Tênsách:TheRichestManinBabylon(NgườigiàucónhấtthànhBabylon)

Tácgiả:GeorgeS.Clason

Thểloại:Quảntrị-Kinhdoanh

Nhàxuấtbản:NhàxuấtbảntổnghợpTp.HCM

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

GEORGES.CLASON

NGƯỜIGIÀUCÓNHẤTTHÀNHBABYLON

Cuốnsáchvềcáchlàmgiàuhiệuquảnhấtcủamọithờiđại

NHÀXUẤTBẢNTỔNGHỢPTP.HỒCHÍMINH

NgườigiàucónhấtthànhBabylon

o.Hơnhaitriệubảnđãđượcxuấtbản.

o.Bíquyếtthànhcôngcủangườixưa.

o.Cuốnsáchgiớithiệunghệthuậtlàmgiàuhấpdẫntừxưatớinay.

"Mộtcuốnsáchxuấthiệnvàonăm1920cógiúpíchgìchonhữngnhàkinhdoanhvànhữngvấnđềtàichínhcủahọngàynay?"NgườigiàucónhấtthànhBabylon"làmộtcuốnsáchhấpdẫn,giớithiệuvềcáchtiếtkiệm,buônbánvàlàmgiàucủangườidâncổxưathànhBabylon.Nhữngphươngcáchlàmgiàunàyvẫncòngiátrịhữuíchđốivớigiớikinhdoanh,buônbánngàynay.Bằngcáchlồngghépvàotrongnhữngcâuchuyệnlýthú,tácgiảđãđềcậpđếncácnộidungcơbản,sâusắcvàbổíchvềđềtàitàichính.Đâylàmộtmónquàđầyýnghĩachonhữngaiđãvàđangbướcvàothếgiớikinhdoanh,hoặcchonhiềungườiđangcònhoangmang,dodự trongcáchsửdụngtiềnbạc.Ngoàira,cuốnsáchnàycũngsẽlànhữngbàihọcthúvị,mớilạchobấtkỳai,ngaycảđốivớimộtnhàđầutưtàichínhgiàukinhnghiệmnhấttrênthếgiới.”

ThờibáoLosAngeles

LỜIGIỚITHIỆU1.Ngườiđànôngham2.NgườigiàunhấtởthànhBabylon3.Bảycáchchữatrịmộttúitiềntrốngrỗng4.Gặpgỡnữthầnmaymắn5.Nămquyluậtcủavàng6.NgườichovayvàngởvươngquốcBabylon7.NgườibuônlạcđàởBabylon8.NgườimaymắnnhấtởBabylonPHỤLỤC

LỜIGIỚITHIỆU

Trướcmắtbạn,tươnglaiđangtrảirộngconđườngdẫntớinhữngmiềnđấtxaxôiđầyhứahẹn.Trênconđườngđó,bạnháohức,mongmuốnthựchiệnnhiềuướcmơ,dựđịnh,khátkhao…củariêngmình.

Đểnhữngnguyệnvọngcủamìnhđượcthựchiện,ítnhấtbạnphảithànhcôngvềmặttiềnbạc.Vìvậy,cuốnsáchnàyrađờinhằmgiúpbạnbiếtcáchvậndụngnhữngnguyênlýquantrọngđểpháttriểntàichính.Hãyđểcuốnsáchdẫndắtbạnđitừmộthoàncảnhkhókhăn,tiêubiểulàmộtcáitúilépxẹp,đếnmộtcuộcsốngđầyđủvàhạnhphúc,tiêubiểulàmộttúitiềncăngphồng,sungtúc.

Khinóiđếntiềnbạc,chúngtathườngđềcậpđếnquyluậttrọngtrườngvànóluônphổquátvàbấtbiếntrongmọitrườnghợp.Trảiquathờigiandàivàpháttriển,quyluậtnàyđãđượctrảinghiệmvàđúcrútthànhnhữngbíquyếtkhôngchỉđảmbảochobạnmộttúitiềnđầy,màcòngiúpchobạncómộtcuộcsốngcânbằngđểcóthểpháttriểnmỹmãnhơnnhữngtiềmnăngcủabảnthântrongcáclĩnhvựckháccủacuộcsống.Bởitrênthựctế,khôngaicóthểphủnhậnrằngsựdồidàovềvậtchấtcóthểlàmchođờisốngconngườitrởnêntốtđẹphơn.Riêngtronglĩnhvựckinhdoanh,sứcmạnhtàichínhlàphươngtiệnchủyếuđểđolườngmứcđộthànhđạtcủacácdoanhnhân.Ngàynay,tiềnbạcvẫncónhữngảnhhưởnglớnđốivớicuộcsốngconngười,cũnggiốngnhưcáchđâysáungànnămnóđãchiphốimạnhmẽcuộcsốngcủacưdânvươngquốcBabylon,thúcđẩyhọtìmhiểuvànắmbắtcácquyluậttạoratiền,nhằmcóđượcmộtcuộcsốngsungtúcvàsangtrọngbậcnhất.

Chúcbạnkhámpháđượcnhiềuđiềuthúvịvàhữuíchtừcuốnsáchnày!

FirstNews

LỜIMỞĐẦUCỦATÁCGIẢ

Sựgiàucócủamỗiquốcgiađềuphụthuộcvàokhảnăngtàichínhcủatấtcảcáccánhân,côngdântrongquốcgiađó.

TậpsáchnàychủyếunóivềnhữngthànhcôngcủatừngcánhânsốngtrongthànhBabyloncổđại,màcụthểlàđềcậpđếnnhữngthànhquảhọđạtđược.Từđógiúpmọingườihiểurõvấnđềtàichínhvàcốnghiếncáckếsáchchonhữngngườingàyđêmtrăntrở,suytưvềcáchlàmgiàu.Nhữngbíquyếtnàykhôngnhữnggiúpcácbạnđánhgiáđúnggiátrịcủatiềnbạc,màcònhướngdẫncácbạnthựchànhtheonhữngnguyênlýtàichínhlànhmạnhkhilàmratiền,giữgìnvàkiếmthêmnhiềutiềnbạc.

NhữngtrangsáchnàysẽđưachúngtatrởlạivươngquốcBabyloncổđại,cáinôinuôidưỡngnhữngnguyênlýcơbảnvềtàichínhmàgiờđâyconngườihiệnđạiđãkếthừavàvậndụngtrêntoànthếgiới.

Đốivớinhữngđộcgiảkhônglàmtrongmôitrườngkinhdoanh,tácgiảmongmuốnmanglạichocácbạnsựhứngkhởikhinhậnthấysốtiềntrongtàikhoảncánhânluôngiatăhuđượcnhiềuthànhcôngvàgiảiquyếtnhanhchóngnhữngvấnđềkhókhănởmặttàichính.

Đốivớidoanhnhân,nhữngcâuchuyệnkểvềngườithươnggiagiàucóởBabylonđãtrởthànhkinhđiểnvàlàbàihọcchobạn.Chínhcácbạn-nhữngdoanhnhânđã,đangvàsẽthànhđạt-mớiđánhgiáhếtgiátrịcủacácbàihọctrongquyểnsáchnàyvàápdụngnhữngnguyênlýsánggiánhấtcủanóđểđemlạithànhcôngtrongcácchiếnlượckinhdoanhcủamình.

GeorgeS.Clason

1.Ngưiđànônghamvàng

Bansir-ngườiđóngxengựaởthànhBabylon–đanghếtsứcchánnản.Ngồitrênbứctườngthấp

baoquanhngôinhàcủamình,Bansirđưamắtbuồnbãnhìnngôinhàvàcáixưởnglàmviệctrốngrỗngcủamình,trongđóchỉcònchỏngchơmấythanhgỗvàmộtchiếcxengựađangđóngdangdở.

Vợcủaanh thỉnh thoảng lạixuấthiệnởcánhcửa,ánhmắtngậpngừngnhìnvềphíaanh,nhưthầmnhắcnhởrằngbaobộtmìtrongnhàđãhết,anhcầnphảiđóngxongchiếcxe,gòlạichokỹ,chạmkhắcđâuvàođórồiđánhbóng,quétsơnvàphủdalênnhữngvànhbánhxeđểgiaochokhách,nhằmkiếmmộtíttiềnmuabộtmì.

Thếnhưng,thânhìnhrắnchắcvàvạmvỡcủaBansirvẫncứngồibấtđộng.Đầuócanhđangcốđấutranhmộtcáchnhẫnnạivớimộtvấnđềmàanhchưatìmralờigiảiđáp.MặttrờicủamiềnnhiệtđớitạithunglũngvùngEuphratetỏahơinónghừnghựcnhưđangtrútlửaxuốngđầuanhmộtcáchkhôngthươngtiếc.Nhữnggiọtmồhôitươmratrêntránrồithảnnhiênnhỏgiọtxuống,tanbiếnvàokhoảngngựcđểtrầncủaanh.

Xaxangoàikialàbứctườngcaochótvótbaoquanhlâuđàicủanhàvua.CạnhđólàngôithápĐềnChuôngđồsộđượcphủsơntrắngtoát.Bầutrờitrongxanhcủamộtngàynắngđẹpnhưcànglàmnổirõhaitháicựccủacảnhvậtnơinày.Mộtbêngồmnhữngtòalâuđàinguyngatránglệcủavươnggia,cònmộtbênlànhữngngôinhàtầmthườngsơsàinhếchnháccủangườidân.CuộcsốngởthànhBabylonvốnlànhưthế-luôncósựxenlẫngiữacáinguyngavàcáitồitàn;giữasựgiàuahoavàsựnghèokhổ,khốncùng.Giữavòng tường thànhbaobọc từbaođờinay,nhữngđiềunàycùng songsongtồntạitừnămnàysangnămkhác,từđờinàysangđờikhác.

Ngoàiđườngphố,nhữngchiếcxengựacủangườigiàucóđangnáonhiệtđidạo,chen lẫnvớiđôngđảokháchbộhànhchânmangdépvàngườiănxinđichântrầnlấmlembụiđất.Bỗngtừxa,mộtđoànngườiđôngđúcxuấthiện.Họxếpthànhhàngchỉnhtề,mỗihàngngangnămngườivànốinhauthànhmộthàngdàitrênđườngdướicáinắngchóichang.Đólànhữngnôlệcủanhàvua.Họđangtrênđườngđilấynướcđểtướichokhuvườntreođộcđáovàlộnglẫycủaquốcvương.Khôngchỉnhữngngườinghèo,màngaycảngườigiàucócũngphảinépsátvàohaibênđườngđểnhườnglốichođoànngườinôlệnày.

Mảichìmđắmtrongnhữngsuynghĩnặngnềcủamình,Bansirhầunhưkhôngđểýđếnmọithứxungquanhchođếnkhinhữngâmthanhêmdịucủatiếngđànliavanglênbêncạnhmình.AnhquaylạivàthấygươngmặttươicườicủaKobbi,ngườibạnthânnhấtcủaanhvàcũnglàmộtnhạcsĩtàihoanổitiếngvềsựnghèotúng.

-Cầuchocácthầnthánhluônhếtlòngphùhộanh,anhbạnthươngmếnơi.–Kobbimởđầubằngmộtcâuchàothậttrangtrọng–Vâng!Cầuchocáitúicủaanhluôncăngphồngvàanhđượcbậnrộnnhiềuhơntrongxưởnglàmviệc.Dođó,anhsẽkhôngtiếcgìnếutríchrahaiđồngbạcnhỏnhoiđểchotôimượn.Vàtôihứarằngsaubữatiệctốinaycủanhữngconngườiquýphái,tôisẽtrảlạingaychoanh.Anhcóthểhoàntoànyêntâmvềlờihứacủatôi!

-Tôichẳngcónổihaiđồngbạcnàođểchoanhmượn,dùanhlàngườibạnthânnhấtcủatôi.–Bansirđáplạimộtcáchusầu.–Anhbiếtđấy,nếutôicóhaiđồngbạc,thìđóchínhlàtấtcảgiatàicủatôi–làtoànbộtàisảncủacảgiađìnhtôi.Vàchắclàkhôngaicóthểchomượntấtcảtàisảncủahọ,ngaycảđốivớingườibạnthânnhấtcủamình.

-Cáigì?–Kobbihếtsứcngạcnhiênkêulên.–Anhkhôngcómộtđồngbạccắcnàotrongtúiư!Vìthếanhngồitrêntườngthànhnhưmộtbứctượngvậysao?Tạisaoanhkhôngđóngchoxongchiếcxengựakiađi?Khôngcótiềnthìlàmsaoanhcóthểnuôisốngcảgiađình?Khôngthểkéodàitìnhtrạngnàyđược,anhbạnthâncủatôiơi.Sứclựcdồidàocủaanhđểđâurồi?Điềugìđãlàmanhchánchườngnhưvậy?Phảichăngcácthầnthánhđãlàmchotâmtrạngcủaanhbịrốilên?

-Ccácthầnthánhđãhạitôirồi.–Bansirthừanhận.-Chuyệnbắtđầutừmộtgiấcmơ.Mộtgiấcmơlạlùngmàtrongđótôitưởngmìnhlàngườigiàucó.Thắtlưngcủatôiđeolủnglẳngmộtcáitúito,nặngtrĩuvìnhữngđồngtiềnvàng.Tôiđãthahồchotiềnnhữngkẻănxin;đisắmnhữngđồtrangsứcđắttiềnchovợtôivàmuanhữngthứmàtôihằngmơước.Tôicảmthấytươnglaicủamìnhvàgiađìnhthậtyênổnvìtrongnhàcóđầytiềnvàngdựtrữtrongcácrương,hòm…Tôikhôngcònlàngườibạnthânlàmlụngvấtvảcủaanhnữa.Màanhcũngkhôngthểhìnhdungđượcngườivợcủatôitronggiấcmơđóđâu:mặtmàycôấykhôngcònnhănnhósuốtngàynhưlâunay,màtráilại,côấylúcnàocũng tươi cười rạng rỡ trànđầyhạnhphúcvàngoanhiềnnhưnhữngngàyđầuchúng tôimớicướinhauvậy.Tôivôcùngsungsướngvớicuộcsốngtronggiấcmơđó!

-Quảlàmộtgiấcmộngtuyệtvời.–Kobbinhậnxét.–Nhưngtạisaonhữngcảmgiácthúvịnhưthếlạikhiếnanhtrởthànhmộtbứctượngbuồnxovàngồibầnthầnnhưvậy?

-Còntạisaonữa?Đólàvìkhitôitỉnhmộngvànhớracáitúicủamìnhđanglépxẹp,thìcảmgiácbấtmãnchợtùađếnvâybọclấytôi.Anhbạnthânơi,anhcóthểcùngtôinóichuyệnvềvấnđềnàykhông?Khicònnhỏ,chúngtađãtừngcùngnhautớicácthầytu tếđểhọcsựkhônngoan.Lúcbướcvàotuổithanhniênchođếntậnbâygiờ,chúngtađãcùngchiasẻnhữngđắngcay,ngọtbùivớinhauvàvẫnluôngiữđượctìnhbạnthânthiết.Thếmànhìnlại,đắngcaycủachúngtalạinhiềuhơnhẳnngọtbùi.Ôichao!Nhữngngườikháchviễnduvẫnthườngnóilàchúngtađangsốngtrongmộtvươngquốcgiàucónhất trên thếgian,nhưngtiếc thay,cảhaichúngtakhôngnằmtrongsốnhữngngườigiàucó.Đãhơnnửacuộcđờilàmlụngvấtvảvàkhổnhọc,chínhanh-ngườibạnthânmếnnhấtcủatôi-vẫnchỉcócáitúirỗngkhôngvàđãlêntiếngmượntôihaiđồngbạcnhỏnhoi.Còntôi,tôiđãtrảlờivớianhnhưthếnàonhỉ?Tôithúnhậnvớianhrằngcáitúicủatôicũnglépxẹpchẳngkhácgìanh!Nguyênnhâncủatìnhtrạngthảmhạinàylàgìnhỉ?Tạisaochúngtakhôngbiếtcáchlàmranhiềuvàngbạc,hoặcítnhấtlàđủđểchúngtaănvàmặc?

-Cònđểchoconcáicủachúngtasinhsốngnữachứ?–Bansirnóitiếp.-Chẳnglẽchúngcũngnốigótsựnghèokhổcủachachúngsao?Chúngcầncónhiềutiềnđểsốngtốthơn.Rồiđếnđờicháucủachúngtanữa…TấtcảchúngphảicamchịucuộcsốngnghèokhóngaygiữanhữngkhovàngcủathànhBabylonnàyư?Chẳnglẽchúngtacamtâmđểconcháucủamìnhsốngbằngnhữngbữaănchỉcósữachuavàcácthứcăntồitànhaysao?

-Khôngbaogiờ!Nhưngtôilấylàmngạcnhiênlàvớitìnhbằnghữugắnbóbaonămnay,cóbaogiờanhnóivớitôivềnhữngđiềunàyđâu,Bansir?–Kobbikinhngạchỏilại.

-Trongsuốtbaonămqua,tôichưahềsuynghĩvềđiềunày.Cứtừsángsớmđếntốtmịt,tôichỉbiếtđầutắtmặttốiđóngnhữngchiếcxengựasangtrọngchonhữngngườigiàucóvànhẫnnạichờđợi,mongngóngtrờiđấtngótớicôngkhónhọccủamìnhđểmộtngàynàođóchotôiđượcgiàucónhưhọ.Nhưngchưabaogiờthầnthánhchotôithỏanguyệncả.Tôimuốntrởthànhmộtngườigiàucó!Tôimuốncóđấtđai,giasúc,quầnáosangtrọngvàtiềnrủngrỉnhđầytúi.Tôiđãcốgắngphấnđấuđểđạtnhữngđiềunàyvớitấtcảsứclựctừđôibàntaycũngnhưmọikhảnăngkhônngoancủađầuóc.Nhưngchođếnbâygiờ,cảtôivàanhvẫnkhôngthoátkhỏiđóinghèo,cáitúicủachúngtavẫnluônluônxẹplép.Chúngtaphảilàmgìbâygiờ?Tạisaochúngtakhôngthểchiasẻsựmaymắn,sựgiàucóvớinhữngngườiđangsởhữunhiềuvàngbạcnhỉ?

-Ướcgìtôicóthểtrảlờiđượccâuhỏicủaanh!–Kobbiđáplại.-Cuộcsốngcủatôicóhơngìanhđâu.Sốtiềntôikiếmđượcnhờcâyđànlianàycũngnhanhchóngbayđihết.Tôiphảithườngtínhtoáncáckhoảnchitiêusaochogiađìnhtôikhôngbịđói.Khôngbiếtbaogiờtôimớiđạtđượcướcmơcóđượcmộtcâyđànlialớnhơnđểcóthểgảynênnhữngkhúcnhạcmàtôiaoước.Vớimộtnhạccụnhưthế,tiếngnhạccủatôisẽtinhtếhơnnhiều,hơncảlầntôigảyđànphụcvụnhàvua.

-Mộtcâyđànlianhưthếchẳngmấychốcanhsẽcóđượcthôi.KhôngmộtaiởthànhBabylonnàycótàilàmchonhữnggiaiđiệutrởnênngọtngàohơnanh.–Bansirnói.

-Nhưnglàmthếnàoanhchắcchắntôisẽcóđượcmộtcâyđànnhưthế,vìhaichúngtahiệnđangnghèokhổkhôngkhácgìnhữngnôlệcủanhàvua?–Kobbihỏi.

Vừalúcđó,trongkhôngtrungchợtcótiếngchuôngvẳnglại.Bansirmỉmcườinóivớibạn:

-Hãylắngnghetiếngchuông!Họđếnđấy.

Bansirđưataychỉvàodòngngườimangnước,mìnhđểtrần,mồhôinhễnhạiđanglêbướcmột

cáchnặngnhọctừdòngsôngphíaxakialênconđườngchậthẹp.Trênlưngmỗingườilàmộttúidadêđựngđầynước.

-Ngườikiacóvócdángđẹpđấychứ?Ngườidẫnđầucảđoànđó!–Kobbichỉvàongườikhôngmangvácgìcả, taycầmchuôngđitrướcđoànngười, thỉnhthoảnglạigiónglênâmthanhcảnhbáokháchbộhànhdẹplốichođoànnôlệđiqua.

-Trongđoànhầunhưaicũngnhưthếcả.–Bansirtrầmngâmlêntiếng.-Họcũngđẹpđẽ,mạnhkhỏenhưchúngta.Kìa!NhữngngườicótóchoevàngđếntừphươngBắc;nhữngngườidađenhaycườiđếntừphươngNam;vàcảnhữngngườidanâunữa.Tấtcảhọđềuđivácnướctướichonhữngkhuvườncủanhàvua.Họlặpđilặplạicôngviệctừngàynàysangngàykhác,từnămnàyquanămkhác.Đốivớihọ,cuộcsốngkhôngcóniềmhyvọng.Họchỉcónhữngổrơmđểngủvànhữnghạtcơmcứngnhưđáđểăn.Thậtđángthươngthaychonhữngconngườisốngkiếpđọađàyđó,Kobbiạ!

-Tôicũngthấyhọthậtđángthương.Anhđãnhắcchotôinhớlàtìnhcảnhcủachúngtavẫncòntốtđẹphơnhọrấtnhiều.Chúngtalànhữngconngườitựdomà!–Kobbihưởngứng.

-Đólàsựthật,Kobbià!Chodùcuộcsốngcủachúngtachưađượcnhưý,nhưngchúngtakhônghềmuốnnămnàysangnămkhácphảisốngnhữngchuỗingàynhưkiếpnôlệ.Hãylàmviệc,làmviệcvàlàmviệcthôi!Chúngtahãybắtđầulàmviệcngaybâygiờđi.

-Nhưngchúngtakhôngbiếtcáchngườikháclàmravàngnhưthếnàođểbắtchướclàmtheo?–Kobbithắcmắchỏi.

-Cólẽhọcómộtbíquyếtnàođómàchúngtachưabiếtđược.Chúngtanêntìmhỏinhữngngườitàigiỏivềđiềuấy.–Bansirđáplời.

-Ngayvàongàyhômnaychứ?–Kobbigợiý.–TôivừatrôngthấyôngbạngiàArkadcủachúngtađitrênchiếcxengựasơnsonthiếpvàngvàvẫnđưatayvẫychàothânthiệnnhữngngườimàôngquenbiết.

-ÔngtađượccholàngườigiàunhấtởthànhBabylonđấy!–Bansirbuộtmiệng.

-Giàuđếnnỗinhàvuaphảitìmtớiôngtađểnhờhỗtrợvềvấnđềngânkhố.–Kobbinóithêm.

-Giàuđếnthếkiaư!–Bansirsửngsốt.-Nếugặpôngấytrongđêmtối,tôisợkhôngkiềmnổilòngtòmòmuốnsờvàotúitiềncủaôngta,xemnólớnnhưthếnào…

-Tào lao!–Kobbicắtngang. -Mộtngườigiàukhôngphảiở túi tiềncủangườiđómangtheođâu.Một cái túinặng trĩunhữngđồng tiềnvàngvẫncó thểnhanhchóng trống rỗngnếukhôngcónhữngđồngtiềnkhácbổsungvào.Arkadcómộtnguồnthunhậpdồidàonêncáitúicủaôngtavẫnluônđầyắp,chodùôngấythahồchitiêu.

-Thunhậpchínhlàvấnđềquyếtđịnh!–Bansirrachiềutâmđắc.–tôichỉmongcóđượcmộtnguồnthunhậptốtđểtiềnluônchảyvàotrongtúicủamình.MộtngườigiàucónhưArkadchắcchắnphảibiếtcáchtạolậpnguồnthunhậpdồidàochochínhmình.Cólẽôngtasẽsẵnlòngchỉdẫnđiềuấyđểcáiđầuđangmụmẫm,chậmchạpcủatôisángra!

-TôinghĩchắcchắnlàArkadcóbíquyếtấy.–Kobbiđáplại.–Tôinghemọingườikháonhaurằng,contraicủaôngtalàNomasirđãtựmìnhtớiNinevehđểlậpnghiệp.Vàchỉsaumộtthờigianngắn,NomasircũngtrởnêngiàucóvàtrởvềBabylonđoàntụvớigiađình.

-Kobbi,anhđãlàmchotôithậtngạcnhiênvềsựamhiểucủaanhđấy!-Bansirvuimừng.–TheotôibiếtthìArkadluônsẵnlòngchonhữnglờikhuyênkhônngoankhicóngườiđếnhỏiôngấy.Nào!

ChúngtahãytớithămArkadvàxinôngấychỉbảochochúngtanhữngcáchthứclàmgiàu.

-Vâng,anhnóirấtchílýđấyBansirạ.

-ChúngtahãyđếngặpArkadngayngàyhômnay.–Bansirnóitiếp.–Tôinghĩmìnhcũngnênrủnhữngbạnbèthânthiếttrongthờithơấucủachúngtacùngđi.Họcũngkhôngkhấmkháhơnchúngtabaonhiêu,nếucóthểcùngchiasẻsựkhônngoancủaArkadđểtấtcảtrởnêngiàucóthìtốtquá.

-Anhluônluôntốtbụngvớinhữngngườibạncủaanh,Bansirà.Vàđóchínhlàlýdođểanhcórấtnhiềubạnbèxungquanhmình.Tôirấtđồngývớianh,ngayngàyhômnaychúngtasẽrủhọcùngđi!

2.NgườigiàunhấtởthànhBabylon

ArkadkhôngchỉđượcmệnhdanhlàngườigiàunhấtởthànhBabylon,màcònđượcmọingười

ngưỡngmộbởitínhtìnhhàophóngvàcởimở.Đốivớinhữngngườithânvàngaycảnôlệtrongnhà,Arkadthườngbantặngrấtnhiềutiềnbạc,nênhọsốngkhásungtúcvàthoảimái.Mặcdùvậy,mỗinămcủacảicủaôngvẫnkhôngngừnggiatăngkhiếnArkadngàycànggiàucóhơn.

Cũngvìnhữnglýdođó,mộtsốngườibạnthuởniênthiếucủaôngArkadtìmđếnvànóirằng:

-Arkadà!Saoanhluônmaymắnhơnchúngtôi thế?Anhđãtrở thànhmộtngườigiàunhấtởthànhBabylon,cònchúngtôivẫnphảivậtlộnhàngngàyvớicuộcsốngnghèokhổ.Anhthườngmặctoànnhữngbộquầnáođẹpđẽ,sangtrọngvàănuốngnhữngmónngon,vậtlạ,trongkhichúngtôiphảitựbằnglòngvớivảiđụpquầnmanh,ănuốngchỉtươngdưa,càmắmquangày.

-Đúngthế!–Arkadtrảlời.-Trướckiachúngtahoàntoàngiốngnhau.Chúngtacùnghọcmộtthầy,cùngchơivớinhaunhữngtròchơithờiniênthiếu.Rồichúngtatrưởngthànhvàtựlậpđểnuôisốngbảnthân,giađình.Nhưngcácbạnđãkhôngcốgắngđểlàmviệchếtlòng.Cácbạncũngkhôngchịuhọcnhữngquyluậtchiphốiviệclàmgiàu,hoặckhôngchịutuânthủtheonhữngquyluậtđónêncáiđói,cáinghèovẫnđeobámmãi.Vậyphảichăngđólànguyênnhânkhiếnchocácbạnkhôngcóđượcnhữnggìmàtôiđangcó,chodùđiểmxuấtphátcủachúngtađềugiốngnhau?

Ngừnglạimộtlát,Arkadnóitiếp:

-Ngaylúcmớitrưởngthành,tôiđãthườngsuynghĩvềnhữngngườigiàucó.Họlàmgìđểtrởnêngiàucó?Sựgiàucótựđếnhaymìnhphảiđitìmnó?...Trongcuộcsống,tôiđãtừngthấycónhiềungườitiêuphahoangphítấtcảtàisảncủamình,rồicuốicùngômhậnvànuốitiếcsốtàisảnđãmất;hoặccóngườiluônsốngtrongtâmtrạnglosợtiêuhếtsốtiềndànhdụm,bởivìhọkhôngcókhảnăngkiếmratiền.Vìthế,họthườngdèxẻnviệcchitiêu,vàtrởnêntúngthiếutrênđốngtiềnmàmìnhđangcó.Ngoàira,họcònbịámảnhbởitrộmcướpvàcàngthumìnhhơntrongcáilốtnghèokhó.Màthậtra, họ sống cũngkhôngkhác gìèo khó.Tuynhiên, cũngnhờ sự quan sát, tôi đã thấy đượcmột sốngườikhácngàycàngcónhiềutiềnbạc,mặcdùhọvẫnluôntiêuphahàophóng.Tôichưabiếtbằngcáchnàomàhọluôncónhiềuvàngnhưvậy,nhưngsựgiàucócủahọluônđượcduytrì,cuộcsốngcủahọvẫnsungtúc,đầyđủvàhọvẫnđượcmọingườikínhtrọng.

Dosuynghĩnhưvậynêntôitựnhủvớimìnhrằng,phảicốgắnglàmviệc,phảinỗlựchếtmìnhđểcuộcsốngđượctốthơn.Bởivì,sựgiàucósẽmanglạihạnhphúc,sựkínhtrọngvàcuộcsốngấmno.Nhưcácbạnđãbiết,nếugiàucótasẽmuađượcnhàcửa,nhữngđồvậtsangtrọng,tiệnnghi;tacũngcóthểđiđếnnhiềunơivàđượcănnhiềumónngon,muađượcnhiềuchâubáuhaycácvậttrangsứcquýhiếm,hoặctacóthểxâynhiềuđềnđàitránglệchocácvịthần…Sứcmạnhcủasựgiàucólàtacóthểlàmđượctấtcảnhữngđiềumàtamongmuốn.

Khinhậnthứcđượcnhữngđiềunày,tôiquyếtđịnhphảiđạtđượctấtcảmọiđiềutốtđẹptrongcuộcsống.Tôikhôngthểanphậnvớimộtcuộcsốngnghèokhổ,chỉbiếtháohứcnhìnnhữngngườikháchưởngthụcuộcsống.Tôicũngkhôngthểtựbằnglòng,chophépmìnhănmặcxoàngxĩnhvàănnhữngmónchỉcốtsốngquangày.Tráilại,tôimuốnmìnhtrởthànhmộtkháchmờidanhdựtrongbàntiệccủanhữnggiađìnhgiàucóởBabylon.

Chúngtaxuấtthântrongnhữnggiađìnhnghèokhóvàđônganhem,khôngcócủacảithừakế,cũngkhôngcóhyvọngcướiđượcmộtngườivợcócủahồimôn.Vìvậy,bằngmộtchútkhônngoantôiđãnhậnđịnhrằng,nếumuốnđạtđượcthànhcông,tôicầnphảicóthờigianvàhọchỏithêmkinhnghiệmsống.

Vềmặt thờigian,mọingườiđềucóđượcnhưnhau,nhưngmộtsốngườiđãđểnótrôiquarấtlãngphí.Bởivìcùngvớisốlượngthờigianđó,bạncóthểlàmviệcvàtrởnêngiàucó.

Vềviệchọc tậpvàrútkinhnghiệm,cácbạncónhớ lờingười thầy thông tháicủachúng tađã

từngdạykhông?Thầynóirằngcóhaicáchhọc:mộtlànhữngđiềutahọcđượcnhờngườikhácdạy-thường lànhữngkiến thứcnàykhôngnhiều; cònmột làquaquá trình rèn luyện, chúng ta sẽđượctrangbịkhảnăngđitìmnhữngđiềuchúngtachưabiết,đểkhámpháranhữngkinhnghiệmvàsựhiểubiếtvôtậntrongthếgiớinày.

Thếlàtôiquyếtđịnhphảitìmracáchđểlàmgiàu,vàmộtkhitìmđượcrồithìbắtbulàm,cầnphảilàmchothậttốt.Chúngtarấtkhônngoankhitìmđếnánhsángmặttrờiđểsưởiấm,vậythìtạisaokhôngbiếttìmđếnsựthôngtháiđểhọchỏikiachứ!

Chắccácbạncũngbiết,hồicòntrẻtôilàngườilàmcôngkhắcchữtrênnhữngtấmthẻđấtsét.Vàomộtngàykia,Algamish,ngườichovaytiền,đếnyêucầutôikhắcmộtbảnsaocủađiềuluậtthứchín.Ôngấynóilàcầnbảnsaođótrongvònghaingàytớivàtôihoànthànhcôngviệcđúngthờihạnthìôngtasẽthưởngtiềnchotôi.

Tôi rasức làmcật lực,nhưngđiều luậtdàiquánênkhiôngAlgamishquay lại,côngviệcvẫnchưaxong.Ôngấyliềnnổicáu,thậmchímuốnđánhtôi,vìtôikhônghoànthànhcôngviệcvàchỉlàmộttênlàmthuêtầmthường.Nhưngtôiđãnhanhtríđềnghịvớiôngấy:

-ThưaôngAlgamish!Ônglàmộtngườirấtgiàucó.Nếuôngcóthểchỉcáchđểtôicũngtrởnêngiàucónhưông,thìsuốtđêmnaytôisẽkhắcxongđiềuluậtnàylêntấmthẻ.Ngàymaikhimặttrờilódạng,ôngsẽcóđượcđiềuôngmuốn.

ÔngAlgamishngạcnhiênrồimỉmcườivàđáp:

-Màylàmộttênlàmmướnbiếtđiềuđấy!Nhưngthôi,tachấpnhận,xemđâynhưlàmộtcuộcthươnglượngcólợichocảđôibên.

Suốtđêmđótôithứcđểkhắcchữ,chodùlưngcủatôimỏinhừ,mùicủamuộiđèndầulàmđầutôiđaunhứcvàhaimắtlờmờnhìnkhôngrõchữ.Nhưngcuốicùng,tôirấtvuimừngvìđãhoànthànhcôngviệcvàolúcbìnhminh.

-Bâygiờônghãychotôibiếtđiềumàôngđãhứa–TôinóivớiôngAlgamishkhiôngtađếnlấycácthẻđấtsét.

-Cháuđãhoàn thànhxuấtsắc tráchnhiệmcủamình,chàng trai trẻ!–Ôngấynóivới tôimộtcáchthânmật.–Cònta,tacũngsẵnsànggiữlờihứa.Tasẽnóichocháunghenhữngđiềucháuđangmuốnbiết.Tađãgiàrồi,màngườigiàthườngkhônghẹphòigìtrongviệctruyềnlạinhữnghiểubiếtcủamìnhchongườikhác,nhấtlàđốivớinhữngchàngthanhniênđãđếntuổikhônngoan,chínchắnnhưcháu.

Suynghĩmộtlát,ôngAlgamishnóitiếp:

-Nhữngsuynghĩcủatuổitrẻlànhữngtiasángrấtmạnhvàtỏađirấtxađấy!Nósẽgiúpcháuđịnhhướngvà thựchiệnhành trìnhcuộcsống.Cháunênnhớkỹ lời tanói,bởivìnếucháubỏquachânlýtasắptruyềndạychocháu,thìcôngsứcsuốtđêmcháubỏrađểhoànthànhcôngviệckhắcchữcũngchỉlàvôích.

ÔngAlgamishnhìn tôi bằngđôimắt hiền từvàđiềm tĩnh, sauđóônghạ thấpgiọngvànhấnmạnhtừngtiếngmột:

-Tađãtìmthấyconđườngđểtrởnêngiàucókhitaquyếtđịnhtríchmộtphầntrongtổngsốtiềnmàtakiếmđượcđểdànhriêngrachomình.Saunày,cháunênhọccáchlàmnhưvậy.Bởivì,đâylàbíquyếttạonênsựgiàucó.

Nóixong,ôngAlgamishlạinhìnthẳngvàomắttôivàkhôngnóithêmgìnữa.Tôicócảmgiácnhưánhmắtđónhìnxuyênsuốttâmcancủamình.

-Chỉcóthếthôisao?–Tôivôcùngngạcnhiênvàkhôngnénnổicâuhỏithấtvọng.

-Đúngvậy.Nhưngnócũngđủđểbiếnmộtkẻchăncừumướnthànhmộtngườichovaytiềnđấycháuạ!–Ôngtađáplại.

-Nhưngtấtcảnhữnggìcháukiếmđượclàcủacháuchứ?–Tôihỏitiếp.

-Khôngphảinhưthếđâu!–ÔngAlgamishtừtốntrảlời.–Cháuthửnghĩxem,làmthếnàocháusốngđượcởBabylonmàkhôngphảitiêuphagìcả?Chắcchắnlàcháuphảitrảtiềnchongườithợmayquầnáo,thợlàmdépchocháu.Rồitiềnđểmuathứcănvàcácvậtdụngtrongnhànữa!Vậysốtiềncháukiếmđượctrongthángvừarồicócònlàcủacháuhaykhông?Vàsốtiềnthunhậpsuốtcảnămqua,cháucógiữlạiđượcđồngnàokhông?Nếutấtcảtiềnbạcmàcháulàmrađãphảichitrảhếtsạchnhưvậy,nghĩalàcháukhôngcònmộtchúttiềnnàodànhchomình.Vậythìlàmsaomàgiàucóchođược!Dođó,chodùcháulàmộtngườilàmcôngnghèokhó,cháuphảilàmthuêlàmmướnchochủđểcócáiăn,cáimặcnhưngcháucũngnênđểdành.Nếucháuchỉđểdànhmộtphầnmườitrongtổngsốtiềnmàcháukiếmđượchàngtháng,thìcháutínhthửxemtrongvòngmườinăm,tổngcộngsốtiềndànhdụmấysẽlàbaonhiêu

Bằngkhảnăngtínhtoánkhánhanhnhạy,tôitrảlờingay:

-Thìsẽgầnbằngsốtiềncháukiếmđượctrongmộtnăm.

-Cháunóiđúngmộtnửasựthậtmàthôi.–ÔngAlgamishnói–Cháukhôngbiếtrằngmỗimộtđồng tiềnvàngcháuđểdànhđượccũngchính làmột tênnô lệ làmviệcchocháu.Mỗimộtxumàđồngtiềnvàngtạoracũngsẽkiếmtiềnđemvềchocháu.Nếucháumuốntrởthànhmộtngườigiàucó,thìcháuphảilàmsaochobấtkỳđồngtiềnnàocủacháucũngphảitạoralợinhuận,làmchocháugiàulên,giàulênmãinhưýcháumuốn.

-Cháunghĩtađanglừagạtcháuư?–ÔngAlgamishnóitiếp–Nhưngthậtratađangtrảcôngchocháugấpngànlầnsovớicôngsứcmàcháuđãbỏrađấy,nếucháuđủthôngminhđểnắmbắtchânlýtavừanói.

