N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 1

Suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutip nutarneqarneranissaa pillugu oqaloqatigiinneq

NAP-NYT BRUXELLES

B r u x e l l e s - i m iK a l a a l l i t N u n a a t a

S i n n i i s o q a r f i a

State of the Union“Ilinniarneq annertunerusumik aningaasaliiffigiuk” – taama oqarpoq Barroso State of the Union-mi 11. september oqalugiarnermini.

Side 4

Arctic Futures Symposium 2013International Polar Foundation ukiumoortumik Bruxellesmi oktobarimi ataatsimeersuarpoq. Ukioq manna qulequtarineqarluni “A holistic approach to a sustainable Arctic”.Side 5 - 7

OLT ForumAtuaruk piffissami aggersumik OLT-mi ministerit ataatsimiinnissaat aamma EU-OLT-mi naapeqatigiinnissaq, taakkua pisussaapput Bruxelles-mi decembarip appaanniit tallimaannut. Side 8

PWP3Kalaallit Nunaat siulittaasoralugu avatangiisit aamma silaannaap allanngorneri pillugit suleqatigiissitami Mira tikilluaqqusivoq.

Side 9

Atuaruk qupp. 3-mi

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 2

TikilluaritSuleqatigiit nutaat ukiaq pissanganartoq allartippaat

Ersarissumik malugineqarsinnaavoq Kalaallit Nunaannut soqutiginninneq sukkasooru-jussuarmik annertusiartortoq. Tamanna naalakkersuisoqarfinni tamani malugineqar-sinnaavoq, oqartariaqarpungali tamanna annertunerusumik malugineqarsinnaammat maani Bruxelles-mi.

Bruxelles-mi allaffeqarfitsinni inuit sisamaavugut, soqutiginninnermik taamaattumik ullut tamaasa malugisaqartarluta. Tassalu taanna suliaraarput. Ilagut marluk nutaajupput. Mira Kleist ambassademi allattaavoq nutaaq, uangalu nammineq ilinniarninnut atatillugu suliffimmik misiliisuuvunga. Kalaallit Nunaannut soqutiginninneq taanna Suleqatigiit ”nutaat” uagut suliarissallugu piareersimavugut, taamaaliussaagullu ukiami pissanganarluinnartumi.

Ukiaq tassaavoq EU-p aamma Kalaallit Nunaata akornanni suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutissap nutaap isumaqatiginninniutigineqarnerata aallartereerfigisaa, tassani Kalaallit Nunaata kissaatigalugu ilinniartitaanerup iluata suli sammineqarnissaa.

OLT-mi decembarimi naapinnissaq piareersarparput, tassani nunani OLT-mut ilaasuni politikkerit qaffasissumik inissisimasut katersuuttussallutik.

EU qanittumik suleqatigaarput pilersaarutip eqqortumik ingerlanneqarnissaa tassuuna isumagiumallutigu.

Ataatsimeersuarnerni, misilittakkanik tunniussueqatigiinnissaq siunertaralugu ataatsimiinerni il.il. Kalaallit Nunaannut tunngassuteqartunut peqataasarpugut.

Nuumminngaaniit suliffimmik misiliisutut Bruxelles’i nutaajulluinnartutut silarsuaavoq. Sukkulluunniit ingerlagaluaraanni illoqarfik polikkimik qanganisarsiornermillu malussarniarnartuuvoq. Maani aalajangikkat uagutsinnut tamanut tunngassuteqarput. Naalagaaffinnut EU-mut ilaasortaannaanngitsunut, kisiannili aamma uagutsinnut EU-mut attuumassuteqartunut. Taamaattumik ukiaq mannarpiaq maaniilluni pissanganar-luinnartuuvoq. Atuarfimmi issiaannarfimmiit Bruxelles-mi arpalukkaalerneq annertuumik allanngortitsisuuvoq. Kisiannili peqqinnartumik allanngortitsineruvoq. Oqaatsit atorneqartut nutaajulluinnarput. Franskisuinnaanngitsoq, kisiannili aamma suliffimmi oqaatsit atorneqartut. Naalisaanerit uani, taaguutit uani. Tamakkua saniatigut aamma eqqaamasassaapput inuit naapitat tamarmik aqqi kiinaalu.

Suliffimmik misiliinera aallartsimmalli nal. akunneranut 120-nik sukkaassuseqarluta sulivugut. Nassuerutigiumasinnaaluarpara angummanniarneq ajornakusoorsinnaasarmat, tassami tupigutsattarama takugaangakku ullut tamaasa ullorsiutitta qanoq ulikkaarsimatigisarneri. Tamannarpiaavorlumi suliffimmik misiliinerup siunertaa. Atuagarsornikkut ilikkakkat suliffimmi atorsinnaanngortinnerat. Nalunanngilluinnarpoq suliffimmi misiliinerup atuarfimmiik suliffimmut ikaarsaariarneq oqinninngortissagaa. Malugalugu Kalaallit Nunaata suli pitsaanerulersinneqarnissaa suleqataaffigalugu, uannut ilinniartumut immikkut pissarsiaavoq peqataaffigalugu suleqataaffigalugulu nuannersoq.

NAP-NYT’ip uuma periarfississavaatit ukiap matuma ingerlanerani sulinerinitsinnik takunninnissannut aamma EU-mit nutaarsiassanik tunissallutit. Lars Vesterbirk-imut, aallartitaqarfiup oqaluttuassartaanik tunniussaqarsimasumut, qujanarujussuaq.

Atuarluarisi.

Karsten

NAP-NYT

Karsten, Mira, Lida, Anne-Marie-lu

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 3

NAP-NYTSULEQATIGIINNISSAMIK ISUMAQATIGIISSUT: Nutarterinissap tungaanut oqaloqatigiinnerit allartinneqarput

Bruxelles-mi aallartitaqarfimmi Kalaallit Nunaata EU-llu akornanni suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutissap suliarineqarnerani ataatsimiinnerit siulliit ingerlanneqarput.

Piviusut

2007-mili immikkoortortaq sammisaqarfiusoq tassaavoq ilinniartitaanerup ilua.

Isumaqatigiissutikkut Kalaallit Nunaat ukiumut tapiissuteqarfigineqar-tarpoq € 25 miss.

Isumaqatigiissutikkut Kalaallit Nunaat piffissami isumaqatigiissuteqar-nerup iluani aalajangersimasunik angusaqarnissanik pisussaaffilerneqarpoq.

Suleqatiginiissamik isumaqatigiissutaasus-saq atuuffeqassaaq piffissami 2014-mit 2020-mut.

Kalaallit Nunaata aamma EU-p akornanni suleqatigiinnissamik isumaqatigiissut maannakkut atuuttoq atorunnaangajalerpoq taamaattumillu Kalaallit Nunaata isumaqatigiissutissamut nutaamut Prograamiliassatut uppernarsaatissap suliarineqarnissaanut oqaloqatigiinnerit nutaat aallartippai, isumaqatigiissut nutaaq atuuffeqassaaq 2014-mit 2020-mut. Kalaallit Nunaata kissaatigaa suleqatigiinnissamut isumaqatigiissutip nutaap ilinniartitaaneq suli sammisarissagaa.

