1

SIEÂU AÂM LAÙCH

ThS.BS.Voõ Taán ÑöùcBS. Ñaëng Nguyeãn Trung An

2

NHAÉC LAÏI GIAÛI PHAÃU1. GIAÛI PHAÃU HOÏC:

- Naèm saâu döôùi voøm hoaønh traùi, ñoái chieáu leân caùc söôøn 9, 10,11 vôùi truïc lôùn song song söôøn 10.- 1 ñænh (goùc söôøn - hoaønh) , 1 ñaùy (goùc traùi ÑT) vaø 3 maët: sau - döôùi (thaän), tröôùc-ngoaøi (hoaønh) vaø tröôùc -trong (daï daøy).- Ñònh khu laùch thay ñoåi : sau : truïc lôùn naèm ngang, beân : truïc lôùn naèm doïc vaø thay ñoåi trung gian giöõa caùc vò trí naøy.- Bình thöôøng laùch khoâng vöôït quaù bôø söôøn traùi.

3

- BN naèm ngöûa / nghieâng (P)- Ñaàu doø: döôùi bôø söôøn (T), treân ñöôøng naùch vaø song song truïc x.söôøn.- Queùt ñang thì hít vaøo- Ngöôøi giaø, laùch nhoû, naèm saâu ñöa ñaàu doø leân treân-ra sau

4

2. GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM :- Caáu truùc aâm baûn chaát moâ, ñoàng nhaát, ñoä p/a baèng hay keùm

nheï so vôùi gan, hôn voû thaän 1 chuùt.- Maët hoaønh loài, maët taïng loõm hay phaúng nhöng khoâng bao giôø

loài.- Roán laùch phaûn aâm daøy (môõ), chöùa thaønh phaàn thaáy ñöôïc laø

TM laùch, d= 8-10mm. - Hình theå thay ñoåi theo maët caét.

5

2. GIAÛI PHAÃU SIEÂU AÂM :- Kích thöôùc : ño ngang qua roán

laùch: cao 11cm, ngang 7cm, daøy 5cm.

- Tieâu chuaån ñaùnh giaù laùch to: maët taïng loài + taêng ít nhaát 2 kích thöôùc. (> 12cm/H x 5cm/W)

- Laùch nhoû < 7cm/H x 3cm/W

6

NHAÉC LAÏI GIAÛI PHAÃU* NHÖÕNG BIEÁN THEÅ BÌNH THÖÔØNG CUÛA LAÙCH :- Laùch nhoû vaø cao (deã bò thuøy döôùi phoåi che laáp)- Khoâng coù laùch cöïc kyø hieám- Laùch ña thuøy hay daïng raêng cöa deã nhaàm khoái u- Laùch phuï (10%): echo = laùch, troøn hay baàu duïc, d<4cm

naèm doïc theo cuoáng maïch maùu, thöôøng töø roán ñeán cöïc döôùi. Coù theå coù nhieàu laùch phuï. Sau caét laùch noù seõ to leân.

- Ña laùch- Laùch troâi noåi : do baát thöôøng veà vò trí coá ñònh, laùch coù theå

di chuyeån naèm ngoaøi hoá laùch (hoâng traùi, vuøng chaäu, thaäm chí döôùi hoaønh phaûi)

7

NHAÉC LAÏI GIAÛI PHAÃU

• Laùch phuï

8

KYÕ THUAÄT KHAÛO SAÙT

- Ñaàu doø cong hay reû quaït 3.5 - 5MHz (tuøy theå traïng)

- Naèm ngöûa, roài nghieâng phaûi.- Hít vaøo nín thôû- Caét doïc truïc theo khoaûng gian söôøn 9,10, 11,

roài caùc maët caét ngang thaúng goùc ño laùch.

9

VAI TROØ CUÛA SIEÂU AÂMLaø kyõ thuaät toát ñeå phaùt hieän beänh, laø choïn löïa ñaàu tieân nhöng keát

quaû aâm thì khoâng loaïi tröø.Caùc chæ ñònh :1. Laùch to2. Chaán thöông : choïn löïa ñaàu tieân CT, theo doõi baûo toàn3. Bilan lymphome vaø theo doõi ñieàu trò4. Khoái u haï söôøn traùi5. Tìm caùc bieán chöùng haäu phaãu: aùp xe, tuï maùu6. Bilan taêng aùp tónh maïch cöûa7. Tìm caùc oå nhieãm truøng8. Khaûo saùt laùch phuï trong thrombocytopeùnie taùi phaùt sau caét

laùch.9. Choïc khaûo saùt teá baøo, daãn löu.Hình aûnh khoâng ñaëc hieäu – xaùc nhaän toàn taïi – theo doõi ñieàu trò –

höôùng daãn can thieäp (sinh thieát, choïc huùt, daãn löu)

10

LAÙCH TO ÑOÀNG NHAÁT

Gaëp trong 1 soá beänh lyù :- Nhieãm truøng : vieâm noäi taâm maïc vi truøng, brucellose,

lao, baïch caàu ñôn nhaân nhieãm khuaån, cytomegalovirus, beänh moâ baøo, giang mai, soát reùt

- Taêng aùp tónh maïch cöûa (xô gan)- Beänh maùu : thieáu maùu taùn huyeát, beänh baïch caàu- Beänh lyù quaù taûi do öù ñoïng: amylose,

hemochromatose, dyslipoidose- Lymphome laùch : 1/3 tröôøng hôïp beänh tieán trieån maø

chæ coù laùch to ñoàng nhaát khoâng ñaëc hieäu.

11

LAÙCH TO ÑOÀNG NHAÁT

12

LAÙCH TO KHOÂNG ÑOÀNG NHAÁT

1. LYMPHOME Hodgkin vaø non Hodgkin : noát echo keùm ñôn ñoäc hay nhieàu noát raûi raùc. Keøm haïch phì ñaïi ôû roán laùch hay sau phuùc maïc.

13

LAÙCH TO KHOÂNG ÑOÀNG NHAÁT1. LYMPHOME Hodgkin vaø non Hodgkin U aùc tính

khoâng do ñöôøng maùu : nguyeân phaùt hay thöù phaùt2. Sarcome : khoái to, khoâng ñoàng nhaát coù nhöõng

vuøng echo keùm xen laãn echo daøy beân trong u.3. U thöù phaùt thöôøng coù daïng noát echo keùm hay hình

cocarde keøm halo. Laùch khoâng nhaát thieát phaûi to.

14

TOÅN THÖÔNG KHU TRUÙ1. NANG :- nang thöôïng moâ : 1 hay nhieàu

nang, thaáu aâm, thaønh moûng- Nang thöôïng bì : nang coù bôø thöôøng

khoâng ñeàu, coù phaân vaùch, dòch coù phaûn aâm.

- Nang giaû tuïy- Nang kyù sinh truøng (eùchinococcose,

hydatidose) : gioáng nhö toån thöông nang ôû gan.

- Lymphangiomes kystiques : gaëp ôû treû em hay tuoåi thieáu nieân : toån thöông gioáng nhö nang, ñôn ñoäc hay nhieàu oå, thöôøng naèm döôùi bao laùch.

15

2. tuùi phình ñoäng maïch laùch :coù daïng nang, coù theå naèm trong nhu moâ hay doïc ñöôøng ñi cuoáng laùch doppler giuùp xaùc ñònh.3. hemangioma4. ñoùng voâi nhu moâ

16

TOÅN THÖÔNG KHU TRUÙ

3. CHAÁN THÖÔNG LAÙCH : thöôøng gaëp trong chaán thöông ngöïc - buïng.

- Daáu hieäu tröïc tieáp :* Tuï maùu döôùi bao : khoái dòch naèm quanh laùch khoâng di ñoäng, khoâng thay ñoåi theo tö theá* Daäp nhu moâ : maûng taêng hay giaûm aâm thaäm chí echo troáng (tuøy theo thôøi gian)

- Daáu hieäu giaùn tieáp :* Traøn maùu oå buïng töï do* Cuïc maùu ñoâng chæ ñieåm

17

18

AÙP XE LAÙCH :- Thöôøng thöù phaùt sau nhoài maùu, chaán thöông, laùp maïch do vi truøng- Toån thöông daïng nang, bôø ñeàu thaønh khaù daøy, chaát trong nang coù phaûn aâm cuûa chaát caën hoaïi töû. Coù theå coù hôi beân trong.

19

20

NHOÀI MAÙU LAÙCH :- Thöôøng gaëp trong beänh maùu hay thuyeân taéc nhieãm truøng do vieâm noäi taâm maïc.- Hình aûnh daïng nhoài maùu thay ñoåi tuøy theo tuoåi:- Ñieån hình : toån thöông echo keùm hình tam giaùc coù ñaùy höôùng ra ngoaøi. Nhöng coù theå coù daïng troøn ñeàu.- Tieán trieån : thaønh seïo xô taêng phaûn aâm, hoaëc nang giaû hoaëc aùp xe hoùa.