ผลเสียตอ่อินเดียจริง

หรือไม ่ ? แลว้อินเดียจะรบัมืออย่างไร ? ตดิตามไดจ้ากบทความ OBOR โอกาสหรอืขวากหนามของ

อินเดีย ? คะ่

ยวุด ีคาดการณไ์กล

บรรณาธิการ

Belt & Road

ก าลงัเกิดข้ึนจริงในเอเชียกลาง

กลา่วไดว่้าการสรา้งเครือขา่ยความเชื่อมโยง

ในบริเวณเอเชียกลางนัน้เป็นหวัใจของโครงการ

Belt & Road (โดยเฉพาะ Belt เพราะคือเสน้ทาง

สายไหมทางบก) ตัง้แตก่อ่นที่ Belt & Road จะมี

การประกาศอย่างเป็นทางการ จีนก็ไดเ้ขา้ไปให้

เงนิทนุ กอ่สรา้งถนน สะพาน เจาะอโุมงค ์ สรา้ง

เครือขา่ยคมนาคมขนสง่จ านวนมากในเอเชีย

กลาง จนเรียกไดว่้า “เขยีนแผนท่ีทางพลงังาน”

ใหมใ่นภมูิภาคนัน้ ซ่ึงที่จริงก็คือการเขยีนแผนท่ี

ทางเศรษฐกิจการเมืองใหม่ใหแ้กเ่อเชียกลางดว้ย

เพราะการสง่ออกพลงังานเป็นฐานส าคญัของ

ประเทศตา่งๆ ในภมูิภาคนี้ ตวัอย่างเชน่ การท่ีจีน

ไปสรา้งท่อสง่แกซ๊จากประเทศเตริก์เมนสิถานเขา้

สูจี่น ท าใหเ้ตริก์เมนสิถาน “หลดุพน้” จากการ

ตอ้งพึ่งพิงรสัเซียไดที้เดียว

แตม่ิไดม้ีแตจี่นประเทศเดียวท่ีเขา้ไปลงทนุ

สรา้งโครงขา่ยการเชื่อมโยงในเอเชียกลาง ฝ่าย

“โลกตะวันตก” เองก็เขา้ไปเชน่กนั เชน่ ธนาคาร

ADB ธนาคารเพื่อการฟ้ืนฟูและพฒันาแห่งยโุรป

และธนาคารโลก เขา้ไปลงทนุในโครงสรา้งพื้นฐาน

ในภมูิภาคนีม้านานแลว้ ตรุกี สหรฐั และสหภาพ

ยโุรปเองก็ถือเอาการพฒันาความเชื่อมโยงทาง

กายภาพในเอเชียกลางเป็นสว่นหนึง่ของนโยบาย

การตา่งประเทศของตนเชน่กนั สว่นรฐับาลของ

ประเทศเอเชียกลางเองก็มิไดด้ดูายปลอ่ยคนนอก

เขา้มาพฒันาบา้นของตวัอยู่ฝ่ายเดียว รฐับาล

คาซัคเองก็มีแผนการลงทนุจ านวน 9 พนัลา้น

เหรียญในโครงสรา้งพื้นฐานของประเทศ

แลว้เจา้ “โครงขา่ยการเชื่อมโยง”

“โครงสรา้งกายภาพพ้ืนฐาน” สิ่งเหลา่นีคื้ออะไร

กนัแน ่ และความคืบหนา้จริงๆ ท่ีเป็นรปูธรรม

ของ One Belt One Road คืออะไร ไปถึงไหนบา้ง

เชื่อว่านีค่งเป็นค าถามของผูต้ดิตามเร่ือง OBOR

หลายท่าน Belt & Road Monitor ฉบบันีจึ้งจะพา

ที่มาภาพ Eurasia Review https://i2.wp.com/www.eurasiareview.com/wp-content/uploads/2016/04/Fig1Kai.jpg

