Problem wykorzystywania seksualnego nadal jest w Polsce tematem budzcym due emocje, pomimo wielu kampanii spoecznych i zainteresowania mediw. Emocje wynikajprzede wszystkim z braku wiedzy na temat tego zjawiska i trudnoci w zrozumieniu motyww kierujcych sprawcami, ale take innymi osobami, ktre milcz na ten temat i podtrzymujtym samym tabu naduy seksualnych wobec dzieci.

Dowiadczenie naduycia seksualnego przez dziecko ze strony dorosego jest niedostosowane do stopnia jego rozwoju, nieuwzgldniajce jego potrzeb, niekiedy traumatyczne. Moe skutkowa licznymi negatywnymi krtko- i dugoterminowymi skutkami dla ofiary.

Szacujemy, i w Polsce co sidme dziecko pada ofiarnaduy seksualnych, przed ukoczeniem 15 roku ycia. Problem dotyczy okoo 30% dziewczt i 10% chopcw, z czego 4% czynw jest dokonywanych w ukadzie kazirodczym.

Definicja wykorzystywania seksualnego

Wykorzystywaniem seksualnym dziecka jest kadaaktywno seksualna osoby dorosej podjta z dzieckiem, niezalenie od okolicznoci.

Zachowania seksualne, bdce naduyciem wobec dzieci, mona opisa na kontinuum:

Przemoc seksualna bez kontaktu fizycznego ze sprawc:Zaczepianie na ulicy i skadanie propozycji nawizania kontaktu seksualnegoSpotkanie z ekshibicjonistZmuszanie do ogldania pornografiiBycie podgldanymNakonienie do rozebrania siZmuszanie do ogldania masturbacji

Przemoc seksualna - kontakt fizyczny ze sprawc inny nistosunek seksualny:

Naruszanie nietykalnoci z intencj seksualnDotykanie narzdw pciowych ofiaryZmuszanie ofiary do dotykania narzdw pciowych sprawcy

Przemoc seksualna - usiowanie wymuszenia lub wymuszenie stosunku seksualnego przez sprawc:

waginalnego oralnegoanalnego

Podzia objaww wykorzystywania seksualnego

somatyczne i psychoseksualne

(skutki) bezporednie i odlege

specyficzne i niespecyficzne

Diagnostyka dzieci i modziey w aspekcie wykorzystywania seksualnego sprowadza si do stwierdzenia, bd wykluczenia u badanych objaww wykorzystywania.

Objawy somatyczne i psychoseksualne

Podstaw oceny objaww w sferze somatycznej jest diagnostyka medyczna, jednake w 90% przypadkw brak jest objaww somatycznych u dzieci wykorzystywanych seksualnie.

Do objaww somatycznych, wskazujcych na wykorzystywanie seksualne, nale:

Krwawienia pochwowe u dziewczt przed pierwszmenstruacj

Rozerwanie lub okaleczenia genitaliw

Siniaki w okolicach genitaliw

Powikszenie otworu pochwy, zablinienia bony dziewiczej

Upawy i bolesno pochwy i okolic pochwy

Urazy okolic odbytu (blizny, zmiany ujcia odbytnicy, rozszerzenie odbytu, rozlunienie mini zwieracza)

Krwawienia z kiszki stolcowej

Brudzenie kaem i zaparcia

Problemy z oddawaniem moczu i nawracajce zakaenia okolic drg moczowych

Choroby przenoszone drog pciow

Cia

Obecno plemnikw w pochwie, odbycie, lub na ciele dziecka

Do objaww psychoseksualnych

wykorzystywania seksualnego nale: Erotyzacja dziecka:

odtwarzanie zachowa seksualnych w relacjach z rwienikami, wytworach plastycznych, zabawach lalkami, pluszakami,

inicjowanie zachowa seksualnych wobec innych dzieci lub dorosych,

czste poruszanie tematw seksualnych w rozmowie,

sownictwo seksualne wykraczajce poza zakres wiedzy adekwatny do etapu rozwoju dziecka,

u starszych dzieci prowokujcy seksualnie ubir, styl bycia,

nadmierna i/lub nieadekwatna do fazy rozwoju masturbacja

Zaburzenia snu: koszmary nocne,

problemy z zasypianiem, wybudzanie si ze snu

Objawy psychoseksualne wykorzystywania seksualnego c.d.:

Problemy natury psychologicznej, somatyzacje: Obnienie nastroju, wycofanie z kontaktw, depresja

Nadpobudliwo psychoruchowa

Ble (np. gowy, brzucha o wykluczonym, bd niejasnym podou medycznym),

Agresja,

Moczenie nocne,

Zaburzenia jedzenia (zwaszcza bulimia), mdoci, wymioty

Poczucie winy, bycia zym, niskiej wartoci

Obnienie funkcjonowania poznawczego (problemy z nauk)

Zesp stresu pourazowego: Wtargnicia flashbacki, sny dotyczce treci urazu

Lki (specyficzne i zgeneralizowane)

Obnienie funkcjonowania w wielu zakresach, wycofanie

Objawy pobudzenia zwizane z sytuacj traumy, reakcje nagego przestrachu

Objawy specyficzne i niespecyficzne wykorzystywania seksualnego

Objaww specyficznych, wskazujcych ze 100% pewnocina wykorzystywanie seksualne jest bardzo niewiele, waciwie moemy do nich jedynie zaliczy objawy somatyczne: ci, zaraenie chorob przenoszon drogpciow, obecno plemnikw w pochwie, odbycie, lub na ciele dziecka oraz niektre przejawy erotyzacji dziecka.

