nÜks Önlenmesİ ve tedavİsİ

47
1 NÜKS ÖNLENMESİ VE NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ TEDAVİSİ Dr. Osman Örsel Dr. Osman Örsel

Upload: dolf

Post on 14-Jan-2016

124 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ. Dr. Osman Örsel. Gerçek Sigara İçici. Son ay içinde, yalnızca haftasonları ya da aralıklı da olsa, 100 ve üzerinde sigara ya da eşdeğeri bir tütün ürünü kullanan kişi. Bağımlılık. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

11

NÜKS ÖNLENMESİ VE NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİTEDAVİSİ

Dr. Osman ÖrselDr. Osman Örsel

Page 2: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

22

Gerçek Sigara İçiciGerçek Sigara İçici

Son ay içinde, yalnızca haftasonları Son ay içinde, yalnızca haftasonları ya da aralıklı da olsa, 100 ve ya da aralıklı da olsa, 100 ve üzerinde sigara ya da eşdeğeri bir üzerinde sigara ya da eşdeğeri bir tütün ürünü kullanan kişi.tütün ürünü kullanan kişi.

Page 3: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

33

BağımlılıkBağımlılık

Bağımlılık terimi fiziksel ve ruhsal Bağımlılık terimi fiziksel ve ruhsal süreçleri kapsar. Fiziksel veya fizik süreçleri kapsar. Fiziksel veya fizik bağımlılık, madde bırakıldıktan bağımlılık, madde bırakıldıktan sonraki fizyolojik değişikliklerle sonraki fizyolojik değişikliklerle ortaya çıkan geri çekilme belirtileriyle ortaya çıkan geri çekilme belirtileriyle sonuçlanır.sonuçlanır.

Page 4: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

44

NüksNüks

Sigara içmemeye karar verdikten Sigara içmemeye karar verdikten sonraki 24 saat içinde tütün kullanımı sonraki 24 saat içinde tütün kullanımı nükstür.nükstür.

Page 5: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

55

GeriçekilmeGeriçekilme

Yoksunluktan sonraki ilk 3-7 günde Yoksunluktan sonraki ilk 3-7 günde yoğundur, 21-30 günde kaybolmaya yoğundur, 21-30 günde kaybolmaya başlar. başlar.

Belirtiler: huzursuzluk, sıkıntı, üzüntü, Belirtiler: huzursuzluk, sıkıntı, üzüntü, kabızlık, başağrısı, artmış iştah, kabızlık, başağrısı, artmış iştah, kosantrasyon güçlüğü.kosantrasyon güçlüğü.

Page 6: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

66

Yoğun Sigara İçme İsteğiYoğun Sigara İçme İsteği

Yoğun sigara içme isteğiYoğun sigara içme isteği

Yoğun sigara içme isteği sigarayı Yoğun sigara içme isteği sigarayı bıraktıktan sonra yıllarca azalan bıraktıktan sonra yıllarca azalan sıklıklarda sürebilir. sıklıklarda sürebilir.

Page 7: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

77

Her Hastaya YaklaşımHer Hastaya Yaklaşım

Hasta sigara içiyor mu ?Hasta sigara içiyor mu ? -EVET-EVET Bırakmaya niyetli mi ?Bırakmaya niyetli mi ? evet ; tedavisi için değerlendirevet ; tedavisi için değerlendir hayır ; motivasyonunu sağla.hayır ; motivasyonunu sağla. -HAYIR-HAYIR Hiç sigara içmemişse işlem gerekmezHiç sigara içmemişse işlem gerekmez Eski içici ise nüksü önle.Eski içici ise nüksü önle.

