nhac ly dien giai
DESCRIPTION
Nhac ly pho thongTRANSCRIPT
-
Phm c Huyn
Nhc L Din Gii
Ch Huy Hp Xng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
2
Phm c Huyn
Nhc L Din Gii
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
3
Ni Dung Bn c Tnh ca m Thanh 5 Du lng 9 Khung Nhc 17 Cng 20 Kho Nhc 22 Du Ha (accidentals) 27 Nhp v Phch 31 Qung Nhc 38 m Giai 47
m giai Trng 48 Chu K qung 5 55 m giai th 57 Thnh Lp m Giai 62 By Th Nhc 65 Tm m Giai Ca Mt Bi Ht 67 m Th Ca Bi ht vi B kha thng 70 Thnh Lp m giai vi cc du Ging 72 Tm m Th Trng vi B kha ging 76 Hp m 79 Chu K Qung 5 v Hp m Tng ng 82 Hp m 7th 83 Cc Loi Hp m 7 trong m giai Trng 85 Hp m 7 trong cc loi m giai Th 86 Hp m 9, 11,13 88 Hp m Suspended 89 Hp m Tng 91 Hp m Gim 92 Hp m 6 Trng 94 Hp m 6 Th 95 Hp m 7 - Dn chng 96 Hp m 7 Trng (Vmaj 7) 97 Hp m 7 Th (Vm7) 98 Cch Vit v Cch c cc Hp m Nghch 100 Nhng Nt Ngoi Hp m 101 Gii Kt 107 Chuyn Hp m 110 Phn Tch Din Tin Bc i Ca Cc Hp m 113 Chuyn ng nt nn 115 t Hp m 119 Tuyt Vi m Thnh 120 Chui Ngc Vng Kinh 121 Cnh Hoa Tuyt Vi 123 Hn Hoan Tng Bng 125
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
4
Tng Nim Tnh Cha 126 Hin Mu La Vang 127 Hy Vng ng 128 Bng Hng Dng M 129 Ct Ting Ha Ca 131 Con Ch L To Vt 133 Ca Dao M Du Hin 134 Khc Ca Dng M 136 Ting Nhc Oai Hng 137 Hang B-Lem 140
Ca Khc Trm Hng 143 ng C Ti 145 Lng Nghe Li Cha 147 Xin Vng 148
B Xanh T Ti 149 Ave Maria (Franz Schubert - Vy H) 150 Ave Maria 151
I Heard It Through The Grapevine 152
Love Story 155
Winter Night Song 157
Show Me The Way 159
You and I 163 Flower Song 165
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
5
Nhc L Din Gii Phm c Huyn Bn c Tnh ca m Thanh m thanh c cc c tnh sau :
- Cao (pitch) : mc cao thp ca m thanh - Trng (duration) : mc di ngn ca m thanh
- Cng (amplitude) : mnh nh ca m thanh - m Sc (timbre) : mu sc ca m thanh : bun vui, sng ti
Trng m Thanh
- Trng ca m thanh : m thanh c chia ra lm 7 trng khc nhau t di nht ti ngn nht.
- Tn nt c t cho cc k hiu v trng ny nh sau :
. nt trn (whole note)
. nt trng (half note)
. nt en (quarter note)
. nt mc (eighth note)
. nt mc 2 (16th note)
. nt mc 3 (32nd note)
. nt mc 4 (64th note)
Hnh Nt Trng nt c cc hnh nt nh sau :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
6
Trng Nt
- Gi tr trng gia cc hnh nt nhc :
- Trng ca m thanh (nt nhc) c chia ra lm 7 bc chnh, v c nhng tn nh sau :
- Nt Trn (whole note): di nht
- Nt Trng (half note): bng phn na ca nt Trn. - Nt en (quarter note): bng 1/4 nt trn, hay 1/2 nt trng - Nt Mc (eighth note): bng 1/8 nt trn, hay 1/2 nt en - Nt Mc 2 (sixteenth note): bng 1/16 nt trn, hay 1/2 nt mc. - Nt Mc 3 (thirty second note): bng 1/32 nt trn, hay 1/2 nt mc 2. - Nt Mc 4 (sixty fourth note): bng 1/64 nt trn, hay 1/2 nt mc 3.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
7
Trng nt c chm C th thm mt hay hai du chm ng sau ca nt nhc tng thm trng ca nt nhc ln.
- Nu nt nhc c 1 du chm, th tng gi tr trng nt ln thm mt na na.
- Nu nt nhc c 2 chm, th tng gi tr nt ln 3/4.
Th d :
Hnh not nhac qua dong thi gian
* Cc biu hnh nt c xa
Punctum Virga Pes Clivis Torculus Porectus Climacus Scandicus
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
8
* Bieu Hnh Qua Dong Lch S
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
9
* Hnh nt c thay i t th k 13 n nay
Du lng (Rest Duration)
- Cc du lng tng ng vi hnh nt :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
10
* Tng quan gi tr trng gia cc du lng :
- Du lng c thi gian ngh lu
. Th d ngh 5 nhp hoc 21 nhp (trng canh) ngi ta ghi
. Th d ngh 21 nhp (trng canh) ngi ta ghi :
- Du lng chung cho c mt nhp
Thng dng du lng tng ng vi hnh nt ngh, nhng ngh c mt nhp (trng canh), c th dng chung mt du lng trn d l nhp g :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
11
My du lin quan n Trng
Du ni (tie) : ni 2 nt cng cao vi nhau Du luyn (slur) : ht lin ging nhng ch hoc nhng nt nm trong du luyn, c cao khc nhau, khng ngt ra. Du ly (grace note) : ly tht nhanh, du ly khng tnh vo gi tr trng ca trng canh. Du chm lu (fermata cn gi hold hoc birds eye) : ngn di bao nhiu ty .
Du luyn v du phn cu
Lp Li Cng Cao
Lp li cng mt cao (cho b g - percussion)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
12
Lp Li Tng Nhm Nt - Dng k hiu 2 gch xo khng phi vit li nhiu ln :
Lp Li Ca O Nhp - Cch vit tt din tu trong mt nhp (trng canh) :
Lp Li Nh O Nhp Trc
Lp li c on ri n tip tc
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
13
Lp li t u ri nhy qua nhp mang s 2
Cc Ch Vit Tt
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
14
Hnh (Tempo)
. Ty theo bi ht nhanh chm m tc gi t con s. . C th chm vi con s 60 52 . C th nhanh vi con s 120 - 140
Din t nhanh chm
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
15
Nhp t do
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
16
Ni Kt Cc Nhm nt nhc (Beam notes)
. T nt mc (8th note) tr ln, ngi ta c th dng cc du gch ngang ni cc nt li thnh tng nhm, tng trng canh ( nhp)
. Thng ni cc nt trong mt phch li vi nhau
Cao
- m thanh c chia ra 7 cao khc nhau. - Nhc Ty Phng, ngi ta phn chia cao ca m thanh thnh 7 bc chnh. Mi bc c t cho mt tn khc nhau (nhc tht m): R MI FA SOL LA SI.
- Cc m thanh c th cao hn hay thp hn, nhng cng ch c 7 tn gi: 1 R1 Mi1 Fa1 Sol1 La1 Si1 2 R2 Mi2 Fa2 Sol2 La2 Si2 3 R3, vv...
- T 1 ti 2 gi l mt bt (octave, qung, 8 nt) . Trung bnh ging ca con ngi ta ch c th ht cao c 2 Octaves l ti a.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
17
Khung Nhc (Dng K Nhc)
Cao m thanh c t trn Dng k nhc (Khung Nhc)
1. Cc nt nhc c ghi trn Dng K Nhc hay Khung Nhc (staff). Mt dng k nhc gm c 5 hng k (line) v 4 khe (space). Nhng nt nhc nm hng k hay khe trn cao, th c cao cao hn cc nt nm di.
2. Hng k v khe nhc c tnh t di ln : 1, 2, 3, 4, 5
3. Nhng nt nhc cao qa hay trm qa m mt hng k khng cha , th ngi ta vit nhng nt nhc trn nhng hng k ph hay khe ph.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
18
4. Trong thc t, nhng nt nhc vit t hng k ph th 3 tr ln kh xc nh v tr v tn nt.
Dng nhc kha Sol vi nhiu dng k ph, kh c
Dng phng cch i kha dng nhc trn d c hn nh sau
Nhn xt dng nhc trc khi i kha
Dng nhc sau khi i sang kha Fa d c hn
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
19
Dng nhc vit kha Fa vi nhiu ng k ph rt kh c.
Dng nhc trn vit li vi kha Sol d c hn
Cng (dynamics)
1. Cng : C nhiu cch din tu khc nhau din t s mnh nh ca mt m thanh:
Marcato: tu mnh v y
Staccato: tu ri v nh tng nt.
Sostenuto: tu mnh ri nh li ngay. Nung nh tng nt.
2. Ngi ta phn chia mnh/nh ca mt cu nhc ra lm 6 bc sau y:
Rt mnh: ff Fortissimo
Mnh: f Forte
Mnh va: mf Mezzo forte
Nh va: mp Mezzo piano
Nh: p Piano
Rt nh: pp Pianissimo
Din t Cng trong cu nhc, bi nhc
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
20
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
21
Din t Cng trong tng nt nhc
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
22
Kho Nhc
- u mi hng k nhc, c mt Kha Nhc. Nh nhng kha nhc ny m c th c c cc tn nt trong khung nhc.
- Kha nhc cho bit cao nt trong khung nhc.
