จดหมายขาว สถาบนวคซนแหงชาต กรมควบคมโรค

ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

เมอเกดการระบาดของโรคเหลาน ไมเพยงแตจะกอใหเกด

ปญหาทางดานการแพทยและการสาธารณสขเทานน แตยง

สงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมในภาพรวมอกดวย และ

อาจลกลามจากปญหาระดบพนทหรอประเทศไปเปนปญหา

ระดบภมภาคและระดบโลกกเปนได โรคอบตใหม/อบตซำ

ถอเปนภยคกคามทควบคมปองกนไดยาก และมความซบซอน

เพราะมความเกยวของกบทงคน สตว เลยง ปศสตว

สตวปา สงแวดลอม และนเวศวทยา ฉะนนการเตรยม

ความพรอมในการรบมอกบปญหาดงกลาวจงเปนสงจำเปน

ตองอาศยความเขาใจและความรวมมอจากภาคสวนตางๆ

นอกเหนอจากภาครฐ ไดแก ภาควชาการ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชน รวมถงกระบวนการดำเนนงานในแตละ

ขนตอนทตองสอดประสานการรวมกนเปนอยางดเชน

การพยากรณโรคทจะเปนขอมลสำคญตอการวางแผนและ

การเตรยมความพรอมในการปองกนควบคมโรค การเฝา

ระวงโรคททำใหรบทราบเหตการณผดปกตไดรวดเรว

การสอบสวนโรคและการตอบโตภาวะฉกเฉนทำใหสามารถ

ควบคมสถานการณไดอยางทนทวงท การบรหารจดการ

อยางเปนระบบและอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวน

ทเกยวของ เปนตน สำหรบการใชวคซนซงถอเปนเครองมอทม

ประสทธภาพสงในการปองกนและควบคมโรคหลายชนดนน

จดเปนมาตรการหนงทอาจนำมาใชในการปองกนควบคม

โรคอบตใหม/อบตซำทเกดจากการระบาดระหวางคนและสตว

อยางไรกตามจะตองมการพจารณาแยกเปนรายโรค

เนองจากแตละโรคมธรรมชาต กลไกการกอโรค ความรนแรง

ของโรคทแตกตางกน ความพรอมในการพฒนาวคซน

สำหรบปองกนโรคนนๆ รวมทงการบรหารจดการการใช

วคซนภายใตบรบททซบซอนซงเกยวของกบทงคน สตว

และสงแวดลอมในกรณมโรคอบตใหม/อบตซำระบาดขน

ซงแมวามาตรการการใชวคซนอาจสามารถควบคมปองกนโรค

ในคนไดผลด แตอาจมความยงยากในการบรหารจดการใช

วคซนปองกนควบคมโรคในสตวเลยงและปศสตว และ

ไมสามารถนำวคซนไปฉดใหกบสตวปาไดอยางครอบคลม

นอกจากนหากไมสามารถฉดวคซนใหกบสตวเลยงและ

ปศสตวไดอยางครอบคลม อาจสงผลใหเกดการระบาด

ท รนแรงขนกวา เดมท เปนอยก เปนไปไดจากเช อ โรค

ทสามารถกลายพนธไดงาย เชน เชอไวรสไขหวดใหญ

เปนตน ดงนนจงจำเปนตองพจารณามาตรการการใชวคซน

อยางรอบคอบ รวมทงตองมมาตรการอนๆ ทเหมาะสม

มาใชในการปองกนและควบคมโรคตดตอระหวางคน

และสตวดวย โดยควรทจะจดทำเปนแผนยทธศาสตร

ของประเทศเพอเตรยมรบมอกบโรคดงกลาว •••

เนอหาภายในเลม• การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา

และการผลตวคซนในประเทศไทย

• องคการเภสชกรรมขนทะเบยนวคซนไขหวดใหญ

H1N1 เชอเปนออนฤทธ

• ผลการประเมนการประชมวทยาการวคซน

ครงท 3

• AVAN : เครอขายเพอการพฒนาความพรอม

และการวจยวคซนเอดสของภมภาคเอเชย

• วคซนกบเอกสขภาวะ (One Health)

เนอหาภายในเลมเนอหาภายในเลม• การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา • การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา

และการผลตวคซนในประเทศไทย และการผลตวคซนในประเทศไทย

บคลากรเปนฟนเฟองสำคญ สำหรบการพฒนางานวคซน

จดหมายขาว “สถาบนวคซนแหงชาต”

ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

ทปรกษา :

นพ.ศภชย ฤกษงาม

นพ.ศภมตร ชณหสทธวฒน

บรรณาธการ :

ดร.นพ.จรง เมองชนะ

พญ.อรรถยา ลมวฒนายงยง

ผชวยบรรณาธการ :

วรวรรณ กลนสภา

เกศน มทรพย

ภาพปกและภาพประกอบ :

ณฐ จนดาประชา

ประสานการพมพและเผยแพร :

สรเดช คำเอยม

ปนมณ นาคบาตร

ตดตอ :

สถาบนวคซนแหงชาต อาคาร 4 ชน 2

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ถนนตวานนท ต. ตลาดขวญ อ. เมอง

จ. นนทบร 11000

โทรศพท 0 2590 3196-8 โทรสาร 0 2965 9152

www.nvco.go.th

พมพท :

สำนกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก

ในพระบรมราชปถมภ

∫∑∫√√≥“∏‘°“√ ความพรอมดานบคลากร เปนหวใจสำคญทจะผลกดนใหวาระแหงชาตและนโยบายดานวคซนแหงชาตประสบ

