Netnotkun kennara á Íslandi

1997 og 2004

Sólveig Jakobsdóttir Dósent KHÍ

Erindi flutt á málþingi RKHÍ 16.10. 2004

Markmið

Meginmarkmið verkefnisins er að skoða breytingar á netnotkun kennara og viðhorfi þeirra til nýtingar Netsins í skólastarfi á milli áranna 1997 og 2004.

Ísmennt kannanir 1997*

Sameiginlegt: Meta starfsemi og þjónustu Ísmennt og nota niðurstöður til úrbóta *Styrktar af Nýsköpunarsjóði íslenskra námsmanna

A. Kynning og könnun, vor 97

B. Símakönnun, sumar 97

Til-gangur

Kynna möguleika; mynda tengsl

Fá raunhæfa mynd: nýting, þarfir, áhugi

Val/ frkv.

Sent í grunn+ frhsk. Frjáls þáttt. Net/pr.

303 í slembiúrtaki –grunn+frhsk. 84/94 sv

Þátt-taka

100 “áhugasamir”: 41% kvk.

84 “dæmigerðir” 66% kvk.

Mæli-tæki

Kynning+löng könnun (ca. 30mín.)

Stytt könnun (ca. 15-20 mín.)

NKN/KHÍ könnun vor 2004*

Stytt könnun frá 1997 lítillega endurskoðuð/ bætt, m.a. teknar út spurningar um Ísmennt, bætt við um Menntagátt

Framhaldsnemum/kennurum á námskeiðinu Nám og kennsla á Netinu við KHÍ boðin þátttaka – safna gögnum meðal samkennara

16 þáðu boðið og sáu um gagnasöfnun. Þátttakendur voru 303 (úr 15 skólum+einum landshluta). Öllum boðið eða tilviljunarkennt valið úr (20-50% kennara).

Þátttökuhlutfall úr skólum 61%, á bilinu 38-100%, í 75% tilvika yfir 61%

Fylgnipróf sýndi sáralítil tengsl þátttökuhlutfalls við aðrar breytur – örlítil tilhneiging til að væri meiri nýting vefs m. nemendum þar sem var meiri þátttaka, og minna vandamál með netaðgang. Einnig aðeins hærra þátttökuhlutfall í landsbyggðarskólum.

* Stykrtar af Rannís partur af NámUST verkefninu

Samanburður á milli kannana ef eingöngu

eru talið úr grunn- og frhsk. (kenn.+skstj.)

1997 A (61) 1997 B (82)

2004 (302)

% kvk:kk 48:52 66:34 76:24

% grunn 67 78 88

Stig grsk Hærri % eldri - Jafndreift

Náms-greinar

2,5

30% tölv. ~ 0

31% stæ ~ 15

25% sérk. ~ 7

26-15 tung,sam, raun, mynd/hand ~1-15

1,3

37 bekkjark.

~ 28

-

Netfang 100% 51% -

Sjá nánar um skiptingu kennara milli stiga og eftir kyni

Notkun vefs og tölvupósts sjálf og með

nemendum - % sem notar mikið*

Tölvupóstur+vefur nýttur mun meir persónulega en með nemendum

Vefnotkun aukist meira en tölvupóstnotkun með nemendum

*mikið=dag-vikulega

1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN

Tími

0

20

40

60

80

100

% s

em n

ota

r m

ikið

, d

ag-v

iku

lega

70,18%

25,61%

87,32%

28,07%

18,29%

66,3%

3,51% 3,66%8,7%

16,3%

Tölvupóstur sjálf

(ur)

Vefur sjálf(ur)

Tölvup. m. nem.

Vefur m. nem.