- Ty theo m vc ca ging ht hoc cc nhc c m ngi ta s dng cc loi kho nhc khc nhau.
- i vi Hp Ca :
Kha Sol: dng cho cc b n nh Soprano v Alto. Du Sol hng k th 2.
Kha Sol Ricordi hoc c s 8 bn di: dng cho b Tenore (tn cc nt cng ging nh ca kha Sol thng, nhng thp hn mt bt .
Du Sol hng k th 2.
Kha Fa: dng chung cho b Basso v Tenore. Du Fa hng k th t.
- i vi nhc c :
Kha : dng cho nhc c (nh viola) . C th nm bt c hng k no, ty theo loi nhc c.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
23
Cao Nt Ca Kho Sol v Kho Fa
Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La
Fa Sol La Fa Mi Re Do Si La Sol
Kho Sol v Chui m t thp ln cao - Theo h thng ch vn (nh Php,Vit Nam)
Kho Fa v Chui m t thp ln cao - Theo h thng ch vn (nh Php v Vit Nam)
Kho Sol v Tn nt - Theo h thng ch ci (nh Anh, M, c)
Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
24
Kho Fa v Tn nt - Theo h thng ch ci (nh Anh, M, c)
Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La Si
Nt Do nm gia 2 kha Fa - Sol gi l Middle C (Do4)
So Snh nt nhc trn phm n
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
25
Kho Do vi Middle C
Kha Nhc cho Ca on v Vch lin kt cc b hp ca : Soprano - Alto - Tenor - Basso
Hng k nhc dng cho n Piano: Khung nhc dng vit cho Piano c 2 hng k hp li, gi l Grand Staff.
Hng k bn trn, c kha Sol, vit cho tay phi (cc nt cao).
Hng k bn di, c kha Fa, vit cho tay tri (cc nt trm).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
26
Phm n (keyboard) Vi k hiu ca h thng ch vn v ch ci trn phm n
Do Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi Fa Sol La Si Do
Cung v na cung
Khong cch gia 2 cao c th l 1 cung hoc na cung
Do Re Mi Fa Sol La Si Do Re Mi
- T Mi ti Fa, v t Si ti Do cch nhau na cung
- Khong cch gia cc nt khc l 1 cung (c phm (Key) en gia)
- T Do - Do# l 1/2 cung
T La Si l 1 cung
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
27
Du Ha (accidentals)
Du ho dng thay i cao ca nt nhc. C cc loi du ho: thng, ging, thng kp, ging kp v du bnh
Du thng kp
Du thng
Du bnh
Du ging
Du ging kp
1. Du thng (#): tng nt nhc ln na cung
Th d1: DO ti RE = 1 cung; DO# ti RE = na cung Thi d2: DO ti RE = 1 cung; DO ti RE# = 1 cung ri
2. Du ging (b): gim nt nhc xung na cung
Th d1: DO ti RE = 1 cung; DOb ti RE = 1 cung ri Th d2: DO ti RE = 1 cung; DO ti Reb = na cung
3. Du thng kp (x): tng nt nhc ln 1 cung
Th d1: DO ti RE = 1 cung; DOx ti RE = ng m Thi d2: DO ti RE = 1 cung; DO ti REx = 2 cung
4. Du ging kp (bb): gim nt nhc xung 1 cung
Th d1: DO ti RE = 1 cung; DObb ti RE = 2 cung Th d2: DO ti RE = 1 cung; DO ti Rebb = ng m
5. Du bnh ( ): tr v cao bnh thng (xo b cao ca cc du ho).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
28
Phn bit 2 loi Bn Cung (Na Cung)
Bn cung ng khi cng tn n t : nh Do Do# Bn cung d khi khc tn nt: E F
Thang m Bn Cung ng Chuyn (Chromatic Scales)
Bn Cung (Na Cung)
n v nh nht ca Qung l na cung Trn phm n Keyboard c nhng phm en v phm trng Hai keys trng nm lin nhau, khng c phm en gia, cch nhau na cung: E-F, B-C Cc phm en ng vai tr nh na cung.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
29
H thng thang m 12 bn cung - Mt thang m t di ln ( - ) c 12 bn cung
Khc nt, nhng s bn cung bng nhau
ng m, nhng khc tn nt
* Quan st phm n ca Keyboard di
Th d :
- B# = Dbb - Bx = Db = C# - Cx = Ebb - D# = Eb = Fbb - Dx = Fb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
30
* Tng hai nt khc tn nhng ng m
C# = Db D# = Eb F# = Gb G# = Ab A# = Bb
Bt (Octave) : T ln l mt qung tm.
Cc Nt Ch Cht Ca m Giai C : Do Mi Sol
DO re MI fa SOL la ti DO
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
31
Nhp v Phch
u dng nhc u tin ca mi bi ht, ngi ta ghi S Nhp (Time Signature).
S nhp gm 2 s: S bn trn cho bit s phch (beat) trong mt Nhp ( Nhp cn gi l Trng Canh, measure); s bn di cho bit gi tr ca phch (lin quan vi nt trn.)
S bn trn c th l bt c s no, nhng thng thng hay gp l s 2, 3, 4, 6, 9, 12.
S bn di (lin quan ti nt trn) c th l: 1 (nt trn); 2 (nt trng, v nt trn bng 2 nt trng); 4 (nt en, v nt trn bng 4 nt en); 8; 16, vv.
Nhng Nhp Thng Gp Ni theo phch (beat), thng thng ch c 3 loi nhp: nhp 2 phch, nhp 3 phch v nhp 4 phch.
Nhp 2/4 : Nhp c 2 phch (beat), mi phch l mt nt en (quarter note). . Phch 1 l phch mnh, phch 2 l phch yu.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
32
Nhp 3/4: Nhp c 3 phch, mi phch l 1 nt en (quarter note) .
. Phch 1 l phch mnh, phch 2, 3 l phch yu.
Nhp 4/4: Nhp c 4 phch, mi phch l 1 nt en (quarter note).
. Phch 1 l phch mnh
. Phch 3 l phch mnh va.
.
Phn bit nhp n v nhp kp:
- Nhp n :
Nhng nhp c s bn trn l cc s 2, 3 hoc 4, gi l nhp n.
Mi phch c th chia 2
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
33
Tm li, nhng nhp n c s bn trn l 2 3 4.
Nhng nhp n thng hay gp:
Nhp n: Mi phch (beat) c th chia thnh 2 nt nh hn.
Th d: - Nhp 2/4, 3/4, 4/4, mi phch c th chia thnh 2 nt mc (eighth note)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
34
. Ring nhp 4/4, t hu bn th k 18 (1719) ngi ta s dng ch C (Common time) thay cho 4/4 mt s th loi nhc.
. Nhp 2/1 v 2/2 thng dng cc th nhc hnh khc (marches), nhc giao hng nhanh, ngi ta dng k hiu (Cut time)
- Nhp Kp :
Nhng nhp c cc s bn trn l 6, 9, hoc 12, gi l nhp kp
Tt c nhng s ny u chia chn cho 3, ngha l mi phch chia c 3
Nhng nhp Kp thng hay gp:
Nhp kp: Mi phch c th chia thnh 3 nt nh hn (s trn chia chn cho 3).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
35
Th d: - Nhp 6/8 : nhp c 2 phch, mi phch c 3 nt mc (eighth note) hoc mt nt en chm (dotted quarter note).
. Cc nhp c s trn 6 u l nhp kp (Compound Duple) .
. Cc nhp 6/8 v 6/4 thng c s dng nhiu hn.
- Nhp 9/8 : nhp c 3 phch, mi phch c 3 nt mc (eighth note) hoc mt nt en chm (dotted quarter note).
- Nhp 12/8 : nhp c 4 phch, mi phch c 3 nt mc (eighth note)
hoc mt nt en chm (dotted quarter note).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
36
S phch trong mi Nhp u bng nhau, ngoi tr Nhp (trng canh) u tin v Nhp (trng canh) cui cng c th thiu.
cho d c, ngi ta hay ni cc nt (trong Nhp) thnh tng nhm theo phch.
Lin Ba: Gp trong nhp n, l mt nhm gm 3 nt, m gi tr tng cng ca 3 nt ny, ch bng 2 nt ging hnh (cho nn mi nt trong Lin Ba phi tu nhanh hn nt bnh thng).
Lin Hai: Gp trong nhp kp, l mt nhm gm 2 nt, m gi tr tng cng
ca 2 nt ny bng 3 nt (cho nn mi nt trong Lin Hai phi tu chm hn nt bnh thng).
ao Phch: Khi cc nt nhc trong Nhp phn chia khng chn theo mi phch, th l o Phch. Khi o phch th phch yu tr thnh phch mnh.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
37
Bng Tm Tt B kho Kha Sol - S Nhp - Phch
Tit iu
1. Mi bi ht thng c vit theo mt tit iu (hay nhp iu) no (valse, rhumba, fox, slow, tango, vv.).
nh ngha n gin: Tit iu l s lp i lp li mt cch nhp nhng ca cc phch mnh v yu.
Khi chng ta v tay hay nhp chn, l chng ta lm theo tit iu. 2. Khi ht hoc n ln mt nhc iu lc nhanh lc chm, lc ngn nga, lc dn dp th Tit iu xut hin ngay. 3. Tit iu nh si dy lin kt cc m thanh li vi nhau to thnh mt chuyn ng c o ring bit cho nhc iu . 4. Tm li, Tit iu c to ra do s sp xp nhp nhng trong chuyn ng 3. c nim v Tit iu, g u n v c theo s 1-2-3-4 ghi. Ch no khng c s vn g u. Mi bi tp g nhiu ln.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
38
Qung Nhc (music intervals)
- Qung nhc l khong cch v cao gia 2 nt nhc : . Qung giai iu : hai nt theo chiu ngang . Qung ha iu : hai nt theo chiu dc.