ความสำเรจตามเปาหมายสงสดทวางไว คอ ประเทศไทยสามารถพงตนเองและมความมนคงดานวคซน มวคซนใชอยางเพยงพอ

ทงในสถานการณปกตและในภาวะฉกเฉนทมการระบาดของโรค ตลอดจนการเปนผนำดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยการวจย

พฒนาวคซนในภมภาค ซงจำเปนตองอาศยการวางแผนและการดำเนนการพฒนาบคลากรอยางรอบดานในระยะยาว ทงการสราง

บคลากรใหมและการพฒนาตอยอดบคลากรทมอยแลวตามหนวยงานตางๆ สถาบนวคซนแหงชาตมความมงมนอยางเตมท

ในอนทจะดำเนนการพฒนาบคลากรใหเปนไปตามทไดระบไวในวาระแหงชาตดานวคซน นอกจากจะดำเนนการพฒนาแลว

ยงจะตองสนบสนนใหบคลากรเหลานสามารถทำงานไดอยางมความสข มนคง มความกาวหนาในสายงานและคาตอบแทน

ทเหมาะสม ถงแมในปงบประมาณหนา (2555) พบวาโครงการตามวาระแหงชาตดานวคซนมความขลกขลกดานงบประมาณ

สนบสนนจากรฐบาลอยหลายประการตามทคาดไวกอนแลว เพราะงบประมาณ

ของประเทศมจำกด ตลอดจนอปสรรคในวธการจดสรร แตทางสถาบนฯ

กเดนหนาในสวนทเปนการเตรยมความพรอม การประเมนความพรอม และ

การคนหาแหลงทรพยากรทเกยวของตางๆ รวมทงการเรมดำเนนการพฒนา

ในสวนทดำเนนการไดเลย ไมวาจะเปน Advanced Vaccinology Course

การประสานหนวยงานผใหทน และการประสานการดำเนนงานในโครงการ

ทไดรบงบประมาณสนบสนนแลว ดงรายละเอยดบางสวนทเสนอในฉบบน

การประสบความสำเรจขององคการเภสชกรรมในการขนทะเบยนวคซน

ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 ในเดอนกรกฎาคมทผานมา กเปนอก

ตวอยางหนงของการพฒนาโดยผรบผดชอบโครงการและการสนบสนนจาก

ฝายและหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ในขณะทโครงการพฒนาบคลากร

