8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA March 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-march-2015 1/4

 

Σας καλωσορίζουμε στο μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο της Εθνικής Επιτροπής

Βιοηθικής (ΕΕΒ). Η ηλεκτρονική αυτή έκδοση έχει ως σκοπό να παρουσιάζει

ζητήματα βιοηθικής ή επιστημονικά νέα που απασχολούν τη διεθνή

επικαιρότητα και δεν προβάλλονται σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Επίσης,

περιλαμβάνει νέα για τη δραστηριότητα της Επιτροπής, ενημέρωση για

συνέδρια σχετικά με τη βιοηθική και παρουσιάσεις βιβλίων. Περισσότερες

πληροφορίες για την Επιτροπή στην ιστοσελίδα: www.bioethics.gr. 

Με χαρά σας ανακοινώνουμε την έκδοση του πρώτου τεύχους του ηλεκτρονικού Περιοδικού

«ΒΙΟΗΘΙΚΑ» της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ. 

Το τεύχος αυτό φιλοξενεί τέσσερις εργασίες νέων επιστημόνων:

«Ορίζοντας την υγεία και την ασθένεια: Η αυτογνωσία ως κριτήριο υγείας», του Γρηγόρη

Αθανασιάδη.

«Should there be two genders? The case of intersex people», της Νικολέτας Πικραμένου.

«Tο δικαίωμα των ομοφυλόφιλων προς απόκτηση απογόνων στην Ελλάδα», της Καλλιόπης 

Κηπουρίδου και Μαρίας Μηλαπίδου.«Βιοηθική και σύγχρονη τέχνη: παραδείγματα και ερωτήματα», της Νιόβης  - Ευγενίας 

Παπαδάκη.

Με την ευκαιρία αυτή καλούμε καθιερωμένους  και νέους επιστήμονες να στείλουν τις συμβολές τους στο Περιοδικό.

Πληροφορίες για το Περιοδικό ΒΙΟΗΘΙΚΑ μπορείτε να βρείτε εδώ. 

Η Επιτροπή παρακολουθώντας με ιδιαίτερη προσοχή τις διεθνείς εξελίξεις με την επιδημία ιογενούς αιμορραγικού πυρετού

από τον ιό Ebola, εξέδωσε σχετική Σύσταση με τίτλο «Η αντιμετώπιση του ιού Έμπολα: Ζητήματα βιοηθικής».

Αυστραλία: Ανίκανη η ομοιοπαθητική να θεραπεύσει οποιαδήποτε πάθηση 

Οι οπαδοί της ομοιοπαθητικής πιστεύουν ότι η χορήγηση ουσιών που προκαλούν

ασθένειες δύναται, σε απειροελάχιστες δόσεις, να θεραπεύσει πολλές παθήσεις.

Ισχυρίζονται πως με τη διάλυση αυτών των ουσιών σε νερό ή αλκοόλ, δημιουργείται ένα

μείγμα που διατηρεί μία ‘ανάμνηση’ της αρχικής ουσίας, η οποία θέτει σε ενέργεια και

ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Παρ’ όλο που οι πεποιθήσεις αυτές έχουν διαψευστεί

επανειλημμένως, το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας και Ιατρικής της Αυστραλίας (NHMRC) ήταν το πρώτο που εξέτασε 225ερευνητικές δημοσιεύσεις για τη σύνταξη της θέσης του σχετικά με το ζήτημα. Περισσότερα 

ΒΙΟ-ΗΘΙΚΑ Μηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο 

Μάρτιος 2015

ΝΕΑ 

ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 

Περιεχόμενα   Νέα της Επιτροπής 

  Νέα 

  Βιβλιοπαρουσιάσεις 

   Άρθρα online 

  Συνέδρια/Σεμινάρια 

  Πρακτική άσκηση στην Επιτροπή 

  Ενημέρωση σχολείων 

  Περιοδικό Βιο-ηθικά 

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA March 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-march-2015 2/4

Ην. Βασίλειο: 3D εκτυπωμένα όργανα για κλινικές δοκιμές και μεταμοσχεύσεις 

Με τη χρήση ανθρώπινων βλαστοκυττάρων, η 3D εκτύπωση ενδέχεται να ανοίξει το

δρόμο για κατά παραγγελία όργανα για συγκεκριμένους ασθενείς, εξαλείφοντας την

ανάγκη για δωρεές οργάνων και για ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, και αντιμετωπίζοντας

το πρόβλημα της απόρριψης μοσχεύματος. Περισσότερα 

Κόσμος: Εγκρίθηκε ταχεία εξέταση για τον ιό Έμπολα 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ενέκρινε το πρώτο δεκαπεντάλεπτο

διαγνωστικό τεστ για τον ιό Έμπολα. Λίγες σταγόνες αίματος αρκούν για το νέο τεστ, το

οποίο χρησιμοποιεί μία (διαγνωστική) εξέταση με βάση το χαρτί. Ο Π.Ο.Υ. ενέκρινε στις

20 Φεβρουαρίου το ReEBOV Antigen Rapid Test Kit, που παρήγαγε η εταιρία Corgenix, με

έδρα το Broomfiled, Colorado, το οποίο χρησιμοποιεί αντισώματα προκειμένου να

ανιχνεύσει μία πρωτεΐνη του ιού και επιστρέφει αποτελέσματα εντός 15λεπτου.