Page 8: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

88

Sigara Kesme Görüşmesi Sigara Kesme Görüşmesi DeğerlendirmeDeğerlendirme

Başlangıç verileri:Başlangıç verileri:

Demografik verilerDemografik veriler Tütün alışkanlığı ve tutumlarıTütün alışkanlığı ve tutumları Değişime hazır olma derecesiDeğişime hazır olma derecesi

Page 9: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

99

Sigara Bırakanlarda Sigara Bırakanlarda Davranışsal Değişim Davranışsal Değişim

BasamaklarıBasamakları

Page 10: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1010

Hazırlık ÖncesiHazırlık Öncesi

İçiciler bu dönemde bırakmaya hazır İçiciler bu dönemde bırakmaya hazır değildir.değildir.

Kişilere sağlıklı davranışın sigara Kişilere sağlıklı davranışın sigara içmeyi kapsamadığı, bunun çok riskli içmeyi kapsamadığı, bunun çok riskli olduğu belirtilmelidir.olduğu belirtilmelidir.

Page 11: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1111

NiyetlenmeNiyetlenme

Bu basamakta içiciler kişiler “emin Bu basamakta içiciler kişiler “emin değildir”. değildir”.

Kişiler aşağıdaki konuları düşünmeye Kişiler aşağıdaki konuları düşünmeye başlar:başlar: Riskler konusunda bilgilidir. Riskler konusunda bilgilidir. Bağımlılıktan, maliyetten hoşlanmamaktadır. Bağımlılıktan, maliyetten hoşlanmamaktadır. Sigarayı kesmenin sağlıklı yanlarıSigarayı kesmenin sağlıklı yanları Çevredekilerin eleştirisinden kurtulmayı Çevredekilerin eleştirisinden kurtulmayı

istemektedir.istemektedir.

Page 12: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1212

Hazır OlmaHazır Olma

İnsanlar bu evrede hazırdır.İnsanlar bu evrede hazırdır.

Başarabileceklerine dair motivasyon Başarabileceklerine dair motivasyon ve güven sağlanmadığı sürece kişiler ve güven sağlanmadığı sürece kişiler bu evrede kararsız kalır.bu evrede kararsız kalır.

Page 13: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1313

Harekete GeçmeHarekete Geçme

Sigara içenlerin çoğu sigarayı Sigara içenlerin çoğu sigarayı bırakmayı ister, fakat %50’sinin bu bırakmayı ister, fakat %50’sinin bu konuda bir planı yoktur, %35’i konuda bir planı yoktur, %35’i niyetlenir ve yalnızca %15’i hemen niyetlenir ve yalnızca %15’i hemen bırakmayı planlamaktadır. bırakmayı planlamaktadır.

Bu nedenle, sigara bırakmayı Bu nedenle, sigara bırakmayı planlayanlarda karar vermelerine planlayanlarda karar vermelerine yardımcı olmak son derece önemlidir.yardımcı olmak son derece önemlidir.

Page 14: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1414

SürdürmeSürdürme

Toplumun sigara bırakmayı Toplumun sigara bırakmayı desteklemesi ve kişinin bu konudaki desteklemesi ve kişinin bu konudaki düşünceleri sigaraya tekrar düşünceleri sigaraya tekrar başlamama konusunda önemlidir.başlamama konusunda önemlidir.

Page 15: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1515

Nüks ÖnlemeNüks Önleme

Davranış değişikliğinin sürekliliği Davranış değişikliğinin sürekliliği bırakmanın aktif bir sürecidir.bırakmanın aktif bir sürecidir.

Nüksten kaçınmak için yeni başa çıkma Nüksten kaçınmak için yeni başa çıkma davranışları öğrenilmeli ve sağlıklı davranışları öğrenilmeli ve sağlıklı yaşam şekilleri oluşturulmalıdır.yaşam şekilleri oluşturulmalıdır.

İlk seferinde başarı oranının düşük İlk seferinde başarı oranının düşük olduğu bilinmelidir.olduğu bilinmelidir.

Page 16: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1616

Nüks Sıklığı Nedir ? Nüks Sıklığı Nedir ?

Başarılı bir sigara bırakma Başarılı bir sigara bırakma girişiminden sonraki 12 ayda girişiminden sonraki 12 ayda hastaların %60 ile %90’ında nüks hastaların %60 ile %90’ında nüks izlenir.izlenir.

İki sene hiç içmeden kalan eski İki sene hiç içmeden kalan eski içicilerde 2-6 yıllar arasında her yıl içicilerde 2-6 yıllar arasında her yıl için %2-4 nüks riski varken, 10 yıl için %2-4 nüks riski varken, 10 yıl sonra bu risk %1/yıl’a düşer.sonra bu risk %1/yıl’a düşer.

Page 17: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1717

Nüksü Kolaylaştıran Nüksü Kolaylaştıran FaktörlerFaktörler

Olumsuz duyguduruma yol açan Olumsuz duyguduruma yol açan faktörlerfaktörler

Sıra dışı olumlu durumlarSıra dışı olumlu durumlar

Baştan çıkarıcı ve teşvik edici durumlarBaştan çıkarıcı ve teşvik edici durumlar

Sosyal baskıya yanıt olarakSosyal baskıya yanıt olarak

Page 18: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1818

Nüksü Öngören FaktörlerNüksü Öngören Faktörler

Genç yaşGenç yaş Eğitim düzeyi düşüklüğüEğitim düzeyi düşüklüğü Sağlık bilinci azlığıSağlık bilinci azlığı Ağır içicilerAğır içiciler Alkol kullanımı fazla olanlarAlkol kullanımı fazla olanlar Çevresinde sigara içen kişiler bulunanlarÇevresinde sigara içen kişiler bulunanlar Puro ve pipo kullananlarPuro ve pipo kullananlar Kahve tüketimi fazla olanlar Kahve tüketimi fazla olanlar

Page 19: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

1919

Nüksün Genel Nedenleri Nüksün Genel Nedenleri

Çekilme belirtileri ile baş edememeÇekilme belirtileri ile baş edememe Güçlü nikotin isteğiGüçlü nikotin isteği Olumsuz duygudurumOlumsuz duygudurum Kilo almaKilo alma Zayıf motivasyonZayıf motivasyon Tedaviye uyumda problemTedaviye uyumda problem Kendine fazla güvenKendine fazla güven

Page 20: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2020

Nüks önlenmesi için nasıl Nüks önlenmesi için nasıl yardım edilebilir ?yardım edilebilir ?

Kısa süreli stratejilerdeki yeri :Kısa süreli stratejilerdeki yeri : SorSor ÖnerÖner DeğerlendirDeğerlendir Destek olDestek ol İzlem : Nüksü önlemek için izlenmesiİzlem : Nüksü önlemek için izlenmesi Olgular yüz yüze veya telefon Olgular yüz yüze veya telefon

görüşmeleri yoluyla izlenmeligörüşmeleri yoluyla izlenmeli

Page 21: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2121

Nüks ÖnlenmesiNüks Önlenmesi

Hazırlanma ve harekete geçme Hazırlanma ve harekete geçme dönemlerinde hastalarda dönemlerinde hastalarda oluşturulması gereken durum:oluşturulması gereken durum:

--Bunu yapmak önemlidir !--Bunu yapmak önemlidir !

--Başarabilirim !--Başarabilirim !

Sağlık çalışanları motivasyonu Sağlık çalışanları motivasyonu arttırmayı düzenli olarak arttırmayı düzenli olarak denemelidirlerdenemelidirler

Page 22: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2222

Nüks ÖnlemeNüks Önleme

Motivasyon arttırılmasında ;Motivasyon arttırılmasında ;

--Kişisel olarak sağlık riskleri --Kişisel olarak sağlık riskleri saptanıp belirtilmelidir,saptanıp belirtilmelidir,

--Kişisel yararları desteklenmelidir,--Kişisel yararları desteklenmelidir,

--Baş etme yöntemleri --Baş etme yöntemleri desteklenmelidir.desteklenmelidir.

Page 23: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2323

Nüks ÖnlenmesiNüks Önlenmesi

Hastalara,Hastalara, 1-Nüksün bir pozitif öğrenme denemesi 1-Nüksün bir pozitif öğrenme denemesi

olduğu anlatılabilir,olduğu anlatılabilir, 2-Ortaya çıkan olumsuz duygularını 2-Ortaya çıkan olumsuz duygularını

belirleyip bunların giderilmesi için belirleyip bunların giderilmesi için çalışılabilir (suçlu hissetme ,üzüntü, çalışılabilir (suçlu hissetme ,üzüntü, kızgınlık, ümitsizlik gibi)kızgınlık, ümitsizlik gibi)

3-Pratik problem çözme desteklenebilir,3-Pratik problem çözme desteklenebilir, 4-Başarıları tebrik edilebilir.4-Başarıları tebrik edilebilir.

Page 24: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2424

Nüksten KaçınmaNüksten Kaçınma

Deneyim / güvenDeneyim / güven

-- Her başarılı nüksten kaçınma -- Her başarılı nüksten kaçınma deneyimi güveni arttırır.deneyimi güveni arttırır.

--Kazanılan strateji gelecek sefere de --Kazanılan strateji gelecek sefere de uygulanabilir.uygulanabilir.

Page 25: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2525

Kaçamak ve NüksKaçamak ve Nüks

Bu durumlarda:Bu durumlarda:

--Uyumlarını kaybedebilirler--Uyumlarını kaybedebilirler

--Kabahatli hissedebilirler, kendilerini --Kabahatli hissedebilirler, kendilerini suçlarlar,suçlarlar,

--Baş etme becerilerine güvenlerini --Baş etme becerilerine güvenlerini kaybedebilirler. kaybedebilirler.

Page 26: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2626

Kaçamak ve NüksKaçamak ve Nüks

İçicilerle kaçamakları nasıl idare İçicilerle kaçamakları nasıl idare edecekleri konuşulmalıdır, nasıl çabuk edecekleri konuşulmalıdır, nasıl çabuk geri adım atabilecekleri tartışılmalıdır.geri adım atabilecekleri tartışılmalıdır.

Her nüks bir kaçamakla başlar, ancak Her nüks bir kaçamakla başlar, ancak her kaçamak nüks haline gelmeyebilir.her kaçamak nüks haline gelmeyebilir.

Yapılan hatanın nükse dönüşüp Yapılan hatanın nükse dönüşüp dönüşmeyeceğini belirleyen şey olgunun dönüşmeyeceğini belirleyen şey olgunun hatasıyla ilgili bilişsel tepkileridir.hatasıyla ilgili bilişsel tepkileridir.

Page 27: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2727

Nüks İle İlgili Risk FaktörleriNüks İle İlgili Risk Faktörleri

Kadın cinsiyetKadın cinsiyet Kronik hastalıklarKronik hastalıklar Kardiyak hastalıklarKardiyak hastalıklar Kronik tıkayıcı akciğer hastalıklarıKronik tıkayıcı akciğer hastalıkları DepresyonDepresyon

Page 28: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2828

Nüksü Ne Zaman Olur ?Nüksü Ne Zaman Olur ?

Kendisi Bırakanlarda ;Kendisi Bırakanlarda ;

-- Bırakmanın İlk 8 gününde,-- Bırakmanın İlk 8 gününde,

-- 6-12 aya uzamış yoksunluk belirtileri -- 6-12 aya uzamış yoksunluk belirtileri yaşayanlarda (% 3-5) sıktır..yaşayanlarda (% 3-5) sıktır..

--10-14 girişimden sonra bırakabilirler.--10-14 girişimden sonra bırakabilirler.

--İlk 2 haftada görüşmelerin sık ve yoğun --İlk 2 haftada görüşmelerin sık ve yoğun tutulması nüks için önem taşır.tutulması nüks için önem taşır.

Page 29: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

2929

Nüks Önlenmesinde Nüks Önlenmesinde Farmakolojik TedaviFarmakolojik Tedavi

Birinci Basamak Farmakolojik Birinci Basamak Farmakolojik Ajanlar :Ajanlar :

1-Nikotin Preparatları1-Nikotin Preparatları

2-Bupropion2-Bupropion

İkinci Basamak Farmakolojik Ajanlar :İkinci Basamak Farmakolojik Ajanlar :

1-Klonidin1-Klonidin

2-Nortriptilin2-Nortriptilin

Page 30: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3030

Farmakolojik AjanlarFarmakolojik Ajanlar

1-Plasebo1-Plasebo 2-NRT bantları2-NRT bantları 3-Bupropion3-Bupropion 4-Bupropion+NRT 4-Bupropion+NRT

Page 31: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3131

Sigara Bırakma Tedavi Sigara Bırakma Tedavi Yöntemlerinin Yöntemlerinin

KarşılaştırılmasıKarşılaştırılması

Page 32: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3232

Sigara bırakma konusunda yapılan Sigara bırakma konusunda yapılan çalışmalarda, kullanılan yöntemlere, kişinin çalışmalarda, kullanılan yöntemlere, kişinin kendi başına bırakmasına, izlem süresine ve kendi başına bırakmasına, izlem süresine ve kendi bildirim (self-report) ya da CO analizi kendi bildirim (self-report) ya da CO analizi ile sigara bırakmanın doğrulanmasına göre ile sigara bırakmanın doğrulanmasına göre bildirilen başarı oranları değişmektedir.bildirilen başarı oranları değişmektedir.

Bolliger CT et al. Smoking reduction with oral nicotine Bolliger CT et al. Smoking reduction with oral nicotine inhalers: double blind, randomised clinical trial of efficacy inhalers: double blind, randomised clinical trial of efficacy and safety. BMJ 2000, 321: 329-333.and safety. BMJ 2000, 321: 329-333.

Page 33: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3333

Sigarayı Yardımsız Sigarayı Yardımsız BırakanlarBırakanlar

Başarı oranları 0%-33% arasında Başarı oranları 0%-33% arasında değişmektedir.değişmektedir.

Nüks çok erken olmaktadır, kendi başına Nüks çok erken olmaktadır, kendi başına bırakanların %97’si yeniden bırakanların %97’si yeniden başlamaktadır.başlamaktadır.

Shiffman S, et al. Real-world efficacy of prescription Shiffman S, et al. Real-world efficacy of prescription and over the counter nicotine replacement therapy. and over the counter nicotine replacement therapy. Addiction 2002, 97: 505-516.Addiction 2002, 97: 505-516.

Page 34: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3434

Etkinlik OranlarıEtkinlik Oranları

Sigara kesme tedavilerinin etkinliğiyle ilgili Sigara kesme tedavilerinin etkinliğiyle ilgili yapan meta-analizde:yapan meta-analizde: Davranış modifikasyonu ve eğitim %13-%50.Davranış modifikasyonu ve eğitim %13-%50. Nikotin sakızında %17-33Nikotin sakızında %17-33 Davranış tedavisiyle kombinasyon %23-50Davranış tedavisiyle kombinasyon %23-50 Hekim danışmanlığı %5-21Hekim danışmanlığı %5-21 Riskli gruplarda %21-69Riskli gruplarda %21-69

Silagy C, Mant D, Fowler G, Lodge M. Meta-analysis on Silagy C, Mant D, Fowler G, Lodge M. Meta-analysis on efficacy of nicotine replacement therapies in smoking efficacy of nicotine replacement therapies in smoking cessation. Lancet 1994, 343: 139-142.cessation. Lancet 1994, 343: 139-142.