ทสถาบนฯ รบผดชอบรวมกบเครอขายวคซนนน เปนการพฒนาบคลากร

ทไมจำเพาะเจาะจงเฉพาะสำหรบโครงการใดโครงการหนงเทานน เปนการพฒนา

บคลากรดานตางๆ ในภาพรวม นอกจากนจดหมายขาวฉบบนยงได

ยกเรองของความรวมมอกนของประเทศในเอเซยในการวจยพฒนาวคซน

เอดส รวมทงความกาวหนาของวคซนวณโรคชนดใหม ตลอดจนการทว

ความสำคญมากขนเรอยๆ ของโรคสตวสคนกบบทบาทของวคซน

คณะผจดทำหวงวาบทความทเสนอในฉบบนคงจะเปนประโยชนสำหรบ

ผบรหารและบคลากรของหนวยงานทเกยวของไมมากกนอย และหวง

เปนอยางยงวาการดำเนนงานดานวคซนในสวนทเปนความรบผดชอบ

ของทานจะเดนหนาตอไปไดตามแผนทวางไว เพอการพฒนาทยงยนตอไป

ในระยะยาว

นชวง 4-5 ปทผานมา หลายคนคงเคยไดยน

คำวา “เอกสขภาวะ” หรอ “one health” มาบาง

แลวนะคะ “one health” เปนแนวคดเชงสาธารณสขทม

ความสมพนธกนระหวางคน สตว สงแวดลอม และ

ระบบนเวศวทยา ความสมพนธดงกลาวมความสำคญตอ

งานสาธารณสขทงในปจจบนและอนาคต เนองจาก 3

ใน 4 ของโรคอบตใหมและโรคอบตซำในคนเปนโรค

ตดตอระหวางสตวและคน (zoonoses) ทรจกกนด เชน

ไขหวดนก, ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009, โรคซารส

(SARS : Severe Acute Respiratory Syndrome),

โรคววบา (BSE : Bovine Spongiform Encephalopathy),

โรคแอนแทรกซ, Brucellosis และ Bovine tuberculosis

เปนตน

สาเหตสำคญททำใหเกดโรคอบตใหม/อบตซำ

จากสตวสคนเพมมากขนเนองมาจากการเพมจำนวน

ของประชากร การขยายตวของชมชนเมอง ความตองการ

แหลงอาหารของคนท เพมสงขนโดยเฉพาะอาหาร

ประเภทโปรตนจากสตวและผลตภณฑทไดจากสตว

การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ การเปลยนแปลง

ของแหลงเกษตรกรรม การบกรกและทำลายพนทปา

การคาสตวปาทเพมโอกาสใหเชอโรคจากสตวปาแพร

มาสปศสตวและสตวเลยงเพมขน

«—§´’π°—∫‡Õ° ÿ¢¿“«– (One Health) วรวรรณ กลนสภา

1ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

ถาบนวคซนแหงชาต ในฐานะผประสาน และ

ผรบผดชอบโครงการพฒนาศกยภาพบคลากร

ดานวคซนอยางเปนระบบ ไดจดประชมหารอผเชยวชาญ

ดานวคซน และหนวยงานเครอขายดานวคซน ระหวางวนท

7กนยายน2553-30มนาคม2554รวมทงสน6ครง

ซงสามารถสรปความตองการพฒนาบคลากรดานวคซน

ไดใน 2 มมมอง คอมมมองของผเชยวชาญ และมมมองของ

หนวยงานเครอขายดานวคซน เพอใหความตองการพฒนา

บคลากรมความชดเจนยงขน และเปนการสรางความรวมมอ

กบภาคมหาวทยาลย ในการพฒนาบคลากรใหไดตาม

ความตองการของประเทศสถาบนฯจงไดจดประชมเชงปฏบต

การแนวทางการผลตและพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจย

พฒนาและการผลตวคซนในประเทศไทย ในวนพฤหสบด

ท21กรกฎาคม2554ณโรงแรมนารายณกรงเทพมหานคร

ก า ร ป ร ะ ช ม ค ร ง น ไ ด ร บ ค ว า ม ก ร ณ า จ า ก

ศ.ดร.อมเรศ ภมรตน ผอำนวยการโครงการปรญญาเอก

กาญจนาภ เษก สำนกงานกองทนสนบสนนการว จ ย

ในการบรรยายเรอง บทบาทของภาครฐในการสนบสนน

การผลตและพฒนาบคลากรดานวคซนซงมสาระสำคญและ

เปนประโยชนมากสำหรบแนวทางในการพฒนาบคลากร

ดานวคซนตอไป ทานชประเดนใหเหนวาการพฒนาบคลากร

ดานวคซน จะประสบผลสำเรจไดตองดำเนนการรวมกบ

ภาคการผลตทเปนเอกชนโดยควรดำเนนการดงน

1)เลอกวคซนทภาคเอกชนสนใจ และ/หรอ

มความสามารถในการผลตอยางชดเจน

2)ทำการพฒนาบคลากรรวมกบภาคการผลต

(Mobilityfund)