Notkun vefs og tölvupósts sjálf og með

nemendum - % sem notar töluvert-mikið

Tölvupóstur+vefur nýttur mun meir persónulega en með nemendum

Vefnotkun (mikil) aukist mun meira en tölvupóstnotkun með nemendum

töluvert = viku-mánaðarlega

1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN

Tími

0

20

40

60

80

100

% s

em n

ota

r tö

luv

ert-

mik

ið

94,74%

42,68%

97,46%

87,72%

39,02%

94,93%

14,04%

6,1%

25,0%29,82%

4,88%

47,83%

Tölvupóstur sjálf

(ur)

Vefur sjálf(ur)

Tölvup. m. nem.

Vefur m. nem.

Notkun vefs m. nem. (töluvert*-mikið) eftir

stofnun

2004 > 1997A>1997B

Marktækt meiri notkun gefin upp meðal framhalds-skólakennara en grunnskólakennara

*Töluvert = viku-mánaðarlega, mikið= dag-vikulega)

1997, könnun/kynning 1997, símakönnun 2004, könnun NKN

Tími

0

20

40

60

80

No

ta v

ef m

. n

em.

tölu

ver

t eð

a m

ikið

18,42%

1,56%

45,17%45,45%

16,67%

74,29%

Stofnun

1

2

Notkun vefs m. nem. (töluvert*-mikið) eftir

kyni

Kynjamunur EKKI marktækur 1997 A (“áhugasamir”); né í öðrum teg. notkunar

Marktækur kynjamunur 1997 B (“dæmigerðir”); einnig í öðrum teg. notkunar

Kynjamunur EKKI marktækur 2004 í vefnotkun m. nem.; en marktækur í öðrum teg. notkunar

*Töluvert = viku-mánaðarlega, mikið= dag-vikulega)

1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN

Tími

0

10

20

30

40

50

60

% s

em n

ota

r tö

luv

ert

-mik

ið27,59%

1,96%

45,95%

27,59%

11,54%

57,35%

Kyn

Kvk.

Kk.

Notkun annars póstlista, ráðstefna,

spjalls 1997B vs. 2004

Töluverð aukning sérstaklega persónuleg notkun

Aldrei Lítið, < mán. Töluvert, viku-

mán.

Mikið, dag.-viku.

Önnur net. m. nem.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

0,0%

66,67%

33,33%

0,0%

69,2%

18,63%

7,22%4,94%

Tími

1997, síma

2004, NKN

Aldrei Lítið, < mán. Töluvert, viku-

mán.

Mikið, dag.-

viku.

Önnur net. sjálf(ur)

0,0%

20,0%

40,0%

60,0%

80,0%

100,0%

Per

cen

t

85,37%

10,98%

1,22% 2,44%

22,06%

30,25%

24,2% 23,49%

Tími

1997, síma

2004, NKN

Internetnotkun m. nemendum:

sjálfsmat (6 stig)

Meðaltöl

1997A: 4,3

1997B: 1,6

2004: 5,1

Marktækur munur eftir kyni og könnun – 97A og 2004 hópur svipaðir - báðir hópar hærri en 97B

13-40% í hverjum grunnskóla (13 skólar) meta sig 5-6, 0-15% per skóla í 6.

0, engin þekking á

notk.

1, meðvit. um

notkun

2, að læra

ferlið/tæknina

3, skil betur ferlið

og notk.

4, hef aukna þekk.

og sjálfstr.

5, ný viðfangsefni,

aðlagað breyt.

6, frumleg notk. á

nýjum sv.

Net

notk

un

ars

tig

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%

Percent

Tími

1997, m. kynn.

1997, síma

2004, NKN

Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.

“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)

Stig 0-1: 7% (1+6), Hópurinn 85% konur 60% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d. Nota netið aðallega til að finna kennsluefni og

upplýsingar um þætti sem verið er að vinna með. (0, kvk., G-mið)

Er með póstlista foreldra og sendi vikulega fréttir og myndir úr skólastofunni. Á einnig töluverð samskipti við foreldra í gengnum netið. (1, kvk., G-yngra)

Aðallega til að afla gagna og upplýsinga, einnig samskipti. (1, kk., G-mið)

Ég nota það helst til að láta nemendur velja sér efni sem þau ætla að nota í verkefnin sín. (1, kvk., G-öll stig)

Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.

