novosti iz proŠlosti

Nobody’s UnpredictableDate

NOVOSTI IZ PROŠLOSTIPoznavanje istorije i stavovi građana prema

događajima iz prošlosti

Srbija, mart 2010

© 2

009

Ipso

s

2

Metodologija

Realizacija:Terensko istraživanje sprovedeno u periodu od 19 do 29 marta, 2010. godine

Ciljna populacija: Građani Srbije 18+

Veličina uzorka: 1086 ispitanika

Tip uzorka:

Troetapni slučajan reprezentativni stratifikovani uzorak

Jedinica prve etape: Teritorija biračkih mesta

Jedinica druge etape: Domaćinstva (SRSWoR – slučajnim korakom)

Jedinica treće etape: Ispitanici u okviru domaćinstva (Kish tablice)

Poststratifikacija: Po polu, godinama i regionu

Uzoračka greška: ±3.0 % za pojave sa incidencom od 50% (marginalna greška)

© 2

009

Ipso

s

3

Koliko i šta znamo iz istorije?

© 2

009

Ipso

s

4

Prosečan % pitanja po temama na koja su građani dali tačne odgovore

28%35%

43% 44%48% 51%

60%

41%

20%

Ratovi 90tih Srbi i drugi Religija Fašizam Srbija Opštaistorija

Identitet Komunizam Total

Prosečan % tačnih odgovora

Ratovi 90tih: ukupno 9 pitanja, 20%= u proseku 2 tačna odgovora (1.8)Srbi i drugi: ukupno 11 pitanja, 28%=u proseku 3 tačna odgovora (3.1)Religija: ukupno 12 pitanja, 35%=u proseku 4 tačna odgovora (4.2) Fašizam: ukupno 11.5 (navođenje bitaka=0.5 poena), 43%=5 tačnih (4.98)Srbija: ukupno 13 (bitke=0.5), 44%=6 tačnih =5.72)Opšta istorija: ukupno 19.5 (zemlje pobednice u I sv ratu=0.5), 48%=9 tačnih (9.36)Identitet: ukupno 12, 51%=6 tačnih (6.12)Komunizam: ukupno 4, 60%=2 do 3 tačna (2.4)TOTAL: 92 POENA, (88 PITANJA), 41%=38 TAČNIH (37.72)

Građani najmanje poznaju istoriju vezanu za ratove 90tih godina

© 2

009

Ipso

s

5

Procenat građana koji su dali tačne odgovore

1%

5%

18%

25% 25%

16%

7%

2%1% %

0

5

10

15

20

25

30

0% do10%

11% do20%

21% do30%

31% do40%

41% do50%

51% do60%

61% do70%

71% do80%

81% do90%

91% do100%

% tačnih odgovora

% g

rađa

na

74% građana: 0% do 50% tačnih odgovora

26% građana: 51% i više tačnih odgovora

Samo 26% građana dobilo je prelaznu ocenu na ovom ispitu iz istorije (dalo tačne odgovore na više od polovine pitanja)

© 2

009

Ipso

s

6

Neprosvećena prošlost

© 2

009

Ipso

s

7

Većini građana istorija nije baš interesantna

7%

22%

60%

12%

Veomamnogo

Mnogo

Ne naročito

Nimalo

29%

72%

Da li Vas istorija interesuje?

18 do 29 godina: 19%

18 do 29 godina 81%

© 2

009

Ipso

s

8

Većina građana smatra da baš mnogo i ne poznaje istoriju

4%

14%

73%

8%

Veoma mnogo

Mnogo

Ne naročito

Nimalo

18%

81%

Koliko poznajete istoriju?



© 2

009

Ipso

s

9

Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji sveta?

21%

10%

8%

5%

3%

2%

2%

2%

2%

22%

Nikola Tesla

Josip Broz Tito

Adolf Hitler

Isus Hrist

Napoleon Bonaparta

Albert Ajnštajn

Aleksandar Makedonski

Lenjin

Mahatma Gandi

…

Ne zna

Nikola Tesla, Josip Broz Tito i Adolf Hitler su najčešće navođeni među najznačajnijim ličnostima u istoriji sveta

Najčešći odgovori(spontano dati,

navedeni rečima građana)

© 2

009

Ipso

s

10

Samo 2% građana moglo je da navede ime nekog od prosvetiteljaProsvetiteljstvo je značajna epoha evropske istorije. Da li znate ime jednog prosvetitelja?

25%

25%

4%

1%

1%

1%

1%

1%

42%

Dositej Obradović

Sveti Sava- Rastko Nemanjić

Vuk Karadžić

Žan Žak Ruso

Volter

Ćirilo i Metodije

Martin Luter

Patrijarh Pavle

. . .

Ne zna



© 2

009

Ipso

s

11

Skoro trećina građana misli da je prvi srpski univerzitet osnovan ili u isto vreme kada i prvi univerziteti u zapadnoj Evropi, ili pre toga (24%+8%)?Kada je osnovan prvi srpski univerzitet?