3)สร า งความร วมม ออย า งจร ง จ ง ร ะหว า ง

ภาคการผลตและภาคมหาวทยาลย

ในปจจบนโครงการปรญญาเอกกาญจนาภเษก

(คปก.) ไดกำหนดแนวทางในการจดสรรทนปรญญาเอก

ใหแกนกศกษา โดยมขอกำหนดใหนกศกษาทำงานวจย

ทภาคการผลตและธรกจนำไปใชประโยชนได ซงโจทยวจย

จะตองมาจากภาคการผลตและธรกจตางๆ การดำเนนการ

เชนนจะกอใหเกดประโยชนมากกวาการนำผลการวจยไปใช

ประโยชนเทานน คอ ภาคการผลตและธรกจสามารถมองเหน

ศกยภาพของนกศกษาและใชประกอบการพจารณาถง

ความเหมาะสมทจะรบเขาทำงานตอไปในอนาคต จงเปนทง

การสรางงานและการสรางคน อาจกลาวไดวาโครงการ

คปก.-อตสาหกรรมเปนโครงการทกอใหเกดการเชอมโยง

งานวจยกบการพฒนาบคลากรระหวางภาครฐและภาคเอกชน

การæ≤นาบคลากรเæอรองรบ การวจยæ≤นาและการผลตวคซน „นประเท»‰ทย

ดร.อญชล ศรพทยาคณกจ

จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต 2

จากการประชมกลมยอย 5 กลม ไดแก กลม

วทยาการพนฐาน, กลมเทคโนโลยการผลต, กลมประกน

และควบคมคณภาพวคซน, กลมสนบสนนการวจยพฒนาและ

การผลตวคซน และกลมประเมนภาพรวมในการพฒนา

บคลากรดานวคซน ทำใหเหนความสอดคลองของสาขาวชา

ทตองพฒนาบคลากรในแตละดาน ซงจะเปนประโยชน

สำหรบการจดทำขอเสนอเชงนโยบายเพอการพฒนาบคลากร

ดานวคซน และการจดทำแผนแมบทตอไป สำหรบขอเสนอแนะ

จากทง5กลมสรปความสำคญไดดงน

1. ประเทศไทยยงขาด Infrastructure ในเรองของ

การพฒนาวคซน (vaccine development) คอนขางมาก

ควรม primate facility และ facility ตางๆ ทมความจำเปน

เกยวกบการผลตวคซน

2. บคลากรดานการผลตเปน multidiscipline

จงควรเปนการตกลงรวมกนระหวางภาควชาตางๆ ของ

มหาวทยาลยไดแกแพทยศาสตร เภสชศาสตรวทยาศาสตร

เทคโนโลยชวภาพวศวกรรมศาสตร

3. ควรจดใหมconsortiumเกยวของกบวทยาการ

ดานวคซน (Vaccinology) ในเชงวชาการ และจดใหมเวท

สำหรบการพบปะกนของนกวจยในลกษณะ vaccine research

consort ium นอกจากนควรม เวทผผลตพบผวจยหรอ

มหาวทยาลยพบภาคธรกจ รวมทงการพดคยกนอยางจรงจง

เกยวกบความรวมมอในการพฒนาหลกสตร โดยใหสถาบน

วคซนแหงชาตเปนแกนกลางในการประสานงาน

4. มหาวทยาลยควรปรบหลกสตรเพอสราง

บคลากรท ตอบสนองตอการผลตและพฒนางานว จ ย

ดานวคซนของประเทศ

5. Share resources สำหรบบคลากรผเชยวชาญ

และอาจารย รวมทงโครงสราง (infrastructure) เพอสนบสนน

ใหเกดการผลตบคลากรไดอยางมประสทธภาพ

6. สรางกลยทธ และวธการเชอมประสาน

เคร อข ายระหว า งภาคร ฐ- เอกชนอย า ง เปนรปธรรม

และสมฤทธผล เชน ทำบนทกขอตกลงความรวมมอ เอกชน-

มหาวทยาลย-กระทรวง ตามรายโครงการ และมสถาบน

วคซนแหงชาต(NVI)ทำหนาทเปนNationalfocalpoint

เพอใหการวางแผนพฒนาบคลากรเปนไปอยางม

ประสทธภาพ สถาบนฯ ไดดำเนนโครงการศกษาดงาน

หลกสตรและโครงสรางพนฐานสำหรบการผลตและพฒนา

บคลากรดานวคซนในมหาวทยาลยตางๆ จำนวน 8 แหง

ได แก มหาวทยาล ย เทคโนโลยพระจอมเกล าธนบ ร

มหาว ทยาล ยศ ลปากร มหาว ทยาล ยอ บลราชธาน

มห า ว ท ย าล ย ข อนแ กน จ ฬ า ล งก รณ มห า ว ท ย าล ย

มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยวลยลกษณ และ

มหาวทยาลยมหดล ระหวางวนท 27 กรกฎาคม-

21 กนยายน 2554 ในเบองตน พบวามหาวทยาลยม

ศกยภาพในการพฒนาบคลากรดานวคซนในระดบหนง แต

อาจจะตองจดสรรการพฒนาคนตามความเชยวชาญของ

อาจารยผสอน อกทงตองประสานความรวมมอระหวาง

มหาวทยาลยดวยจงจะสามารถพฒนาคนไดดงความตองการ

ของประเทศ

หากมความรวมมอในการพฒนาบคลากรจาก

ทกภาคสวนท เกยวของ ยอมเปนไปไดวาประเทศไทยจะ

สามารถดำเนนการวจยพฒนาและผลตวคซนไดตามตาม

เปาหมายทกำหนดในวาระแหงชาตดานวคซน และนโยบาย

และแผนยทธศาสตรวคซนแหงชาต•••

จากการประชมกลมยอย 5 กลม ไดแก กลม จากการประชมกลมยอย 5 กลม ไดแก กลม

บคลากรท ตอบสนองตอการผลตและพฒนางานว จ ยบคลากรท ตอบสนองตอการผลตและพฒนางานว จ ย

ดานวคซนของประเทศดานวคซนของประเทศ

5. Share resources สำหรบบคลากรผ 5. Share resources สำหรบบคลากรผ

และอาจารย รวมทงโครงสราง (infrastructure)และอาจารย รวมทงโครงสราง (infrastructure)

ใหเกดการผลตบคลากรไดอยางมประสทธภาพใหเกดการผลตบคลากรไดอยางมประสทธภาพ

6. สรางกลยทธ และวธการเชอมประสาน 6. สรางกลยทธ และวธการเชอมประสาน

เคร อข ายระหว า งภาคร ฐ- เอกชนอย า ง เปนรปธรรมเคร อข ายระหว า งภาคร ฐ- เอกชนอย า ง เปนรปธรรม

จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต

3ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

นชวงไมกปทผานมาประเทศตางๆ ทวโลก

มการระบาดของโรคไขหวดใหญในสตวปกและ

การระบาดใหญของโรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009

อยางรนแรงและมรายงานการเสยชวตในคนตอเนอง

ในป 2546 ประเทศไทยไดจดต งคณะกรรมการ

พจารณาแกไขสถานการณโรคไขหวดนกขนเพอแกไข

ปญหาในระยะแรกและจดต งคณะทำงานพฒนา

ยทธศาสตรแกไขไขหวดนกขนเพอจดทำยทธศาสตร

แกปญหาไขหวดนกใหมการทำงานดานการปองกนและ

ควบคมโรคไดอยางตอเนองและการเตรยมความพรอม

รบการระบาดใหญของ โรคไขหวด ใหญ ใหบรรล

วตถประสงคในการปองกน การลดการปวยและตาย

การ เตร ยมพร อม ในการด แลผ ป ว ย ตลอดจน

เปนแนวทางในการประสานการดำเนนงานของหนวยงาน

ทเกยวของและใหระบบบรการสาธารณสขของประเทศ

ดำเนนไปดวยความเรยบรอย ลดผลกระทบทาง

เศรษฐกจและสงคมอนเนองมาจากการระบาดใหญ

ตามนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวง

สาธารณสข นพ.มงคล ณ สงขลา ในขณะนนไดมอบ

หมายใหองคการเภสชกรรมทำหนาทในการเตรยม

ความพรอมปองกนการระบาดใหญของไขหวดใหญ โดย

ดำเนนการสรางโรงงานผลตวคซนไขหวดใหญและม

ปจจยเรงจากการไดรบทนสนบสนนจากองคการอนามยโลก

ใหมประสทธภาพและเหมาะสม ซงจะดำเนนการ

ทงสถานทผลตวคซนระดบกงอตสาหกรรม และโรงงาน

ผลตระดบอตสาหกรรมไปพรอมๆกน

องคåการเ¿สชกรรมข÷นทะเบยนวคซน‰ขâหวด„ห≠ H1N1 เชอเปìนออนƒท∏Ï

สมฤด จนทรฉว

ตามนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวง ตามนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวง

จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต 4

สำหรบการผลตวคซนในระดบกงอตสาหกรรม

(pilot scale) เปนโครงการวจย-ผลต วคซนปองกน

โรคไขหวดใหญนำรอง โดยไดรบทนสนบสนนจาก

องคการอนามยโลกจำนวน1,996,000USDเพอผลต

วคซนไขหวดใหญตวอยาง(pilotlot)สำหรบPreclinical

Study ระยะเวลาดำเนนงาน 1 ป (18 พ.ค. 50 –

17 พ.ค. 51) ทหองปฏบตการระดบ BSL level III

ของมหาวทยาลยศลปากร

ในปพ.ศ. 2552 เกดการระบาดใหญ

ของโรคไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 ขน องคการ

เภสชกรรม ซงมศกยภาพในการพฒนาวคซนในระดบ

กงอตสาหกรรมอยแลวจากโครงการนำรองวจยวคซน

จงไดเรมตนพฒนาวคซนไขหวดใหญ H1N1ชนดเชอเปน

ออนฤทธ ใชเชอไวรสตงตนจากรสเซย โดยการสนบสนน

ขององคการอนามย โลกท ง ในด านการประสาน

การดำเนนการระหวางประเทศและดานวชาการ

ทงนกระบวนการพฒนาวคซนครอบคลม

ตงแตการพฒนาวคซนในหองปฏบตการ การพฒนา

กระบวนการผลตและควบคมคณภาพวคซนการทดสอบ

วคซนในคน และการเตรยมความพรอมในดานตางๆ

สำหรบการขนทะเบยนเพอนำไปใชในประชาชนวงกวาง

ซงขณะนสำนกงานคณะกรรมการอาหาร

และยา (อย.) ไดพจารณาขนทะเบยนวคซนชนดนแลว

เมอวนท12กรกฎาคม2554โดยกำหนดเงอนไขใหใช

ในกรณฉกเฉนทางสาธารณสข คอ เกดการระบาดใหญ

ของโรคไขหวดใหญ ซงถอเปนวคซนเชอเปนชนดแรก

ทผลตในประเทศและไดรบการขนทะเบยนในประเทศไทย

ความสำเรจในครงน ถอเปน success story

เรองหนง ทเปนแรงบนดาลใจใหกบบคลากรดานวคซน

ทจะมงมนตอไป เพอพฒนาศกยภาพในการพงตนเอง

และความมนคงของประเทศ ความสำเรจนจะเกดขน

มได หากขาดความสามคค ความรวมแรงรวมใจของ

หนวยงานทเกยวของทกภาคสวน รวมถงการบรหาร

จดการทมประสทธภาพ•••

5ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

สถาบนวคซนแหงชาตมพนธกจสำคญประการหนง

คอการเปนหนวยงานกลางในการจดการ

ความรดานวคซนตระหนกถงความสำคญของการเผยแพร

ความร ด านวคซนแบบบรณาการและครอบคลม

องคความรตลอดวงจรการพฒนาวคซน ตงแตการพฒนา

นโยบาย การวจยพฒนา การผลตและการใชวคซน

ในระดบชาต ซ งสถาบนวคซนแหงชาตไดจดใหม

การประชมวทยาการวคซนขนตดตอกนเปนเวลา3ปแลว

ตงแตป พ.ศ. 2552 และในปนถอวาเปนการประชม

วทยาการวคซนครงท 3 ซงจดขนระหวางวนท 12-14

กรกฎาคม 2554 ณ โรงแรมวนเซอร สวทส สขมวท

กรงเทพฯ โดยมผเขาประชมจากหนวยงานเครอขาย

ในวงจรการพฒนาวคซนเขารวมเกอบ 200 คน ทงน

ไดรบการสนบสนนงบประมาณทงหมดจากกรมควบคมโรค

การประชมฯ ไดรบเกยรตจากวทยากร

ผ เชยวชาญจากหลายสาขาวชา มการบรรยายและ

อภปรายความรดานวคซนอยางครอบคลมต งแต

การวจย ผลต ประกนคณภาพวคซน สรางเสรม

ภมคมกนโรค และประเดนอนๆ ทมความสำคญตอ

การพฒนาวคซน เพอใหผเขารวมประชมไดรบทราบ

ความกาวหนาทสำคญของการพฒนาวคซนในระดบชาต

และนานาชาต ไดเกดการแลกเปลยนเรยนรจากกรณ

ศกษา บทเรยน และการดำเนนงานดานวคซนในอดต

ถงปจจบน ซงความรดานการพฒนาวคซนมความกาวหนา

ผลการประเมน การประชมวทยาการวคซนครงท 3

ทมงานจดประชมฯ

จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต 6

อยเสมอ นอกจากนการจดประชมยงเปนการสงเสรม

การสร าง เครอข ายด านวคซนใหมความเขมแข ง

เกดความรวมมอกนระหวางหนวยงานทจะพฒนางาน

ดานวคซนของประเทศใหกาวหนาตอไป

โดยหวขอการบรรยายในปนทผเขาประชม

ใหความสนใจใน10อนดบแรกไดแก

• Round table discussion: New vaccine

introduction for public health benefit: HPV case

exercise

• Communicationonnewlicensedvaccine

• Chimericvirus,LA,TDV:CMU-MU-BIOTEC

• Herd Immunity : Immunological

perspective

• DNA/subviral part ic le vaccine :

CU-CMU-BIOTEC

• State of the art Dengue vaccine

development:Siamesepipeline

• State of the art Dengue vaccine

development:internationalpipelineและWhat’snext

forHIVvaccinedevelopment(dark/dim/bright)?

• Principle of new vaccine introduction

forpublichealthbenefit

• Round table discussion: From clinical

trial repositorycenter tonational repositorycenter:

Nexttotheimpossible?

• Global shake pandemics and role of

immunization:Past,presentandfuture

หวขอทไดรบความสนใจสวนใหญจะเปนหวขอ

ทเกยวของกบวคซนชนดใหมทยงไมไดเขาสแผนงาน

สรางเสรมภมคมกนโรค เชน วคซน HPV วคซนเดงก

และวคซนเอดสเปนตน

นอกจากนจากการวเคราะหแบบประเมน

พบวา ในภาพรวมผเขาประชมมความพงพอใจในการจด

ประชมวทยาการวคซนครงท 3 ในระดบมากถงมาก

ทสด(ความพงพอใจในภาพรวมโดยเฉลยรอยละ84.7)

ทงนสถาบนฯ ขอขอบคณวทยากร ผเขาประชม

และทมงานทกทาน สำหรบความคดเหนอนๆ ทไดรบ

การเสนอแนะ เชน ผเขาประชมตองการใหมการจด

ประชมเชงปฏบตการเฉพาะเรอง การเพมจำนวนบธจด

นทรรศการในงานประชมฯลฯซงสถาบนฯยนดนอมรบ

ขอเสนอแนะเพอนำไปพฒนาการประชมในปหนา ทงน

เพอประโยชนสงสดในการเผยแพรวทยาการดานวคซน

ในระดบประเทศตอไป•••

7ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

AVAN(AIDSVaccine forAsiaNetwork)

เปนเครอขายทเกยวของกบการพฒนาวคซนเอดส

ทมงหมายจะประสานความรวมมอกนสรางความเขมแขง

ในภม ภาค ด านการว จ ยพฒนาว คซน เอดส

พฒนาศกยภาพดานตางๆ ทจำเปนตอการพฒนา

วคซนเอดสใหมประสทธภาพ รวมทงใหประชาชนใน

ประเทศทกำลงพฒนาไดมโอกาสเขาถงวคซนหาก

วคซนมประสทธผลเปนทยอมรบ AVAN ประกอบดวย

องคกรระหวางประเทศ ไดแก องคการอนามยโลก

(WHO), Joint United Nations Programme on

HIV/AIDS (UNAIDS) และ Global HIV Vaccine

Enterprise (GHVE) และกลมนกวจยจากประเทศตางๆ

AVAN : เครอขายเæอการæ≤นาความæรâอม และการวจยวคซนเอดสåของ¿Ÿม¿าคเอเชย

พญ.อรรถยา ลมวฒนายงยง

ไดแกไทยจนอนเดยอนโดนเซยญปนฟลปปนส

เวยดนามกมพชาและออสเตรเลย

ความรวมมอดงกลาวจะสงเสรมศกยภาพ

ของภมภาคใหเขมแขงยงขน และจะเตมเตมชองวาง

ในการพฒนาวคซนโดยศกยภาพและจดเดนทมอย

ในปจจบนคอ 1) การพฒนาวคซนตนแบบ

ในประเทศทมความกาวหนาทางวทยาศาสตรระดบสง

เชนจนญปนอนเดยและไทยเปนตน2)มศกยภาพ

ในการผลตวคซน เชน จน อนเดย และอนโดนเซย

และ 3) ภมภาคเอเชยเปนตลาดวคซนขนาดใหญ

เนองจากเปนประเทศทมอบตการณของโรคสงและ

บรษทผผลตวคซนสนใจมาทำการทดสอบวคซน

ไดแกไทยจนอนเดยอนโดนเซยญปนฟลปปนสไดแกไทยจนอนเดยอนโดนเซยญปนฟลปปนส

จ ด ห ม า ย ข า ว ส ถ า บ น ว ค ซ น แ ห ง ช า ต 8

ทางคลนก ซงหลายประเทศในเอเชยมศกยภาพ

ในการทดสอบวคซนทางคลนกขนาดใหญ โดยใช

อาสาสมครเปนจำนวนมาก เชน ไทย และอนเดย

เปนตน

AVAN เรมตนจากการประชมของภมภาค

เอเชยทจดขน โดยมวตถประสงคเฉพาะเพอการวจย

พฒนาวคซนเอดสของภมภาค ในพ.ศ. 2541

ณ กรงโตเกยว ประเทศญปนเปนครงแรก ตอมา

พ.ศ. 2549 มการประชมจดทำกรอบยทธศาสตร

ในการพฒนาวคซนเอดสของภมภาคเอเชย ทซปโปโร

ประเทศญปนและตอเนองมาถงการประชมณกรงปกกง

ประเทศจน ในพ.ศ.2552ไดมการกำหนดวตถประสงค

ของการจดตง AVAN ขน เพอเปนการประสาน

ความรวมมอในภมภาคเอเชย ในการพฒนาผเชยวชาญ

พฒนาศกยภาพของภมภาค และแลกเปลยนเรยนร/

สนบสนนดานวชาการในการวจยพฒนาวคซนเอดส

ลาสดมการประชม The AIDS Vaccine for Asia

NetworkMeeting2010ทจงหวดชลบร ประเทศไทย

ซงทประชมไดหารอถงโอกาสและอปสรรคในการดำเนนงาน

ในระยะสนและระยะยาวของ AVAN ในเรองของ

clinical/regulatory, community/ethical issues,

laboratory research and vaccine development

including constructs available in the region,

non-human primate research, young investigators

และpublic-privatepartnerships

ในสวนของประเทศไทยมสายพนธไวรส

เอชไอวทระบาดเปนสายพนธ E (CRF01_AE)

คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 5 ของทวโลก ซง

นอยมากเมอเทยบกบสายพนธอนทมการแพรระบาด

ทวโลก ทำใหบรษทผผลตวคซนสวนใหญไมไดสนใจ

ท จ ะพฒนาวคซน เอดสต อสายพนธ ท ม ตลาด

ขนาดเลก และทสำคญอกประการคอ ราคาวคซน

ใหมทออกสทองตลาดมแนวโนมแพงขน โอกาสท

คนไทยจะเขาถงวคซนไดกมโอกาสนอยฉะนนจงเปน

โอกาสทดสำหรบประเทศไทยทไดรวมเปนสวนหนง

ของ AVAN ทจะวจยพฒนาวคซนเอดส โดยหวงวา

ในอนาคตประชาชนชาวไทยในวงกวางจะมโอกาส

ทจะไดใชวคซนเอดสทมประสทธผลด มความปลอดภย

เพอเปนอกเครองมอหนงในการปองกนควบคม

โรคเอชไอว/เอดสตอไป•••

จดหมายขาว “สถาบนวคซนแหงชาต”

ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

ทปรกษา :

นพ.ศภชย ฤกษงาม

นพ.ศภมตร ชณหสทธวฒน

บรรณาธการ :

ดร.นพ.จรง เมองชนะ

พญ.อรรถยา ลมวฒนายงยง

ผชวยบรรณาธการ :

วรวรรณ กลนสภา

เกศน มทรพย

ภาพปกและภาพประกอบ :

ณฐ จนดาประชา

ประสานการพมพและเผยแพร :

สรเดช คำเอยม

ปนมณ นาคบาตร

ตดตอ :

สถาบนวคซนแหงชาต อาคาร 4 ชน 2

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ถนนตวานนท ต. ตลาดขวญ อ. เมอง

จ. นนทบร 11000

โทรศพท 0 2590 3196-8 โทรสาร 0 2965 9152

www.nvco.go.th

พมพท :

สำนกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก

ในพระบรมราชปถมภ

∫∑∫√√≥“∏‘°“√ ความพรอมดานบคลากร เปนหวใจสำคญทจะผลกดนใหวาระแหงชาตและนโยบายดานวคซนแหงชาตประสบ

ความสำเรจตามเปาหมายสงสดทวางไว คอ ประเทศไทยสามารถพงตนเองและมความมนคงดานวคซน มวคซนใชอยางเพยงพอ

ทงในสถานการณปกตและในภาวะฉกเฉนทมการระบาดของโรค ตลอดจนการเปนผนำดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยการวจย

พฒนาวคซนในภมภาค ซงจำเปนตองอาศยการวางแผนและการดำเนนการพฒนาบคลากรอยางรอบดานในระยะยาว ทงการสราง

บคลากรใหมและการพฒนาตอยอดบคลากรทมอยแลวตามหนวยงานตางๆ สถาบนวคซนแหงชาตมความมงมนอยางเตมท

ในอนทจะดำเนนการพฒนาบคลากรใหเปนไปตามทไดระบไวในวาระแหงชาตดานวคซน นอกจากจะดำเนนการพฒนาแลว

ยงจะตองสนบสนนใหบคลากรเหลานสามารถทำงานไดอยางมความสข มนคง มความกาวหนาในสายงานและคาตอบแทน

ทเหมาะสม ถงแมในปงบประมาณหนา (2555) พบวาโครงการตามวาระแหงชาตดานวคซนมความขลกขลกดานงบประมาณ

สนบสนนจากรฐบาลอยหลายประการตามทคาดไวกอนแลว เพราะงบประมาณ

ของประเทศมจำกด ตลอดจนอปสรรคในวธการจดสรร แตทางสถาบนฯ

กเดนหนาในสวนทเปนการเตรยมความพรอม การประเมนความพรอม และ

การคนหาแหลงทรพยากรทเกยวของตางๆ รวมทงการเรมดำเนนการพฒนา

ในสวนทดำเนนการไดเลย ไมวาจะเปน Advanced Vaccinology Course

การประสานหนวยงานผใหทน และการประสานการดำเนนงานในโครงการ

ทไดรบงบประมาณสนบสนนแลว ดงรายละเอยดบางสวนทเสนอในฉบบน

การประสบความสำเรจขององคการเภสชกรรมในการขนทะเบยนวคซน

ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009 ในเดอนกรกฎาคมทผานมา กเปนอก

ตวอยางหนงของการพฒนาโดยผรบผดชอบโครงการและการสนบสนนจาก

ฝายและหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ในขณะทโครงการพฒนาบคลากร