Περισσότερα 

Κόσμος: Γιατροί υποκείμενοι στη μαύρη σημαία του Ισλαμικού Κράτους 

Αναζητάτε οριακά διλήμματα ιατρικής δεοντολογίας; Δοκιμάστε να διερευνήστε πώς

είναι να είσαι γιατρός σε έδαφος που ελέγχει ο στρατός της οργάνωσης «Ισλαμικό

Κράτος του Ιράκ και της Συρίας» (ISIS). Σε μία ανάρτηση στο ιστολόγιό του που εγείρει

ανησυχίες, ο  βιοηθικός επιστήμονας Craig Klugman μελέτησε ενδελεχώς τις αναφορές

στα ΜΜΕ και ανέσυρε πλήθος παραδειγμάτων που αποκαλύπτουν, πόσο δύσκολο

μπορεί να γίνει το να δουλεύεις ως γιατρός ή νοσηλευτής στην κατεχόμενη πόλη Mosul ή σε άλλα αστικά κέντρα.  

Περισσότερα 

Η.Π.Α.: Είναι η νέα εφαρμογή της Apple το επόμενο βήμα στην Επιστήμη; 

Η εταιρία εγκαινιάζει την κυκλοφορία μίας νέας πλατφόρμας ανταλλαγής δεδομένων,

που μπορεί να επιτρέψει σε οποιονδήποτε χρήστη iPhone να συμμετέχει εύκολα σε

ιατρικά ερευνητικά προγράμματα. Εντούτοις, τα ηθικά ερωτήματα της συγκεκριμένης

δυνατότητας κάθε άλλο παρά εύκολα χαρακτηρίζονται. Η εταιρία Apple ανακοίνωσε στις

9 Μαρτίου τα σχέδιά της για τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας ανταλλαγής

δεδομένων με σκοπό την ιατρική έρευνα με την ονομασία «ResearchKit». Περισσότερα 

Η.Π.Α.: Νομικά δικαιώματα για τους χιμπατζήδες; 

Ο Tommy είναι ένας 26χρονος χιμπατζής που εργαζόταν σε τσίρκο και πλέον περνάει τις

μέρες του σε ένα τροχόσπιτο στο Gloversville στα βόρεια προάστια της Νέας Υόρκης. Ο

Tommy περνάει το χρόνο του παρακολουθώντας τηλεόραση μόνος του. Ο Steven Wise, ο

οποίος ηγείται της ομάδας «Nonhuman Rights Project» (ΝhRP), ισχυρίζεται ότι αυτή δεν

είναι ζωή για έναν άνθρωπο αλλά ούτε και για τα ευφυή πρωτεύοντα όντα, όπως οι

χιμπατζήδες. Το ζήτημα αυτό έφτασε στις δικαστικές αίθουσες και αποτέλεσε την πρώτη

δικαστική υπόθεση για τέτοιου είδους θέματα. Σύμφωνα με τον κ. Wise, o Tommy καθώς

και οι υπόλοιποι χιμπατζήδες, έχουν τη δυνατότητα να αναφέρονται ως «νομικές προσωπικότητες».  Περισσότερα 

Νότια Αφρική: Η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση πέους 

Η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση πέους αποτελεί γεγονός και διεξήχθη από μίαχειρουργική ομάδα στη Νότια Αφρική. Ο 21χρονος λήπτης του οργάνου, του οποίου η

ταυτότητα δεν έχει αποκαλυφθεί, είχε χάσει το πέος του κατά τη διάρκεια μιας

αποτυχημένης περιτομής. Σύμφωνα με γιατρούς στο Κέιπ Τάουν, η επέμβαση στέφθηκε

με επιτυχία και ο ασθενής είναι υγιής και ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα. 

Περισσότερα 

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA March 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-march-2015 3/4

 

The IACUC Handbook, 3rd edition, eds. Jerald Silverman, Mark A. Suckow, Sreekant Murthy, CRC Press, 2014, σελ 827. 

