2. Ca Dao về tình cảm mẹ cha và con cái

Cha mẹ thương con:

 

Thương con tần tảo sớm hôm,

Cơm đùm chéo  áo, cháo đùm lá môn.

 

Nuôi con chẳng quản chi thân, Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn. . Xiết bao bú mớm bù chì, Đến khi con lớn con đi lấy chồng.

  Có con đỡ gánh đỡ gồng, Con đi lấy chồng, vai gánh tay mang.

 . Biển Đông còn lúc đầy vơi,  Chớ lòng cha mẹ suốt đời tràn dâng

 

Con ho lòng mẹ  tan tành,  Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi

. Bồng cho con bú một hồi,  Mẹ đã hết sữa, con vòi con la

 

        Nuôi con buôn bán tảo tần,  Chỉ mong con lớn nên thân với đời.

  Những khi trái nắng trở trời,  Con đau là mẹ đứng ngồi không yên.   Trọn đời vất vả triền miên,  Chăm lo bát gạo đồng tiền nuôi con.

Nuôi con chẳng quản chi thân,  Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn,   Lấý gì đền nghĩa khó khăn,  Lên non xắn đá, xây lăng phụng thờ

. 

Cha tôi tuy đã già  rồi,  Nhưng còn làm lụng để nuôi cả nhà.   Sớm hôm vừa dấy tiếng gà,  Cha tôi đã dậy để ra đi làm

 

Miệng ru mắt nhỏ  hai hàng, Nuôi con khôn lớn mẹ càng thêm lo.

 

     Chim trời ai dễ  đếm lông, Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày. 

  Gió mùa thu mẹ ru con ngủ, Năm canh chày thức đủ năm canh.

 

 Nhớ thương cha mẹ: 

Ngồi buồn nhớ  mẹ ta xưa Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương 

Lên chùa thấy Phật muốn tu Về nhà thấy mẹ công phu chưa đền

 

Chiều chiều ra đứng ngõ sau,  Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều

 

Chiều chiều xách giỏ hái rau Ngó lên mả mẹ ruột đau như dần

 

Chiều chiều lại nhớ chiều chiều Nhớ cha, nhớ mẹ chín chiều ruột đau

. 

Giữa đêm ra đứng giữa trời,  Cầm tờ giấy bạch chờ lời mẹ răn.

 

Vẳng nghe chim vịt kêu chiều Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau  Thương thay chín chữ cù lao Tam niên nhũ bộ biết bao nhiêu tình.   Mẹ già ở túp lều tranh Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con 

Mẹ già như  trái chín cây Gió đưa mẹ rụng biết ngày nào đây? 

Mẹ già như  chuối ba hương Như xôi nếp một, như đường mía lau. . 

 Ơn cha núi chất trời Tây Láng lai nghĩa mẹ nước đầy biển Đông

 

Trông lên thấy  đạo cha già Lòng con tưởng nhớ xót xa rầu rầu  Xa cha lòng những quặn đau Biết ngày nào mới cùng nhau quây quần

 

Thương mẹ nhớ  cha như kim châm vào dạ Nghĩ đến chừng nào, lụy hạ tuôn rơi . Thuyền không bánh lái thuyền quày Con không cha mẹ, ai bày con nên.

 

       Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời Cầu mong cha mẹ sống đời với con

 Đêm đêm khấn nguyện Phật Trời,  Cầu cho cha mẹ sống đời với con 

Đêm nằm niệm Phật Thích Ca  Cầu cho cha mẹ kết hoa liên đài

 

Gió thúc cội thung nhánh tùng khua rúc rắc Nhớ cha mẹ già ruột thắt gan teo 

      Nước chảy ra thương cha nhớ mẹ Nước chảy vào thương mẹ nhớ cha 

Lên non mới biết non cao Nuôi con mới biết công lao mẫu từ 

Có con mới rõ  sự tình Xưa kia thầy mẹ thương mình thế nao! 

 

Còn cha gót đỏ như son Đến khi cha chết, gót con đen sì

 

       Con có  cha như nhà có nóc,  Con không cha như nòng nọc đứt đuôi

 

Đêm khuya trăng rụng xuống cầu,  Cảm thương cha mẹ dãi dầu ruột đau.