Mộtphầnmườitrongtổngsốtiềncháukiếmđượccầnphảigiữriêngchocháu,chodùsốtiềncháukiếmrấtnhiềuhoặcrấtítđinữa.hãytrảtiềnchochínhcháutrướctiên.Sauđó,cháuhãylênkếhoạchchitiêuhợplývàkhôngvượtquásốtiềncònlại.

Sựgiàukhógiốngnhưcâyxanhphát triển từmộthạtmầmbéxíu.Nhữngđồng tiềncháu tiếtkiệmđượcsẽ làhạtmầmcủacâygiàucó.Hễcháugieohạtgiốngcàngsớm, thìcháusẽ thuhoạchcàngnhanh.Cũngnhưvậy,nếucháuchămbón,tướinướcthườngxuyênthìchẳngbaolâucháusẽhàilòngkhiđứngdướibóngmátcủanó.

Nóixong,ôngAlgamishcầmlấynhữngtấmthẻđấtsétvàravề.

TôiđãsuynghĩrấtnhiềuvềnhữngđiềuôngAlgamishnói.Nócóvẻrấtcólý!Vìvậy,tôiquyếtđịnhlàmthử.Từđó,mỗilầnnhậntiềncông,tôiđềuchừalạimộtphầnmườivàcấtriêngvàomộtnơi.Thật lạ lùngbiết bao, tôi không còn thiếuhụt tiềnbạcnhư trướcnữa.Nhìn số tiền tích lũykhôngngừngtănglên,đôikhitôicũngcóýđịnhtiêuphamộtítnhưmuanhữngmónđồưathíchnàođó,nhưngtôiđãkhônngoanbiếtkiềmchếlại.

Đúngmộtnămsau,ôngAlgamishquaylạivàhỏitôi:

-Cháuà,trongmộtnămqua,đãtrảtiềnhàngthángchobảnthâncháuchưa?

Tôitrảlờimộtcáchhãnhdiện:

-Vâng!Thưaông,cóạ.

-Vậylàtốt.–ÔngAlgamishtươicườiđáplại.-Vậycháuđãlàmgìvớisốtiềnđó?

-CháuđãchoôngchủlògạchAzmurvaysốtiềnđó.ÔngấybảosẽđếnPhoenici,ởcáchđâyrấtxađểmuanhữngđồtrangsứcquýhiếm,sauđóđemvềbánlạivớigiácaohơn.Ôngấyhứasẽchialợi

nhuậnchocháu.

-Chaoôi!Ngườixưađãnóiđúng,nhữngkẻkhờkhạođềucầnphảihọccả!–ÔngAlgamishthốtlên.-Tạisaocháulạitintưởngvàosựhiểubiếtcủaôngchủlògạchtrongviệcchọnmuanhữngmónđồtrangsức?Cháucóthểđếnhỏingườithợlàmbánhmìvềvịtrícủanhữngngôisaokhông?Không!Chắcchắnlàcháuchỉnênđếnhỏicácnhàchiêmtinhhọcmàthôi,nếucháulàngườibiếtsuyxét.Khiđểôngchủlògạchđimuatrangsức,sốtiềncháuđểdànhcóthểđãbaytheomấykhói!Chàngtraitrẻtuổiơi,vậylàcháuđãchặtđứtrễcâygiàucócủacháurồi.Cháuphảitrồnglạicâykhácvàlầnnàynếucháumuốnnghelờikhuyênvềcácđồtrangsứcthìhãyđếnhỏinhữngngườibuônbánnữtrang.Nếucháumuốncócâutrảlờichínhxácvềcừu,thìhãyđitìmngườichăncừu.Cháusẽkhôngmấttiềnkhiđixinlờikhuyên,nhưngcháuphảichúýđểnhậnlấynhữnglờikhuyêncógiátrịnhất.Nếukhông,cháusẽtrảgiáchonhữngsailầmcủahọbằngchínhsốtiềntíchlũycủamìnhđấy.

ĐúngnhưôngAlgamishdựđoán.NhữngngườiPhoeniciđãlừagạtbánchoôngAzmurnhữngchuỗi hạt nhìn rất giống đá quý nhưng thật ra được làm bằng thủy tinh vô giá trị. NhờAlgamishkhuyếncáotừtrướcnêntôitiếptụcđểdànhtiền.Bấygiờ,điềunàyđãtrởthànhthóiquenhàngngàynêntôithựchiệnkhôngmấykhókhănnhưtrước.

Mộtnămsau,ôngAlgamishlạiđếnchỗtôivàbảo:

-Từlúctagặpcháuđếnnay,côngviệccủacháutiếntriểnnhưthếnàorồi?

-Cháuvẫngiữriêngsốtiềnchocháuđềuđặnđấyạ!–Tôiđáplại.–VàsốtiềnđócháuđãgửichoôngAggar,ngườithợlàmkhiên,đểôngtamuađồng.Cứsaubốn,ôngAggarlạitrảtiềnlờichocháu.

-Thếlàtốtrồi!Vậysốtiềnlờiấycháuđãlàmgì?

-Cháuđãtổchứcmộtbuổitiệcthịnhsoạnvàmờirấtnhiềungườitớidự.Cháucũngđãmuachomìnhmộtcáiáolễnhungmàutím.Mộtngàynàođó,cháusẽmuamộtconlừađểcưỡi.

Nghenhưthế,ôngAlgamishcườilớnrồinói:

-Cháuđãmờimọingườiănuốngbằngsốtiềntiếtkiệmcủacháuư!Vậycháutrôngcậyhọsẽlàmgìchocháunào?Tađảmbảovớicháulàhọkhôngthểgiúpđượcgìchocháucả.Vìthế,trướchếtcháuphảitạoramộtđạoquântiềnvànglàmnôlệđểkiếmrathậtnhiềutiềnchocháu.Sauđó,cháuthahồtổchứcnhiềubữatiệcnhưthếmàkhôngảnhhưởngđếnsốtàisảncủamình.

Hainămsauđó, tôimớigặp lạiôngAlgamish.Lầnnày, tôinhận thấygươngmặtcủaôngcóthêmnhiềunếpnhănvàcặpmắttrĩuxuống.Cólẽôngấyđãquágià.ÔngAlgamishnhìnthấytôiliềnbảo:

-Arkad!Cháuđãđượcgiàucónhưcháuvẫntừngmơướcchưa?

Tôitrảlời:

-Vẫnchưađượcnhưýmuốncủacháu,nhưngcháucũngđãcóđượcmộtsốtiềnkhakhárồi,hơnnữabâygiờcháuđangkiếmthêm.Sốtiềncủacháungàycànggiatănglênrấtnhiềuđấyôngạ.

-Arkadà!–Ôngấynói.–Cháuđãtiếpthunhữngbàihọclàmgiàurấttốt.Cháuđãhọcđượccách tiêupha íthơnsố tiềncháukiếmđược.Cháucũngđã tìmlờikhuyêncógiá trịnhất từnhữngngườinhiềukinhnghiệmvàhọccáchkhiếnvàngngàycàngmanglạinhiềulợinhuậnchocháu.

Nhưvậy,hiệnnaycháuđãbiếtcáchkiếmratiền,biếtcáchgiữtiềnvàbiếtcáchsửdụngtiềnsaochocólợinhất.Vìthế,cháuđãđủkhảnăngđểnhậnmộttráchnhiệmnàođó.Naytađãgiàrồimànhữngđứacontraicủatachỉbiếttiêupha,chứkhônghềcóýmuốnlàmratiền.Tàisảncủatarấtlớn,nhưng ta e rằngmìnhkhông thể tiếp tục trôngnomđượcnữa.Nếu cháumuốnđếnNippur thay talàcôngviệcđó,thìtasẽxemcháunhưlàmộtđốitáclàmănvàsẽchiachocháumộtphầntàisảncủatasaunày.

ThếlàtôiđếnNippurvànhậnlấycôngviệccaiquảncácđồnđiềncủaôngAlgamishởđó.Tài

sảncủaôngấyquảthậtrấtlớnvàtôikhôngngừngvậndụngbaquyluậtlàmgiàunênsốtàisảnấyngàycàngtănglên.KhiôngAlgamishquađời,tôiđãnhậnđượcmộtphầntàisảncủaôngấyđúngnhưthỏathuậntrướcđây.

KhiArkadkểxongcâuchuyện,mộttrongnhữngngườibạncủaônglêntiếng:

-AnhlàmộtngườimaymắndođượcôngAlgamishxemnhưlàmộtngườithừakếcủaôngta.

-ChỉmaymắnmộtđiềulàtôicóthamvọnglàmgiàutrướckhigặpôngAlgamish.TrongsuốtbốnnămtrướckhilàmquảnlýchoôngAlgamish,tôiđãquyếttâmđểdànhmộtphầnmườitrongtổngsốtiềnmàtôikiếmra,đồngthờisaumộtlầnthấtbạitôiđãrútkinhnghiệmvàkhônngoanhơnnhiều.

-Anhđãgiữvữngýchímạnhmẽcủamìnhsaukhibịmấttấtcảsốtiềntiếtkiệmtrongnămđầutiên.Khôngphảiaicũnglàmđượcnhưanhvậyđâu!-Mộtngườikháclêntiếng.

-Ýchímạnhmẽ!–Arkadđáplạivớimộtnụcườinhẹnhàng.-Anhchorằng,ýchímạnhmẽcóthểgiúptanângbổngmộtvậtnặngmàngaycảconlạcđàcũngkhôngthểmangnổiư?Theotôi,sứcmạnhýchíkhônggìkháchơnlàtheođuổiđếncùngmụctiêucôngviệccủamình.Màmuốnvậythìngaykhiđặtrachomìnhmộtnhiệmvụ,tôiphảixemmìnhcókhảnăngthựchiệntrọnvẹnnhiệmvụđóhaykhông.Chẳnghạnnhưkhitôiđềrachomìnhkếhoạchlàmphảiđếnbathànhphốkhácnhauđểtìmmốibánhàngtrongmộtnăm,thìtôinhấtđịnhphảilàmđúngnhưvậy.Nếutôichỉtìmđượckháchhàngởhainơithìtôiphảicốgắngsaochonơithứbacũngđượcnhưthế,chứkhôngthểtựnhủrẳngđểđếnsangnămmìnhsẽbùvào.Tôicũngsẽkhôngchophépmìnhthaythếsốkháchhàngởthànhphốthứbabằngviệcmởrộngthêmnhiềukháchhàngởhaithànhphốđầutiên.Không!Khôngthểnóimộtđườngmàlàmmộtnẻođược.Khitôiđãđặtrachomìnhmộtmụctiêunàođó,thìtôinhấtquyếtphảihoànthànhnó.Cũngdovậy,tôirấtthậntrọngkhiđềranhữngmụctiêuchomìnhnhưngmộtkhiđãcómụctiêuthìtôinhấtquyếtphảihoànthành.

Mộtngườibạnkhác

-Cóthểnhữngđiềuanhnóilàsựthật,nhưngnếutấtcảmọingườiđềulàmđúngnhưthếthìsựgiàucóliệucóđủđểdànhchotấtcảmọingườikhông?

-Ởđâucũngcóthểlàmgiàuvàsựgiàucóluôncóđủchonhữngconngườikhôngngừngnỗlựclàmviệc.–Arkadđáplại.-Nếumộtngườigiàuxâynhà,thìvàngcủaanhtakhôngphảibiếnmất,màđượcchiasẻchonhữngngườilàmgạch,thợxâynhà,ngườibánvậtdụngnộithất,…Sựgiàucópháttriểntheonhữngconđườngrấtkỳbí,vàkhôngaicóthểtiênđoánđượccácgiớihạncủanó.Vìvậy,nếumọingườilàmcàngnhiều,thìcàngtạoranhiềuconđườngđểvàngchảyvàotúicủamình.

-Thờigian trôiquarấtnhanhvàchúngtôicũngkhôngcòn trẻnữa,nhưngchúngtôichưa tạodựngđượcgìchocuộcsốngcủamìnhcả.Anhcóthểchochúngtôimộtlờikhuyênđểchúngtôicũngtrởnêngiàucónhưanh?-Mộtngườibạnchânthànhđềnghị.

-TôikhuyêncácbạnnênlấysựkhônngoancủaAlgamishlàmbàihọcchomình,hãyluôntựnhủvớibảnthânrằng:"Phảidànhriêngchomìnhmộtphầnmườitrongtổngsốtiềnmàmìnhđãkiếmđược".Hãynghĩđếnđiềuđóvàomỗibuổisángthứcdậy,mỗibuổitrưatrướckhiănvàcảtrướckhingủvàobuổitối.Phầndànhriêngchomìnhkhôngđượcdướimộtphầnmườitổngsốtiềnkiếmravàphảithuxếpcáckhoảnchitiêukhácmộtcáchhợplýđểkhôngvượtquásốtiềncònlại.Chẳngbaolâusau,bạnsẽcảmnhậnđượcsựthíchthúcủamộtngườiđãsởhữumộttàisảnhoàntoànlàcủamình.Điềunàycũngsẽkíchthíchcácbạnnỗlựckiếmtiềnnhiềuhơn,vàsauđó,làmchotàisảncủabạnngàycàngsinhsôi.

Bạnphảitạoranguồnthunhậpdồidàođểbảođảmchocuộcsốngtươnglaicủamình.Hãynhìnvàonhữngngườigiàvàđừngquênrằngđếnmộtngàynàođó,bạncũngsẽgiàyếunhưhọ.Bạnphảithậntrọngkhiđầutưcủacảicủamình,chúýđừngvìthamlammàmùquánglaovàonhữngvụđầutưmanglạilợinhuậnlớnmộtcáchbấtthường.Vìnhưthế,bạncóthểmấthếttiềnbạcvànhậnlấysựhối

tiếcvềsau.

Đểđượcgiàucó,bạnphảisángsuốtlựachọnvàkhôngbỏlỡmộtcơhộinàokiếmratiền.Bạnphảitranhthủýkiếncủanhữngngườikhônngoangiàukinhnghiệm,cụthểhãytìmđếnlờikhuyêncủanhữngngườihàngngàyvẫnquảnlýtiềnbạc.Hãynhờhọchỉdẫnchobạn,giúpbạntránhsailầmgiốngnhưtôiđãtừngsailầmkhigiaophótiềnbạcchoAzmurđimuatrangsức,đáquý.Nhữnglợinhuậnnhỏvàchắcchắnvẫntốthơnnhiềusovớimộtvụđầutưmanglạilợinhuậnlớnnhưngkhôngbảođảmantoàn.

Ngoàira,hãyhưởngthụcuộcsốngtrongkhảnăngbạncóthể,đừngquákeokiệthaytiếtkiệmđếnmứcbủnxỉn.Dùcókhảnăngdànhdụmnhiềuhơnmộtphầnmườisốtiềnkiếmđược,bạncũngnêntạmbằnglòngvớitỷlệnày.Bạnđángđượchưởngmứcsốngtươngxứngvớikhảnăngthunhậpcủabạn,đừngdèxẻntrongchuyệnchitiêumàbỏquênnhữngđiềuthúvịđángđểchochúngtathụhưởngtrongcuộcsống.

NhữngngườibạncủaôngArkadchămchúlắngngherồilầnlượttỏlờicảmơnvàravềnhưngkhôngphảiaicũngcótâmtrạnggiốngnhau.Mộtsốngườilặngim,bởivìhọkhônghiểuđượcýnghĩacâuchuyệncủaôngArkad.Mộtsốngườikhácthìcaycú,bởivìhọchorằngvớisựgiàucónhưthế,ôngArkadnênchiasớtchútítcủacảichonhữngngườibạnkhôngđượcmaymắnnhưông.Tuynhiêncũngcómộtsốngườiđãbắtđầunhậnranhiềuđiềumớimẻtừbuổichuyệntròtrên.Họnhậnthứcđượcrằng,ôngAlgamishquaytrởlạicửahiệukhắcchữnhiềulần,bởivìôngấymuốnquansátmộtconngười–chàngthanhniênArkad-từsựnghèokhó,khốnkhổcủacuộcđời,đangtìmcáchvươnlên.VàkhiArkadtìmrađượcconđườngđó,tấtsẽcómộtvịtríxứngđángđangchờchàngtraiấyởphíatrước.Đốivớivấnđềnày,khôngaicóthểlàmthayArkadđược.Chínhbảnthânmỗingườiphảitựvậnđộngđểhiểurõmọichuyệnvàsẵnsàngnắmbắtcáccơhộiđếnvớimình.

Nhữngngườicósuynghĩnhưvậy,saunàyhọvẫnthườngđếnthămôngArkadvàđượcôngđóntiếpniềmnở.ÔngArkadcònsẵnsàngchonhữnglờikhuyênkhônngoanvàhướngdẫnhọđầutưtiềnbạcnhưthếnàođểsinhlợimộtcáchantoànnhất.

Bướcngoặttrongcuộcđờicủanhữngngườinàyđãđếnkhihọnhậnrarằngnhữnglờikhuyên,nhữngbàihọcgiátrịtrongkinhdoanhđitừAlgamishđếnArkad,vàbâygiờ,từArkadđếnvớihọ.

3.Bảycáchchữatrịmộttúitiềntrốngrỗng

ĐểBabylontrởthànhmộtvươngquốcgiàucónhấttrongvươngquốc,trướchếtphảikểđếncônglaocủanhàvuaSargon,ngườinổitiếngtàigiỏivềkhảnăngtrịquốc.SaukhiđánhbạiquânAlamitexâmlược,nhàvuanhậnthấyđấtnướcđangrơivàotìnhcảnhđóinghèonghiêmtrọng.Ônghỏicácvịđạithầntrongtriềuvềnguyênnhândẫnđếntìnhtrạngkiệtquệcủaquốcgia.

Quantểtướngtâurằng:

-Tâubệhạ,trướcđâythầndâncủachúngtađượchưởngcuộcsốngsungtúclàdobệhạđãchoxâydựngnhữngcôngtrìnhthủylợicóquymôlớn,vànhữngđềnthờthầnthánhnguyngatránglệ.Nhữngcôngtrìnhđógiờđâyđãhoàntất,dânchúngkhôngcònviệcđể làm,dẫnđếnkhôngcó thunhậpnêncuộcsốngcủahọrơivàokhókhăn,khốnđốn.

-Nhưngtấtcảsốvàngmàchúngtađãtừngchirađểthựchiệncáccôngtrìnhđónayđiđâucảrồi?–NhàvuaSargonhỏilại.

-Thầnerằng,sốvàngđóđãrơivàotrongtúicủamộtsốítngườirấtgiàucóởvươngquốccủachúngta.–Quantểtướngtrảlời–Nókhôngởlâutrongnhữngcáitúinhỏbécủadânnghèomànhanhchóngchạyvàonằmyêntronghòmcủanhữngngườigiàucó.Dovậy,ngườinghèocàngnghèothêm,vàngườigiàucànggiàuthêm.

Nhàvuasuyngẫmmộtlúc,rồichợthỏi:

-Tạisaochỉcómộtítngườikiếmđượcnhiềuvàngvàtrởnêngiàucónhưthế?

-Bởivìchỉcórấtítngườibiếtcáchlàmnhưthếnàođểtrởnêngiàucó.–Quantểtướngđáplại–Chúngtakhôngthểkếtánmộtngườithànhđạtvìlýdoanhtabiếtcáchkiếmranhiềutiềnbạc,đồngthờicũngkhôngthểnhândanhcônglýnhằmtướcđoạttấtcảcủacảidohọkiếmđượcbằngconđườnglàmviệcchânchínhđểchiachonhữngngườikémnănglựclàmviệchơnhọ.

-Nhưngtạisaotấtcảmọingườikhôngthểhọcđượccáchthứckiếmranhiềuvàngđểtrởnêngiàucó?–Nhàvuahỏilại.

-Tâubệhạ,aicũngmonghọcđượccáchlàmgiàuđểđượcgiàucó,nhưngngườinàocóthểdạychohọnhữngđiềuđó?Chắcchắnkhôngphải lànhững thầy tế,vìngaybản thânhọhiệncũng rấtnghèokh

-Trongvươngquốccủachúngta,ailàngườibiếttạoranhiềuvàngnhấtvàtrởthànhngườigiàucónhất,hỡitểtướng?–Nhàvuahỏi.

-Tâubệhạ!Chắcbệhạcũngbiết,ArkadchínhlàngườiđượccholàgiàucónhấttạiBabylon.

-Tểtướngnóiphảiđấy.TacũngnghenóiArkadlàngườigiàunhấttạiBabylon.Ngươihãytriệuôngấyđếngặptavàongàymai.

Ngàyhômsau,ArkadđếndiệnkiếnnhàvuaSargonvớiphongtháitựtin,chỉnhtềmặcdùôngđãbảymươituổi.

-Arkad!–Nhàvuahỏi–CóphảinhàngươilàngườigiàucónhấttạiBabylonnàykhông?

-Tâubệhạ,mọingườivẫnbảonhưthếvàthầnkhôngthấyaiphảnđốiđiềuđócả.–Arkadtrảlời.

-Bíquyếtnàođểngườitrởthànhmộtngườigiàucónhưvậy?

-Dothầnbiếtnắmbắtnhữngcơhộitốtđếnvớimình,tấtnhiênmọithầndântrongvươngquốccủabệhạcũngcónhữngcơhộiđónhưnghọđãkhôngbiếtnắmbắtchúng.

-Tangherằng,ôngđãbắtđầusựnghiệpcủamìnhbằnghaibàntaytrắng?

-Dạthưabệhạ!Điềuđócùngvớilònghamthíchlàmgiàucủahạthầnnữaạ!

-Arkad!–Nhàvuaphán-Ngườidântrongvươngquốccủachúngtađanglâmvàotìnhtrạngđóinghèo.Bởivìđasốhọkhôngbiếtcáchlàmgiàu,thậmchíkhivàngđếntay,họcũngkhôngbiếtcáchgiữgìnnó.ĐiềumongướccủatalàlàmthếnàođểBabylontrởthànhmộtvươngquốcgiàucónhấtthếgian,vàđểthựchiệnđượcđiềuđóthìvươngquốccủachúngtaphảicónhiềungườigiàucó.Dothế,cáchduynhấtlàchúngtaphảidạychotấtcảmọingườibiếtcáchlàmgiàu.HỡiArkad!Hãynóicho ta rõbíquyếtnàođểconngười trởnêngiàucó?Bíquyếtđócó thể truyềndạychomọingườiđượckhông?

-Tâubệhạ,đólàmộtyêucầurất thiết thực.Hạthầnsẵnsàngtruyềndạynhữnghiểubiếtcủamìnhchotấtcảmọingười.

ÁnhmắtcủanhàvuaSargonnhìnôngtrìumến:

-Arkad!Ôngvừanóinhữngđiềumàtarấtmuốnnghe,nhưngôngcóhếtmìnhvìnghĩacửcaođẹpnàykhông?Ôngcómuốntruyềndạysựhiểubiếtcủamìnhchotấtcảcácthầygiáotrongvươngquốc,đểrồimỗithầygiáosẽtruyềnlạichonhữngngườihọctròkhác,chođếnkhimọithầndântrongvươngquốccủachúngtađềubiếtđếnnhữngbíquyếtlàmgiàucủaôngkhông?

Arkadcúirạpngườixuốngvànói:

-Tâubệhạ!ThầnchỉlàngườiđầytớhènmọncủabệhạđểNgườisaikhiến.Nhữnghiểubiếtnàomàthầncóđược,thầnsẽrấthoanhỉtruyềndạychocácthầndâncủaNgườiđểhọcóthểgiỏihơnvàgópphầnđemlạisựphồnvinhchovươngquốc.XinbệhạhãytruyềnlệnhchovịtểtướngtàibacủaNgườisắpđặtchohạthầnmộtlớphọcmộttrămngười,hạthầnsẽdạychohọbảycáchchữatrịnhữngtúitiềnxẹpléptrởnêncăngphồng,giốngnhưcáchthầnđãtừnglàmđốivớitúitiềncủahạthầntrướckia!

Haituầnsau,đúngtheolệnhcủanhàvuaSargon,mộtlớphọcđủtrămngườiđãđượctậptrungtạiđạisảnhcủaĐềnhọc.Cáchọcviênngồithànhtừngdãyngayngắnvàháohứcmongđợiđểđượcbiếtmộtđiềukỳdiệucóthểbiếnđổicuộcsốngnghèokhổcủahọthànhmộtcuộcsốnggiàucó.Nhữngngọnđènthắpsángtrongđềnhọctỏaramộtmùithơmđặcbiệtkhiếnchobầukhôngkhíthêmphầnlinhthiêngvàtrangtrọng.

KhiArkadtiếnđếncáibụcnhỏ,mộthọcviênthìthàovàongườibạnbêncạnh:

-Kìa,đólàngườigiàunhấttạivươngquốcBabylonđấy!Trôngôngấybìnhthườngnhưbaoconngườikhácthôimà.

Arkadcấttiếngnói:

-VớitưcáchlàmộtthầndânluônhếtlòngvớiđứcvuaSargonvĩđại,tôiđếnđây,đứngtrướctấtcả cácbạnđể thựchiệnnhiệmvụnhàvuagiaophó.Khi còn làmột thanhniên, tôi rất nghèokhổnhưngluônmongmuốncóđượcnhiềuvàng.Vàbởivìtôibiếtcáchđạtđượcđiềuđónênnhàvuađãyêucầutôitruyềndạychotấtcảcácbạn.

Tôibắtđầutạolậpsựnghiệpcủamìnhbằnghaibàntaytrắng.Khobáuđầutiêncủatôichỉlàmộttúitiềnráchnátvàtôithườngxuyênsầukhổvìnóluônluôntrốngrỗng.Tôichỉmongướclàmsaođểnóchứathậtnhiềutiềnvàtrởnênnặngtrĩu.Trảiquamộtthờigiandài,tôiđãtìmrabảycáchchữatrịchocáitúivốnxẹplépcủamình.Bâygiờ,mỗingàytôisẽgiảithíchlầnlượtmộttrongbảycáchđónhằmgiúpcácbạn,nhữngailuônmuốnlàmgiàu,biếtcáchlàmgiàu.

Cácbạnhãychúýlắngnghevàthảoluậnvềnhữngđiềutôisẽnóisauđâyđểcóthểhiểunhữngbàihọcnàymộtcáchthấuđáo.Đâychínhlàlúcbạnbắtđầugieohạtgiốnggiàucóvàotrongtúitiềncủamình.Saukhóahọc,theotôinghĩtrướchếtmỗingườinênvậndụngkiếnthứcnàyđểxâydựngsựnghiệpgiàucóchomình,sauđómớicóthểdạylạichonhữngngườikhác.

Chúngtahãybắtđầubằngcáchchữatrịthứnhất.

CÁCHTHỨNHẤT:

TÍCHLŨYTHEOTỶLỆ1/10

Arkadhỏimộtngườiđangngồitrầmtưởhàngthứhai:

-Nàybạnthânmến!Hiệnnay,anhđanglàmviệcởđâu?

-Tôiấyà?Tôiđanglàmcôngtrongmộthiệukhắcchữ.-Ngườiđóđáp.

-Anhđangcómộtđiềukiệntốtđểlàmgiàuđấy.Trướcđây,tôicũngbắtđầusựnghiệplàmgiàubằngcôngviệcgiốngnhưbạn.

Arkadlạihỏingườiđànôngcóthânhìnhkhámậpmạpngồihàngthứtư:

-Xinvuilòngchobiết,hiệnnayanhđangkiếmsốngbằngnghềgì?

-Tôiư?Hiệntạitôiđanglàmđồtể.Tôimuadê,cừurồixẻthịtđemrachợbán,còndathìbánchonhữngngườilàmgiàydép.

-Bởivìanhcónghềnghiệpvàtạorathunhậpnêncơhộilàmgiàucủaanhcũngrấtcao.–Arkadnói.

Theocáchthứcnhưthế,Arkadlầnlượttìmhiểutừngngườiđanglàmnghềgìvàthunhậpcủahọrasao.Khiđãhỏixong,Arkadnói:

-Nào!Hỡicácbạnhọcviên,chắccácbạncũngnhậnthấymộtđiềurằng,nghềnghiệpvàcôngviệcchínhlàcáchgiúpchúngtakiếmratiền,đồngthờimỗimộtcáchkiếmratiềnchínhlàphươngthứctạoradòngchảycủavàng.Dovậy,mỗingườilàmviệcđềucóthểchuyểnvàngvàotrongtúicủamìnhvàdòngchảyđólớnhaynhỏtùythuộcvàokhảnănglàmviệccủangườiấy,cóphảithếkhôngcácbạn?

Tấtcảmọingườiđềutrảlờiđúngnhưthế.

-Vậythì,nếumỗingườitrongcácbạnmongmuốntạodựngchomìnhmộtcơnghiệpgiàucó,thìđiềukhônngoannhấtlàbiếtcáchđiềukhiểndòngchảycủavàng,nóvốnđãcósẵntrongtaycủacácbạn,đúngkhông?–Arkadnóitiếp.

Điểmnàycũngđược tấtcảmọingườihoàn toànđồngý.Tiếp theo,Arkadquaysangmộthọcviênmàtrướcđóđãchobiếtlàmnghềbuôntrứngvàhỏi:

-Nếucứmỗibuổisáng,bạnbỏvàotronggiỏmườiquảtrứng,đếnbuổichiềuchỉlấyrachínquả.Vậythìtheobạnđiềugìsẽxảyra?

-Thìsaumộtthờigiancáigiỏsẽđựngđầytrứng.-Ngườibuôntrứngđáp.

-Tạisaothế?

-Bởivìmỗingàysốtrứngtôibỏvàonhiềuhơnsốtrứngtôilấyra.

Arkadqulạinhìnlớphọcvớimộtnụcườihómhỉnh,rồibấtngờhỏi:

-Ởđây,ailàngườiđangsởhữutúitiềnxẹplépnào?

Mọingườiđềungơngácnhìnnhau,sauđóhọcùngcườivàgiơcaonhữngcáitúitrốngrỗngcủamình.Arkadnóitiếp:

-Bâygiờ,tôisẽnóichocácbạnrõcáchđầutiêntrongviệcchữatrịnhữngcáitúitiềnxẹplép.Đólàcácbạnhãylàmđúngtheolờitôiđãgợiýchongườibuôntrứng:“Cứmỗilầnbạnbỏvàotúicủa

mìnhmườiđồngthìchỉnênlấyrachínđồngđểtiêuxài”.Quamộtthờigian,cáitúicủacácbạncũngsẽgiốngnhưgiỏtrứngvậy.Nósẽchứađầynhữngđồngtiềnvàng.Đólàcáchchữatrịhiệuquảnhấtchomộttúitiềnxẹplépvàcũnglàcáchđơngiảnnhấtđểcácbạntrởnêngiàucó.

Cácbạnđừngnêngiễucợtđiềutôivừanóivìchorằngnóquáđơngiản.Nhưtôiđãnói,tôichỉtruyềnlạichocácbạnnhữngcáchthứcđãgiúptôilàmgiàu,vàđâylàcáchtôibắtđầulàmgiàuchochínhbảnthânmình.Tôithựchiệnnghiêmtúcviệcđểdànhmộtphầnmườisốtiềntrongtúivànhậnthấysốtiềntôicódầndầnnhiềulên.Nếucácbạnlàmnhưvậy,thìtôibảođảmrằngtúitiềncủacácbạnrồicũngsẽcăngphồnglên.

Nhưngcácbạncầnlưuýrằng,mỗikhitúi tiềncủamìnhrủngrỉnhđượcmộtít tiền, thìnhữnghammuốnmuasắm,tiêuphacủacácbạnsẽtrỗidậy.Trongtrườnghợpnày,bạnhãycânnhắcthiệthơntrướckhimuabấtcứmónhàngnào.Bạnsẽlàmđượcđiềuđóbằngnhữngcâuhỏi:“Mongmuốnlớnnhấttrongcuộcđờicủamìnhlàgì?Nhữngmónđồtrangsức,nhữngbộáoquầnđẹpđẽ…cólấpđầynhữngmongmuốnlâudàicủamìnhkhông?Phảichăngchỉcócáchsởhữunhiềuvàngbạc,đấtđaivànhữngcuộcđầutưmanglạilợitứclâudàimớiđảmbảocuộcsốngsungtúcsaunày?Chắchẳncácbạnđãnhậnrađâulànhữngtàisảnthựcsựđemlạisựgiàucóchomình.

Nhưtôiđãnói,đâychínhlàphươngthứcchữatrịđầutiênmàtôiđãkhámpháravàápdụngchotúitiềnxẹplépcủamình:“Bỏvàotrongtúimườiđồng,vàchỉlấyrachínđồngđểchitiêu”.Cácbạnhãythảoluậnvấnđềnàyvớinhauvànếucóngườinàochứngminhđượcnókhôngđúngthìhãynóichotôibiếtvàongàymai.

CÁCHTHỨHAI>

KIỂMSOÁTNHỮNGKHOẢNCHITIÊU

Ngàythứhai,mộthọcviênđãchấtvấnArkad:

-Làmthếnàođểgiữlạimộtphầnmườisốtiềntrongtúi,trongkhitấtcảsốtiềnkiếmđượcvẫn

khôngđủđểtôichitiêuvàonhữngkhoảncầnthiếthàngngày?

Arkadkhôngtrảlờimàhỏingượclại:

-Ngàyhômnaycóbaonhiêungườitrongsốcácbạnmangtúitiềnxẹplép?

-Tấtcảchúngtôi.-Mọingườicùngtrảlời.

Arkadđiềmtĩnhnói:

-Theotôibiết,nghềnghiệpkhácnhauthìsốtiềnthunhậpcũngkhácnhau.Cóngườihàngthángkiếmđượcsốtiềnlớngấpđôi,gấpbathunhậpcủangườikhác.Nhưngtạisaocuốicùngtúitiềncủamọingườivẫnxẹplépnhưnhau?Vậycácbạncóbaogiờthắcmắcvềvấnđềchúngtathườnggọilà“nhữngchitiêucầnthiếttrongcuộcsốnghàngngày"không?

Các bạn đừng nên nhầm lẫn giữa những khoản chi tiêu cần thiết trong cuộc sống, với nhữngkhoảnchitiêubởinhữngsởthíchcủacánhân.Thậtra,bảnthâncácbạnvàcácthànhviênkháctronggiađìnhcácbạnvẫnthườngmuốnmuanhữngthứmìnhthích,chứkhôngphảilànhữngthứcầnthiếttrongcuộcsống.Vànhữngkhoảnchitiêunàycóthểvượtquákhảnăngchitrảcủacácbạn.

Tôicóthểchắcchắnrằng,cácbạnhầunhưkhôngthểđápứngđượctấtcảnhữnghammuốncủabảnthânmình.Vớitàisảncủatôi,cácbạnnghĩtôisẽmuađượctấtcảmọithứmìnhmuốnsao?Đólàmộtsuynghĩsailầm.Tôivẫncómộtsốhạnchếmàtiềnbạckhôngthểgiúpđược,chẳnghạnnhưthờigian,sứclực,tuổitrẻ,thậmchímộtsốmónăn,thúvuimàtôirấtthích,giờđâytôicũngkhôngthểhưởngthụđượcnữa.Theotôihiểuthìnhữnghammuốncủaconngườilàrấtvôtận,vàchúngtachỉcóthểđápứngđượcmộtsốhammuốnchobảnthânmìnhmàthôi.

Vìvậy,cácbạnhãyxemxétcẩnthậncácthóiquenchitiêucủamạnsẽnhậnramộtsốkhoảnchitiêucủamình.Bạnsẽnhậnramộtsốkhoảnchitiêucóthểgiảmhoặcbỏđimàkhôngảnhhưởngđếncuộcsốnghàngngày.Vàthếlàviệctuânthủnguyêntắcdànhlạimộtphầnmườisốtiềntrongtúicủabạnkhôngphảilàviệcquákhó.

Theokinhnghiệmcủatôi,cácbạnnênliệtkênhữngmónhàngđịnhmualêntấmđấtsét,sauđóhãychọnramộtvàithứthiếtyếudànhchocuộcsốngvàphùhợpvớisốtiềnchínphầnmườicủabạn.Cònnhữngmónhàngtheosởthích,bạnhãymạnhdạngạchbỏvàxemchúngnhưhàngngànthứkhácmàbạnkhôngthểđápứngchobảnthân.

Arkadnóiđếnđây,bỗngcómộthọcviênmặcchiếcáochoàngmàuđỏkháđẹpđứngdậyvàxinphépnói:

-Tôilàmộtngườithíchtựdo.Tôitintưởngrằng,mìnhcóquyềnthụhưởngtấtcảnhữngđiềutốtđẹptrongcuộcsống.Dovậy,tôiphảnđốisựlệthuộcvàoviệcphảilênkếhoạchchitiêuvàbuộcphảichitiêunhưthếnào,chitiêuchocáigì.Tôithấymìnhcầnphảisốngmộtcáchthoảimái,bằngcáchđápứngtấtcảnhữnghammuốncủabảnthân.Nếukhông,tôisẽluônsốngtrongtâmtrạngkhổsở,dằnvặt.

Arkadđáplại:

-Bạnthânmến,ailàngườicóthểlênkếhoạchchitiêuchobạn?

-Tôichỉmuốnchínhtôithôi!

-Ởđây,mụcđíchcủaviệclênkếhoạchchitiêulàhợplýhóacáckhoảnchitiêusaochovừabảođảmnhữngnhucầuthiếtyếutrongcuộcsống,vừatiếtkiệmđượctiềnbạc.Kếhoạchnàycòngiúpbạnnhậnthứcđượcđâulànhữnghammuốnchínhđángvàđâulànhữnghammuốnnhấtthời,đồngthờichỉranhữngnguyênnhângâythấtthoáttiềnbạcvàngănchặnnóbằngcáchkiểmsoátcáckhoảnchitiêu.Nếubạnmuốnsốngmộtcáchthoảimái,thìngaybâygiờbạncầnphảilênkếhoạchchitiêuchomình.Cònkhông,trongtươnglaibạncànggặpnhiềukhổsởvàdằnvặthơnđấy.

Đâychínhlàphươngthứcchữatrịthứhaichomộttúitiềnlépxẹp:“Kếhoạchhóanhữngkhoảnchitiêungaytừbâygiờsẽgiúpcácbạnđápứngđượcnhữngnhucầucầnthiết,hưởngthụnhữngniềmvuitrongcuộcsống,đápứngnhữnghammuốnchínhđángvàbảođảmmộtcuộcsốngnođủtrongtươnglai”.

