NETCAD/PLANET

NETCAD/PLANET

1

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999-2004

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

NETCAD Apache Software Foundation tarafından geliştirilen XML Parser kütüphanesini kullanmaktadır. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir.

"This product includes software developed by the Apache Software Foundation (http://www.apache.org/)."

Birinci baskı, Nisan 1999

Basıldığı Yer: Ankara

Versiyon: V.2

Revizyon Tarihi:03.04.2007

Düzenleyen: Berna BALKAN GÖRGÜLÜ

Revizyon No: 005

Doküman No: NC_PLANET_01

www.netcad.com.tr

teknik@netcad.com.tr

1. Kitap hakkındaki görüş ve düşünceleriniz için bilgi@netcad.com.tr

2. Teknik Destek almak için http://www.netcadportal.com

adreslerinden ulaşabilirsiniz.

NETCAD/PLANET

2

İÇİNDEKİLER 1. Bölüm Giriş ........................................................................................4

1.1. NETCAD/PLANET Nedir?.................................................................. 4 1.2. NETCAD/PLANET Kurulumu ............................................................ 5 1.3. NETCAD/PLANET Yardım................................................................. 6 2. Bölüm Çizim İşlemleri ..........................................................................6

2.1. Yol Çizmek ( Paralel ) ..................................................................... 6 2.1.1. Yol............................................................................................6 2.1.2. Kaldırım ....................................................................................7 2.1.3. Refüj.........................................................................................8 2.1.4. Kalınlık......................................................................................8 2.1.5. Onay Kutucukları ........................................................................9 2.1.6. Eksene Göre Tutma Noktası .........................................................9

2.2. Yol Çizmek ( Aksis ) ...................................................................... 10 2.3. Ada/Kaldırım Köşesi Çizmek ......................................................... 11 2.4. Otomatik Kavşak Oluşturmak........................................................ 13 2.4.1. Manuel Kavşak Oluşturmak........................................................15

2.5. Refüjlerin Kapatılması................................................................... 19 2.6. Köşe Düzeltmek ............................................................................ 20 2.7. Yaya Yolu Çizmek.......................................................................... 21 2.8. Yol Yuvarlatmak............................................................................ 22 2.9. Objelere Kalınlık Vermek............................................................... 23 2.10. Tarama Yapmak .......................................................................... 24 2.10.1. Taranacak Alanın Seçilmesi.....................................................27 2.10.2. Taranacak Alanın İçinde Taranmayacak Bölgenin Seçilmesi.........27 2.10.3. Taranacak Alan içinde Dikkate Alınacak Objelerin Seçilmesi ........28

2.11. Lejant Oluşturmak ...................................................................... 29 3. Bölüm Semboller...............................................................................33

3.1. Yerleşim Düzeni Sembolü.............................................................. 33 3.2. Yol Genişlik Sembolü..................................................................... 34 3.3. Taks/Kaks Sembolü ...................................................................... 36 3.4. Emsal Sembolü.............................................................................. 37 3.5. Daire İçlerinin Temizlenmek ......................................................... 38 4. Bölüm Yardımcı İşlemler ....................................................................39

4.1. Otomatik Alan Kapatmak .............................................................. 39 4.2. Alan Dağılımı................................................................................. 40 4.3. Nüfus Bölgelerini Oluşturmak ....................................................... 41 4.3.1. Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi ...........................................44 4.3.2. Toplam İnşaat Alanı Yöntemi......................................................45 4.3.3. Kişi Başı İnşaat Alanı Yöntemi ....................................................45

4.4. Nüfus Hesaplamak ........................................................................ 46 4.5. Tabaka Kontrolü............................................................................ 49

NETCAD/PLANET

3

4.5.1. Planı Kapat ..............................................................................49 4.5.2. Planı Aç...................................................................................49 4.5.3. Açık Tabakaları Kilitle ................................................................50 4.5.4. Açık Tabakaları Çöz...................................................................50 4.5.5. Tümünü Aç ..............................................................................50 4.5.6. Tabakalandır ............................................................................50

4.6. Blok İşlemleri................................................................................ 50 5. Bölüm Pafta Açma.............................................................................63

5.1. Pafta Editörü................................................................................. 63 5.1.1. Dosya Menüsü..........................................................................63 5.1.1.1. Paf Yükle ..............................................................................63 5.1.1.2. Paf Sakla ..............................................................................63

5.1.2. Pafta Menüsü ...........................................................................63 5.1.2.1. Pafta İndeksi Oluştur..............................................................64 5.1.2.2. Tek Tek Pafta Paftala .............................................................65 5.1.2.3. Otomatik Paftala....................................................................66 5.1.2.4. Gör ......................................................................................67

5.2. StpPafta Editörü............................................................................ 67 5.2.1. Dosya Menüsü..........................................................................68 5.2.1.1. Paf Yükle ..............................................................................68 5.2.1.2. Paf Sakla ..............................................................................68

5.2.2. Pafta Menüsü ...........................................................................68 5.2.3. Pafta İndeksi Oluştur ................................................................68 5.2.4. Tek Tek Pafta Paftala ................................................................69 5.2.5. Otomatik Paftala ......................................................................71 5.2.6. Pafta Raporu............................................................................71 5.2.7. Gör.........................................................................................71 5.2.8. Yenile......................................................................................72 6. Bölüm Haritalar.................................................................................72

6.1. Eğim Haritası ................................................................................ 72 6.2. Yükseklik Haritası ......................................................................... 75 6.3. Yön Haritası .................................................................................. 76 6.4. Yön Haritası (OK).......................................................................... 78 6.5. Eğim Noktaları .............................................................................. 78 7. Bölüm Ekler......................................................................................79

7.1. Çizgi Tipleri ................................................................................... 79 7.2. Tarama Tipleri............................................................................... 79 7.3. Bloklar .......................................................................................... 79 7.4. Semboller...................................................................................... 79

NETCAD/PLANET

4

1.Bölüm Giriş

1.1.NETCAD/PLANET Nedir? NETCAD programı her gün yenilenen teknolojisiyle, içerdiği çeşitli modüller kapsamında Şehir Planlama disiplinine yeni hareket alanları katmaktadır. NETCAD/PLANET, diğer pek çok NETCAD modülü gibi NETCAD altında bir menü seçeneği olarak gelir. NETCAD/PLANET temel olarak planlamanın çizim işlerini kolaylaştırmayı hedefler. Oluşturulan plan taslağını son derece kısa bir zamanda yönetmeliklere uygun bir çizim haline getirir . Ancak bu çizim yalnızca

güzel görünen bir imar planı olmanın ötesinde pek çok bilgi de içerir. Bu bilgilerin en temel olanlarından birincisi, planı uygulayacak olanlara hazır veri oluşturulabilmesidir. Tek bir tuş ile uygulayıcıya hemen kullanabileceği NETMAP formatında veri hazırlanır. NETCAD/PLANET yazılımı ile belediyelere yönelik çözümlerde başka hiçbir yazılımın

ulaşamadığı bir noktaya gelmiştir. NETCAD ile araziden verilerin okunmasından plan oluşturulup, uygulanmasına, sayısallaştırmadan, altyapı bilgilerinin işlenmesine, tüm bunların bir GIS ( Kent Bilgi Sistemi) içerisinde bir arada

kullanılabilmesi olanaklı hale gelmiştir. Bu menüde yol, sembol ve taramaların oluşturulması ve bunların editlenmesi için son derece pratik kullanımlı ve etkili yöntemler sunulmuştur. Ayrıca NETCAD/PLANET nüfus hesabı, alan dağılımı ve DOP Oranı dahil olmak üzere pek çok istatistik veriyi de otomatik olarak üretir. Plan yaptığınız arazinin sayısal haritasının bulunması durumunda ön tasarımda arazi üzerinden anında Eğim Haritası,

Yükseklik Haritası oluşturma gibi yöntemler büyük yarar sağlayacaktır.

NETCAD/PLANET

5

NETCAD/PLANET'in Genel Özellikleri:

• Sayısal halihazır ve/veya raster harita üzerinde çalışabilme,

• Hava ve uydu fotoğrafları üzerinde çalışabilme,

• Raster harita üzerine renkli arazi kullanımının işlenmesi,

• Raster ve vektör (Çizgisel) datanın birlikte çizdirilebilmesi,

• Plan çizimine yönelik gelişmiş özellikler

• Otomatik yol çizimi ve çoklu kavşak oluşumu

• Otomatik ve manuel lejant hazırlama • Yönetmeliklerdeki tüm semboller, hat tipleri ve taramalar, • 1/1000, 1/5000 ve 1/25 000 ölçekli çalışmalara uygunluk • Nüfus ve alan dağılımı hesapları ve grafikleri, • Arazi modeli üzerinde eğim, yükseklik, yön ve bakı analizleri,

1.2.NETCAD/PLANET Kurulumu Program kurulum CD’si, CD sürücüye yerleştirildiğinde bir süre sonra CD KUR programı otomatik olarak çalışacaktır. CD KUR programının otomatik olarak yüklenmemesi durumunda CD sürücüden ana dizin içerisindeki CDKUR.EXE dosyasının çalıştırılması ile de işleme devam edilebilir. Ekrana gelen pencerede satın almış olduğunuz programlar, programların tanıtımı, modüllerin çalışabilmesi için ek programlar ve firmanın sunduğu hizmetler ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Bu ekran üzerinde “ kur “ butonuna basılması ile Anamodülün kurulumu ile birlikte modüller de aynı şekilde otomatik olarak gösterilen dizine kurulacaktır. NETCAD/PLANET modülü ayrıca kurulmak istendiğinde ise; NETCAD CD'sini CD sürücüsüne yerleştiriniz. Bilgisayarım kısmında CD sürücüsü seçilerek CD içindeki Modül dizini altındaki NETCAD/PLANET'i seçerek Setup dosyasını çift tıklayarak çalıştırınız. Modül kurulum penceresi açılarak NETCAD/PLANET'in kurulacağı dizin adı NETCAD

NETCAD/PLANET

6

varsayılan olarak gelecektir (Eğer Ana Modülü kurarken NETCAD'in kurulacağı dizin adı değiştirilmişse NETCAD/PLANET de bu dizin altına kurulmalıdır). Bu pencereyi Tamam ile geçiniz. Modül kurulumu bitince "Program başarı ile kurulmuştur" şeklinde mesaj gelir. Bu mesajı Tamam ile kapatarak işlemi bitiriniz. Kurulumu tamamlanan Planet modülü Program Ekle/Kaldır bölümünden istendiği zaman bir program gibi kaldırılabilir.