Tn Qung v c Tnh Hai iu cn bit:
- S qung (hoc tn qung) - c Tnh ca qung
Th d: Qung 3 Trng . Qung 3 l s qung . Trng l c tnh
Tn Qung
- S bc c trong qung
ng m (Unison): Fb = E# Hai du Fa ging (Fb) v Mi thng (E#) tuy khc tn nhng cao bng nhau.
- Du nhc Fb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
39
- Du nhc E#
c Tnh (quality) Qung
- Da vo s cung (step, tone) v na cung (half step, semitone) trong qung. - c tnh ca qung c th l:
. Trng (Major)
. Th (minor)
. ng (perfect)
. Gim (diminished)
. Tng (augmented)
Qung Trng v Qung ng
- T nt tnh ln: 1. Cc qung trng: 2, 3, 6, 7 2. Cc qung ng: 4, 5, 8
Q.1 ng Qung 2,3 Trng Qung 4,5 ng Qung 6,7 Trng Q.8 ng
- Thang m Do Trng (C) c bt u t nt Do
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
40
- V tip tc cc nt Re Mi Fa Sol La Si v Do
S cung cu Qung Trng v Qung ng
1. Qung 2 Trng (M2) c 1 cung.
2. Qung 3 Trng (M3) c 2 cung
3. Qung 4 ng (P4) c 2 cung, 1/2 cung
4. Qung 5 ng (P5) c 3 cung, 1/2 cung
5. Qung 6 Trng (M6) c 4 cung, 1/2 cung
6. Qung 7 Trng (M7) c 5 cung, 1/2 cung
7. Qung 8 ng (P8), octave, c 6 cung
S cung ca Cc Qung Th
- Qung Th t hn Qung Trng na cung.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
41
1. Qung 2 th (m2) c 1/2 cung
2. Qung 3 th (m3) c 1 cung, 1/2 cung
3. Qung 6 th (m3) c 4 cung
4. Qung 7 th (m7) c 5 cung
Qung 1 ng
Qung 4 ng (tr Fa Si) : 2 cung,1/2 cung
Do - Fa Re Sol Mi La Sol Do La Re Si - Fa
Qung 5 ng (tr Si Fa) : 3 cung , 1/2 cung
Do Sol Re - La Mi Si Fa Do Sol Re La Mi
Qung 8 ng
Qung Gim v Qung Tng
- Qung Gim (diminished): na cung t hn Qung Th (minor), hoc Qung ng (perfect)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
42
- Qung Tng (augmented): na cung nhiu hn Qung Trng (major), hoc Qung ng (perfect)
Qung (vi 1/2 cung khc nhau)
- Cc qung 2, 3, 6, 7
- Cc qung 1,4, 5, 8
Qung Ln v Qung Xung
- Qung ln: khi nt th nht thp hn nt sau: C E : Do Re Mi M3
- Qung xung: khi nt th nht cao hn nt sau: E C : Mi Re Do
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
43
Qung o
- o qung: o ngc th t nt nhc.
F A A F
- Cch tnh qung o:
S qung: 9 qung hin ti (mun bit qung o : ly 9 tr qung hin ti)
Tnh cht:
Trng (Major) Th (minor) (v ngc li) ng (Perfect) (gi nguyn): P4 P5 Tng (Aug) Gim (Dim) (v ngc li): Aug3 dim6
Do Fa Fa - Do
Fa La La Fa
Mc ch hiu r qung o l tnh cc qung rng cho nhanh
. m2 o l M7
. M2 o l m7
. m3 M6
. M3 m6
. P4 P5
. P5 P4
. m6 M3
. M6 m3
. m7 M2
. M7 m7
. Aug2 dim7
. Dim7 Aug2
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
44
Bng Tm lc v Qung Nhc
Tm l Qung nhc
- Nu n 2 nt lin nhau:
. Qung Trng: sng, vui
. Qung Th: ti, bun
. Qung ng: y n
. Qung Gim: thiu, y m
. Qung Tng: cng ci
- Nu n 2 nt cng mt lc: qung ha iu
. Qung 2, 7 nghe chi tai v l qung nghch
. Cc qung khc nghe m hn v l nhng qung thun
Tm l qung 3 v 6
1. Qung 3:
Qung 3 quan trng nht. N bao gm cc qung khc.
Qung 3 Trng: cho cm gic vui ti v trong tro.
Qung 3 Th: cho cm gic bun b v u ti.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
45
2. Qung 6:
Qung 6 l qung 3 o ln
Qung 6 cho ta cm gic m du, nhng khng vng vng nh qung 3.
Tm l qung 2 v 7
3. Qung 2:
Qung 2 ho iu: nghch tai
Qung 2 th giai iu: cm gic y m, bun o no.
4. Qung 7:
Qung 7 l o ln ca Qung 2.
Qung 7 ho iu nghe nghch tai, nhng hn qung 2 v 2 nt cch xa nhau.
Tm l ca qung ng
5. Cc Qung ng:
Qung 8: cho ta mt cm gic y n, mnh m.
Qung 5: cho ta cm gic trn trnh, y , nh qung 8.
Qung 4: nghe qu quyt, khng bun, khng vui.
Tm l qung tng v qung gim
6. Cc Qung Tng:
Cm gic cng ci, kh ht. t c dng.
7. Cc Qung Gim:
Cm gic y m
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
46
Qung Thun Qung Nghch
Qung Ho iu Thun
- Qung ha iu thun cho cm gic m i, du dng, ho hp - Qung ha iu thun c 3 loi :
1. Qung ha iu thun tuyt i hon ton :
. Qung 1 ng (ng m)
. Qung 5 ng
. Qung 8 ng
2. Qung ha iu thun tng i hon ton :
. Qung 3 Trng
. Qung 3 Th
. Qung 6 Trng
. Qung 6 Th
3. Qung ha iu thun hn hp
. Qung 4 ng mang c tnh hn hp.
Qung Ho iu Nghch
- Qung ha iu nghch cho cm gic cng ci, chi tai, khng ho hp. - Qung ha iu nghch gm cc qung :
. Qung 2 Trng . Qung 2 Th . Qung 7 Trng . Qung 7 Th . Ton b qung Tng, qung Gim, tr my qung Tng, qung Gim Trng m vi qung Ho m Thun nh :
. Qung 5 tng trng m vi Qung 6 Th, l qung thun. . Qung 4 Gim trng m vi Qung 3 Trng, l qung thun.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
47
m Giai (scale)
m giai l mt chui m gm 8 nt theo th t t di i ln. Tn Gi ca m giai da vo tn ca nt u tin v c tnh trng th ca n.
Nhc ca mi dn tc c mt Thang m (m giai) ring :
. Vit nam: ng m (pentatonic) C D E G A
. Nht Bn: A B C E F
. Ty Nguyn: lc m (hexatonic) C E F G B
. Ty Phng: tht m (heptatonic) C D E F G A B
Nhc Ty Phng (Classical Western Music)
- H thng nhc Ty Phng c 7 cao nt: R Mi Fa Sol La Si
- Phn bit 2 loi m giai:
. ng Chuyn (chromatic scale): c 12 nt (octave), mi nt cch nhau na cung
. D chuyn (diatonic): c 7 nt chnh khc tn nhau.
Hai c tnh ca m giai: m giai c 2 th (Modes)
Trng (major scale)
Th (minor scale).
m giai trng v m giai th khc nhau l do cc Cung v Na Cung c sp xp gia cc nt trong m giai.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
48
m giai Trng:
1) Cng thc ca m giai trng:
m giai trng c cu trc (format) nh sau:
1. Dng m giai Do Trng bit nhng ch c na cung. 2. Vit ra cc tn nt ca m giai mun tm. 3. Dng cc du thng (sharp) hay ging (flat) c c s cung nh m giai Do trng.
T Lin m (Tetracord)
T Lin m: Mt m giai chia lm 2, s cho ta 2 nhm nt, mi nhm c 4 nt, gi l T lin m
T lin m h: nhm 4 nt di (1 cung- 1 cung 1/2 cung) T lin m thng: nhm 4 nt trn (1 cung- 1 cung 1/2 cung)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
49
Hai T lin m cch nhau 1 cung.
Nt u tin l TN ca m Giai
a. 1 2 3 4 5 6 7 8 b. C D E F G A B C c. A B C D E F G A
Da vo cng thc thnh lp nhng m giai trng. Sau y l th d ca 3 m giai Do trng, Fa trng v La trng:
m giai Do l m giai kiu mu ca Th Trng
C D E F G A B - C
m Giai DO Trng
1. Vit ra cc tn nt ca m giai: C D E F G A B C
2. Tm xem nhng ch c na cung (theo cng thc). C D E - F G A B - C
3. Dng cc du thng (sharp) hay ging (flat) c c s cung nh cng thc.
C D E-F G A B-C m Giai Do c gi l m Giai TRNG KIU MU v c s cung v na cung ng nh cng thc, khng cn thng hay ging. (2 cung, na cung, 3 cung, na cung)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
50
Th t cc du thng :
m giai SOL trng
1. Vit ra cc tn nt trong m giai G A B C D E F G
2. Tm xem nhng ch c na cung (theo cng thc).
G A B C D E F G 3. Thm vo cc du thng hay ging cho ng vi Cng Thc Trng.
G A B - C D E F#- G
m giai RE Trng
C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
51
m giai LA Trng C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
m giai MI Trng
C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
E F# G# A B C# D# E
m giai SI Trng
C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
E F# G# A B C# D# E
B C# D# E F# G# A# B
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
52
m giai FA# Trng C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
E F# G# A B C# D# E
B C# D# E F# G# A# B
F# G# A# B C# D# E# F#
m giai DO# Trng
C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
E F# G# A B C# D# E
B C# D# E F# G# A# B
F# G# A# B C# D# E# F#
C# D# E# F# G# A# B# C#
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
53
Cc m giai Trng Vi Du Thng
C D E F G A B C
G A B C D E F# G
D E F# G A B C# D
A B C# D E F# G# A
E F# G# A B C# D# E
B C# D# E F# G# A# B
F# G# A# B C# D# E# F#
C# D# E# F# G# A# B# C#
Ta thy mi m giai mi u tng bc VII Nt Ch m (tonic) nm trn du thng cui mt bc (qung 2 th) C 7 du thng, th t cc du thng cch nhau mt qung 5: F,C,G,D,A,E,B
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
54
m giai C (Do trng) c cu trc ging ht nh cng thc trng ny, nn m giai trng c coi nh m giai kiu mu ca th trng.
m giai F: T nt 2 n 3 phi l na cung, nhng trong m giai F, t A n B l 1 cung, nn ta phi gim (flat) B.
m giai A: Tng t cch tnh nh m giai Fa trng, m giai La trng phi thng (sharp) 3 nt: C, F v G.
Tn v Bc Trong m Giai: Ngi ta dng s La-m vit cc bc nt trong m giai.
I : Ch m (tonic)
II : Thng ch m (supertonic) III : Trung m (mediant)
IV : H thng (t) m (subdominant) V : Thng m hay t m (Dominant)
VI : Thng trung m (submediant) VII : Cm m (Leading Tone)
m Giai Trng Nhn To
- Thnh thong ngi ta gim nt bc 6th ca m giai trng: C D E F G Ab B C
Khi gim nt bc 6th, - Khi gim nt bc VI, ngi ta c c 2 chords mi: iv v vib
Fm Ab
- Thnh thong ngi ta tng nt bc 4 ca m giai trng:
C D E F# G A B C
B kha (Key signatures):
- Gi d nh mt bi ht vit theo m giai La trng, tt c cc nt C, F v G u phi tng. cho tin ngi ta c c 2 chords mi: iv v vib
Fm Ab, ngi ta cc du thng u dng nhc. Cc du thng ny gi l "b kha" ca m giai hay ca bi ht.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
55
Chu K qung 5 (circle of fifth)
B kha c th c 3 dng: a) Khng c du ha (nh trng) b) Du thng (nh La trng) c) Du ging (nh Fa trng)
B kha c nhiu nht l 7 du thng hay 7 du gi ng. Cc du thng hay i theo mt th t theo bc 5 (circle of fifth):
B kha thng: Fa, Do, Sol, Re, La, Mi, Si
B kha ging: Si, Mi, La, Re, Sol, Do, Fa (ngc li vi du thng.)
S d chng ta bit c th t cc du thng hay gi ng l nh vo s tnh ton theo lut "Chu k qung 5" (hay "t lin m"), ting Anh l "circle of fifth" .
Cc du thng: tnh t di ln qung 5 (t ln m thng ).
Cc du ging: tnh t trn xung qung 5 (t lin m h).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
56
Cc B kha ca m giai trng c du thng, t di tnh ln qung 5
1 2 3 4 5
: C D E F G A B C
Sol: G A B C D E F# G 1#: F
R: D E F# G A B C# D 2#: FC
La: A B C# D E F# G# A 3#: FCG
Mi: E F# G# A B C# D# E 4#: FCGD
Si: B C# D# E F# G# A# B 5#: FCGDA
Fa#: F# G# A# B C# D# E# F# 6#: FCGDAE
#: C# D# E# F# G# A# B# C# 7#: FCGDAEB
Cc B kha ca m giai Trng c du ging, t trn tnh xung qung 5
5 4 3 2 1
: C D E F G A B C
Fa: F G A Bb C D E F 1b: B
Si-b: Bb C D Eb F G A Bb 2b: BE
Mi-b Eb F G Ab Bb C D Eb 3b: BEA
La-b: Ab Bb C Db Eb F G Ab 4b: BEAD
Re-b: Db Eb F Gb Ab Bb C Db 5b: BEADG
Sol-b: Gb Ab Bb Cb Db Eb F Gb 6b: BEADGD
-b: Cb Db Eb Fb Gb Ab Bb Cb 7b:BEADGCF
Xem tm tt theo lut "vng trn cc qung 5" phn III bn di
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
57
Bng Tm Tt
B Kha - m Giai Trng (Major scale)
m giai th (minor scale)
Khi mt bn nhc vit theo m giai th, ngi ta c th bin i mt s nt khi
dng nhc i ln (melodic minor scale), hoc thay i nt "cm m" (leading
tone) trong khi ho m khi tr v ch m (harmonic minor scale), cho nn m
giai th c 3 dng:
o m giai th t nhin (natural minor scale) o m giai th ho iu (melodic minor scale) o m giai th giai iu (harmonic minor scale)
m Giai LA Th l m Giai LA TH KIU MU
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
58
1) Cng thc ca m giai th T Nhin:
A B - C D E - F G A
Da vo cng thc thnh lp nhng m giai Th. Sau y l th d ca 3 m giai LA th, RE th v MI th:
1. Dng m giai LA Th bit nhng ch c na cung. 2. Vit ra cc tn nt ca m giai mun tm. 3. Dng cc du thng (sharp) hay ging (flat) c c s cung nh m giai LA
Th.
m giai LA th c cu trc ging ht nh cng thc ca th Th (khng c thng hay gim), nn m giai La th c gi l m giai kiu mu ca th th.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
59
2) So snh cc m giai th.
1 2 3 4 5 6 7 8
Natural A B C D E F G A
Harmonic A B C D E F G# A
Melodic A B C D E F# G# A
So snh 3 loi m giai th :
o Ho iu - harmonic: l m giai th T Nhin tng bc 7 o Giai iu - melodic: l m giai th T Nhin tng bc 6 v 7
1. m giai th T Nhin:
- m giai Do Th (Cm) t nhin :
2. m Giai Th Nhn To
C 2 loi m giai th nhn to: Ha iu Giai iu
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
60
m Giai Th Ho iu (Harmonic minor): tng bc 7th.
La si do re mi fa sol# la
- m giai Do Th (Cm) Ho iu
m Giai Th Giai iu (Melodic minor): tng bc 6th v 7th khi dng nhc i ln nt ch m (nghe nh th Trng)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
61
- m giai Do Th (Cm) Giai iu
Hp m ca m giai Do Trng (C ) v cc loi m giai Do Th (Cm)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
62
Thnh Lp m Giai
xy dng mt m Giai, chng ta lm 3 bc nh sau:
1. Vit ra cc tn nt ca m giai.
2. Tm xem nhng ch c na cung (theo cng thc).
3. Dng cc du thng (sharp) hay ging (flat) c c s cung nh cng
thc.
Bi Tp m Giai
Xy dng m giai R TRNG C D E F G A B C
D E F# - G A B C# - D
Bi Tp m Giai
Xy dng m giai Eb TRNG C D E F G A B C Eb F G - Ab Bb C D - Eb
Bi Tp m Giai
Xy dng m giai TH A B C D E F G A
C D Eb F G Ab Bb C
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
63
Tm Kt:
1. Cc b kha
2. Vng trn cc qung 5 (circle of fifths)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
64
Bng Tm Tt Cc m Giai Ging - Thng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
65
By Th Nhc
1. Nu cc Th nhc c thnh hnh da trn cc nt ca m giai Trng. Mi Th c h thng thang m ring bit, ln lt :
- nt bc 1 (Do) l Th Ionian : 1c-1c-1/2c-1c-1c-1c-1/2c - nt bc 2 (Re) l Th Dorian : 1c -1/2c-1c-1c-1c-1/2c-1c - nt bc 3 (Mi) l Th Phrygian : 1/2c-1c-1c-1c-1/2c-1c-1c - nt bc 4 (Fa) l Th Lydian : 1c-1c-1c-1/2c-1c-1c-1/2c - nt bc 5 (Sol) l Th Myxolydian : 1c-1c-1/2c-1c-1c-1/2c-1c - nt bc 6 (La) l Th Aeolian : 1c-1/2c-1c-1c-1/2c-1c-1c - nt bc 7 (Si) l Th Locrian : 1/2c-1c-1c-1/2c-1c-1c-1c
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
66
2. Nu cc Th c thnh lp u bt u bng nt Do (C) th h thng thang m s thay i theo v c cc du ho l :
Tm li : Mi Th c h thng thang m ring :
Ionian = Do Re Mi Fa Sol La Si Do
Dorian = Do Re Mib Fa Sol La Sib Do
Phrygian = Do Reb Mib Fa Sol Lab Sib Do
Lydian = Do Re Mi Fa# Sol La Si Do
Mixolydian = Do Re Mi Fa Sol La Sib Do
Aeolian = Do Re Mib Fa Sol Lab Sib Do
Locrian = Do Reb Mib Fa Solb Lab Sib Do
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
67
Tm m Giai Ca Mt Bi Ht (Scale song)
Nhng bi ht chng ta dng ngy nay (standard music), thng c sng tc trn mt m giai no . Trn l thuyt c tt c 15 dng b kha, trong 1 b khng c du thng hay ging; 7 b kha c du thng v 7 b kha c du ging.