Page 35: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3535

Doğal İzlem Çalışmamızda:Doğal İzlem Çalışmamızda:

NRT uygulananlarda bırakma oranı 1. yıl NRT uygulananlarda bırakma oranı 1. yıl sonunda %31.5 iken, uygulanmayanlarda sonunda %31.5 iken, uygulanmayanlarda %24.2, tüm grupta ise %29.1’ dir.%24.2, tüm grupta ise %29.1’ dir.

İki tedavi grubu arasında fark yoktur.İki tedavi grubu arasında fark yoktur. Bırakma oranları açısından demografik Bırakma oranları açısından demografik

özellikler, sigara içme öyküsü ve nikotin özellikler, sigara içme öyküsü ve nikotin bağımlılığı açısından anlamlı fark olmadığı bağımlılığı açısından anlamlı fark olmadığı görüldü. görüldü.

Örsel ve ark.; Tüberküloz ve Toraks, 2005.Örsel ve ark.; Tüberküloz ve Toraks, 2005.

Page 36: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3636

Psikoterapi-DanışmaPsikoterapi-Danışma

Bu konudaki çalışmaların önemli Bu konudaki çalışmaların önemli sonuçlarından biri, “kısa süreli sonuçlarından biri, “kısa süreli danışma (5-10 dk, 2 seans)” ve “kısa danışma (5-10 dk, 2 seans)” ve “kısa terapinin (bir seans)” diğer tedavi terapinin (bir seans)” diğer tedavi yöntemleri kadar etkili olduğudur. yöntemleri kadar etkili olduğudur.

Smith Smith et al. et al. Strike while iron is hot: Can Strike while iron is hot: Can stepped-care treatments resurrect relapsing stepped-care treatments resurrect relapsing smokers. smokers. J Consult Clin Psychol 2001,69:429-J Consult Clin Psychol 2001,69:429-439. 439.

Page 37: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3737

MotivasyonMotivasyon

Görüşmelerin sıklık ve süresinden Görüşmelerin sıklık ve süresinden bağımsız olarak, danışma ve kontrol bağımsız olarak, danışma ve kontrol görüşmeleri (telefonla bile olsa) çok görüşmeleri (telefonla bile olsa) çok etkilidir.Örneğin:etkilidir.Örneğin: Yoğun sigara bırakma danışması(1 bireysel, Yoğun sigara bırakma danışması(1 bireysel,

5 kontrol telefonu) 5 kontrol telefonu) Simon AJSimon AJ ve ark. ve ark.

Simon AJSimon AJ et al. et al. Intensive smoking cessation counselling Intensive smoking cessation counselling versus minimal counselling among hospitalized versus minimal counselling among hospitalized smokers treated with transdermal nicotine smokers treated with transdermal nicotine replacement: a randomized trial. replacement: a randomized trial. Am J Med 2003, 114: Am J Med 2003, 114: 555-562. 555-562.

Page 38: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3838

Nikotin Yerine Koyma Nikotin Yerine Koyma TedavisiTedavisi

Nikotin preparatlarına göre farklı Nikotin preparatlarına göre farklı başarı oranları mevcuttur. başarı oranları mevcuttur.

Ayrıca nikotin bant dozları hakkında Ayrıca nikotin bant dozları hakkında da farklı görüşler vardır. da farklı görüşler vardır.

Yüksek doz uygulamasına karşı standart dozYüksek doz uygulamasına karşı standart doz

Tonnesen P et al. Higher dosage nicotine Tonnesen P et al. Higher dosage nicotine patches increase one-year smoking cessation patches increase one-year smoking cessation rates: results from the european cease trial. rates: results from the european cease trial. Eur Respir J 1999, 13: 238-246. Eur Respir J 1999, 13: 238-246.