1.3.NETCAD/PLANET Yardım Programla ilgili tüm işlemler için kullanıcıya bilgiler sunun yardımcı metinlere 3 farklı yöntemle ulaşılabilir:

• Menülerden seçilen işlem üzerinde F1 tuşuna basılarak, • Yardım Menüsünden İçindekiler ya da Konu Başlıklarına Göre

bölümlerinden, • İşleme girdikten sonra yardım ikonuna basılarak konu hakkında bilgi

edinilebilir. Yardımcı metinler program ve işlemler hakkında bilgi sunarken ayrıca işlem ile ilgili yöntemleri de açıklayarak kullanıcıya rehber olurlar.

2.Bölüm Çizim İşlemleri

2.1.Yol Çizmek ( Paralel ) Yol Çizmek (Paralel) işlemi ile gösterilen bir eksen ya da hat boyunca yol için gerekli, ada kenarı, kaldırım ve refüj çizgilerini oluşturur. Bu amaçla, ilk aşamada, diyalog kutusundan yol parametreleri belirlenir. Bu işlem için yol eksenlerinin önceden çizilmiş olması gerekmektedir. Eksen çizgisi; doğru, çoklu doğru ve noktadan geçen eğri olabilir. Yol eksenlerini çoklu doğrularla geçirmek zaman kazandırma açısından kullanıcıya avantajlar sağlayacaktır.

2.1.1. Yol Çizilmek istenilen yolun seçilen taraftaki genişliğidir. Yol çiz diyalog kutusunda genişlikler sağa ve sola olmak üzere bağımsız verilebilir. Her iki yöne verilen yol değerlerinin toplamı (kalınlık kutusunda yazılı değer) yolun gerçek genişliğidir. Yol genişliğinden kaldırım ve refüj değerlerinin çıkarılmasıyla da taşıt yolunun

NETCAD/PLANET

7

değeri elde edilir. Ada kenar çizgi kalınlıları otomatik olarak toplam yol genişliğinin 1/10'u olacak şekilde hesaplanır. Yani çizim bittikten sonra kalem kalınlıkları ile ilgili düzenleme yapmaya gerek kalmaz. Ancak kullanıcı bu kalınlıkları değiştirerek farklı çizimler yapabilir. Çizgiler ADA KENARI tabakasına yerleştirilirler. Herhangi bir tarafa olan yol genişliğinin "0" verilmesi durumunda o tarafa olan diğer hiçbir çizgi dikkate alınmaz. Ada kenarı çizgisinin hat tipi değişebilir. Bunlar; K:Korunan, Ö:Önerilen, D:Düzeltilen olarak seçenekler bulunmaktadır. Amaca uygun olarak yol çizme işleminin başında belirlenir. Yol Çizme diyalog kutusunda bulunan butonlar ile önerilen, korunan ya da düzeltilen yol kenarı çizgisi seçilerek yollar oluşturulur. Sola ve sağa olmak üzere yol kenarı için hat tipi birbirinden farklı belirlenebilir. Sola yol kenarı hat tipi korunan cephe çizgisi (K) iken, sağa yol kenarı hat tipi önerilen cephe (Ö) çizgisi olabilir.

2.1.2. Kaldırım Ada kenarından itibaren kaldırım genişliği parametresidir. Kaldırım genişlikleri ada kenarına görece olarak verilirler. Sol ve sağ tarafa bağımsız olarak verilebilirler. "0" verilmesi durumunda çizilmezler. Çizgiler KALDIRIM tabakasına yerleştirilirler.

NETCAD/PLANET

8

2.1.3. Refüj Refüj genişliği parametresidir. Refüj genişlikleri de yol eksenine görece olarak verilirler. Sol ve sağ tarafa bağımsız olarak verilebilirler. "0" verilmeleri durumunda çizilmezler. Çizgiler REFÜJ tabakasına yerleştirilirler. Farklı yol parametreleri daha sonra tekrar kullanılmak üzere menünün üst tarafındaki ok (<<) tuşuna basarak saklanabilir, diğer çarpı işaretli (X)tuşa basılarak kayıt edilmiş parametreler silinebilir.

2.1.4. Kalınlık Kalınlık; yolun sağ ve sol taraflarında verilen yol değerlerinin toplam değeridir. Bu kalınlık değeri yol genişlikleri değiştirildiklerinde otomatik olarak değişmektedir. Ayrıca çizgi kalınlıkları, ada içine doğru verilmektedir. Yolun çizgi kalınlığı toplam yol genişliğinin 1/10'u olacak şekilde otomatik olarak ayarlanır. Örneğin; 10 metrelik bir yolun çizgi kalınlığı 1 mm, 15 metrelik yolun kalınlığı 1.5 mm, 25 metrelik yolun kalınlığı 2.5 mm olur. Ancak kullanıcı isterse bu değeri değiştirebilir. Yollara ait parametreler kutuların sağında bulunan ok işaretleriyle ile artırılabilir ya da azaltılabilirler.

NETCAD/PLANET

9

2.1.5. Onay Kutucukları

Yol, kaldırım ve refüj sayısal değerlerinin girildiği satır sonundaki buton işaretlendiği zaman, ekranda gösterilen yol ekseni belirtilen hattan tutularak yolu çizer. Örneğin; yolun onay kutusu aktif durumda iken ada kenarı çizgisi eksen olarak kabul edilir. Bu özellik sayısallaştırmalarda bir hayli işe yaramaktadır.

2.1.6. Eksene Göre Tutma Noktası Yol Çizme menüsünde yer alan tutma parametresi ile, çizdiğiniz eksene göre yolu konumu belirlenebilir. Yukarıda örnekte görüldüğü gibi eksene göre tutma noktası işaretli ve Tutma=0 iken, çizilecek yol gösterilen ekseni tam olarak ortalar. Örneğin tutma=5 iken yol gösterilen eksenin 5 metre paralelini orta eksen alarak oluşturulur. Alınan paralelin hangi yöne olduğu yol ekseni çizilirken hangi noktadan başlanıldığı ile ilgilidir. Tutma değeri + olarak belirtilirse yolun başlangıç tarafından sağa doğru paralel alınacaktır. Tutma değeri - olarak belirtilirse yolun başlangıç tarafına göre hattın sol tarafına doğru paraleli alınacaktır. Eksene göre tutma noktası olarak sola yol değerinin yazıldığı kutu işaretlenmiş ise eksen olarak çizilmiş olan hat, oluşturulacak yolun solundaki ada kenarı ikisiyle çakışık olacaktır. Yine aynı şekilde sola refüj değerinin bulunduğu kutu eksene göre tutma olarak işaretli ise eksen olarak önceden çizilmiş olan eksen oluşturulacak olan yolun sola refüj çizgisiyle çakışık olacaktır.

NETCAD/PLANET

10

Aşağıdaki halihazır örnekte olduğu gibi, yolun alt sınırı korunması gereken bir

hat ise, eksene göre tutma noktası kullanılır.

Sayısal harita üzerinde yolun alt sınırı doğru ya da çoklu doğru ile çizilmiş ise Yol Çiz (Paralel) işlemi kullanılmalıdır. Bu işleme girdikten sonra yol kalınlığı parametreleri belirtilir. Yol çiz menüsünde, sağa yol kutusu, tutma noktası olarak işaretlenmelidir. Sağa yol hattı korunacak hat tipi olarak işaretlenmiş olmalıdır. Korunacak hat tipinin sağa ya da sola olması yol kenarı sınırı objesinin başlangıç yönüne göre belirlenir. Daha sonra, yol menüsünden çıkmadan fare ile ekran üzerinde herhangi bir yer işaretlenir. Sıradaki işlem, yol eksenini fare ile işaretlemektir. Alt yol sınırı fare ile işaretlenir. İşlemden çıkıldıktan sonra alt yol sınırı referans alınarak yeni yol çizgileri çizilmiş olur. Mevcut yolun alt sınırı korunarak belirtilen yol

kalınlığına uygun şekilde yolun üst kenar çizgisi çizilmiş olur. Halihazır raster veri ise, Yol Çizgilerinin Oluşturulması (Aksis) işlemi kullanılmalıdır.

2.2.Yol Çizmek ( Aksis ) Yol Çizme (Aksis) işlemi için daha önceden yol ekseni belirlenmesine gerek yoktur. Gerekli yol parametreleri girildikten sonra ekranda fare ile gösterilen noktalar boyunca yolu çizer. Yol parametrelerinin kullanımı Yol Çiz (paralel) menüsüyle aynı şekildedir.

NETCAD/PLANET

11

Bu şekilde mevcut yapılaşma sınırları referans alınarak yol oluşturulabilir. Mevcut durumda plancıyı sınırlayan hatlar Yol Çiz (Aksis) yöntemi ile fare ile direkt takip edilebilir. Oluşturulan çizimde ada kenarı, kaldırım ve refüj çizgileri kendi isimlerinde otomatik açılan tabakalarda bulunurlar. Bu tabakalandırma şekli ileride anlatılacak işlemlerde kullanıcıya büyük avantajlar sağlayacaktır.

2.3.Ada/Kaldırım Köşesi Çizmek Yollar çizildikten sonra ada kenarları kırılmalı, kaldırım köşeleri yuvarlatılmalıdır. Bu menü içinde hem "kır" hem de "köşe yuvarlat" işlemleri uygulanabilir. Hangi buton aktifse program o işlemle ilgili parametreleri kullanır. Ada Kenarları için menüden kır modu seçilir ve dik ve yatay mesafe parametreleri belirtilir. Dik ve yatay mesafe parametreleri kırılma noktalarının köşeye olan uzaklığıdır. İşlemin başlaması ile birlikte adanın kırılacak doğruları sırayla işaretlenir. Kırılma doğruların gösterildiği taraftan olur. Örnekte görüldüğü gibi yatay ve dikey mesafe parametreleri 20 iken, kırılma noktalarının iki doğrunun kesişim noktasına olan uzaklıkları 20m'dir.

NETCAD/PLANET

12

Menüde Kır modu ile beraber Serbest opsiyonu da seçilmiş ise dik ve yatay mesafe parametreleri geçersizdir. Öncelikle adanın kırılacak kenarları kullanıcı tarafından işaretlenir. Sonra dik ve yatay mesafeler ölçü belirtilmeden serbest olarak kırılma işlemi yapılabilir. Kaldırım Kenarı Yuvarlat işleme girildikten

sonra menüden yuvarlat modu seçildikten sonra kırma yarıçap belirtilir.