Pingasunngornermi 14. September Kalaallit Nunaannit aamma OCT Task Force-mit aallartitat tikilluaqquvai. Kalaallit Nunaannit peqataapput Ilinniartitaanermut, Ilageeqarnermut, Kultureqarnermut aamma Naligiissitaannermut Naalakkersuisoqarfimmi pisortaq Mikael Kristensen aamma allaffimmi pisortaq Anders Fonnesbech-Wullf kiisalu Aningaasaqarnermut aamma Nunamut Namminermut Naalakkersuisoqarfimmi siunnersortaaneq, Peter Beck. Bruxelles-mi aallartitaqarfimmit peqataapput Lida, Mira aamma Karsten.

Kalaallit aallartitaasa ilinniartitaanerup sammineqarnissaanut kalaallit kissaataata tunngavii saqqummiuppaat. Naalakkersuisoqarfimmi pisortap Mikael Kristensen-ip ilisimatitsissutigaa, piffissami 2005-mit 2012-mut ilinniagaqartut amerlanerusimasut, tamatumalu kingunerisimavaa ilinniakkamik sammisaqartut amerlanerusimanerat, ilinniakkamik naammassinninnerit amerlanerusut kiisalu ilinniakkaminnik unitsitsiinnartut amerlanerusut. Peqatigisaanik Mikael Kristensen-ip nittarsaappaa prograammi Greenland Education Programme II, tassani pineqarluni atualernissaq sioqqullugu atuartitaanerup meeqqallu atuarfianni atuartitaanerup nukittorsarneqarnissaat, avinngarusimasuniittunik ilinniartitseriaatsip atorneqarnera, ilinniakkamik unitsitsiinnartarnerup annikillisarneqarnissaa, ilinniartitaanerup iluani nikerarsinnaanerit aammalu inuusuttut ilinniartitaanermi peqataanngitsut pissarsiarineqarnissaat.

Oqaloqatigiinnerit aappassaaneerneqarnerat ingerlanneqarpoq Nuummi 23. aamma 24. oktober. Tassani naalakkersuisoqarfiit assigiinngitsut Programmiliassatut uppernarsatissap iluani sooq ilinniartitaanerup suli sammineqarnissaanik piumasaqaammut tunngavilersuutitik.

Oqaloqatigiinnerit pingajussaaneerneqarnerat ingerlatsissangatinneqarpoq Bruxelles-imi decembarimi.

Jose Valente aamma Lida’p imaqarniliaq atuartsinnagu misissorpaat.

Saamiatungaaniit: Anders Fonnesbech-Wullf, Mikael Kristensen, Peter Beck aamma Mira

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 4

NAP-NYTBARROSO: ”Ilinniartitaaneq annertunerusumik aningaasaliiffigineqarli”

EU kommission-ip siulittaasua, José Manuel Barroso, ukiumoortumik oqalugiarnermini oqalugiaatigaa europamioqatigiit 11. september inissisimaffiat. Tamatumani Barroso-p kaammattuutigaa ilinniartitaanermut annertunerusumik aningaasaliissuteqarnissaq.

Ukiup tulliani EU tamarmi Euro-Parlament-imut qinersinermi qinersiartussaaq, taamaattumillu kommission-ip siulittaasuat ’State of the Union’-mi naggataarutaagallartumik oqalugiarpoq. Ukiuni kingullerni tallimani Barroso-mut suliassani pingaarnersaasimavoq EU’p aningaasarnerup ajornartorsiorfiunerani aniguiniarnissaa. Ajornartorsiorneq, Barroso-p isumaa malillugu, EU-mik pilersitaanngitsoq.

- ”Europa’p ajornartorsiorneq manna tunngaviligarinngilaa. Tamanna pissuteqarpoq naalagaaffinni naalakkersuisut pisortat aningaasaataannik paarsinerlunnerannik aamma aningaasarsiornikkut tuniniaanerni akisussaassuseqanngitsumik pissusilersornikkut.”

Barroso’p aamma oqaatigissallugu pingaartippaa nunat ilaasortat siuariartoraluartut ajornartorsiorneq suli qaangiutinngimmat. Aamma peqatigisaanik pingaartippaa annertunerusumik ataqatigiinnissaq aammalu siuariartornissap suliffissallu pilersinnissaat ataatsimut kissaatigalugu nutarterisoqartariaqartoq. Taamaattumik inassuteqaatigaa naalagaaffiit soqutigisaat aammalu uungaannaq isigaluni soqutigisat, Europa nukittorsarumallugu aammalu siunissaq qulakkeerumallugu atugarissaarnerlu annertusineqaqqullugu, illuartinneqarnissaat.

- ”Nunarsuarmi maani nunarsuarmi aningaasarsiornikkut nunarsuarmi politikkip teknikkip tungaanut allanngoriartorfiusumi isumaqarpunga, uagut Europamiutut ataatsimoorfitsinni, (Den Europæiske Union, red.) taamaallaat ataatsimoornitsigut inuttagut piumasaannik tunisinnaagigut”.

Ilinniartitaaneq annertunerusumik aningaasaliiffigisiuk. EU nunarsuarmi aningaasarsiornermut naleqqussassappat aammalu aningaasatigut ajornartorsiorneq oqinnerusumik qaangerneqassappat, Barroso’p oqalugiarnermi innersuussutigaa, ”Horisont 2020”-p naammassineqarnissaa. ”Horisont 2020” tassaavoq EU’p aningaasarsiornermi atortussiaa, € 70 mia –nik aningaasatigut missingersuuteqarluni EU’p nutaaliornernut aamma ilinniartitaanernut aningaasalersuinikkut nunarsuaq tamakkerlugu unammillersinnaaneranik qulakkeerinnittussaq.

- ”Taamaattuminguna suli nutaaliorneq aamma annertunerusumik aningaasaliiffigissagipput. Aamma isumaqarpunga naammassisarpassuit, Europa-mi aamma Europa’p avataani, naammassineqarumaartut ilisimatuussutsikkut nutaanik ilinniarnertigut, teknikkikkut atukkatigut nutaatigut. Aamma takorusuppara, Europa silarsuarmioqagiit akornanni taannaassasoq suliniummi tassani siuttuusoq. Taamaattuminguna - uagut Inatsisartut amma Kommission’i – EU-mut aningaasatigut pilersaarusiorluta oqallinnitsinni Horisont 2020 pingaartikkipput. Taamaattumik EU’p aningaasatigut pilersaarusiai atorpagut piginnaasat aamma ilinniartitaanerup aningaasalersorneqarnerinut.”

Barroso’p ilinniartitaanerup iluani annertunerusumik aningaasalersuinissamik kajumissaaruteqarnerminut peqatigitillugu erseqqissarpaa, naak ukiup tulliani Europa-Parlamentimut qinersinissaq suliassani initugaluaqisoq, taamaattoq suliat ingerlanneqartut, suli ingerlanneqarnissaat puiorneqassanngitsoq. Ilaatigut kajumissaarutigaa 2020’p tungaanut programmit naammassillugit isumaqatigiinniutigineqassasut.

- ”Qulakkeerniartigu programmit 1. Januar 2014-mi aallartinneqarnissaat.”

José Manuel Barroso

Inuuvoq Lissabon, Portugal-imi, ulloq 23 marts 1956.

