6/2/2015

1

Lược thuật tình hình phát triểnKhảo cổ học Biển đảo

ở Trung Quốc trong 30 năm trở lại đây

TS Đặng Hồng Sơn(Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN)

2015VI03, Hà Nội

Nội dung

1. Kịp thời xây dựng cơ quan nghiên cứu2. Nhanh chóng và liên tục đào tạo đội ngũ cán bộ3. Bạo tay chi tiền và đầu tư có trọng điểm trong mua

sắm trang thiết bị và đóng tàu khai quật khảo cổ họcdưới nước

4. Phát triển khảo cổ học dưới nước ở vùng duyên hảiđông và đông nam

5. Đẩy mạnh khảo cổ học dưới nước của Trung Quốc ởvùng Biển Đông

6/2/2015

2

Nội dung

6. Đề cao hợp tác quốc tế7. Liên tục xuất bản sách và công trình nghiên cứu8. Chú trọng xây dựng và thực hiện các đề tài khoa học9. Thành lập bảo tàng trưng bày, tổ chức triển lãm và

truyền thông, từng bước và liên tục khai thác tàinguyên văn hóa biển đảo

10. Xây dựng hệ thống luật quản lý khai thác di sản vănhóa dưới nước

Phát triển khảo cổ học dưới nước ởvùng duyên hải đông và đông nam1. Tàu đắm thời Ngũ Đại: Vĩ Tự (Phúc Kiến) khai quật năm

20102. Tàu đắm thời Tống: tàu Nam Hải I và Nhai Sơn (Quảng

Đông), tàu Bạch Tiều I (Phúc Kiến)…3. Tàu đắm thời Nguyên: tàu Tam Đạo Cương (Liêu Ninh), tàu

Đại Luyện Đảo I (Phúc Kiến)…4. Tàu đắm thời Minh: tàu Áp Đảo I (Sơn Đông), tàu Cửu

Lương I (Phúc Kiến) và tàu Nam Áo I (Quảng Đông)…5. Tàu đắm thời Thanh: tàu Đông Cổ Loan, Oản Tiều I và Bắc

Nhật Nham III (Phúc Kiến), tàu Bạch Tiều I (Chiết Giang),tàu Quảng Áo (Quảng Đông)…

Tiêu điểm 1/5

6/2/2015

3

Tàu Bạch Tiều I(Chiết Giang) thời Thanh

Đẩy mạnh khảo cổ học dưới nướccủa Trung Quốc ở vùng Biển Đông1. Tàu Hóa Quang Tiều I (thời Tống)2. Tàu Bắc Tiều I (thời Tống-Nguyên)3. Tàu Bắc Tiều III (thời Minh)4. Tàu Ngân Tự I (thời Nguyên)5. Tàu Thạch Tự II (thời Nguyên)

Tiêu điểm 2/5

6/2/2015

4

Tàu Hóa Quang Tiều I(thời Tống)

Tàu Hóa Quang Tiều I(thời Tống)

6/2/2015

5

Chủ trương + tài chính

1. 2007, việc trục vớt và bảo tồn tàu Nam Hải I đã chihết 300.000.000 nhân dân tệ = 45 triệu USD, đượccoi là “hành động điên cuồng không ngại phí tổn”

2. 28/12/2005, Bảo tàng Con đường Tơ lụa trên biểnQuảng Đông khởi công xây dựng, kinh phí200.000.000 nhân dân tệ = 30 triệu USD

Tiêu điểm 3/5

Trục vớt và bảo tồn tàu Nam Hải I1. Phương án trục vớt hiếm có2. Tiến hành khai quật dưới nước trên cạn3. Diễn kịch Tàu Nam Hải I (2 tiếng + trưng bày 20 hiện

vật) do Nhà hát Kịch Việt Quảng Đông biểu diễn đầutiên ngày 13-14/10/2010 tại Quảng Châu, sau đólưu diễn các thành phố lớn

6/2/2015

6

Bảo tàng Con đường Tơ lụa trên biểnQuảng Đông

1. 28/12/2005 khởi công, tháng 11/2009 hoàn thành2. 24/12/2009 mở cửa đón khách3. Diện tích 130.000m2, trong đó kiến trúc 20.000m2

4. Kinh phí 200.000.000 nhân dân tệ = 30 triệu USD5. Vé vào cửa 80 nhân dân tệ = 12 USD (Bảo tàng Cố

cung Bắc Kinh 60 nhân dân tệ)6. Con tàu Nam Hải I đã được phục dựng với kinh phí

hơn 7.000.000 nhân dân tệ = 100.000 USD trongthời gian 2 năm.