Kırma yarıçapı yuvarlatılacak kenarların kesişimine yerleştirilecek yayın yarıçapıdır. İşleme girilmesi ile birlikte iki doğru (kaldırım kenarı) sorulur. Bu doğrulara teğet, verilen yarıçaplı yay oluşturulur ve doğrular kırpılır. Yuvarlatma işlemi doğruların gösterilen tarafından yapılır. Örnekte görülen iki doğrunun yuvarlatma parametresi 20 verilmiştir. İki doğrunun kesişimi 20 m yarıçaplı bir daire baz alınarak çizilir.

NETCAD/PLANET

13

Kır işleminde olduğu gibi, menüde yuvarlat modu işaretli iken serbest modu da işaretlenmiş ise yarıçap parametresi geçersizdir. Kullanıcı ekranda serbest şekilde yuvarlatma yarıçapını belirleyebilir.

Ada köşesinden dik olarak kaç metre kırılacağını belirten parametre.

2.4.Otomatik Kavşak Oluşturmak

Yol kesişimlerinde kavşakların oluşturulması ve kavşak içinde kalan ada kenarı, kaldırım çizgilerinin otomatik olarak temizlenmesi işlemlerini gerçekleştirmektedir. Kavşak işlemi Ada köşesi Kır ve Kaldırım Köşesi Yuvarlat işlemlerini aynı anda otomatik olarak uygular. Otomatik kavşak oluşturma işlemine girdikten sonra ekrana gelen menüde iki seçenek vardır. Birincisi işleme girdikten sonra istenilen kırma ve yarıçap parametreleri verilir. Kırma parametresi kavşakta

bulunan ada kenarı kesişimlerinin dik ve yatay mesafesidir. Yarıçap parametresi ise, kavşakta bulunan kaldırım kenarı kesişimlerinin yuvarlatma yarıçapıdır. Daha sonra, kavşak merkezinin gösterilmesi istenir. Yaklaşık olarak kavşağın orta noktası gösterilir ve etkileşimli olarak kavşağı kapsayacak bir daire açılır.

NETCAD/PLANET

14

Sol buton ile işlem başlatılır ve kavşak oluşturulur. Kavşak modeli, belirtilmiş olan parametrelere göre oluşturulur. Yarıçap ikonu işaretli değilse, kaldırım köşeleri yuvarlatılmaz. Kırma ikonu işaretli değilse ada kenarı köşeleri yuvarlatılmaz. Tercihe bağlı olarak sonradan NETCAD/PLANET\ KÖŞE KIR-YUVARLAT işlemi ile gerekli düzeltmeler yapılabilir. Her köşe için ayrı parametreler kullanılması isteniyorsa otomatik kavşak işlemi yeterli değildir. Bu durumda köşe kır/yuvarlat işlemi ile düzeltmeler yapılmalı ya da kullanıcının tercihine bağlı olarak köşe kır/yuvarlat işlemi uygulanmalıdır.

Kavşak Oluştur işlemi üçlü ya da daha fazla yolun kesiştiği noktalarda da çözümler sunar. Bu durumda işlem aynı şekilde başlatılarak kırma ve yuvarlatma parametreleri kullanıcı tarafından belirtilir. Göbek dairenin merkezine yakın bir nokta kavşak merkezi olarak gösterilerek kavşak çözümlenir. İkinci seçenek, işleme girdikten sonra ekrana gelen menüde Oto ikonu işaretlenirse program kaldırım mesafesi, kaldırım genişliği ve adakenarları arasındaki açıyı kullanarak oluşturulan elde edilen yarıçap değerine göre otomatik kavşakları düzeltmektedir. Kırma değeri girildikten sonra Oto ikonu işaretlenir. Daha sonra, kavşak merkezinin gösterilmesi istenir. Yaklaşık olarak kavşağın orta noktası gösterilir ve etkileşimli olarak kavşağı kapsayacak bir daire açılır. Sol buton ile işlem başlatılır ve kavşak oluşturulur. Kavşak modeli, belirtilmiş olan parametrelere göre oluşturulur.

NETCAD/PLANET

15

2.4.1. Manuel Kavşak Oluşturmak Otomatik kavşak oluştur işlemi dışında ikiden fazla yollun oluşturduğu kompleks yapıdaki kavşakların elde edilmesi için bir dizi işlem yapılması gerekmektedir. NETCAD/PLANET / YOL ÇİZ ile belirlenen yol kesişimlerinde kavşak oluşturma işlemi göbek yarıçapının belirlenmesiyle başlar (Şekil 1). Örnek kavşakta, göbek yarıçapı 5m olarak belirlenmiştir. 5m yarıçapındaki daire kavşağın tam merkezine gelecek şekilde yerleştirilir. Bundan sonraki aşamada, yol çizme işleminde kullanılan parametreler referans alınarak merkez göbek dairesine paralel daireler atılmalıdır. İlk paralel daire taşıt yolu kadar, ikinci paralel daire taşıtlar için dönme payı kadar, üçüncü paralel daire kaldırım genişliği kadar olmalıdır (Şekil 2). Paralel alma işleminin dışında ÇİZ\ DAİRE menüsünden de yeni daireler oluşturulabilir. Yuvarlatma işleminde kullanılacak olan bu dairelerin REFÜJ tabakasında çizilmesi ilerideki işlemlerde kullanıcıya kolaylıklar sağlayacaktır. ŞEKİL 1 ŞEKİL 2

Refüj tabakasında çizilen göbek daireye dışa doğru yol, kaldırım kalınlığı ve dönme payından referans alınarak paralel alınır. Bu işlem NETCAD/PLANET / ÇİZ YARDIMCI İŞLEMLER / KÖŞE YUVARLAT işlemi ile kısa zamanda yuvarlatma işleminin yapılabilmesini sağlayacaktır. Doğrulara teğet daireler olarak kullanılacaktır. Göbek daireye ilk paralel daire yol (sağa ya da sola) genişliği mesafesinde olmalıdır. İkinci daire, göbek daireye yol genişliği+sağa ya da sola dönme payı mesafesinde olmalıdır. Üçüncü daire, göbek daireye yol genişliği+ dönme payı kaldırım kalınlığı mesafesinde olmalıdır (Şekil 3).

NETCAD/PLANET

16

ŞEKİL 3

ŞEKİL 4

Referans olarak kullanılacak gerekli daireler çizildikten sonra (Şekil 4) ÇİZ\ YARDIMCI İŞLEMLER\ KÖŞE YUVARLAT işlemine girilir. ÇİZ\ YARDIMCI İŞLEMLER içerisindeki köşe yuvarlat işlemi, NETCAD/PLANET içerisindeki kaldırım kenarı yuvarlat işlemine ek olarak

kesişen iki doğru ile gösterilen bir diğer daireye teğet olacak şekilde yuvarlatma işlemi uygular. Şekildeki örnekte görüldüğü gibi, yuvarlatma işleminde önce kesişen iki doğru daha sonra da dairenin fareyle işaretlenmesi ile daireye teğet yay oluşur ve yuvarlatma işlemi yapılmış olur.

KÖŞE YUVARLAT işlemine girildikten sonra sırasıyla yuvarlatılacak kenarlar ve teğet olacak daire fare ile gösterilerek yuvarlatma işlemi tüm kesişimlere uygulanır (Şekil 5). Ada kenarı çizgileri yuvarlatılırken teğet daire olarak

en dıştaki daire, kaldırım çizgileri yuvarlatılırken teğet daire olarak dıştan ikinci daire kullanılmalıdır.

NETCAD/PLANET

17

ŞEKİL 5

Kavşak üzerindeki ada kenarı ve kaldırım çizgileri yuvarlatıldıktan sonra ŞEKİL 6'da görülen biçimde yolun alt kesimindeki ada kenarı ve kaldırım çizgileri yaklaşık olarak belirtilen hatlardan EDİT\ OBJE KIR rutini kullanılarak kırılmalıdır. Bu şekilde obje sündür işlemiyle alt ada kenarı ve kaldırım çizgilerinin son hali verilecektir. Yuvarlat işlemi başlamadan önce Tabaka Menüsü'nden kalınlık ayarlamaları yapılmalıdır. ŞEKİL 6

Obje kırma işleminden sonra alt kaldırım çizgisi yeniden

şekillendirilmelidir. Şekillendirme işlemi için merkez göbekten sonraki ilk daire (taşıt yolunu belirleyen daire) baz alınmalıdır. EDİT\ OBJE EDİT işlemi ile alt

kaldırım çizgisi yeniden şekillendirilir.(Şekil 7) Daha sonra yolun alt kenarındaki ada kenarı çizgisi, kaldırım kenarına paralel alınarak (kaldırım kalınlığı kadar) oluşturulur (Şekil 8). ŞEKİL 7 ŞEKİL 8

NETCAD/PLANET

18

Sıradaki işlem refüj kenarlarının yuvarlatılması işlemidir. Bu işlem için, göbek etrafındaki kaldırım çizgilerinde göbeğe doğru taşıt yolu kalınlığında paralel alınmalıdır. Şekil 9'da görüldüğü şekilde içe doğru alınan paralel çizgiler refüj kenarlarının sınırlarını belirleyecektir. ŞEKİL 9

Paralel alma işleminden sonra Düzenle\ Yardımcı İşlemler\ Köşe Yuvarlat işlemi ile refüj kenarları oluşturulur (Şekil 10). Köşe yuvarlat işleminde yarıçap kutusunda refüj kenarlarını yuvarlamaya uygun olabilecek bir yuvarlatma parametresi belirtilmelidir. Örnekte yarıçap 1m verildikten sonra fare ile işaretlenen kesişen iki doğru yarıçapı 1m olan yay ile yuvarlatılmıştır. Bu işlemde, kaldırım çizgilerinden içe doğru taşıt yolu kadar paralel aldığımız çizgi kesişen doğruların birincisini oluşturacaktır. Merkez göbekten taşıt yolu kadar paralel aldığımız daire ise kesişen doğruların ikincisini oluşturacaktır. ŞEKİL 10

NETCAD/PLANET

19

Köşe yuvarlat işlemi ile bütün refüj kenarları yuvarlatıldıktan sonra ekrandaki fazla çizgi ve daireler temizlenir (Şekil 11). Refüj çizgilerine ait fazlalıklar ise obje kes işlemi ile temizlenir. ŞEKİL 11 Refüj köşeleri de köşe yuvarlat işlemi ile yarıçap azaltılarak yuvarlatıldıktan sonra NETCAD/PLANET taramalar menüsünden refüj içleri taranarak işlem tamamlanır. ŞEKİL 12

2.5.Refüjlerin Kapatılması Bu işlem, yol çiz ve kavşak oluştur işlemlerinden sonra refüj aralarının açılması ve yuvarlatılması amacıyla kullanılır. Yol çiz ve otomatik kavşak ile oluşturulmuş olan kavşakların refüj başlama mesafesi kullanıcı tarafından bir hat ile aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi belirlenir.