 

Ngó lên trời thấy cặp cu đang đá,  Ngó ra ngoài biển, thấy cặp cá đang đua.   Đi về lập miếu thờ vua,  Lập trang thờ mẹ, lập chùa thờ cha.

 

 

Ngó lên nhang tắt  đèn mờ  Mẫu thân đâu vắng bàn thờ lạnh tanh

 

Ngó lên ngó  xuống thì vui Ngó về quê mẹ ngùi ngùi nhớ thương

 

Một năm một tuổi thêm già Công cha nghĩa mẹ bao la tấc lòng.

 

Con nay tóc bạc da mồi Nhớ thương cha mẹ trọn đời không nguôi.

 

Dạt dào gió kép mưa đơn Tấc lòng ghi nhớ công ơn mẫu từ.

 

Ngó lên nhang tắt  đèn mờ  Mẫu thân đâu vắng bàn thờ lạnh tanh.

 

Ngó lên ngó  xuống thì vui Ngó về quê mẹ ngùi ngùi nhớ thương

 

Một năm một tuổi thêm già Công cha nghĩa mẹ bao la tấc lòng.

 

Con nay tóc bạc da mồi Nhớ thương cha mẹ trọn đời không nguôi.

Dạt dào gió kép mưa đơn Tấc lòng ghi nhớ công ơn mẫu từ.

. 

  Cha già khuất bóng từ lâu Lòng con cứ mãi âu sầu nhớ thương.

 

Cây khô chưa dễ  mọc chồi Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta Non xanh bao tuổi mà già, Bởi vì sương tuyết hóa ra bạc đầu

 

Nuôi con mới biết sự tình, Thầm thương cha mẹ nuôi mình khi xưa.

 

Mẹ già hết gạo treo niêu, Mà anh khăn đỏ khăn điều vắt vai.

 . Mẹ già như ánh trăng khuya, Dịu dàng soi tỏ bước đi con hiền.

 

 

Đói lòng ăn trái ổi non, Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa.

 

Ai bưng bầu rượu đến đó phải chịu khó bưng về Em đang ở hầu thầy mẹ cho trọn bề hiếu trung.

  Ví dầu con phụng bay qua Mẹ nói con gà, con cũng nói theo.

 

Muốn cho gần mẹ  gần cha,  Khi vào thúng thóc, khi ra quan tiền

 

Ai về tôi gởi buồng cau,  Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy.

  Ai về tôi gởi đôi giày,  Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi.

 

 

    Ba năm bú mớm con thơ, Kể công cha mẹ, biết cơ ngần nào.  Dạy rằng chín chữ cù lao, Bể sâu không ví, trời cao không bì.

 

Chim còn mến cội mến cành (nhành) Anh đây cũng biết nghĩa sinh thành công lao.

 

Chăm sóc cha mẹ:

Tôm càng lột vỏ  bỏ đuôi,  Giã gạo cho trắng mà nuôi mẹ già.

 

Dấn mình gánh nước làm thuê,  Miễn nuôi được mẹ quản gì là thân.

 

Hiếu thuận sinh ra con hiếu thuận,  Ngỗ nghịch nào con có khác chi!

 Xem thử trước thềm mưa xối nước,  Giọt sau, giọt trước chẳng sai gì?

 

Ở đời ai cũng có lần,  Làm cha mẹ mới biết ơn sinh thành.   Người xưa khó nhọc nuôi mình,  Khác gì mình đã hết tình nuôi con.

 

Công cha nghĩa mẹ  cao vời,  Nhọc nhằn chẳng quản suốt đời vì ta.   Nên người con phải xót xa,  Đáp đền nghĩa nặng như là trời cao.

  Đội ơn chín chữ cù lao,  Sanh thành kể mấy non cao cho vừa 

 

Công cha như núi ngất trời

Nghĩa mẹ như  nước ở ngoài biển Đông  Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi.

 

     Công cha đức mẹ  cao dày,  Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ.   Nuôi con khó nhọc đến giờ,  Trưởng thành con phải biết thờ song thân.

  Khôn ngoan nhờ ấm ông cha,  Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ.

  Đạo làm con chớ hững hờ,  Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm. 

 

. Trách ai đặng cá quên nơm Đặng chim bẻ ná quên ơn sinh thành . Lo đêm rồi lại lo ngày, Ở sao hiếu thảo cho tày phận con.

