Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

Nüfus ve Vatandaşlık Hizmetlerinin Mahiyeti,

Önemi ve Tarihi Gelişimi

2013 ANTALYA

Dr. Adnan ÇimenVatandaşlık Hizmetleri Daire Başkanı

Nüfus Bilimi sınırları belli bir coğrafyada bulunan nüfusun yapısını, özelliklerini ve değişimlerini inceleyen bilim dalı olarak tanımlanır.

Nüfus Bilimi- Nüfus Hizmetleri- Vatandaşlık

Saklı nüfus

nüfus sayımları, nüfus

kayıtları, demografik

araştırmalar

Dünya Nüfus Konferansı 1974Nüfus Projeksiyonları

Nüfus Bilimi -DemografiDemografi, nüfus bilim dalı olarak tanımlanmaktadır.Demografi,terimi Yunanca demos (halk) ve graphein (yazmak) kelimlerinden oluşmakta,Nüfus, Arapça kökenli bir kelimedir; kişi/can anlamına gelen “nefs”in çoğuludur

Demografi terimi ilk kez, 1855 yılında Fransa’da yayımlanan, Achille Guillard’ın “Beşeri istatistiğin öğeleri veya karşılaştırmalı demografi»

Yıllar Türkiye’nin nüfusu

1927 13 milyon 1990 56 milyon 2000 67 milyon 2010 74 milyon

Demografların incelediği 4 temel olgu şunlardır:

Doğumlar Ölümler Evlilikler Göçler

Platon’a göre, bir şehirde olması gereken

ideal vatandaş sayısı 5040’dır.

Malthus, 1789, Nüfus İlkesi üzerine Deneme

John GrauntÖlüm kayıtları

Cem Beharnüfusbilimi görgücülük (ampirizm), bölümleme (taxonomy) ve şekilcilik kapanına sıkışmış, kavramsal ve kuramsal açıdan geliştirilememiş bir bilgi dalı

Kişinin doğumundan ölümüne kadar kişisel ve medenî durumuna, uyrukluğuna ve bunlarda meydana gelebilecek değişikliklere ait doğal ve hukukî olayların belirlenip saptanması, bu amaçla düzenlenmiş özel defterlere (kütüklere) yazılması, korunması ve istenildiğinde ilgililerin ve resmî kuruluşlara verilmesine ilişkin hizmetlerin tümü, Taner KOÇYILDIRIM, 1978, Buna göre nüfus hizmetleri kişinin kimliğine, aile ve vatandaşlık durumuna �ilişkin bilgilerin saptanması ve kaydedilmesi olarak tanımlanabilir. � DPT/2001

(1)Bu Kanunun amacı; kişinin doğumundan ölümüne kadar kişisel ve medenî durumuna, uyrukluğuna ve bunlarda meydana gelebilecek değişikliklere ait doğal ve hukukî olayların belirlenip saptanması, bu amaçla düzenlenmiş kütüklere yazılması, elektronik ortamda ulusal adres veri tabanının oluşturulması, nüfus kayıtları ile adres bilgilerinin

ilişkilendirilmesini sağlamaktır. 5490/Madde 1- 2006

Nüfus Hizmetleri

Nüfus Hizmetlerinin MahiyetiKamusal HizmetGenel Bir HizmetSürekli Bir HizmetHukuki ve Teknik Bir HizmetUluslararası nitelikte bir Hizmet

Nüfus Hizmetlerinin Yöneldiği Amaçlar

Hukuki Amaç (tabi, hukuki, akdi olaylar)İdari AmaçBilimsel Amaç

Nüfus ve Tapu Dairelerinin Yakılması- Körfez savaşı -1991

Kayıt Tutmanın Önemi

Tabiiyet: Bir kişi(gerçek veya tüzel kişi) veya şeyi(gemiler ve hava gemileri) devlete bağlayan hukuki bağdır.

Vatandaşlık: Bir gerçek kişiyi devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağdır. İki temel özelliği vardır: 1. Devlet ve birey arasındaki hukuki ve siyasi ilişkiyi gösterir.2. Kişinin etnik kökenini göstermez.

Vatandaşlık Hizmetleri

Vatandaşlıkla İlgili Anayasa Hükmü; Madde 66 - Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türktür. Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Türktür. Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir. Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz. Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.

.