ท่านไปส ารวจความคืบหนา้อย่างเป็นรปูธรรมของ

โครงการตา่งๆ ท่ีประกอบกนัเป็น Belt & Road ใน

บริเวณตา่งๆ ของเอเชียกลาง

ทางรถไฟสาย Khorgos-Aktau

พฤษภาคม 2015 ประธานาธิบดีนารซ์าบา

เยฟแห่งคาซัคสถานประกาศแผนกอ่สรา้งทางรถไฟ

ร่วมกบัจีน จากเมือง Khorgos ตรงชายแดนตดิกบั

จีนมายงัเมืองท่า Aktau ท่ีทะเลแคสเปียน คือขา้ม

จากฝัง่ตะวันออกมายงัฝัง่ตะวันตกของเอเชียกลาง

ท่อสง่กา๊ซจากเอเชียกลางถึงจีน

จีนเขา้ไปสรา้งท่อสง่กา๊ซธรรมชาตยิาว 3,666

กม. มลูคา่เจ็ดพนัสามรอ้ยลา้นเหรียญสหรฐั จาก

ชายแดนระหว่างเตริก์เมนสิถานกบัอซุเบกิสถาน ผา่น

อซุเบกิสถานและคาซัคสถานมาเขา้ท่ีเมืองชายแดน

Jingbian ของจีน ท่ีอยู่ตดิกบัคาซัคสถาน โครงการท่อ

สง่กา๊ซนีม้ีมากอ่นที่จีนจะประกาศแนวคิดเร่ืองเสน้ทาง

สายไหมใหม ่ (OBOR) ในปี 2013 แตก็่ถือเป็นแกน

หลกัของการเชื่อมโยงและความสมัพนัธด์า้นพลงังาน

ระหว่างจีนกบัเตริก์เมนสิถานทีเดียว

ทางรถไฟสายจีน-คีรกี์ซสถาน-อซุเบกิสถาน

นายกรฐัมนตรีคีรก์ีซสถาน Temir Sariev กลา่ว

ว่าการกอ่สรา้งทางรถไฟสาย จีน-คีรกี์ซสถาน-อซุ

เบกิสถาน ในสว่นของประเทศคีรก์ีซสถาน ท่ีไดล้า่ชา้

มานัน้ จะไดเ้ร่ิมขึน้ในปี 2016 ท่ีผา่นมา ขณะที่ใน

เดือนกนัยายน ปี 2015 คาซัคสถานประกาศว่าทาง

รถไฟสายดงักลา่วในสว่นของตนสรา้งเสร็จแลว้ 104

กม. จากระยะทาง 129 กม. ท่ีจะผา่นคาซัคสถาน

ด่าน Khorgos

สิงหาคม 2015 เป็นเวลาเร่ิมเปิดใชด้า่น Khor-

gos ซ่ึงตัง้อยู่ท่ีเมือง Khorgos เมืองชายแดนส าคญั

ระหว่างจีนกบัคาซัคสถาน “ประตแูห่ง Khorgos” จะ

เป็นศนูยร์วมการขนถ่ายตูส้ินคา้แห่งส าคญับน

เสน้ทางสายไหมใหม ่ ในการนี ้ รฐับาลมณฑลเจียงซู

ของจีนตกลงท่ีจะลงทนุกว่า 600 ลา้นเหรียญสหรัฐ

ในระยะเวลา 5 ปี เพ่ือพฒันาเขตโลจิสตกิสแ์ละ

อตุสาหกรรมบนพื้นท่ีรอบดา่น Khorgos

รถไฟจากจีนส ูเ่ตหะราน

ขบวนรถไฟขนสง่สินคา้จากจีนขบวนแรก

เดินทางถึงยงักรงุเตหะรานของอิหร่านเมื่อเดือน

กมุภาพนัธ ์ ปี 2016 เสน้ทางรถไฟสายนีน้อกจาก