CÁCHTHỨBA

LÀMCHOVÀNGSINHLỢI

Vàongàythứba,Arkadnói:

-Muốngiữtúitiềnluônrủngrỉnh,cácbạncầnnghiêmchỉnhthựchiệnviệcđểdànhmộtphầnmườisốtiềnkiếmrađược.Tiếpđến,cácbạnkiểmsoátnhữngkhoảnchitiêucủamìnhđểbảođảmrằng,tiềnđượcbỏvàonhiềuhơnkhilấyra.Hômnay,cácbạnsẽxemxétđếnphươngthứclàmchovàngsinhlợi.Nếucứđểyêntrongtúithìvàngkhôngthểsinhlợiđược.Vậylàmthếnàođểchovàngsinhlợi.

Lầnđầutưđầutiêncủatôibịthấtbại,tôiđãmấthếttiềnbạcdànhdụmtrongmộtnăm.Tronglầnđầutưthứhai,tôimaymắnđượcchialợinhuậntừviệcchoAggarvaysốtiềncủamình.Đâylàlầnđầutiêntôibiếtcáchlàmthếnàođểvàngsinhlợi.Đểlàmkhiên,mỗinămôngAggarđềuphảimuađồngtừnhữngngườiphươngxamangđếnbán.Dokhôngđủtiềnđểtrảchohọngay.Aggarđànhphảiđivay.Tôirấtantâmkhichoôngấyvaytiền,vìAggarlàmộtngườiđứngđắnvàrấtcóuytín,đãvaythìluôntrảsòngphẳngcảvốnlẫnlãi.

Sauđó, trongnhững lần tiếp theo, tôiđềuchoôngAggarvay luônsố tiềngốcvà lãi.Dovậy,khôngchỉsốtiềnvốnsinhlời,màngaycảsốtiềnlãicũngđãthuvềchotôimộtkhoảnkhôngnhỏ.Vàthếlàsốtiềnquayvềtúicủatôingàymộttănglênrấtnhiều.

Ởđây,tôimuốnnhấnmạnhrằngviệcgiàucócủamộtngườikhôngchỉcăncứvàonhữngđồngtiềnnằmtrongtúicủaanhta,màđiềucầnlưuýhơnchínhlàsốtiềnthunhậphàngnămcủangườiđó.Bắtđầutừmộtsốvốnnhỏ,tôiđãmởrộngvốnchovayvàchonhiềungườivay.Điềuđócũngđồngnghĩavớiviệcsố tiền tôichovaykhôngngừngphát triển lênđếnhàngtrămnguồnvốnkhácnhau,giốngnhưdòngvàngkhôngngừngtuônchảyvào túi tiềncủa tôivậy.Vì thế,hàngnămtôicómộtkhoảnlợitứcrấtlớn,lớnđếnmứcchẳngbaolâusautôiđượcgọilàngườigiàucónhấttạiBabylon.

Thếđấy,từmỗimộtđồngtiềnkiếmđượcdùrấtnhỏ,tôiđãbiếnnóthànhmộtđámnôlệbằngvànglàmviệcchotôi.Vàbởivìchúnglàmviệcchotôi,nênconcủachúng,cháucủachúnglàmviệcchotôi…Chúngtacóthểnói,mộtđồngtiềnđãthựcsựlàmộthạtmầmpháttriểnthànhcâygiàucóvàchorahàngvạnquả.

Vềvấnđềlàmgiàu,tôirấttâmđắcvàsẽkểchocácbạnnghemộtcâuchuyệncóthậtsau.Sốlàkhitôicòntrẻ,tôicóquenvớimộtcặpvợchồngnôngdân.Họmớicóđứacontraiđầulòngrấtkháukhỉnh.Ngườichamuốnconmìnhsaunàylớnlêncómộtsốvốnlàmăn,nênđãchongườivaytiềnvaymườiđồngbạc.Anhtađềnghịngườinàygiữluônphầnlãicủanóđếnkhiđứaconđượchaimươituổi.Ngườivaytiềnđồngývớithỏathuậncứmỗibốnnăm,sốtiềnlãisẽlàmộtphầntưcủasốtiềngốc.

Khingườiconđượchaimươituổi,ngườinôngdânđếngặpngườivaytiềnđểhỏithămsốtiềncủamình.Ngườivaytiềnchobiếtlàtừmườiđồngđầutiên,đếnlúcđóngườinôngdânđãcóđượcbamươiđồngrưỡi,baogồmcảvốnlẫnlãi.

Nghe thế,ngườinôngdân rấthài lòngvàbởivìđứaconvẫnchưacầnđến tiềnnênanh tađểngườivaytiềnvaytiếpsốtiềnđó.Đếnkhingườicontraiđượcnămmươituổi,ngườinôngdânấyquađờithìsốtiềnchovayđãlênđếnmộttrămsáumươibảyđồng.Nhưvậytrongvòngnămmươinăm,sovớisốtiềnvốnbỏra,sốtiềnthuvềđãlớngấpgầnmườibảylần.

Đâychính làphương thứcchữa trị thứba:“Mỗimộtđồngbạcvínhưmột tênnô lệ làmviệcchămchỉchobạn.Sauđócon,cháuvàchắtcủachúngcũnglàmviệcchobạn,khiếntiềnbạccủabạnkhôngngừnggiatăng,tàisảncủabạnngàycànglớnmạnh”.

CÁCHTHỨTƯ

BÍQUYẾTGIỮGÌNTÀISẢN

Ngàythứtưcủabuổihọc,Arkadnói:

-Khiđãsởhữuđượctiền,bạnphảibiếtcáchgiữgìncẩnthận,nếukhôngnósẽnhanhchóngvuột

mấtdonhữnghammuốnnhấtthờicủabạn.Trướchết,cácbạnphảihọccáchbảovệnhữngkhoảntiềnnhỏ,sauđómớicóthểgiữđượcnhữngkhoảntiềnlớn.

Nhữngngườiđãcómộtítvàngthườngmuốnthửvậnmaycủamìnhbằngcáchthựchiệnnhữngvụđầutưcóthểđemlạilợinhuậnlớn,nhưnglạikhôngchúýđếnnguyêntắcantoànkhiđầutư.Điềunàycóthểdẫnđếnhậuquảbịmấtcảvốnliếng.Theokinhnghiệmcủatôi,trướckhibắttayvàomộtcôngviệcnàođó,tốtnhấtcácbạnphảitìmhiểucẩnthậnvềcôngviệcấyvàluônnhớrằng,mỗimộtquyếtđịnhđềuđòihỏisựantoànchosốvốncủabạn.Đừngđểnhữnghammuốnnhấtthờitrướcmắtmêhoặc,hayđểtâmtrạngmuốnlàmgiàumộtcáchnhanhchóngchemờlýtrícủabạn,vìđiềunàyđemlạitỷlệrủirorấtcao.

Trướckhichobấtcứaivaymượntàisảncủamình,bạnphảichắcchắnrằngngườiđócókhả

nănghoàntrảlại.Bạnphảilấyuytín,khảnăngthunhậpvàcôngviệccủangườiđóđểđảmbảo.Hoặckhiquyếtđịnhbỏvốnđầutư,bạnphảilườngtrướcnhữnghiểmnguycóthểxảyravàcáchgiảiquyếtnhưthếnàochothỏađáng.

Việcbỏvốnđầutưlầnđầutiêncủatôilàmộtbikịchlớnvàolúcđó,hậuquảlàtấtcảsốtiềntiếtkiệmtrongmộtnămcủatôiđãbịmấttrắng.Dovậy,tôikhuyêncácbạnnênrútrakinhnghiệmtừbàihọcđầutiêncủatôi.Đừngbaogiờchủquantinvàosựhiểubiếtnửavờicủamìnhđểphótháccủacảivàocáibẫyđầutưdochínhmìnhgiăngra.Tốthơncácbạnnênhỏiýkiếncủanhữngngườicónhiềukinhnghiệmtrongviệcvậndụngtiềnbạcsaochosinhlợi.Nhữnglờikhuyênnhưthếkhôngmấttiềnmua,nhưnglạigiúpbạntránhkhỏinhữngvụđầutưthualỗhoặcbịmấtvốn.Nhữnglờikhuyênđócógiátrịbằngsốtiềnbạnchuẩnbịđầutưđấy.

Đâychínhlàphươngthứcchữatrịthứtưcótầmquantrọngrấtlớntrongviệclàmgiàu.Đốivớiviệcđầutưkinhdoanh,phươngthứcnàygiúpbạngìngiữvàpháttriểntiềnbạcthaychonguycơbịmấttrắng.“Hãybảovệvàpháttriểntàisảncủabạnbằngcáchđầutưvàonhữngnơiantoàn,đángtin cậy, với lãi suất caonhất có thể được”.Bạnnên thamvấný kiến của nhữngngười giàu kinhnghiệmvà tin tưởngvào lờikhuyênđó, saochovàngcó thểsinh lợinhiềunhất.Hãyđểnhững lờikhuyêncủahọbảovệtàisảncủabạn,tránhnguycơbịmấtvốnhaykhôngthuđượclợinhuậndođầutưsaichỗ.

CÁCHTHỨNĂM:

QUYẾTTÂMSỞHỮUMỘTNGÔINHÀ

-Nếudànhchínphầnmườisốtiềnkiếmđượcchonhữngnhucầutrongcuộcsốngvàdànhmột

phầncònlạiđểtiếtkiệmthìđólàcáchđầutưkhônngoannhấtnhằmđảmbảomộtnguồnthunhậpổnđịnhtrongtươnglai.–Arkadnóinhưthếvàobuổisángngàyhọcthứnăm.Dừnglạimộtchút,ôngnóitiếp:

-HầuhếtnhữngngườidânởBabylonchỉcóđủtiềnđểsốngtrongnhữngkhudâncưtồitàn.Vàmặcdùphảitrảnhữngkhoảntiềnthuênhàkhácao,nhưngngôinhàmàhọsinhsốngkhôngđượcrộngrãivàsạchsẽ.Concáicủahọchỉcóthểđùanghịchtrênnhữnglốiđibẩnthỉuvàcácbàvợkhôngthểtrồngtrọtđượcgìđểcảithiệnnhữngbữaănđạmbạctronggiađình.Cuộcsốngnhưthếkhôngthểgọilàthoảimáivàhạnhphúcđược.Trongtrườnghợpnày,điềutốiưunhấtmàtôicóthểkhuyêncácbạnlànêncómộtngôinhàcủariêngmìnhđểmọingườitronggiađìnhthoảimáitrúngụvàtựdothựchiệnnhữngcôngviệcnhằmhỗtrợchocuộcsốngngàymộttốthơn.

Theotôinghĩ,nhữngngườichovaytiềnthườngsẵnlònggiúpđỡnhữngaimuốncómộtngôinhàvàđấtđairiêngcủamình.Cácbạncóthểvaytiềnhoặcsửdụngsốtiềntíchgópđểxâynhà.Khiđó,cảgiađìnhbạnđượcsốngyênvui,hạnhphúctrongngôinhàcủachínhmình.Cácbàvợcóthểtrồngtrọtthêmcâytrái,raucảiđểcảithiệnnhữngbữaăn,concáicủabạnsẽđượcvuichơiởnhữngnơisạchsẽ,antoàn.Bấygiờ,bạnhoàntoànyêntâmlàmviệcđểtrảnợ,thờigiancóthểhainăm,bốnnămhaymười năm chẳng hạn. Công việc này cũng giống như bạn đang trả tiền thuê nhà hàng tháng vậy.Nhưngtừđâytrởđi,cuộcsốngcủabạnđãsangmộttrangmớitốtđẹphơn,bởivìbạnđangsởhữumộttàisảncógiátrịvàcóđầyđủmọiquyềnhạncủamìnhđốivớicănnhà.

Khicónhàrồi,mộtmặtnàođóbạncóthểgiảmđượcmộtsốkhoảnchitiêulặtvặtkhác,khiếnsốtiềnbạnlàmrađượcdưdảhơnvàcóthểđápứngcácyêucầukhác,gópphầnnângcaomứcsống.Ýnghĩanàychínhlàcáchchữatrịthứnăm:“Hãyquyếttâmsởhữumộtngôinhà,vìnhưthếbạnmớicóthểtíchlũyđượctiềnbạcvàcóđiềukiệntốthơnđểthựchiệnnhữngcuộcđầutưmanglạilợinhuậntrongtươnglai”.

CÁCHTHỨSÁU:

ĐẢMBẢONGUỒNTHUNHẬPLÂUDÀI

-Thôngthường,cuộcđờicủamỗingườiđềuphảitrảiquacácgiaiđoạntừthuởấuthơchođến

bạcđầu.–Arkadnóiởlớphọcvàongàythứsáu.–Vìvậy,tôicóthểnóirằng:“Tráchnhiệmcủamỗingườilàphảibiếtchuẩnbịmộttàisảncầnthiếtkhibạnvềgià.Điềunàykhôngchỉnhằmnuôisốngbảnthânkhibạnanhưởngtuổigià,màcòncóthểchucấpchocácthànhviêntronggiađìnhkhibạnkhôngcònkhảnănglàmviệcđược”.Đâylàbàihọctiếptheo,nhằmđảmbảonguồnthunhậplâudàikhithờigianvàsứclựckhôngchophépbạntiếptụclàmviệc.

Ngườinàohiểuđượccácquyluậtlàmgiàuvàđãsởhữumộtsốtàisảnthìnênsuynghĩđếnđiềunày.Cácbạnphảilênkếhoạchđầutưhaythựchiệncáccôngviệccóthểbảođảmlâudàichotươnglaicủabạn.

Cónhiềucáchkhácnhauđểđảmbảocuộcsốngcủacácbạnsaunày.Vídụnhưcấtgiấutàisảnvàomộtnơikínđáo.Đâylàcáchmàmọingườithườnglàmnhất,nhưngnódễdàngtrởthànhmụctiêucủanhữngkẻtrộm.Vìvậy,tôikhôngnhấnmạnhđếnkếhoạchnày.

Mộtcáchkháclàmuanhàcửavàđấtđai.Bởivì,nhữngthứnàycóthểtồntạilâudàivàsaunàynếucần,bạncóthểbánhaychothuêđểthulợi.Đâylàmộtcáchtốtnếubạnbiếtchọnnhữngcănnhà,nhữngmảnhđấtcógiátrịtrongtươnglai.

Hoặccònmộtcáchkhácnữamàcácbạndễdàngthựchiệnđược,đólàchovaynhữngkhoảntiềnnhỏ.Theothờigian,nósẽphátsinhlợinhuận.Sốtiềntănglêntỷlệthuậnvớithờigian-bạnchovaycànglâuthìsaunàysốtiềnthuvềcànglớn.Tùytheonhucầutrongtươnglaivàkhảnăngcóđượcởhiệntại,bạnnêndànhramộtkhoảntiềnnhỏchokếhoạchnàyngaytừbâygiờ.Cáchnàycóthêmmộtưuđiểmlàvớikhảnăngtínhtoáncủamình,bạncóthểbiếttrướcđượclà10năm,20năm…sau,sốtiềnbạnsẽnhậnđượclàbaonhiêu.

TrướcđâytôicóquenmộtngườithợlàmdéptênAnsan.Ansanchobiết,cứmỗituầnanhtađềuchongườivaytiềnvayhaiđồngbạc.Suốt8nămnhưvậychođếnmộtngàynọ,ngườivaytiềntínhtoánvàchoAnsanbiếttổngsốtiềngốcvàlãitínhtheomứclãihôngthườnglúcbấygiờ,đãlênđếnkhoản1.040đồng.

Tôirấthoannghênhvàkhíchlệanhtarằngnếutiếptụcgửitiềnđềuđặnnhưvậytrongmườihainămnữa,thìsốtiềnthuđượcsẽlênđến4.000đồngbạc.Vớimộtsốtiềnnhưvậy,anhtacóthểđảmbảocuộcsốngsungtúctrongnhữngnămvềgiàcủamình.

Theotôi,đâylàcáchtốiưunhấttrongkhảnănghiệnthờicủacácbạnnhằmbảođảmcuộcsốngtrongtươnglaicủamỗingười.Vớicáchnày,cácbạnkhôngcầnsửdụngnhiềutiềntrongcùngmộtlúc,màchỉtríchramộtphầnnhỏtrongtổngsốtiềnlươngeohẹpcủacácbạnđểthựchiệndầndần.Tôiđánhgiácaocáchlàmnày,bởivìbấtkỳaicũngcóthểthựchiệnđượcvàcóthểlàmbấtcứlúcnào.

Đâylàphươngthứcchữatrịthứsáuchomộttúitiềnrỗng,màtheotôinghĩcácbạnnênbắttaythựchiệnngaybâygiờ“Hãychuẩnbịcuộcsống trong tương laibằngcáchhàng thángchovaynhữngkhoảntiềnnhỏ.Sốtiềnnàytheothờigiansẽgiatăngrấtnhiều,đảmbảosaunàybạnsẽcómộtsố tiềncầnthiếtđểnuôisốngbảnthânvàgiađìnhkhimìnhkhôngcònkhảnănglaođộngnữa”.

CÁCHTHỨBẢY:

TĂNGCƯỜNGKHẢNĂNGKIẾMTIỀN

Vàongàycuốicùngcủalớphọc,Arkadtrịnhtrọngcấttiếng:

-Hômnaytôisẽnóichocácbạnnghevềmộttrongnhữngphươngthứcmangtínhquyếtđịnhnhấtnhằmchữatrịtúitiềnnhẹtênhcủacácbạn.Tôisẽkhôngnóivềvàngnữamànóivềchínhbảnthâncủacácbạn,vốnđã từngtrảiquanhữngthànhcônghaychuốcphảinhữngthấtbại trongcuộcsống.

Cáchđâykhônglâu,cómộtchàngthanhniêntìmđếntôiđểvaytiền.Khitôihỏilýdoanhtacầntiền,anhtađãkêucarằngdosốtiềnkiếmrakhôngđủđểchitiêu.Nghethế,tôitrảlờivớianhtarằng,anhlàmộtvịkháchhàngvaytiềnđángthươngnhất.Bởivì,chodùanhtađivaymượnbaonhiêuđichăngnữathìvẫnkhôngđủđểanhtatiêuxài,vàtấtnhiênanhtacũngkhôngbaogiờ

-Bâygiờ,điềucầnthiếtnhấtlàcậuphảinỗlựckiếmnhiềutiềnhơnđểtiêuxàichothỏathích.Vậycậuđãlàmgìđểtăngkhảnăngkiếmtiềncủamìnhnào?–Tôihỏichàngtraiđó.

-Tronghaitháng,tôiđãsáulầnđếngặpôngchủđểđòitănglương,nhưngkhôngđemlạikếtquảgìcả.–Chàngthanhniênchánnảnđáp

Tôirấtbuồncườivềcáchsuynghĩkháđơngiảncủachàngthanhniênnọ.Bởivì,anhtakhônghềcómộtchútnỗlựcnàotrongcôngviệc.Anhtachỉmuốncóthậtnhiềutiềnđểtiêuxài.Tấtnhiên,ôngchủcủaanhtakhôngthểđápứngyêucầuvôlýđóđược.

Vậycầnphải làm thếnàođể có thể thựchiệnđượcnhữngướcmuốncủabản thân?Theo tôi,trướctiêncácbạncầnphảihiểurõlàmìnhthậtsựmongmuốnđiềugì,vàđócóphảilàmộtđiềuxácđánghaykhông.Chúng ta thườngmongướcđượcgiàu có, nhưng chúng ta khôngbiết rằng, đangtrongtìnhtrạngnghèokhổmàmuốnđượcgiàucóngaythìchỉlàđiềukhôngtưởng.Nhưngnếubạnmongướccónămđồngtiềnvàng,thìđóchínhlàmongướccómụcđíchrõràng,cụthểvànằmtrongkhảnăngcủabạn.Điềunàychínhlàđộnglựcmạnhmẽthúcđẩybạnphảithựchiệnchobằngđược.Vàsauđóthìkhôngcógìngăncảnđượcbạn-vớinhữngcáchthứctươngtựnhưcáchđãlàmđểcónămđồng tiềnvàngđầu tiên - tiếp tụccó thêmmườiđồngvàng…haimươiđồng tiềnvàng…mộtngànđồngtiềnvàng…Thếlàhiểnnhiênbạnđãtrởthànhmộtngườigiàucó.Họchỏiphươngphápđểđạtđượcmộtmongmuốnnhỏ,tứclàbạnđãrènluyệnvàtrangbịchomìnhnhữngkhảnăngđểđạtnhữngmụctiêulớnhơn.Đâylàmộttiếntrìnhcôngviệcmàquađósựgiàucósẽdầndầntíchlũy:trướchếtlàcóđượcnhữngmóntiềnnhỏ,rồisauđólànhữngmóntiềnlớnhơn.Điềunàycũngđồngnghĩavớiviệcbạnđãdầnnắmrõphươngcáchkiếmtiềnvàcókhảnăngtrởthànhngườikiếmđượcnhiềutiềnnhất.

Đểtrởthànhhiệnthực,nhữngướcmongcủabạncầnphảicụthể,đồngthờikhôngđượcquácaohayquáthấpsovớikhảnăngvốncócủabạn.Nếubạnđặtranhiềuthamvọngvượtquákhảnăngcủamìnhthìchắcchắnbạnsẽkhôngthựchiệnđược,màcókhicònchuốclấysựchánnảnvànhữngsuynghĩtiêucực.Ngượclại,nhữngđiềuquáđơngiản,nằmtrongtầmtayvàcóthểdễdàngthựchiệnthìnósẽkhôngtạoranhữngđộnglựckhuyếnkhíchbạnnỗlựcphấnđấu.

Hẳncácbạncònnhớkhoảngthờigiantôiđanglàmộtngườithợkhắcchữtrênnhữngtấmthẻđấtsétvớitiềncôngbacắcbạcmỗingày.Lúcđó,tôiquansátthấynhữngngườithợkháclàmviệcgiỏihơntôivàđượctrảcôngcaohơn.Thấythế,tôiquyếttâmkhôngđểthuakémhọ.Chẳngbaolâutôiđãthànhcông.Điềunàykhiếnchotôithíchthúvàtậptrungnỗlựclàmviệcnhiềuhơn.Cuốicùng,tôitrởthànhngườikhắcchữnhanhvàđẹpnhất.Vớikỹnăngđiêuluyệnvàtinhthầnhăngháilàmviệc,tôiđãđượctrảtiềncôngcaohơnmàkhôngcầnphảiđếngặpôngchủđểđòitănglương.

Dùlàmbấtcứviệcgì,cácbạncũngcầnphải luônluôntìmcáchtraudồi,nângcaocáckỹnăngnghềnghiệpcủamình.Nếulàmộtthợthủcông,bạnphảihọchỏinhữngphươngphápvàcáchsửdụngcáccôngcụmớiđểtaynghềngàycàngđiêuluyệnhơn.Nếubạnlàmviệctrongngànhphápluậthaybệnhviện,thìnênthamkhảohoặctraođổiýkiếnvớicácđồngnghiệpđểnângcaokiếnthức.Hoặcnếulàthươnggia,bạnphảithườngxuyênđiđếnnhiềunơiđểtìmmuanhữnghànghóatốtnhất

vớigiárẻnhất,nhằmthuđượcnhiềulợinhuậnhơnmàkháchhàngcủabạnvẫnthấybạnhàilòng.

Quabảyngày,tôiđãtrìnhbàyvớicácbạnbảycáchchữatrịchomộttúitiềntrốngrỗng,làmchonóđầydầnvàkhiếnbạntrởnêngiàucó.Bằngkinhnghiệmcủamộtcuộcđờitừngtrảivàthànhđạt,tôikhuyếnkhíchcácbạnhãyvậndụngnhữngphươngphápnàyđểđiđếnsựthànhcôngvềtiềnbạc.Cácbạnnênbiếtrằng,giờđâyởBabyloncónhiềuvànghơncácbạnnghĩvàsốvàngđóđủchotấtcảmọingười.Cácbạnhãyvươn lênvàmạnhdạn thựchànhcácphương thức làmgiàu trên,hoặc lựachọnmộttrongnhữngcáchphùhợpvớihoàncảnhcủamỗingườinhất.

Trướchết,cácbạnhãyápdụngvàlàmgiàuchobảnthâncủacácbạn,rồisauđóhãytruyềndạychotấtcảmọingười,đểhọcùngchiasẻvàlàmgiàukhôngchỉchobảnthânhọmàcòngópphầnlàmgiàuchovươngquốcthânyêucủachúngta.

4.Gặpgỡnữthầnmaymắn

TừsaukhiArkadkếtthúcbảyngàygiảngdạyvềphươngthứclàmgiàu,Đềnhọctrởthànhnơi

họpmặtcủanhữngngườiquyếttâmthoátkhỏiđờinghèokhó.Giàcó,trẻcó,nhưngđasốởđộtuổitrungniên-họhẹnnhaucùnghọplạiởđâyđểbànbạc,thảoluậnvềconđườnglàmchobảnthânvàvươngquốccủahọtrởnêngiàucó,tấtnhiênlàdướisựdẫndắtcủamộtngườiđầykinhnghiệmvànhiệthuyếtlàvịthươnggiagiàuBabylon.

Hômấycũngnhưmọingày,mặttrờilêncao,đỏrựcnhưmộttráicầulửakhổnglồthiêucháyvạnvật.KhôngkhísamạcnóngbỏngấyvẫnkhôngngăncảnbướcchânArkadđiđếndiễnđànquenthuộccủamình.ỞĐềnhọc,bốnngườiđànôngđangngồitrênnhữngtấmthảmnhỏtrảidướinềnnhàchờnhữngngườikhácđến.

Khimọingườiđãyênvị,Arkadlêntiếng;

-Ngàyhômnay,chúngtasẽthảoluậnđiềugìnào?

Sauvàigiâydodự,mộtngườidệtvảithânhìnhkhávạmvỡkhiêmtốnđứngdậyvàđáp:

-Tôicómộtvấnđềrấtmuốnmangrabànbạc,khôngbiếtýôngvànhữngngườibạnởđâynhưthếnào?

Nhậnđượcsựkhíchlệcủamọingười,ngườithợdệtvảinóitiếp:

-Chuyệnlàhômqua,tôitìnhcờnhặtđượcmộtcáitúiđựngvàiđồngtiềnvàngtrênđường.Tôithấymìnhquảthậtlàmộtngườimaymắnvàtôirấtmuốnmìnhluôngặpđượcnhữngđiềutươngtựnhư thế.Vìvậy, tôi xinđềnghịmọingườihãy thảo luậnvấnđề “Làm thếnàođể thuhút sựmaymắn?”vớimụcđíchtìmhiểunhữngcáchthứcđểthườngxuyêncóđượcsựmaymắn.

-Đâylàmộtvấnđềrấthayvàđángđểchúngtathảoluận.–Arkadnhậnxét.-Vậythì,cácbạnhãynóithửxem,làmthếnàođểchúngtatìmranhữngcáchthứcnhằmthuhútsựmaymắnđếnvớimỗingười?

-Đúngthế!Đúngthế!Hẳnphảicónhiềucáchlắmchứ!-Nhiềungườiháohứcđáplại.

Nghevậy,Arkadnóitiếp:

-Đểbắtđầucuộcthảoluận,trướchếtchúngtacầnnghenhữngcâuchuyệnvềsựmaymắnmàmộtsốngườiđãtừnggặp,nhưngườithợdệtvàicủachúngtangẫunhiênnhặtđượcvàngmàkhôngcầnmộtsựnỗlựcnào.Ngườinàocóthểkểtiếpchochúngtôinghevềsựmaymắncủamìnhkhông?

Bỗng nhiên, cả hội trường im lặng. Tất cảmọi người đều nhìn quanh và chờ đợi, nhưng vẫnkhôngcóailêntiếng.

-Khôngcóaihết sao?–Arkadhỏi lại. -Vậy loạimaymắnnàychắcchắn là ítkhixảy ravàchúngtacũngrấthiếmgặpphải.Nếuthế,cóngườinàođưarađềxuấtkhácđểchúngtatiếptụcthảoluậnkhông?

-Tôixincóýkiến!-Mộtngườiđànôngtrẻtuổiănmặctươmtấtđứngdậy.–Khinóivềsựmaymắn,phảichăngchúngtathườngnghĩđếncácsòngbài,nơicónữthầnMayMắnphùhộchochúngtađượcnhiềutiền?

Ngườiđànôngvừanóixongliềnngồixuống,bỗngcómộtngườikháclêntiếng:

-Xinđừngdừnglại!Anhhãyvuilòngnóitiếpđi!Cóphảichínhanhđãtừngđượcvịnữthầnđóphùhộvàthắngbạcởcácsòngbàikhông?

Mộtngườitrẻtuổikháccũnghùatheovớigiọnghàihước:

-Bạncónhìnthấybàtaởđókhông?Bạncónhìnthấybàtađiềukhiểnhộtsúcsắcđểgiúpbạnkhông?

-Mộtkhởiđầuhayđấy!–Arkadủnghộ.–Chúngtatụhọpởđâylàđểthảoluận,xemxétmọikhíacạnhcủacácvấnđề.Nếuchúngtakhôngbiếtđếncáchoạtđộngcủasòngbài,tứcmộtmặtnàođókhôngbiếtđếnkhuynhhướngchungcủanhữngngườimuốnthửvậnmaykhibỏramộtsốtiềnnhỏnhằmhyvọngthắngđượcmộtsốtiềnlớn.

-Vấnđềnàykhiếntôinhớlạiđợtcácượcđuangựangàyhômqua.-Mộtngườikháclêntiếng.-Nếuvịnữthầnấythườngviếngthămnhữngsòngbài,thìchắcbàtacũngkhôngquênghéđếnnhữngcuộcđuangựa.

Chờchomọingườiyênlặng,Arkadmỉmcườimộtcáchđộlượngtrướcsựđùacợtđó,rồinói:

-Lýdogìkhiếncácbạnsuynghĩrằng,vịnữthầntốtbụngkiachúýđếnnhữngtròđỏđentrongsòngbàihaynhữngphiếucácượctrongcáccuộcđuangựa?Tôivẫnluônđitìmvịnữthầnnày,nhưngkhôngphảitrongsòngbàihayởnhữngcuộcđuangựa–vìởđóngườitathườngthuanhiềuhơnthắng–màởnhữngcôngviệcconngườithườngxuyênlàmvàtạoranhiềucủacảigiátrịchobảnthân.

Chẳnghạnnhưcôngviệccàycấy,trồngtrọt,buônbán,haynhữngnghềnghiệpchínhđánglươngthiệnkhác…thìcócơhộimanglạilợilộchơnnhiềusovớinhữngtròđỏđenkia.Bạnnỗlựclàmviệccàngnhiều thìsố tiền thunhậpcàngcao.Thực tế,có thểcôngviệckinhdoanhkhôngphải lúcnàocũngthuậnlợivàmanglạilợinhuận,vìthỉnhthoảngchúngtacũngcónhữngphánđoánsailầm;haynghềtrồngtrọtvẫngặpkhókhăndothờitiếttrởngại;nhưngnhìnchung,nếuchúngtakiêntrì,chămchỉthìvẫngặtháiđượcthànhtựu.

Cònđốivớinhữngtròđỏđen,cácượckia,thậtrangườichơibaogiờcũngthuavàchủsòngbàibaogiờcũngthắng.Cácbạnđềubiếtrằngkhichúngtanémhộtsúcsắcxuống,nếutrúngthìchủcáisẽchungchochúngtagấpbốnlầnsốtiềntađặtcược.Nhưngnếutrật,thìhẳnnhiênchúngtathuađứt.Nhưngcómộtđiểmquantrọngmàcácbạnthườngkhôngbiết,haykhôngnghĩđến.Đólàmộtsúcsắccósáumặt,chúngtachỉthắngkhiđặttrúngmộttrongsáumặtđó;vìvậy,mỗilầngieohộtsúcsắcxuống,chúngtaphảimấtđếnnămlầnmaymắn,nhưngnếutrúngthìchúngtachỉđượcchunggấpbốnlần,cónghĩalàchỉcóbốnlầnthắngcược.Mỗilầngieo,chủcáiluôncầmchắcphầnthắngtrongtay,ítnhấtmộtkhoảnbằngmộtphầnnămcủasố tiềnđặtcược.Theosựsắpđặtnhư thế,chắcchắnrằngngườichơibaogiờcũngthua.

-Nhưngthỉnhthoảngngườichơivẫnthắngđượcnhữngkhoảntiềnkếchsùđóchứ!-Mộtngườinàođólêntiếngphảnđối.

-Thỉnhthoảngcónhưvậy!–Arkadnói.–Tuynhiên,tôixinhỏicácbạnrằng,bạncóchắcmìnhsẽkiếmđượctiềnbằngcáchnàytrướckhibịthuacháytúihaykhông?Vànếumaymắnthắngđượcmộtvàilần,thìbạnnghĩkiếmtiềntheocáchnhưvậycóđượcthườngxuyênkhông?Tôiquenbiếtrấtnhiềungười thànhđạtởBabylon,nhưngtôikhôngthểnàochỉramộtngười,dùchỉmộtngườiduynhất,đãkhởiđầusựnghiệpcủamìnhbằngcáchnhưthế.Đốivớicácvịđangcómặttạiđây,nếucóaiđãkhởisựthànhcôngsựnghiệpcủamìnhtừcácsòngbài,tôirấtmongcácbạnđóthẳngthắnchobiếtcâuchuyệncủamình.Cóphảithếkhôngcácvị.

Tấtcảmọingườiimlặng,khôngaitrảlờiđượccâuhỏicủaArkad.Mộtlátsau,cóngườirụtrè

-Điềuôngvừayêucầucóbaogồmnhữngngườichủsòngbàikhông?

Arkadđáp:

-Nếubạnnghĩkhôngcóngườinàokhácngoàinhữngngườinày.Xinmọingườichobiết,cóphảinhữngchủsòngbàivẫnthườngdodựmỗikhichúngtahỏivềnguồngốcthunhậpcủahọkhông?

ĐáplạicâuhỏicủaArkadchỉlànhữngtiếngầmừkhekhẽcủanhiềungười.Thấythế,Arkadnóitiếp:

-Chắcchắnrằngviệctìmkiếmmaymắnởsòngbài,ởnhữngcuộcđuangựahaynhặtđượccái

túirơikhôngđemlạisựgiàucóvàthànhcônglâudàichochúngta.Vậybâygiờchúngtahãythảoluậnđếncáccôngviệckinhdoanh,buônbánxemsao.Tôichorằng,mộtcuộcgiaodịchlàmănmanglạinhiềulợinhuậnkhôngphảilàsựmaymắntìnhcờ,màđólàphầnthưởngxứngđángchonhữngnỗlựccủachúngta.Cóaiđềnghịvấnđềthảoluậnkháckhông?

Arkadvừadứtlời,mộtvịthươnggiakhácaotuổiđứnglênxinnói:

-XinquývịthânhữuvàôngArkadđángkínhchophéptôinóirasuynghĩcủamình.Nếuđúngnhưcácvịđãbảo,việctintưởngvàocáckhảnăngkhônkhéovàđầuóctinhnhạysẽkhiếnchúngtathànhcôngtrongcáchoạtđộngkinhdoanh,thìtạisaochúngtakhôngxemxétđếnkhíacạnhnhữngcơhộitìnhcờcóthểdẫnđếnthànhcôngvàđemlạilợinhuậnkhổnglồ?Cóthểnhữngdịpmayrấthiếmkhixảyra,nhưngthỉnhthoảngnóvẫncó.Chắchẳnởđâycórấtnhiềungườiđãgặptrườnghợpbịvuộtkhỏitầmtaynhữngcơhộithànhcông.Vậyxinnhờquývị,nhữngaiđãtừngtrảinghiệmsựviệctrênhãykểlạichochúngtôingheđượckhông?

-Đúnglàmộtsuynghĩtinhtế!–Arkadlêntiếngtánthưởng.-Vậyaitrongchúngtađãtừnggặpmaymắnvàđãđểvuộtmấtnó?

Nhiềucánhtaygiơlêntrongđócócảvịthươnggiavừanóikia.Arkadđềnghị:

-Vìônglàngườiđưaravấnđềnày,nêntrướchếtchúngtôirấtmongngheýkiếncủaông

-Tôirấtvuilòngthuậtlạimộtcâuchuyệnđểquývịthấyđượcmộtngườicóthểtiếnđếnrấtgầnsựmaymắn,nhưngsauđólạibịvuộtmấtkhiếnanhtavôcùnghốitiếc.

Vàngườithươnggianọbắtđầukể:

“Nhiềunămtrướcđây,khi tôicòntrẻvàmới lậpgiađình.Lúcấytôicònchưalàmnghềkinhdoanhmàhàngngàyvẫnđilàmcôngchongườikhácđểnuôisốngbảnthânvàgiađìnhcủamình.Mộtngàynọ,chatôihồhởitìmđếnvàthuyếtphụctôithamgiavàomộtvụđầutư.Ôngnóirằng,contraicủangườibạn thâmgiaovớiôngđangdựđịnhmuamộtmảnhđấtkhôcằnnằmkhôngxakhuvựcchúngtôiđangsống.

Ngườiđódựtrùsaukhimuaxongsẽchodựngbaguồngnướcđểđưanướcvàomảnhđấtấy,biếnnóthànhđấtcóthểtrồngtrọtđược.Sauđó,anhtasẽphânmảnhđấtấythànhnhữnglônhỏvàbánchonhữngngườicầnxâynhàvàtrồngtrọt.

Dochàngtrainàycóhoàncảnhgiốngtôi,chỉlàmộtthanhniênlàmviệckiếmsốnghàngngàyvàgiađìnhrấtnghèonênkhôngđủtàichínhđểthựchiệndựđịnhđó.Vìvậy,anhtaquyếtđịnhrủnhiềungườibạncùnggópvốnđầutư.Kếhoạchnàyđãcómườihaingườithamgia.Họđềuđangđilàmđểnuôisốnggiađình,nênđồngýtríchramộtphầnmườisốtiềnkiếmđượcgópvàocôngtrìnhđóchođếnkhinàomảnhđấtđượcbánlại.Sốtiềnthuđượcsẽphânchiađúngtheotỷlệmàmỗingườigópvốn.

-Contraià!–Chatôibảo.-Giờconcầnphảisuynghĩvàhànhđộngchínchắnnhưmộtngườiđãtrưởngthành.Chamongconrútkinhnghiệmtừsailầmcủachalúccòntrẻđểmạnhdạnbắtđầuxâydựngchomìnhmộttàisảncógiátrịvàđượcmọingườinểtrọng.

-Điềunàybảnthânconcũngrấtmongmuốnchaà!–Tôiđáplại.

-Vậyconhãylàmtheolờikhuyêntốtđẹpcủachangaybâygiờđi.Connênlàmcôngviệcmàđánglẽrachaphảilàmkhiởvàođộtuổicủacon.Từsốtiềnkiếmđượchàngtháng,conhãytríchramộtphầnmườiđểthamgiavàonhữngcuộcđầutưkia.Đếnkhibằngtuổicha,consẽsởhữuđượcmộttàisảncógiátrịchobảnthâncon.-Conrấtmuốntrởthànhmộtngườigiàucó.Concũngcầnkiếmđượcthậtnhiều tiềnđể trang trải trongcuộcsống.Tuyvậy,conđangbănkhoănkhôngbiếtcónênnghetheolờikhuyênbảocủachahaykhông,bởivìconvẫncònrấttrẻvàcònnhiềuthờigianđểlàmmọichuyện.

-Chađãtừngnghĩnhưthếkhibằngtuổicủacon,contraiạ!Thếđấy,rồinhiềunămtrôiqua,cha

chẳngthểlàmđượcđiềugìcả.

-Thờiđạiconđangsốngkhácthờitrẻcủacha,chaà!Consẽtránhvếtxeđổcủacha.Xinchađừnglo.

-Conđangcócơhộimaymắnlớntrongđờiđó,contrai!Dịpmaynàysẽgiúpcontrởnêngiàucó,chakhuyênconđừngnênchậmtrễnữa.Ngayngàymai,conhãytớigặpvàthươnglượngvớianhtađểgópmộtphầnmườisốtiềnkiếmđượccủaconvàokếhoạchấy.Đâylàmộtsựđầutưquantrọngchotươnglaicủacon,vìvậyconhãynhanhlên.Cơhộikhôngchờđợiaibaogiờ.Hômnaynóởđây,nhưngngàymainóđếnnơikhácrồi.Thếnên,conđừngbaogiờchậmtrễ!

Mặcnhữnglờikhuyênlơn,thúcgiụccủacha,tôivẫnlưỡnglựkhôngthựchiệncôngviệcđó.Vàrồi,tôibịcuốnhútvàonhữngcáiáochoàngđẹp,sangtrọngởngoàichợnênđãbỏtiềnramuahaicáichotôivàvợtôi.Nếudànhramộtphầnmườisốtiềnkiếmđượcđểđầutưvàokếhoạchkia,thìtôikhôngthểmuađượcnhữngcáiáođẹpnhưthế.Tạisaotôiphảihysinhnhữngsởthíchcủabảnthânđểlàmnhữngcôngviệcmấtnhiềuthờigiannhưthế?Chínhvìnhữngsuynghĩnhưvậymàtôiđãkhônglàmtheolờikhuyênđầykinhnghiệmquýbáucủachatôi.Saumộtthờigian,quảthậtcôngtrìnhấyđãmanglại lợinhuậnrất lớnvàmỗingườithamgiavàokếhoạchđóđãthuđượcmộtkhoảntiềngấpmườimấy lầnsố tiềnvốnbỏra.Điềunàykhiến tôivôcùnghối tiếcvà thầmtráchmình thật thiếukhônngoan,ngoancốkhôngnghe lờikhuyênđúngđắncủachamình.Câuchuyệncủa tôi làminhchứngcụthểrằngtôiđãđểvuộtmấtcơhộilàmgiàucủamình.”

-Trongcâuchuyệnnày,chúngtathấyđượcmaymắnsẽđếnvớinhữngaibiếtđónnhậnnó.-Ngườiđànôngngồibêncạnhvịthươnggiavừakểchuyệnlêntiếng.-Việcmộtngườitạodựngđượcsảnnghiệpluôncónhữngbàihọcgiátrịđángđểchúngtahọchỏi.Chúngtacóthểkhởinghiệpchỉbằngmộtvàiđồngbạclẻ,haybằngmộtsốtiềntríchratừkhoảnthunhậpnhỏnhoicủamình.Nhưchínhtôichẳnghạn,tôibắtđầusựnghiệplàmgiàucủamìnhkhicònlàmộtcậubévàđãmuamộtconbêcáivớigiámộtđồngbạc.Chođếnbâygiờtôiđãsởhữuđượcmộttrangtrạigiasúccósốlượnglêntớingàncon.

Cơhộikhởiđầuchosựgiàucócóthểđếnvớibấtkỳai,nhưngnótùythuộcvàoviệcconngườicónắmbắtđượccơhộiđóhaykhôngvàthựchiệnnhưthếnào.Mộtlàbiếtnắmbắt,quyếttâmthựchiệnđểđạtthànhcôngvàsởhữuđượccáitàisảncógiátrị;hailàbỏquacơhộihoặckhôngcóýchíthựchiện,đểrồisuốtđờisốngtrongsựnghèokhóvàhốitiếc.

-Tôicũngxinđượcphátbiểuvềvấnđềnày.-Mộtngườikháclêntiếng–TôilàngườiSyri.Mặcdùsửdụngngônngữcủacácbạnkhôngthànhthạolắm,nhưngtôirấtmuốngọiđúngtênngườibạnthươnggiavừarồi.Nếutôigọitênngườithươnggianàytheongônngữcủacácbạnthìchắcchắntôiphátâmkhôngđúng,nhưngnếutôigọibằngtiếngSyri,thìcólẽcácbạnsẽkhônghiểu.Vậythì,kínhthưatấtcảquývị,nếumuốncómộtcáitênchungđểgọingườicốtìnhnétránhhoặckhôngchịulàmviệcnhằmđemlạilợiíchchobảnthânanhta,thìcácbạngọingườiđólàgìnhỉ?

-Mộtkẻtrìhoãn,ùlì.-Mộtgiọngnóicấtlên.

- Chínhlànhưthếđó!-NgườiđếntừSyrihuơtayđồngtìnhmộtcáchmạnhmẽ.-Vớitìnhtrạngnhưthế,anhtachỉmấtthờigianchờđợimàthôi.Khidịpmayđến,anhtalạibảomìnhđangcónhiềuviệcphảilàmvàxinhãyđợiđó.Anhtakhônghềbiếtrằng,dịpmaykhôngchờđợimộtkẻchậmchạpnàocả.Nếungườinàomuốnnắmbắtcơhộithìphảinhanhchânlên,phảiquyếttâmthựchiệnđếncùngmớimongtậndụngđượcưuđiểmcủacơhộiđó.Dovậy,tôikhẳngđịnhrằngbấtcứngườinàochậmchạp,dodựtrướcmộtcơhộitốt,thìđíchthịđólàmộtkẻùlìmộtcáchđángtiếc,vàchắcchắnlàanhtasẽhốihậnkhôngkhácgìngườibạnthươnggialúccòntrẻcủachúngta.

Vịthươnggiađứnglênvàcúimìnhđáplại:

-Tôixintỏlòngkínhphụcbạn!Bạnđãkhôngngầnngạinóimộtcáchthẳngthắnđếnvấnđề

đó.

-Đểhiểurõvấnđề,chúngtacầnnghecàngnhiềucàngtốtnhữngkinhkhácnhauvềsựmaymắn.Aicóthểkểchochúngtôinghenữakhông?–Arkadnói.

-Tôisẽkể!-Mộtngườiđànôngtrungniên,mặcáochoàngmàuđỏđáplại.–Tôilàmộtngườithumuagiasúc,chủyếulàlạcđàvàngựa,nhưngthỉnhthoảngtôimuacảcừuvàdê.Câuchuyệntôisắpkểrađâysẽminhchứngmộtsựthậtlàdịpmayhiếmcóthườngvụtquarấtnhanh–nhưtrườnghợpcủatôi,nóchỉđếntrongmộtđêm,mặcdùtôimongmỏichờđợinótừrấtlâu.Vàđángtiếclàtôiđãđểvuộtmấtnó.Đánhgiáđiềunàynhưthếnàotùythuộcvàocácbạn.

Vớigiọngtrầmngâmnhưhồitưởnglạiquákhứ,ôngtakểlại:

“Vàomộtbuổichiềucáchđâyđãnhiềunăm,trảiquamộtcuộchànhtrìnhdàingàygiankhổđểtìmmuagiasúc,tôivẫnkhôngmuađượcgì.Chánnản,mệtmỏi,tôiquaytrởvềBabylonvàrấtbựcmìnhvìthấycổngthànhđãđóngchặt.Trongkhinhữngngườinôlệcủatôicănglềurađểngủtạmquađêm,tôibuồnbãvàkhôngngủđượcnêntrởdậyđihónggió.Tìnhcờ,tôigặpmộtngườinôngdântrungniênđangđiloanhquanh,cóvẻnhưrấtsốtruộtvàlolắngvìmộtđiềugìđó.Giốngnhưchúngtôi,đoànngườicủaôngcũngđangởbênngoàithành.

-Kínhthưaông!-Ngườinôngdânnóivớitôi.Nhìnbênngoài,tôiđoánônglàmộtngườithumuagia súc.Nếuđúngnhư thế, tôi rấtmuốnbán choông toànbộbầy cừubéo tốt của tôi.Tôi từphươngxatới,đangđịnhsángmaiđemđàncừunàyvàothànhđểbán,nhưngvừarồi tôimớinhậnđượctinngườivợyêuquýcủatôihiệnnayđanglâmbệnhnặngởnhà.Tôiphảiquaytrởvềcàngsớmcàngtốtnênmuốnbánbầycừukiangaylúcnày.Mongôngmuagiúpđểtôivàcácnôlệcủatôiđượctrởvềngaytrongđêmnay.

Vàolúcđó,trờirấttốinêntôikhôngthểquansátđượcbầycừucủaôngấy,nhưngcăncứvàotiếngkêu,tôiđoánsốlượngcừuchắcphảirấtnhiều.Tôiđãmấtmườingàyrongruổivôíchmàvẫnkhôngmuađượcgìcả.Vìthế,tôirấthứngkhởitrướclờiđềnghịđóvàthươnglượngngayvớingườinôngdân.Doquálolắng,ôngấyđãđưaramứcgiárấtthấpsovớigiáthôngthườngraobánmộtconcừu.Tôiđồngýngay.Bởivì,tôibiếtchắcvàosángngàymai,nhữngngườinôlệcủatôicóthểlùacảbầycừuquacổngthànhvàbánvớigiácaohơnrấtnhiều.

Cuộcthươnglượngkếtthúc,tôigọinhữngngườinôlệmangđuốcđếnđểđếmbầycừu,vìtheongườinôngdân,sốlượngcảbầycừulêntớichíntrămcon.Mặcdùđãrấtcốgắng,nhưngchúngtôikhôngtàinàođếmđược.Vìvậy,khôngbiếtxúiquẩythếnàotôilạibảovớiôngấyrằng,đợiđếnngàymaikhiđếmxong,tôisẽthanhtoántiềnchoôngta.

-Xinlàmơn,thưaquýông!–Ôngtakhẩnkhoản.–Ngàicóthểtrảchotôihaiphầnbasốtiềncủachíntrămconcừunàycũngđược,đểtôicóthểkhởihànhngaybâygiờ.Tôisẽđểlạiđâyngườinôlệthôngminhvàhiểubiếtnhấtcủatôi.Sángngàymai,cậutasẽgiúpôngđếmsốcừu.Tôirấttincậyanhta,vàthườnggiaochoanhtanhữngviệcquantrọng.Vìvậy,ôngcóthểđiềuchỉnhphầntiềnphảitrảcònlại,nếucósailệchvềsốlượng.

Nhưngdosựngutốivàquátínhtoáncủamình,tôiđãnhấtquyếtkhôngchịuđưatiềnnhưlờiđềnghịcủaôngấyngaylúcđó.Cuộcgiaodịchbuônbáncủatôixemnhưchấmdứt.Vàosángsớmhômsau,trướckhitôithứcdậy,cáccổngthànhđãmởvàcóbốnngườiđãtìmđếnmuabầycừucủangườinôngdânấy.Họlànhữngngườithumuagiasúcgiốngtôi.Nhìnthấybầycừu,họrấtưngýnênđãtrảvớigiárấtcao–caogấpbalầnsovớigiángườinôngdânnàinỉbánchotôivàotốihômqua.Nhữngngườinàychobiết,dovươngquốcđangbịgiặcđedọabaovâymàlươngthựctrongthànhkhôngcódựtrữnhiều,nênhọmuagiasúc,giacầmthaythế.Điềuđóđồngnghĩavớiviệctôiđãđểmấtmộtcơhộibuônbánmanglạilợinhuậnrấtlớn.Vậycóphảidịpmayhiếmcóđãvuộtkhỏitầmtaycủatôikhông?”

-Đâylàmộtcâuchuyệnkháđặcbiệt.–Arkadnhậnđịnh.–Nóđãchochúngtamộtbàihọcvềsựkhônngoan.Mọingườicóthấynhưthếkhông?

-Đúngvậy!-Mộtngườithợlàmyênngựakhảkínhgóplời.–Khônngoanlàphảinắmbắtvà

đápứngngaymọiyêucầucủacơhộikhichúngtanhậnthấyrõkếtquảcủanósẽđemlạinhiềuđiềutốtđẹp.Trongviệcbuônbán,nếucómộtcuộcthươnglượngđiđếnthànhcôngvàchắcchắnmanglạilợinhuận,thìbạncầnphảibảovệthànhquảcủamình,tránhnhữngsuynghĩdodựhaythiếutựtincủabảnthân,đồngthờicảnhgiácvớinhữngýkiếncanthiệpcủangườikhác.Dĩnhiên,chọnđiềusailàdochúngtangungốc.Cònnếuchọnđiềuđúngmàchúngtalạicókhuyhướngdodự,lưỡnglựvàphânvânsuytínhthìchỉkhiếndịpmaytrôiquamất.Phánđoánđầutiênthườnglàphánđoántốtnhấtcủatôi.Tuynhiên, thường trongcáccuộc thương lượng, tôivẫn luôncảm thấykhókhănkhi tự thuyếtphụcmìnhtintheonhữngphánđoánđó.Bởivậy,cũnggiốngnhưmộtsựtựbảovệmìnhnhằmchốnglạinhữngđiểmyếukémcủabảnthân,trongnhữngcuộcthươnglượng,tôiluônphântíchlòngtựtincủamình.Làmnhưthếtôisẽtránhđượcsựhốitiếcvềsauvàluônnắmbắtđượcnhữngdịpmayđếnvớimình.

-Cámơnanh!Tôixinđượcnóitiếp.-NgườiđếntừSyriđứngdậy.-Nhữngcâuchuyệnnàyrấtgiốngnhau,bởivìmỗilầncơmayvuộtmấtđềucónhữnglýdotươngtự.Nhưngtạisaomỗilầnđốidiệnvớidịpmay,chúngtathườngdodựvàthốilui,chứkhôngnghĩrằngđâylàdịptốtcầnphảinắmlấy.Phảichăngnếuchúngtacứsuynghĩtheoxuhướngnhưthếthìchúngtasẽkhôngthànhcông?

-Anhnóirấtđúng,anhbạnạ!-Ngườithumuagiasúcđáplời.–Tronghaicâuchuyệntrên,dịpmayvụtkhỏitầmtaylàdosựtrìhoãncủachúngta.Điềuđóchothấytínhdodựvẫnluôntồntạitrongtấtcảmọingười,trongkhichúngtalạiluônmongmuốnđượcthànhđạtvàgiàucó.Vàthếlàkhicácdịpmayđến,dotínhdodự,ùlìnênchúngtađãkhôngchịunắmbắt.Nếuhiểunhưvậythìquảthậttínhkhícủachúngtađãtrởthànhkẻthùtệhạinhấtcủachínhchúngta.

-Lúccòntrẻ,tôiđãkhôngnhậnrađượcđiềuđó.NhữnglờinóicủangườibạnđếntừSyriquảthậtrấtsâusắc.Trướcđâytôinghĩmìnhđểlỡnhiềucơhộikinhdoanhlàdokhảnăngphánđoáncủatôirấttệ.Vềsautôilạitinrằng,đólàdotrínãođầnđộncủamình.Nhưngcuốicùngtôicũngnhậnrađượcsựthật,đólàdothóiquentrìhoãn,chậmchạp,khôngbắtkịpyêucầucủathựctếphảiraquyếtđịnhnhanhchóngđểhànhđộnggiànhlấythànhcông.Khihiểurasựviệc,tôiđãthậtsựhốitiếcvàthấyrõtáchạicủatínhùlìtrongbảnthânmình.Dođó,tôiđãtìmcáchthoátkhỏikẻthùkiađểvươnlênvàđạtđượcnhữngthànhquảnhưhiệnnay.

-Cámơnanh!Tôicómộtcâuhỏimuốnnhờvịthươnggiatrảlờigiúp.–NgườibạnđếntừSyrinóitiếp.–Nhìndángvẻngàynay,tôinghĩôngđãlàmộtngườirấtthànhđạt.Vậyhãynóichochúngtôibiết,ôngđãchốnglạitínhùlìcủamình

Ngườithươnggiatừtốntrảlời:

-Đốivới tôi, tínhù lì làmộtkẻ thù luôn rình rập,chờdịpđểgâycản trởchocôngviệc.Câuchuyệnbannãytôikểchocácbạnnghechỉlàmộttrongnhữngcâuchuyệnmàtôiđãtừngtrảiqua,chothấybảnthântôicũngđãbỏlỡrấtnhiềucơhộitốttrongcuộcđờimình.Bạnthấyđó,chúngtakhôngthểđểkẻtrộmvàokhuânnhữngbồlúacủamình,cũngkhôngaimuốnđểđốithủphỗngtaytrênnhữngkháchhàngtiềmnăngcóthểđemlạinguồnlợichomình.Mộtkhitôiđãnhậnthứcđượctáchạicủanhữnghànhviđóthìtôisẽloạibỏngay.Phảicảithiệnbảntínhdodự,trìtrệcủabảnthânthìchúngtamớicóthểlàmgiàuđược.

-Ýkiếncủaôngthếnào,hỡiôngArkadđángkính?BởivìônglàngườigiàucónhấtởBabylon,nên nhiều người thường bảo ông là con ngườimaymắn.Nhưng thật ra nếu chúng ta không chiếnthắngđượcbảntínhùlì,trìtrệcủabảnthân,thìchúngtakhôngthểđạtđượcnhữngthànhcôngvàtrởnêngiàucó.Ôngcóđồngývớitôinhưvậykhông?

-Hoàntoànđúngnhưthếanhbạnạ!–Arkadthừanhận.–Trongsuốtcuộcđời,tôiđãtừngchứngkiếnrấtnhiềungườitheođuổichíhướngriêngcủahọtrongcáclĩnhvựcnhưkinhdoanhthươngmại,khoahọc,nghệthuật;vàkhôngítngườitrongsốđóđãđạtđượcthànhcông.Tôicóthểkhẳngđịnhrằng,cơhộimaymắndànhchomọingườilànhưnhau,nhưngchỉmộtsốngườilànắmbắtđượcvận

mayvàtrởnênthànhcông.Cònnhiềungườikhác,thườnglàvìdodự,toantínhthiệthơnmàkhiếnchocơhộitrôiqua,đểrồicuộcsốngcủahọvẫnkhôngcómộtsựthayđổinàocả.Họvẫnnghèođói,vấtvảvàlamlũ,cókhisuốtcảcuộcđờivẫnkhôngthoátkhỏicuộcsốngcơcựcđó.

Arkadquayvềphíangườidệtvàivànóitiếp:

-Anhđãgợiýchochúngtamộtđềtàithảoluậnrấthay.Vậyanhnghĩnhưthếnàovềsựmaymắn.

-Tôimuốnnhìnsựmaymắnởmộtkhíacạnhkhác.Trướcđây,tôinghĩrằngnólàđiềumàaicũngmongướcvànócóthểxảyrakhôngcầnbấtcứsựnỗlựcnàocủaconngười.Nhưngbâygiờ,quacuộcthảoluậnrấtthúvịvừarồi,tôiđãnhậnthứcđượcsựmaymắnkhôngphảicứchờđợilàcóđược.Màđểđượcmaymắn,chúngtacầnphảibiếtcáchnắmlấyơhộitốtvàquyếttâmthựchiệnngay.Dovậytrongtươnglai,tôisẽcốgắnghếtsứcmìnhđểnắmchắcnhữngcơhộitốtkhinóđếnvớitôi.

-Anhđã tiếp thurất tốtnhữngvấnđềmàchúngtavừa thảoluận.–Arkadđáplại. -Dịpmaythườngđemđếnchochúngtanhữngcơhộirất ítkhi lặp lại lần thứhai.Ngườibạnthươnggiacủachúngtađãcódịpmayhiếmcónhưnglạikhôngbiếtcáchnắmlấynóvàtấtnhiênlàbỏlỡmộtcơhộicóthểđemlạisựgiàucóchoanhấy.Ngườibạnmuagiasúccủachúngtacũngvậy,đánglẽanhtacóthểthuđượcmộtkhoảnlợinhuậnrấtlớnnếuthựchiệnngayviệcmuabầycừu.

Vậylàchúngtađãthảoluậnrấtnhiềuvềvấnđềnàyđểtìmranhữngphươngthứcthuhútsựmaymắnđếnvới chúng ta.Tôi thiếtnghĩ,bâygiờchúng tađã tìm raphương thứcđóvà thôngquanóchúngtabiếtmộtsựthậtvềsựmaymắn.Đólà:Sựmaymắncóthểthuhútđượcnếuchúngtabiếtnắmlấycơhội.

Cácbạnhãynhớđiềunày,nếuchúngtabiếtcáchnắmlấynhữngcơhộitốtđếnvớimình,tứclàđãthuhútđượcsựmaymắnvànếubạnquyếtđịnhhànhđộngđúnglúc,thìnósẽđưabạntớiđỉnhcaocủasựthànhcôngmàbạnmongđợinhất.

5.Nămquyluậtcủavàng

-Mộttúivàngvàmộtmảnhgốmtrênđókhắcnhữnglờikhônngoan,cácanhsẽchọncáinào?

Trongánhsánglậplòecủangọnlửađốtbằngnhữngbụicâykhôởsamạc,nhữnggươngmặtrám

nắngánhlênmộtniềmthíchthútrướccâuhỏicủaônggiàKalababthôngthái.

-Vàngchứ,chọnvàngchứ!–Haimươibảyngườicùngđồngloạtlêntiếng.

ÔngKalababmỉmcườimộtcáchđộlượng:

-Khoan đã! –Ông dừng lời, đưa caomột cánh tay chỉ vàomàn đêm rồi chậm rãi tiếp lời. –Chúngtahãylắngnghetiếnghúcủanhữngconchóhoangkia.Chúngđangtrulêntừnghồitrongcáiđói.Nếubâygiờchúngăn,chúngsẽnhưthếnàonhỉ?Chúngsẽđánhnhaubấtkểsốngchếtđểtranhgiànhmiếngănmàkhôngcầnbiếttớingàymaisẽnhưthếnào.

Conngườicũnggiốngnhưvậy.Bấtchấpcảsựkhônngoan,chúngtachỉhamlấyvàng.Songđếnngàymai,chúngtalạitrutréolênbởivìchúngtađểmấtvàng.

Thậtra,vàngchỉdànhchonhữngngườinàobiếtquyluậtcủanóvàtôntrọngcácquyluậtđó.

Những cơn gió lạnh buốt trong đêm ở samạc ào ào thổi đến, Kalabab cúi xuống, kéo tà áochoàngcheđôichânrắnrỏicủamình,rồithongthảnóitiếp:

-Bởivìcácbạnđãtậntụy,chămsócrấtchuđáobầylạcđàcủatôivàđãchịucựcnhọckhiđibăngquasamạcnóngbỏng,đồngthờicácbạnđãkiêncườngchiếnđấuchốnglạibọncướplămlemuốnchiếmsốhànghóacủatôi,nênđêmnaytôisẽkểchocácbạnnghecâuchuyệnvềnămquyluậtcủavàng.Mộtcâuchuyệnmàcólẽcácbạnchưahềngheđếnbaogiờ.

Nàycácbạn,hãylắngnghenhữnggì tôisắpnóirađây.Bởivì,nếucácbạnnắmchắcđượcýnghĩavàvậndụngnóthậttốtthìchẳngbaolâusaucácbạnsẽkiếmđượcnhiềuvàng.

ÔngKalababbỗngimlặngvàtrầmtưtronggiâylát.Trênđầumọingười,nềntrờixứBabylonhuyềnhoặcnhữngvìsaomuônmàulấplánh.PhíasaulưngĐềnhọc,nhữngchiếclềuvảibạcmàuđãđượcneochắcchắnvàonhữngcáicọc,đềphòngnhữngcơngiôngvàgiósamạc.Cạnhlềulàcáckiệnhàngđượcxếptươmtấtvớinhữngtấmvảibốchắcchắnbaobọcbênngoài.Bầylạcđànằmdàitrêncát,đangnhailạimộtcáchthíchthúsốthứcănbanchiều,thỉnhthoảngcóconphátranhữngtiếngkêukhànkhànđứtquãng.

-Chúngtađãngheôngkểrấtnhiềuvềnhữngcâuchuyệnhay,ôngKalababà!-Ngườiphụtráchviệcđónggóicáckiệnhànglêntiếng.–Saukhihoànthànhcôngviệcchoông,chúngtôisẽvậndụngnhữnglờichỉdẫnkhônngoancủaôngđểlàmgiàuchobảnthân.

-Trướcđây,tôiđãkểchocácanhnghevềnhữngcuộcmạohiểmmàchínhtôiđãtrảiquakhiđếnnhữngvùngđấtlạ,nhưngđêmnaytôisẽkểcâuchuyệnvềôngArkad,ngườinổitiếngkhônngoanvàgiàucónhấtởBabylon

-Chúngtôiđãngherấtnhiềuchuyệnvềôngấy.-Ngườiphụtráchđáp.

ÔngKalababgậtđầuvàbắtđầukể:

-ÔngArkadgiàunhất,bởivìôngấylàngườigiỏinhấttrongviệctìmravàng.Đêmnay,tôikểchocácanhnghevềsựkhônngoancủaôngArkadmàchínhNomasir,contraicủaôngấy,kểchotôinghekhitôicònlàmộtcậubéởNineveh.

"Ngàyấy,tôivẫncònrấttrẻvàđilàmthuêgiốngnhưcácanh.Tôithườngmangnhữngbóthảmlớn,loạiđẹpnhấttheoôngchủđếnnhàNomasirđểbánchoôngấy.Hômấy,đíchthânôngNomasirđãchọnmuanhững tấm thảmtốtnhấtvàcómàusắcvừaývớiông ta.Saucuộcmuabánđó,ông

Nomasirmờichúngtôiởlạiuốngrượu.Rượucủaôngấyrấtthơmvàngon.Tôinghĩđólàloạirượungonnhấtmàlúcbấygiờtôicóthểnếmđược.

Trongcuộcđốiẩmđó,ôngtađãkểchochúngtôinghecâuchuyệnvềsựkhônngoancủachamình.Đócũnglàcâuchuyệnmàtôisắpkểrachocácbạnngheđây.

CácbạncũngbiếtlàBabyloncómộtphongtụclàcontraicủacácgiađìnhgiàucóthườngsốngvới chamẹ để được kế thừa tài sản, nhưng ôngArkad không tán thành tập quán này.Do vậy khiNomasirđếntuổitrưởngthành,ôngArkadbènchogọiNormasirđếnvàbảo:

-Contraiơi,charấtmuốnconkếthừasảnnghiệpcủacha,nhưngtrướchếtconphảichứngtỏconcóđủkhônngoanđểsửdụngsốtàisảnđó.Chonênchamuốnrằng,conhãytựmìnhđitìmmộtcôngviệcchứngtỏconcũngcókhảnăngkiếmratiền.

Chasẽtraochoconhaivậtđểgiúpconcóđiềukiệnthựchiệnýđịnhcủamình.Nhưvậysovớilúcchabắtđầutạodựngsựnghiệp,conđãthuậnlợihơncharấtnhiều.

Trướchết,chachoconmộttúivàng.Nếuconbiếtdùngsốvàngnàymộtcáchkhônngoan,thìnósẽgiúpconlàmgiàunhanhchóng.

Thứhai,chatraochocontấmthẻđấtsétnungnày,trênđócókhắcnămquyluậtvềvàng.Nếuconứngdụngchúngtrongcáccôngviệckinhdoanhđịnhchúngsẽmanglạisựgiàucóvàuytínchocon.

Saumườinămkểtừhômnay,conhãytrởvềnhàthămchavàthuậtlạimọiviệcchochanghe.Nếucontỏralàngườibiếtsửdụngtiềnbạcmộtcáchxứngđáng,chasẽchoconkếthừatoànbộtàisảncủacha.Cònnếuconkhôngđượcnhưvậy,chasẽhiếntặngtấtcảtàisảnnàychonhữngngườinghèokhổ,ngườiănxinvàcácthầytế.

Theolờicha,Nomasirrađiđểthựchiệnchíhướngcủamình.Hànhtrangcủaanhlàtúivàngvàmảnhgốmnungcủachađượcgóicẩnthậntrongtấmvảilụacùngvớimộtítnôlệvàvàiconngựa.

MườinămtrôiquavàNomasirthànhđạtquaytrởvềngôinhàcủachamìnhđúngnhưđãhẹn.Nhânsựkiệnnày,ôngArkadmởmộtbuổitiệclongtrọng,mờinhiềubàconvàbạnbèđếndự.Cuốibuổitiệc,vợchồngôngArkadngồitrênhaichiếcghếlớnđặttrangtrọngởgiữađạisảnhphòngkhách.Đốidiệnvớihọ,Nomasir,ngườivợvàhaicậucontraicủaôngấy,tiếpđếnlànhữngngườithânvàbạn về đều ngồi trên những tấm thảm đặt theo hình vòng cung.Bên ngoài trời đã tối. Trong nhà,nhữngngườinô lệđangcầmnhữngchiếc lácọcócánrấtdàiquạtđềuđặn,nhịpnhàngđể làmdịukhông khí oi bức. Cảnh tượng trông rất trang nghiêm. Tất cả mọi người đều hồi hộp, chăm chúNomasirđiềmđạm,tựtinđứngdậyvàbắtđầuthuậtlạitấtcảnhữngđiềuđãdiễnratrongsuốtmườinămlậpnghiệpcủamình:

-Thưacha!Conxinbàytỏlòngkhâmphụccủamìnhtrướcsựkhônngoancủacha.Mườinămtrước,khiconbướcvàotuổithànhniên,chađãkhuyếnkhíchconsốngđộclậpvàtrưởngthànhnhưnhữngthanhniêncùngđộtuổicủamình,thayvìcứỷlại,sốngbámvàosảnnghiệpcủacha.

Chađãrộnglượngtraochoconmộttúivàngvàsựkhônngoancủacha.Tuynhiên,sốvàngđóđãđemlạichoconnhiềubấthạnh.

ÔngArkadmỉmcườimộtcáchkhoandung:

-Kểtiếpđicon,câuchuyệncủaconlàmchabắtđầuthíchthú.Conđừngbỏquabấtcứmộtchitiếtnhỏnhặtnàonhé!

-Vâng, thưacha.Khi rađi,conquyếtđịnh tớivùngNineveh.Lúcbấygiờ,đây làmộtvươngquốcđangpháttriểnvàcónhiềucơhộitốtchonhữngngườitrẻtuổiđitheomộtđoànlữhànhvàkếtthânvớinhiềungười.Trongsốđócóhaingườiănnóirấthoạtbát,vuivẻ.Họcưỡihaiconngựatrắngtuyệtđẹp,khỏemạnhvàchạyrấtnhanh.

Trongcuộchànhtrìnhđó,haingườibạnmớiquenđãtincẩntiếtlộchoconbiết,tạiNinevehcómộtngườigiàuđangsởhữumộtconngựamàôngtacholàchạynhanhkhôngcóđốithủ.Dođó,ôngtađãđặtcượcmộtmóntiềnlớnchobấtcứaicóngựachạynhanhhơnconngựacủamình.Theohaingườithìsovớingựacủahọ,conngựakiachỉlàmộtconlừanặngnềchậmchạp.Vìthế,họnóirằngsẽnhấtquyếtthamgiavànắmchắcphầnthắngtrongtay.

Họchobiếtnhưmộtsựgiaân,rằngnếuconmuốn,họchoconcùngthamgiavàocuộccácượcđó.Lúcấyconthậtsựbịhọcuốnhútvàokếhoạchnghecóvẻrấthợplýấymàkhôngkịpsuytínhthiệthơn.Cuốicùng,conđãthấtbạimộtcáchthảmhạivàmấtgầnnhưtoànbộsốvàngcủamình.

Ngheđếnđây,ôngArkadkhôngnhịnđượcnênđãcườilớn.Mộtlátsau,Nomasirchậmrãikểtiếp:

-Saunày,conmớibiết,đóchỉlàmộtâmmưunhằmlừagạttiềnbạccủanhữngngườichânướtchânráomớiđếnnhưcon.Chabiếtđó,ngườiđànôngởNinevehchínhlàđồngđảngcủahaingườiđóvàsaumỗilầnlừađảothànhcông,họlạicùngnhauchialợi.Tròchơikhămnàyđãdạychoconmộtbàihọcđầutiêntrongviệcrènluyệnbảnlĩnh.

Tuynhiên,chẳngbaolâusauconlạihọcđượcbàihọcthứhai,cũngcayđắngkhôngkémbàihọcthứnhất.Trongđoànlữhànhđócómộtchàngtraitrẻ.Chamẹanhtarấtgiàucóvàgiốngnhưcon,anhtađếnNinevehđểtìmcơhộilậpnghiệp.Khibọnconđếnđóđượcmộtthờigian,anhtabảovớicon rằngcómột thươnggiamớimất,vìkhôngcóai trôngcoicửahàngnênngườinhàcủaông tanhượnglạivớigiárấtrẻ.Anhtabànvớiconlàcùngnhauhùnvốnđểmuacửahàngđó.Tuynhiên,anhtabảorằngưutiênđểconmuatrước,vìanhtaphảitrởvềnhàlấytiềnrồimớigópvàođược.Anhtahứalàsẽgópbằngsốtiềnmàconbỏratrongkếhoạchbuônbánchungđó.

Mọiviệctiếnhànhđúngnhưvậy.Nhưngsauđó,anhtacứtìmcáchnấnnáởlạivàkhôngchịutrởvềnhàđểlấytiềnnhưđãhứa.Ngoàira,anhtacònbộclộralàmộtngườibuônbánrấttệnhưnglạitiêuphavôđộ.Cuốicùng,conđànhphảichấmdứtviệchợptáclàmănchungvớianhta.Nhưngđếnlúcnàyviệcbuônbáncũnggầnnhưsụpđổ.Sốhànghóacòn lạiquákémchất lượng,kháchhàngkhôngmuốnghéđếncửahàngnữa.Cònmuathêmnhữngmặthàngmớiđểbánthìconđãhếtvốn.Suyđitínhlại,conchỉcòncáchbánđổbántháophầncònlạichomộtngườiDoTháiđểkiếmđượcđồngnàohayđồngấy.

Sauđó,cóthểnóirằngconđãrơivàonhữngngàythángkhổcựcvàvấtvảnhấttrongcuộcđời.Conđikiếmviệclàmnhưngkhôngaichịuthuêconcả.Cuốicùng,đểsinhtồn,conphảibánhếtcácconngựa,mấyngườinôlệvàcảnhữngbộquầnáođẹpđểlấytiềnmuathứcănvàchỗngủ.Nhưngmỗingàytrôiquathìsựtúngquẫncủaconcàngbứcthiếthơn.

Trongnhữngngàyấy,conchợtnhớđếnlờichadặntrướclúcconrađi,chaà!Chamuốnconhọchỏi,rènluyệnvàtrởthànhmộtngườiđànôngthựcthụ,chínchắnvớinhữngtrảinghiệmcuộcđời.Vìvậy,conquyếtđịnhphảithựchiệnchobằngđượcýđịnhđó,nếukhôngconsẽkhôngtrởvềgặpcha.

Ngheđếnđây,ngườimẹlặnglẽlauhaihàngnướcmắtchảyxuốngtrênđôigòmá.Bàkhôngngờđứacontraicủamìnhđãphảichịunhiềukhổcực,vấtvảnhưthế.

Normasirkểtiếp:

-Conlấytấmthẻđấtsétravàcẩnthậnđọcđiđọclạinộidungcủacácquyluậtvàng.Connhậnthứcrằng,trướctiênmìnhphảihiểuđượcnó,sauđómớihyvọngtạoravàgìngiữđượcvàng.Conbènhọcthuộclòngtấtcảcácquyluậtđó.Vàkếthợpvớinhữngkinhnghiệmđượcrútratừnhữnglầnvấpngãtrướcđây,conmạnhdạnquyếtđịnhkhinàocócơhộithuậntiệnthìnhấtđịnhphảivậndụngcácquyluậtnàymộtcáchkhônngoannhất.

NĂMQUYLUẬTCỦAVÀNG

1. Đốivớinhữngngườisẵnsàngdànhramộtphầnmườisốtiềnkiếmđượcđểtíchlũychoriêngmìnhtrongtươnglai,thìvàngsẽđếnvàđếnvớisốlượngngàycàngnhiều.

2.Vànglàngườilàmcôngcầnmẫnvànhiệttìnhnhấtđốivớinhữngngườichủkhônngoan

biếtnhậnrakhảnăngsinhlợivàpháttriển.

3.Vàngluônluôntrungthànhvàđemlạilợinhuậnchonhữngngườichủthậntrọngđầutưtheolờikhuyêncủanhữngngườikhônngoan.

4. Đốivớinhữngvụđầu tưkinhdoanhmàbản thânmìnhchưanắmrõhoặckhôngđượcngườigiàukinhnghiệmchỉbảothìrấtdễbịmấtvàng.

5.Nếudùngvàngđểkiếmlợimộtcáchphipháphoặclàmtheonhữnglờikhuyênkhôngđúng,lừađảohayphóthácnóchonhữngkinhnghiệmyếukémthìrấtdễthấtbạivàmấtsạchvàng.

Nhânđêmnaycóchangồiởđây,conxinđọclạinămquyluậtvàngchứađựngtấtcảsựkhônngoancủacha.Conthấymìnhlàngườithậtdiễmphúcđãđượcchatruyềnthụchonhữngkinhnghiệmquýbáuấy:

Đólànămquyluậtcủavàngchađãhàophóngtặngchocon.Sovớimộttúivàng,thìtheocon,nócógiátrịgấphàngchụclần.

Normasirnhìnchađầycảmkíchvànóitiếp:

-Conxinkểtiếpcâuchuyệnđếngiaiđoạnconđanglâmvàocảnhtúngquẫnvàthấtvọngnhấttrongcuộcđờimình.Khiđó,conđãmấtsạchvàng,ngựa,nôlệ,áoquầnđẹp.Cuộcsốngcủaconchỉđếmđượctừngngày.

Tuynhiên,quacơngiôngtrời lạisáng.Thờivậncủaconcũngđãđếnkhiconkiếmđượcviệclàm.Đólàcôngviệccaiquảnmộttoánnôlệxâytườngthànhởvươngquốcđó.

Khiđãcóthunhập,conbắtđầuápdụngquyluậtthứnhấtcủavàng.Hàngthángcontiếtkiệmmỗimộtđồngxuđượctríchratừsốtiềnlươngrấtítỏicủacon.Đểcóđượcmộtđồngbạclàcảmộtthờigiandài.Bởivì,concònphảilotrangtrảicuộcsốngtừsốtiềnlươngrấteohẹpđó.Conđãlậpkếhoạchchitiêutiếtkiệmđếnmứccóthểchấpnhậnđược,vớiquyếttâmphảikiếmlạisốvàngmàchađãchocontrongthờigianngắnnhất

Vàomộtngàykia,ngườichủnôlệ,vốntừlâuđãtrởthànhngườibạnthânthiếtcủacon,đếngặpconvànóirằng:

-Anhlàmộtchàngtraitrẻbiếttiếtkiệmvàkhôngphungphíhếtsốtiềnkiếmđược.Sốvànganhtíchlũyđược,liệucócáchnàođểnósinhlợithêmchoanhkhông?

-Vâng!–Conđáplại–Mongmuốnlớnnhấtcủatôihiệnnaylàtíchlũyđủsốvàngtrướcđâychatôiđãchotôi.Vìthiếukinhnghiệmbuônbánmàtôiđãtiêutánhếtsốvàngđórồi.

-Anhcómộtmongướcrấttốtđẹpkhiếntôirấtthánphục.Chắcanhcũngbiết,cónhiềucáchđểsố vàng tiết kiệm đó sinh lợi và giúp anh nhanh chóng đạt được ý nguyện.Anh có ý định đầu tưkhông?

-Thậttiếc!Tôiđãtrảiquanhiềukinhnghiệmthấtbạichuaxót,nêntôirấtsợbịvấpngãlầnnữa.

-Nếuanhtintưởngởtôi,tôisẽmờianhthamgiavàomộtkếhoạchsửdụngvàngrấthiệuquả.–Anhtađáplại–Trongvòngmộtnămnữa, tườngthànhnàysẽxâyxong,côngviệctiếpđếnlàđúcnhữngcánhcổngbằngđồngđểgắnởcáccửaravàonhằmbảovệvươngquốctránhkhỏinhữngcuộctấncôngcủakẻthù.Theotôinhậnthấy,khắpxứNinevehnàykhônggomđủsốlượngđồngđểđúccổngvànhàvuacũngchưahềnghĩđếnđiềunày.Kếhoạchcủatôilàchúngtasẽhuyđộngmọingườigomgópvàngvàgửichomộtđoànlữhànhtincậynhấtđếnnhữngkhumỏđồngcáchđâyrấtxanhờmuagiùm.Sauđó,đồngsẽđượcđưavềvàdựtrữởNineveh.Đếnkhinhàvuaralệnhđúccổng,chúngtasẽmangbánsốđồngấy.Cóthểtrongdịpnày,đồngsẽcógiárấtcao.Cònnếutrườnghợpnhàvuakhôngmua,chúngtavẫncóthểbánđồngchonhữngngườiđúckhiên,làmtượng…

Ngheanhấytrìnhbàykếhoạchđầutưnày,connhậnthấyđâylàmộtdịpmayhiếmcóđểtuân

thủquyluậtthứbacủavàng.Vìvậy,conquyếtđịnhđầutưtoànbộsốtiềntiếtkiệmcủamìnhvàođó.Quảthật,kếhoạchnàyđãkhônglàmconthấtvọng.Nóđãmanglạithànhcôngngoàisứctưởngtượngvàsốvàngtíchlũynhỏnhoicủaconđãtăngđángkểquađợtbuônbánđó.

Kểtừđó,conđượccôngmộtthànhviêncủanhómngườiluônthựchiệnnhữngcuộckinhdoanhmạohiểmmộtcáchthậntrọngấy.Họđềulànhữngngườikhônngoanvàluônbiếtcáchsửdụngvàngsaochocólợinhất.Lúcnàohọcũngthảoluậnvàcẩnthậntrướckhitiếnhànhnhữngkếhoạchkinhdoanhmới.Họkhôngbaogiờphótháctiềnvàngcủamìnhvàonhữngvụđầutưkhôngsinhlợihoặccónguycơmấttrắngvốn.Nhữngviệclàmkhờkhạonhưcáđộ,ngựađua,đầutưmàchưatìmhiểukỹlưỡngnhưđãxảyratrướcđâyvớicon…họđềukhôngđểmắttới.Bởivì,đốivớinhữngtrònày,họcóthểvạchranhữngđiểmbịpbợmngaylậptức.

Quaviệchợptáclàmănvớinhữngngườinày,conđãrútranhiềubàihọcsâusắcchoriêngmìnhtrongviệcđầutưvàngan toànvàmanglại lợinhuậncaonhất.Theothờigian, tàisảncủaconmỗingàymộtgia tăng,conkhôngnhững thu lạisốvàngđãbịmất trướcđây,màcònkiếmđượcnhiềuvànghơnthếnữa.

Saunhữnglầnvấpngãrồithựchiệnđượcnhiềuvụđầutưthànhcông,conđãrútranhữngkinhnghiệmquýgiá,đồngthờingàycànghiểurõhơnnămquyluậtcủavàngmàchađãtraochocon.Đốivớinhữngngườikhôngbiếtvềnămquyluậtnàythìhọrấtdễđểmấtvàngtrongđầutưkinhdoanh.Nhưngnếubiếttuânthủtheocácquyluậtđó,họkhôngnhữnggiữđượcvàngmàcònkhiếnvàngngàycàngphátsinhlợinhuận.

Nomasirngừnglạimộtlúcrồirahiệuchongườinôlệđangởphíasaucánhcửa.Ngaylậptức,ngườinôlệmangvàobatúidarấtnặng.Nomasirđỡlấymộttúivàđặtnólênsànnhà,trướcmặtchacủamình,rồinóitiếp:

-Trướcđây,chađãchoconmộttúivàngcủaBabylon.Bâygiờ,conxinhoànlạichamộttúivàngcủaNinevehcócùngmộttrọnglượngnhưnhau.Nhờchatraochoconmộtmảnhđấtséttrênđókhắcnămquyluậtcủavàngmàgiờđâyconcóđượcnhưngàyhômnay.Bâygiờthayvàođó,conxinbiếuchahai túivàngnày. -Vừanói,Nomasirvừađặt tiếphai túivàngxuốngsànnhà. -Điềunàychứngtỏconcoitrọngsựkhônngoancủachalớnhơntúivàngmàchađãchocon.Nếukhôngcósựkhônngoannày,vàngsẽnhanhchóngvuộtkhỏi tayngườisởhữunó.Câuchuyệncủacon làbằngchứngrõràngnhấtchovấnđềđó.

Thưacha,giờđâyconrấttựhàokhiđứngtrướcmặtchavànhờsựkhônngoancủachatruyềnchocon,conđãtrởnêngiàucóv

ÔngArkadâuyếmđặtbàntaycủamìnhlênđầuNomasirvànói:

-Conđãtiếpthurấttốtnhữngbàihọccủachavàchađãthậtmaymắnkhicóđượcmộtđứacontrainhưconđểgiaophótấtcảtàisảncủamình.

Kalabadngừngkểvàchămchúnhìnvàonhữnggươngmặtcủacácchàngtrai:

-CâuchuyệnkểvềsựkhônngoancủaôngArkadđemlạichocácanhsuynghĩgì?Aitrongsốcácanhcóthểbướctớitrướcmặthaiđấngsinhthànhđểthuậtlạicáchsửdụngsốtiềnkiếmđượccủamìnhnào?

Khônggiannhưchùngxuống,khôngmộtailêntiếngtrảlời.ÔngKalababbènnóitiếp:

-Chamẹcácanhsẽnghĩnhưthếnàokhinghecácanhnóiđãtiêuphalãngphíhaysửdụngmộtcáchdạidộtsốtiềncủamình,đểrồicuốicùngvẫnphảisốngmộtcuộcsốngđóinghèo,cơcực.

-Thếkhôngphảidosốmệnhquyếtđịnhngườinàygiàucó,cònngườikiaphảicamchịucuộcsốngnghèohènsao?Ônghãylàmơngiảithíchđiềunàychochúngtôihiểu.-Mộtchàngtrailêntiếng.

-Khôngaicóthểquyếtđịnhsốphậngiàucóhaynghèohèncủamìnhcả.Thậtra,nhữngngườisởhữuđượcnhiềuvàngvàtrởnêngiàucólànhữngngườihiểurõnămquyluậtcủavàngvàbiếttuânthủtheochúngđểlàmgiàu.Trướcđây,tôicũngnghèokhóvàđilàmthuênhưcácanh.Nhưngdotôiđãhọcvàtuânthủtheonămquyluậtvàng,nêntôitrởthànhmộtthươnggiagiàucó.Việctíchlũycủacảivàtrởnêngiàucókhôngphảilàmộtđiềubíẩndotạohóabantặng,màlàdoconngườiquyếttâmlàmviệcvàtìmmọicáchđểpháttriểnsốtàisảncủamình.Đốivớinhữngngườibiếttiếpthusựkhônngoan,biếtsuyđoánvàkiêntrì,đồngthờichịukhólàmviệcvàtuântheocácquyluậtcủavàngthìcuốicùngchắcchắncácbạnsẽcó

Mỗimộtquyluậttrongnămquyluậtnàyđềucóưuđiểmriêngcủanó,màbấtcứaicũngcóthểápdụngđược.Cácanhnênhọcthuộclòngngaytừbâygiờvàkhôngngừngtìmhiểu,khámpháđểnắmđượcýnghĩcủanómộtcáchthấuđáo.Saunàynếucócơhộithuậnlợi,cácanhnênmạnhdạnvậndụngnhữngquyluậtquýgiánàyvàocôngviệckinhdoanhđểlàmgiàuchobảnthânvàđấtnướcchúngta.

6.NgườichovayvàngởvươngquốcBabylon

Từlâuđàicủanhàvua,Rodan,ngườithợrèngiáomáccủavươngquốcBabylon,hớnhởđiều

khiểnconngựachạynhưbayvềnhà.Nhữngđồngtiềnvàngvavàonhautạonênâmthanhlẻngxẻngvàcáitúidanặngtrĩuđangđongđưaqualạiởthắtlưngkhiếnanhvôcùngthíchthú.Nămmươiđồngtiềnvàng!SốtiềnmàcólẽsuốtcuộcđờiRodan,anhkhôngdámmơlàcóngàymìnhsẽsởhữuchúng.

Nămmươiđồngtiềnvàng!Tấtcảlàcủaanh!Anhhiểurõđâylàmộttàisảnrấtlớn,đồngthời,anhcũngcảmnhậnđượcsứcmạnhmãnhliệtcủanhữngđồngtiền.Bởivì,từđâyanhcóthểmuanhàcửa,đấtđai,giasúc,lạcđà,ngựa,xengựa…Nhữngđiềunàycóthểsuốtcuộcđờilàmlụngvấtvảcủamình,anhchưachắccóthểmuađược.

Conngựavẫnchạybăngbăngtrênconđườngquenthuộc,cònRodan,anhkhôngthểnghĩgìkhácngoàinhữngdựđịnhvềnămmươiđồngtiềnvàngđó.Anhsẽmuagì,sẽsửdụngnhưthếnàođểduytrìsốtiềnnàyvàbảođảmmộtcuộcđờigiàucóchoanh.

Vàingàysauvàomộtbuổichiều,RodandodựbướcvàocửahàngcủaMathon,mộtngườichovayvàng,buônbánnữtrangvàcácloạivảivócquý.Anhkhôngquantâmđếnnhữngmónhànghấpdẫnđangtrưngbàytrướcmắt,màbăngquavàtiếnđếnphòngtiếpkhách.Tạiđây,anhgặpMathonđangngồichễmchệtrênmộttấmthảmlớnvàthưởngthứcbữaăndonhữngngườinôlệdađendọnlên.

Rodanmạnhdạncấttiếngnói:

-ôimuốnxinýkiếncủaanhvềmộtvấnđềmàtôikhôngbiếtnênlàmthếnàocả.

MathonkhábấtngờtrướccâunóicủaRodan,nhưngliềnsauđóanhmỉmcườithânthiệnvànói:

- Điều gì khiến anh cảm thấy khó xử đến nỗi phải tìm đến người cho vay vàng để xin lờikhuyên,hỡianhRodan?Anhđãthuabạcư?Hayanhđangtúngthiếu?Tôiquenbiếtanhnhiềunămnayrồi,nhưngchưabaogiờthấyanhđếngặptôiđểxinýkiếncả.

-Bậynào!Khôngphảitôiđangtúngthiếuhaythuabạcgìcả.Tôiđếnđâycũngkhôngphảiđểvayvàng,màlàvìcầntớinhữnglờikhuyênkhônngoancủaanh.

-Lạthật!Lạthật!Anhđangnóigìthếnhỉ?Từtrướcđếngiờcóaitìmđếnngườichovayvàngđểxinlờikhuyênđâu.Haitaicủatôichắchẳnđãnghenhầmđấychứ,phảikhônganhRodan?

-Anhkhôngnghenhầmđâu!

- Quả thật vậy sao!Anh thợ rèn giáomác ơi, có phải anh định chơi khăm tôi khi đến tìmMathonnàykhôngphảiđểvayvàng,màlàcầnmộtlờikhuyên?Đãcónhiềungườitìmđếntôichỉvìmụcđíchmuốncóvàngđểchitrảchonhữngviệclàmrồdạicủahọ,chứtôichưathấyaiđếnxintôilờikhuyêncả-dùrằngcólẽchẳngaihơnđượcnhữngngườichovayvàngtrongviệcđưaranhữnglờikhuyêntốtnhấtchonhữngaiđangbốirốivìtiềnbạc.

-Anhhãyngồilạidùngbữavớitôinhé,anhRodan!–Mathonnóitiếp–Anhsẽlàkháchmờicủatôichiềunay.Adoà!Anhtagọingườinôlệdađencủamình.–Hãymangthêmmộttấmthảm,nhiềuthứcăn,mộtcáicốclớnranữanhé.AnhbạnRodanđâyđangmuốntacholờikhuyênđấy!À!Hãychọnthứrượungonnhấtđểtamờikháchthưởngthức.Chiềuhômnay,Rodansẽlàthượngkháchcủata.

-Nào!Giờhãynóichotôibiết,anhđanggặpnhữngkhókhăng

-Điềunàyxuấtpháttừmónquàcủanhàvuatặngchotôi.–Rodannói.

-Mónquàcủanhàvuaư?Nhàvuađãtặngchoanhmónquàvàđiềuđókhiếnanhbốirốiư?LoạiquàtặnggìthếhỡianhRodan?

-Vìrấthàilòngvớimẫuthiếtkếtrangtrícủatôitrênnhữngthanhgươmcủađộicậnvệhoàng

gianênnhàvuađãthưởngchotôinămmươiđồngtiềnvàng.Tôichưabaogiờcóđượcsốtiềnlớnnhưthế.Vìvậy,bâygiờtôicảmthấyhếtsứchoangmang.

- Điềuđó làhẳnnhiên.Bởivìcórấtnhiềungười thấyvàngthìmắtsángrực lênvàýmuốnchiếmhữunóhiệnrõtrêngươngmặt.Anhkhôngnênchonhiềungườibiếtvềđiềunàyđâu!

-Nhưngkhôngchiasẻđiềunàyvớicảnhữngngườithântronggiađình,liệuanhcólàmđượchaykhông?

-Vớiphầnthưởngnhưthếnày,saolạikhôngthểchiasẻvớingườithânđượcchứ?Tôichắcrằngngườichịruộtcủaanhsẽkhôngtướcmấtniềmvuicủaanhđâu.

-Cóthể,nhưngđốivớianhAraman,chồngcủachịtôi,ngườimàchịtôivẫnmongmuốntrởthànhmộtthươnggiagiàucó,thìlạikhácđấy.Chịtôikhôngnhậnthấyrằng,anhấychẳngbaogiờcókhảnăngtrởthànhmộtthươnggiathànhcông.Vìvậy,chịtôibảotôichochồngchịấyvaysốvàngnàyđểbuônbán.Saunày,khicôngviệclàmănphátđạt,anhấysẽtrảtiềnchotôi.

-NàyanhRodanơi!Đâylàmộtviệcđángđểbànbạcđấy,vàanhrấtkhônngoankhiđếntraođổiýkiếnvớitôi.–Mathonnói–Vàngmanglạichongườichủsởhữucủanómộttráchnhiệmvàmộtvịtrímớitrongcuộcsống.Đồngthời,nócũngmangđếnmộtcảmgiácmạnhmẽ,mộtnănglựchànhđộngđểđạtđượchiệuquảtốtđẹphơn.Nhưngmặtkhác,nócũngmanglạinỗilosợbịđánhmấthaybngườikháclừagạt.

AnhcóbaogiờnghecâuchuyệnvềngườinôngdânởNinevehhiểuđượctiếngnóicủaloàivậtchưa?Tôikhôngchorằngđâychỉlàmộtcâuchuyệnphiếmdongườitabịađặtratronglúcrảnhrỗiđâu.Tôisẽkểchoanhngheđểanhnhậnrõviệcchovaymượnkhôngthuầntúylàviệcchuyểnvàngtừtayngườinàysangngườikhác.

"Cómộtngườinôngdânhiểuđượctiếngnóicủaloàivật,nênvàomỗibuổichiều,ôngấythườngnánlạitrongchuồnggiasúcđểnghecácconvậtnóichuyện.Mộtbuổichiềunọ,ngườinôngdânngheconbòđựcphànnànvớiconlừavềcôngviệcnặngnhọccủamình:

-Tôikéocàycậtlựctừsángsớmchotớitốimịt,chodùtrờirấtnắng,chântôimỏinhừhaycổcủatôiđaurát…Ngượclại,cuộcsốngcủaanhlạiluônannhànvàsungsướng.Hàngngày,anhđượcchoànglênngười tấmmềnsặcsỡvàchẳnglàmgìngoàiviệcmangôngchủđiđếnnơinàoôngấythích.Cònnếuôngchủkhôngđiđâucả,anhchỉviệcnằmnghỉngơivàgặmcỏnonsuốtngày.

Nghebạnnóivậy,conlừadùđangđauđớnvìcácgótchântrầytrụadophảichởôngchủcảngàytrênnhữngconđườnggồghề,vẫnthểhiệnlàngườibạntốtvàdànhnhiềuthiệncảmchoconbò,nênnói:

Nàybạnthânơi, thấybạnlàmlụngrấtnhọcnhằn,tôicũngmuốngiúpđỡbạnlắm.Tôisẽbàycáchchobạn làm thếnàođểcóđượcmộtngàynghỉngơi thoảimái.Vàobuổi sángngàymai,khingườinôlệđếnbuộccàyvàocổbạn,bạnhãynằmxuốngvàrốnglênthậtthảmthiết.Họsẽtưởnglàbạnbịốmvàkhôngbắtbạnlàmviệcnữa.

Vậylàsánghômsau,conbòđựcbènnằmlănrađấttheolờikhuyêncủaconlừa.Ngườinôlệquayvềtrangtrạibẩmbáo,ngườinôngdânbènbảo:

-Thếthìhãybắtconlừalàmthaycôngviệccàyxớicủaconbò.

Suốtngàyhômđó,vìthiệnchímuốngiúpconbò,nênlừaphảilàmthaycôngviệccủaconbò.Đếnchiềutối,khiđượctháocáicàyra,conlừacảmthấyrấtchuaxóttronglòng,châncẳngthìãrời,còncáigáylạiđaubuốtdocảngàybịcáiáchcọxátvào.

Lúcđó,ngườinôngdâncốýtrởlạichuồngđểlắngnghe.Conbòlêntiếngtrước:

-Anhquảthậtlàngườibạntốtcủatôi.Bởivìnhờcólờikhuyênkhônngoancủaanh,tôiđãhưởngđượcmộtngàynghỉngơirấtthoảimái.

-Còntôigiốngnhưnhữngkẻngungốckhác,banđầumuốngiúpđỡanhtránhlàmcôngviệcnặngnhọc,nhưngcuốicùnglạiphảilàmthayanh.Từđây,anhphảilolàmviệccủaanhđi.Bởivì,tôinghetiếngôngchủbảorằngsẽmổthịtanhkhinàoanhbịốmlầnnữa.Anhđúnglàmộtkẻlườibiếng!

Cònbòrấtgiậnvìnhữnglờinóicủaconlừa.Kểtừđó,chúngkhôngcònnóichuyệnvớinhaunữa.Điềunàycũngđãchấmdứttìnhbạncủabòvàlừa".Anhcórútrađượcbàihọcgìtừcâuchuyệnnàykhông,anhRodan?

-Đúnglàmộtcâuchuyệnrấtthúvị.Nhưngtôikhôngrútrađượcbàihọcnàocả.-Rodanđáp.

-Lẽnàoanhkhôngrútrađượcbàihọcgìsao?Thậtra,điềunàycũngđơngiảnthôi,chínhlà:"Nếuanhmuốngiúpbạnbècủamình,thìphảisaođểgánhnặngkhôngchuyểntừbạnbèsangchochínhbảnthânanh".

-Ồ!Vậymàtôiđãkhôngnghĩra.Đólàmộtbàihọckhônngoanvàrấtcầnthiếtchotrườnghợpcủatôibâygiờ.Tôikhôngmuốnchuốclấygánhnặngtừngườianhrểcủatôi.Nhưnghãynóichotôibiết,anhđãtừngchonhiềungườivaytiền,vậycókhinàonhữngngườiđókhôngtrảlạitiềnchoanhkhông?

Mathonmỉmcườiđiềmđạm,chứngtỏbảnlĩnhcủamộtconngườiđãtừngdạndàykinhnghiệmtrongviệcchovaytiền:

-Nếulàngườichovaytiềnkhônngoanvàcóđầuóctínhtoáncẩnthận,thìphảisửdụngnhữngcáchnàođóđảmbảongườivaytiềnsẽtrảlạisốtiềnđãvay,tấtnhiênlàcùngvớilãisuất.Tôisẽchoanhthấynhữngvậtthếchấptôigiữlạicủangườivaytiềnvàsẽkểtiếpchoanhnghevàicâuchuyệnthúvịvềđiềunày.

Mathonvàophòngngủcủamìnhkhệnệlôiracáihòmkhálớn,cóchiềudàichừngmộtsảitay,đượcbọctrongtấmdaheomàuđỏvàtrangtríbằngnhữnghìnhđiêukhắcbằngđồng.Mathonđểcáihòmtrênsànnhà,ngồixổmxuốngmởnắpbằngcảhaitayvànói:

-Đốivớimỗingườiđếnvaytiền,tôiđềuyêucầuhọđểlạimộtvậtdụngnàođócủahọđểlàmbằngchứng.Tấtcảđềuđượctôicấtgiữcẩnthậntrongcáihòmnày.Đếnkhingườivayđếntrảtiền,tôisẽtraolạivậtđó.Nhưngnếuhọkhôngtrảtiền,thìtôisẽgiữmãivậtấynhưmộtbằngchứngtốgiácngườiđóđãphảnbộisựtínnhiệmcủatôi.

Theotôinghĩ,chonhữngngườiđangsởhữunhiềutàisảnvaytiềnlàantoànnhất.Tấtnhiênsốtiềnhọvaykhôngđượcnhiềuhơntrịgiátàisảncủahọ,đểnếucần,họsẽbánđấtđai,cácđồtrangsứcquýbáu,lạcđàhoặcnhữngvậtdụngkhácđểtrảnợ.Đốivớinhữngngườinày,khichovaytiềntôithườngyêucầuhọđưaravậtthếchấp.Nếunhưhọkhôngtrảnợđược,vậthọđãmangthếchấpsẽlàcủatôihoặctôibánđiđểlấytiềnbùvàosốtiềntôiđãchovay.Ngoàira,cònmộtcáchnữađảmbảosốtiềnchovaycủatôikhôngbịmấtđi.Đólàtấmthẻchứngcứ,trênđóghilạilờigiaohẹn,nếuđếnkỳtrảnợmàngườiđókhôngthanhtoánđược,thìhọphảigiaochotôimộttàisảnnàođócógiátrịtươngđươngđểkhấu trừ.Theonhữngcáchnày,chắcchắnsốvàng tôichovayphảiđượchoàn trảcùngvớisốtiềnlãi.Bởivì,côngviệcchovaydựatrêncơsởtàisảncósinhlợitheothờigian.

Cómộtsốngườikhácmàtôicũngrấtyêntâmkhichohọvaytiền.Đólànhữngngườicókhảnăngkiếmratiền,nhưanhchẳnghạn.Cóviệclàmvàthunhậpổnđịnh,thậtthàvàtựtrọng,tôibảođảmrằnghọcókhảnăngtrảđượccảvốnlẫnlãichongườichovay.Sựđảmbảonàydựatrênnhữngnỗlựclàmviệccủangườivaytiền.

Ngoàira,cómộtsốngườiđivaytiềnnhưngbảnthânhọkhôngcótàisảnvàcôngănviệclàm.Đờisốngcủanhữngngườinàyquảthậtkhókhănvàhọthườngkhôngthểtrảhếtnợ.Mặcdùchohọvaykhôngnhiềuhơnmộthào,nhưngtôicũnglấymộtvậtgìđóđểlàmbằngchứng.Vànhữngvậtnàycóthểnằmmãitrongcáihòmcủatôinhữngngườinàyhiếmkhitrảhếtnợ.

Khinắphòmđượcmởra,Mathoncẩnthậncầmcáibọcbằngvảimàuđỏ lên,bên trong làcái

khănquàngcổmàuđồngrấtđẹp.Mathongiảithích:

-Cáinàysẽđượclưugiữmãitronghòmchứngcứcủatôi,bởivìchủnhâncủanóđãquađời.Ôngtacũnglàbạnquýcủatôi.Đãcómộtthờigiandài,chúngtôibuônbánlàmănvớinhauvàđạtđượcnhiều thànhcông, cho tới khi ông ấy cướimộtbàvợngườiphươngTây.Bà ấy rất xinhđẹpnhưngkhônggiốngnhưnhữngngườiphụnữchịukhó,chịukhổcủachúngta.Ôngấyphảichitiêurấtnhiềucủacải,vàngbạcđểđápứngcácsởthíchxahoacủangườivợ.Chođếnmộthôm,ôngấythấtthểutìmtôichobiết,giasảncủaôngđãkhánhkiệt.Tôiđãanủiôngấyrấtnhiều,ngoàiracònhứasẽtạođiềukiệngiúpôngấyđibuôntrởlại.Ôngấyhứaquyếttâmsẽlàmtheonhữnglờikhuyêntốtđẹpcủatôi.Nhưngđiềunàymãimãikhôngthểthựchiệnđược.Vàingàysau,trongmộtcuộccãivãvớivợ,ôngấyđãlêncơnđautimvàkhôngbaogiờtỉnhdậyđượcnữa.

-Cònbàvợthếnào?–Rodantòmòhỏi.

-Sauđámtangôngấy,bàvợhốihậnrấtnhiềunênđãgieomìnhxuốngsôngEuphrate.Vìvậy,mónnợôngấyđãvaycủa tôikhôngbaogiờđược trả.Quachuyệnnày tôi rút ramộtkinhnghiệmrằng,lờihứatrongcơnbấnloạn,xúcđộngcủaconngườithườngkhôngthểtinđược.Nếudựavàolờihứađóthìquảthậtlàkhôngantoànchosốvốnđãbỏra.

Mathonchỉvàomộtchiếcnhẫnbằngxươngbòđượcchạmkhắcrấtđẹpvànóitiếp:

- Cònđâylàmộtcâuchuyệnkhác.Chiếcnhẫnnàycủamộtngườichủtrangtrại, tôi thườngmuacáctấmthảmdobàvợôngấydệt.Mấynămtrướcđây,trangtrạicủahọbịchâuchấupháhoạilàmmấtsạchmùamàng.Tôiđãchoôngấyvaytiềnđểmualươngthựcvàhạtgiốngmới.Đếnvụmùatiếptheo,ôngấyliềntrảhếttiềnvốnlẫnlãichotôi.Bẵngđimộtthờigian,ôngchủtrangtrạilạitìmđếntôivàthuậtlạichuyệnmộtngườikháchphươngxachobiết,ởquêcủaôngtacónuôinhữngbầydêrấtkỳlạ.Chúngcóbộlôngdàirấtmượtmàvàmềmmại.Ôngrấtmuốncónhữngbộlôngnhưthếđểdệtthảm.Ôngbỏýđịnhmuốnmuabầydêđó,nhưngkhôngcótiền,nênđếnhỏivaytôi.Dựđịnhnàyrấttốt,nêntôisẵnlònggiúpđỡôngấy.Mộtnămsau,tôirấtngạcnhiênkhithấycácnhàgiàucóởBabylontrảinhữngtấmthảmrấtđẹp.Cóthểnói,từtrướcđếnnayởBabylonchưacóloạithảmnàođẹpnhưthếcả.Saunàytôimớibiếtđược,nhữngtấmthảmấylàdobàvợcủangườichủtrangtrạikiadệtnên.Íthômnữa,ôngtasẽđếntrảtiềnchotôivànhậnlạichiếcnhẫnnày.

-Cónhiềungườivaytiềnlàmđượcnhưthếkhông,anhMathon?–Rodanhỏilại.

-Nếuhọvayvìmụcđíchlàmviệckiếmtiền,thìđiềuđóvẫncóthểxảyravàsốtiềnvayđóđảmbảohọsẽtrảlại.Nhưngnếuhọvaytiềnvìgặptìnhhuốngngặtnghèo,khốnkhổ,tôikhuyênanhcầnphảihếtsứcthậntrọng.Vìđốivớinhữngtrườnghợpnày,rấtcóthểhọkhôngcótiềnđểtrảnợchoanhđâu.

-AnhMathonà!Anhhãylàmơnnóirõchotôinghevềtrườnghợpnàyđi.–Rodanvừanói,vừacầmlênmộtchiếcvòngxuyếnbằngvàngcókhảmnhữngviênđáquýrấtđẹp.

-Ngườichủcủachiếcxuyếnnàytừnglàngườibạncủatôi.–Mathonhómhỉnhbảo.–Bàấykhámậpmạpvàhaybépxépmọichuyệnkhiếnnhiềulúctôiphátđiênlênvìbàtađấy.

Mathonkểtiếp:

-Thờigiantrướcđây,bàtasởhữukhánhiềutàisảnvàđãtừnglàkháchhàngtốtcủatôi.Bàcómộtđứacontraivàluônmongmuốnnótrởthànhmộtthươnggiagiàucó.Mộthôm,bàấytìmđếntôivàvaymộtsốvàngđểchocon traibàgópvốn làmănchungvớimộtngườichủđoàn lữhành.Họthườngmanghàngtừnơinàysangnơikhácđểbán.

Tuynhiên,ngườichủđoànlữhànhnàylàmộtgãchuyênđilừagạttiềnbạccủangườikhác.Mộthôm,ôngtalénômhếttiềnbạc,tàisảngópchungcủahaingườibỏđimất,khiếnchàngthanhniênđángthương,lúcđóđangngủ,phảibơvơởmộtxứlạvớicáitúirỗngkhông.Cuốicùng,nhờsựgiúp

đỡmộtđoànthươngnhântốtbụng,anhtamớitrởvềnhàđược.Cóthểtôiphảichờchođếnkhianhtacóđủkhảnănglàmratiềnmớiđòiđượcsốtiềnchovayđó.Bâygiờtôichỉcóthếgiữmónđồtrangsứcnàyđểlàmvậtchứng.

-Bàấycóxinýkiếncủaanhvềviệcsửdụngsốtiềnvayđókhông?

-Hoàntoànkhông,ngượclạibàấyluônkhoekhoangvớimọingườirằng,saunàycontraibàtasẽtrởthànhmộtthươnggiagiàucóvàđầyquyềnthếởBabylon.Tôiđãdùngnhữnglờilẽkhônngoanđểphântíchchobàấyhiểu,nhưnglạibịbàtamắngchomộttrận.Thậtra,tôicũngbiếtchocácchàngtraitrẻcònthiếukinhnghiệmvaytiềnlàrấtmạohiểm.Nhưngvìbàấymangvậtnàyđếnđểbảođảm,nêntôikhôngthểtừchốiđược.Đồngthời,tôicũngmuốngiúpđỡnhữngchàngtrainày,miễnhọcóýchí,quyếttâmlàmviệc,cũnggiốngnhưtôilúccòntrẻđãpháttriểnsựnghiệpbằngcáchđivaytiềnnhưthế.

CáinàylàcủaNebatur,ngườibuônlạcđàởBabylon.–Mathonvừanói,vừacầmlênmộtđoạndâythừngđãthắtthànhgút.–Khimuốnvaytiềncủatôiđểmualạcđà,anhấymangđếncáigútdâynàyđểlàmvậtchứng.Tấtnhiên,tôisẵnsàngchoanhtavaytiền.Bởivì,Nebaturlàmộtthươngláikhônngoanvàtôirấttintưởngvàokhảnăngtínhtoánthôngminh,lanhlợicủaanhta.Ngoàira,tôicũngtintưởngvàocácthươngnhânkhácởBabylon,bởivìhọrấtuytín.Nhữngbằngchứngvaytiềncủahọđếnrồiđithườngxuyên,chứkhôngnằmlìtrongcáihòmnày.Nhữngthươnggiagiỏilàmộtnhântốkiếmranhiềutiềnvàtíchtrữtiềntốtnhấtchovươngquốccủachúngta.Vìvậy,tôiluônsẵnlònggiúpđỡđểcôngviệcbuônbán,kinhdoanhcủahọđượcthuậnlợivàmanglạisựthịnhvượngchoBabylon.

Mathonlấyramộtvậtcóhìnhdánggiốngconbọ,bằngngọclamrồithuậntayliệngnótrênsànnhà,nóimộtcáchmiệtthị:

-ĐâylàconbọcónguồngốctừAiCập.Ngườichủcủanóchẳngquantâmđếnviệctrảnợchotôivàcólẽsuốtđờitôikhôngthểlấylạimóntiềnđó.Tôiđãnhiềulầnđếnđòinợ,nhưnghắntrảlờitỉnhbơ:"Tôithậtsựkhôngcònmộtxuđểtrảnợchoanh,cuộcsốngcủatôihiệnrấtkhốhổ.Trongkhiđó,nếukhôngđòiđượcsốtiềntôinợanh,tàisảncủaanhcóvơibớtchútnàođâu.Anhvẫncònkhốivàngrađó!".Tôibiếtlàmgìvớihắntanữađây?Ngaycảngườichahiềnlànhcủahắncũngvìhắnmàtiêutánhếtsảnnghiệp.Ôngấyđãthếchấptấtcảđấtđaivàgiasúcđểcóvốnhỗtrợchoviệckinhdoanhcủacontraimình.Nhưngsauđódomuốnlàmgiàunhanhchóng,nênhắntakhôngngầnngạithamgiavàonhữngcuộcđầutưliềulĩnh,khôngtìmhiểucẩnthậnnênđãphásản.

Tuổi trẻvẫnhaycónhiều thamvọngvà thườnghấp tấp,nônnóng trongviệc thựchiệnnhữngviễncảnhđầyhứahẹncủamình.Họkhôngnghĩđếnchuyệntàivàlựccủamìnhbịhạnchế,thậmchíkhôngđểýđếnnhữnglờikhuyênđúngđắncủanhữngngườiđitrước.Đếnkhicôngviệcbịđổvỡ,họmớicayđắngnhậnranhữngbàihọcđắtgiáchobảnthânmình.Điềuđángnóiởđâylàmỗilầnthấtbại,họlạigánhthêmmộtmónnợ.Vàthayvìcốgắngthayđổicuộcsốngtốthơn,họlạirơivàocảnhbầncùng,bếtắc,thậmchímấthếtlòngtựtrọng,sựtựtinvàýchíphấnđấu.Anhthấyđó,conbọnàycólẽphảinằmmãimãitrongcáihòmcủatôi.

-Anhđãchotôinghenhiềuchuyệnrấtthúvị,anhMathonạ!–Rodannói.–Bâygiờ,theoanhtôicónênchongườianhrểvaynămmươiđồngtiềnvàngkhông?Anhcũngbiết,sốtiềnnàylàrấtlớnđốivớithunhậphàngthángcủatôi.

-Chịcủaanhlàmộtngườiđànbàđảmđang,khéoléokhiếntôirấtnểtrọng.Vìvậy,nếuchồngchịấyngỏlờivaytiền,tôisẽhỏianhấysửdụngsốtiềnnàynhưthếnào?

NếuAramantrảlờimuốntrởthànhmộtthươnggiathànhđạt,đểgiađình,vợconđượcsốngsungsướng,giàusang,thìtôisẽhỏitiếp:"Anhcóbiếtcáchlàmănbuônbánkhông?Anhcóbiếtđếnnơinàođểmuahàngvớigiáthấpnhấtvàbánvớigiácaonhấtkhông?".Vậytheoanh,anhtacóthểtrảlời"có"vớinhữngcâuhỏinàykhông?

-Không!–Anhấykhôngthểlàmđượcnhữngđiềuđóđâu.–Rodanthừanhận–Aramanchỉcó

thểgiúptôilàmnhữngcôngviệctrongcửahàngrèngiáomácmàthôi.

-Vậythìanhcóthển,chodùmụcđíchcủaanhtarấtcaođẹp,nhưngvớikhảnăngnhưvậyanhấychưathểtrởthànhthươnggiađược.Trướckhitrởthànhthươnggia,anhAramancầnphảihọcvàtinhthôngnghềbuônbán.Vàtrongquátrìnhhọchỏivàtrảinghiệm,anhấykhôngnênmạohiểmvớisốtiềnlớnđó.ƯớcmuốncủaAraman,dùrấtđángtrântrọng,nhưnganhkhôngthểchoanhấymượntiềnđược.

NhưngnếuanhAramantrảlời:"Vâng!Tôiđãlàmviệcrấtnhiềuvớicácthươnggia.TôiđãbiếtcáchđitớiSmyrnađểmuanhữngtấmthảmvớigiárấtthấpdonhữngngườinộitrợdệt.Sauđó,tôiđemchúngbánchocácnhàgiàuởBabylonvớigiácaohơnđểlấylời".Khiđótôisẽnói"Thamvọngcủaanhkhiếntôirấtnểphụcvàvớisựhiểubiếtkhônngoanđótôitinlàanhsẽthànhcông.Vìvậy,tôivuilòngchoanhmượnmươiđồngtiềnvàngnếuanhbảođảmvớitôirằng,anhcóthểhoàntrảlạichotôitrongthờigiansớmnhất".Nhưngnếuanhtabảo:"Tôichẳngcóvậtgìđểđảmbảo,ngoàiviệctôilàmộtngườiđànghoàngvàhứasẽtrảnợđầyđủchoanhtrongthờigiancóthể".Khiđótôisẽđáplại:"Tôirấtquýtừngđồngtiềnvàngcủatôi.Vìvậy,nếutrongkhianhtớiSmyrnamàbịbọncướplấymấtsốvàng,haylúcanhquayvềbịbọnchúngphỗngtaytrênnhữngsốhànghóaấy,thìanhsẽlấygìđểtrảnợchotôi?Nếuanhkhôngcótiềnđểhoàntrả,cóphảitôiđãmấthoàntoànsốtiềnđórồikhông?"

Anhthấyđấy,Rodan!Vànglàhànghóacủangườilàmnghềchovaytiền.Việcchovayrấtdễdàng,nhưngnếuchovaykhôngkhônngoanthìrấtkhóđòilại.Đốivớinhữngngườichovaygiàukinhnghiệm,họkhôngbaogiờmạohiểmtrongcôngviệccủamình,màngượclại,họluôntìmcáchnàođóđểbuộcngườivaytiềnhoàntrảđúnghẹn.

-Đúngthế!–Mathonnóitiếp.–Giúpđỡnhữngngườiđanggặpkhókhăn,hoạnnạnhayđangkhởiđầusựnghiệplàđiềucầnthiết.Nhưnganhphảibiếtgiúphọmộtcáchkhônngoan.Nếukhông,anhsẽgiốngnhưconlừatrongcâuchuyệntôivừakể,chỉphảigánhchịunhữnggánhnặngcủangườikhácmàthôi.

Roadanà,hãynghelờikhuyêncủatôiđây:"Anhhãygiữlấynămmươiđồngtiềnvàngđó.Vìnólàphầnthưởngxứngđángdocôngsứclaođộngvấtvảcủaanhlàmnên,khôngaicóquyềnbuộcanhphảichiasớtchongườikhác,trừphiđólàýmuốncủaanh.Nếuanhmuốnchovaysốtiềnđóđểkiếmthêmnhiềuvàng, thìhãhết sức thận trọngvàphânranhiềunơi.Tôikhôngmuốnđểvàngnằmimtrongtúi,chodùtôicũngrấtsợgặpphảinhữngrủiro,bấttrắc.

RodanimlặngsuynghĩvềnhữnglờiMathonvừanói,độtnhiênMathonhỏi:

-Anhlàmnghềrèngiáomácđãbaonhiêunămrồi?

-Đãbanămtròn.–Rodantrảlời.

-Trongbanămđó,anhđãđểdànhđượcbaonhiêungoàisốtiềnthưởngcủanhàvua?

-Bađồngtiềnvàng.

-Mỗinămanhlàmviệcrấtcậtlựcmàchỉđểdànhđượcmộtđồngtiềnvàngthôiư?

-Quảđúngnhưthế.

-Vậylà,nếunhưđểdànhđượcnămmươiđồngvàng,thìanhphảimấtnămmươinămlàmviệchếtmìnhsao?

-Cảmộtcuộcđờilàmviệcấychứ!

-Anhcóchophépngườichịcủaanhmạohiểmvớisốtiềnmàcóthểanhphảidànhdụmtrongsuốtnămmươinămlàmviệccựcnhọcbêncáilònấuđồng,chỉđểchochồngcủachịtacóđượckinhnghiệmtrởthànhmộtthươnggiakhông?

-Khôngthểnhưthếđược!–Rodanthốtlên.

-Vậythì,anhnênđếngặpchịcủaanhvànóirằng:"Trongbanăm,emnêndưđượcbađồngtiềnvàng.Chịlàngườithânduynhấtcủaemvàemcũngrấtmongchồngcủachịcócơhộiđểtrởnêngiàucó.NếuanhAramancóthểchứngtỏchoemvàngườibạnthâncủaemlàMathonthấykếhoạchlàmăncủaanhấyđạtđượckếtquảtốt,thìemrấtvuilòngchoanhrểmượntoànbốtiềndànhdụmcủaemtrongbanămqua".Làmnhưvậy,ýtôimuốnnóirằngnếuquảthậtanhAramancónănglựckinhdoanh,thìanhấyvẫncómộtsốvốnđểthựchiện.CònnếuanhAramanthấtbại,thìsốtiềnanhấynợcũngkhôngvượtquákhảnăngchitrảcủaanhta.

Tôilàngườisởhữurấtnhiềuvàng.Vàtôidùngsốvàngđóđểgiúpnhữngngườikhácbuônbán,làmăn.Điềunàykhôngnhữngtạođiềukiệnchohọtrởnêngiàucó,màquađótôicóthểkiếmthêmnhiềuvàngchomình.Nhưngtôikhôngmuốnmạohiểmtrongcôngviệcnày.Tôiđãphảilàmlụngvấtvả,tínhtoáncẩnthậnvàtíchlũytrongmộtthờigiandàimớicóđượcsốvàngđó.Dothế,tôisẽkhôngchobấtkỳaivaytiềnnếutôikhôngtintưởngvàokhảnănghoànlạitiềncủangườiđó.Ngoàira,tôicũngkhôngmuốnchovay,nếusốtiềnlãikhôngđượcthanhtoánnhanhchóngkhiđếnkỳhạn.

Quanhữngcâuchuyệntôivừakể,anhcóthểhiểuđượcnhiềungườithườngmuốnvaytiềnnhưnglạiítngườicókhảnăngtrảnợ.Cóngườichorằng,họsẽkinhdoanhthànhcôngnếucóvàngtrongtay,nhưngtrênthựctếhọlạigặpthấtbại.Đólàvìhọđãkhôngđánhgiáđúngnănglựccủamình.

AnhRodanà!Bâygiờ,anhđãmaymắnsởhữuđượcnămmươiđồngtiềnvàng.Đểduytrìsựgiàucóchomình,anhnêntìmcáchlàmchosốvàngđósinhlợi.Cáchtốtnhấtlàanhhãytrởthànhmộtngườichovayvàng,giốngnhưtôivậy.Vànếuanhbiếtgìngiữtàisảncủamìnhmộtcáchantoànvàchắcchắn,thìtôicóthểbảođảmcuộcsốngcủaanhtừđâytrởđiluônluônđượcđầyđủvàsungtúc.

Nếuanhdựđịnhthựchiệnmộtcôngviệcnàođó,anhhãymạnhdạnhợptácvớinhữngngườicónhiềukinhnghiệm,khônngoanvàuytíntronglĩnhvựcmàanhđịnhthamgia.Nhờvàohọ,mộtmặtanhcóthểhọchỏi,tiếpthunhiềukinhnghiệm,mặtkhácsốtàisảncủaanhkhôngnhữngđượcantoànmàcònsinhralợinhuận.

Mónquàcủanhàvuacólẽsẽđemlạichoanhnhiềucơhội tốt.Tuynhiên,nếuanhmuốngiữnămmươiđồngtiềnvàngđóthìphảithậtkínđáovàcẩnthận.Bởivì,theokinhnghiệmcủatôithìsẽcónhiềungườiđếnkhuyếndụanhvớinhữngýđkhôngtốt.Anhphảibảođảmkhichomộtđồngtiềnvàngrakhỏitúi,thìnhấtđịnhnóphảiquaytrởlạitúicủaanhđúngthờihạn.Nếuanhcầnthêmnhữnglờikhuyênkhác,thìhãyquaylạiđây.Tôirấtsẵnlòngđểgiúpđỡanhtrongmọicôngviệc."Thàthừamộtthậntrọngnhỏcònhơnphảigánhchịumộtđiềuânhậnlớnvềsau".Anhnênnhớthuộclòngcâunóinàynhé!Bởivì,nócũnglàbíquyếtthànhcôngcủatôiđấy.

RodanxúcđộngcámơnnhữnglờikhuyêntậntìnhcủaMathonrồiravề.Khácvớilúcđếnđây,bâygiờkhôngchỉđầuócmàcảcuộcđờianhdườngnhưđã sangmột trangmới, sángsủahơn rấtnhiều.

7.NgườibuônlạcđàởBabylon

Khichúngtađói,tinhthầncủachúngtasẽtrởnênsángsuốtvànhạycảmhơnvớicácmùithơm

củathứcăn.

Tarkad,contraicủaôngAzure,chắchẳncũngđãnghĩnhưthế.Đãhaingàyqua,anhchưahềnếmmộtchútthứcănnào,ngoạitrừhaiquảvảnhỏxíudoanhháitrộmtrongvườncủangườikhác.

Từsángđếntrưa,anhcứdạobướcloanhquanhcácquầyhàngbàybánnhữngmónănthơmphứcvàmongướccómộtđồngbạcđểvàochénchothỏathích.Anhrấtđóinhưngkhôngdámbướcvàomộthàngănnàovìanhbiết,ởđâyhọkhôngbaogiờbánchịuchobấtcứai,dùchỉlàsốtiềnnhỏchomộtcốcrượunhạt.

Tronglúcđangbầnthầnnhưvậy,bỗngnhiênanhđốimặtvớimộtngườiđànôngmàbấylâuanhluônnétránh.ĐólàDabasir,ngườibuônlạcđàởthànhBabylonvàcũnglàchủnợcủaanh.Trướcđây,anhđãtừngvaytiềncủaDabasirvàhứasẽhoàntrảđúngkỳhạn,nhưnganhđãkhônggiữđúnglờihứa.

GươngmặtcủaDabasirnhưbắtđượcvàngkhinhậnraTarkad:

-Á!Tarkadđâyrồi,tôiđãnhiềulầnđitìmcậuđểđòimộtđồngvàhaihàobạcmàcậuđãmượntôitrướcđây.Trờiđấtxuikhiếnthếnàotôilạiđượcgặpcậuởđây.CóphảithếcậuTarkad?

GươngmặtcủaTarkadtrởnênbốirốivà lúngtúng.AnhchẳngcònhơisứcđểphânminhvớiDabasir:

-Tôixinlỗi,tôithậttiếcvềđiềuđó.–Anhlắpbắpmộtcáchyếuớt.–Tuynhiên,bâygiờtôicũngkhôngcómộtđồngnàođểtrảchoôngđược.

-Saocậulạinóinhưvậy,Tarkad!–Dabasircaogiọng.-Cậuđãlàmgìmàkhôngcònmộthào,mộtcắcđểtrảchotôichứ?

-Thậtsựlúcnàytôirấttúngbấn,nênchưathểtrảnợchoôngđược.

-Túngbấnư!Tạosaotrờiđấtlạiphạtcậuhoàithếnhỉ?Cậukhôngthểvaytiềncủatôirồisauđómỗilầngặptôi,cậulạiviệnlýdotúngbấnnênchưathểtrảnợđược.Hãytheotôivàotrongquán,tôimuốnkểchocậunghemộtcâuchuyệntronglúctôiănmộtchútgìđó.Tôiđangđóibụnglắmđây!

TarkadcảmthấydodựtrướcsựthayđổitháiđộcủaDabasir.Nếuvàotrongquán,khônglẽanhngồinhìnDabasirănuốngmộtcáchngonlànhcònmìnhngồikhôngvớicáibụngđangđóimeonhưvậy.Nhưnganhlạinghĩ,ítrađâycũnglàmộtcơhộiđểanhcóthểbướcvàocáiquánănrấthấpdẫnkia.

Nhưquyếtđịnhgiúpanh,DabasirđẩymạnhTarkadvàoquánvàkéođếnngồitrênhaitấmthảmđặttronggóc.

DabasirnóivớiKauskor,ngườichủtiệm,đangnởnụcườitươiróitrênmôi:

-Ônghãymangchotôimộtcáiđùidênướngthậtvàngvớinhiềunướcxốt,bánhmìvàrauquả.Tôiđangrấtđóinênmuốnănnhiềumộtchút.À!Đừngquêntôicòncậubạnởđây.Hãymangchocậutamộtbátnước.Phảilànướcmátđấy,vìtrờiđangnóngmà.

DabasircóvẻnhưphớtlờtrướctìnhcảnhcủaTarkad.Tarkadcảmthấythậtxấuhổ.Anhbuộcphải ngồi đây và uống nước lạnh trong khiDabasir ăn ngấu nghiến cái đùi dê thơmphức.NhưngTarkadimlặngkhôngnóigì,vàanhnghĩmìnhcũngchẳngcóđiềugìđểnóicả.

Tuynhiên,DabasirbiếtrõnhữnggìTarkadđangnghĩtrongđầu.Vừamỉmcườikhoáttaychàonhữngthựckháchkhácởtrongquán,DabasirvừanóivớiTarkad:

-TôinghemộtngườitừUrfatrởvềkểrằng,ởnơiđócómộtngườiđànônggiàucóđangsởhữumộtphiếnđátrongsuốtđếnnỗimọingườicóthểnhìnxuyênquanóvàthấymọivậtởphíabênkia.Điềuđặcbiệtlànócómàuvàng,nêncảnhvậtnhìnquaphiếnđáấytrởnênrấtkháclạ.Nókhônggiốngnhưcảnhvậthàngngàymàchúngtathườngthấy.Theocậu,điềunàycóýnghĩanhưthếnào,hỡiTarkad?Cậucóchorằng,cảnhvậtcóthểxuấthiệnvớimộtmàusắckháckhông?

-Tôinghĩắtlànhưthế.–Tarkadvừađápvừanhìncáiđùidêngonlànhđangbàyratrướcmặthaingười.

-Đúng,tôivốnbiếtđiềuđólàsựthật.Bởivì,chínhtôicũngtừngchứngkiếnđiềuđó.Tôisẽkểchocậunghevềchuyệnnày.

-Dabasirsắpkểchuyệnrồiđó!-Mộtthựckháchngồigầnđó,nóinhỏvàotaingườibạnngồibêncạnhmình,rồinhíchtấmthảmcủaanhta lạigầnchỗngồicủaDabasirvàTarkad.Nhữngthựckháchkháccũngmangthứcănđếnvàvâyquanhhaingười.HọnhaonhaobêntaicủaTarkadvàđẩyanhngồixíchvàobằngnhữngcáiđùidêbéongậyđangăndởtrêntay.Nhưngtuyệtnhiênkhôngcóaimờianhmộtmiếngnào.Dabasircũngkhôngcóýchiasớtvớianhchútgìcả,thậmchícũngkhôngđẩychoanhmộtvụnnhỏbánmìnhỏ,màđểnórơixuốngsànnhà.

-Câuchuyệntôisắpkểrađâylàcâuchuyệncóthậttrongcuộcđờitôi,lúccònlàmộtchàngthanhniênmắcnợngậpđầu.CólẽtrongsốcácanhkhôngaibiếtđượctôiđãtừnglàmộtngườinôlệởSyri?

Mộtvàitiếngxìxàongạcnhiênnổilênvàlandầntrongđámthựckhách,cònTarkadbắtđầuchúýlắngnghe.Cóvẻnhưđâylàcâuchuyệnthíchthú.

- Khicòntrẻ, tôiđãtừnghọccáchlàmyênngựa.Lúcđó.Tôivừamớicướivợ.Mặcdùtaynghềchưacaolắm,nhưnghàngthángtôicũngkiếmđượcmộtsốtiềnkhakhávừađủchomộtcuộcsốngtrunglưu.Tôithườngmuanhữngchiếcáođẹp,sangtrọngđểtặngvợtôi.Dầndần,tôinhậnthấychủcáccửahiệurấttintưởngtôivàluônvuivẻbánchịuchotôimỗikhitôikhôngcóđủtiềnđểtrảlúcmuahàng.Vìthế,tôiđãkhôngngầnngạichitiêumộtcáchhoangphí.

Thờigianđầu,nhữngkhoảnnợcònítvànhỏnêntôivẫncònchitrảđược.Chođếnmộtnày,tôinhậnranhữngmónnợtuynhỏnhưngcộnglạithànhmộtconsốrấtlớnvàtôikhôngthểtrảhếtđược.Cuộcsốngcủatôibỗngchốctrởnênkhốnđốnvàtồitệ.Mặcdùtôiphảiđivaymượnngườithân,bạnbèđểtrảnợ,nhưngcáckhoảnnợvẫndâydưakhônghết,thậmchíngàycàngnhiềuhơn.Ngàynàotôicũngbịnhữngchủnợđuổitheođểđòitiền.Cănnhàvànhữngvậtdụngcógiátrịđềubịhọxiếthết.Vợtôiđauđớnvàtủinhụcnênbỏvềnhàcharuộtcôấy.Tôimấtviệc,mấtnhàvàtrongtúikhôngcònmộtxunàocả.Mộthôm,trongcơntuyệtvọng,tôiquyếtđịnhtrốnkhỏiBabylonđểđếnmộtnơikhácvớihyvọnglàmlạicuộcđời.

Tronghainămtrời,tôilàmthuêchonhữngthươngláilữhànhràyđâymaiđó,nhưngvẫnkhôngkhấmkháđược.Rồisauđó,đoànlữhànhcủatôirơivàotaycủabọnđạotặcchuyêncướpbóctrênsamạc.Tôibịbắtvàdầntrởthànhmộtphầntửtrongnhómngườixấuxađó.Thamgianhữnghànhđộngnhưthếthậttôikhôngkhỏihổthẹntronglòng.Trongtâmtrí,tôivẫnluôncốgắngvươnlêntừnghịchcảnh,nhưngthựctếtôicàngngàycàngrơixuốngvựcthẳng.

Đợtcướpbóclầnđầutiên,chúngtôigặpmaynênđãthuvềvôsốvàngbạc,tơlụavànhữnghànghóacógiátrịkhác.CảbọnthốngnhấtđemchiếnlợiphẩmnàyđếnGinirđểbánvàlấytiềnchitiêuhoangphí.

Lầnthứhai,chúngtôithấtbạinặngnề,vìbịtoánquânrấtgandạvàcótrangbịđầyđủtấncônglại.Đâylàtoánquânđượccácđoànlữhànhtrảtiềnđểbảovệchohọ.Nhữngkẻđầuđảngbịgiếtchết,cònmộtsốkháctrongđócótôibịdẫnvềDamacusbánlàmnôlệ.

TôiđượcmộtthủlĩnhsamạcngườiSyrimuavớigiáhaibạc.Lúcđó,đầuócbịcạotrọcvàmặcquầnáotùnhânnêntrôngtôikhôngkhácgìnhữngngườinôlệ.Tuynhiên,cólẽquenvớilốisống

gianghồkhicònlàmđạotặc,nêntôinghĩcuộcđờicủatôisắpbướcvàonhữngcuộcphiêulưumới.Nhưngsựthậtnhưmộtgáonướclạnhtạtvàomặttôi,khiôngchủmớidẫntôiđếntrìnhdiệnvớibốnbàvợcủaôngta,vàbảorằnghọcóthểsaikhiếntôinhưmộttênnôlệmạthạng.

Tôirơivàomộttìnhcảnhthậtthảmhại.Nhữngconngườiởsamạcrấthungdữvàhiếuchiến,nêntôikhôngthểkhôngtuântheonêumuốngiữlạimạngsống.Vàtôicũngýthứcđượcrằng,chodùcókhígiớihayphươngtiệnđểtrốn,chưachắctôithoátkhỏisựtruylùngcủahọ.Khiđó,tôicóthểbịhọđánhchếtmàchẳngphảnkhánggìđược.

Tôisợhãiđứngđó,trongkhibốnngườiđànbànhìntôitừđầutớichân.Tôitựhỏitìnhcảnhcủamìnhcógợichohọmộtsựthươnghạinàokhông.Sira,ngườivợcảvàlàngườilớntuổinhất,yênlặngnhìntôinhưngkhôngbiểulộmộtcảmxúcgì.Tôichỉbiếthướngđếnbàđểtìmmộtchútcảmthônggiữanhữngconngườivớinhau.Bởivì,bà thứnhì tuy rấtxinhđẹp,nhưngđangnhìn tôimộtcáchkhinhbỉtựanhưtôilàmộtcongiunđất.Trongkhi,haibàtrẻhơnthìcườimũivàxemtôinhưmộttròtiêukhiển.

Thờigiantrôiquanhưmộtcựchình,tôicảmthấynhụcnhãvôcùngvớicảmgiácmìnhđangbịtuyênán.Bốnngườiđànbàđềuimlặng,dườngnhưngườinàymuốnđểngườikiaquyếtđịnhsốphậncủatôi.Cuốicùng,bàSiralêntiếngbằngmộtgiọngnóilạnhlùng:

-Chúngtađãcórấtnhiềuđầytớđểsaivặt,duychỉthiếunhữngđứachăndắtlạcđàmàthôi.Ngayngàyhômnay,tôiphảiđếnthămmẹtôiđangốmnặng,vàchẳngcóđứanôlệtincậynàođểlàmviệcđó.Khôngbiếtđứanôlệnàycóthểdắtđượclạcđàkhông?

Thếlàôngchủquaysanghỏitôi:

-Màycóbiếtdắtlạcđàkhông?

Cốgiấuđisựphấnkhởi,tôiđáp:

-Concóthểđiềukhiểnlạcđàquỳxuống,cóthểbuộcđồđạclênlưngnóvàdẫnnóđinhiềungàymàkhôngmệt.Nếucần,concũngcóthểsửachữayêncươngnữa.

-Màynóivậylàđượcrồi.–Ôngchủnhậnxét.-Nếuemmuốnthế,Sira,thìhãydùngtênnôlệnày.Nósẽlàngườichăndắtlạcđàchoem.

Thếlà, tôiđượcgiaochobàSiravàngàyhômđótôiphảidắt lạcđàchobàtatrongsuốtcuộchànhtrìnhvềquêthămmẹbàấy.Lợidụngdịpnày,tôibàytỏlòngcảmơncủamìnhđếnsựcanthiệpcủabàvàolúcsáng.Tôicũngnóivớibàấyrằng,tôikhôngphảilàngườisinhrađểlàmnôlệ,màlàcontraicủamộtngườitựdo,chuyênlàmyênngựaởBabylon,đồngthờikểlểnguyênnhântôilưulạcđếnvùngSyrinày.Tuynhiên,tôinhanhchóngthấtvọngkhinghebàấynói:

-Màykhôngbiếtngượngmiệngkhinóirằngmàylàmộtconngườitựdoà?Chínhdosựyếukémcủabảnthânđãdẫnmàyđếntìnhcảnhthảmhạinhưhiệnnay!Mộtngườiđànôngnếuđãmangtrongmìnhlinhhồncủamộtkẻnôlệ,thìchodùhắntachàođờiởbấtcứhoàncảnhnào,thìcuốicùnghắntavẫnchỉlàmộttênnôlệ.Bởivìmàythấyđó,nướccóbaogiờchảyngượcdòngđâu?Cònnếungườiđómangtrongmìnhlinhhồncủamộtconngườitựdo,thìdùcótrảiquanhiềunghịchcảnh,cayđắngvàkhốnkhổtrongcuộcđời,cuốicùngngườiđócũngtrởthànhmộtconngườidanhgiávàđượcmọingườikínhtrọng.

NhữngđiềubàSiranóiđãlàmtôisuynghĩrấtnhiều.Tronghơnmộtnămsauđó, tuytôiphảisốngchungvàlàmviệcnhưmộttênnôlệnhưngtôivẫnkhôngthểtrởthànhmộttênnôlệđược.Vàomộthôm,bàSirahỏitôi:

-Vàonhữnglúcrảnhrỗi,cácnôlệthườngtụtậpvàđánhchénvuivầyvớinhau.Tạisaomàycứngồitáchbiệtmộtmìnhvậy?

Tôitrảlờibà:

-Convẫnđangsuyngẫmvềnhữngđiềumàbàđãnóitrướcđây.Connghĩ,cólẽnàotrongbảnthânconcólinhhồncủamộtkẻnôlệ.Tuynhiên,concảmthấymìnhkhôngthểhòanhậpvớibọnhọđược,nênphảingồiriêng

BàSiranhìntôichằmchằmnhưđangsuynghĩmộtđiềugì.Mộtlátsau,bàthởdàivàcấttiếngnói:

-Chínhtôicũngđangngồiriêngratrongngôinhàcủamình.–BàSiratâmsự-Giađìnhchamẹruộttôirấtgiàucó,nênchotôimộtsốvốnkhálớn.Chồngtôiđồngýcướitôichỉvìmónhồimônđó,chứkhônghềyêuthươnggìtôi.Thêmnữa,mặcdùđãchungsốngvớinhaunhiềunăm,nhưngtôivẫnkhôngsinhđượcmộtmụnconnào.Từngàycóthêmbabàvợkhác,ôngấythựcsựđãbỏrơitôi.Trongtìnhcảnhnày,tôiphảisốngthuithủimộtmìnhvàtựchămlochobảnthânmìnhmàthôi.TheotậptụccủanhữngngườiSyri,thìphụnữcũnggiốngnhưnhữngngườinôlệ,sốngphụthuộcvàongườiđànôngtronggiađình.Nhưngnếutôilàmộtngườiđànông,tôithàchếtcònhơntrởthànhmộtkẻnôlệ.

-Vậylàbàđãhiểuđượcnhữnggìconnghĩtrongthờigianqua.–Tôicảmđộngnói,rồichợthỏibà–Thưabà,theobàthìconcólinhhồncủamộtngườitựdohaycủamộtkẻnôlệ?

-Cậucómuốntrảhếtnợkhông?–BàSirahỏilạitôi.

-Vâng!Conmuốnlắmchứ,nhưngconkhôngthểrờikhỏichỗnàyđược.

-Nếucậubằnglòngđểthờigiantrôiquavàkhôngchịunỗlựctìmcáchđểtrảnợ,thìchứngtỏlinhhồncủacậulàlinhhồncủamộtkẻnôlệ.

-NhưngconbiếtlàmthếnàokhicònlàmộttênnôlệSyri?

-Cậukhôngbiếtlàmgì,thìsuốtđờicậuđúnglàmộtkẻhènnhát.

-Conkhôngphảilàmộtkẻhèn!–Tôiphảnđốimạnhmẽ

-Vậythìhãytìmcơhộichứngtỏbảnlĩnhcủamìnhđi.–BàSiranói.

-Chứngtỏnhưthếnàocơ?

-Cóphảinhàvuacủaxứcậuđãchiếnđấuvớiquânđịchbằngtấtcảtàitrívàsứclựccủaôngtakhông?Tạisaocậukhôngcốgắnglàmnhưvậy?CóphảinhữngmónnợcủacậulànhữngkẻthùđãxuađuổicậurakhỏiBabylonkhông?Cóphảicậuđãđểchúngtồntạitrongcuộcsốngcủamìnhvàmỗingàychúngcànglớnmạnhđếnmứcđẩycậuđếnbướcđườngcùngkhông?Đánglẽra,cậuphảichiếnđấuchốnglạichúngnhưmộtngườiđànôngchânchínhvàphảichiếnthắngđượcchúngđểtrởthànhmộtngườidanhgiá,tựdotrongxứsởcủacậu.Nhưngtừtrướcđếngiờcậukhôngcóýchíchiếnđấuvàđãchấpnhậnbạitrậnmộtcáchnhụcnhã.

TôitrăntrởrấtnhiềuvìnhữnglờinóimạnhmẽcủabàSiravànhậnthấyrõràngchínhtôiđãbị“kẻthù”domìnhtạonênđuổikhỏiquêhươngxứsở.Trongtìnhcảnhnày,tôicóđủdũngkhíđểthoátkhỏisốphậnnôlệkhông?PhảichăngbàSirađãnóivềtôirấtđúng–tôilàmộtkẻhènnhát,mộtkẻcólinhhồnnôlệ.

Bangàysau,ngườiđầytớriêngcủabàSiragọitôitớigặpbà.Bàbảotôi:

-Bệnhmẹtôilạitrởnặng.Cậuhãythắngyêncươngchohaiconlạcđàkhỏenhất,chúýbuộctheonhữngtúidalớnđựngnướcvànhữngtúilươngthựcchocẩnthận.

Tôivừalàmviệc,vừasuynghĩvềcáckhoảnthựcphẩmmàbàSiranhắcđến.NhàmẹruộtcủabàSiratuyởxanhưngđikhôngquámộtngàyđường.Vìvậy,nếugiốngnhưlầntrước,bàSirakhôngcầnphảichuẩnbịkỹlưỡngnhưvậy.Tuyrấtthắcmắcnhưngtôivẫncẩnthậnlàmtheolệnhbà.Khimọithứđãsẵnsàng,bàSiracưỡitrênlưngconlạcđàdotôidắtđiphíatrước,cònngườihầugáingồitrênconlạcđàthứhaivàđiphíasau.KhichúngtôiđếnnhàmẹbàSira,thìtrờiđãtốiđennhưmực.Bà

Sirachongườiđầytớgáiđinghỉvàbảonhỏvớitôirằng:

-Dabasir,cậucólinhhồncủamộtngườitựdo,haylinhhồncủamộtkẻnôlệ?

-Linhhồncủamộtconngườitựdo!–Tôikiênquyếtđáp.

-Vậythìbâygiờcậuhãychứngminhđiềuđóđi.Ôngchủcủacậuvànhữngkẻhầucậncủaôngtađangởrấtxanơinày.Cậuhãyyêntâmlấyhaiconlạcđànàyvàtrốnkhỏiđâymau.Trongcáitúinày,tôicóđểsẵnáoquầnchocậucảitrang.Sángmai,tôisẽbảorằngcậuđãăncắphaiconlạcđàvàchạytrốntronglúctôiđithămmẹtôiốm.

-Tôivôcùngcảmơnbà,vàcólẽsuốtđờitôikhôngtrảhếtmónnợnày.Bàcólinhhồncủamộtvịnữthần.–TôitỏlờicámơnbàSira.–Tôiluôncầuchúcbàđượcbìnhanvàhạnhphúc.

-Hạnhphúc!–Bàthởdàiđáplại-Hạnhphúccóthểkhôngđếnvớinhữngaiđãrờibỏquêhươngxứsởvàđếnmộtvùngđấtxaxôikhácđểkiếmtìm.Thôi,cậuhãycốgắngđi theomộtconđườngcủariêngmìnhvàcầumongchonhữngvịthầnsamạcsẽchechởcậu.Nhớđừnguốnghếtnướcvàănhếtthứcăntrướckhivềđếnxứsởcủacậuđấy!

TôivôcùngcảmđộngvàbiếtơnbàSira,nhanhchóngtheolờibàlaongayvàotrongmànđêmcủasamạcmênhmông.TôikhôngbiếtphươnghướngnàodẫnđếnBabylon,nêncứnhắmmắtđibừatrongsamạc.Tôicưỡitrênlưngmộtconlạcđàvàdắttheomộtconđisuốtcảđêmrồicảngàykếtiếpsauđó,lònglosợvềsốphậncủamình.Trongtìnhcảnhnày,nếubịbắtlại,cóthểtôiphảihứngchịumộthìnhphạtrấtkhủngkhiếp.Tộitrạngcủanhữngkẻnôlệđámđánhcắptàisảncủachủmìnhđểđàothoátlàrấtnặngvàcóthểbịđánhchết.

Mãitớixếtrưangàyhômsauđótôimớiđếnđượcmộtvùnghoangvukhôngcóngườiở,cũngchẳngkhácgìsamạc.Haiconlạcđàdichuyểnmộtcáchchậmchạpvàmệtnhọctrênnhữngphiếnđálởmchởm,nhọnhoắt.Nhìnvùngđấtkhôcằn,nứtnẻ,ngaycảngọncỏcũngkhôngthểsốngnổi,tôihiểurõtạisaoconngườilạitránhxavùngđấtthiệnnày.

Tôithựcsựrơivàotìnhcảnhtiếnthoáilưỡngnan.Mặcdùởđâytínhmạngcủatôiđượcantoàn,nhưngquảthậtcuộcsốngcủatôigầnnhưđangđivàongõcụt.Nhữngngàytiếptheo,haiconlạcđàdichuyểnrấtchậmchạp,thứcănvànướcuốngđãcạn,trongkhiđóánhnắngmặttrờikhôngngừngđổlửaxuốngngườitôi.Vàocuốingàythứchín,tôingãtừtrênlưnglạcđàxuốngđấtvàkhôngcònđủsứcđểtrèolênlại.Trongđầuóccủatôichợtvanglêncâuhỏi:“Chẳnglẽ tôichônvùixácởxứsởhoangvunàysao?”

Tôingủthiếpđivàkhônghaybiếtgìchođếnkhinhữngtianắngcủangàymớichiếutrênmặt.

Tôingồidậyvàngơngácnhìnchungquanh.Haiconlạcđànằmcáchtôikhôngxa.Khôngkhíbuổisángthậtmátmẻ.Xungquanhtôilàmộtvùngđấthoangvurộnglớn,chỉtoànđávànhữngbụigainhọn,khônghềcódấuhiệucủanướchaycâycỏcóthểănđượcchongườivàlạcđà.

-Chẳnglẽmìnhgụcngãởnơivắngvẻnàysao?-Đầutôilạivanglêncâuhỏinàymộtlầnnữa.-Chẳnglẽmìnhđãsaikhichọnlốithoátnày?Chẳnglẽmìnhđúnglàmộtkẻhènnhát,mộtconngườicólinhhồncủamộtkẻnôlệư?–Nghĩđếnđây,bỗngnhiênđầuóccủatôibỗngtrởnêntỉnhtáohơn.Thânxácrãrờivàkiệtquệ,đôimôinứtnẻvàrướmmáu,lưỡikhôkhốcvàsưngphồng,dạdàytrốngrỗng…đốivớitôikhôngcònquantrọngnữa.Bêntrongconngườitôibỗngtràodângmộtsứcsốngmãnhliệt.Tôiphảisống!Bởivì, tôicònnhiềuviệcphảilàmvàphảitrởthànhmộtconngườiđượcmọingườikính trọng.Tôiphải lấy lạiniềm tin tưởngcủanhữngngười tôiquenbiết.Tôicònphảichămlochocuộcsốngvợtôinữa.

Tôi nhìn vàokhoảngkhông trướcmắt.Một lần nữa, đầu tôi lại vang lên câunói của bàSira:“NhữngmónnợcủacậulànhữngkẻthùđãxuađuổicậurakhỏiBabylon”.Vâng!Đúngnhưthế.Tạisaotôilạitừchốiviệcđứngthẳngngườitrênmặtđấtnhưmộtngườiđànôngchânchính?Tạisaotôilạiđểchovợtôiphảiquaytrởvềnhàcủachanàngtrongtủinhục?”

Bấtchợt,tôinhìnthấymộtđiềukỳlạxảyratrướcmắt.Tấtcảcảnhvậtxungquanhtôidườngnhưmangmộtmàusắctươimới,giốngnhưthểtôiđãnhìnthấychúngxuyênquamộtphiếnđákỳdiệu.Phảichăngđâymớichínhlàgiátrịthậtcủacuộcsốngmàtôichưahềhámpháratrướcđó?

Chịuchếttrongsamạcư!Khôngthểnhưthế!Tôiphảisốngvàphảichứngtỏchomọingườibiếttôilàmộtconngườicólinhhồntựdo,mộtngườicóýchímạnhmẽcóthểvượtquamọinghịchcảnh.Tôiphảitrởvềnhà,phảitrảhếtnợvàxâymộtcănnhàđểbắtđầumộtcuộcsốngmớivớitầmnhậnthứcmới.Cólẽđãtrảiquanhiềukinhnghiệmcayđắng,nêntôicảmthấyđầyhyvọngvàtintưởngvàocuộcsốngsaunày.

Tôigượngđứngdậy,mặcchohaichânchỉmuốnkhuỵuxuống.Đóicónghĩagìđâu?Khátcónghĩagìđâu?ĐóchỉlànhữngrủirotrênconđườngquaytrởvềxứsởBabylonthânyêucủatôimàthôi.Bêntrongconngườitôi,linhhồncủamộtconngườitựdođangtrỗidậy,khôngnhữngđãchiếnthắngkẻthùcủachínhmình,màcònmãnhliệtkhíchlệtinhthầncủatôi.Tôithuhếtsứclựcvàhétlênthậttođểthểhiệnlòngquyếttâmsắtđácủamình.

Haicặpmắt lờđờcủahaiconlạcđàbỗngnhiênmởtovàsánglênquagiọnghétcủatôi.Saunhiềulầncốgắnghếtsức,vàbằngmộtsựnỗlựcphithường,tôivàhaiconlạcđàđứngdậybắtđầuđichầmchậmvềhướngBắc,nơimàlinhtínhmáchbảochotôibiết,đólàconđườngdẫnvềBabylon.

Trảiquamộtđoạnđườngdài,tôiđãđếnvùngđấtphìnhiêu,cónước,cỏxanhvàcâytráitươitốt.Tôinhậnthấysựhiệndiệncủacuộcsống,củaconngười.TôiđãtrởvềBabylonbằnglinhhồncủamộtconngườitựdovàlàmchủbảnthântôi.Sauđó,tôibắtđầugiảiquyếtcáccôngviệcđúngnhưquyếttâmcủamìnhvàdầndầntạorađượcvịthếnhưngàyhômnay.

Cậunghĩnhưthếnào,Tarkad?Cáidạdàytrốngrỗngcủacậucólàmchođầuóccủacậusángsuốthơnkhông?Cậucósẵnsànglấylạiuytínvàlòngtựtrọngcủamìnhkhông?Cậuđãnhìnthấygiátrịthậtcủacuộcsốngchưa?CậucómongướctrảhếtcácmónnợcủamìnhvàtrởthànhmộtconngườiđángkínhởBabylonkhông?

ĐôimắtcủaTarkadbỗngnhiênđỏhoe.Anhđứngphắtdậyvànói:

-Cámơnôngđãchỉchotôimộtconđườngmới!Tôiđãcảmthấylinhhồntựdotrỗidậytrongtâmhồnmình

-TrởvềBabylon,vớitìnhcảnhnợnầnchồngchấtnhưthế,ôngđãxoayxởnhưthếnào,hỡingàiDabasirđángkính?-Mộtthựckháchhỏi.

-Trướchết,tôiviếngthămnhữngngườichủnợvàyêucầuhọhãyrộnglượngchotôithêmthờigianđểtôikiếmtiềntrảnợ.Phầnlớnmọingườiđềuvuivẻchấpnhận,thậmchíhọcònsẵnlònggiúpđỡtôi,nhưngcũngcómộtsốngườitráchcứtôi.Trongđócómộtngườiđãgiúpđỡtôirấtnhiệttình,đólàMathon,ngườichovayvàngởvươngquốcchúngta.Biếtđượctôiđã từngchăndắt lạcđàởSyri,nênôngấygiớithiệutôiđếnlàmviệcchoôngNebatur,ngườibuônlạcđàđángkínhmàchắchẳnquývịởđâyđềubiết.Đượclàmviệcchoôngấy,sựhiểubiếtvềlạcđàcủatôiđãpháthuyrấttốt.Dầndần,tôiđãthanhtoánxongtấtcảcácmónnợ,vàcóthểngẩngcaođầu,tựtinlấylạiuytíncủamìnhnhưngàynay.

MọingườilầnlượtcámơnDabasirvềcâuchuyệnthúvị,đồngthờicũnglàmộtbàihọcsâusắctrongcuộcsống,rồitrởvềchỗcũtiếptụcbữaăndangdởcủamình.Dabasircũngvậy,nhưnglầnnàyanhgọilớn:

- NàyKauskorơi!Ôngđâurồi?Thứcănđãnguộicảrồi.Ônghãyđemthêmchotôimộtsốmónngonkhác,rauvànhiềubánhmìnữanhé!TôimuốnmờicậuTarkadănmộtbữathịnhsoạn.

LòngvôcùngbiếtơnDabasir,Tarkadthấmthíamộtđiều:“Mộtkhiđãcóýchísắtđá,thìconngườisẽdễdàngtìmrađượcmộtconđườngđểtiếnlênphíatrước!”.

8.NgườimaymắnnhấtởBabylon

SharruNada,ônghoàngthươnglái,đangngồioaivệtrênlưngconlạcđàdẫnđầuđoànlữhành

trởvềBabylonsaumộtchuyếnbuôndàingày.Ônglàngườirấtthíchnhữngbộáoquầnsangtrọng,quýpháiđượcmaytừcácloạivảitốtnhất.Ôngcũngrấtthíchcưỡinhữngconngựađẹp,khỏemạnhthuầnchủngẢrập.ÔngSharruNadađãkhácaotuổi,nhưngvẫntỏratinhnhạyvàluônvuivẻ,hòanhãvớimọingười.Nhưngnhìnvàoônglúcnày,nhữngngườithâncậnđềucảmnhậnđượcôngđangcónỗilolắngnàođótronglòng.

CuộchànhtrìnhtừDamacusthậtdàingàyvớirấtnhiềugiantruântrongsamạcđãkhônglàmôngbănkhoăn.NhữngbộlạcdữtợnngườiẢRậprìnhrậpcướpbóccácđoànlữhànhgiàucócũngchẳnglàmôngsợ,bởiôngđãcómộtđoànkỵbinhđôngđảohộtống.

ChỉđốivớichàngtrẻtuổiđangđisátcạnhmàôngđãđưavềtừDamacus, làlàmônglonghĩ.Anh tachính làHadanGula,cháucủamộtđối tác làmăncủaông,có tên làAradGulavàcũng làngườimàôngmangơnsuốtđời.Giờđây,ôngcũngmuốnđềnđáp lạimộtphầncôngơncủaAradGulabằngcáchdạydỗHadanGulanênngườivàtrởthànhmộtthươnggiagiỏi.Nhưngcólẽ,côngviệcmàôngdựđịnhthựchiệnsẽgặprấtnhiềukhókhăn.

Nhìncáchănmặcdiêmdúavànhữngtrangsứcrườmrà trênngườiHadan,SharruNada thầmnghĩ:"NétmặtrắnrỏicủacậutakhôngkhácgìôngAradGulangàytrước,nhưngquantrọnglàýchí,sựkiênnhẫn,chịukhócủamộtthươnggiadườngnhưkhônghềcótrongconngườianhta.Dạyanhtalàmviệcđãkhó,nhưnglàmthếnàođểuốnnắntưtưởng,điềuchỉnhnhữngthóiquenănchơi,tiêuxàiphungphícủaanhtalạicàngkhóhơn.Mìnhphảilàmsaođểgiúpcậutakhôiphụcsựnghiệpkinhdoanhcủagiađình,vốnđãbịchacủacậutalàmchosuysụp?"

Bỗngnhiên,HadanGulalêntiếng,cắtngangdòngsuynghĩcủaôngSharru:

-Tạisaoôngluônphảilàmviệccựcnhọc,giankhổcùngvớiđoànlữhànhnhưthế?Cóbaogiờôngdànhthờigianđểtậnhưởngnhữngthúvuicuộcsốngkhông?

SharryNadamỉmcườikhôngtrảlờimàhỏingượclạiHadanGula:

-Hưởngthụcuộcsốngư?Cháusẽtậnhưởngcuộcsốngnhưthếnàonếucháuởvàođịavịcủata?

-Nếucháugiàucónhưông,cháusẽsốngtheocáchcủamộtônghoàng.Cháusẽkhôngbaogiờcưỡilạcđàbăngquasamạcnóngbỏngvàlàmviệcgiankhổ,cựcnhọc.Cháusẽthoảimáitiêuxàinhữngđồngtiềncủamình.Cháusẽmặcnhữngbộquầnáosangtrọngvàđeonhữngtrangsứcquýbáunhất.Đóchínhlàmộtcuộcsốngđángsống-mộtcuộcsốngmàcháuhằngmongước.

ÔngSharruNadabậtcườirồibuộtmiệngnói:

-Ôngnộicủacháukhôngbaogiờlàmnhưvậy.Thậtsựcháukhôngmuốnlàmviệcmộtchútnàosao?

-Việclàmchỉdànhchonhữngkẻnôlệthôi!–HadanGulađápkhôngcầnnghĩngợi.

CâunóicủachàngtraitrẻcàngkhiếnôngSharruthấyrõnhữnglolắngcủamìnhlàcócơsở.Ôngtrầmtưsuynghĩ,mặcchocon lạcđàsảibướcxuốngbờdốc thoai thoải.Xuốngđếncuốidốc,ôngdừngconvậtlạivàchỉtayvềphíatrước.

-Xemkìa,đằngkialàthunglũng.Hãynhìnraxamộtchút,cháusẽnhìnthấylờmờnhữngbứctườngthànhcủaBabylon.MộtchấmtrắngnhonhỏnổibậtkialàngôithápcủaĐềnChuôngđấy.Nếutinhmắt,cháucóthểnhìnthấylànkhóibốclêntừngọnlửavĩnhcửuởtrênđỉnhnóccủanó.

-Babylonđấythậtsaoông?Đãtừlâurồicháuluônaoướcđượcnhìnthấyvươngquốcgiàucónày.Babylonlànơimàôngnộicháungàyxưađãbắtđầusựnghiệp.Ướcgìôngnộicònsống.Nếu

cònôngthìchúngcháusẽkhônggặpphảicảnhkhổcựcnhưngàyhômnay.

-Tạisaocháulạiướcôngnộicháucònsốngkhiôngấyđãhoànthànhtráchnhiệmcủamìnhtrêncõiđờinày?Cháuvàchacháuvẫncóthểlàmtốtcôngviệccủaôngnộicháumà.

-Thanôi!Cháuvàchacháukhôngcótàilàmravàngnhưôngnộicủacháu.Vàvìvậymàđãlàmtiêutánhếtgiasảncủaôngnộicháuđểlại.

SharruNadakhôngđápmàđiềukhiểnconlạcđàtiếptụchướngđếnthunglũng.Phíasaulưngông,đoànlữhànhlạitiếnbướcmộtcáchchậmchạptrongđámbụiđỏmịtmù.Mộtlúcsau,họđãđingangquanhữngtrangtrạicủanôngdânBabylon.

ÔngSharruNadabỗngchúýđếnbaônglãođangcàyruộngbênvệđường.Mộtcảnhtượngthậtquenthuộcvàcũngthậtbuồncười!Mộtônglãocầmcáncày,nhưngbàntaycủaôngấyđangrunrẩynêncáicàycũnglắclưtheo.Haingườicònlạiđanghìhụcđiềukhiểnhaiconbò,nhưngcóvẻnhữngtrậnroikhôngthấmthíagìvớilớpdadàycủachúng,nênmấyconbòvẫnkhôngnhúcnhíchđượcbaonhiêu.Saumộtlúc,cảbaôngđềudừnglạivàthởdốc.

Cáchđâybốnmươinăm,SharruNadađã từngganh tỵvớinhữngconngườinày!Ôngướcgìmìnhđược thay thếchỗcủahọ!Nhưngsaubốnmươinăm,địavịcủaôngvàhọ thậtkháchẳn.Bangườinàyvẫncặmcụi, lam lũ trênmảnhđấtcủamình.Cònông,ônghãnhdiệnquayđầunhìn lạiđoànlữhành,nhữngconlạcđàvànhữngconlừato,khỏeđangchởđầyhànghóatrởvềBabylon.Tấtcảsốtàisảnnàylàcủaôngvànóchỉlàmộtphầnnhỏtrongsốgiasảnhiệnôngđangcóđược.

ÔngchỉtayvềphíabaônglãođangcàyruộngvànóivớiHadanGula:

-Họvẫncàytrêncánhđồngnàysuốtbốnmươinămqua.

-Vậysao!–HadanGulangạcnhiên-Tạosaoôngchorằng,họchínhlànhữngconngườicủabốnmươinămvềtrướcmàkhôngphảilàngườikhác?

-Tađãtừngbiếthọcáchđâybốnmươinăm.–SharruNadađáplại.

NhữnghìnhảnhcủaquákhứbỗnghiệnlêntrongtâmtríSharruNada.Quákhứcủaônglàmộtchuỗingàylàmlụngvấtvảkhổcực.Nhưngcũngnhờđómàôngđãhọcđượcnhiềubàihọcquýgiáđểcóđượcnhữngthànhquảnhưngàyhômnay.RồiôngnhớđếngươngmặtnhânhậucủaAradGula,ngườiđãcứuvớtcuộcđờicủaôngtrongnhữngngàykhốnkhổđó.Đếnđây,sựdodựtrongôngkhinhậnlấytráchnhiệmrènluyệnHadanGulabỗngbiếnmất.ÔngquyếttâmgiúpđỡHadanGula,nhưnglạikhôngbiếtlàmthếnàođểkhiếnchàngtrailườilaođộngvàquentiêuhoangnàytâmphục.Ôngthừakhảnănggiúpchonhữngngườiquyếttâmlàmviệcsiêngnăng,tựlậpvàcóýchítiếnthủtrởnêngiàucó;nhưngđốivớichàngtrainày,muốntácđộngđểlàmthayđổicáchsuynghĩcủaanhtalàmộtđiềuhếtsứckhókhăn.

Bỗngmộtkếhoạchvụthiệnratrongsuynghĩcủaông.Nhưngvốnlàngườithậntrọng,ôngcầncânnhắc,xemxétmọikhảnăngcóthểxảyratrướckhithựchiệnnó.Trongmộtxãhộivốnxemtrọngnguồngốcdanhgiávàuytínconngười,nếuôngthổlộnhữngbímậtthânthếcủaôngvàôngAradGulachochàngtrainàynghe,thìsựthểsẽthếnào?Cóxảyrađiềugìtồitệkhông?NhưngnếuôngkhôngđặtniềmtimởHadanGula,thìngượclại,cólẽôngcũngkhôngbaogiờcóđượcsựtintưởngcủacậuta,vàôngsẽkhôngbaogiờcảihuấnanhchàngnàyđược.Suynghĩmộtlúc,ôngquyếtđịnhvượtquasựengạivàcấtgiọngnhẹnhàng.

-Cháucóthíchnghetakểchuyệnôngnộiđángkínhcủacháuvàtađãhợptáclàmănnhưthếnàokhông?

-Đóchínhlàđiềumàtừlâucháurấtmuốnbiếtđấyạ!Biếtđâucháucóthểhọchỏivàtrởnêngiàucónhưôngcủacháu.–HadanGulathànhthậttrảlời.

SharruNadagậtđầuvànóitiếp:

-Lúcgặpnhữngngườicàyruộngnày,ôngkhônglớnhơncháubâygiờđâu.Ôngnhớrấtrõ,ôngvànhiềungườikhácđangbịxiềngxíchvàđiđếngầnđámruộngmàhọđangcày.Megiddo,ngườiđangbịxiềngkếông,đãchếgiễuhọ:

-Hãynhìncáithứlườinháckiaxem!Kẻcầmcàythìkhôngcốgắngđểcàychosâu.Cònkẻlùabòthìcũngchẳnggiữchobòđiđúnghàng.Chắchọnghĩrằng,mùamàngcóthểbộithumàkhôngcầnphảicàycấytốt!

-Ôngbảolúcđóôngđangbịxíchà?–HadanGulangạcnhiênhỏi.

-Ừ,mọingườibịtròngvàocổnhữngkhoenđồngrấttovàdướichânbịxíchlạivớinhaubằngmộtsợidâyxíchdàinặngtrịch.KếMegiddolàZabado,kẻăntrộmcừu.ÔngbiếtanhtatừhồicònởHarroun.ỞcuốihànglàmộtngườimàcácônggọilàTêncướpbiển.Bởivì,anhtakhôngchịuchobiếttêncủamình.Bọnôngđoánanhtalàmộtthủythủ.Bởivì,trênngựcanhtacóxămhìnhconrắnbiểnkhálớn.

-Ôngcũngbịxiềngxíchgiốngnhưmộtkẻnôlệsao?–HadanGulalạicàngthắcmắc.

-Vậyôngnộicủacháukhônghềchocháubiết,ôngđãtừnglàmộtnôlệsao?

-Ôngcháuvẫnthườngnóivềông,nhưngkhôngbaogiờhélộđiềunày.

- Ôngcủacháulàmộtngườikhônglàmtathấtvọngbaogiờ.Tahoàntoànđặtniềmtincủamìnhvàoôngấy.Ngaycảcháucũngvậy,tacóthểđặtniềmtinvàocháuchứ?–SharruNadanhìnthẳngvàomắtcủaHadanGula.

-Ôngcóthểtintưởngtuyệtđốivàocháu.Nhưngcháuvẫnkhônghiểunổitạisaoônglạitrởthànhmộtkẻnôlệ?

SharruNadanhúnvaitrảlời:

-Bấtcứaicũngcóthểbịbiếnthànhnôlệ.Trongmộtcuộcẩuđả,anhruộtcủaôngđãgiếtchếtngườibạncủamình.Chacủaôngđãgánôngđểlấymộtsốtiềnchuộcđểchuộcanhấykhỏibịtửhình.Vàrồichacủaôngsauđókhôngcòncáchnàokiếmđủtiềnđểchuộclạiông.Cuốicùngthìngườichủđãbánôngchomộtkẻbuônnôlệ.

-Thậtbấtcôngquá!–HadanGulakêulênphẫnnộ.–Nhưnghãynóichocháubiếtlàmthếnàoônglạiđượctựdo?

-Rồicháusẽbiếtthôi,nhưngchưaphảingaybâygiờ,cứđểôngtiếptụccâuchuyệnđã.LúcngheMegiddonóinhưvậy,nhữngngườinôngdânđócũngchếnhạolạicácông.Mộtngườitrongbọnhọgiởcáinónráchcủamìnhrarồicúigậpngườixuốngthậtsâuvừachào,vừalato:

-VươngquốcBabylonxinchàomừngcácngài,nhữngvịkháchquýcủađứcvua.Quốcvươngđangmởyếntiệctrênhoàngthành,vớimónbánhmìbùnvàxúphànhchocácvịđấy!

Nóixong,bọnhọcùngbòlănracười.

Anhchàngcướpbiểnnổikhùnglênvàchửibớihọthẳngthừng.Ôngthìkhônghiểugìcảnênhỏianhta:

-Nhữngkẻđómuốnnóigìkhibảonhàvuađangchờchúngtatrêncáctườngthành?

-Nócónghĩalàchúngtasẽphảivàođóđểvácgạch,khiêngđấtđáchotớikhigãyxươngsốngmới thôi.Nhưng có lẽ anh sẽ chết vì những trận đòn của họ trước khi chết vì gãy sống lưng đấy.Nhưngtôithìhọkhôngđánhđượcđâu.Vìnếuhọđánhtôi,tôisẽgiếthọ!

Megiddobỗngnói:

-Tôikhôngtincácôngchủmuốnđánhchếtnhữngnôlệlàmviệcsiêngnăngvàcầnmẫn.Aimàchẳngthíchnhữngngườinôlệchămchỉvàlàmnhiềuviệcchohọ.

-Làmviệcnhiềuđểđượccáigì,hảMegiddo?–Zabadochenvào.–Cuốicùngthìanhcũngbị

đánhgãyxươngthôi.

-AnhđừngnóinhưthếchứZabado!–Megiddocãilại.–Trongmộtngày,nếuanhcàyđượcmộtcôngđất,thìanhlàmộtnôlệlàmđượcviệc,vàbấtcứôngchủnàocũngsẽnhậnbiếtđiềuđó.Nhưngnếuanhchỉcàyđượcnửacôngđấtthôi,thìđấycónghĩalàanhđangnétránhcôngviệc.Tôithìkhôngnétr.Tôithíchlàmviệcvàmuốnđượclàmviệcsiêngnăng.Bởivì,côngviệclàngườibạntốtnhấtmàtôitừngbiết.Nósẽmanglạichotôinhiềuthứtôicầnnhưtrangtrại,giasúc,mùamàng…

-Ốichà!Nhữngthứấybâygiờởđâucảrồi,anhMegiddo?–Zabadogiễucợt.–Tôicứtưởngtốtnhấtlàcóđượcmọithứmàkhôngcầnphảilàmlụnggìcảchứ!HãynhìnZabadonày,nếuchúngtabịbánvàođấyđểlàmnhữngcôngviệcnặngnhọcnhưxâytườngthànhkia,thìtôisẽđilấynướchaylàmmộtviệcdễdàngnàođó.Cộtsốngcủatôisẽkhôngbịgãy.Trongkhianhtalàngườihamlàmviệc,anhấysẽbịgãyxươngsốngdophảikhuânvácgạchđấy!

Đêmấy,ônglolắngquánênkhôngthểnàochợpmắtđược.Trongkhinhữngngườikhácđãngủsay,ôngvẫntrăntrởkhiếnsợidâyxíchởdướichânkêuloảngxoảng,làmchoGodsochúý.AnhtalàmộttrongnhữngkẻcướpnổitiếngtànbạoởẢRập,thườngcắtcổnạnnhâncủamìnhsaukhicướpbóc.Anhtatừngbịbắtvàbịbánlàmnôlệvàilầnnêncórấtnhiềukinhnghiệm.Ôngbènthìthầmhỏianhta:

-Anhhãylàmơnnóichotôibiếtđi,anhGodoso!KhichúngtatớiBabylon,liệuchúngtacóbịbánvàotrongnhữngbứctườngthànhkiakhông?

-Tạisaomàymuốnbiếtđiềuđó?–Anhtagầmgừhỏilại

- Haylàanhcũngkhôngbiết?–Ôngnàinỉ.–Tôiđangcòn trẻ.Tôimuốnsống.Tôikhôngmuốnlàmviệcởđóvàbịđánhchết.Tôicócơhộigặpđượcmộtôngchủtốtkhông?

Lúcnày,anhtadịugiọngđáplại:

-Theotôiđượcbiết,giốngnhưmọilần,trướchếtchúngtabịmangrachợmuabánnôlệ.Ởđấy,khicóngườiđếnmua,cậuhãynóivớihọrằngcậulàmộtngườichămchỉ,chịukhóvàsiêngnănglàmviệc.Cậuphảitìmcáchđểhọmuốnmuamình.Nếukhông,cậusẽbịbánvàolàmnôlệxâytườngthành.Đólàmộtcôngviệcrấtnặngnhọcvàkhôngcóđườngsốngsótđểtrởvềđ

Anhtanóixongvànhắmmắtngủ.Cònông,nằmdàitrêncát,ôngnhìnlênnhữngvìsaotrêntrờivànghĩngợivềsốphậnphíatrướccủamình.ÔngnhớlạilờiMegiddođãnóivềcôngviệcvàtựhỏikhôngbiếtvìsaoanhtachorằngcôngviệcchínhlàngườibạntốtnhấtcủaanhta.Ôngchưahiểurõ,nhưngôngtinvàonhữnggìMegiddođãnói.Cólẽ,đâylàlốithoátduynhấtcủaôngtrongtìnhcảnhnày.

KhiMegiddothứcgiấc,ôngliềnthìthầmnhữngtinmớichoanhtanghe.MộttiahyvọngbắtđầunhennhómkhibọnôngđếngầnthànhBabylon.Đếnxếchiều,ôngđãđếngầnbứctườngthànhđồsộđangxâydởdangvànhìnnhữngdòngngười,giốngnhưnhữngđànkiếnđenđangnốinhautrêncácbậcthangnghiêngnghiêngbámdọcváchtường.Khiđếnnơi,ôngkinhngạckhithấyhàngngànngườiđanglàmviệc;mộtsốngườiđàođấtdướiđườnghào,nhữngngườikhácđangtrộnbùnđểđóngthànhgạch;cònsốđôngnhấtthìđangkhuânnhữnggiỏgạchnặngtrĩuvàleolênnhữngbậcthangđểchuyểngạchtớinơiđangxây.

Ngoàira,ôngcònthấybọnquảnnôchửibớivàdùngcâyroiquấtthẳngtayvàonhữngtấmlưngtrầngiơxươngcủađoànngườikhổsai,nếuhọbướcđichậmchạphoặckhônggiữđượchàng.Nhữngnôlệkhôngcònbướcnổihoặcvìđuốisứcmàvấpchânngãxuống,sẽlậptứchứngchịungaymộttrậnmưaroitànnhẫn.Nếukhônggượngđứngdậyđượcnữathìlậptứchọbịxôquamộtbênvànằmbẹpngaytạiđó,hoặcbịkéođếnkhuvựcdànhchonhữngngườiđangnằmhấphối,trênconđườngdẫnđếnnhữngnấmmồchôncấtqualoa.Chứngkiếncảnhtượngghêrợnđó.Ônghoảnghốtrùngmình.Điềunàyquảthậtđangchờđợiông,nếunhưkhôngcóaimuaôngởchợnôlệ.

Godsocođãnóiđúng.Đêmđótấtcảbọnôngbịnhốtvàomộtchỗvàsánghômsau,ngườichủnô

lệmangcảbọnrachợbán.Ởđây,mộtsốngườihoảngsợ,bịkíchđộngnênđãxôđẩynhauvàgâynáoloạn.Bọnquảnnôkhôngngạingầngiángnhữngtrậnroixuốngđầucủahọ.Trongtìnhcảnhđó,ngượclạivớimọingười,Megiddovàôngđangnônnóngchờđợi cơhội chứng tỏnăng lực làmviệccủamìnhvớinhữngngườiđếnmuanôlệ.

BọnôngcũngrấtlolắngchoKẻcướpbiển.Anhtalàngườiphảnkhángmạnhmẽnhấtọnquảnnôđãđánhanhấyrấtdãman,đếnnỗiphảingấtđitrướckhilôianhtagiaochođộilínhđimuanôlệchonhàvua.

Megiddolinhcảmrồiđâyrấtkhócócơhộigặplạinhau,nênlợidụnglúckhôngaichúý,anhấyvộivàngthìthầmvớiôngnhữngđiềuquantrọng:

-Cómộtsốngườivốnghétlàmviệc.Họxemcôngviệcnhưkẻthù.Nhưngvớichúngta,tốtnhấtlàhãyxemcôngviệcnhưmộtngườibạntốt.Anhhãycốgắngyêuthíchcôngviệcvàđừngbaogiờnétránhnhữngviệcnặngnhọc.Đểđượcmộtngôinhàkhangtrang,mộtcuộcsốngấmno,thìtakhôngthểkhônglàmviệc.Anhhãyhứavớitôilànếuđượcmộtôngchủmua,anhhãycốgắnglàmviệcthậtchămchỉchoôngta.Nếuôngtakhôngđánhgiáđúngnănglựccủanah,thìanhcũngđừngnênnản lòng.Luônnhớ rằng, cầnphải làmviệc, cứ làmviệc saocho tốtvà làmhếtkhảnăngcủamình.Điềuđókhôngnhữngmanglạichoanhmộtcuộcsốngnođủ,màanhcòncó thểnhờđómàchuộclạicuộcđờitựdocủamìnhđấy.

Megiddongừngnóikhinhìnthấymộtngườiđànôngvạmvỡđếnhỏicóngườinàobiếtlàmviệcđồngángkhông.Megiddotiếnđếnvàhỏivềcôngviệc trangtrại,mùamàngcủaôngta, rồisauđóthuyếtphụcôngtarằng,mìnhlàmộtngườirấtthànhthạocôngviệcđồngáng.Saucuộcthươnglượngráo riết, người đàn ông đó đã bỏ ra một túi tiền nặng trịch để muaMegiddo. Rất nhanh sau đó,Megiddođitheovàmấthútcùngvớiôngchủmớicủamình.

Mộtsốngườikháccũngđãđượcbánđitrongbuổisánghômđó.Vàobuổitrưa,Godosotiếtlộvớiông,ngườibuônnôlệđókhônglưulạiởđâyquáhaiđêm.Cóthểvàocuốibuổichiều,sốnôlệcònlạisẽbịbánchongườimuanôlệcủanhàvua.Nghevậy,ôngthậtsựrấtthấtvọng.Đúnglúcđó,mộtngườiđànôngkhámậpmạpthảbộđếnvàcấttiếnghỏicóaiđãtừnglàthợlàmbánhmìkhông?

Ôngliềnbướctớigầnôngtavànói:

-Tạisaomộtngườithợlàmbánhkỳcựunhưônglạicầnmộtngườithợlàmbánhkhác?Ôngvẫncóthểdạychomộtngườinàođónhưtôichẳnghạncáchlàmbánhmà?Hãynhìnvàotôinày!Tôicòn trẻ tuổi,khỏemạnhvà lạihamthích làmviệc.Hãycho tôimộtcơhộiđể làmhếtsứcmìnhvàmanglạinhiềutiềnbạcchoông.

Ôngấycóấntượngngayvớitháiđộđầythiệnchícủaôngvàbắtđầuthươnglượngvớingườibuônnôlệ.Gãấyvốnkhônghềchúýtớiôngtừkhimangôngtớiđây,nhưngbâygiờthìhuênhhoangkhoáclácnóivềnhữngkhảnăng,sứclựcvàtàicáncủaôngđểđòitiềncaohơn.Ôngcảmthấymìnhgiốngmộtconbòtrongcuộcthươnglượngđó.Cuốicùng,cuộcthươnglượngcũngkếtthúc.Ôngrađicùngvớingườichủmớicủamìnhvàtựanủirằng,dùsaomìnhcũngđãgặpmay.

Chỗởmớicủaôngkhátốt.ÔngNana-naid,chủmớicủaông,đãdạychoôngcáchgiã lúamìtrongcốiđá,rồiđếncáchđốtlửatronglòvàcáchnghiềnhạtmèchothậtnhỏđểlàmbánhmậtong.Ôngđượcchongủtrongkhocấtgiữngũcốc.BàSwasti,ngườinôlệlàmquảngiachoôngNana-naid,luônchoôngănuốngđầyđủvìôngvẫnthườnggiúpbàấylàmnhữngcôngviệcnặngnhọc.

Đâychínhlàcơhộimàôngtừngmongmuốnđểlàmviệcchămchỉ,vàđểtỏraxứngđángvớiôngchủcủamình.Ônghyvọngcôngviệcsẽgiúpôngcóđiềukiệnchuộclạisựtựdocủamìnhtrongtươnglai.

Quảthật,ôngNana-naidrấtvuikhi thấyôngcó thiệnchíhọchỏi.Saucùng,khiôngđã thànhthạocôngviệcnướngbánh,ôngấyđãdạychoôngbiếtcáchlàmbánhmậtong.Chẳngbaolâusau,

ôngđãhoàntoànthạonghềlàmbánh.ThếlàôngNana-naidkhôngcầnphảinhúngtayvàobấtcứviệcgìtronglòbánh,vìmọiviệcđãcóônglàmhết.Tuynhiên,bàSwastilắcđầubảonhỏvớiôngrằng:"Nhàncưvibấtthiện",bàlorằngôngchủquárảnhrangsẽlàđiềukhônghay,vìbàđãtừngthấyrấtnhiềungườinhưthế.

NhưngôngkhôngquantâmđếnnhữnglờibàSwastinói.Ôngnghĩđãtớilúcmìnhcầnnghĩcáchlàmthếnàođểcóthểkiếmratiềnvàchuộclạisựtựdochomình.Thôngthườngcôngviệcởlòbánhkếtthúcvàobuổitrưa,nênôngnghĩôngNana-naidchắchẳnsẽđồngýchoônglàmbánhđibánvàobuổichiều.Bởivì,côngviệcnàycũngsẽmanglạichoôngấymộtsốtiền.

ThếlàôngtrìnhbàyýđịnhcủamìnhvớiôngNana-naid:

-Thưaông!Nếutôitậndụngnhữngbuổichiềurảnhrỗiđểlàmbánhvàđibánkiếmthêmtiềnchoông,thìôngcósẵnlòngchiachotôimộtítđểtôimuasắmnhữngmónđồcầnthiếtchocuộcsốngcủamìnhkhông?

-Chiachứ,chiachứ!–ÔngNana-naidnóingay.–Đâyquảthậtlàmộtýkiếnrấthay.Màycứbánvớigiáhaixumộtcái.Mộtnửasốtiềnthuđượctaosẽdùngđểtrảtiềnbộtmì,mậtongvàcủilửa.Sốcònlạitasẽchiađôi.

Ôngrấtvuisướngvề tính tìnhrộngrãicủaôngNana-naidvàyên tâmthựchiệnkếhoạchcủamình.Thếlàmộtphầntưcủasốtiềnkiếmđượctrongmộtngàyđibánbánhsẽlàcủaông.Đêmđó,ôngthứcrấtkhuyađểlàmmộtcáikhaybánhđibándạo.ÔngNana-naidchoôngmộtcáiáocũvàôngnhờbàSwastiválạinhữngchỗráchrồiđemgiặtgiũsạchsẽ,đểchiềumaimặcvàomàđibánbánh.

Chiềuhômsau,ôngđộimộtkhaybánhmậtonglớntrôngrấtngonlànhvàđượcbàyrấtbắtmắtđidọctheocácconphố,cấttiếngraohàngluônmiệng.Đầutiên,chẳngthấyaichúýđếncả,ôngcảmthấythấtvọngnhưngvẫncốgắngtiếptụcraobán.Vàoxếchiều,mọingườibắtđầuđóibụngnênmuarấtnhiều.Chẳngmấychốc,cảkhaybánhđãbánhết.

ÔngNana-naidrấthàilòngvớikếtquảcôngviệccủaôngvàvuivẻtríchrachoôngmộtphầntưsốtiềnnhưđãthỏathuậntrướcđó.Ônghếtsứcmừngrỡ,vìtừđâyôngtađãcónhữngđồngtiềnriêngcủamình.Megiddoquảthậtrấtcólýkhibảorằng,ôngchủsẽđánhgiáđúngmứckếtquảcôngviệccủanhữngngườinôlệ.Đêmấyôngkhôngngủđược.Mộtmặt,ôngrấtphấnkhởitrướcsựthànhcôngngoàisựmongđợi.Mặtkhác,ôngmảitínhtoánxemnếuvớikếtquảnhưthếthìmộtnămsauôngsẽkiếmđượcbaonhiêutiềnvàcầnbaonhiêunămôngmớichuộcđượcsựtựdocủamình.

Sauđó,hàngngàyôngtiếptụcmangkhaybánhđibán,chẳngbaolâuôngđãcómộtsốkháchhàngquenthuộc.Vàmộttrongnhữngngườikháchđókhôngaikháchơnchínhlàôngnộicủacháu,ôngAradGula.Lúcđó,ôngcháulàmộtnhàbuônthảm,thườngmanghànghóachấtđầytrênlưngmộtconlừađikhắpthànhphốcùngvớimộtngườinôlệdađenđitheođểdắtlừavàkhiêngthảm.MỗingàyôngAradđềumuahaicáibánh,mộtchomìnhvàmộtchongườinôlệ,đồngthờihaynánlạitròchuyệnvớiôngtronglúcănbá

Mộthôm,ôngnộicủacháuđãnóivớiôngmộtcâumàcólẽsuốtđờiôngkhôngbaogiờquênđược.Ôngấynói:

-Tôirấtthíchbánhcủacậu,nhưngtôicònthíchhơncáchbánhàngrấtdễmếncủacậu.Nếucậuluônvậndụngcáchthứcnàythìnócóthểgiúpcậuđạtđượcnhiềuthànhcônghơnđấy.

CháucóhiểuđượckhôngHadanGula?Nhữnglờinóinhưthếrấtcóýnghĩađốivớimộtchàngtrainôlệ,sốngđơnđộcgiữamộtvươngquốcxalạvàrộnglớnlúcbấygiờ.Nóđemlạisứcmạnh,niềmtinmãnhliệtđểôngcóthểphấnđấunhằmthoátkhỏithânphậnhẩmhiucủamình.

Ngàythángcứthếtrôiqua,sốtiềnôngtíchlũyđượcngàycàngnhiều.Côngviệcđãchứngtỏnólàngườibạntốtnhấtcủaông.Tuynhiên,tronglúcôngrấthạnhphúc,thìbàSwastilạithấpthỏmlolắng:"Tôichỉsợôngchủlạivướngvàonhữngtròđỏđenthôi!"Bàấythườngnóivớiôngnhưvậy.

Chođếnmộtngày,ônghếtsứcvuimừnggặplạiMegiddotrênđườngphố.Anhấyđangdắtbaconlừachấtđầyrauquảđirachợ.

-Hiệnnaytôirấtkhấmkhá!–Anhtabảo.–Ôngchủcủatôiđánhgiáđúngnănglựccủatôi,nênđãchotôilàmquảnlý.Nhìnđâynày,ôngấyđãtincậygiaocôngviệcmanghàngrachợbánchotôi.Côngviệcđãgiúptôigượngdậysaunhữngnghịchcảnhcủacuộcđời.Mộtngàynàođó,nósẽgiúptôichuộclạisựtựdocủamình,rồitôicũngsẽcómộttrangtrạiriêng,bầygiasúcriêng…

ÔngvàMegiddotròchuyệnrấtlâurồichiatay.Anhtavẫnkhôngquênnhắcnhởônghãychămchỉlàmviệc.Megiddođúnglàmộtngườibạnkhônngoanvàtốtbụngđốivớiông.

Cuộcsốngcủaôngvẫncứthếtrôiqua,nhưngdườngnhưcàngngàyôngNana-naidcàngsốtruộttrôngđợiôngđibánvề.Ôngtachờôngvềđểchiatiền.Ngoàira,ôngấycònhốithúcôngphảiđiđếnnhiềunơiđểbánhàngvàkiếmnhiềutiềnh

Dovậy,ôngbắtđầuđiraphíangoàithànhđểmờinhữngtêncaiquảnnôlệmuabánh.Thậtlòng,ôngkhôngthíchtiếpxúcvớinhữngkẻthôlỗvàtànbạonày,nhưngôngcũngnhậnthấyhọlànhữngkháchhànglớn, thườngmuamộtlúcnhiềubánhchứkhôngchỉmộtvàicáinhưnhữngngườikhác.Mộtngàynọ, ôngbấtngờgặp lạiZabado trongđámngườinô lệđang sắphàngchờ lấygạch trênthành.Trônganhtarấtđángthương,ngườicòmcõi,xácxơ,lưnghằnđầynhữnglằnroicủabọncai.Ôngcảmthấythậtxótxanênchìachoanhtamộtcáibánh.Zabadovộivàngnhétngayvàomiệng,ngốnngấunhưmộtconvậtđóikhátlâungày.Thoángthấyvẻthèmthuồngtrongđôimắtcủaanhta,ôngcảmthấylosợnênđãbỏchạytrướckhiZabadovồlấykhaybánh.

-Tạisaocậuphảilàmviệcvấtvảnhưthế?

Mộthôm,AradGulađãhỏiôngnhư thế.Đâycũng là câuhỏimàcháuvừamớihỏi ta, đúngkhông?ÔngtrảlờinhưtấtcảnhữnggìmàMegiddođãnóivớiôngtrướcđóvàhãnhdiệnđưachoôngAradGulaxemcái túi tiềnnặngtrĩu luônởbên thắt lưng,đồngthờigiải thíchrằngôngđangdànhdụmtiềnđểchuộclạisựtựdocủamình.

-Khiđượctựdo,cậusẽlàmgì?–Ôngcủacháuhỏiông.

-Tôiđangcóýđịnhsẽtrởthànhmộtthươnggia.

-Theotôithìchắcchắnsaunày,cậusẽlàmộtthươnggiathànhđạt,giàucó.

Ôngcủacháunóitiếp:

-Chắccậukhôngbiết,hiệngiờchínhtôicũnglàmộtnôlệ.Tuynhiên,tôiđanghợptáclàmăncùngvớiôngchủcủamìnhnêncóđiềukiệntốthơnđểkiếmranhiềutiền.

-Xinôngđừngnóinữa!–HadanGulachenvào–Cháukhôngmuốnôngbêuxấuôngcủacháubằngnhữnglờidốitránhưthếkhônghềlàmộtnôlệ!

ĐôimắtcủaHadanGulalộvẻtứcgiận.SharruNadavẫngiữgiọngnóiđiềmtĩnh:

-Ôngrấtkínhphụcôngcủacháu.Bởivì,ôngấyđãvượtquađượcsốphậnnôlệvàtrởthànhmộtngườicôngdângươngmẫunhấtởvùngDamacus.CháulàcháunộicủaôngAradGula,nhưngcháucókếthừađượcnhữngđứctínhưuviệtcủaôngcháukhông?Cháucóđủbảnlĩnhđểđốidiệnvớisựthậthaychỉmuốnsốngtrongnhữngsuynghĩảotưởngvàgiảdốimàthôi?

HadanGulangồithẳngngườitrênlưngconlạcđàvàxúcđộngđáplại:

-Mọingườiđềurấtyêumếnôngnộicủacháu.Ôngấyđãlàmrấtnhiềuviệcthiện.Khinạnđóixảyra,ôngđãmuangũcốctừAiCậpchởvềDamacusđểphânphátchodânchúngvànhờvậymàkhôngcóaichếtđóicả.Thếmàbâygiờônglạibảo,ôngcháulàmộtnôlệkhốnkhổởBabylon!

-SựthậtôngArkadGulalàmộtnôlệkhicònởBabylon.Thờigiannày,ôngấyrấtvấtvả.Tuynhiên, bằng những nỗ lực phi thường, Arad Gula đã trở thànhmột con người đượcmọi người ở

Damacuskínhtrọngvàngưỡngmộ.

NghegiọngtrầmtĩnhcủaSharruNada,HadanAradGulaimlặng,nhưngkhônghẳnlàđãtinvàođiềuôngvừanói.SharruNadakểtiếp:

-Saukhichobiếtmìnhlàmộtnôlệ,ôngAradGulanóirằngôngđanglolắngvềcuộcsốngtựdosắptớicủamình.Ôngấyđãcóđủtiềnđểchuộclạisựtựdo,nhưngôngđangbốirối.Bởivìđãtừlâu,AradGulachỉlàmăncùngvớiôngchủcủamình,bâygiờnếutáchriêngra,ôngấycảmthấylosợvàkhôngđủtựtin.

Ôngphảnđốisựdodựcủaôngcháu:

-Ôngkhôngnênlệthuộcvàoôngchủcủaôngmãinhưthế.Ônghãylấylạitìnhcảmvàsuynghĩcủamộtngườitựdo,đồngthờihãyhànhđộngnhưmộtconngườitựdovàđạtđượcsựthànhcônggiốngnhưthế!Hãyquyếtđịnhtheonhữngđiềumàôngcthấythíchnhấtvàphảicốgắngthựchiện.Điềunàysẽgiúpôngđạtđượcnhữngmụctiêucaohơn!

ÔngAradGularấtvuisướngkhinghelờikhuyếnkhíchcủaôngvànóirằngôngấycảmthấyxấuhổvềsựhènkémtrongnhữnglờinóivừarồicủamình.Ôngnộicủacháuđãnóivớiôngngaylúcđórằng,ôngấysẽnhanhchóngchuộclạitựdovàtrởthànhmộtngườikinhdoanhđộclập.

Mộtngàynọ,cũngtrongmộtlầnđibánbánhởbênngoàithành,ôngrấtngạcnhiênkhithấyrấtđôngngườiđangđổdồnvềmộtkhuđấttrống,nhưchờđợimộtđiềugìsắpdiễnraởđó.Ôngníumộtngườilạihỏi,ngườiđóđáp:

-Anhchẳnghaygìsao?Mộtnôlệđãgiếtchếtmộtngườilínhcủanhàvuavàbỏtrốn.Nhưnghọđãbắtđượctênnôlệấyvàhômnaysẽđemhắnrahànhhìnhbằngcáchquấtroichođếnchết.Nhàvuacũngcómặtởđấy!

Đámđôngvâykínnơihànhhình.Ôngsợđếngầnthìkhaybánhmậtsẽbịlậtđổnêntrèolênbứctườngthànhđangxâydangdởđểnhìnxuống.ÔngđãthấyvuaNebuchadnezzarngồitrêncỗxengựalộnglẫyđếnxemhànhhình.Quảlàôngchưabaogiờbiếtđượcsựgiàusangthậtsựchođếnkhinhìnthấy tậnmắtnhàvuaNebuchadnezzarđộicáimũdátvàng,mặcchiếcáonhunggấmsang trọngvàngaycảrèmcủachiếcxengựacũngbằngloạivảimàuvàngquýhiếm.

Ôngkhôngnhìnđượccảnhhọđánhđậpngườinôlệ,mặcdùôngngherấtrõtiếngkêuthétthảmthiếtcủangườiđó.Ôngthắcmắckhônghiểutạisaomộtônghoàngquýphái,sangtrọngnhưthếlạiđànhlòngnhìncảnhtrừngphạtthảmkhốcấy,vàđùacợtvuivẻcùngvớinhữngngườikhác.Họxemnhữnghànhđộngvônhânđạonàylàhìnhphạtđíchđángdànhchonhữngngườinôlệdámnổiloạichốnglạinhàvua.

Saukhingườinô lệấychết,xácđược treongược lênmộtcâysàođểchomọingườiđềunhìnthấy.Chờkhiđámđôngtảnbớt,ôngmớitiếnđếngần.Bêbếtmáuvàbùnđất,trênngựccủangườinôlệkhốnkhổấyvẫncònhìnhxămconrắnbiểnmàôngđãtừngbiết.ÔngbànghoàngnhậnrađóchínhlàKẻcướpbiểnngàytrước.

Hômsau,ôngtìnhcờgặplạiôngcủacháuthìthấyôngấyđãhoàntoànthayđổi.Ôngấychàoôngrấtnhiệtt

-Ngườinôlệmàcậubiếttrướcđâygiờđãlàmộtngườitựdorồi.Quảthật,khiđãđượctựdo,tôinhậnthấycuộcsốngtốtđẹphơnrấtnhiều.Bàvợcủatôivôcùngsungsướng.Bàấylàngườitựdovàlàcháugáiôngchủtrướcđâycủatôi.Chúngtôiquyếtđịnhsẽchuyểnnhàđếnmộtnơikháclàmănsinhsống.Vàởđósẽkhôngcóaibiếtđượctôiđãtừnglàmộtngườinôlệ.Nhưthế,concháucủatôisaunàycũngkhôngaibịkhinhmiệtvềnhữngbấthạnhcủachaôngchúng.Hiệnnaytôiđãrấtthôngthạoviệcbuônbán,nhấtđịnhtôisẽcốgắnglàmviệcđểkiếmnhiềutiền.Bởivì,tôicầnphảichămlochogiađìnhvàconcáicủatôisaunày.

Ngheôngcháunóivậy,ôngrấtvuimừngvàtrànđầyhyvọng.Bởivì,mộtmặtnàođó,chínhông

đãgópphầnkhíchlệ,độngviênAradGula,cũngnhưôngấyđãnhiềulầnđộngviên,khíchlệông.Mặtkhác,ôngnhìnthấytươnglaicủamìnhrồisẽtươngtựnhưcuộcsốngcủaAradGulalúcbấygiờ.

Mộtbuổichiềunọ,bàSwastihốthoảngtìmôngvàchobiết:

-Ôngchủlâmvàocảnhkhủnghoảngrồi.Tôirấtlolắng.Đãvàithángnay,ôngấyluônthuatiềnởsòngbài.Ôngchủkhôngcòntiềnđểmuangũcốcvàmậtong,cũngkhôngcótiềnđể trảnợngườichovaytiền.Họđangđếnđòinợôngấyđấy.

-Tạisaobàlạilolắngđếnnhữngchuyệnđiênrồcủaôngấychứ.Chúngtađâuphảilàngườibảotrợchoôngấy!–Ôngđápmộtcáchkhôngsuynghĩ.

- Đồngốcnghếch,anhchẳnghiểugìhết.Đốivớingườichovay,ôngấylấyanhđểlàmvậtchứngvaytiềnđấy.Theoluật,ôngấycóthểbánanhnhưmộtmónhàngđểlấytiềntrảnợ.Tôikhôngbiếtphảilàmsaonữa!Trướcđây,ôngtalàmộtôngchủtốt.Cònbâygiờ,saoôngấylạihammêcờbạcđếnchứ!

NhữnglolắngcủabàSwastilàđúng.Sánghômsau,ôngđangnướngbánhthìngườichovaytiềnvàmộtngườiđànôngtêngọilàSasibướcvào.Ngườinàynhìnkhắpngườiôngvàralệnhchoôngphảiđitheo.NgườichovaytiềncũngkhôngchờgặpôngNana-naidmàchỉbảovớibàSwastinhắnlạivớiôngchủlàôngtađãđếnvàbắtôngđi.Thếlàchỉvớitấmáokhoáctrênlưngvàcáitúichứanhữngđồngtiềnquýgiáđượcbuộcantoànởthắtlưng,cuộcsốngcủaôngbướcsangmộttrangmới.Nhưnglầnnày,nhữnggìchờôngphíatrước–maymắnhayrủiro,bấttrắc–ônghoàntoànkhôngthểđoánđược.

Tuynhiên,chẳngbaolâusauôngmơhồnhậnranhữngđiềutồitệsắpxảyđếnvớimình.Sasilàmộtgãbặmtrợnvàthôlỗ.Hắnnóitoạcrarằng:

-Taokhôngthíchcôngviệcmàyđanglàm.Ôngchủcủataocũngkhôngthích.Nhàvuabảovớiôngchủđixâydựngmộtconkênhlớn,nênsaitaođimuathêmcácnôlệđểvềlàmchonhanh.Hừ!Vớisứcngườicóhạn,thìaicóthểlàmnhanhcôngviệckhónhọcnàychứ?

Nghenhữngthôngtinnày,ôngthậtsựbịsốcvàhiểurằngmìnhvừabịđánhbậtrakhỏinhữngniềmhyvọng,nhữngmơướcấpủbấylâuvàtiếptụcbịnémvàonhữngtrậnbãotốcủacuộcđời.

Cháuhãy tưởng tượngbọnôngphải làmviệc trênmộtvùngđất nứt nẻ, khô cằnnhư samạc,khôngcómộtbóngcây,chỉtoànlànhữngbụicâythấplètèvàmặttrờinắngnhưđổlửaxuống.Cổhọngcủabọnôngkhátcháynhưngvẫnkhôngthểnàouốngnướcđược,bởinướcuốnglúcnàocũngnóngnhưvừamớiđunsôivậy.Rồicháuhãyhìnhdungratừngđoànngườibướcxuốngnhữnghốđấtsâu,xúcđầymộtgiỏđấtrồiváclênvai,trèolênthànhhốtrơntrượtđểđếnđắpvàobờkênh.Ngườinàytiếpnốingườikiacặmcụilàmviệcnhưnhữngconkiến,từhừngsángchotớikhitốimịt.Ngoàira,thứcănđượcchovàonhữngcáimánglộthiênvàđểmọingườitựănlấynhưmộtbầylợn.Tốiđến,thayvìcólềulánhayổrơmđểnằmnghỉ,bọnôngchỉnằmtrơtrụitrênmặtđất,mặcchogiócátvàcáilạnhhànhhạthânxác.Đólàtìnhcảnhmàôngđãphảisốngtrongnhữngngàythángấy.Ôngchôntúitiềncủamìnhởmộtnơiđượcđánhdấurấtcẩnthậnvàngàyđêmthấpthỏmkhôngbiết liệucòncóngàymìnhđàonólênhaykhông.

Thờigianđầu,ông làmviệc rấthănghái.Nhưngsauđó, thờigiankéodài,ôngcảmthấy tinhthần,sứclựccủamìnhgiảmsút.Nhữngcơnsốtbắtđầuxâmchiếmthểxácrờirãcủaông.Ôngkhôngănđượcnhiều,chỉnuốtđượcmột ítđểcầmhơiquangày.Cònvềđêm,bệnhtậtvàgiólạnhkhôngngừnghànhhạkhiếnôngkhôngthểngủđược.

Trong tình trạngkhốnkhổđó,ôngướcgì thựchiện theokếhoạchcủaZabadođểcho thểxácđượcthảnhthơiđôichút.NhưngrồinhớlạilầngặpZabadothêthảmtrêntườngthànhngàytrước,ôngbiếtlàkếhoạchđókhôngthểđược.

ÔngnghĩvềKẻcướpbiểnvớitấtcảnhữngnỗiđắngcaycủaanhta,vàướcmìnhcósứcmạnhđểtiêudiệtsựtànbạo.Nhưngcáixáckhônghồncủaanhtanhắcôngnhớđếnmộtkếtquảthảmhại.

RồiôngnhớlạilầncuốicùngônggặpMegiddo.Đôibàntaycủaanhtađãchaisạnnhiềudophải

làmlụngvấtvả,nhưnganhtavẫnluônvuivẻ,hạnhphúc,chứngtỏkếhoạchcủaMegiddalàkếhoạchtốtnhất.

Chínhvìnghĩnhưthếnênôngđãcốgắnglàmviệc.NhưngtạisaocôngviệclạikhôngmangđếnniềmvuivàhạnhphúcchoôngnhưđãmanglạichoMegiddo?Tạisaocuộcđờicủaông luôngặpnhữngchuyệnkhôngmaynhưthế,mặcdùôngđãnỗlựcrấtnhiều?Nhữngcâuhỏiđócứtrởđitrởlạitrongđầukhiếnôngkhôngthểnàongủđược.Cóvẻnhưcuộcsốngcủaôngđãđivàobếtắc.

Vàihômsau,bỗngnhiênSasisaingườiđếngọiôngvàbảorằng,ôngchủcũcủaôngchogọiôngtrởvềBabylon.Ôngvôcùngmừngrỡvàbímậtđiđàotúitiềnquýgiácủamình,cuộnnóvàotrongmìnháochoàngráchtrướckhilênđường.

Quaphútmừngrỡbanđầu,mặcdùđượcngồitrênlưnglạcđàtrởvềnhàôngNana-naid,ôngvậnkhông sao thoát khỏi lo lắng.Tại sao ông lại đượcgọi vềBabylon?Phải chăngông sắpđónnhậnnhữngtrậncuồngphongmớicủacuộcđời?Ôngđãlàmnhữnggìđểbịtrừngphạtnhiềunhưthế?Ôngcòngặpnhữngbấthạnhnàonữakhông?

KhiconlạcđàchởôngtiếnthẳngvàosânnhàcủaôngNana-naid,ôngrấtngạcnhiênkhinhìnthấyôngAradGulađangđợiởđấy.Ôngấygiúpôngleoxuốngrồiômchầmlấyônggiốngnhưngườiemruộtthịtđãxacáchlâungàyvậy.

Khihaingườicùngbướcvàonhà,ôngcốýbướctheochânôngAradGulagiốngnhưngườinôlệtheosaungườichủcủamình,nhưngôngấykhôngchịu.ÔngAradđặttaylênvaiôngvànói:

Tôiđãchongườiđitìmcậukhắpnơi.KhitôihoàntoànthấtvọngthìgặpđượcbàSwasti.Bàấychỉtôitớichỗngườichovaytiềnvànhờôngtađưatôiđếnnhàngườichủđangsởhữucậu.Tôiphảitrảmộtgiárấtcaochosựtựdocủacậu,nhưngcậuhoàntoànxứngđángvớiđiềuđó.Tôirấtcámơncậuvềtriếtlýsốngvànghệthuậtbánhàngmàcậuđãtừngnóivớitôi.Nóđãgiúptôicóđượcsựthànhcôngnhưhômnayđấy.

-TriếtlýđólàcủaMegiddo,chứkhôngphảicủatôiđâu.–ÔngbốirốinóivớiôngArad.

- CủaMegiddovàcủacậunữa.Xincámơncảhaingười,chúngtahãy tớiDamacus, tôi rấtmuốnmờicậuhợptáclàmănvớitôi.Vìngaybâygiờ,cậulàmộtconngườitựdo!

Nóixong,ôngAradrútmảnhđấtséttừtrongcáiáochoàngra,trênđócókhắcrõsốtiềnchuộcông,rồinânglênkhỏiđầuvànémmạnhxuống.Thẻđấtsétvỡthànhtrămmảnh.ÔngAradcòngiẫmđạplênnhữngmảnhvụnđóchođếnkhichúngbiếnthànhbụi.

Ôngvôcùngxúcđộngvàkhôngcầmđượcnướcmắt.Ôngkhôngbaogiờquênthờikhắcđó!Ôngcủacháuchínhlàânnhân,làngườimàôngkínhtrọngsuốtđời.

Cháuthấyđấy,chínhtrongthờikỳbiđátnhấtcủacuộcđời,côngviệcvẫnluônchứngtỏlàngườibạntốtnhấtcủaông.Lònghamthíchlàmviệcđãgiúpôngthoátkhỏikiếpnôlệ.Chínhnócũnggiúpôngtạođượcấntượngtốtđốivớiôngnộicủacháu,khiếnôngấychọnônglàngườihợptáclàmănsaunày.

HadanGulahỏixenvào:

-Bíquyếtđểkiếmranhiềutiềncủaôngnộicháulàgìhởông?

-Bíquyếtđólàhamthíchlàmviệc!–SharruNadađáprõtừngtiếng.–Vàchínhbíquyếtnàyđãđemlạichoôngấynhiềuphầnthưởngxứngđáng.

Cháubắtđầuhiểurarồi.–HadanGulacấtgiọngchânthành.–Côngviệcđãgiúpôngcháugặpgỡvớinhiềubạnbè.Họcũnglànhữngngườimếnmộtàinăngvàsựthànhcôngcủaôngcháu.Côngviệccũngtạoranhiềucủacảigiátrị,tạođiềukiệnchoôngcháulàmnhữngcôngviệccóíchcho

xãhộivàđượcmọingườikínhtrọng.Vậymàtrướckiacháuvẫnthườngchorằng,côngviệcchỉdànhchonhữngngườinôlệ.

-Cuộcsốngđemlạinhiềuthúvịchoconngười.–SharruNadanhậnđịnh.-Mỗingườiđềucómộtvịtríriêng,vàcôngviệchẳnnhiênkhôngchỉdànhchongườinôlệ.Nếuôngkhônglàmviệc,ôngsẽkhôngtìmđượcniềmvui trongcuộcsống.Ôngcũngkhôngkết thânđượcvớinhiềungườikhônngoan.Ôngcũngkhôngrènluyệnđượcnhữngđứctínhtốtnhưkiênnhẫn,cầncùvàchịukhó.Vàtấtnhiên,cuộcsốngcủaôngsẽkhôngbaogiờđượcnhưngàyhômnay.

SharruNadavàHadanGulangồitrênlưnglạcđàđidướibóngrâmcủanhữngbứctườngcaovút,dẫnđếnnhữngcánhcổngbằngđồngđồsộcủavươngquốcBabylon.Khihọ tiếnvàocổng,nhữngngườilínhgáccổngliềngiậmmạnhgótchânvàkínhcẩnchàoSharruNada,mộtcôngdândanhdựcủavươngquốc.

-Cháuluônmongmuốnđượctrởthànhmộtngườigiốngnhưôngnộicủacháu.–HadanGulaquảquyếtvớiSharruNada.-Trướckia,cháuđãkhôngnhậnthứcđúngvềconngườicủaôngcháu.Nhờông,giờđâycháuđãhiểuvàcàngngưỡngmộ,yêumếnôngcháunhiềuhơn.Cháunghĩ rằngmìnhsẽkhôngbaogiờtrảhếtơncủaôngkhiôngkểchocháunghebíquyếtthànhcôngcủaôngcháu,vàhếtlònggiúpđỡcháu.Từhômnaytrởđi,cháusẽvậndụngbíquyếtđóđểbắtđầucôngviệcbuônbánnhưôngcủacháuđãlàmtrướcđây.Nóthíchhợpvớihoàncảnhthựctếcủacháuhiệngiờhơnlànhữngmónđồtrangsứcvàbộquầnáolòeloẹtnày.

Nóixong,HadanGulalầnlượtlộtnhữngkhoentai,rồinhữngchiếcnhẫntrêncácngóntayravànémmạnh về phía sau.Mạnhmẽ và cương quyết, chàng thúc lạc đà sải bước theo con người uynghiêmdẫnđầuđoànlữhànhấy.

PHỤLỤC

LịchsửthànhcBabylon

Khiđềcậpđếnsựphồnthịnhcủamộtđấtnước,nhiềungườithườngnghĩđếnnhữnglâuđàixa

hoalộnglẫy,nhữngvùngđấtnhiềutàinguyênthiênnhiênphongphúnhưrừngcây,quặngmỏvàthờitiếtkhíhậuônhòa…NhưngđốivớiBabylon,mộtvươngquốcgiàucóbậcnhấtthờicổđại,thìkhôngphảinhưvậy!VươngquốcBabylontọalạcbêncạnhdòngsôngEuphrate,trongmộtthunglũngbằngphẳng,nhưngkhôcằnvànắnghạn.Nókhônghềcónhữngrừngcây,quặngmỏvàđáđểxâydựngcáccôngtrìnhquânsựhaydânsự,cũngkhôngnằmtrênconđườnggiaothươngthuậnlợi.

Babylonlàmộtđiểnhìnhnổibậtcủakhảnăngconngườicóthểđạttớinhữngmụctiêuvĩđại,bằngcáchsửdụngtấtcảcácphươngtiệnmàmìnhcóđược.Sựpháttriểncủacảthànhphốrộnglớnnàyđềuchỉdobàntayconngườivunđắp.Tấtcảsựgiàucócủanólànhờởconngười.

BabylonchỉcómộtđiểmthuậnlợiduynhấtlàđấtđaikháphìnhiêudodòngsôngEuphratemangnhiều phù sa bồi đắp hàng năm.Nhưng để tận dụng được sự ưu đãi này, những người kỹ sư thờiBabyloncổđạiđãphảinghiêncứuvà thựchiệnmộtcông trìnhvĩđạinhất thờibấygiờ.Đó làxâydựngnhữngđậpnướcvàvôsốnhữngkênhđàonhỏđểdẫnnướctừconsôngchínhvềkhắplàngmạc,biếnnhữngvùngđấtkhôcằnthànhvùngđấttrồngtrọttốt.Nhờvậy,ngườidânBabylonmớicóthểcàycấy,trồngtrọtvàchănnuôi,cóđượccuộcsốngsungtúc,giàucótrênmảnhđấtquêhươngmình.Đâylàmộttrongnhữngcôngtrìnhxâydựngđầutiêncótầmmứcvĩđạiđượcbiếtđếntronglịchsửloàingười.

Điềumaymắnlàtrongsuốtthờikỳtồntạilâudàicủamình,Babylonkhôngsảnsinhracácvìvuathambạocóướcvọngchinhphụctoànthếgiới.NhữngkhiBabylonlâmvàochiếntranhthìhầuhếtđólànhữngcuộcchiếntựvệchốnglạinhữngkẻthùđầythamvọngởcácxứsởkhácbịhấpdẫnbởinhữngkhotàngbạcvàng,châubáucủaBabylonmàđemquânxâmchiếm

Nămngànnămsau,mặcdùBabylonkhôngcòn,nhưngnóđãtrởthànhhuyềnthoạithuhútsựtìmhiểucủamọingười.Ngàynay,nhữngdấutíchthànhcổBabyloncònsótlạinằmởChâuÁ,cáchkhoảngsáutrămdặmvềphíaĐôngcủakênhđàoSuez,thuộchướngBắccủaVịnhBaTư.Nónằmởkhoảngkinhđộ30,phíatrênđườngxíchđạo,cókhíhậunóngvàkhô.Nhữngthànhquáchđềnđàiđãbiếnmất,chỉcònlạinhữngphếtíchđổnátvàvắnglặng.

Ngàyxưa,thunglũngbêndòngsôngEuphratelàmộtvùngđấtnôngnghiệpcóhệthốngtướitiêuhếtsứcquymô,dâncưđôngđúc,nayđãtrởthànhvùngsamạckhôcằn,lácđácvớinhữngbụicâycằncỗi,nhữngđámcỏdạiđangđốiđầuvớigiócátđểtồntại.NhữngnghĩađịacủaloàivoicổđạicùngvớinhữngđoànlữhànhdàidằngdặccủacácthươnggiathànhBabyloncũngchỉcònlàhuyềnthoại.Ngàynay,trênvùngđấtnày,thỉnhthoảngchúngtagặpnhữngnhómdândumụcẢRậpcốgắngduytrìcuộcsốngkhổcựccủamìnhmộtcáchkhókhănnhờvàoviệcchănnuôinhữngbầygiasúcnhỏ.

Tuynhiên,đãnhiềuthếkỷtrôiqua,nhữngngườidândumục,nhữngnhàlữhànhđingangquavùngđấtnàyvẫnkhôngthấyđiềugìkháclạvàcũngkhôngbiếtrằng,bêndướivùngđấtnàyđangchegiấunhữngdấutíchcủamộtthờiđạihuyhoàng.Chođếnkhinhữngnhàđịachấtthuthậpđượcnhiềumảnhgốmvàgạchvỡdonhữngcơnmưaxóimònđấtđáphơibàyra.Sauđó,nhữngđoànthámhiểmChâuÂu,ChâuMỹbắtđầuồạttiếnđếnkhaiquậtvàtìmkiếm.VàhọđãvuimừngpháthiệnranhữngdấutíchcònsótlạicủathànhcổBabylon.

Babylonlàmộttrongnhữngvươngquốccổđạiđượcxâydựngbằngđấtvàgạchnung,trảiquathờigianhàngnghìnnăm,nhữngbứctườngthànhdãidầunắnggióđãbịtanrãvàquaytrởvềvớiđấtcát.Nếukhôngnhờsựpháthiệnvàkhaiquậtcẩn thậncủanhữngnhàkhảocổ,có thểchúng ta sẽkhôngbaogiờđượcbiếtđếnnhữngcôngtrìnhvĩđại,nhữngđềnđàicungđiệnnguyngatránglệxưakiacủaBabylonđãbịvùisâuhàngbaonhiêuthếkỷ.

NhiềunhàkhoahọcđãxemnềnvănminhcủaBabylonvànhữngđôthịkháctrongthunglũngsôngEuphratelànhữngthànhthịcổxưanhất.Dựavàcáccổvậtđãkhaiquậtđược,trongđócónhữngmảnhđấtsétnungmiêutảhiệntượngnhậtthựcmàngườiBabyloncổđạiđãchứngkiến,cácnhàthiênvănhọchiệnđạixácđịnhđượcthờiđiểmxảyravàkhẳngđịnhnềnvănminhBabyloncáchthờiđạichúngtakhoảng8.000nămvềtrước.

Cũng nhờ vào các cổ vật, chúng ta có thể biết được rằng cách đây 8.000 năm, những ngườiSumeriteđãtừngsốngtạiBabylon.Họcưngụtrongmộtlãnhthổcócáctườngthànhbaobọc.NhữngnhàkhoahọcchỉcóthểphỏngđoánBabylonphảitrảiquamộtthờigianrấtdàitrướckhiđạtđượccácthànhtựunổibậtnhưthế.Vàothờikỳnày,họđãbiếtxâydựngnhữngbứctườngthànhvữngchắcđểbảovệđấtnước,cùngmộthệthốngthủylợiquymôđểtạođiềukiệnthuậnlợichoviệccàycấy,trồngtrọt.Ngoàira,cưdânBabyloncũngđãcóhệthốnggiáodụcvớinhữngconngườicótinhthầnsángtạo,hamhọchỏi.NhữngchứngtíchcònlạichothấyBabylonlànơisảnsinhnhữngkỹsưđầutiên,nhữngnhàthiênvănhọcđầutiên,nhữngnhàtoánhọcđầutiên,nhữngnhàtàichínhđầutiên,vàlàdântộcđầutiêncóchữviết.

CácnhàkhoahọcrấtchúýđếnhệthốngkênhđàocủangườiBabyloncổđại.Nóđãlàmbiếnđổivùngthunglũngkhôcằnthànhmộtvùngđấttrồngtrọt,chănnuôiphìnhiêu.Theonhữngdấutíchđểlại,cácnhàkhoahọcchobiết,cácconkênh,cácđườngmươngrất lớn,hơnmườiconngựacó thểchạyhàngngangdướilòngkênh.Vềmặtkíchthước,chúngcóthểđượcsosánhvớinhữngconkênhlớnnhấttạiColoradovàUtahhiệnnay.

Ngoàiviệcxâydựngcôngtrìnhthủylợinhằmdẫnnướcvàonhữngvùngđấtnằmbêntrongthunglũng,nhữngkỹsưcủaBabyloncũnghoànthànhmộtcôngtrìnhkháccóquymôlớnkhôngkém.Đólàhệthốngtiêuúngnướckháphứctạpvàhiệuquả.Vớihệthốngnày,họđãlàmkhôcạnvùngđầmlầyrộnglớnnằmgầncácconsôngEuphratevàTigrisđểbiếnchúng thànhnhữngvùng trồng trọtmàumỡ.

Herodotus,nhàduhànhvànhàsửhọccủaHyLạp,đãtừngviếngthămBabylon.Nhữngghinhậncủaôngđểlạiđãgiúpíchchochúngtarấtlớntrongviệctìmhiểunhữngphongtụckỳlạ,nhữngđặcđiểmđấtđaiphìnhiêuvàmùamàngbộithucủacáccưdânởđó

NhữngvinhquangcủaBabylongiờđâykhôngcònnữa,nhưngnhữngkiếnthứccủahọvẫncòngiátrịchođếnngàynay.Nhữngkiếnthứcđóđượclưugiữtronghàngtrămngànthẻđấtsétnungmàcácnhàkhảocổtìmthấy-đượcchônvùimộtcáchantoàntrongđấtcát.Vàothờikỳđó,giấyviếtchưacó,cưdânBabylonđãcẩnthậnghikhắctrithứccủahọtrênnhữngtấmthẻđấtsétcònướt.Sauđó,họđemnungchínvàcấtgiữ.Nhữngtấmthẻđấtsétnàycókíchthướckhoảng15cmx20cm,dày2cm–3cm.Nộidungkhắctrênđórấtđadạng,baogồmcáctruyệntruyềnkỳ,thica,lịchsử,nhữngchỉdụcủatriềuđình,luậtlệcủađấtnước,cácchứngkhoánruộngđất,cácgiấyhứatrảnợ,nhữngláthưviếtđểgửitớichonhữngvươngquốclâncận…

Ngoàicáccông trình thủy lợi,Babyloncómột thành tựunổibật thườngđượcmọingườinhắcđến.Đólàcôngtrìnhxâydựngbứctườngthànhrộnglớnbaobọcvươngquốc.QuymôxâydựngcủanócóthểsánhngangvớicáckimtựthápvĩđạiởAiCập.Đốivớicôngtrìnhnày,nữhoàngSemiramisđượcxemlàngườicócôngđầutiên.Cácnhàkhảocổhiệnđạivẫnchưatìmđượcdấutíchcủanhữngbức tường thànhnguyên thủy,nhưng theosố liệu từcáccổvậtkhaiquậtđượcchobiết,chúngcaokhoảng15đến18mét,mặtngoàiốpbằnggạchnung,lạiđượcbảovệbênngoàibởimộtđườnghàosâu.

Sau này, khoảng sáu trăm năm trước Công nguyên, vua Nabopolassar đã cho xây lại thànhBabylonvớiquymôrấtlớn.Tuynhiên,vuaNabopolassarđãmấttrướckhinhìnthấycôngtrìnhhoàntất.VuaNebuchadnezzarlênngôivàđãtiếptụcthựchiệncôngtrìnhcòndangdởcủachamình.

Khihoàntất,chiềucaovàchiềudàicủatườngthànhkhiếnnhiềungườikhôngthểtinđược.Theosốliệuđượcghilại,chúngcaokhoảng48mét,tươngđươngvớichiềucaocủamộttòanhàgồm15tầngngàynay.Tổngchiềudàicủanóướctínhkhoảng14.400đến17.600mét.Bềmặtthànhrấtrộng,

cóthểđủchosáuconngựachạyhàngngangtrênđó.Saunày,khichiếmđượcvươngquốcBabylon,ngườiẢRậpđãtànphánóbằngcáchgỡlấygạchngóiđểxâydựngđềnđài,cungđiện,nhàcửavàcáccôngtrìnhkhác.Bứctườngthànhđồsộnàyngàynaychỉcòndấuvếtcủaphầnmóngvàhàonước.

Babylonđược tổchức theomộthệ thốngkhá tân tiếnvàchặt chẽ.Trong thànhcónhữngconđường,phốxávànhiềucửahànglớncốđịnh.Nhữngngướibánlẻthìmanghànghóađikhắpnơiraobán.Tôngiáođược tônvinhbằngnhữngđềnđàinguynga tráng lệ.Nằmgiữavươngquốc làmộthoàngthànhbaogồmcáclâuđàicủahoànggia.Bứctườngthànhbaobọchoàngthànhthườngcaohơnbứctườngthànhcủavươngquốc.

Vềnghệthuật,cưdânBabylonđãđạtđượcnhữngthànhtựurựcrỡtrongkiếntrúc,hộihọa,dệt,thêu,chế tácvàngbạc,chế tácnhữngđồbinhkhíbằngkim loạivànhữngcôngcụdùngchonôngnghiệp.Nhữngngườithợkimhoànđãchếtạođượcnhữngđồtrangsứcrấtđẹpvàtinhxảo.Hiệnnay,nhữngbảotàngnổitiếngnhấtthếgiớiđangtrưngbàynhiềucổvậtđượckhaiquậtlêntừhầmmộcủanhữngcôngdângiàucóthờikỳBabylon.

Cáchđâykhoảng8.000năm,trongkhinhữngnhómngườicổđạikháctrênthếgiớichỉbiếtsốngtrongcáchangđộng,chặtcâybằngnhữngcáirìuthôsơ,sănbắtthúbằngnhữngmũitêncógắnmộtmảnhđásắcnhọnhoặcđánhnhaubằnggậygộc,thìngườiBabyloncổđạiđãbắtđầubiếtxâydựnglâuđài,thànhquách;dùngnhữngchiếcrìu,thanhgiáobằngsắtthépcùngnhữngmũitêncóđầubịtbằngđồng.

CưdânBabylonlànhữngnhàtàichính,nhữngthươnggiagiàukinhnghiệm.Tàiliệukhaiquậtđượcchobiếthọlànhữngngườiđầutiênbiếtsửdụngvàngbạclàmphươngtiệntraođổi,biếtdùngnhữngtấmthẻghinợ,hoặcghinhậntàisảnsởhữucủamình.

Từ khoảng năm 540 trướcCông nguyên trở về trước, không cómột đạo quân xâm lược nàochiếmđượcBabylon.ThànhBabylonvẫnkiêncố trướcbấtkỳmột sứcmạnhquân sựnào.Về sau,nguyênnhânsụpđổcủavươngquốcBabylonrấtlạlùngvàkhábíẩn.Vàothờiđó,Cyrus,mộttrongnhữngvị vua có thamvọngchinhphục cácvươngquốc lân cận, thểhiệnýđồxâm lượcBabylon.NhữngcốvấncủanhàvuaNabonidusđangtrịvìxứBabylonlúcbấygiờthuyếtphụcrằng,thayvìchờđạoquâncủaCyrusđếnbaovâythành,thìtốtnhấtnênđemquânđigiaochiến.Nabonidusđãkhôngsuytínhkỹnênđãchoxuấtquân.HậuquảlàquâncủaBabylonliêntụcbịthấtbại.Nabonidusđànhbỏthànhvàchạytrốnkhỏivươngquốc.Dothế,CyrusđãchiếmlấyBabylonmàkhônggặpbấtkỳmộtsựkhángcựnào.

Từđó,sứcmạnhvàsựnổitiếngcủathànhBabyloncũngdầntànlụi,Theothờigian,nótrởnênhoangphế,vắnglặngvàbâygiờchỉcònlàvùngđấthoangmạcđầygiócát.Mộtlầnnữa,Babylonlạitrởvềvớiđất,nơiđã sinh ranó.Sựhoành tráng,đồsộvànguyngacủa thànhBabylonchỉcòn làhuyềnthoại.

Cóthểnói,nhữngthànhquáchhùngvĩcùngnhữngđềnđài,cungđiệnnguyngacủaBabylonđãtrởthànhcátbụi,nhưngnhữngtrithức,nhữngkinhnghiệmkhônngoan,nhữngthànhtựunổibậtcủavươngquốccổđạinàyvẫncònlưutruyềnchođếntậnbâygiờ.Cólẽ,dùđượcmệnhdanhlàbấtkhảxâmphạmtrướcquânthù,nhưngthànhBabylonvẫnkhông tránhkhỏiquy luật sinh -diệtcủa thờigian.Nhưngdùthếnàođichăngnữa,nềnvănminhBabylonđãtrởthànhmộtdấuấnquantrọngđốivớisựtiếnbộvượtbậccủaconngườiởcáckỷnguyênsaunày.

TácgiảGEORGESAMUELCLASON

GEORGESAMUELCLASONsinhngày17tháng11năm1874tạiLouisiana,bangMissouri,Mỹ.ÔngtốtnghiệptrườngĐạihọcởNebraska,sauđóphụcvụtrongquânđộiHoaKỳsuốtcuộcchiếntranhMỹ-TâyBanNha.ÔnglàmộtdoanhnhânthànhđạtvàlàngườicócôngthànhlậpcôngtyBảnđồClasonởDenver,bangColorado,Mỹ.Công tynàyxuấtbản tậpbảnđồđườngbộđầu tiêncủanướcMỹvàCanada.

Năm1926,ôngxuấtbảntậpsáchđầutiênmởđầuchomộtloạtcáctậptruyệnngắnnổitiếngviếtvềcáchthứctiếtkiệm,vàpháttriểntàichínhcủanhữngnhàkinhdoanh.ÔngđãxuấtsắcvậndụngcáccâuchuyệncókhôngkhícủathờikỳBabyloncổđểminhhọachonhữngvấnđềmàôngđưara.Nhữngtậpsáchnàyđãđượcphổbiếtvớimộtsốlượnglớnnhờvàosựhỗtrợcủacácngânhàngvàcáccôngtybảohiểmtrênthếgiới.Bấtcứnhàtriệuphú,nhàkinhdoanhlớnhayngườibuônbánnhỏnào trên thếgiớiđềubiếtđếnhoặcsởhữu trong taynhữngquyểnsáchđặcbiệtnày.Trongsốđó,quyểnsáchnổitiếngnhấtcótựađề“NgườigiàucónhấtthànhBabylon”đãtrởthànhmộttácphẩmkinhđiểnđầyhứngkhởichogiớikinhdoanhngàynay.Kểtừđtáibảnnăm2002đếnnay,quyểnsáchnàyđãbánđượcthêm2triệubản,vàtrởthànhmộttrongsốrấtíttácphẩmvẫnchứngtỏđượcsứccuốnhútmạnhmẽsaugầnmộtthếkỷrađời.