nvm 2 ndermaresia
TRANSCRIPT
NDËRMARRËSIA DHE NDËRMARRËSI SI GJENERUES
TË BVM
PËRMBAJTJA
– Ndërmarrësia dhe Biznesi i vogël dhe i mesëm– Nje historik i shkurter i mendimeve mbi
ndërmarrësine– përkufizimi i ndërmarrësise– Profili i ndërmarrësit– Motivet e ndërmarrësit / Motivet e themelimit te
bizneseve– Shkaqet e deshtimit te ndërmarrësve
HISTORIKU I MENDIMEVE MBI NDËRMARRËSINE
origjina- shek XV ne Francë
• ndërmarrës - ‘entrepreneur’: dikush qe merrte për sipër realizimin e nje projekti komercial ne emër te atij qe i besonte dhe i angazhonte mjetet financiare
• kjo ishte nje ndermarrje zakonisht e lidhur me tregetim dhe paraqiste nje rrezik , për te dy akteret e involvuar (Vickham ,2003).
• dikush qe ishte “ndermjet” qe i drejton -resurset e siguruara nga te tjeret
HISTORIKU I MENDIMEVE MBI NDËRMARRËSINE
• Ne mesjetë nga ndërmarrësi pritej te menaxhoje projekete te medha - i kotraktuar nga shteti dhe nga institucionet fetare
• Termi : Ndërmarrës” dhe ndërmarrësi - Richard Couton me 1734
Tre akterë themelor që ekzistonin në ekonomi : pronari i tokës ndërmarrësi dhe dhënësit e sherbimeve
HISTORIKU I MENDIMEVE MBI NDËRMARRËSINE
• Ndërmarrësi i lëvizë burimet nga një fushë me fitim më të ultë në një fushë me fitim më të lartë.
• Shumpeteri në shekullin 20 , ndërmarrësit i konsideron si një force destabilizuese në kuptimin e nxitjes së ndryshimit të asaj që ekziston
• P. Drucker në vitet 80 paraqitjen e ekonomisë së ndërmarrësisë do ta quajë “ngjarjen me shpresëdhënëse” : ajo incon ndryshimet e shpeshta, shfrytëzon shansat që tjerët nuk i shohin.
• Krjon diçka ndryshe dhe bën që nevoja për risi-inovacione -stil i ri i menaxhimit• përsoni që përpjekët të realizon profit prej pranimit të
rrezikut dhe iniciativës
PËRKUFIZIMI I NDËRMARRËSIT
• Wickham ( 2003) numron disa nga keto attribute
– Rreziku ( risku) – Efektiviteti dhe eficienca – ndërmarrësi siguron
eficiencë ekonomike nepërmjet krijimit te fitimit e që paraqet nje shpagim / këthim te investimeve - shpërblimin për sakrificen
– Inovacioni
PËRKUFIZIMI I NDËRMARRËSIS
Howard ( 1998) numron kater karakteristika
qenesore te ndërmarrësit :1. Njohja e shansave ne treg
2. Gadishmeria për pranimin e rrezikut
3. Aftesia për te siguruar resurset ( burimet) për investim
4. Aftësia për te menaxhuar bzinesin
Në realitet karakteristika kryesore është:
qëndrimi proaktiv i ndërmarrësit në
ndryshimin e asaj që ekziston duke përfshirë hyrjen në tregje të reja
arritjen e metodave tjera në krijimin e produketeve dhe sherbimeve
PROFILI I NDËRMARRËSIT
Atributet e profilit te ndërmarrësit :
• Deshira për marrjen e përgjegjesise
• Preferenca për nje rrezik te menaxhueshem- nje rrezik i kalkulueshem
• Vetebesimi i larte ne aftesine për sukses
• Deshira për nje përgjegje te shpejte ndaj aksioneve
• Energji e madhe, orari i zgjtaur i punës
• Preokupim i madh me idene
• Orientimi kah ardhmeria
• Aftesia për te kapur shansat, me pak brengosen për te kaluaren
• Shkathtesite për te organizuar gjerat, krijojne kompanite duke filluar nga asgjeja
• Sigurojne bashkepunetore te mire me te cilat vizionet e tyre i shnderrojne ne realitet
• Rezultati dhe suksesi jane burim me i mdh i kenaqesise se sa paraja.
• Fleksibiliteti dhe aftesia për adaptim
• Nje përkufizim me i shkurter : ndërmarrësi ka aftesi qe nje ide profitabile ta shnderroje ne realitet ( Gifford PinchotII,1986)
• Shumica e autoreve pajtohen se karakteristika thelbesore eshte kreativiteti i tyre për te krijuar inovacione.
MJEDISI / RRETHINA E BIZNESIT TE VOGEL DHE TE MESEM
Mjedisi miqësor dhe kërcënuesMjedisi makro -niveli nacional dhe nderkombetar
dhe mjedisi mikro -niveli lokal:• Mjedisi nacional & nderkombetar ka te beje me
politikat ekonomike te nje vendi (taksat, kredia, valuta, stabiliteti makroekonomik – inflacioni, punesimi,ndryshimet socio-demografike, ndryshimet teknologjike)
• Mjedisi lokal-mikro ndërlidhet me kushtet sociale dhe ekonomike në lokalitete të caktuara apo në sektore specifik si dhe me nevojat e konsumatoreve.