จะชว่ยกระต ุน้และอ านวยความสะดวกใหแ้กก่ารคา้

ระหว่างจีนกบัอิหร่านแลว้ ยงัเป็นแรงกระตุน้

(ประกอบกบัการท่ีอิหร่านบรรลขุอ้ตกลง

ประวัตศิาสตรก์บัมหาอ านาจตะวันตกเร่ืองการ

พฒันาเทคโนโลยีดา้นนวิเคลียรใ์นปี 2015) ให้

ฝรัง่เศสและเยอรมนัเขา้มาท าขอ้ตกลงกบัอิหร่านใน

การพฒันาการรถไฟอิหร่านใหท้นัสมยั

ไฮเวยจี์น-ปากีสถาน

จีนก าลงัลงทนุสี่หมื่นหกพนัลา้นเหรียญเพ่ือ

สรา้ง “ระเบียงเศรษฐกิจ” ระหว่างตนกบัปากีสถาน

โครงการนีคื้อแกนกลางในความกงัวลใจของอินเดีย

ว่าโครงการ OBOR จะสง่ผลอย่างไรกบัตน ระเบียง

เศรษฐกิจนี ้ท าให ้OBOR พาดผา่นแคชเมียร ์ซ่ึงเป็น

พ้ืนท่ีพิพาทระหว่างปากีสถานกบัอินเดีย นกั

ยทุธศาสตรข์องอินเดียจึงถกูแบ่งออกเป็นสองฝ่าย

ระหว่างพวกท่ีคิดว่า OBOR เป็นภยัคกุคามทาง

ความมัน่คงกบัพวกท่ีมองว่าเป็นโอกาสทาง

เศรษฐกิจ

จากตวัอย่างโครงการย่อยๆ เหลา่นีซ่ึ้งเป็นสว่น

หนึง่ของการสรา้งเสน้ทางสายไหมขึน้มาใหมท่ี่

ก าลงัเกิดขึน้ในท่ีตา่งๆ นี ้ จะเห็นว่าปัจจบุนั OBOR

มิไดอ้ยู่ในระยะการปราศรัย ท านโยบายแลว้ แตอ่ยู่

ในขัน้ปฏิบตั ิ หรือ เรียกว่าเป็น OBOR in action

พ้ืนท่ีท่ีสว่นตา่งๆ ของ O B O R ก าลงัคอ่ยๆ

ประกอบร่างอยู่ในขณะนีม้ากท่ีสดุก็คือบนดินแดน

กวา้งใหญ่ไพศาลแห่งเอเชียกลาง ซ่ึงจีน รวมถึง

ประเทศและองคก์รอ่ืนๆ ท่ีไดก้ลา่วถึง ไดเ้ขา้ไป

ลงทนุมหาศาลในหลายโครงการสรา้งการเชื่อมโยง

ทางกายภาพในภมูิภาค เพื่อรองรบัการขนสง่สินคา้

และการเดินทางของผูค้น เรียกไดว่้า ขณะนีเ้สน้ทาง

สายไหมก าลงัคอ่ยๆ กลบัมาปรากฏขึน้จริงอีกครัง้

ในเอเชียกลาง!

อนึง่ ผูส้นใจโปรดเขา้ไปดแูผนที่แสดงบริเวณที่

โครงการย่อยๆ ของ OBOR ก าลงัเกิดขึน้ในท่ีตา่งๆ

ของเอเชียกลาง และขอ้มลูโครงการย่อยอ่ืนๆ

เพิ่มเตมิ ในเว็บไซตข์อง Financial Times ตามลิ้งคท่ี์

อา้งดา้นลา่ง

อา้งอิง

Jack Farchy, James Kynge, Chris Campbell and Da-

vid Blood. One belt, one road: A ribbon of road,

rail and energy projects to help increase trade.