“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)

Stig 2-3: 25% (11+14), Hópurinn 82% konur 56% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.

Hef svolítið notað kennsluforrit á netinu auk þess skoðum við reglulega ákveðna vefi eftir að við fengum tölvu inn í stofuna (2, kvk., G-mið)

Ég fer einungis á netið með nemendum mínum til að sýna þeim eitthvað sérstakt varðandi það sem þau eru að læra um. Annars fer ég sjálf nær eingöngu á skólavefinn.is eða námsgagnastofnun.is eða skoða póstinn. (2, kvk., G-mið)

Sýni nemendum gagnlegt efni á INterneti m/skjávarpa. Bendi nemendum á slóðir vegna ritgerðavinnu eða fyrirlestra. Hef prófað einfalda, stýrða vefleiðangra. (3, kk., Frh.)

Nemendur senda mér verkefni sín margir í tölvupósti. Nem vinna verkefni og setja á innra net skóla eða vefsíðu bekkjar. Nemendur vinna vefleitarverkefni í tölvuver (3, kvk., Frh).

Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.

“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)

Stig 4: 38%, Hópurinn 81% konur

74% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.

Bendi nemendum á góðar heimasíður tengdar námsefni hverju sinni. Undirbý kennslu með því að afla hugmynda á netinu. Sendi foreldrum einstaka sinnu tölvupóst og svara þegar þeir senda mér. Skoða vefsíður með efni tengt kennslumálum.Skoða þó nokkuð vefsíður annarra skóla. Nemendur fá verkefni þar sem þeir eiga að afla upplýsinga á netinu. O.fl. (kvk., G-ekkert ákv. stig)

Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.

“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)

Stig 5: 24%, Hópurinn 67% konur

76% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.

Ég er sérkennari og vinn með einum til þremur nemendum. Ég nota af og til gagnvirka vefi Námsgagnastofnunar og Skólavefsins með nemendum mínum. Einnig finnst mér mikilvægt að efla tölvu- og vefnotkun þeirra og gera þá færa um að nota tölvuna sér til afþreyingar. Í því augnamiði nota ég Netið og efli um leið færni þeirra í lestri og almennt læsi. (kvk., G, mið-ung)

Dæmi um nýtingu, viðhorf kennara e.

“netnotkunarstigi” (sjálfsmat)

Stig 6: 7%, Hópurinn 53% konur

90% hópsins lýsir netnotkun í skólastarfi, d.

Kenni í WebCT umhverfinu. Nemendur vinna vefleiðangra í tímum og heima. Nemendur setja fram lausnir sínar á ýmsa vegu, t.d. sem fréttablöð, PowerPoint sýningar og/eða svör við spurningum/verkefnum. Stundum líka munnlega. Nemendur vinna líka stundum hlustunaræfingar í WebCT umhverfinu. Nemendur leysa verkefni úr skáldsögum í WebCT og í sumum tilfellum geta þeir leitað viðbótarupplýsinga á Internetinu. Nemendur taka gagnvirk próf í æfingaskyni í WebCT umhverfinu. Þeir taka þátt í umræðum.(kk., Frsk.)

Hvar er Netið mest notað

Frumkvöðlar 97 m. tiltölulega mikla heimanotkun

2004 hópur mikið í skóla

Hátt hlutfall meðal frumkvöðla og í 2004 hóp með jafna dreifingu

Dæmigerði kennarinn 1997 – hátt hlutfall með enga notkun/hvergi

Á heimili Í skóla Drefist jafnt Hvergi

Notkunarstaðsetning

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

Per

cen

t

40,98%42,62%

16,39%

0,0%

20,73%

3,66%

34,15%

25,17%

55,96%

18,87%

0,0%

Tími

1997, m. kynn.