Cand. jur., university of Lisbon aamma MSc i Økonomi Social Sciences-ilu, University of Geneva.

2002 - 2004 Primeminister - Portugal

2004 - Europa-kommissionimi siulittaasoq

@BarrosoEU

Asseq: ec.europa.eu

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 5

NAP-NYT

ATAATSIMEERSUARNEQ: Arctic Futures Symposium

Ulluni 16. aamma 17. oktober Arctic Futures Symposium –ip ataatsimeersuartitsineranut, Bruxelles-imi pisumut, International Polar Foundation-ip matuni ammarpai. Peqataasut aatsaat taamak amerlatigipput.

Ambassadørit, politikerit, ilisimatusartut, NGO’erit aamma atorfilittat ataatsimut katillutik 220-it sinneqartut ulluni marlunni ataatsimeersuarlutik “Arctic Futures Symposium 2013 - a holistic approach to a sustainableArctic”, Bruxelles-imi katersuupput. Ulluni marlunni ataatsimeersuarneq aallartittarpoq ullaakkut nal. 09.00 nal. 18.00-llu miss. tungaanut ingerlasarluni. Tamanna saqqummiussarpassuarnik pissangartunik saqqummiussinissamut periarfissaqalersitsivoq, taakkua ilagaat qanittukkut nersornaaserneqartoq geologiske professor Minik Rosing.

Sikuiuitsoq avaannarleq nunarsuarmut tamarmut tunngassuteqarpoq. Belgip nunanut allanut ministeriata Didier Reynders’p ataatsimeersuarneq ammarpaa, taassuna oqaluttuaralugu sikuiuitsumut avannarlermut sanilliullugu EU’p sunniuteqarnera. Nunanut allanut ministeri ilaatigut oqarpoq siuiuitsup avannarliup siniunnissaanut kikkut tamarmik akisussaaffeqartut.

-“Politicians must rememberthatour actions todayaffectourrecentlybornchildrenwhentheyare 75 years old”.

Nunanut allanut ministerip annertuumik pingaartippaa, annertuumik aalisarnermut aamma nutaaliornermut ikaarsaariarnermut sanilliullugu EU sikuiuitsumut avannarlermi pingaarutilimmik inissisimasoq. Taassuma

saniatigut aamma ministeri isumaqarpoq EU Issittumi Siunnersuisooqatigiinnut pingaarutilimmik suleqataasussaasoq.

Europa-parlament-imi præsidentip tulliata, Isabelle Durant-ip, illersorpaa Sikuiuitsumi avannarlermi EU’p sunniuteqarnissaata pingaaruteqarnera, aammalu aatsitassarsiornermi piaasoqalerpat EU aalajangersinnaassuseqartoq takorusullugu.

-”The decisions of the Arctic must beinfluenced by everyone”, Durant oqarpoq.

Statoil: “Sikuiuitsumi avannarlermi uuliasiorluni qillerinerit isumannaatsuusut”Statoil-imi uuliasiorluni misissuinerni præsidentip tulliata siulliup Gro GunleiksrudHaatvedt –p oqaluttuaraa, Statoil sikuiuitsumi avannarlermi misissuisarsimasoq ukiuni 35-ini. Statoil-ip qularinngilaa Sikuiuitsoq avannarleq

tassaajumaartoq siunissami salliulluni nukissiutinik tunioraasoq, tassami isumaqartoqarmat nunarsuarmi uuliaqarfiit 20%-inik amerlanerusut Sikuiuitsumi avannarlermiittut suli attorneqarsimanngitsut.

Piviusut

Katillugit 43-it oqalugiarput. Taakkua ilagaat- Europa-parlamentimi præsidentip tullia-Belgiap nunanut allanut ministeria -Sikuiuitsumi avannarlermi ambassadørit-­‐  Borgmesterit - Ilisimatusartut

Belgiap nunanut allanut ministeria, Didier Reynders

Ataatsimiinnersuaq pillugu ilisimasaqarnerorusukkuit quppernerit tulliuttut atuakkit...

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 6

NAP-NYTATAATSIMEERSUARNEQ: Arctic Futures SymposiumHaatvedt’p qularnaatsumik oqaatigaa, Sikuiuitsumi avannarlermi uuliasiorluni qillerinerit isumannaatsuusut, tassami suliffeqarfissuit uuliasiortut arlaannaataluunniit uuliamik ajunaarnersuaqarnissaa navialissutigerusunngimmassuk. Haatvedt-p ilisimatitsissutigaa selskabit uuliasiortut uuliamik qalluinertik aallartikkumaraat teknikkip atorneqartup pissutsinut naleqqusarsima- nera aatsaat qulakkeerneqarpat.

-”We have a highresponsibility to have the highest standards”, taama oqarpoq Haatvedt nangillunilu “Statoil is aiming to position in West-Greenland, but only as long as the technology is ok”.Haatvedt-p aamma oqaluttuaraa Sikuiuitsumi avannarlermi uuliamik qalluineq takisoorsuarmut arpannertut (marathon) ittuusoq, inernerit pisserarluni anguneqarsinnaanatik.

Statoil –mi præsidentip tulliata Anders Marvik-ip erseqqissarpaa, nunarsuarmi avatangiisit tungaasigut anguniagaqartoqarlunilu teknologi-mik qorsuunerusumik atuiniartoqaraluarpat, suli uuliamik pisiniarneq annertusiartuinnartussaavoq.

Minik Rosing-ip aatsitassat oqaluttuarai minera

Kalaallit Nunaanni aatsitassat pillugit saqqummiussinermini Minik Rosing ersaattaateru-jussuarneqarpoq. Minik Rosing-ip ilaatigut oqaluttuaraa, GEUS Kalaallit Nunaata sermeqannginnersaani aatsitassat sumiinneri peqqissaartumik nalunaarusiorsimagai takussutissartalimmik. Sumiiffiit angissutsimikkut Tysklandimik aamma Morge-mik anginerusut. Minik Rosing-ip oqaluttuarisinnaavaa nunap sananeqaatai qaqutigoortut qaqutigoortuunngitsut, kisiannili ataatsimut isigalugu Kina taakkunannga piiaasinnaatitaanermut kisermaassisussaatitaasoq. Tuniniaasarfiit tamakkua apersuutigippatigit, aamma Kalaallit Nunaat apersuutigineqartunik aatsitassaateqarpat, Minik Rosing-ip qularinngilaa Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiornerup annertusinissaa.

Pissutsinut aalisartut naleqqussarumaarput Julian Vangen, Råfisklagimi, Norge-mi aalisartut kattuffisuisa annersaanni, aalisartunit 100%-mik pigineqartumi, aalisarnermik misissueqqissaartartuuvoq. Aalisakkanik pisisartut akiligassarsisinnissaat Råfisklag-ip akuersaagaraa aalisartut eqqortumik akissarsinissaat qulakkeerniarlugu. Vange-ip ilaatigut oqaluttuaraa, EU-p Norgemi aalisartut akiligassaqarfigigai €85 millioner-nik, taamaattumik Norgemi aalisakkanik tunisassiat 95%’i nunanut allanut tunineqartarput, taakkunanngaanit EU-mut 60%.

Silaannaap allanngoriatorneranut tunngatillugu Vangen oqaluttuarpoq, aalisartut malugisimagaat imavinni kissassutsip qullariartornera, tamatumalu kingunerigaa aalisakkat angalajualersimanerat. Aalisakkat angalajuarnerata kingunerissavaa aalisakkat nutaat takkuttalernerat, tamatumalu aamma pisariartilissavaa nutaanik tunisassiorfissualiorneq. Vangen-lli qulakkeerlugu oqaatigisinnaavaa, siunissami aalisarneq nalorninartoqaraluarpat imaluunniit ”pisamaffiugaluarpat”, Norge-mi aalisartut allannguutit akuerissagaat naleqqussarfigalugillu.

Minik Rosing Kalalallit Nunaanni aatsitassat pillugit oqaluttuarisaanermik kingumut qiviartitsisoq.

Julian Vangen: “We will adapt” Ataatsimiinnersuaq pillugu ilisimasaqarnerorusukkuit quppernerit tulliuttut atuakkit...

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 7

NAP-NYTATAATSIMEERSUARNEQ: Arctic Futures Symposium

Sikuiuitsumi avannarlermi angallaviit salliulerumaarput. Kathrin Keil, the ArcticInstitute-meersup Sikuiuitsumi avannarlermi angallannerup aningaasatigut sunniutissai saqqummiuppai. Keil oqaluttuarpoq, Avannaata-kangiani aqqut Avannaata-kitaanut sanilliullugu ingerlavissaqqinnerugunartoq, sikukinnerunera aammalu suliffissuaqarnerunera pissutigalugit. Aqqutit marluullutik piukkunnaatigineruvaat, Asiamut aqqutaa Suez- aamma Panamap-ikerasaqqunnerannut sanilliullugit annertuumik naannerulissammat. Kisiannili Keil isumaqarpoq, taakkua aqqutit ersarissumik salliutinneqartassasut, tassami Sikuiuitsup avannarliup nalorninartoqarnera annertuvallaarmat. Keil oqaluttuarpoq, nalorninartorsiorneq isumaqartoq angallannermut pilersaarutinik allanngortitsinermik aammalu angallannermut pilersaarutinik allanngortitsineq tassaavoq umiarsuaatileqatigiit piumasaat kingullerpaaq. Taamaattumik Keil isumaqarpoq sikuiuitsumi avannarlermi angallaffiit ukiuni aggersuni amerlasuuni annikitsuinnaajumaartut.

Polarkode ilimagineqarpoq 2014-mi piariissasoq. Siunissami Sikuiuitsumi avannalermi angallannermut attuumassuteqartoq pisarialik tassaavoq IMO’p Polarkodea. IMO, tassaasoq umiartornermi kattuffissuaq, 2009-mili naalagaaffinnut soqutigisaqaqatigiinnullu attuumassuteqartunut Sikuiuitsumi avannalermi umiartornerup qanoq iliorluni nakkutigineqarnissaa pillugu sakkortuunik isumaqatigiinniartarpoq. Sandra Rita Allnutt, IMO-meersoq oqaluttuarpoq, Polarkode marlunngorlugu avinneqarsimasiq, Avinnera siulleq, isumannaallisaanermik tunngasoq, aamma aappaa avatangiisinut tunngasoq. Polarkose inaarutaasumik naammassissangatinneqarpoq 2014-p naalernerani.

Qupperup tulliani ataatsimiinnersuarmiit assit takukkit...

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 8

NAP-NYTAssit: Arctic Futures Symposium

Sikuiuitsumi avannarlermi ambassadør’i Erik Lorenzen aamma Mira

Saamerliuvoq Borgmester Reggie Joule Alaskami NorthwestArcticBorough -meersoq

HendyBallot, Alaskameersup eqqaasitsissutigaa, imarsuaq nerisassaasivittut siunissami Sikuiuitsumi avannalermi tunisassiornermit sunnerneqarumaartoq.

Nillertunik nerineq oqalliffiuvoq

Inersuaq inunnik ulikkaartoq Minik Rosingip saqqummiineranik tusarnaarpoq.

Lida ilagalugu Liisa Holmberg (saamerleq) aamma Outi Maria Paadar (talerpilleq)

Helena Omma, Vice-chair, World Reindeer Herders Association © IPF

Sikuiuitsumi avannarlermi ambassadør’i Erik Lorenzen

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 9

NAP-NYT

UPCOMING EVENT: OLT-mi ministerit aamma EU-OLT-mi naapeqatigiittartut ataatsimiinneratQaammatit aggersut nunanut OLT-mut ilaasortanut pisussarpassuaqartitsissapput.

OCTA tullianik ministerinut ataatsimeersuartitsissaaq Bruxelles-imi, Belgien, 4. December 2013-imi. Ministerinut ataatsimmeersuartitsineq aaqqissuunneqassaaq Saint Pierre and Miquelon-mut, OCTA-mi siulittaasuutitaqartitsisutut. Premierminister Stéphane Artano, Saint Pierre and Miquelon-meersoq, OCTA-mi siulittaasuuvoq. Ataatsimeersuarnermi pingaartinneqassaaq nutaaliornerup tamat akimorlugit isiginiarneqarnissaa. Sammisaq taanna siorna Ilulissani ministerit ataatsimeersuarnerannut malitsigitinneqarpoq, taamani sammineqarmat qorsummik ineriartortitsineq.

Programmi imartooq utaqqivoq. Ministerit ataatsimeersuarnissaat sioqqullugu Europa-Kommission-ip, OLT-mut ilaasut aammalu naalagaaffiit taakkununnga assingusut 10 EDF-mut ilaasortat akornanni ataatsimiinnerit pingasoqiusaasut ingerlanneqarput. Ministerit ataatsimeersuareerpata EU-OLT-mi katersuuttartut naapikkumaarput, naapeqatigiinneq pissaaq 5. aamma 6. december. Taakkua saniatigut TerritotialAuthorising Officer (TAO) Training Workshop 11 EDF pillugu Europa-Kommissionimi ingerlanneqassaaq 9. aamma 10 december. Tassunga siunertaavoq OLT-mi aamma EU-mi politikkikkut oqallittarnerup aamma suleqatigiinnerup annertusarneqarnissaa aammalu EU-p aningaasaataasa nakkutigineqarnerat pitsaanerulersikkumallugu naalagaaffiit OLT-mut ilaasortat allaffissornikkut aamma teknikkikkut pisinnaasaasa annertusarneqarnissaat aammalu naalagaaffiit OLT-mut ilaasortat akornanni suleqatigiinnerup annertusarneqarnissaa siunertaralugu ataqatigiissitsinerup attaveqaqatigiinnerullu pitsanngorsarneqarnissaat.

Pisussat tamakkua soqutigisaqaqatigiit assigiinngitsut, Europami OLT-ip sinniisai, Europa-Kommissioni, MEP’rit aammalu nutaaliornerup iluani immikkut ilisimasallit ataatsimut katersuutitsissavaat. Ineriartortitsinermut EU-mi kommissærip Andris Piebalgs-ip, EU-OLT-mi naapeqatigiinnissami 5. december peqataanissaa ilimagineqarpoq.

Board of ChairmenOCTA’p siunissami aaqqissuunneqarnissaata aalajangiiffigineqarnissanut pingaarutilik tassaavoq Board of Chairmen-ip pilersinneqarnissaanik siunnersuut. Taamaattoqassappat Board of Chairmen inuttaqassaaq QCTA’p siulittaasorisimasaanik, maannakkut siulittaasuanit aammalu siulittaasunngortussamik, aammaluy OCTA’p præsidentianik. Board of Chairmen’ip qulakkiissavaa OCTA’p sammisaqarfimmini ataavartumik suliaqarnissaa aammalu politikkikkut annertunerusumik ersarissinissaa.

Ministerit ataatsimeersuarnerat ingerlanneqassaaq Bruxelles-imi "Plaza Hotel"-mi. hjemmeside www octassociationorg.

Stéphane Artano fra Saint Pierre and Miquelon-meersoq aamma Pierre Berthelot OCTA bureauet-meersoq.

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 10

NAP-NYTPWP3: Avatangiisinut aamma silaanaap allanngoriartorneranut suleqatigiissitap ataatsimiinneraUkiup  aappaata  affaani  siullermeersumik  PWP3-­‐  suleqatigiissitaq  ataatsimiippoq.  

Avatangiisinut aamma silaannaap allanngoriartorneranut suleqatigiissitap 25. Septemberimi ataatsimiinnerannut Kalaallit Nunaata siulittaasooqataanerani Mirap EU-kommissionimit, naalagaaffinnit EU-mut ilaasortanit uunga tunngassuteqartunit ataatsimeeqataasut aammalu nunat OLT-mut ilaasortat tikilluaqquvai.

CO2-mik aniatitsinerup annikillisarneqarneraJuergen Lefevre, DG CLIMA-meersup EU’p 2015-mit 2020-mut silaannaq pillugu nunarsuarmiunut isumaqatigiissutaa ilisimatitsissutigaa, tassani nassuiaatigineqarluni silaannaap allanngornerata suleriutigineqarnissaanut pilersaarutit suliarineqarnissaat. 2020-p tungaanut anguniagaavoq CO2-p aniasup annikillisinneqarnissaa annertussutsip 1990-p ataaniilersillugu. Juergen Lefevre’p ilanngullugu kaammattuutigaa nunat OLT-mut opeqataasut silaannarmut politikkissanik suliaqassasut, COP21-mi ingerlanneqartussami Paris-imi 2015-mi, saqqummiunneqarsinnaasunik.

Abbi Christopher, British Virgin Islands (BVI)-meersup BVI’p CO2-mik aniatitsinerup annikillisarneqarnissaanut suliniutai saqqummiuppai. Abbi Christopher oqaluttuarpoq, BVI-p silaannaap allanngoriartorneri ineriartortitseqqinnissamik apeqqutitut isigigai, taamaattumillu BVI’p qitiusumik allaffeqarfiani immikkoortuni tamani silaannarmut tunngatillugu anguniagassat aalajangersarneqarsimallutik. Abbi Christopher-p aamma ilisimatitsissutigaa, BVI pilersitsisimasoq CO2-neutral udviklingsfond-imik, tassunga namminersorlutik ingerlatsisut tapiissuteqartarlutik. Assersuutigalugu hotel’I takoqqusaarutinik atuerusuppat, taava fond-imut hotel’i tapiissuteqassaaq.

Avatangiisinut ilisarnaatitGeorgia Galati, DG DEVCO-meersup, ilisimatitsissutigaa nunanut OLT-mi peqataasunut avatangiisinutilisarnaasiornerup killiffia. Ilisarnaatit siunertaraat piviusunik innersuussiortoqarnissaa, tassani 11 EDF-p pilersaarusiorneqarnera tunngaviussalluni. Ilisarnaatit aamma OLT-mut atortuussapput pingaarutillit. Inaarutaasumik nalunaarusiaq siunnersortinit tunniunneqassaaq 22. Oktoberimiit sap., akunnerisa marluk iluanni.

Naalagaaffinnit immikkut ilisimasallit peqataasut ikittunnguupput Naak kingullermik PWP3-mi ukiup aappaata affaa miss. kingullermik ataatsimiittoqaraluartoq, taamaattoq nunanit OLT-mi peqataasunit avatangiisinit immikkut ilisimasallit marluinnaat ataatsimiigiarput. Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussanit peqtaavoq Andreas Lysholt Mathiasen, Ineqarnermut, Pinngortitamut aamma Avatangiisinut Naalakkersuisoqarfimmeersoq.

Andreas Lysholt Mathiassen aamma OCTA præsident Chloé Calovignac

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 11

NAP-NYT

Ataatsimeersuarneq: Arctic Dialogue’Arctic Indigenous Peoples Dialogue’ Europa Parlamentimi ingerlanneqarpoq tallimanngor-nermi 18 oktober.Ataatsimeersuarneq ingerlanneqarpoq Europa-Kommissionip qaaqqusissutaa tunngavigalugu. Nunap inoqqaavi sinnerlugit peqataapput: Sámi Education Institute, Sámi sinniisai, Parliament of Finland, Association of World Reindeer Herders, Russian Association of Indigenous Peoples of the North (RAIPON), Yasavey Association of Nenets People, ArcticCouncilIndigenous Peoples’ Allattoqarfiat aamma Inuit CircumpolarCouncil - Greenland aammaInuit CircumpolarCouncil - Canada. Taakkua saniatigut aamma peqataapput Kommissionimi generaldirektoratinit arlalinniit aallartitat aammalu naalagaaffiit ilaasortat nunap inoqqaavinik inullit sinniisaat.

Imarsiornermut aamma aalisarnermut EU-kommissæri Maria Damanaki, ataatsimeersuarnerup ammarnersiorneqarnerani oqalugiartuuvoq, tassani erseqqissarlugu nunap inoqqaavisa aamma EU-p akornanni oqallinnissap pilersinneqarnissaata pingaaruteqarnera, tassami Sikuiuitsumi Avannarlermi ineriartoqqinnerup illuatungeriit tamaasa sunnermagit. Ataatsimeersuarnerup ingerlanerani Kommissionip nunap inoqqaavinut pilersaarusiat assigiinngitsut saqqummiuppai.

Nunap inoqqaavisa sinniisaat matumuuna periarfissinneqarput pilersaarutit pillugit apeqquteqarnissaminnut aammalu siunissami pilersaarusiassatut aamma programmissatut kissaatigisatik oqaatigalugit. Naggataarutaasumik isumaqatigiissutigineqarpoq ukiumoortumik ataatsimeeqatigiittarnerni oqaloqatigiittarnerit aallartinneqassasut, pilesaarusiat piviusut programmillu oqaluuserineqartarnerisa saniatigut.

.......................................................................................................................................................................................................................

Lida aamma Parnuuna Egede maani ICC-meersut ilaatigut ilagalugu Fiskerikommissær Maria Damanaki.

OAD: KilliffikOLT-mi ataatsimooqatigiinnissamut atortussaq nutaaq, maannakkut ataatsimooqatigiinnissamut atortorisamut 2007-mit 2013-mut atuuttumut taarsiisussaq, nunat EU-mut ilaasortat akornanni isumaqatigiinniutigalugu naammassineqarpoq 8. Oktober 2013-mi aammalu ilimagineqarluni EU-mi siunnersuisooqatigiit ataatsimiinneranni pisussami novemberip naalernerani 2013. OLT-mi ataatsimooqatigiinnissamut atortussaq nutaaq atuutilerumaarpoq 1. januar 2014-mi.

OLT-mi ataatsimooqatigiinnissamut atortussap siunertaraa, OLT-mut peqataasut aamma EU-p akornanni aningaasarsiornikkut aamma isumaginninnikkut qanittumik ataqatigiinnissap pilersinneqarnissaa. OLT-mi ataatsimooqatiginnissamut atortussaq saqqummiunneqassaaq kommissær Andris Piebalgs-mit nalitsigisaanillu EU-OLT-ip ukiumoortumik naapeqatigiinneranni 5. – 6. december 2013-mi oqallisigineqassalluni.

Assimi talerperliusoq takuneqarsinnaavoq Anne Dorothea Aubry EU-mi danskit aallartitaqarfianneersoq. Danskit EU-mut ilaasortaanerat sinnerlugu OAD-ngortussaq pillugu oqallinnermi peqataavoq.

Anna Dorothea Aubry

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 12

Ulluni 17. – 19. september Lida aamma Mira OLT-mit allartitat arlallit ataatsimeeqa-tigisaqattaarpaat.

Europa-mi OLT’p sinniisui amerlanerpaat naalagaaffinni namminneq ilaasortaafimminni aallartitaqarfeqarput taamaattumillu ataatsimiinerit Paris-imi aamma London-imiaallartitaqarfinni ingerlanneqarput. Ataatsimiinnermi kalaaleq ambassade-mi allattoq nutaaq, Nira Kleist, ilisaritinneqarpoq. Taassuma saniatigut aamma samisassat OCTA-p maannakkut tulleriiaarineranut sunniuteqartut eqqartorneqarput, ilanngullugu PWP3-mi ataatsimiinnissamik siunnersuut. Kalaallit N u n a a t O C TA - p a t a a n i P W P 3 - m i s u l e q a t i g i i s s i t a m i siulittaasooqataavoq, taassuma suliarai avatangiisit aamma silaannaap allanngoriartorneri.

Ulluni taakkunani marlunni London-imi aamma Paris-imi aallartitaqarfiit ilasseqatigiinnermut qaaqqusisarput. OLT’p sinniisaanni pulaarnerit kingornatigullu aallartitaqarfinni ilasseqatigiittarnerit ingerlanneqarput piffissami iluaqutissarsiffiusumi, PWP3-p ingerlanneqarnissaa sioqqullugu, aammalu OLT’p ataani sammisassat Kalaallit Nunaannut tunngasut pingaaruteqartut oqallisigisaqataarnissaat sioqqullugu.

Mira-mut tunngatillugu OLT-mut ilaasortat ataasiakkat soqutigisaannik assigiinngitsunik annertuumik paasisaqarfiuvoq aamma kalaallit aallartitaqarfiannut OLT-mi siulersuisutut sullissinermi, pilersitsivoq tunngavissamik qajannaatsumik.

OCTA præsident Chloé Calvignac , New Caledoniameersoq ilagalugit Mira aamma Lida.

ATAATSIMIINNERIT: Paris aamma London

Lida ataatsimeeqatiginnittoq Gladys TuifuaTaputai Wallis-et-Futuna-mik.

Londonimi danskit aallartitaqarfianni ilasseqatiginninneq

Paris-imi ambassadør Anne Dorte Riggilsen-imi ilasseqatigiinneq.

NAP-NYT

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 13

NAP-NYT

EU-QINERSINEQ: Qinigassanngortitat pingaarnerit nassaarineqarput Europa-Parlamentimut qinersinissammi, pisussami maj 2014-mi, danskit qinigassanngortitassaat pingaarnerit maannakkut nassaarineqarput.

33-nik ukiulik Ellen Thrane Nørby, 2005-li Folketingimi ilaasortaasimasoq aammalu 2011-mi Venstre-ni politikkikkut oqaaseqartartuusoq nutaatut Venstre-ni qinigassanngortittut pingaarnersarilissavaat. ”Uummatikkut europamiuuvunga, kisiannili isumaqarpunga danskit amerlarnersaattut maannakkut misigisimallunga, tassalu nalaatsinerlunnerup nassatarisaanik europamiut pilersaarutaasa tungaannut nalornilersimasutut inissisimalersimagatta. Tamanna ajuusaarnartuuvoq, tassami europamiut pilersaarusiaat pinngitsoorsinnaannginnatsigu, kisiannili aamma pisariaqarpoq

aalajangernerpassuit, Bruxelles-imi susassaqanngitsut, nunani ataasiakkaani aalajangiffigisariaqaraluakkat, unitsinneqarnissaat. Killissarititat taakkua inisseeqataaffigerusuppakka”, taamatut Politikken-imut oqarpoq. Siusinnenrusukkut OL-mi badmintonimi gultinnattoq Poul-Erik Høyer aamma Venstre’t sinnerlugit qinigassanngortippoq.

Pingaarnertut qinigassanngortittut allat taaneqarsinnaapput Margrete Auken (SF), Morten Helveg Petersen (Radikale Venstre), Morten Messerschmidt (DF) aamma Bendt Bendtsen (Konservative Folkeparti). Enhedslistip qinersimavaa qinigassanngortitsissanani, tassami qinigassanngortissagaluarunik tamatuma kingunerissammagu EU-mut akerliusut Folkebevægelsen qinigassanngortitsisinnaajunnaarnerat.

Taamatut Poul-Erik Høyer eqqaamaneruvarput. Uani takuneqarsinnaavoq 1996-mi Atlantami OL-toqarnerani, tassani gultinnappoq.

Ellen Thrane Nørby, Venstremi politikkikkut oqaaseqartartoq aamma Europa-Parlamantimut qinigassanngortittoq pingaarneq nutaaq.

Europa-Parlamentimi inissat agguaanneqassapput.

EP pillugu piviusut

Ukiut tallimassaat tamaasa qinersisoqartarpoq.

Ilaasortat katillutik 736-put, taakkunanngaanniit Danmarki 13-nik ilaasortaatitaqarpoq, Tyskland amerlanerpaanik ilaasortaatitaqarluni 99-nik ilaasortaatitaqarluni.

Ilaasortat inissisimapput partiini arfineq marlunni.

Ataatsimiititaliat ataatsimiittarput Bruxelles-imi, kisiannili inatsisit oqaasertaat taasissutigineqartarlutik Strasbourg-imi.

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 14

SIULITTAASOQARFIK: Grækenland siulittaasunngussaaq1. januar 2014-mit 31. juni 2014-mut Grækenlandip EU-mi siulittaasuuneq tigummissavaa. Grækenland amerlanerpaanik isigineqartarpoq nunani atugartuunngorsarneqarsimasuni killerni naalungiaq aamma takisuumik annertuumillu oqaluttuassartaqarluni. Ukioq 500 kristus inunngornera sioqqullugu inuinnaat oqartussaaqataanerat tunngavigalugu aqutsineq

atorneqaqqaarpoq, taamaattumillu oqaatigineqartarluni taannaasoq inuinnaat oqartussaaqataanerata pinngorfia. Maannakkut ukiut 2500-t qaangiunneranni Grækenlandip akisussaaffigilerpaa EU’mi inuinnaat oqartussaaqataanerata ingerlatseqqinneqarnissaa. Grækenland’i ukiorpassuarni aningaasarsiornikkut ingerlanerliorsimavoq, taamaallaat EU-mit annaassiniutitigut naalagaaffik ikiorneqartarluni. Aningaasarsiornikkut ingerlanerliorneq Grækenlandimi politikkikkut inuunermut sunniuteqarsimavoq.

Naalakkersuisut atorunnaarnerat 2012-mi grækerit parlamentimut qinersinerata kingorna premierminister Antonis Samaras-ip ilisaritippai naalakkersuisut inuttaqartut konservative Nea Demokratia, socialdemokratiske PASOK aamma saamerliunianik DIMAR. Naalakkersuisooqatigiit taakkua ukioq ataaseq atapput, junimi DIMAR naalakkersuisooqataajunnaarput, pissutaalluni naalagaaffiup TV- aamma radiostationiata ERT-p matuneqarnera naalakkersuisooqatigiit partiit pingasuusut isumaqatigiinngissutigimmassuk. DIMAR-lli naalakkersuisut illersugariinnarpai, aammalu nutarteriniarnermik pisariaqartitsinermut, Grækenlandip aningaasarsiornikkut atugarliorneranik piaartumik qaangiiniartussanut, akuersaartuulluni.

Europa-Parlamentimut qinersinissaq pissutigalugu, Grækenlandip siulittaasuunerata nalaani pisussaq, ilimagineqarpoq siulittaasuuneq ulapaarfiussasoq. Peqatigisaanik aamma Grækenlandimi nammineq iluminni qinersisussaapput.

EU’S FORMANDSKABEU’S FORMANDSKABEU’S FORMANDSKAB

Grækenland januar - juni 2014

Italien juli - december 2014

Letland januar - juni 2015

Luxembourg juli - december 2015

Nederlandene januar - juni 2016

Slovakiet juli - december 2016

Malta januar - juni 2017

NAP-NYT

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 15

SAMMISAQ: Ullumikkut sulerippat?

NAP-NYT saqqummersup siuliani sammivagut siusinnerusukkut Kalaallit Nunaata aallartitaqarfiani suliffimmik misiliisut ullumikkut sulerinersut. Maannakkut NAP-NYT-mi saqqummersumi sammissavagut siusinnerusukkut Bruxelles-mi aallartitaqarfimi pisortaasimasut, Lars Vesterbirk aamma Finn Lynge sulerinersut.

Lars Vesterbirk

NAP-NYT-ip attavigisimavaa aallartitaqarfimmi pisortaq soraarneq Lars Vesterbirk. Lars Vesterbirk allaaserisimava allartitaqarfitta kingumut qivialaarluni oqaluttuassartaa, taannalu maana oqaluttuareqqipparput.

Namminersornenrullutik Oqartussat 1979-mi pilersinneqarneratigut Kalaallit Nunaat danskit aallartitaqarfiisigoortunik nammineerluni aallartitaqarfeqalernissaminut pisinnaatitaalerpoq, kisiannili aatsaat 1992-mi aallartitaqarfik Bruxelles-miittoq pilersinneqarpoq, siullersaalluni maannamullu kisiartaalluni. Tassunga tunngaviuvoq Kalaallit Nunaata EF-mit 1985-mit aninerata taarteqartinneqarmat aalisarnikkut isumaqatigiissummik, tamatumalu nassatari-saanik tasamani ”nammineq inuttaliinissaq” annertusiartortumik pisariaqartinneqaler-simammat. Naalakkersuisut toqqarpaannga Bruxellesiliassasunga danskit aallartitaqarfiata Avenue Louise-miittup eqqaani allaffimmik ammaaqqullunga minnerunngitsumik aamma EU-mi-oqartussaasoqarfinni attaveqaatinik/ulluinnarni attaveqarfissanik pilersitsissasunga, taakkunanngaaniit uagutsinnut pingaarnersaalluni aalisarnermut generaldirektorati.

Aallaqqaammut kisimiivippunga, taava allatsi takkuppoq, inuttaqarnerullu tungaatigut pissutsit taamatut ingerlapput ukiuni siullerni 5-6-ni. Nuummut nuutsiareerlunga 1995-mit 1998-mut aallartitaqarfimmut uteqqippunga aammalu akuerineqarlunga ambassademi allatsimik atorfinitsisinnaasunga, taamaalilluta Kalaallit Nunaaneersur marlunngorpugut. Tamanna annertuumik ilorraap tungaanut allanngoriarneruvoq aamma kingusinnerusukkut suliffimmik misiliisumik takkuttoqarmat Kalaallit Nunaata Bruxelles-mi ”kiinaatut” tamakkiisumik atuussinnaalerpugut.

Ukiuni 2009-p tungaanut suliarput imaqarpoq aalisarnermut isumaqatigiissut pillugu naassaanngiusattumik ataatsimiinnernut peqataasarnernik, tassani pingaartumik EU-mi ilaasortat Spaniap aamma Portugalip annertuumik naamagittaaliutigisarlugu ineriartortitsinerup immikkoortuani aammalu ”aalisakkat akivii” il.il.pillugit isumaqatigiissutip akiligassartaasa agguaanneqartarnerat. Uagut nammineq politikkikkut siuttutta Bruxelles-imut tikeraartarnerpassui aaqqissuuttarpargut aammalu kommisærit Kalaallit Nunaannut tikeraartarneri, aammalu tamakku tamarmik qaavatigut nunat OLT-mut ilaasortat imminnut nassaariortulerput, pilersillugullu ullumikkut atuuttoq peqatigiiffitsik aaqqissuussaanertillu. Taamaalilluni suliassarpassuaqarpoq ullullu sulliviit takisaqaat, nikallunganartuunngisaannarpormi.  

.......................................................................................................................................................................................................................

Ole Samsing aamma Lars Vesterbirk

NAP-NYT

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 16

2009-mi soraarninngorpunga ukiuni 40ni naalagaaffimmi sulereerlunga, Lollandimut nuuppunga aammalu takorloortakkakka assigiinngitsut sammisarilerlugit, assersuutigalugu naasorissaasut illutoqaat, umiatsiaq nutaanngitsoq aammalu veteranbileq iluarsaallugit. Tamakkua akornatigut aamma Kalaallit Nunaanni qanoq pisoqarnera tusagassiutitigut malinnaarfigilaarnissaanut piffissaqartarpunga, nassuerutigisariaqarparalu NAP-NYT aallartitaqarfiup uannut mail-kkut nassiuttagaa nuannaarutigeqalugulu alutorisaqigakku. Nuannaarutigaara takullugu aallartitaqarfik qanoq suliaqartigisoq, EU-p iluani attaveqarfissat assigiinngitsorpassuit, ataatsimut tamaat isigalugu ”EU-mi Kalaallit Nunaata kiinaatut” pitsaalluinnartumik saqqummertarnera sullissineralu.

Finn LyngeFinn Lynge 1997-mi Europa-Parlamentimut ilaasortatut qinigaavoq, tassanilu ilaasortaalluni 1984’p tungaanut – Kalaallit Nunaata EF-mit aninissaa ukiumik ataatsimik sioqqullugu. Finn Lynge Bruxelles-imi Kalaallit Aallartitaqarfianni pisortaavoq piffissami 1995-mit 1998-mut.

Ilisimatusarfiup ukiumoortumik septembarimi nalliuttorsiornerani Finn Lynge, rektor Tina Pars-imit Ilisimartusarfimmi, Kalaallit Nunaata universititiani, æresdoktorinngortitaavoq. Toqqaanermut atatillugu lektor, dr. Phil. Thorkild Kjærgaard ima oqarpoq: ”Oqaluttualiorluni allaannarumanngilaq. Annertunerusoq qaqerusuppaa. Ornikkusuppaa tappinnga, oqaluttualiamik allaannarfiunngitsoq, kisiannili pinngortitsiffiusoq. Taamaaliorporlu.”

Finn Lynge-p maannakkorpiaq Qaqortumi, Kalaallit Nunaata kujataaniittumi, angerlarsimaffimmini eqqaamasalikkersaarutimi aappaassaa allallugu ingerlappaa.

Bruxelles-imi Kalaallit Nunaata Sinniisoqarfiata taaguutaanik kusanartumik pilluaqquvaa.

Æresdoktor Finn Lynge foto: sermitsiaqFinn Lynge EF-parlamentimi taasinermi taasisoq.

.......................................................................................................................................................................................................................

Lars Vesterbirk, saamerliulluni, ilagalugit ilaatigut Jonathan Motzfeldt aamma Finn Lynge. Assiliaq Isle of Man-ssuvoq, 1986-imi.

NAP-NYT

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 17

NAP NYT

PRAKTIK Grønlands Repræsentation

i Bruxelles

Forår 2014

Brænder du for internationale

relationer og en alsidig hverdag? Så læs

videre..!

Deadline 20. nov. 2013

VI SØGER EFTER....EN SAMFUNDSVIDENSKABELIG KANDIDATSTUDERENDE, INTERESSERET I POLITIK, INTERNATIONALE FORHOLD OG EU, HAR GODE FORMULERINGSEVNER, TALER OG SKRIVER ENGELSK, FRANSKKUNDSKABER ER EN FORDEL, HAR GÅ-PÅ-MOD, SELVSTÆNDIG, ÅBEN OG SAMARBEJDSORIENTERET, OG HAR GODE IT-EGENSKABER....SOM PRAKTIKANT KOMMER DU TIL AT BO I BRUXELLES. DU FÅR KOMBINERET DIN TEORETISKE VIDEN MED PRAKTISK ERVERVSERFARING. DU FÅR OPLEVET EUROPA- PARLAMENTET, KOMMISSIONEN OG RÅDET FRA FØRSTE RÆKKE, OG IKKE MINDST OPLEVER DU GRØNLANDS HASTIGT UDVIKLENDE UDENRIGSPOLITIK PÅ TÆTTESTE HOLD.

Dine arbejdsopgaver er bl.a.

• DELTAGE I MØDER OG SEMINARER

• RESEARCHE• SKRIVE INDBERETNINGER,

REFERATER OG NOTATER• ASSISTERE VED HIGH-

LEVEL EVENTS• HJÆLPE TIL MED

“HVERDAGEN” PÅ KONTORET

KONTAKT:Mira Kleistmkle@nanoq.gl

Rue D’Arlon 73B-1040 Bruxelles+32 22 33 09 62http://eu.nanoq.gl

LÆS MERE PÅ EU.NANOQ.GL

N r . 4 , o k t o b e r 2 0 1 3

! G r ø n l a n d s R e p r æ s e n t a t i o n • R u e d ’ A r l o n 7 3 • 1 0 4 0 , B r u x e l l e s ! 18

Suliffimmik misiliineq inuttut misigisaavoq Suliffimmik misiliineq atuagarsornikkut ilisimasanik aamma suliffimmik misiliiginnarnermik imaqarneruvoq. Ornitassaanngilaq taamaallaat inuussutissarsiummik pitsaasumik misilittagaqalerumalluni taamaallat aallerfissaq. Annertoorujussuarmilli aamma imaqarpoq inuunermut misigisanik tunissuteqarusunnermik.

Uuma allannerata nalaani Bruxelles-meereerpunga qaammatit marlungajaat, aamma misigisassarpassuarnik pissanganartunik nutaanik immerneqapiloorsimallunga. Inuunerup misigisaqartsinnissaanut piareersimaguvit, taava aamma nutaanik misigisaqarnissamut ammasuunissat piareersimaffigissavat. Uannut tunngatillugu misigisakka aallartipput Belgiami naalagaaffiup timmisartunut mittarfissuani Aéroport de Zaventem-mi pisattakka tunniukkakkit. Eqqanni nikorfapput suliffimmik misiliisut marluk, Anne aamma Morten. ”Hej Karsten-mik ateqarpunga, Kalaallit Aallartitaqarfianni suliffimmik misiliisussaavunga”. Taamanili tulluusimaarlugu oqaaseqatigiit taakkua atortarpakka danskit suliffimmik misiliisuinut 80-nut allanut.

Suliffimmik misiliisunut attaveqarfissat amerlangaarmata nikallunganngisaannassaatit. Sisamanngornerit tamaasa Place Lux-mi soraarnermi immiaaraqartarpoq. Sap. akunnerisa naaneri tamaasa arlaat festertitsisarpoq. Sap. akunnerisa naaneri tamaasa illoqarfinnut qanittumiittunut angalaartoqartarpoq. Sap. akunnerisa naaneri tamaas kocertertoqartarpoq, sap. akunnerisa naaneri tamaasa….isumaqarpunga paasigissi qanoq isumaqartunga. Tamatigut pisoqartuaannarpoq, ataaserli atuuttuaannarpoq: misigisassanut ammasuugit.

Maani piffissaq sivikillivoq. Suliffimmik misiliisussaq tulliuttoq erniinnaq nassaarineqassaaq, tamannalu isumaqarpoq uanga erniinnaq angerlassasunga. Ullut makkua misigeqqinnavianngilakka, taamaattumillu suli pingaarnerulerpoq nalinginnaasumik sungiusimallugu inuunerup

avataani inuunermik misigisaqarnissara. Sap. akunnerata naanissaanut qilanaalereerpunga, nutaanik misigisaqarnissannut, inunnillu nutaanik naapitsinissannut. Tamakku tamarmik silarsuara allisarpaat.

Eqqaamajuk misigisaatsivit misilittakkatigut eqaallisarnissaat.

Bonne journée, Karsten

Qupperneq kingulleq

Anne, Europa-Parlamentimi suliffimmik misiliisoq, ilagalugu illoqarfimmi Gent-miittugut.

Sisamanngorneq nalinginnaalluinnartoq: Place de Luxembourg ulikkaartoq, tassani suliffimmik misiliisuunerusut soraarfiup nalaani immiaarartoriartorlutik naapittarput.

Bruxelles-imi kocerternerpassuit ingerlanneqartarput. Aajuna norskeq Thomas Dybdahl

NAP NYT