6/2/2015

7

6/2/2015

8

Mô hình khai thác tàu Nam Hải I

Bảo tàng Hải dương Quốc giađầu tiên của Trung Quốc

• diện tích 300.000m2

• Tại Thiên Tân• kinh phí 2.800.000.000 = 430 triệu USD• văn võ song toàn• dự tính tháng 5/2017 khai trương• không chỉ tập trung vào giáo dục chủ nghĩa yêu nước

mà còn cải thiện diện mạo văn minh và nâng cao địavị cường quốc hải dương của Trung Quốc

Tiêu điểm 4/5

6/2/2015

9

Tàu Khảo cổ Trung Quốc số 01a) 27/1/2014, hạ thủy tàu Khảo cổ Trung Quốc số 01 tổng chi phí

140.000.000 nhân dân tệ = 21 triệu USD.b) Trọng tải 950 tấn, chiều dài 56m rộng 10,8m và sâu 4,8m.c) Vận tốc 21 hải lý/giờ, có thể đáp ứng yêu cầu vận hành liên tục 1.000 hải

lý, chịu được bão cấp 8.d) Phía đuôi tàu có một mặt sàn rộng 200m2 được lắp đặt cần cẩu là khu vực

hoạt động khảo cổ học chính. Tại đây còn có một phòng họp 28m2 để hộithảo chuyên ngành và trưng bày di vật.

e) 11 phòng ngủ dành cho chuyên gia khảo cổ (>>20 người) và nhân viêntrên tàu (8 người).

f) Phòng chuyên dùng: tập lặn, để thiết bị khảo cổ.g) 2 phòng ăn, đáp ứng nhu cầu lương thực thực phẩm cho toàn bộ thuyền

viên và chuyên gia khảo cổ trong 30 ngày.

Tiêu điểm 5/5

Liên tục xuất bản sách và công trìnhnghiên cứu

6/2/2015

10

Liên tục xuất bản sách và công trìnhnghiên cứu

George Bass (Mỹ)“cha đẻ của khảo cổ học dưới nước”

6/2/2015

11

3 giai đoạn phát triển

1. 1985-1990 là thời kỳ ra đời;2. 1990-2005 là thời kỳ mô phỏng, học tập, bồi dưỡng

và xây dựng lực lượng, trang thiết bị;3. 2005-2015 là thời kỳ tự chủ và hình thành một con

đường đi riêng.

4 thành tựu chính

1. Phát hiện >> 70 địa điểm có di tích tàu đắm hoặc di vật2. Điều tra, thám sát và nghiên cứu các tàu thời Tống; Nguyên;

Minh; Thanh. Đặc biệt là các tàu ở khu vực Hoàng Sa chothấy chủ trương của Trung Quốc trong việc mở rộng địabàn hoạt động khảo cổ học từ vùng biển ven bờ ra phạmvi biển đại dương xa.

3. Bảo tồn di vật trục vớt, đặc biệt chú ý đến kỹ thuật thoátngậm muối.

4. Nghiên cứu khảo cổ dưới nước kết hợp mở rộng nghiên cứucác lĩnh vực liên quan.

6/2/2015

12

Tạm kết 1/3

Thành quả Khảo cổ học biển đảo dẫn đến sự phát triển nhanhchóng của lịch sử hàng hải, đóng tàu thuyền, gốm sứ thươngmại, giao lưu văn hóa, bảo tồn di sản văn hóa dưới nước, côngnghiệp không khói…

Tạm kết 2/3

Truyềnthông

Trưngbày

Nghiêncứu

nhận thức phổ thông: nơi nàocó dấu vết vật chất như gốmsành sứ, tiền đồng, vỏ tàuthuyền… có nguồn gốcTrung Quốc thì đó là lãnhthổ và lãnh hải do TrungQuốc khai phá và chiếm cư.

bệ đỡ dư luận cho những chính sách và hành động nhằm“chuyển dịch không gian hàng hải” của Bắc Kinh.

6/2/2015

13

Tạm kết 3/3

Khảo cổ học Biển đảo không chỉ là một ngành khoa học hẹptrực thuộc Khảo cổ học, hay cũng không chỉ đơn thuần là sựnghiệp bảo tồn di sản văn hóa dưới nước, mà còn có ý nghĩachính trị nhất định trong vấn đề chủ quyền biển đảo quốc gia.Đối với Trung Quốc, gần 30 năm trở lại đây, bằng sự phát triểnmạnh mẽ và ồ ạt cả chiều rộng lẫn chiều sâu, cả trên phươngdiện đầu tư kinh phí cho đến hoạt động tuyên truyền… đềuthể hiện rõ ràng điều này. Đó cũng chính là tinh thần Đại hộilần thứ 18 của Đảng Cộng sản Trung Quốc đề ra nhằm thựchiện mục tiêu “Kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích biển đảoquốc gia, xây dựng cường quốc biển đảo”, trên cơ sở đó giớicầm quyền Bắc Kinh tiến tới thực hiện trọn vẹn “Giấc mộngTrung Hoa” của họ.

Cảm ơn Quý vị đã lắng nghe

Trân trọng & Cầu thị