1997, síma

2004, NKN

Kynnt sér stefnu Menntamálaráðuneytis

(námskrá o.fl.)

1997A og 2004 hafa kynnt sér betur en 1997B

Nei Nei, en heyrt af Já, lítillega Já vel

Námskrár og stefna

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

Per

cen

t21,67% 21,67%

41,67%

15,0%

29,27% 29,27%31,71%

9,76%

16,33%

20,33%

43,67%

19,67%

Tími

1997, m. kynn.

1997, síma

2004, NKN

Nýting Menntagáttar

Menntagátt, lagt inn

efni

Menntagátt, notað

efni

Menntagátt, skoðað

efni

Menntagátt,

heimsótt

0

10

20

30

40

% >

0

1,6%

4,8%

29,6%

36,0%

Internetnotkun: afstaða til notkunar í

skólastarfi

Frumkvöðlarnir 97 töluvert jákvæðari en hinir hóparnir

Mj. neikv. Neikv. Fremur

neikv.

Fremur

jákv.

Jákv. Mj. jákv.

Afstaða til Netsins í skólastarfi

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

Per

cen

t

0,0% 0,0% 0,0%

13,33%

28,33%

58,33%

24,05%

41,77%

30,38%

Tími

1997, m. kynn.

1997, síma

2004, NKN

Internetnotkun: misrétti e kyni og

þjóðfélagshóp, ofnotkun

1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN

Tími

0

20

40

60

80

% >

2

41,46%

10,53%

22,22%

58,54%

31,58%

40,6%

46,34%

38,6%

79,06%

Misrétti/mism. e.

kyni

Misrétti/mism. e.

þjóðfélagsst.

Ofnotkun (netfíkn)

Hærri % í frumkvöðlahópi 97 og 2004 hópi telja töluverð eða mikil vandamál.

Fleiri konur hafa áhyggjur af misrétti

Internetnotkun: þættir sem draga

úr/koma í veg fyrir notkun

% sem kvartar yfir miklum vandamálum/ hindrunum snarlækkar frá 97B til 2004

Ath. samt ekki skortur á vandamálum í dag þegar opnu sp. eru lesnar!

1997, síma 2004, NKN

Tími

0

10

20

30

40

% >

226,67%

8,73%

33,33%

7,27%

32,0%

6,18%

17,33%

2,91%

Tæknivandamál

Aðgangur/skipulag

Þekking reynsla

Afstaða/áhugi

Framtíðarnýting: Internetveitur

1997, m. kynn. 1997, síma 2004, NKN

Tími

0

10

20

30

40

50

60

70

% >

2

57,14%

28,21%

36,55%

67,86%

33,33%

48,28%

Meiri nýt.

tölvupósts

Meiri nýt. vefs

Framtíðarnýting: Efnisflokkar á

veraldarvef - mikill áhugi

1997B

58% Námse. tengt námsgr.

51% Tímarit & greinar

48% Aðgangur að fjarnámi

48% Efni t. upplýsingaöflun

42% Íslenskt efni

39% Aðg. að stofn. & þjón.

38% Námsefni t. tegund (bein kennsla, hermilíkön, leikir, tæki)

33% Hugmyndir um nýtingu Internetsins

2004

63% Námse. tengt námsgr.

55% Upplýsingaöflun.

53% Á íslensku

49% (bein kennsla, hermilíkön, leikir, tæki)

47% Fjarnám

37% Hugmyndir um nýtingu Netsins

31% Tímarit og greinar

31% Námsefni tengd teg. 2 (samskiptaverkefni, les/námshringir, rannsóknaverkefni )

Samantekt - lokaorð

Miklar breytingar frá 1997

En mikið starf eftir óunnið...

Athugasemdir

Hagstofa Íslands (2004). Heildarfj. kennara í G+F 2003 var 6366, 75% grunnskólakennarar, 69% konur (47% kvk. F og 77% í G)