Page 39: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

3939

Nikotin Yerine Koyma Nikotin Yerine Koyma TedavisiTedavisi

Russell ve ark’ nın yaptığı bir Russell ve ark’ nın yaptığı bir çalışmada yüksek dozların çalışmada yüksek dozların başlangıçta etkinliği arttırdığı, fakat başlangıçta etkinliği arttırdığı, fakat daha sonra nükslerin başladığı daha sonra nükslerin başladığı belirtilmektedir.belirtilmektedir.

Russell MAHRussell MAH et al. et al. Targeting heavy smokers in Targeting heavy smokers in general practice: randomised controlled trial general practice: randomised controlled trial of transdermal nicotine patches. British of transdermal nicotine patches. British Medical J 1993; 306: 1308-1312. Medical J 1993; 306: 1308-1312.

Page 40: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4040

Nikotin Yerine Koyma Nikotin Yerine Koyma TedavisiTedavisi

Etter ve ark, NRT etkinliğinin çalışmalarda Etter ve ark, NRT etkinliğinin çalışmalarda yanlı olarak sigara bırakmayı isteyen veya yanlı olarak sigara bırakmayı isteyen veya riskli gruplarda çalışıldığını belirterek, riskli gruplarda çalışıldığını belirterek, bırakmayı istemeyen grupta çalışmış ve bırakmayı istemeyen grupta çalışmış ve plasebo ile NRT arasında fark olmadığını, plasebo ile NRT arasında fark olmadığını, %2-4 arasında olduğunu belirtmektedirler.%2-4 arasında olduğunu belirtmektedirler.

[i][i] Etter FJ et al. Nicotine replacement to reduce Etter FJ et al. Nicotine replacement to reduce

cigarette consumption in smokers who are unwilling cigarette consumption in smokers who are unwilling to quit: a randomized trial. J Clinical to quit: a randomized trial. J Clinical Psychopharmacology 2002, 22: 487-495Psychopharmacology 2002, 22: 487-495

Page 41: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4141

Uzamış Tedavi-Nüks Uzamış Tedavi-Nüks ÖnlenmesiÖnlenmesi

784 içici Bupropion ile 7 hafta tedavi görüyor.784 içici Bupropion ile 7 hafta tedavi görüyor. Bırakmış olan 461 kişinin (%58,8) tedavisi 45 Bırakmış olan 461 kişinin (%58,8) tedavisi 45

hafta boyunca Bupropion veya plesebo ile hafta boyunca Bupropion veya plesebo ile sürdürülüyor.sürdürülüyor.

Sonuçlar :Sonuçlar :

--Yaşlı içicilerde ve bunlardan az kilo alan veya --Yaşlı içicilerde ve bunlardan az kilo alan veya almayanlarda etkili bulunuyor.almayanlarda etkili bulunuyor.

--Fagersrom skoru 6 dan küçük olanlarda --Fagersrom skoru 6 dan küçük olanlarda etkilidir.etkilidir.

--Geç yaşta sigaraya başlayanlarda etkilidir.--Geç yaşta sigaraya başlayanlarda etkilidir.

Page 42: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4242

893 hasta, dört tedavi grubu893 hasta, dört tedavi grubu SONUÇLAR :SONUÇLAR : Bupropion SR ile 8 hafta kullanımından sonra Bupropion SR ile 8 hafta kullanımından sonra

yılık bırakma oranı 3 kat fazladır.yılık bırakma oranı 3 kat fazladır. Bupropion SR kadın cinsiyette ve depresyonlu Bupropion SR kadın cinsiyette ve depresyonlu

kişilerde daha etkili bulunmuştur.kişilerde daha etkili bulunmuştur. Depresyonlularda Bupropion ve Depresyonlularda Bupropion ve

Bupropion+NRT etkili bulunmuştur.Bupropion+NRT etkili bulunmuştur. Smith et al., Tobacco Research 2003.Smith et al., Tobacco Research 2003.