Η τεκμηρίωση της αναγκαιότητας για τη χρησιμοποίηση ζώων για ερευνητικούς σκοπούς

αλλά και η αξιολόγησή της απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία. Η ανάλυση της

ταλαιπωρίας στην οποία θα υποβληθούν τα ζώα σε σχέση με το όφελος που θα προκύψει

για το κοινωνικό σύνολο, το ζωικό βασίλειο ή το περιβάλλον δεν είναι πάντοτε εύκολο να

προσδιοριστεί και να εκτιμηθεί. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αντικειμενική

αντιμετώπιση του συγκεκριμένου θέματος είναι η χρησιμοποίηση μιας πολύπλευρης

προσέγγισης αποφεύγοντας τις μονομερείς ή πολύ περισσότερο προσωπικές βιωματικέςεκτιμήσεις. Είναι προφανές ότι τα άτομα που είτε μετέχουν στη διαδικασία τεκμηρίωσης

μιας ερευνητικής πρότασης, με την ιδιότητα του υπεύθυνου ερευνητή, είτε αξιολογούν

μια πρόταση ως μέλη μιας επιτροπής αξιολόγησης πρωτοκόλλου, όπως αυτή

προβλέπεται στο σχετικό εθνικό και κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για την

προστασία των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς, θα πρέπει να

έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση. Η κοινή λογική, αν και καλός σύμβουλος, χρήζει πάντα

τεκμηρίωσης. 

Το βιβλίο The IACUC Handbook αποτελεί κλασικό βοήθημα που απευθύνεται στα μέλη

των Ιδρυματικών Επιτροπών για τη Φροντίδα και τη Χρήση των Ζώων (Institutional Animal Care and Use Committees -

IACUC), έτσι όπως αυτές προβλέπονται και λειτουργούν σύμφωνα με το Αμερικανικό δίκαιο. Αποτελείται από 31 κεφάλαιακαλύπτοντας σχεδόν όλο το φάσμα της δομής και λειτουργίας των επιτροπών, τον τρόπο αξιολόγησης των πρωτοκόλλων

καθώς και εξειδικευμένες θεματικές ενότητες που αφορούν στην αντιμετώπιση του πόνου, την προεγχειρητική,

διεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα των ζώων, αλλά και την επιθεώρηση των εγκαταστάσεων στέγασης και

πειραματισμού ζώων εργαστηρίου. Το τελευταίο κεφάλαιο της τρίτης έκδοσης του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην

αξιολόγηση των ερευνητικών πρωτοκόλλων βάσει του Ευρωπαϊκό δικαίου και της νέας Οδηγίας 63/2010. Η χρησιμότητα

αλλά και η ευχρηστία του βιβλίου έγκειται στο τρόπο παρουσίασης των θεμάτων. Εστιάζεται στα πλέον κοινά ερωτήματα

που έχουν αντιμετωπιστεί από τις ιδρυματικές επιτροπές με παράλληλη παρουσίαση της αντίστοιχης νομοθετικής

απαίτησης αλλά και της ερμηνείας όπως αυτή έχει δοθεί κατά καιρούς από τα μέλη των επιτροπών αυτών. Με γνώμονα το

γεγονός ότι τα θέματα που προκύπτουν κατά την αξιολόγηση των ερευνητικών πρωτοκόλλων είναι κοινά, σε όλα τα μήκη

και πλάτη της γης, θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος βοηθός των ατόμων που

εμπλέκονται στη χρησιμοποίηση ζώων εργαστηρίου είτε ως μέλη επιτροπών αξιολόγησης είτε  ως χρήστες. 

Νικόλαος Κωστομητσόπουλος 

Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας Α’ Βαθμίδας , Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών  

Life to Be Lived: Challenges and Choices for Patients and Carers in Life-Threatening Ilnesses, Catherine Proot and Michael

Yorke, Oxford University Press, 2013, σελ 176. 

Με ποιούς τρόπους αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι τις θανατηφόρες παθήσεις και τον

θάνατο; Το συγκεκριμένο ερώτημα, το οποίο έχει απασχολήσει το ανθρώπινο είδος από

τους πρώιμους πολιτισμούς, αποτελεί το κύριο θέμα του “Life to Be Lived”. Οι Proot και

Yorke προσεγγίζουν το ζήτημα εξετάζοντας τα συναισθήματα, τις ελπίδες, τους φόβους και

τα άγχη που συνδέονται με θανατηφόρες παθήσεις, όπως τα βιώνουν οι ασθενείς και οι

φροντιστές τους. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από την έρευνά τους και τις κλινικές

εμπειρίες τους, οι συγγραφείς εξετάζουν τη διαδικασία προσαρμογής των ασθενών και

των οικογενειών τους στον επερχόμενο θάνατό τους. Γραμμένο από ειδικούς που

εργάζονται σε μονάδες παρηγορητικής φροντίδας και ανακουφιστικής αγωγής, το Life to

Be Lived αναλύει φιλοσοφικά ζητήματα ζωτικής σημασίας με κατανοητό σε όλους τρόπο. Η

αφήγηση πραγματικών ιστοριών ασθενών, των συγγενών τους, και των φροντιστών τους

επιτρέπει στους αναγνώστες να αντιληφθούν τα ηθικά διλήμματα από όλες τις πιθανές

οπτικές γωνίες. Η περιγραφή της αβεβαιότητας και των παραδόξων που βιώνουν οι

ασθενείς με θανατηφόρες παθήσεις στα τελευταία στάδια της ζωής τους συμπληρώνει την

πληθώρα αφηγήσεων και ενδοσκοπήσεων των ανθρώπων γύρω τους, συντελώντας στη

δημιουργία ενός πολυδιάστατου βιβλίου για τη ζωή και το θάνατο. Το Life to Be Livedπροσφέρει ερωτήματα και απαντήσεις, τόσο σε φιλοσοφικό επίπεδο, όσο και σε πρακτικό. Αποτελεί ουσιώδους σημασίας

ανάγνωσμα για όσους εργάζονται σε μονάδες παρηγορητικής φροντίδας και ανακουφιστικής αγωγής, καθώς και για τις

οικογένειες ασθενών με θανατηφόρα νοσήματα, αφού υπόσχεται να εμβαθύνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται

και αξιολογούν τη συμπεριφορά και τις επιθυμίες τους.  

 Αρετή Θεοφιλοπούλου - Stagiaire EEB 

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ  

8/20/2019 Newsletter BIO-ETHICA March 2015

http://slidepdf.com/reader/full/newsletter-bio-ethica-march-2015 4/4

 

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή 

Alizadeh L, Omani Samani R. Using fertile couples as embryo donors: An ethical dilemma. Iran J Reprod Med.  2014

Mar;12(3):169-74.

Ιός Ebola

Tambo E. Non-conventional humanitarian interventions on Ebola outbreak crisis in West Africa: health, ethics and legal

implications. Infect Dis Poverty. 2014 Nov 25;3(1):42.

Σπάνιες ασθένειες και φαρμακευτικές δαπάνες 

Davies JE, Neidle S, Taylor DG. Developing and paying for medicines for orphan indications in oncology: utilitarian regulation

vs equitable care? Br J Cancer. 2012 Jan 3;106(1):14-7.

Κατανομή των πόρων υγείας 

Scheunemann LP, White DB. The ethics and reality of rationing in medicine. Chest. 2011 Dec;140(6):1625-32.

1-10 Ιουλίου 2015

Rotterdam, Ολλανδία 

Summer school on Health Law and

Ethics

Διοργάνωση: Τhe Erasmus Observatory

on Health Law/Institute of Health Policy

& Management (Erasmus University

Rotterdam)

Πληροφορίες 

28 - 30 Σεπτεμβρίου 2015

Vienna, Αυστρία 

4th World Congress of Clinical Safety

Διοργάνωση: International Association

of Risk Management in Medicine

(IARMM)

Πληροφορίες 

28 - 30 Σεπτεμβρίου 2015

Houston, TX, ΗΠΑ 

ASBH 17th Annual Meeting

Διοργάνωση: The American Society for

Bioethics and Humanities (ASBH)

Πληροφορίες 

Η Επιτροπή δίνει τη δυνατότητα πρακτικής άσκησης για θέματα του αντικειμένου της σε φοιτητές που έχουν ειδικό

ενδιαφέρον για τη βιοηθική, από σχολές και τμήματα τόσο των θετικών, όσο και των θεωρητικών επιστημών. Η άσκηση

μπορεί να διαρκέσει έως τρεις μήνες και είναι μη αμειβόμενη. Περισσότερα 

H Επιτροπή έχει ξεκινήσει από τον Νοέμβριο του 2011 μία σειρά ενημερωτικών εκδηλώσεων που απευθύνονται σε μαθητέςΓυμνασίων και Λυκείων  για θέματα βιοηθικής. Θα ανταποκριθούμε με χαρά σε κάθε  εκδήλωση ενδιαφέροντος.

Περισσότερα 

Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής εκδίδει το περιοδικό  ΒΙΟΗΘΙΚΑ, σε ηλεκτρονική μορφή, το οποίο αποτελεί το πρώτο στην

ελληνική επιστημονική κοινότητα. Με την ελπίδα να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες αυτού του φιλόδοξου εγχειρήματος,

καλούμε όχι μόνο καθιερωμένους, αλλά κυρίως νέους επιστήμονες να στείλουν τις συμβολές τους.  Περισσότερα 

Επιμέλεια ηλεκτρονικής έκδοσης: Βασιλική Μολλάκη. 

ΑΡΘΡΑ ONLINE

ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 

Για εγγραφή ή διαγραφή από το Newsletter ΒΙΟ-ΗΘΙΚΑ, καθώς και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα

επικοινωνήστε με την Επιτροπή μέσω της ειδικής φόρμας επικοινωνίας. 

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΒΙΟ-ΗΘΙΚΑ