Financial Times (special report). ออนไลน ์https://

ig.ft.com/sites/special-reports/one-belt-one-road/

นบัตัง้แตปี่ 2013 เป็นตน้มา โครงการ

“One Belt, One Road” ยงัคงเป็นแผนพฒันาที่

ย่ิงใหญ่และมีมลูคา่มากท่ีสดุของจีน บคุลากรทกุ

ภาคสว่นทัง้ภาครฐัและเอกชนของจีนตา่งทุ่มเท

ความพยายามที่จะผลกัดนัโครงการนีใ้หเ้กิดขึน้

อย่างเป็นรปูธรรมท่ีชว่ยใหก้ารคา้และการลงทนุ

ระหว่างประเทศท่ีอยู่ตลอดเสน้ทางเป็นไปดว้ย

ความสะดวกย่ิงขึน้ รวมถึงในระยะหลงัมานัน้จีนได้

เปิดโอกาสใหป้ระเทศท่ีอยู่นอกเสน้ทางสามารถเขา้

มามีสว่นร่วมในการเสนอแนะและลงทนุใน

โครงการนีด้ว้ย มีการประมาณการว่าหาก

โครงการนีส้ าเร็จดงัที่วางเป้าหมายไว ้ OBOR จะ

เขา้ไปเกี่ยวขอ้งกบั 60 ประเทศ ท่ีมีประชากรราว

2 ใน 3 ของโลก และยงัมีขนาดเศรษฐกิจท่ีใหญ่

เกินคร่ึงของเศรษฐกิจโลกดว้ย

OBOR โอกาสหรือขวากหนามของอินเดยี ?

ที่มาภาพ RUSSIAN INTERNATIONAL AFFAIRS COUNCIL http://russiancouncil.ru/en/inner/?id_4=4213#top-content

แมว่้าโครงการนีจ้ะมีจีนเป็นผูริ้เร่ิมเพียง

ชาตเิดียวดว้ยความตอ้งการผลประโยชนใ์นดา้น

เศรษฐกิจ แตผ่ลประโยชนแ์ห่งชาตเิหลา่นีจ้ะ

สามารถเกิดผลไดจ้ริงก็ดว้ยการพฒันาเอเชีย

กลางใหเ้จริญกา้วหนา้ ซ่ึงนีเ่ป็นแกน่ของการ

พฒันาภายใตโ้ครงการ O B O R เป็นความ

สมัพนัธุเ์ชิงบวกท่ีทกุชาตลิว้นไดร้บัประโยชน์

ดว้ยกนัทัง้สิ้น อย่างไรก็ตาม ไมใ่ชท่กุชาตท่ีิจะ

เห็นว่าจีนจะย่ืนเฉพาะมือที่เป็นมิตร อย่างนอ้ย

ท่ีสดุยงัมีอินเดียท่ีมองว่านีคื่อการพยายามแผ่

ขยายอิทธิพลของจีนทัง้ทางบกและทางทะเลท่ีจะ

กระทบกบัอินเดียในระยะยาว โดยเฉพาะ

ความสมัพนัธท่ี์จีนมีตอ่ปากีสถานซ่ึงพฒันา

อย่างกา้วกระโดด เนือ่งจากจีนมีความตอ้งการ

ท่ีจะเชื่อมเสน้ทาง OBOR ออกไปยงัมหาสมทุร

อินเดีย โดยเร่ิมจากทางทิศตะวันตกเฉียงเหนอื

ของจีนไปจนถึงเมืองท่ากวาดารท่ี์อยู่ทางตอนใต้

ของปากีสถาน แนน่อนว่าความสมัพนัธน์ีเ้กิดขึน้

ดว้ยการกอ่สรา้งโครงสรา้งพื้นฐานขนาดใหญ่

และเงนิชว่ยเหลือมลูคา่มหาศาลท่ีมอบให้

ปากีสถานเป็นการตอบแทน

(ภาพประกอบ : เสน้ทาง The Interna-

tional North–South Transport Corridor (NSTC)

ซึ่ งเป็นเสน้ทางที่ เอ้ือต่อการขนส่งสินคา้ระหวา่ง

ประเทศ)