- C 30 m giai khc nhau :15 th Trng v 15 th Th :
- Hai c tnh : Trng hay Th (Major or minor).
- tm m giai ca mt bi ht, ngi ta thng da vo 2 yu t sau y:
1. Cn c vo B kha ca bi ht bit c tnh Trng - Th ca m giai. 2. Cn c vo nt kt thc ca bi ht bit tn ca m giai. Nt kt thc ca bi
ht thng l ip Khc. Nu bi ht c nhiu b, th da vo b chnh, thng l b Soprano.
Bng chi tit cc B Kha 1. Du thng
C maj 0 thng
G maj 1 thng F
D maj 2 thng F, C
A maj 3 thng F, C, G
E maj 4 thng F, C, G, D
B maj 5 thng F, C, G, D, A
F maj 6 thng F, C, G, D, A, E
C maj 7 thng F, C, G, D, A, E, B
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
68
2. Du ging
C maj 0 ging
F maj 1 ging B
B maj 2 ging B, E
E maj 3 ging B, E, A
A maj 4 ging B, E, A, D
D maj 5 ging B, E, A, D, G
G maj 6 ging B, E, A, D, G, C
C maj 7 ging B, E, A, D, G, C, F
C maj 0 ging s
B Kha Trng Th
khng c
thng - ging
C major A
minor
B Kha Thm
Trng Th B Kha
Thm
Trng Th
1 thng
F G major E minor
1 ging
B F major D minor
2 thng
C D major B minor
2 ging
E B
major G minor
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
69
3 thng
G A major F
minor
3 ging
A E major C minor
4 thng
D E major C
minor
4 ging
D A
major F minor
5 thng
A B major G
minor
5 ging
G D
major
B
minor
6 thng
E F major D
minor
6 ging
C G
major
E
minor
7 thng
B C
major
A
minor
7 ging
F C
major
A
minor
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
70
m Th Ca Bi ht vi B kha thng
- Da vo b kho (key signature) u bi ht m ta c th bit c bi ht c vit theo m th g.
1. Bi Ht Th Trng
- tm m th (mode) bi ht, ta da vo: 1. Nt kt thc (tonic) ca bi ht. 2. Du ho cui cng ca b kho.
- B kha thng: ly du thng cui tng ln mt bc (qung 2 th), nu trng hp vi nt kt bi ht, th l bi ht Th Trng. Th d:
* Bi ht 1 thng (F): Fa tng ln mt bc l SOL. Nu nt kt bi l SOL, th bi ht l SOL TRNG (G). * Bi ht 3 thng (F,C,G): Sol tng mt bc l LA. Nu nt kt bi l LA, th bi ht l LA trng (A).
* Bi ht 6 thng (F,C,G,D,A,E): MI tng 1 bc l FA, m FA l FA#. Nu nt cui l F# th bi ht l F# trng.
. Th d:
* Bi ht 2 thng (F C): Do tng ln mt bc l Re. Nu nt kt bi l Re, th bi ht l Re TRNG (D).
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
71
* Bi ht khng c thng hay ging
Th d:
- B kha ca bi ht khng c Thng - Ging - Nt cui bi ht l La, bi ht LA TH.
Th d: - B kha ca bi ht khng c Thng - ging
- Nt cui bi ht l , bi ht TRNG.
2. Bi Ht Th Th
- B kha thng:
* T du thng cui cng ca b kha, tnh xung 1 bc. Nu trng hp vi nt cui ca bi ht, th bi ht th TH vi tn l tn ca nt cui bi ht.
Th d: - Du ho cui cng l Do, tnh xung mt bc l Si - Nt cui bi ht l Si, bi ht Si Th.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
72
Thnh Lp m giai vi cc du Ging
m giai F Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
m giai Bb Major Scale
C D E F G A B C F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
73
m giai Eb Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
m giai Ab Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
Ab Bb C Db Eb F G Ab
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
74
m giai Db Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
Ab Bb C Db Eb F G Ab
Db Eb F Gb Ab Bb C Db
m giai Gb Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
Ab Bb C Db Eb F G Ab
Db Eb F Gb Ab Bb C Db
Gb Ab Bb Cb Db Eb F Gb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
75
m giai Cb Major Scale
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
Ab Bb C Db Eb F G Ab
Db Eb F Gb Ab Bb C Db
Gb Ab Bb Cb Db Eb F Gb
Cb Db Eb Fb Gb Ab Bb Cb
Tm Lc Cc m giai Trng
C D E F G A B C
F G A Bb C D E F
Bb C D Eb F G A Bb
Eb F G Ab Bb C D Eb
Ab Bb C Db Eb F G Ab
Db Eb F Gb Ab Bb C Db
Gb Ab Bb Cb Db Eb F Gb
Cb Db Eb Fb Gb Ab Bb Cb
Ta thy mi m giai mi u gim bc IV Nt Ch m (trn) cch du gim cui mt qung 5. C 7 du gim, th t cc du gim cch nhau mt qung 4:
B,E,A,D,G,C,F (ngc vi du thng)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
76
Tm m Th Trng vi B kha ging
Vi b kha ging c 2 cch tm :
1. Tnh t du ging cui cng ca b kha:
- B kha ging: ly du ging cui tng ln mt qung 5, nu trng hp vi nt kt bi ht, th bi ht trng.
Th d: * Bi ht 1 ging (B): Si tng ln qung 5 l FA. Nu nt kt bi l FA, th bi ht l FA TRNG (F).
* Bi ht 3 ging (B,E,A): LA tng qung 5 l MI(b). Nu nt kt bi l Mi(b) Mi ging trng (Eb Major)
* Bi ht 6 ging (B,E,A,D,G,C): DO tng qung 5 l SOL(b). Nu nt cui l SOL(b) Gb trng.
Bi ht vi b kha l du ging.
Si tnh ln qung 5 l FA. Nu nt kt bi l FA, th bi ht l FA TRNG (F).
Bi ht FA trng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
77
Bi ht R th
- T du ging cui ca b kha tnh ln mt qung 3. Nu trng hp vi nt cui ca bi ht, th bi ht th TH vi tn l tn ca nt cui bi ht.
2. Tnh t du ging cui cng ca b kha:
Dnh cho th Trng v nhng b kha t 2 du ging tr ln.
Tng ln qung 5 chnh l du ging p cht.
Nhn vo du ging p cht ca b kha.
- Du ging p cht ca b kha cng tn vi nt cui ca bi ht th bi ht th TRNG l tn ca nt cui bi ht.
Bi ht Eb trng * Bi ht 3 ging (B,E,A): LA tng qung 5 l MI(b). Nt kt bi l Mi(b), Bi ht ny l Mi ging trng (Eb)
- Cng nhiu thng hay ging th cng kh xng m v kh nh n. - Phn ln cc bi ht u vit ti a l 4 du ho.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
78
H Thng Thng - Ging trn Kho Sol v Kho Fa
- m giai Trng
- m giai Th
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
79
Hp m (Chord)
Hp m gm c 3 nt (triad ) chng cht ln theo th t di ln cch nhau mt qung 3:
a. Nt di cng gi l Nt Nn (root), nt ny l tn ca hp m. b. Nt k tip l nt bc 3 (third) - cch nt nn mt qung 3. c. Nt trn cng l nt bc 5 (fifth) - cch nt nn mt qung 5.
- Tn ca hp m cn bn l tn ca nt Nn (root) v c tnh (trng, th, vv.)
ca hp m .
- C 4 loi hp m cn bn: Trng, Th, Tng v Gim.
Do Trng (C) Do Th (Cm) Do tng (C+) Do gim (C)
K hiu vit tt ca cc hp m cn bn (triad):
Trng: vit hoa. Th d, trng: C
Th: vit tn hoa, thm ch "m" hoc thm du "-". Th d, th: Cm hoc C-
Tng: vit tn hoa, thm du "+" hoc ch "aug" Th d, tng: C+ hoc Caug
Gim: vit tn hoa, thm du "" hoc ch "dim" Th d, gim: C hoc Cdim
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
80
m sc ca cc hp m:
a. Hp m Trng:
Nghe y , ti sng
Nghe hng mnh, vn ln
Vng vng (v c xy dng trn qung 5 hon ton (perfect fifth) b. Hp m Th:
Nghe mang mc, nh nhng.
Nghe bun su, u m
Vng vng (v c xy dng trn qung 5 hon ton (perfect fifth) c. Hp m Tng:
Nghe hi sng qa, n ni cm thy hi kh nghe.