Page 43: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4343

Uzun Süreli Tedavi ve Nüks Uzun Süreli Tedavi ve Nüks SıklığıSıklığı

Bupropion SR kullanımının (12 ay Bupropion SR kullanımının (12 ay boyunca) nüksü geciktirdiği boyunca) nüksü geciktirdiği izlenmiştir.izlenmiştir.

Ortalama bırakma günü 65 günden Ortalama bırakma günü 65 günden 156 güne çıkmıştır.156 güne çıkmıştır.

Page 44: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4444

Tekrar tedavi ile nüks oranı Tekrar tedavi ile nüks oranı çalışmalarıçalışmaları

583 içicide NRT kullanılıyor.22-44mg gün.583 içicide NRT kullanılıyor.22-44mg gün. İki ay tedavi sonrası bırakma oranı %32 İki ay tedavi sonrası bırakma oranı %32

bulunuyor ve 6 ay daha Bupropion veya bulunuyor ve 6 ay daha Bupropion veya plesebo ile tedavi sürdürülüyor.plesebo ile tedavi sürdürülüyor.

Sonuçlar : Sonuçlar : --Bupropion NRT kullananlarda nüks riskini --Bupropion NRT kullananlarda nüks riskini

azaltmıyor,azaltmıyor,--Bupropion NRT’nin işe yaramadığı --Bupropion NRT’nin işe yaramadığı

durumlarda bırakma oranını arttırmıyor.durumlarda bırakma oranını arttırmıyor.

Page 45: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4545

Sigara Bırakma Programlarının Sigara Bırakma Programlarının Etkinliği Azalmakta mıdır?Etkinliği Azalmakta mıdır?

Fakat son zamanlarda yapılan bir meta-Fakat son zamanlarda yapılan bir meta-analizde, sigara bırakma tedavilerinin analizde, sigara bırakma tedavilerinin etkinliklerinin giderek azaldığı, bu durumun etkinliklerinin giderek azaldığı, bu durumun “beceri geliştirme” gibi sık kullanılan “beceri geliştirme” gibi sık kullanılan yöntemlere sıklıkla maruz kalmaya ya da yöntemlere sıklıkla maruz kalmaya ya da sigara içen grubun artık “güç tedavi edilen” sigara içen grubun artık “güç tedavi edilen” gruptan oluşmasına (ör. psikiyatrik gruptan oluşmasına (ör. psikiyatrik komorbidite) bağlı olabileceği belirtilmektedir.komorbidite) bağlı olabileceği belirtilmektedir.

Keuthen NJComorbidity, smoking behavior and treatment Keuthen NJComorbidity, smoking behavior and treatment outcome. Psychother Psychosom 2000, 69: 244-250outcome. Psychother Psychosom 2000, 69: 244-250

Page 46: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4646

Nüksleri Önlemede Önemli Nüksleri Önlemede Önemli Konular…..Konular…..

Page 47: NÜKS ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ

4747

Nüks ÖnlenmesiNüks Önlenmesi

1-Sigara bırakma bir davranış değişikliğidir.1-Sigara bırakma bir davranış değişikliğidir.

2-Nüks dinamik bir işlevdir.2-Nüks dinamik bir işlevdir.

3-Motivasyon artışı nüks önlemede etkilidir.3-Motivasyon artışı nüks önlemede etkilidir.

4-Baş etme becerileri deneyimleri önemlidir.4-Baş etme becerileri deneyimleri önemlidir.

5-Basit bir farmakolojik tedavi veya davranışsal 5-Basit bir farmakolojik tedavi veya davranışsal tedavi ile nüks önleniminin belirlenmesi zordur.tedavi ile nüks önleniminin belirlenmesi zordur.

6-Sigara bırakma programlarında düzenli izlem , 6-Sigara bırakma programlarında düzenli izlem , kalıcı bırakma ve ve nüks önlenmesinde kalıcı bırakma ve ve nüks önlenmesinde etkilidir.etkilidir.