KONKURENTËT
ZËVENDËSUESITProduktet / Shërbimet
FURNIZUESIT KONSUMATORËT
KOMPANIA JONË
- Produkti- Shërbimi- Organizimi
SISTEMI FINANCIAR
FAKTORËT SOCIAL
RRETHINA POLITIKE
RRETHINA EKONOMIKE
RRETHINA
1.5 MJEDISI / RRETHINA E BIZNESIT TE VOGEL DHE TE MESEM
• Ndikimet pozitive potenciale : norma e ultë e interesit dhe ndryshimet struktrurale në ekonominë e një vendi
• Pjesa me e madhe e bizneseve krijohen ne lokacionet afer vendbanimit te pronareve .
• E kunderta me organizmet e gjalle ”te rinjët vdesin me shpjetë se sa te vjetrit”. Shume kompani te vogla jane te ndishme ndaj trandjeve te rrethines – veshtire mbijetojne dhe rriten shume veshtire ose ngadale.
Kush janë NdërmarrësitSmall Business Management- An entrepreneurial emphasis, 2003
– personat që fillojnë dhe operojnë me biznesin.– Individët të cilët identifikojnë nevojat e tregut
dhe lansojnë ndërmarrjen që të plotësojnë ato nevoja.
– Pranojnë rrezikun dhe që nxisin ndryshimet, inovacionet dhe progresin.
Kush janë menaxherët
• Për ndryshim nga ndërmarrësi, i cili kryesisht është i orientuar në fitim menaxheri kryen këto punë:
– përcakton qëllimet e ndërmarrjes– siguron realizimin e këtyre qëllimeve– organizon dhe koordinon afarizmin– zgjedh kuadrin përkatës– analizon punën e njerëzve dhe e vlerëson atë– bartë detyrat dhe autorizimet dhe kontrollon
punën
Profiti
Liria që rrjedhë nga kufizimet
e pagës standarde për
Punë standarde
Pavarësia
Liria nga mbikqyrësit
dhe rregullat byrokratike të organizatave
Shmangia nga një atmosferëe presionit
Realizimi përsonal
Liria për të arritur
një mënyrë më të presferuar të jetës
Largimi nga rutina dhe
dhe puna josfiduese
Benifitet nga Nërmarrësia
Fig. 1.2
Motivet për Ndërmarrësi
Krijo Krijo PasuriPasuri
Bëhu BosBëhu Bosi vetëvehtësi vetëvehtës
Shijo një Shijo një jetë të jetë të
preferuarapreferuara
Papunësia si motiv për ndërmarrësi
– Një ngjarje, siç është humbja e punës, që e shtyn një
individ të bëhet ndërmarrës.
Mosha
Brengat e Karierës së Hershme
1. Edukimi
2. Arritja e një përvoje të punës
3. Sigurimi I resurseve fiannciare
Brengat e Karierës së vonë
1. Plotësimi I nevojave familjare
2. Arritaje e sinioritetit në punë
3. Realizimi I Investimeve përmes programeve të pensionimit
25 35 4520
Fig 1.3
Brengat-mosha dhe fillimi i biznesit
Karakteristikat e ndërmarrësve të suksesshëm
• Përkushtimi i lartë ndaj biznesit
• Vetëbesimi i lartë (self-reliant)
• Një pranues i rrezikut të kalkuleshëm
Karakteristikat e ndërmarrësve të suksesshëm
• Qëllimet (Misioni, Visioni, SMART)
• Rrethina (Michael Porter, SWOT)
• Vetëbesimi
• Koha e punës
• Kreativiteti dhe gadishmëria për ndryshime
• Qëndrimi nda vlerave dhe ndaj të tjerëve
Mundësia Niveli i rrezikut
Fillimi i Biznesit Rrezik i Lartë
Blerja e biznesit Rrezik i moderuar
Franshiza Rrezik i moderuar
Themelimi i një biznesi familjar Rrezik i ndrysheshëm
Llojet e ndërmarrësve
Variantet e ndërmarrësisë
• Themelues (Ndërmarrës “I pastër”)– përsoni I cili themlon një ndërmarrje të re.
• Ndërmarrës Administrativ– Një ndërmarrës i cili parasheh opëracionet e një
biznesi eksistues dhe fillon nje biznes.• Franshiza
– Një ndërmarrës fuqia e të cilit është e limituar nga marrëdhëniet kontraktuese me organizatën franshizuese.
• Ekipi Ndërmarrës– Dy apo më shumë përsona të cilët punojnë së
bashku si ndërmarrës.
Trendet e zhvillimit të disa formave të ndërmarrësisë
• Biznenset /ndërmarrësia familjare
• Gratë ndërmarrëse/ndërmarrësia e grave
• Ndërmarrësit me kohë të pjesshme
• Bizneset nga shtëpia