Osmanlı Nüfus Araştırmaları Akarlı (1972), Elibol (2007), Barkan (1941, 1953), Ubucini (1973), Shaw (1977). Vb. …., Behar (2011)…

Karal (1943), Karpat (1983-2010), Şaşmaz (1995), Çadırcı ve ark, 2000,…..

Osmanlıda Nüfus Hizmetleri

Osmanlıda Arazi ve Nüfus Sayım Geleneği

Osmanlı İmparatorluğu kuvvetle teessüs ve teşekkül etmekte olduğu devirlerde yazılan defterlerin intizam ve temizliğine hayran olmamak mümkün değildir. (Barkan,1941).

1831 Öncesi- 1829 İstanbul sayımı

1831 Nüfus sayımı/yazımıBunu usülü sabıkadan çıkarmağa gelmez,

Anadolu, Rumelnde, gizli…Vergi ve asker toplama gayesi… doğum, ölüm, nakil olayları…

1844 Nüfus sayımı/yazımı1852 Rumeli nüfus sayımı/yazımı1956’da Anadolu ve Suriye’de 1866 Tuna Vilayetinde – Tezker-i Osmaniye1881/1882 Genel sayım/yazım1905 sayım ve yazım1914 sayımı

1. Klasik Tahrir Kayıtları Dönemi (Kuruluştan 1831 yılına Kadar)

2. Özel Amaçlı Nüfus Kayıt Dönemi (1831-1881/82)

3. Genel Amaçlı Nüfus Kayıt Dönem (1881/82-Cumhuriyet’eKadar)

Ceride-i Nüfus NezaretiDefter Nazırlıkları-1884 Nüfusu Umumiyye Müdüriyeti1889 Sicili Nüfusu Ahali İdareyi Umumiyyesi1913 Nüfus Müdüriyeti Umumiyyesi

1869 Tabiiyet Kararnamesi,1882 Tarihli Sicili Nüfus Nizamnamesi1914 Sicili Nüfus Kanunu

1927 Nüfus sayımı ve Diğer sayımlar1928 de 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı KanunuNüfus Af kanunları1930 tarih ve 1624 Dahiliye Kanunu Nüfus İşleri

Umum MüdürlüğüNüfus Politikaları1934 Soyadı Kanunu1950 Milletlerarası Ahvalı Şahsiye Komisyonu, 1964 tarih ve 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu1587 sayılı Nüfus Kanunu

MEMERNİS PROJESİ

Cumhuriyet Dönemi

1960 yılına kadar izlenen politikalar çeşitli sosyal, ekonomik ve hukuki önlemlerle desteklenmiştir.Bu önlemleri aşağıdaki maddeler altında toplamak mümkündür._ Fazla çocuk sahibi olan ailelerin yol vergisinden muaf tutulması ( 1929)_ Nüfus artırma politikası ile doğum evi kurmak, fakir vatandaşlara ücretsiz ilaç dağıtmak (1930)_ Altı ya da daha fazla çocuklu annelerin para ya da madalya ile ödüllendirilmesi (1930)_ Çok çocuklu ailelere vergi muafiyetinin getirilmesi (1931)_ Nüfus artışını istenilen seviyeye çıkartmak, anne ve bebek ölüm oranlarını düşürmek için alınmasıgerekli önlemleri araştırmak üzere nüfus komisyonunun kurulması (1932)_ Göçleri teşvik etmek amacıyla göçmenlere gümrük muafiyeti getirilmesi (1934)Yurt dışından gelen göçmenlerin_ Ülke geneline dağıtımı ve yerleştirilmesi_ Ekonomik ilgi alanlarına göre, çok düşük faizli ve uzun dönemli krediler verilmesi_ Çok çocuklu ailelere hazineye ait topraklardan tarla bağışlanması (1936)_ Evlenme yaşının erkekler için 17, kadınlar için 15’e indirilmesi (1938)_ Düşük ve gebeliği önleyici ilaç ve araçların satılması, kullanılması ve bu konuda eğitim ve propaganda yapılmasının yasaklanması

1970’LER ve Kimlik Numarası ve Elektronik ortama aktarma tartışmaları

2000 yılları 5490 Nüfus Hizmetleri Kanunu (2006) 5901 Türk Vatandaşlığı Kanunu (2009)

E- dönüşümün amiral gemisi olmak T. C. Kimlik Numarası, KPS AKS … DİĞERLERİ…

Cumhuriyet Dönemi