Pozostae objawy s objawami niespecyficznymi, ktre mog, ale nie musz, by wynikiem naduycia seksualnego dziecka.

Dlatego te przy diagnozie nigdy nie naley opiera si na informacjach niepenych, naley mie na uwadze cay zesp objaww, ktre mog wiadczy o naduyciu seksualnym wobec dziecka.

Skutki naduy seksualnych wobec dzieci

Wykorzystanie seksualne moe by traum, ktra wywiera skutek na funkcjonowanie dziecka przez dugi czas po naduyciu, a nawet rzutowa negatywnie na cae dorose ycie ofiary. Czas i nasilenie utrzymywania si objaww zaley od wielu zmiennych m.in. rodzaju naduycia, relacji ze sprawc, czasu trwania naduycia, iloci zdarze, wieku dziecka, a take indywidualnych cech dziecka oraz jego rodziny (np. moliwoci otrzymania wsparcia od bliskich).

Za odlege skutki naduycia seksualnego dziecka

uznawane s te, ktre utrzymuj si powyej dwch lat od ostatniego wydarzenia wykorzystania dziecka. Dotycz one pogorszenia funkcjonowania ofiar w zakresie emocjonalnoci, postrzegania i oceny siebie, seksualnoci, funkcjonowania interpersonalnego i spoecznego.

Skutki naduy seksualnych wobec dzieci Depresja

Tendencje i prby samobjcze

Zaburzenia lkowe (lk chroniczny i ostry, fobie)

Zaburzenia snu i koszmary nocne

Zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia)

Zaburzenia osobowoci (np. histrioniczne, borderline)

Zaburzenia psychotyczne

Negatywny obraz siebie i niska samoocena

Zaburzenia seksualne

Wysoki poziom lku w sytuacjach spoecznych

Trudnoci we wchodzeniu w zwizki partnerskie

Powtrna wiktymizacja (wchodzenie w rol ofiary w relacjach z ludmi)

Uzalenienia

Prostytucja

Przekaz transgeneracyjny dotyczcy kazirodztwa

PrewencjaNiezwykle istotnym sposobem zapobiegania przemocy seksualnej wobec

dzieci jest edukacja dzieci, rodzicw, profesjonalistw majcych kontakt z dziemi.Dziecko, ktre nie ma informacji na temat seksualnoci:

nie potrafi zinterpretowa oznak pobudzenia seksualnego, jakie moe odczuwa; moe uwaa si winne za ten stan;

uznaje, e o sprawach zwizanych z seksualnoci nie mona rozmawia z dorosymi;

nie wie, e moe stanowi obiekt napaci i nie potrafi przeciwstawisi sprawcy;

na skutek braku treningu nie dysponuje zasobami jzykowymi, by mc si porozumie z dorosymi w kwestiach dotyczcych seksualnoci (w przypadku naduycia to utrudnia diagnoz);

dowiadcza konfliktu, gdy nie rozmawia si z nim otwarcie o sprawach seksualnoci, a jednoczenie zauwaa ono, e tematy zwizane z seksem s dla dorosych wane - treci nacechowane seksualnie s bowiem szeroko obecne w yciu spoecznym: moda, reklama, internet, film czy obserwacje zachowadorosych/rodzestwa.

Zaniechanie rozmw z dziemi na temat seksualnoci skutkuje pogbianiem si przekonania, e temat seksu jest tematem tabu. Taki stan bdzie w wieku adolescencji prowadzi do unikania rozmw z partnerem o seksualnoci nie powstrzyma jednak samego eksperymentowania z zachowaniami seksualnymi, ktre umoliwiaj w wieku dorosym wiadome i udane ycie seksualne.

Dzieci i modzie powinni uzyska informacje nt. seksualnoci i zagroe zwizanych z przemoc seksualn od rodzicw osb, z ktrymi pozostaj w najbliszej relacji emocjonalnej. Dziki temu bdzie moliwa zmiana przekona, e o seksie nie naley rozmawia. Rozmawiajc o seksie z bliskimi modzi ludzie ucz si otwartoci przyda im si to w tworzeniu partnerskich zwizkw i skutecznego ochraniania swych dzieci, gdy sami bd rodzicami.

Luka w informacjach na tematy zwizane z seksualnociwypeniana jest obecnie przez poszukiwanie informacji na wasn rk w internecie, rozmawiajc za porednictwem chatw, przez poczt elektroniczn, czy w rozmowach z rwienikami.

Dostp do pornografii moe prowadzi do chci odtwarzania zachowa widzianych w materiaach pornograficznych i bezporednio przyczynia si do przemocy seksualnej (wobec braku odpowiednich do wieku rde wiedzy).

Osoby odpowiedzialne za wychowanie dzieci i modziey powinny w taki sposb ksztatowa ich wiadomo wpywania na zachowania seksualne, by nie wynikaa z nich przemoc seksualna w adnej postaci - od poniania i omieszania - do wymuszania wspycia seksualnego.