ทสถาบนฯ รบผดชอบรวมกบเครอขายวคซนนน เปนการพฒนาบคลากร

ทไมจำเพาะเจาะจงเฉพาะสำหรบโครงการใดโครงการหนงเทานน เปนการพฒนา

บคลากรดานตางๆ ในภาพรวม นอกจากนจดหมายขาวฉบบนยงได

ยกเรองของความรวมมอกนของประเทศในเอเซยในการวจยพฒนาวคซน

เอดส รวมทงความกาวหนาของวคซนวณโรคชนดใหม ตลอดจนการทว

ความสำคญมากขนเรอยๆ ของโรคสตวสคนกบบทบาทของวคซน

คณะผจดทำหวงวาบทความทเสนอในฉบบนคงจะเปนประโยชนสำหรบ

ผบรหารและบคลากรของหนวยงานทเกยวของไมมากกนอย และหวง

เปนอยางยงวาการดำเนนงานดานวคซนในสวนทเปนความรบผดชอบ

ของทานจะเดนหนาตอไปไดตามแผนทวางไว เพอการพฒนาทยงยนตอไป

ในระยะยาว

นชวง 4-5 ปทผานมา หลายคนคงเคยไดยน

คำวา “เอกสขภาวะ” หรอ “one health” มาบาง

แลวนะคะ “one health” เปนแนวคดเชงสาธารณสขทม

ความสมพนธกนระหวางคน สตว สงแวดลอม และ

ระบบนเวศวทยา ความสมพนธดงกลาวมความสำคญตอ

งานสาธารณสขทงในปจจบนและอนาคต เนองจาก 3

ใน 4 ของโรคอบตใหมและโรคอบตซำในคนเปนโรค

ตดตอระหวางสตวและคน (zoonoses) ทรจกกนด เชน

ไขหวดนก, ไขหวดใหญสายพนธใหม 2009, โรคซารส

(SARS : Severe Acute Respiratory Syndrome),

โรคววบา (BSE : Bovine Spongiform Encephalopathy),

โรคแอนแทรกซ, Brucellosis และ Bovine tuberculosis

เปนตน

สาเหตสำคญททำใหเกดโรคอบตใหม/อบตซำ

จากสตวสคนเพมมากขนเนองมาจากการเพมจำนวน

ของประชากร การขยายตวของชมชนเมอง ความตองการ

แหลงอาหารของคนท เพมสงขนโดยเฉพาะอาหาร

ประเภทโปรตนจากสตวและผลตภณฑทไดจากสตว

การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ การเปลยนแปลง

ของแหลงเกษตรกรรม การบกรกและทำลายพนทปา

การคาสตวปาทเพมโอกาสใหเชอโรคจากสตวปาแพร

มาสปศสตวและสตวเลยงเพมขน

«—§´’π°—∫‡Õ° ÿ¢¿“«– (One Health) วรวรรณ กลนสภา

จดหมายขาว สถาบนวคซนแหงชาต กรมควบคมโรค

ปท 4 ฉบบท 4 เดอนกนยายน 2554

เมอเกดการระบาดของโรคเหลาน ไมเพยงแตจะกอใหเกด

ปญหาทางดานการแพทยและการสาธารณสขเทานน แตยง

สงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมในภาพรวมอกดวย และ

อาจลกลามจากปญหาระดบพนทหรอประเทศไปเปนปญหา

ระดบภมภาคและระดบโลกกเปนได โรคอบตใหม/อบตซำ

ถอเปนภยคกคามทควบคมปองกนไดยาก และมความซบซอน

เพราะมความเกยวของกบทงคน สตว เลยง ปศสตว

สตวปา สงแวดลอม และนเวศวทยา ฉะนนการเตรยม

ความพรอมในการรบมอกบปญหาดงกลาวจงเปนสงจำเปน

ตองอาศยความเขาใจและความรวมมอจากภาคสวนตางๆ

นอกเหนอจากภาครฐ ไดแก ภาควชาการ ภาคเอกชน และ

ภาคประชาชน รวมถงกระบวนการดำเนนงานในแตละ

ขนตอนทตองสอดประสานการรวมกนเปนอยางดเชน

การพยากรณโรคทจะเปนขอมลสำคญตอการวางแผนและ

การเตรยมความพรอมในการปองกนควบคมโรค การเฝา

ระวงโรคททำใหรบทราบเหตการณผดปกตไดรวดเรว

การสอบสวนโรคและการตอบโตภาวะฉกเฉนทำใหสามารถ

ควบคมสถานการณไดอยางทนทวงท การบรหารจดการ

อยางเปนระบบและอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวน

ทเกยวของ เปนตน สำหรบการใชวคซนซงถอเปนเครองมอทม

ประสทธภาพสงในการปองกนและควบคมโรคหลายชนดนน

จดเปนมาตรการหนงทอาจนำมาใชในการปองกนควบคม

โรคอบตใหม/อบตซำทเกดจากการระบาดระหวางคนและสตว

อยางไรกตามจะตองมการพจารณาแยกเปนรายโรค

เนองจากแตละโรคมธรรมชาต กลไกการกอโรค ความรนแรง

ของโรคทแตกตางกน ความพรอมในการพฒนาวคซน

สำหรบปองกนโรคนนๆ รวมทงการบรหารจดการการใช

วคซนภายใตบรบททซบซอนซงเกยวของกบทงคน สตว

และสงแวดลอมในกรณมโรคอบตใหม/อบตซำระบาดขน

ซงแมวามาตรการการใชวคซนอาจสามารถควบคมปองกนโรค

ในคนไดผลด แตอาจมความยงยากในการบรหารจดการใช

วคซนปองกนควบคมโรคในสตวเลยงและปศสตว และ

ไมสามารถนำวคซนไปฉดใหกบสตวปาไดอยางครอบคลม

นอกจากนหากไมสามารถฉดวคซนใหกบสตวเลยงและ

ปศสตวไดอยางครอบคลม อาจสงผลใหเกดการระบาด

ท รนแรงขนกวา เดมท เปนอยก เปนไปไดจากเช อ โรค

ทสามารถกลายพนธไดงาย เชน เชอไวรสไขหวดใหญ

เปนตน ดงนนจงจำเปนตองพจารณามาตรการการใชวคซน

อยางรอบคอบ รวมทงตองมมาตรการอนๆ ทเหมาะสม

มาใชในการปองกนและควบคมโรคตดตอระหวางคน

และสตวดวย โดยควรทจะจดทำเปนแผนยทธศาสตร

ของประเทศเพอเตรยมรบมอกบโรคดงกลาว •••

เนอหาภายในเลม• การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา

และการผลตวคซนในประเทศไทย

• องคการเภสชกรรมขนทะเบยนวคซนไขหวดใหญ

H1N1 เชอเปนออนฤทธ

• ผลการประเมนการประชมวทยาการวคซน

ครงท 3

• AVAN : เครอขายเพอการพฒนาความพรอม

และการวจยวคซนเอดสของภมภาคเอเชย

• วคซนกบเอกสขภาวะ (One Health)

เนอหาภายในเลมเนอหาภายในเลม• การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา • การพฒนาบคลากรเพอรองรบการวจยพฒนา

และการผลตวคซนในประเทศไทย และการผลตวคซนในประเทศไทย

บคลากรเปนฟนเฟองสำคญ สำหรบการพฒนางานวคซน