Khng vng vng d. Hp m Gim:
Nghe yu ui, thiu vng
Khng vng vng
* Cc hp m trong m giai Do Trng
Nhn xt :
- Ba Hp m Trng C F G c 3 hp m Th tng ng l : Am Dm Em
I - - - vi : C - - - Am
IV- - - i : F - - - Dm
V- - - iii : G - - - Em
- Ngoi ra c hp m vii gim : Bdim
- Ba hp m C-F-G (Do Fa Sol) gi vai tr quan trng nht.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
81
- Cc hp m trong m giai La Th
- Cc hp m trong m giai Do Th T nhin vi 3 du ging :
Si Mi - La
- Cc hp m trong m giai Do Th ho iu
- Cc hp m trong m giai Do Th giai iu
Chu K Qung 5 v Hp m Tng ng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
82
- Vng ngoi l cc hp m Trng - Vng trong l nhng hp m Th tng ng
Bng Tm Tt Hp m Do Trng v Ba Loi Hp m Th
Cc Th Ca Hp m : Th nn - Th o
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
83
I I6 I6/4 I I6 I6/4 I I6 I6/4 I I6 I6/4
Cch vit Hp m Th o 1 v Th o 2
- Hp m thun
Th nn Th o 1 Th o 2 1. Th nn : Cma : Do Mi Sol 2. Th o 1 : Cma/E : Mi Sol - Do 3. Th o 2 : Cma/G : Sol Do - Mi
Hp m 7th (Seventh chords)
Thm vo hp m cn bn mt qung 3 na l c hp m 7 . Gi l hp m 7 v t nt nn n nt th t l qung 7 . Nt qung 3 thm vo c th l Trng hoc Th
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
84
C7 : Do- Mi- Sol- Sib
CMaj7 : Do- Mi- Sol- Si
Cm7 : Do-Mib- Sol-Sib
Cdim7 hoc C7 : Do-Mib-Solb-Sibb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
85
Cm7b5 : Do- Mib-Solb-Sib
Cc Loi Hp m 7 trong m giai Trng
S Hp
m
Thm
vo
Hp m 7
Cc nt ca
Hp m
Vit tt
1 Trng M3 Major 7 C-E-G-B CMaj7, hoc CM7
2 Trng m3 Dominant 7 C-E-G-Bb C7
3 Th M3 Minor/Major7 A-C-E-G# Am/M7
4 Th m3 Minor7 A-C-E-G Am7
5 Gim M3 Half
diminished7
hoc Minor
7b5
B-D-F-A Bm7b5, hoc B
6 Gim m3 Diminished 7 B-D-F-Ab Bdim7, hoc B7 7 Tng m3 Augmented 7 C-E-G#-B CAug7, C+7,
CM7#5
m giai Do7 vi cc hp m 7 :
- Hp m I : CM7 = Do Trng 7 - Hp m ii : Dm7 = Re Th 7 - Hp m iii : Em7 = Mi Th 7 - Hp m IV : FM7 = Fa Trng 7 - Hp m V : G7 = Sol 7 t m - Hp m vi : Am7 = La Th 7 - Hp m : B7 = Si gim 7
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
86
Hp m cn bn vi qung 7 Trng hoc Th
Hp m 7 trong cc loi m giai Th:
m Giai I
(la)
II
(si)
III
(do)
IV
(re)
V
(mi)
VI
(fa)
VII
(sol)
Natural Am7 Bm7b5 CM7 Dm7 Em7 FM7 G7
Harmonic Am/M7 Bm7b5 CM7#5 Dm7 E7 FM7 G#dim7
Melodic Am/M7 Bm7 CM7#5 D7 E7 F#m7b5 G#m7b5
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
87
Bng tng kt Cc Hp m 7 trong m giai Th.
Di y l s hnh thnh ca cc hp m 7 trong m giai th
Bc ca m giai Hp m Qung 7 Hp m
7th
Tn
i Am m3 Am7 minor 7th
i Am M3 (har) Am/M7 minor - major 7th
iidim Bdim M3 B7b5 half diminished
ii (melodic) Bm m3 Bm7 minor 7th
III C M3 CM7 major 7th
IIIaug
(harmonic)
Caug m3 C-maj7#5 augmented 7th
iv Dm m3 Dm7 minor 7th
IV (melodic) D m3 D7 dominant 7
v Em m3 Em7 minor 7
V (harmonic) E m3 E7 dominant
VI F M3 FM7 major 7
#VIdim
(melodic)
F#dim M3 F#min7b5 half diminished
VII G m3 G7 dominant 7th
#Vii-dim (har) G#dim m3 G#dim7 diminished 7th
#Vii-dim (har) G#dim M3 (mel) G#min7b5 half diminished
Cch vit Hp m Th o 1 v Th o 2
- Hp m thun
Th nn Th o 1 Th o 2 1. Th nn : Cma : Do Mi Sol 2. Th o 1 : Cma/E : Mi Sol - Do 3. Th o 2 : Cma7/G : Sol Do - Mi
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
88
- Hp m nghch
Th nn Th o 1 Th o 2 Th o 3
1. Th nn : Cma 7 : Do Mi Sol Si 2. Th o 1 : Cma7/E : Mi Sol - Si Do 3. Th o 2 : Cma7/G : Sol Si Do - Mi 4. Th o 3 : Cma7/B : Si Do Mi - Sol
Hp m 9
- Chng thm mt nt qung 3 bn trn hp m qung 7 l c hp m 9 Hay ni cch khc l chng thm vo hp m 7 mt qung 9 trng.
C9
Hp m 11
- Chng thm mt nt qung 3 bn trn hp m qung 9 l c hp m 11
C11
Hp m 13
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
89
- Chng thm mt nt qung 3 bn trn hp m qung 11 l c hp m 13
C13
Hp m Suspended
a. Sus 2
Hp m "sus 2", th d Csus2, gm nhng nt C - D - G.
Ch "sus" l vit tt ca "suspended" (ngng li) . Hp m sus2 cng c th gi
l hp m "add 2" hay "add 9".
b. Sus 4
Khi ngi ta vit Csus th chng ta phi hiu l Csus4. Nt qung 3 ca hp m trng c thay th bng mt nt trn n na cung.
Th d:
C Major : C - E - G
Csus4 : C - F - G
Theo truyn thng, hp m Csus s chuyn n hp m C, tc l nt "sus" s tr v nt bc 3.
Isus4 I s c cm gic nh gii kt gio ng (AMEN).
Trong ho m, s chuyn hp m ca sus4 thng nh sau:
I IV Vsus4 V7 I
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
90
Trong thc hnh khi chi hp m sus, ngi ta chi nt nn tay tri v nh
hp m trng, 1 cung bn di nt nn, tay phi.
Th d: Csus (gm C - F - G)
Tay tri: C
Tay phi: hp m Bb (Bb - D - F)
Thng thng hp m "sus" c th thay th cho hp m 7 (dominant 7).
Th d trong m giai C trng, Gsus c th thay th cho G7, G9.
Khi chi "sus4", trnh chi nt bc 3. Th d Csus4, trnh chi nt Mi (E) .
Ngi ta cng vit Bb/C cho Csus.
Khi chi V7sus, chi nt bc V tay tri v hp m IV tay phi (vit l IV/V)
Slash: "IV/V" gi l hp m "slash", c ngha l chi hp m bn trn ci gch
xo ("slash") v chi mt nt Bass bn di. "F slash G" = hp m F vi G Bass.
Nhn Xt Hp m v Cch c Hp m 7
Hp m Vit tt Cc nt trong Hp m
F major major 7 FM7, FMaj7, F Major 7 F A C E
F major minor 7 F7, also called 'dominant 7' F A C Eb
F minor major 7 FmM7 F Ab C E
F minor minor 7 Fm7, Fmin7, F minor 7 F Ab C Eb
F diminished major 7 FdM7 F Ab Cb E
F diminished minor 7 F7, Fm7b5 F Ab Cb Eb
F augmented major 7 F+M7, FM7#5 F A C# E
F augmented minor 7 F+7, F7#5 F A C# Eb
F diminished 7 F7, Fdim7 F Ab Cb Ebb
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
91
Hp m Tng
Hp m thun tr thnh hp m nghch khi tng bc 5 ln na cung.
- Nt bc 5 tng ln1/2 cung tr thnh nghch, nn sau phi c gii nghch bng cch chuyn ln nt k tip 1/2 cung, nt ny gi l nt gii
nghch.
- Hp m tng bc I chuyn ti bc IV (Caug - F)
- Hp m tng bc I chuyn ti bc vi (Caug - Am)
- Hp m tng bc I chuyn ti bc ii (Caug - Dm)
- Hp m tng bc IV chuyn ti bc ii (Faug - Dm)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
92
- Hp m tng bc IV chuyn ti bc V (Faug - G)
- Hp m tng bc IV chuyn ti bc VII (Faug - Bb)
- Hp m tng bc V chuyn ti bc I (Gaug - C) Vaug - V7 - I
Vaug - V9 - V7 - I (vi)
- Hp m tng bc VI chuyn ti bc I (Aaug - C)
Sau y l mt chui Hp m Tng
Hp m Gim
- Mt Hp m Th (Thun) tr thnh Hp m nghch khi gim nt bc 5 xung 1/2 cung. Hp m nghch phi c gii nghch bng cch chuyn
nt bc 5 n nt k tip thp hn 1/2 cung, nt ny gi l nt gii nghch.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
93
Dn chng :
- c s dng Gii kt, Hp m bc V di hnh thc , Vdim, Vdim7, Vdim9 v bc I.
I - IV (vi) - Vdim - I
- Hp m Gim c s dng chuyn th sang Hp m khc c nt gii
nghch.
- Hai cch chuyn Hp m :
a. Chuyn m trc tip :
C F - Dm G - C
b. Chuyn m c chun b bng Hp m Gim:
C (Cdim) - F(Fdim) - Dm(Dmdim) - G (Gdim) C
Sau y l mt s Hp m Gim
- Hp m Trng Gim
- Hp m Th Gim
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
94
Hp m 6 Trng
- Hp m 6 Trng c 4 nt, nt nn v nt th 4 cch nhau 1 qung 6. - Hp m 6 c nt bc V v bc VI cch nhau 1 qung 2 Trng, nn Hp m 6 l
Hp m nghch.