194516%

Ne zna29%

Oko 800 godina posle prvih

univerziteta u Zapadnoj

Evropi23%

Pre nego prvi univerziteti u

Zapadnoj Evropi

8%

U isto vreme kada i prvi

univerziteti u Zapadnoj

Evropi 24%

© 2

009

Ipso

s

12

“Nacionalno vreme”

© 2

009

Ipso

s

13

Da li je atentat Gavrila Principa na Franca Ferdinanda u Sarajevu bio herojski čin?

Da53%Ne

38%

Ne zna9%

Više od polovine građana Srbije smatra da je atentat na Franca Ferdinanda bio herojski čin

© 2

009

Ipso

s

14

Da li je tačna tvrdnja da je Vuk Branković izdao na Kosovu 1389?

Da50%

Ne39%

Ne zna11%

Polovina građana Srbije veruje da je Vuk Branković izdao na Kosovu 1389

© 2

009

Ipso

s

15

Šta je, po Vašem mišljenju, najznačajniji događaj u istoriji Srbije?

22%

11%

10%

6%

5%

4%

4%

3%

3%

3%

2%

2%

13%

Kosovski boj

Ustanci protiv Turaka

Oslobođenje od Turaka / Ropstvo pod Turcima

5 oktobar/ pad Miloševića/demokratske promene

Drugi svetski rat

Državnost Srbije/ samostalna država

Dušanovo carstvo / doba Nemanjića /Sv. Sava

Bombardovanje 1999. godine

Prvi svetski rat

Raspad Jugoslavije

Rat devedesetih godina

Stvaranje Kraljevine SHS/ Jugoslavije

…

Ne zna

Najznačajniji događaj u istoriji Srbije građani najčešće vide u periodu turske vladavine, na čelu sa bojem na Kosovu

28% 18 do 29 godina



© 2

009

Ipso

s

16

Kada je Srbija stekla nezavisnost posle oslobađanja od turske vlasti?

180421%

187839%

190313%

19189%

Ne zna18%

Nešto više od trećine građana, 39%, je znalo koje godine je Srbija stekla nezavisnost

© 2

009

Ipso

s

17

U ogledalu drugih

© 2

009

Ipso

s

18

Nešto više od polovine građana, 54%, znalo je ko su učesnici proboja Solunskog fronta

U proboju Solunskog fronta učestvovali su...

Srbi, Francuzi i Englezi

54%

Srbi16%

Srbi i Grci16%

Srbi i Rusi11%

Ne zna3%

© 2

009

Ipso

s

19

Samo 14% građana je znalo da su u logoru Jasenovac pored Srba, Jevreja i Roma, stradali i Hrvati

Ko je sve stradao u logoru Jasenovac za vreme Drugog svetskog rata?

Srbi, Jevreji i Romi 66%

Srbi, Jevreji, Romi i Hrvati

14%

Srbi i Jevreji12%

Srbi7%

Ne zna1%

© 2

009

Ipso

s

20

Većina građana, 62%, veruje da Hrvatska država nije postojala u srednjem veku

Da li je postojala hrvatska država u Srednjem veku?

Ne62%

Ne zna11%

Da27%

© 2

009

Ipso

s

21

Većina građana misli da je Crna Gora stekla državnu nezavisnost posle Srbije, samo 19% zna da je to bilo u isto vreme kad je nezavisnost stekla i Srbija

Kada je Crna Gora stekla državnu nezavisnost?

U XIX veku, pre Srbije 16%

U XIX veku, u isto vreme kad

i Srbija19%

U XIX veku, posle Srbije

14%

Ne zna11%

Tek raspadom državne

zajednice Srbija i Crna

Gora, 2006. go40%

© 2

009

Ipso

s

22

Većina građana, 76%, period turske vlasti opisuje kao „vekovni turski jaram”

Kako biste opisali period turske vlasti na Balkanu?

Ne zna1%

Kao `vekovni turski jaram`

76%

Kao i u svim drugim velikim

carstvima imalo je

periode uspon23%

© 2

009

Ipso

s

23

Pripadanje bez verovanja i poznavanja

© 2

009

Ipso

s

24

Šta je, po Vašem mišljenju, najznačajniji događaj u svetskoj istoriji?19%

5%

4%

4%

3%

3%

3%

3%

3%

2%

2%

23%

0.1%

0.4%

Drugi svetski rat

Prvi svetski rat

Otkriće električne struje

Otkriće Amerike

Pad Berlinskog zida

Pojava Isusa Hrista

Sletanje na Mesec

Atomska bomba/ Hirošima, Nagasaki

Svetski ratovi (20 vek, I i II rat)

Kraj II svetskog rata

Pad fašizma/ pobeda nad fašizmom

…

Hrišćanstvo

Pojava Svetog Save

Ne zna

Oko 3% građana navelo je pojavu Isusa Hrista, hrišćanstvo i Svetog Savu kao najznačajnije događaje u istoriji sveta



© 2

009

Ipso

s

25

Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji sveta?

21%

10%

8%

5%

3%

2%

2%

2%

2%

22%

0.4%

Nikola Tesla

Josip Broz Tito

Adolf Hitler

Isus Hrist

Napoleon Bonaparta

Albert Ajnštajn

Aleksandar Makedonski

Lenjin

Mahatma Gandi

…

Sveti Sava

Ne zna

Isusa Hrista kao najznačajniju ličnost u istoriji sveta, navelo je 5% građana, a Svetog Savu manje od 1%



© 2

009

Ipso

s

26

Ko je, po Vašem mišljenju, najznačajnija ličnost u istoriji Srbije?19%

12%

11%

8%

7%

5%

4%

4%

4%

3%

2%

8%

0.3%

Josip Broz Tito

Karađorđe

Nikola Tesla

Sveti Sava

Vuk Karadžić

Zoran Đinđić

Knez Miloš Obrenović

Slobodan Milošević

Car Dušan

Knez Lazar

Kralj Petar I Karađorđević

…

Patrijarh Pavle

Ne zna

Svetog Savu kao najznačajniju ličnost u istoriji Srbije, navelo je 8% građana, a Patrijarha Pavla manje od 1%



© 2

009

Ipso

s

27

Oko četvrtine građana Srbije znalo je da je vladika Nikolaj Velimirović delovao u XX veku

Kada je delovao vladika Nikolaj Velimirović?

Ne zna29%

U ranom Srednjem

veku4% U poznom

Srednjem veku12%

U XIX veku29%

U XX veku26%

© 2

009

Ipso

s

28

Religija - % građana koji su dali tačan odgovor

4%

7%

13%

21%

26%

31%

36%

38%

40%

58%

74%

75%

Od kada Srpska pravoslavna crkva nosi ovakav naziv?

Da li znate kako se naziva vrhovni poglavar muslimana uSrbiji?

U čijoj crkvenoj nadležnosti je manastir Hilandar?

Od koga je dobio krunu prvi srpski kralj StefanPrvovenčani?

Kada je delovao vladika Nikolaj Velimirović?

Šta se dogodilo sa crkvama i manastirima u Srbiji za vremeOsmanskog carstva? Da li su...

Možete li da procenite koliko džamija ima danas u Srbiji?

Kada su Srbi primili hrišćanstvo?

Da li je pravoslavlje bilo priznato kao posebna vera u okviruOsmanskog (Turskog) carstva?

Ko je bio prvi srpski arhiepiskop?

Gde je osnovana prva srpska patrijaršija?

Da li su pravoslavna i katolička crkva nekada bilejedinstvena hrišćanska crkva?

© 2

009

Ipso

s

30

Većina građana, 82%, misli da se da se u socijalističkoj Jugoslaviji živelo bolje nego danas

Kako se po vašem mišljenju živelo u socijalističkoj Jugoslaviji?

82%

9%

5%

1%

3%

Bolje nego danas

Isto kao danas

Gore nego danas

Gore nego ikada

Ne zna

© 2

009

Ipso

s

31

Tek nešto više od trećine građana, 36%, misli da je Milan Nedić bio saradnik okupatora

Po Vašem mišljenju Milan Nedić bio je ...

36%

14%

10%

6%

16%

18%

Saradnik okupatora

Pragmatičnipolitičar

Žrtvakomunističkog

terora

Srpska majka

Nema stav, iako znako je bio Milan

Nedić

Ne zna ko je bioMilan Nedić

© 2

009

Ipso

s

32

Građani su podeljeni u mišljenju ko su bili četnici Draže Mihajlovića: 48% misli da su bili saradnici okupatora, a 40% da su bili antifašisti

Po Vašem mišljenju, četnici Draže Mihajlovića bili su ...

Antifašisti40%

Saradnici okupatora

48%

Ne zna12%

© 2

009

Ipso

s

33

Tek oko polovine građana zna da je većina Jevreja u Srbiji stradala za vreme Drugog svetskog rata

Koliko je za vreme Drugog svetskog rata stradalo Jevreja u Srbiji?

Većina Jevreja (oko 80%) je

stradala 50%

Većina Jevreja se spasila

zahvaljujući pomoći Srba

24%

Ne zna13%

Većina Jevreja se spasla

odlaskom u partizane ili odlaskom iz

zemlje 13%

© 2

009

Ipso

s

34

Šta se desilo u Srebrenici 1995?

19%7%

5%5%4%

4%3%3%

3%2%2%2%2%1%1%1%1%1%1%1%1%

29%

Ubijanje, masakr Muslimana

Masakr, pokolj, masovno ubistvo

Zločini nad Muslimanima, stradanja

Ubijanje, masakr civila

Zločin

Ubistva, streljanja

Zločini, ubijanje Muslimana i Srba

Genocid

Ubijanje, masakr Srba

Masovno ubistvo, više hiljada Muslimana

Srbi su ubijali Muslimane

Osveta za pobijene Srbe/ osveta Muslimanima

Namešten zločin/ da se optuže Srbi

Genocid nad Muslimanima

Zločin nad civilima, stradanja civila

Ratni sukobi

Srbi su zauzeli Srebrenicu

Sukob Srba i Muslimana

Progoni, paljenje kuća, rušenja

Progon Muslimana

Genocid nad Srbima

. . .

Ne zna



novosti iz proŠlosti

Documents