หาก OBOR เป็นประโยชนต์อ่คูแ่ขง่

อนัดบัหนึง่ของอินเดีย แลว้อินเดียจะไดป้ระโยชน์

ในการเขา้ร่วมโครงการนีไ้ดอ้ย่างไร ? หากมอง

แตเ่พียงปากีสถาน OBOR ก็จะเป็นสิ่งท่ีสรา้ง

ความกงัวลใหอิ้นเดีย แตห่ากมองทัง้ภมูิภาค

เอเชียกลางที่จะเจริญกา้วหนา้แลว้ นีเ่ป็นโอกาส

ทองที่จะท าใหอิ้นเดียสามารถขยายอิทธิพลของ

ตนไปยงัภมูิภาคนีไ้ด ้ อีกทัง้สามารถท่ีจะพฒันา

เศรษฐกิจของตนในฐานะจดุเชื่อมตอ่ระหว่างชาติ

เศรษฐกิจขนาดใหญ่ตา่ง ๆ ท่ีอินเดียไดริ้เร่ิมมา

โดยตลอดกอ่นหนา้โครงการ OBOR เสียอีก เชน่

โครงการ NSTC ท่ีเป็นการสรา้งถนนเชื่อมตอ่

ระหว่างเมืองท่าคาบาฮาร ของอิหร่านเพ่ือเป็น

แหลง่กระจายสินคา้ระหว่างอินเดีย อิหร่าน

เอเชียกลาง และรสัเซีย ซ่ึงมีความคลา้ยคลึงกบั

เสน้ทาง OBOR อยู่แลว้ เท่ากบัว่าอินเดียได ้

ประโยชนจ์ากโครงการมากขึน้โดยไมต่อ้งเพ่ิม

การลงทนุเองมากนกั

ย่ิงไปกว่านัน้ ดงัที่ไดก้ลา่วไปแลว้ว่าใน

ปัจจบุนัจีนไดเ้ปิดโอกาสใหป้ระเทศอ่ืน ๆ เขา้มี

สว่นร่วมในการก าหนดทิศทางโครงการ OBOR

มิไดจ้ ากดัเฉพาะความคิดของรฐับาลจีนเท่านัน้

หากอินเดียตอ้งการใหโ้ครงการนีเ้ป็นประโยชน์

กบัตวัเองมากท่ีสดุและมีผลกระทบนอ้ยท่ีสดุ

อินเดียสมควรที่จะเขา้ร่วมเป็นสว่นหนึง่ของ

โครงการนีม้ากกว่าท่ีจะโดดเดี่ยวตวัเองออกมา

อา้งอิง

Saadat Hassan Bilal. India Has Nothing to

Fear From China's 'Belt and Road'. The Dip-

lomat. ออนไลน.์ http://

thediplomat.com/2017/01/india-has-nothing

-to-fear-from-chinas-belt-and-road/

ดรูายละเอียดเพ่ิมเติมไดท่ี้ www.rsu-brain.com

ประธานสถาบนัคลงัปัญญาดา้นยทุธศาสตรช์าติ : ศ.ดร.เอนก เหลา่ธรรมทศัน ์

บรรณาธิการ: คณุยวุดี คาดการณไ์กล

เรยีบเรยีง: คณุยวุดี คาดการณไ์กล

นายอสุมาน วาจิ

นายปาณัท ทองพ่วง

ภาพปก: https://www.thesun.co.uk/news/2646208/first-china-to-uk-train-arrives-in-london-

socks/

ปีท่ีเผยแพร:่ มกราคม 2560

ท่ีอย ู ่

สถาบนัคลงัปัญญาดา้นยทุธศาสตรช์าติ อาคารพรอ้มพนัธุ ์1 ชัน้ 4

637/1 ถนนลาดพรา้ว เขตจตจุกัร กทม. 10900 โทรศัพท ์02-938-8826