Dn chng :
- m th Fa Trng :
- m th Do Trng :
Sau y l mt s Hp m 6 Trng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
95
Hp m 6 Th
- Hp m Th cng thm nt bc 6, ta c Hp m 6 Th
- Dng bc I kt bi :
- Hp m 6 Th dng bc IV (IVm6)
a. Thng thng : I - IV - V7 - I
b. Thay th bng IVm6 : I - IVm6V7 - I
c. Dng lm hp m chuyn cung, chuy n Th
C - Fm6 - A7 - Dm
d. Hp m Fm6 c gii nghch xung cc nt ca Hp m A7.
Sau y l mt s Hp m 6 Th
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
96
Hp m 7 (V7) - Dn chng
Hp m 7 c 4 nt nhc : Hp m Trng + qung 7 Th
- Hp m bc V7 l hp m quan trng trong cc Gii kt (cadence)
. Dn chng 1 :
. Dn chng 2 :
- Hp m bc V7 l hp m dng chuyn Th , chuyn cung:
. Dn chng 1 :
. Dn chng 2 :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
97
- Hp m bc V7 thay v v hp m bc I li ti hp m bc vi l Gii kt lnh (Deceptive Cadence) dng kt cu, kt on nhc : C G7 Am
. Dn chng :
Sau y l mt s Hp m 7
Hp m 7 Trng (Vmaj 7)
Hp m 7 c 4 nt nhc : Hp m Trng + qung 7 Trng
Hp m 7 Trng (Vmaj 7) kt bi ht thay cho hp m thun.
- K t bnh thng Kt bng hp m 7 Trng
* C G7 - C C G7 Cmaj7
* F C7 F F C7 Fmaj7
* G D7 G G D7 Gmaj7
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
98
. Dn chng 1 :
. Dn chng 2 :
Sau y l mt s Hp m 7 Trng
Hp m 7 Th (Vm7)
Hp m 7 c 4 nt nhc : Hp m Th + qung 7 Th
- Hp m 7 Th (Vm7) thng c s dng lm hp m chuy n cung, chuyn Th.
. Dn chng 1 :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
99
. Dn chng 2 :
- Hp m 7 Th bc V c th dng Gii kt : F - Dm7 - Am
. Dn chng : G Dm7 - G
Sau y l mt s Hp m 7 Th :
Chi Tit Cc Loi Hp m Do (C)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
100
Cch Vit v Cch c cc Hp m Nghch
C major 7 Cmaj7 Cma7 C or C7 CM7
C minor 7 Cm7 Cmin7 C-7
C minor major 7 Cm maj7 Cmin ma7 C - 7 C -
C half diminished C7 Cm7 b5 Cmin7 b5
C diminished (7) Co (7) C dim (7)
C7 C7
C9 C9
C11 C11 Gm7/C
C7 suspended 4th C7 sus4
C13 C13
C7 augmented C7 + C7 aug C7+5
C7 flat 5th C7 b5 C7 -5
C7 #11 C7 #11 C7 +11
C7 flat 9th C7 b9 C7 -9
C7 sharpened 9th C7 #9 C7 +9
C7 flat 10th C7 b10 C7 -10
C7 flat 9th flat 13th C7 b9 b13 C7 alt
C7 flat 10th flat 13th C7 b10 b13 C7 alt
C13 sharp 11th C13 #11 C13 +11
- C my k hiu c th gy hiu lm gia loi ny vi loi khc
- K hiu hnh tam gic nh CM7 = ch nn vit khi gp rt
thi, v d gy lm vi Co (7). - Ch M vit hoa hp m major 7 cng d b ln ln.
- Nghin cu k bng tm tt trn bit nhiu cch vit mt hp m
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
101
Nhng Nt Ngoi Hp m
(Non-harmonic Tones)
- Ngoi Hp m l nhng nt khng nm trong hp m, dng t im nt
nhc cho tri chy, d ht.
Nt Fa khng c trong hp m Do
- Ngoi hp m c th nm u phch (accented) hoc trong phch (unaccented)
3. Nt Qua (Passing Tones = PT)
Nt Qua l nhng nt i ln hoc i xung lin bc gia hai hp m
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
102
4. Nt Thu (Neighboring Tones = NT)
Nt Thu (neighboring tone) l nt i ln hoc i xung ri tr li v tr trc.
5. Nt Nhn (Appoggiatura = App.)
Nt Nhn (Appoggiatura) l nt nhy xa ri i xung lin bc ti nt ca hp
m k tip.
6. Nt Thot m (Escape Tones = ET)
Nt Thot (Escape tone) l nt ln hay xung lin bc ri nhy c ch b c ti nt
ca hp m k tip
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
103
7. Nt Hon m (Retardation = Ret.)
Nt Hon (retardation) l nt ca hp m trc c gi li hp m sau ri mi
i ln.
8. Nt Treo (Suspension = Sus)
Nt Treo (Suspension)l nt ca hp m trc c gi li v i xung gi l
Nt Treo (Suspension)
9. Nt Tin m (Anticipation = Ant.)
Nt Tin m (Anticipation) l nt i ln hay i xung lin bc phch yu v cng cao vi hp m sau
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
104
10. Lu m (Pedal Point)
Lu m (Pedal Point) l nt ca hp m trc c gi li ngn di trong khi cc nt khc vn chuyn ng theo hp m
11. Nt i m (Changing Tones = CT)
Nt i (Changing tones) l nhm nt trong c 2 nt ngoi hp m i ln hay i xung lin bc, sau nhy ngc chiu ri tr v nt c.
- i ln lin bc :
- i xung lin bc :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
105
12. Nt Ngoi hp m trong cu nhc di
- Nt Fa l Nt Thu (Neighboring tone)
- Nt La l Nt Thot m (Escape tone)
- Khi ha m c th b nt qung 5 nh trong hp m c nt Thot m, hp m C7 thiu nt Sol, ch c nt nn (Do), nt qung 3 (Mi) v nt qung 7 (Si), khng c nt qung 5 (Sol) : Do Mi Sib (La)
Bng Tm Tt Cc Nt Ngoi Hp m
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
106
Nhn xt Bin Khc s XIII ca Beethoven
. Bin khc ny c nhiu nt Qua v nt Thu
. Ring nt Do nhp 7 l nt nhn m (Appoggiatura)
Nhn xt Tu Khc SONATA ca Mozart
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
107
Gii Kt (Cadence)
Gii kt l cch chm cu trong m nhc. Nghin cu cc gii kt sau :
1. Ton kt (Perfect Cadence in C major)
a. Cu trc : Lin kt hp m bc V v hp m bc I vi cc iu kin :
- Hai hp m u th nn
- B trn cng l nt ch m
- Hp m I phch mnh.
b. Cng dng Ton kt dng kt on, kt bi nhc.
2. Bn kt (Haft Cadence)
a. Cu trc : Lin kt hp m bc I, ii, iii, IV, vi vi hp m bc V
b. Cng dng : Bn kt dng kt phn cu, phn on.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
108
c. Bn kt cui cu nhc
3. S kt (Imperfect Authentic Cadence =IAC)
a. Cu trc : Lin kt hp m bc V vi hp m bc I th o
Hoc hp m bc I c nt trn cng khng v ch m
Hoc cc hp m bc IV, V7
Hoc cng c khi lin kt hp m V7 vi hp m iii
b. Cng dng : Dng kt chi cu, cu, on.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
109
4. Lnh kt (Deceptive Cadence) :
a. Cu trc :Lin kt hp m V vi hp m vi cho cm gic l lng cha kt thc.
b. Cng dng : Lnh kt dng kt cu nhc gia bi. c. Kt lnh dng cui on nhc.
5. Bnh kt (Plagal Cadence in C major)
a. Cu trc : Lin kt hp m bc IV vi hp m bc I
. Hp m IV th nn hoc th o 2
. Hp m I th nn.
b. Cng dng : Dng kt bi nhc.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
110
Chuyn Hp m (Chord Progressions) - chuyn v t hp m mt cch hp l v c hiu qu, cn phi hiu thu o v Qung nhc, m giai, Hp m v Gii kt.
1. Ly hp m tiu biu l Do :
K hiu Tn gi Gii thch
Hp m 2 nt
C5, C(no3), C(omit3) 5 Hp m 2 nt: C - G
Hp m 3 nt
C trng C - E - G
C b5 trng gim C - E - Gb
Cm hay C- th C - Eb - G
C, Cdim, Cm b5 gim C - Eb - Gb
C+ hay Caug tng C - E - G#
Csus2 sus2, v qung 3 h xung 1 cung, nn khng phi Trng cng khng phi Th
C - D - G
Csus4 sus4, v qung 3 tng ln 1 cung, nn khng phi Trng cng khng phi Th
C - F - G
Hp m 4 nt
Cmi2, Cmi(add2) Th cng 2 C D Eb - G
Cmi4, Cmi(add4) Th cng 4 C Eb F - G
C2, C(add2) Trng cng 2 C D E - G
C4, C(add4) Trng cng 4 C E F - G
C6 6 C - E - G - A
C7 7 (dominant) C - E - G - Bb
CM7 trng 7 C - E - G - B
C7+, C+7 augmented (minor) 7 C - E G# - Bb
Cmaj7+, C+maj7 augmented major 7 C - E G# - B
Cm7, Cmi7, Cmim7 th 7 C - Eb - G - Bb
Cdim7 diminished 7 C - Eb - Gb - Bbb (A)
D/A D slash A Hp m D, bass note A.