NETCAD/PLANET

20

İşleme girildikten sonra refüjün kırılmak istenen ucunda iki refüj çizgisi ve daha sonra hangi yönde yuvarlatılmak istendiği kullanıcı tarafından fare ile gösterilir (Şekil 14). Refüjün uç noktaları uygun yarıçapta yay ile otomatik olarak kapatılmış olur. ŞEKİL 14

Tüm refüj uçları için de bu işlem uygulandıktan sonra arada kalan çizgiler sil işlemi ile temizlenir. Refüj kapat işlemi orta göbek oluşturulması gereken yollar için kullanışlı değildir. Daha kompleks yapıdaki kavşak çözümlemelerindeki refüj işlemleri "Manuel Kavşak Oluştur" başlığı altında anlatılan işlemlerle yapılmalıdır.

2.6.Köşe Düzeltmek

Ada kenarı kır işlemi uygulanmış mevcut ada kenarlarının edit işlemi için kullanılır. Daha önce Ada kenarı Kır işleminde kullanılan yatay ve dikey mesafe parametrelerinin isteğe uygun olarak yeniden düzenlenmesi amacıyla

uygulanır. İşleme girildikten sonra daha önce kırılmış ve düzeltilmek istenen ada kenarı köşesi seçilerek fare ile manuel düzenleme yapılır.

NETCAD/PLANET

21

2.7.Yaya Yolu Çizmek Planın yapılma sürecinde adalar içinde doğru çiz komutu ile oluşturulmuş yaya yolu hatları bu işlem ile otomatik olarak istenilen şekilde yaya yoluna dönüştürülür. Mantık olarak Yol Çiz (Paralel) ile çok benzemektedir.

Netcad/Planet/Yardımcı İşlemler/Yaya Yolu Yap işlemine girildikten sonra yaya yolunun sağa ve sola genişlikleri verilir. “Daireler" ikonu işaretli ise, yaya yolu uçlarına ağaç sembolü olarak daireler oluşturulur. "Ada kenarı" ikonu işaretli ise, yaya yolu ile ada kenarı çizgilerinin kesişim yerlerinde ada kenarı çizgileri kesilir . Gerekli parametreler belirtildikten sonraki aşama, adakenarları içine daha önceden doğru ile çizilmiş olan yaya yolu hatlarının (eksen) fare ile işaretlenmesidir.

NETCAD/PLANET

22

Yaya yolları oluşturulduktan sonra önceden eksen olarak çizilen yaya yolu hatları SİL işlemi ile temizlenir. Daireler ikonu işaretlenmediği durumda aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi ağaç sembolü olan halkalar elde edilmez. Ada kenarı ikonu işaretlenmediği durumda ise yaya yolu içerisinde kalan ada kenarı çizgileri kesilmez. Yaya Yolu Çiz işlemi ile oluşturulan yaya yolu çizgileri otomatik olarak YAYAYOLU veya ADA KENARI tabakalarından biri seçilerek yerleştirilir. Ağaç sembolleri (daireler) ise YAYAYOLU tabakasında yer alırlar. UYARI: Yaya yolunun ada sınırı ile kesiştiği kısımda ada sınırında kırıklık (kırık noktalar) varsa ada sınırı yaya yoluna uygun olarak parçalanmayabilir.

2.8.Yol Yuvarlatmak Dar açıyla çizilen yolların, virajının yumuşatılması için kullanılan bir işlemdir. Yuvarlatma işlemi için kullanılan yayın yarıçap değeri belirtilerek gereken düzenlemeler yapılır. Bu işlem yolların mevcut genişliğinde değişiklik yapmaz.

Yolların çiziminden sonra ekrana gelen menüye iç yarıçap değeri yazılarak Düzelt komutu işaretlenir. Bu işlemle birlikte yolların verilen parametrelerle düzenlenmesi işlemi tamamlanmış olur.

NETCAD/PLANET

23

Bu işlem yolları editlerken mevcut yol genişliklerini değiştirmez. Bunun için yolları seçme işleminde dıştan içe doğru bir sıra izlenmelidir.

2.9.Objelere Kalınlık Vermek Ada kenarı gibi İMAR MEVZUATINDA belirli bir kalınlıkla çizilmesi gereken objelere kalınlık verilmesinde kullanılır. NETCAD/PLANET / YOL ÇİZ ile çizilmemiş yol kenar çizgileri kalınlık değeri verilmeden çizildiği için bu objelerde "kalınlık ver" işlemi kullanılmalıdır. Doğru, daire, yay ve çoklu doğrulara kalınlık verilebilir. Kalınlık özelliği geçici olarak ekranda gözlenmemek üzere tabaka menüsünden kapatılabilir. NETCAD/PLANET\ KALINLIK VER

NETCAD/PLANET

24

işlemine girilerek ekrana gelen menüden istenilen kalınlık girilir. İstenilen kalınlık mm olarak girilebileceği gibi ekranda gösterilen herhangi bir objenin (doğrunun) kalınlığı da alınabilir. ? işaretli butonu kullanılarak fare ile ekranda gösterilen doğrunun kalınlığı otomatik olarak kalınlık kutusuna yazılmış olur. Taraf Sor ikonu aktif iken fare ile gösterilen yönde objeye kalınlık verilir. Taraf Sor ikonu aktif değilse gösterilen objenin ortasından iki tarafa doğru kalınlık verilir.

2.10.Tarama Yapmak 3194 Nolu İMAR KANUNU ve YÖNETMELİKLERİ'ne ve bunun yanı sıra peyzaj planlamasına yönelik vektör ve raster plan taramalarının otomatik olarak elde edilmesini sağlar. Yönetmeliklerde belirtilen 1/1000, 1/5000 ve 1/25000 ölçekli paftalara ait taramalar yazılım ile birlikte hazır sunulur. Taramalar listede alfabetik sırayla yer alırlar.

1/1000 ölçekli taramalar kullanılıyorken, 1/5000 ölçekli tarama tiplerine geçilmek istendiğinde, Proje/Yardımcı İşlemler/Özellikler/Ölçek menüsünden proje istenilen ölçeğe dönüştürüldüğünde, otomatik olarak o ölçeğin tarama

NETCAD/PLANET

25

tipleri gelecektir. 1/25000 ölçekli tarama tiplerine de yine aynı şekilde PROJE menüsü altından istenilen ölçek (1/25000) yazılarak geçilir.

İstenilen tarama, menüde bulunan ok tuşları ile işaretlendikten sonra sağ ekranda tarama gözlenebilir. Tarama ölçeği (büyüklüğü) ve açısı istenilen şekilde ayarlanabilir. Fakat taramaların 3194 İMAR MEVZUATI'na uygun olması için büyültme değeri 1, açı değeri ise 0 olmalıdır. Raster taramalar ise tabaka menüsünden gelmektedir. Vektör taramalara göre, dosya boyutu olarak daha az yer kaplarlar. Öncelikle tabaka menüsüne girip, hangi tabakaya raster tarama özelliği verilecekse, o tabakanın özelliğine girilir.

NETCAD/PLANET

26

Gelen özellikler penceresinde Alan sekmesine gelinir ve sol üst köşesindeki üç noktaya basılıp, raster tarama kütüphanesi açılır.

NETCAD/PLANET

27

Plan başlığı altındaki bölümde şehir plancıları için mevzuata ve ölçeklere göre hazırlanmış raster taramalar bulunmaktadır.

2.10.1. Taranacak Alanın Seçilmesi Bu işlem vektör taramalar için geçerlidir. Tara veya Çoklu Tara butonlarından biri ile başlatılır. Tara komutu kullanıldığında, taranması istenilen alan doğrulardan oluşuyorsa, orta noktası fare ile gösterilir. Tara komutu kullanıldığında, taranması istenilen alan çoklu doğru olarak çizilmişse ekranın sağ alt köşesinde görülen F3=Alan Seç butonu kullanılarak çoklu doğru seçilir. Tara komutu kullanıldığında taranması istenilen alanın sınırları ekranda doğru ya da çoklu doğru ile kesin olarak belirtilmemişse, ekranın sağ alt köşesinde görülen F2=Alan Çevir butonu kullanılarak fare ile alan çizilerek belirtilir.

2.10.2. Taranacak Alanın İçinde Taranmayacak Bölgenin Seçilmesi

Komut içindeyken taranacak alan içerisinden (yazı ya da sembol yerleştirme amaçlı) çıkarılacak, taranmayacak alanlar sorulur. Böyle alanların olması durumunda daha önceden çoklu doğru ile çizilmiş olan çıkarılacak alan, ekranın sağ alt köşesindeki F3 alan seç butonu seçildikten sonra fare ile gösterilerek de çıkarılır. Alan yaklaşık olarak belli ise ve sınırı daha önceden çizilmemişse yine

NETCAD/PLANET

28

tarama işlemi içerisindeyken, ekranın sağ alt köşesindeki F2 alan çevir butonu seçildikten sonra fare ile tüm köşeleri işaretlenerek tanımlanır. Böylece taralı alan içinden çıkarılmış olur.

2.10.3. Taranacak Alan içinde Dikkate Alınacak Objelerin Seçilmesi

Kapalı alandan sonra alan seçilsin veya seçilmesin, TARAMADA DİKKATE ALINACAK DİĞER OBJE'ler sorulur. Bu objeler doğru, daire ve yaylar olabilir. Seçilen objelerin birbirine değme veya kapalı bir alan kapatma zorunlulukları yoktur.

Ancak tarama çizgilerinin oluşabilmesi için en az iki obje kesişmek zorundadır. Koşulun sağlanmadığı durumda, tarama çizgileri oluşmazlar. Örnekte görüldüğü gibi kalın doğrular seçilmiş ve yatay doğrulardan oluşmuş taramada yatay tarama doğrularından yalnızca her iki objeyi kesenler oluşmuştur. Çoklu Tara komutu ise orta tuş Süzgeç Menüsü kullanarak objelerin seçilmesi

ve taranmasında kullanılır. Ancak bu taramada dikkate alınacak obje ve alanlar sorulmaz. Vektör taramalar için farklı kullanımlara ait taramalar TR_TARAMA ADI şeklinde ayrı tabakalara yerleştirilirler.

NETCAD/PLANET

29

2.11.Lejant Oluşturmak Plan üzerinde vektör taramalar yapıldıktan sonra lejantlar NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Lejant Oluştur işlemi ile otomatik olarak hazırlanır. Lejant bilgisi tabakalardan alınır. Yapılan her tarama TR_Taramaadı adlı tabakalara otomatik olarak yerleştirilirler. Daha sonra NETCAD/Planet/ Yardımcı İşlemler/Lejant Oluştur menüsünden TARAMALAR seçilerek kullanılmış olan tüm alan kullanım taramalarının lejantı otomatik olarak hazırlanır. Ekrana gelen menüden taramalar seçilerek tamam butonu ile geçilir.

İşlem içerisindeyken ekrana gelen tablodan lejant kutuları ve yazıları için format belirtilir.

Kutu boyu, kutu eni ve kutular arası boşluk kutularına kullanıcı tarafından lejant kutularının boyutları mm cinsinden yazılır. Kutu boyu lejant kutucuklarının boyunu, kutu eni lejant kutucuklarının enini mm cinsinden belirlemek amacıyla

NETCAD/PLANET

30

kullanılır. Lejant yazılarının boyu da mm cinsinden belirtilir. Tarama büyüklüğü lejant kutucuklarındaki taramaları ölçeklemede kullanılır. Fakat hazırlanan lejantın İMAR MEVZUATI' na uygunluğu açısından tarama büyüklüğü değeri 1 verilmelidir. Son olarak, lejantın yeri fare ile serbest olarak seçilir. Oluşturulmuş olan lejanta ait bilgiler yine lejant başlığında otomatik olarak açılan tabakalara yerleştirilirler.

Lejant bilgisi tabakalardan alınır. Dikkat edilmesi gereken tek unsur, bir taramanın kullanıldıktan sonra geri al ve diğer şekilde silinmiş olması durumunda taramaya ait bilginin silinmemiş olması ve lejantı etkilemesidir. Bu gibi hataların oluşmaması için işlem öncesinde bir defa Tabaka Kontrolü/ Boş Tabakaları Sil işlemi uygulanmalıdır. Planlama sürecinde kullanıcıya gerekli planlama sınırları, ekranın altında bulunan hat tipi butonundan ayarlanır. Gerekli plan sınırı türü menüden seçilerek aktif hale getirilir. Bundan sonra çizilecek herhangi bir doğru ya da çoklu doğrunun hat tipi, aktif olan hat tipindedir. Planda kullanılan sınırların lejantı ise LEJANT OLUŞTUR menüsünden HATTİPLERİ seçilerek elde edilir. Lejant oluşturma işlemi ise taramalardakine benzer şekilde lejant kutusu ve yazıları için kullanıcı tarafından format belirtilerek yapılır. NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Lejant Oluştur işlemine girilerek ekrana gelen tablodan doğru tipleri işaretlenerek tamam butonu ile geçilir.

NETCAD/PLANET

31

Taramalar seçeneğinde kullanılan format bilgilerinin (kutu boyu, kutu eni, kutular arası boşluk, yazı büyüklüğü ve tarama büyüklüğü) aynısı verilerek tamam butonu ile geçilir. Hat tipleri için otomatik olarak oluşturulan lejant da taramalarda olduğu gibi fare ile serbest olarak kullanıcı tarafından paftaya yerleştirilir. Taramalar ve doğru tipleri için lejantlar oluşturulduktan sonra lejant ile ilgili objeler lejant başlıklı tabakalarda bulunurlar. Lejant taramaları TR_TARAMAADI tabakasında yer alırken, lejant yazıları LEJANT_AÇIKLAMA tabakasında, kutu çerçeveleri de LEJANT_TARAMA tabakasında yer alırlar.

NETCAD/PLANET

32

NETCAD/PLANET

33

3.Bölüm Semboller

3.1.Yerleşim Düzeni Sembolü Yapılaşma koşulları ile ilgili semboller bu işlem içinde otomatik olarak oluşturulurlar. Program kullanıcının verdiği parametreleri baz alarak ilgili sembolü kullanıcı tarafından konumlandırılmak üzere sunar. NETCAD/Planet/Yerleşim Sembolleri işlemine girilerek gerekli parametreler belirtilir.

Kullanıcı oluşturmak istediği sembolün nizam, kat, ön bahçe ve yan bahçe parametrelerini belirtir. Nizam kutusunun sağındaki ok kullanılarak seçme menüsünden uygun nizam (ayrık, bitişik, blok, ikiz) seçilir. Ön ve yan çekme mesafeleri tercihe bağlı olarak kullanılmayabilir. Ön ve yan çekme mesafesinin belirtileceği kutuların sağındaki işaret kaldırılarak, gerekmediği yerde bu parametreler kullanılmayabilir. Sembolün sık kullanılır olması durumunda listeye Ekle butonu ile parametreleri menüye eklenebilir, daha sonra kullanılmayan parametreler Sil butonu ile listeden silinebilir. Listeye eklenen parametreler tekrar aynı sembol gerektiğinde menüden tek bir tuş ile seçilebilir. Büyültme faktörü ile sembolün büyüklüğü ayarlanabilir. Büyültme faktörü 1 iken daire yarıçapı 6.5mm'dir. Gerekli parametreler verildikten sonra yerleştir butonu

NETCAD/PLANET

34

kullanılarak sembol fare ile serbest olarak plan üzerinde uygun şekilde konumlandırılır. Yerleştir komutundan sonra menüye dönmeden önce sembol

istenilen sayıda plana yerleştirilebilir. Yerleşim sembolüne ait yazılar, projedeki aktif fontta gelirler. İstenildiğinde, aktif font değiştirilerek sembollerin fontu da değiştirilebilir. Yerleşim sembolüne ait objeler SM_ ile başlayan tabakalarda otomatik olarak yer alırlar. Sembol dairesi SM_DAİRE, iç değerler SM_YAPI tabakalarına otomatik olarak yerleştirilirler. İşlemler bittikten sonra yerleşim sembolleri plan üzerinde kaydırılmak istendiğinde orta

tuş ile Süzgeç Menüsü kullanılmalıdır. Süzgeç menüsünden grup seç opsiyonu işaretli ise sembol parametreleri ve dairesi birlikte seçilecektir. Sembol objeleri bağımsız olarak değiştirilmek istendiğinde süzgeç menüsünden grup seç opsiyonu iptal edilmelidir.

3.2.Yol Genişlik Sembolü NETCAD/Planet/Yol Genişliği Sembolü işlemine girilerek ekrana gelen menüden gerekli parametreler belirtilir.

NETCAD/PLANET

35

Diğer sembollere benzer şekilde, açılan pencereden yol genişliği belirtilerek uygulanır. Kullanıcı tercihine bağlı olarak, sık kullanılan yol genişlikleri Ekle (<<) butonu ile listeye eklenebilir. Listeden kaldırılmak istenen yol genişlikleri ise Sil (X) butonu ile silinir. Yol genişliği ve büyültme oranı belirtildikten sonra yerleştir butonu kullanılarak sembol plan üzerinde fare ile serbest olarak yerleştirilir. Sembol menüsüne geri dönmeden fare ile istenilen sayıda sembol yerleştirilebilir. Yola Paralel ikonu işaretlenirse program yol genişliğini ekrandan okuyarak sembol olarak bulunan yol genişliğinin sembolü yerleştirilir. Böylelikle kullanıcı ekranda yol genişliğini bilmediği yollar için sembol yerleştirirken yol genişliğini ölçüp yazmak yerine program yol genişliğini ölçüp sembol yerleştirilir.

Yol genişlik sembolüyle ilgili objeler SM_ başlıklı tabakalarda otomatik olarak yer alırlar. Sembolün dairesi SM_DAİRE tabakasına, iç değerler ise SM_YOL tabakasına yerleştirilir. Yol genişliği ile orantılı olarak sembol büyültme değeri ayarlanabilir. Büyültme 1 iken dairenin yarıçapı 10mm'dir.

NETCAD/PLANET

36

Yol genişlik sembolünü oluşturan objeler de diğer yerleşim sembollerinde olduğu gibi grup özelliği taşırlar. Sembol plan üzerinde başka bir konuma kaydırmak istendiğinde Süzgeç Menüsünden grup seç opsiyonu işaretlenmelidir. Sembol objeleri bağımsız olarak değiştirilmek istenirse süzgeç menüsünden grup özelliği kaldırılmalıdır.

3.3.Taks/Kaks Sembolü NETCAD/Planet/Taks/Kaks Sembolü işlemine girilerek ekrana gelen menüden gerekli parametreler girilir. Sembole benzer şekilde, açılan pencereden TAKS ve KAKS değerleri kullanıcı tarafından belirtilerek "yerleştir" butonu ile plan üzerinde konumlandırılır.

Büyültme oranı ile daire büyüklüğü değiştirilebilir. Büyültme bir iken dairenin yarıçapı 6.5 mm dir. Sık kullanılan semboller Ekle butonu ile listeye eklenebilir. Listede artık kullanılmayan sembol parametreleri ise Sil butonu ile silinebilir.

NETCAD/PLANET

37

Kullanıcı tercihine bağlı olarak sık kullanılan TAKS ve KAKS değerleri listeye eklenebilir, daha sonra da silinebilir. Sembolün dairesi SM_DAİRE, iç değerler ise SM_KAKS tabakasına yerleştirilirler. Diğer sembollerde olduğu gibi TAKS/KAKS sembolleri de grup özelliği taşırlar.

3.4.Emsal Sembolü NETCAD/Planet/Emsal Oluştur menüsünden emsal ve max bina yükseklikleri ile ilgili gerekli parametreler girilir.

İşleme girildikten sonra Emsal kutusuna gereken emsal değeri yazılır. Hmax kutusuna ise bina yüksekliği metre cinsinden yazılır. Değerler belirtildikten sonra emsal sembolü ekranda fare ile serbest olarak konumlandırılır. Büyültme oranı kullanılarak değerlerin proje üzerindeki büyüklükleri değiştirilebilir. Büyültme değeri kutunun sağ tarafındaki butonu kullanılarak da değiştirilebilir. Büyültme oranı 1 iken yazı boyu 3'dür. 1/1000 plan üzerinde harf boyu 3 mm'dir.

NETCAD/PLANET

38

Plan süresince çok kullanılan emsal ve hmax değerin Ekle butonu ile listeye eklenerek gerektiğinde tekrar kullanılabilir. Listeden kaldırılmak istenen emsal ve hmax değerleri ise Sil butonu ile silinebilir. Hmax değeri serbest olarak belirtilmek istenirse kullanıcı tarafından "0" girilmelidir. Belirtilen emsal ve hmax değerleri projede otomatik olarak SM_EMSAL tabakasında yer alırlar.

3.5.Daire İçlerinin Temizlenmek Daire Temizle işlemi daire içine giren objelerin otomatik olarak temizlenmesi amacıyla kullanılır.

NETCAD/PLANET

39

Temizle işlemi ile tarama içerisinde bulunan dairenin içinden taramaya ait tüm ayrıntılar silinebilir. Ayrıca, TAKS, KAKS, yerleşim ve yol genişlik sembollerinin içerisinden ada bölüm, yol vb. çizgileri temizlenebilir. Bu şekilde dairenin içerisine istenilen yazı veya gerekli sembol yerleştirilebilir. NETCAD/Planet/Daire İçi Temizle işlemine girildikten sonra içi temizlenecek dairenin gösterilmesi istenir. Sadece dairenin gösterilmesi yeterlidir. Temizleme işlemi daireler üzerinde teker teker yapılır. Birden fazla daire temizleme işlemi için komuta tekrar girilmesi gerekmektedir.

4.Bölüm Yardımcı İşlemler

4.1.Otomatik Alan Kapatmak Alan dağılımı ve nüfus hesabı yapabilmek için alanların kapalı olmaları gerekmektedir. Plan oluşturma sürecinde görsel olarak tüm adalar oluşturulur. Ancak bunlar hesap yapılabilecek şekilde kapalı alan ya da ada objesi haline gelmemişlerdir. Planın alan dağılım ve nüfus hesaplarında kullanılabilmesi için kentsel kullanımlarına ait ada alanlarının PL_ KULLANIMADI isimli tabakalarda yer almaları gerekmektedir. Otomatik Alan Kapat işlemi plan üzerindeki tüm alanları PL_KONUT tabakasında konut kullanımı olarak kapalı alanlar şeklinde otomatik kapatır. Araçlar/Topoloji/Alanları Otomatik Kapat komutu ile alanlar kapatılır. Kapatılan alanlar "Alan Dağılım" işleminde kullanılabilecek şekilde PL_KONUT tabakasında otomatik olarak yer almıştır. Kapatılan bütün alanlar PL_KONUT tabakasında konut kullanımı olarak kaydedilirler. Konuttan farklı olan kullanımlar, alan hesaplarında kullanılmak üzere kullanıcı tarafından yeni açılan PL_KULLANIM ADI (PL_TİCARET,PL_EĞİTİM gibi) isimli tabakalara yerleştirilirler.

NETCAD/PLANET

40

4.2.Alan Dağılımı NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Alan Dağılımı işleminde, plan üzerinde kentsel kullanımların ALAN BÜYÜKLÜĞÜ, ADET (alan sayısı), ORAN değerleri tablo olarak kullanıcıya sunulur.

Alan dağılımı hesaplarında kullanımlar hakkında bilgi tabakalardan alınır. Bu nedenle, hesap işleminin gerçekleşmesi için öncelikle ada kenarı tabakasındaki doğru objeleri kapalı alan olarak kapatılmış olmalıdır. Alan kapatma işlemi bir önceki bölümde anlatıldığı gibi NETCAD/Planet/Otomatik Alan Kapat işlemiyle çok kısa sürede gerçekleştirilir. İkinci aşama olarak kentsel alan kullanımları kapalı alanlar olarak PL_KULLANIMADI isimli tabakaya yerleştirilir. Hesaba başlamadan önceki son aşama, PL_KULLANIMADI isimli kapalı alanların ve planın tümünü kapsayan Plan Sınırının bulunduğu tabakaların açık olduğunun kontrolüdür. Plan sınırı hesabının gerçekleşebilmesi için çoklu doğru ile çizilmiş olmalıdır.

NETCAD/PLANET

41

Alan Dağılım işlemine girildiğinde "Plan Sınırı İçerisinden Bir Nokta Göster" komutundan sonra, ekranın sağ alt köşesindeki "F3 alan seç" butonu ile plan sınırı (çoklu doğru) gösterilir. Daha önceden çizilmiş olan plan sınırı çoklu doğru ile çizilmiş olmalıdır. Plan sınırı kesin olarak çizilmemiş ise ekranın sağ alt köşesindeki "F2 alan çevir" butonu kullanılarak fare ile planı sınırlayan bir alan çevrilir. Bu işlemden sonra alan dağılım hesaplarının .txt dosyası olarak saklanabilmesi için tabloya bir isim ve adres sorulur. Ekrana gelen menüden alan dağılım sonuçları için isim ve adres belirtilirse dosya "yazı dosyası"na yazdırılmış olur. Saklanan .txt uzantılı dosya daha sonra GENEL\ TEXT EDİTÖRÜ ile istenilen projeye tekrar çağırılabilir. Rapor blok menüsü "iptal" butonu ile geçilirse sonuçlar çizim dosyasına yazdırılabilir. İptal tuşu ile geçildikten sonra alan dağılım tablosu herhangi bir yere saklanmadan plan üzerinde fare ile serbest olarak yerleştirilebilir.

4.3.Nüfus Bölgelerini Oluşturmak NETCAD/Planet içerisinde bulunan nüfus hesapları işlemleri, konut adaları için belirlenen yapılaşma koşullarını esas alarak toplam nüfus ve yoğunluk değerlerini hesaplar. Yapılaşma koşulları kullanıcı tarafından belirlenir. Konut adalarına ait TAKS, KAKS, EMSAL, ORTALAMA DAİRE YAPI İNŞAAT ALANI VE KİŞİ BAŞI İNŞAAT ALANI değerleri işlem içerisinde kullanıcı tarafından sınırlandırılır. Nüfus bölgelerini oluşturma işlemi "Nüfus Hesapla" işlemi için önkoşuldur. Nüfus Bölgelerinin oluşturulması işleminde izlenmesi gereken yöntem sırası ile açıklanacaktır. Nüfus hesaplarına geçmeden önce plan üzerinde bulunan tüm konut alanları, kapalı alan olarak kapatılmış olmalıdır. Kapatılan konut alanları PL_KONUT isimli tabakada bulunmalıdır. Konut dışı kullanımlar ise PL_KULLANIMADI isimli tabakalarda bulunmalıdır.

NETCAD/PLANET

42

Nüfus hesaplarının yapılacağı alanda plan sınırının SINIR isimli ayrı bir tabakada çizilmiş olması kullanıcıya kolaylık sağlayacaktır. Plan sınırı çoklu doğru ile çizilmelidir. İşleme başlarken öncelikli olarak kullanıcı tarafından NUFUS_BOLGE isimli tabaka açılmalıdır. Plan üzerinde bulunan konut alanları TAKS,KAKS ya da (belirtilmişse) EMSAL değerlerine göre kullanıcı tarafından bölgelere ayrılır. Aynı KAKS (ya da EMSAL) değerlerine sahip konut alanları kullanıcı tarafından kapalı çoklu doğru ile tanımlanır. Örnek planda KAKS değerlerine göre 4 ayrı bölge bulunmaktadır. Birbirinden yoğunluk bakımından farklı 4 ayrı konut bölgesi NUFUS_BOLGE tabakasında bulunan kapalı çoklu doğrular tanımlanır. Bölgeleri tanımlayan sınırlar birbirleriyle kesişmemeli ve tüm adaları(kapalı alanları) kapsamalıdır. Aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi başka bir nüfus bölge sınırıyla karışmayacak şekilde konut adalarının belli bir miktar dışından geçirilmesi önerilir. Nüfus bölgeleri sınırlandırıldıktan sonra yapılacak işlem nüfus bölgelerini oluşturmaktır.

NETCAD/PLANET

43

NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Nüfus Bölgelerini Oluştur işlemine girilerek ekrana gelen tablodan NÜFUS BÖLGE tablosu oluşturulur. Ekrana gelen tablodan .taf dosyası için isim ve adres belirtilir.

UYARI: *.taf dosyası oluştururken dizin olarak uzun bir path veya masaüstü tanımlanmaması önerilir. Verilen adreste ve isimde oluşturulan *.taf dosyasına, nüfus hesaplarında kullanılacak bilgiler kaydedilecektir. Oluşturulan *.taf dosyası işlem sırasında kullanıcı tarafından belirlenen hesap yöntemi ve her bölge için yapılaşma koşullarını içerir. Bu işlemin hemen ardından ekrana gelen tablodan nüfus hesabı yöntemi seçilir.

• Ortalama Parsel Büyüklüğü, • Toplam İnşaat Alanı(KAKS), • Toplam İnşaat Alanı(EMSAL), • Kişi Başı İnşaat Alanı(KAKS), • Kişi Başı İnşaat Alanı(EMSAL) olmak üzere 5 yöntem bulunmaktadır.

Nüfus hesaplarının hangi yöntemler kullanılarak yapılmak istendiği bu tablodan işaretlenerek "tamam" butonu ile geçilir. Birden fazla yöntem aynı anda işaretlenebilir. Planın tümüne ait nüfus hesabı sonucu, 3 yöntemle ayrı ayrı hesaplanarak 3 ayrı rapor bloğu elde edilebilir. Ancak, KAKS ve EMSAL yöntemlerini aynı anda işaretlemek anlamlı olmayacaktır. EMSAL ve KAKS kavramları değer olarak eşit olacağından, iki yöntemin sonucu da eşit çıkacaktır. Nüfus Hesabı için istenilen yöntemler tabloda işaretlenerek "tamam" butonu ile geçildikten sonra NETCAD komut satırında "kapalı alanı göster" mesajı gelir.

NETCAD/PLANET

44

Kullanıcı fare ile nüfus bölgelerini sırası ile göstererek bu bölgelere ait bilgilerini ilgili satırlara girmelidir. Her nüfus bölgesi işaretlendiğinde ekrana Nüfus Bölge Bilgileri menüde gelecektir. Nüfus Bölge Bilgileri tablosu her bölge için özgün değerler kullanılarak doldurulur. Nüfus Bölge Bilgileri tablosuna ilk nüfus bölgesi için gerekli bilgiler girildikten sonra "kabul" butonu ile geçilir. Daha sonra komuttan çıkmaksızın sırasıyla her bölge fare ile seçilerek aynı işlemler tekrarlanır. Bu işlem sonucunda her nüfus bölgesi için gerekli bilgiler tanımlanmış olur. Bilgilerin tanımlı olduğu dosya işlemin başında isim ve adres belirtilen *.taf dosyasıdır. Nüfus Bölge bilgileri tablosunda ÖZELLİKLER sütununda yer alan kriterler, işlemin başında seçtiğimiz nüfus hesabı yöntemlerine göre belirlenir. Seçilen yöntem ya da yöntemlere göre hesap için gereken değerler kullanıcıya sorulacaktır. Yalnızca Ortalama Parsel Büyüklüğü yöntemi seçilmiş ise tabloda TAKS, KAKS, OPB, ODYİA,AİLE BÜYÜKLÜĞÜ özellikleri sorulacaktır. Yalnızca Toplam İnşaat Alanı(KAKS) yöntemi seçilmiş ise KAKS,ODYİA ve AİLE BÜYÜKLÜĞÜ özellikleri sorulacaktır. Yalnızca Toplam İnşaat Alanı(EMSAL) yöntemi seçilmiş ise ODYİA, AİLE BÜYÜKLÜĞÜ, EMSAL özellikleri yer sorulacaktır. Yalnızca Kişi Başı İnşaat Alanı(KAKS) yöntemi seçilmiş ise KAKS ve KİŞİ BAŞI İNŞAAT ALANI özellikleri sorulacaktır. Yalnızca Kişi Başı İnşaat Alanı(EMSAL) yöntemi seçilmiş ise EMSAL ve KİŞİ BAŞI İNŞAAT ALANI özellikleri sorulacaktır. Her bölge için gerekli yapılaşma koşullarının belirtilmesiyle nüfus bölgelerini oluşturma işlemi tamamlanır.

4.3.1. Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi KAKS, TAKS belirtilen konut alanları için kullanılan bir yöntemdir. EMSAL ve hmax belirtilen konut alanlarında kullanılmaz. Sonuçta bulunan toplam nüfus, Toplam İnşaat Alanı yöntemi ile aynı olacaktır. Farklı olarak, rapor bloğunda ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜĞÜ değeri yer alacaktır. Belirtilen Ortalama Parsel Büyüklüğü, plancı tarafından her nüfus

NETCAD/PLANET

45

bölgesi için varsayılan bir değerdir. Verilen OPB değerleri, sonucu sayısal olarak etkilemeyecektir. Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda her bölge için şu bilgiler elde edilir;

• ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜĞÜ • ORTALAMA DAİRE YAPI İNŞAAT ALANI • HANE SAYISI • PARSEL SAYISI • KONUT ALANI • NÜFUS

Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi ile planın tümü için şu bilgiler elde edilir:

• TOPLAM KONUT ALANI(m2) • ORTALAMA AİLE BÜYÜKLÜĞÜ • TOPLAM NÜFUS • NET YOĞUNLUK

4.3.2. Toplam İnşaat Alanı Yöntemi Toplam İnşaat Alanı yöntemi KAKS+TAKS ya da yalnızca EMSAL değeri belirtilen konut alanları için kullanılan bir yöntemdir. Toplam İnşaat Alanı Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda her bölge için şu bilgiler elde edilir:

• ORTALAMA DAİRE YAPI İNŞAAT ALANI • HANE SAYISI • TOPLAM İNŞAAT ALANI • KONUT ALANI • NÜFUS

Toplam İnşaat Alanı Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda planın tümü için şu bilgiler elde edilir:

• TOPLAM KONUT ALANI • ORTALAMA AİLE BÜYÜKLÜĞÜ • TOPLAM NÜFUS • NET YOĞUNLUĞU

4.3.3. Kişi Başı İnşaat Alanı Yöntemi Kişi Başı İnşaat Alanı yöntemi KAKS+TAKS ya da yalnızca EMSAL değeri belirtilen konut alanları için kullanılan bir yöntemdir. Toplam inşaat alanının kişi başı inşaat alanına oranını toplam nüfus kabul eder. Kişi Başı İnşaat Alanı değeri

NETCAD/PLANET

46

TİA yönteminde belirtilen ODYİA/AİLE BÜYÜKLÜĞÜ oranından farklı ise sonuç toplam nüfus da farklı olacaktır. Kişi Başı İnşaat Alanı Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda her bölge için şu bilgiler elde edilir:

• TOPLAM KONUT ALANI • KONUT ALANI • NÜFUS

Kişi Başı İnşaat Alanı Yöntemi ile planın tümü için şu bilgiler elde edilir:

• TOPLAM KONUT ALANI • KİŞİ BAŞI İNŞAAT ALANI • TOPLAM NÜFUS • NET YOĞUNLUK

4.4.Nüfus Hesaplamak Nüfus Bölgeleri gereken özellikleri ile kullanıcı tarafından tanımlandıktan sonra NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Nüfus Hesapla işlemine girilir. İzlenmesi gereken yöntem aşağıda aşama aşama açıklanacaktır.

Nüfus Hesapla işlemine girildikten sonra ekrana gelen tablodan daha önce oluşturduğumuz nüfus bölge (.taf) tablosu seçilir.

NETCAD/PLANET

47

Bu işlemden hemen sonra ekrana gelen tablodan nüfus raporu türü seçilir. Bu işlemde ekrandaki nüfus raporu türlerinden yalnızca bir tanesi seçilebilir. Nüfus Bölgeleri oluşturma işleminin başında seçilen bir ya da birden fazla yöntem "Nüfus Raporu" tablosundan sırası ile seçilerek ayrı ayrı sonuçları elde edilebilir. Rapor türü seçildikten sonra "tamam" butonu ile geçilir. Nüfus Raporu tablosu geçildikten sonra NETCAD komut satırında "kapalı alanı göster" mesajı yer alır. Kapalı alan olarak, İmar Uygulama Planı Onama Sınırı gibi planın tümünü kapsayan bir sınır seçilmelidir. Sınır daha önceden kullanıcı tarafından tanımlanmış kapalı çoklu doğru olmalıdır. Toplam nüfus değerlerinin doğru elde edilmesi için dikkat edilmesi gereken unsur, plan sınırının tüm nüfus bölgelerini dışından geçmesi gerekliliğidir. Kapalı çoklu doğru olan plan dış sınırı fare ile seçildikten sonra nüfus hesap raporu ekrana tablo olarak gelir.

NETCAD/PLANET

48

Seçilen her yöntem için Nüfus Hesabı Rapor Bloğu birbirinden farklı olacaktır. Örneğin Ortalama Parsel Büyüklüğü yöntemi ile hesaplanmış olan plana ait rapor bloğu aşağıdaki gibi olacaktır. Ekranda bulunan herhangi bir yönteme ait Nüfus Hesabı sonuçları Yaz butonu ile yazıcıya gönderilebilir. Yazıcıya göndermeden önce sol boşluk kutusuna cm cinsinden verilen değer ile sayfa formatı yapılmalıdır. Daha sonra punto kutusuna yazılan sayısal değer ile harf büyüklüğü belirtilmelidir. Farklı yöntemlere ait hesap sonuçları daha sonra tekrar çağırılmak üzere Sakla butonu ile .txt ya da .cks uzantılı dosya olarak saklanabilir. Ekrana gelen tablodan rapor dosyası için isim ve adres belirtilir. .CKS uzantılı saklanan rapor blokları ÇİZ\YAZI\TEXT DOSYA YÜKLE işlemi ile çizim dosyası (plan) üzerine çağırılarak fare ile serbest olarak konumlandırılabilir. Ayrıca, .CKS dosyaları Yükle butonu ile rapor sonucu tablosuna tekrar çağrılabilir. TXT uzantılı saklanan rapor blokları ise, ÇİZ\ YAZI\ TEXT DOSYA YÜKLE işlemi ile çizim dosyasına fare ile konumlandırılarak eklenebilir. Ayrıca, .TXT dosyaları Winword gibi programlarda da kullanılarak gerekli ekleme ve değişiklikler yapılabilir.

NETCAD/PLANET

49

4.5.Tabaka Kontrolü Plan ve var ise altındaki kadastro ve/veya halihazır tabakalarının toplu kontrolü NETCAD/PLANET menüsü içindeki Tabaka Kontrolü işlemi ile yapılır. NETCAD/Planet/Yardımcı İşlemler/Tabaka Kontrolü işlemine girilerek menüden tabakalarla ilgili işlem seçilerek tamam butonu ile geçilir.

4.5.1. Planı Kapat NETCAD/Planet /Yol Çiz işlemleri ile oluşturulmuş ada kenarı, kaldırım, refüj, yerleşim sembolleri gibi plan tabakalarının tümünü kapatır. Sağlıklı işlem yapıla bilmesi için NETCAD/Planet tabakalandırma standardına uyulması gereklidir. NETCAD/Planet'in doğrudan sunduğu tüm işlemlerde uyum otomatik olarak sağlanır.

4.5.2. Planı Aç NETCAD/Planet ile oluşturulmuş plan tabakalarının tümünü açar ve diğer tabakaları kapatır. Plan ile ilgili editleme işlemlerini yaparken kullanıcıya kolaylıklar sağlar. Sağlıklı işleyebilmesi için NETCAD/Planet tabakalandırma standardına uyulması gereklidir. NETCAD/Planet’in doğrudan sunduğu tüm işlemlerde uyum otomatik olarak sağlanır.

NETCAD/PLANET

50

4.5.3. Açık Tabakaları Kilitle Açık olan tabakaları kilitleyerek bu tabakalardaki objelerin yanlışlıkla silinmeleri veya değiştirilmelerini önlemeyi amaçlar. Kilitli tabakalardaki objeler görünürler ancak sorgulanamaz veya seçilemezler. Kilitleme işlemi Tabaka Menüsünden tabaka bazında tek tek de yapılabilir. Plan editleme işlemi sırasında plan dışında kalan tabakaların kilitlenmelerinde yarar vardır.

4.5.4. Açık Tabakaları Çöz Açık olan tabakalardan kilitli olanlar varsa bunların kilitlerini çözer ve serbest erişim sağlar. Çözme işlemi Tabaka Menüsünden tabaka bazında tek tek de yapılabilir.

4.5.5. Tümünü Aç Kilitli tüm tabakaların açılmasını sağlar.,

4.5.6. Tabakalandır Farklı kalınlıklardaki yollara cephe olan ada kenarlarının yol kalınlıklarına göre tabakalandırılması sağlar.

4.6.Blok İşlemleri Planlama ve peyzaj çalışmalarında kullanılan bitki, peyzaj öğeleri, lejand, otopark ve spor tesisleri gibi çizimler NETCAD'de örnekler dizini altında plan ve peyzaj blok dosyaları bulunmaktadır. Bu bloklar kullanıcılar tarafından istenilen ölçekte kullanılabilir.

NETCAD/PLANET

51

1. 1\1000 LEJANDI

NETCAD/PLANET

52

2. 1\5000 LEJANDI

NETCAD/PLANET

53

3. 1\25 000 LEJANDI

NETCAD/PLANET

54

4. Otopark Blokları

NETCAD/PLANET

55

5. 1\1000 Yol Kesitleri

NETCAD/PLANET

56

6. Spor Tesisleri Blokları

NETCAD/PLANET

57

7. Trafik İşaretleri Sembolleri Trafik işaretleri için Bitmap semboller hazırlanmıştır. Sembol yerleştir işlemine girdikten sonra

İşlemler butonundan Sembol Dosya Ekle işlemine girilip, NETCAD/SEMBOL/TRAFIK_ISARET_BMP.NCB dosyası seçilerek yüklenir.

NETCAD/PLANET

58

NETCAD/PLANET

59

8. Trafik Levhaları Sembolleri Trafik levhaları için Bitmap semboller hazırlanmıştır. Sembol yerleştir işlemine girdikten sonra İşlemler butonundan Sembol Dosya Ekle işlemine girilip, NETCAD/SEMBOL/TRAFIK_LEVHA_BMP.NCB dosyası seçilerek yüklenir.

NETCAD/PLANET

60

9. Bitki ve Havuz Blokları (2 Boyut)

NETCAD/PLANET

61

10. Tefriş ve Spor Blokları (3 Boyut)

NETCAD/PLANET

62

11. Ağaç Blokları

NETCAD/PLANET

63

5.Bölüm Pafta Açma

5.1.Pafta Editörü Yerel sistem, genelde İller Bankası tarafından kullanılan, kendi içerisinde tutarlı adlandırma ve koordinat sistemine sahip, diğer sistemlerle komşuluk içermeyen paftalandırma şeklidir. Yerel sisteme göre indeks oluşumunda, aynı pafta sisteminde herhangi bir paftanın sol alt köşe koordinatlarının ve pafta numarasının bilinmesi projenin gireceği tüm paftaların otomatik üretilmesi için yeterlidir. Yerel pafta açmak için iki yöntem vardır.

• Pafta Aç işlemi ile tek tek açılır. • Önce İndeks işleminden pafta indeksi oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi

ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.

5.1.1. Dosya Menüsü Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri yapılabilir. 5.1.1.1. Paf Yükle Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden yüklenebilir. 5.1.1.2. Paf Sakla Oluşturulan indeks isim verilerek daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

5.1.2. Pafta Menüsü Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür.

NETCAD/PLANET

64

5.1.2.1.Pafta İndeksi Oluştur Bu işlem pafta çizgilerinin oluşturulmasına yarar. İşlem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandırma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta adı gelir. Oluşan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasına yerleşir. Pafta ismi yazılırken aralara "-" işareti konmalıdır (50-K-1-A). Gerekiyorsa pafta numaraları sonradan obje sor rutini ile değiştirilebilir.

İndeksi oluşturmak için mevcut paftalardan veya komşu paftalardan yararlanılabilir. Bu paftalara referans pafta da denilebilir. İşlem için komşu veya mevcut pafta adı İlk Pafta satırına yukarıda belirtilen şekilde yazılır. İstenilen ölçek “Ölçek” satırından seçilir veya girilir. Menüdeki ölçeklerden biri seçilirse standart pafta boyutları (dY/dX değerleri)otomatik olarak değişecektir. Referans paftanın sol alt pafta koordinatı girilmesi yeterlidir. Program diğer köşe koordinatlarını otomatik hesaplar. İşlemin tamamlanması için devam tuşuna basılarak bitirilir.

NETCAD/PLANET

65

5.1.2.2.Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi yapar.

NETCAD/PLANET

66

İşleme girildikten sonra yukarıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı, pafta boyutları, ölçeği, pafta başlıkları ve köşe koordinatları girilir. Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile işlem bitirilir. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar. “F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında bulunulan satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır. Ancak değiştirilecek sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir. 5.1.2.3.Otomatik Paftala Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar. Kısaca yönetmeliğe uygun alarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar.

NETCAD/PLANET

67

İşleme girildiğinde ölçek ve pafta başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı sürücü ve dizin adları seçilir. Kabul butonuna basılarak işlem başlatılır. Program paftaları otomatik olarak saklandığı ekrandan görülür. İşlem bitince normal proje ekranı gelir. 5.1.2.4.Gör Pafta indeksi açıldıktan sonra GÖR işlemi ile paftanın ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise ( pafta editöründe mavi renkli satır) Gör butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.

5.2.StpPafta Editörü Ülke sistemi, Ülke nirengi sistemine dayalı, pafta isimlerinin tek anlamlı olduğu paftalandırma şeklidir. Sadece pafta numarasının bilinmesi ile o paftanın dünya üzerindeki konumu, köşe koordinatları ve ölçeği bulunabilir. Pafta indeksi otomatik olarak üretilebilir. İNDEKS işleminde istenilen ölçek belirlenir, dilim orta boylamı verilir. Program verilen ölçeğe bağlı olarak paftaları otomatik olarak açar. 1/100 000 ile 1/500 arası tüm paftalar üretilebilir.

NETCAD/PLANET

68

Yerel pafta sisteminde olduğu gibi iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç işlemi ile tek tek açılır. İkinci yöntem ise önce İndeks işleminden pafta indeksi oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.

5.2.1. Dosya Menüsü Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri yapılabilir. 5.2.1.1.Paf Yükle Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden yüklenebilir. 5.2.1.2.Paf Sakla Oluşturulan indeks isim verilerek bir daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

5.2.2. Pafta Menüsü Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin bulunduğu menüdür.

5.2.3. Pafta İndeksi Oluştur Bu işlem pafta çizgilerinin oluşturulmasına yarar. İşlem sonunda ekrandaki tüm proje paftalandırma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta adı gelir. Oluşan pafta çizgileri kutu obje tipinde ve PINDEX tabakasına yerleşir. Pafta ismi yazılırken aralara "-" işareti konmalıdır (I29-B-07-D-3-C).

NETCAD/PLANET

69

İndeks işlemini seçince Ülke Pafta İndeksi isimli bir menü gelir. Bu menüden Ölçek ve Dilim Orta Boylamı girilip Devam butonu ile çıkılmalıdır (Pafta indeksini oluşturmak için çalıştığınız bölgenin dilim orta boylamını bilmek zorundasınız). İşlem sonunda tüm proje için ülke pafta bilgileri üretilmiş olur. 25000 ölçekli pafta oluşturmak için editörde iken F3 tuşuna basılır ve paftanın adı yazılır. Dikkat edilmesi gereken nokta 25000'lik paftaların isimlendirme (örneğin; F32-C1, H25-A2) farklılığıdır.

5.2.4. Tek Tek Pafta Paftala Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi yapar.

NETCAD/PLANET

70

İşleme girildikten sonra yukarıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı ve pafta başlıkları girilir. Ölçek değeri verilen pafta ismine göre program otomatik yazar. Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile işlem sonlandırılır. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar.

NETCAD/PLANET

71

5.2.5. Otomatik Paftala Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar. Kısaca yönetmeliğe uygun alarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar. Bu işlem Yerel Pafta açma işlemi ile aynıdır. İşleme girildiğinde ölçek ve pafta başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı sürücü ve dizin adları seçilir. Kabul butonuna basılarak işlem başlatılır. Program paftaları otomatik olarak saklandığı ekrandan görülür. İşlem bitince normal proje ekranı gelir.

5.2.6. Pafta Raporu Bu işlem indeksi oluşturulmuş paftalar ile ilgili pafta adı, ölçeği, dilim orta boylamı, pafta sol alt ve sağ üst köşe koordinat değerlerinin olduğu text editör gelir. İstenirse printerdan çıktısı alınabilir.

5.2.7. Gör Pafta indeksi açıldıktan sonra “GÖR” işlemi ile paftanın ekrandaki durumu görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) “Gör” butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.

NETCAD/PLANET

72

5.2.8. Yenile “F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında bulunulan satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır. Ancak değiştirilecek sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.

6. Bölüm Haritalar

6.1.Eğim Haritası Halihazır harita üzerinde istenilen eğim aralıklarında analiz elde etmek amacıyla yapılır. Eğim analizinin elde edilebilmesi için sayısal halihazır harita üzerinde üç boyutlu üçgen modelin oluşturulmuş olması gereklidir Üçgen Oluştur. İşleme girildikten sonra ekrana gelen tabloda seçilen slot değeri ile kaç kategoride eğim analizi yapılmak istendiği belirtilir.

Slot butonu kullanılarak ekrana gelen tablodan, slot sayısı (eğim sınıfı sayısı) kullanıcı tarafından belirtilir. Alt değer ve üst değer de % olarak belirtilir. Slot

NETCAD/PLANET

73

tablosu "tamam" diye geçildiğinde, bir önceki tabloda eğim sınıfları otomatik oluşturulmuş olur. Tabloda verilen üst değerin üzerindeki eğim sınıfına giren üçgen yüzeyler analize katılmazlar. Bunu önlemek için, örnekte görüldüğü gibi sonuncu eğim sınıfının bitiş değeri yüksek verilmelidir. Ortalama Hesabını Kullan butonu işaretli iken slot sayısı 4'dür. Ortalama Hesabı Kullan opsiyonu işaretli iken kullanıcının amacına uygun eğim aralıklarının belirlenebilmesi için alt ve üst değerler slot sayısının 4 olduğu kabulüne göre belirlenmelidir. Renk sütunundan her sınıf için renk paletinden seçim yapılabileceği gibi "Renkler" butonu kullanılarak seçilen herhangi bir rengin tonları da otomatik olarak elde edilebilir. Açıklamalar sütununa her eğim sınıfı için yazılmış bilgiler ise lejantta yer alacaktır. Font, yazı boyu, çerçeve çizgisi, satır sayısı, kutu şekli, sıra no sonu, başlık ve digit sayısı gibi lejant formatıyla ilgili ayrıntılar da alt satırdaki butonlardan ayarlanarak "hazırla" butonu ile eğim analizi başlatılır. Analiz sonunda lejantın konumu fare ile serbest olarak seçilir. Eğim analizi üçgen-model tabakasında yer alır. Hazırla ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen yukarıdaki menüde belirtilen aralıklarda ve renklerde eğim haritası raster olarak hazırlanır. Işık butonuna basılarak ekrana gelen menüden ortam ışığı ile ilgili ayarlamalar yapılır. