NGẤT

CHẨN ĐOÁN

ĐIỀU TRỊ

những

khó

khăn

NGUYÊN NHÂN

Định nghĩa

Ngất

- Mất tri giác ngắn

- Do giảm lưu lượng tuần hoàn não

- Đặc điểm:

. Đột ngột

. Không kéo dài

. Tự tỉnh lại hoàn toàn

Những chẩn đoán khác

1. Mất tri giác hoàn toàn (+/-), nhưng không do giảm lưu lượng tuần hoàn não

- Động kinh

- Các rối loạn chuyển hóa: hạ đường máu, hạ oxy máu,

thở nhanh nông gây thiếu oxy

- Ngộ độc

- Thiếu máu hệ ĐM sống nền

2. Các tình trạng không có rối loạn tri giác - Ngã

- Rối loạn chức năng (tâm thần)

- …

Định nghĩa

Ngất

- Mất tri giác ngắn

- Do giảm lưu lượng

tuần hoàn não

- Đặc điểm:

. Đột ngột

. Không kéo dài

. Tự tỉnh lại hoàn toàn

Tần suất

SOTERIADES NEJM 2002

Tần suất

SOTERIADES NEJM 2002

Phân loại

1.Ngất phản xạ (cơ chế thần kinh) Reflex syncope (neurally mediated syncope)

2. Ngất do tụt HA Orthostatic hypotension and orthostatic intolerance syndromes

3. Ngất tim mạch Cardiovascular syncope

Nguyên nhân - Cơ chế

Phân loại

1. Ngất phản xạ (cơ chế thần kinh) - Vasovagal: + Do rối loạn cảm xúc: sợ, đau …

+ Do thay đổi tư thế đột ngột

- Kích thích mạnh + Ho, hắt hơi, cười to

+ Hệ tiêu hóa: nuốt, sau ăn, đại tiện, đau nội tạng

+ Sau đi tiểu

+ Sau gắng sức, thể thao …

- Ngất do HC xoang cảnh

Ca lâm sàng

Bn nam 18 tuổi không có tiền sử co giật, 2 lần bất tỉnh + Lần đầu: 1 năm trước, chơi bóng chuyền - Ngã, co giật, tỉnh ngay (chóng mặt, ra mồ hôi, buồn nôn)

- Vào cấp cứu: khám bt, ĐNĐ bt, ra viện

+ Lần 2: Mất ý thức khi đang tập tạ - Tiền triệu: nóng người, chóng mặt

Ca lâm sàng

Bn nam 64 tuổi, đi dạo, khi nhìn lên trời chỉ trỏ sao

=> ngất

- Nhợt nhạt

- Ngã ngất

+ Ép xoang cảnh trên bàn nghiêng:

10 giây vô tâm thu + thỉu

=> Đặt máy TN:

- Không tái phát ngất

- Chỉ chóng mặt khi quay đầu đột ngột

Nguyên nhân - Cơ chế

Phân loại

2. Ngất do tụt huyết áp khi đứng - Do thuốc: giãn mạch, lợi tiểu, chống trầm cảm …

- Giảm thể tích tuần hoàn: mất máu, tiêu chảy, nôn nhiều

- Bệnh hệ thần kinh tự động tiên phát - Bệnh hệ thần kinh tự động thứ phát: tiểu đường, tăng ure máu, tổn thương tủy

Nguyên nhân - Cơ chế

Phân loại

3. Ngất do tim mạch - Loạn nhịp: + Nhịp chậm + Nhịp nhanh + Do thuốc gây nhịp chậm hoặc nhanh

- Bệnh tim thực tổn: + Van tim + Mạch vành: NMCT + BCT phì đại + Các khối u tim, tràn dịch/ép tim

- Khác: Tắc ĐMP, phình tách ĐMC

Đánh giá ban đầu

+ Hỏi bệnh tỷ mỷ

+ Khám lâm sàng cẩn thận

+ Đo HA nằm và đứng

+ Điện tâm đồ

Tiên lượng

Tiên lượng

Ép xoang cảnh

+ Ép xoang cảnh 5 - 10 giây

+ Bên phải, sau đó trái khi bn nằm

+ Bên phải, sau đó trái khi dựng

bệnh nhân dậy

+ Liên tục đo HA và tần số tim

Kết quả:

- Ức chế tim (cardioinhibitory):

vô tâm thu ≥ 3 giây

- Ức chế mạch (vasodepressor):

HA t.thu tụt 50 mmHg hoặc hơn

- Hỗn hợp

Điều trị

1. Ngất phản xạ (cơ chế thần kinh) - Tránh các yếu tố gây ngất

- Không thuốc: + Tập thể lực: Physical counterpressure manoeuvres

(leg crossing, hand grip, arm tensing)

+ Tập tư thế: Tilt training

- Thuốc: + Co mạch ngoại biên (midodrine…)

+ Chống lo âu (paroxetine …)

- Tạo nhịp: trong ngất do ức chế tim (nhịp chậm)

Điều trị

2. Ngất do tụt huyết áp khi đứng - Bỏ thuốc: giãn mạch, lợi tiểu, chống trầm cảm …

- Tăng thể tích tuần hoàn: Uống nước lạnh, truyền dịch …

- Tập thể lực: Physical counterpressure manoeuvres (leg crossing, hand grip, arm tensing)

- Thuốc: + Co mạch ngoại biên (midodrine…)

+ Chống lo âu (paroxetine …)

Điều trị

3. Ngất do tim mạch - Loạn nhịp: + Nhịp chậm + Nhịp nhanh + Do thuốc gây nhịp chậm hoặc nhanh

- Bệnh tim thực tổn: + Van tim + Mạch vành: NMCT + BCT phì đại + Các khối u tim, tràn dịch/ép tim

- Khác: Tắc ĐMP, phình tách ĐMC

Xin chân thành cám ơn