C add9 C add 9 C - E - G - D
* Gi l dominant seventh chord khi thm qung 7 Th vo Hp m Trng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
111
2. S mnh yu ca cc hp m
- S mnh yu ca cc hp m trong m giai trng. Ly Hp m Do tiu biu : a. Hp m bc I (C) quan trng nht v c nt ch m. b. Hp m bc V (G) quan trng th nh, v c nt nn l t m. Hp m ny gi vai tr ch cht trong my gii kt, nh Perfect cadence, Imperfect cadence, Haft cadence c. Hp m bc IV (F) rt mnh, hp m ny c dng trong gii kt gio ng
(Plagal cadence)
d. Hp m bc vi (Am) nh nhng l hp m tng ng ca hp m Ch m Do e. Hp m bc ii c mc quan trng gn nh hp m bc V nhng nh nhng hn. f. Hp m bc iii yu nht trong m giai, thng ng trc hp m bc vi di hnh thc III hoc III7.
3. Chn Hp m Chn hp m cho ng v hay l mt ngh thut i hi phi c kin thc m nhc phong ph v giu kinh nghim.
Di y l my nguyn tc cn bn :
a. S dng 3 hp m chnh cho mt bi ht, l hp m I, IV v V. Ba hp m ny nu s dng ng ch v hp l cng tm v hay ri.
b. Bn cnh s dng thm nhng hp m ph thay i mu sc v din t nhng cm xc vui bun khc nhau.
c. Ngoi ra cn c s dng nhng hp m tng, hp m gim. d. Nn s dng hp m thun nhng v tr chnh nh u bi, u cu, cui cu. e. Hp m nghch cng c s dng to cm gic thc y, c ao trc khi v
hp m chnh. Nht l Gii kt, hp m V7 lun ng trc hp m ch.
C Dm G7 C C Dm Em F G7 C
A F#m Bm E7 - A D - Bm - Em A7 - D
Am Dm E7 - Am Dm Gm A7 Dm
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
112
4. Cch Tin Hnh Ca Hp m thun (Common Chord Progressions)
* Trng
m giai Trng
Chn hp m Do lm tiu chun
I - ii - IV - I C - Dm - F - C
I ii V I C Dm G - C
I - IV - V - I C - F - G - C
I - vi - IV - I C - Am - F - C
I - vi - ii - V - I C - Am - Dm - G - C
I - vi - IV - I C - Am - F - C
I - ii - IV - V - I C - Dm - F - G - C
I - ii - iii - IV - V - I C - Dm - Em - F - G - C
I - IV - iii ii - V - I C - F - Em Dm - G - C
I - IV - iii vi ii - V - I C - F - Em Am Dm - G - C
I - vi - IV - V - I C - Am - F - G - C
. Cc hp m V, vi, ii v iii thng chuyn sang hp m 7
* Th
m giai Th Chn hp m La Th lm tiu chun
i - iv - V - i Am - Dm - E - Am
i IV VI - V i Am Dm F E - Am
i - III - iv - i Am - C - Dm - Am
i - III - V - i Am - C - E - Am
i - III - VI - V - i Am - C - F - E - Am
i - III - iv - VII - i Am - C - Dm - G - Am
i - VI - V - i Am - F - E - Am
i - VII - VI - V - i Am - G - F - E - Am
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
113
Phn Tch Din Tin Bc i Ca Cc Hp m
* Hp m Trng
a. Cn hp m tr v hp m ch I to Gii kt.
b. Dng hp m V I hoc I
c. Chn hp m chuy n n hp m V : theo chuyn tin chu k
qung 5 th chn hp m ii : ii V.
d. Chn hp m chuy n n hp m : theo chuyn tin chu k
qung 5 th chn hp m IV : IV
e. Chn hp m chuy n n hp m IV : theo chuyn tin chu k
qung 5 th chn hp m bc I : I - IV
f. Chn hp m chuy n n hp m ii : theo chuyn tin chu k
qung 5 th chn hp m bc vi : vi ii
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
114
g. Chn hp m chuy n n hp m vi : theo chuyn tin
chu k qung 5 th chn hp m bc iii : iii vi
h. Hp m t m (Dominant chord) l hp m bc V. Hp m bc
vii cng c vai tr tng t, c cng nhn l Hp m t m
(Dominant chord)
i. Hp m bc ii v bc IV i trc V v vii0 c gi l tin t m
(Predominant)
j. Theo biu di hp m vii0 v iii l mnh nht.
- Ly hp m Do Trng l ch m, cc hp m tin hnh nh
sau :
Em Am Dm G C
Em C F B0 C
* Hp m Th
- Biu Tin hnh ca hp m Th cng tng t nh ca hp m Trng. - Ch c mt vi thay i chnh l chuyn ti hp m bc III khng
phi l hp m 7 gim (vii0) m l VII Trng (VII). - Chuyn ti hp m VII l hp m iv Th trong chu k tin hnh.
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
115
Chuyn ng nt nn (Root motion) ca Hp m
- Xung qung 3 : C - Am
Chuyn ng nt nn (Root Motion) l chuyn ng nt nn ca hp m ny
sang nt nn ca hp m khc.
. Dng hp m I v hp m vi ca Do Trng (C Major)
. Nt nn ca hp m bc I l Do (C)
. Nt nn ca hp m bc vi l La (A)
. Chuyn ng nt nn ca bc I v vi l xung qung 3 (down a third) :
La
- Ln qung 6 : C - Am
. Hoc ln qung 6 (up a sixth) : - La
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
116
- Ln qung 2 v xung qung 7 : F - G
Hp m bc IV th o 1 chuyn ti hp m bc V
Nt nn ca hp m bc IV l Fa (F)
Nt nn ca hp m bc V l Sol (G)
Chuyn ng nt nn ca bc IV v V l ln qung 2 (up a second)
Hoc xung qung 7 ( down a seventh)
- Ln qung 4 : C - F
Nt nn ca hp m bc I l Do (C)
Nt nn ca hp m bc IV l Fa (F)
Chuyn ng nt nn ca bc I v IV l ln qung 4 (up a fourth)
- Xung qung 5 : Dm - G
Nt nn ca hp m bc ii l Re (D)
Nt nn ca hp m bc V l Sol (G)
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
117
Chuyn ng nt nn ca bc ii v V l xung q. 5 (down a fifth)
- Xung qung 5 : Em - Am
Nt nn ca hp m bc iii l Mi (E)
Nt nn ca hp m bc vi l La (A)
Chuyn ng nt nn ca bc iii v vi l xung qung 5 (down a
fifth) : Mi - La
- Ln qung 4 : F Bdim
Nt nn ca hp m bc IV l Fa (F)
Nt nn ca hp m bc vii l Si (B)
Chuyn ng nt nn ca bc IV v vii l ln qung 4 (up a fourth)
Hp m th o 1 : Re - Si Re - Fa
Nhn xt cch tin hnh ca mt chui hp m Do Trng :
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
118
Hp m bc I ti IV ri ti : C F - Bdim
T hp m bc chuyn ti iii ri ti vi : Bdim Em - Am
T hp m bc vi chuyn ti ii ri ti V v cui cng ti hp m bc I : vi ii V I
Nhn xt cch Chuyn hp m ca mt chui hp m Do Th :
Hp m bc i ti iv ri ti VII : C Fm - Bb
T hp m bc VII chuyn ti III ri ti VI : Bb E - A
T hp m bc VI chuyn ti ii0 ri ti V v cui cng ti hp m bc I : VI iv VII III VI - ii0 V - i
Cc hp m chuyn theo chu k qung 4, qung 5 Cc hp m chuyn xung qung 5 : Fa-Do, Si-Mi, La-Re, Sol-Do
Cc hp m chuyn ln qung 4 : Fa-Si, Mi-La, Re-Sol.
Biu Tng Kt Chuyn Hp m
Trng Th
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
119
t Hp m
V tr t hp m :
- u trng canh
- nhng nt nhc c trng di
- nhng ch o phch
- mi phch khi on nhc chm ri
- i vi nhp 4/4 : c th t phch 1, 3
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
120
- mi phch khi on nhc chm ri
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
121
- u trng canh
Chui Ngc Vng Kinh
Phm c Huyn
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
122
p Dng Chu K Qung 5 Trong Vic Chuyn Cung
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
123
Cnh Hoa Tuyt Vi Tram Hng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
124
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
125
- nhng ch o phch
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
126
- i vi nhp 2/4 : c th t phch 1 v phch 2
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
127
- i vi nhp 6/8 : c th t phch 1 v phch 2
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
128
- i vi nhp 3/4 : c th t phch 1,2 v 3
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
129
- t hp m vo mi phch mnh
Bng Hng Dng M Phanxico
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
130
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
131
Ct Ting Ha Ca
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
132
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
133
Con Ch L To Vt
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
134
Ca Dao M Du Hin
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
135
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
136
Khc Ca Dng M
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
137
Ting Nhc Oai Hng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
138
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
139
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
140
Hang B-Lem
Hi Linh
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
141
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
142
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
143
Ca Khc Trm Hng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
144
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
145
ng C Ti
H ng L n
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
146
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
147
Lng Nghe Li Cha
Nguy n Duy
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
148
Xin Vng
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
149
B Xanh T Ti
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
150
Ave Maria
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
151
Ave Maria
Franz Schubert
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
152
I Heard It Through The Grapevine
Norman J.WhitfielD Barrett Strong
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
153
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
154
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
155
Love Story
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
156
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
157
Winter Night Song
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
158
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
159
Show Me The Way
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
160
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
161
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
162
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
163
You and I
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
164
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
165
Flower Song
From Carmen George Bizet
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
166
-
Nhc L Din Gii - Phm c Huyn
167