. Mẹ còn chẳng biết là may Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con.

. Mẹ còn là cả trời hoa Cha còn là cả một tòa kim cương. . Mẹ anh lội bụi lội bờ Sao anh áo lụa quần tơ ngày ngày. . Mẹ anh bụng đói thân gầy Sao anh vui thú mâm đầy cỗ cao. . Mẹ anh như tép lao xao Sao anh lấp lánh như sao trên trời.

. Mẹ anh quần quật một đời Sao anh ngoảnh mặt anh cười cợt hoa

 

 

Con người có  tổ có tông Như cây có cội như sông có nguồn.

 

Có cha, có  mẹ có hơn  Không cha, không mẹ như đàn không dây.

  Mẹ cha như nước, như mây,  Làm con phải ở cho tầy lòng con.

 

Dạy con, con nhớ  lấy lời, Trọng cha, kính mẹ, suốt đời chớ quên.

 

Ân cha nghĩa mẹ chưa đền Bậu mong ôm gối cuốn mền theo ai ?

 

. Làm trai nết đủ trăm đường Trước tiên điều hiếu, đạo thường xưa nay  Công cha, đức mẹ cho dày Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ  Nuôi con khó nhọc đến giờ Trưởng thành con phải biết thờ hai thân  Thức khuya dậy sớm cho cần Quạt nồng ấp lạnh giữa phần đạo con

. Mất mẹ mất cha thật là khó kiếm Mất vợ mất chồng dễ kiếm như chơi

. Mẹ già tội lắm em ơi Khoan ăn bớt ngủ mà nuôi mẹ già.

 

Bông ngâu rụng xuống cội ngâu Em còn cha mẹ dám đâu tư tình

 

Con đa đa  đậu nhánh đa đa Anh biểu em đừng lấy chồng xa  Ở nhà cha yếu mẹ già Bát cơm ai đỡ, tách trà ai dâng?

 

Ai bỏ cha mẹ cơ hàn;

Ngày sau Trời phạt đứng đàng ăn xin

 

Bình phong khảm ốc xà cừ, Vợ hư thời bỏ, chớ từ mẹ cha.

 

Cây khô đâu dễ đâm chồi,

Bác mẹ đâu dễ  ở đời với ta.

Non xanh bao tuổi mà già,

Bởi vì sương tuyết hóa ra bạc đầu.

 

Thời giờ ngựa chạy, tên bay,

Hết trưa lại tối, hết ngày lại đêm.

Đông qua Xuân lại đến liền,

Hè về rực rỡ, êm đềm Thu sang.

Giờ con chăm học, chăm làm,

Thì mai sau sẽ  giỏi dang giúp đời.

Nước nhà mong đợi con ơi,

Hãy luôn ghi nhớ  những lời thầy khuyên

 

Mẹ  già như chuối ba hương,

Như cơm nếp mật, như đường mía lau.

Đường mía lau càng lâu càng ngát,

Cơm nếp mật ngào ngạt hương say.

Ba hương lây lất tháng ngày,

Gió đưa mẹ  rụng, con rày mồ côi.

 

Mẹ  già như áng mây trôi,

Như sương trên cỏ, như lời hát ru.

Lời hát ru vi vu trong gió,

Sương trên cỏ  khó vỡ dễ tan.

Mây trôi lãng đãng trên ngàn,

Gió đưa tan, hợp, hợp, tan, nao lòng.

 

3. Ca Dao về tình anh em bà con

. Đắng cay cũng thể ruột rà,

Ngọt ngào cho lắm cũng là người dưng.

. Anh em như thể tay chân

Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.

. Khôn ngoan đá đáp người ngoài,

Gà cùng một mẹ  chớ hoài đá nhau.

. Em chồng ở với chị dâu,

Coi chừng kẻo nó  giết nhau có ngày.

. Con cô, con cậu thì xa,

Con chú, con bác thật là anh em. . 

 

     Cái cò đi đón cơn mưa,          Tối tăm mù mịt ai đưa cò về.      Cò về thăm quán cùng quê,         Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.

 

Cò  bay suống vũng trâu đằm, Lấy rơm làm tổ cho con cò nằm.

Người ta đãi đỗ đãi vừng,

          Người ta đãi chị, chị đừng đãi em.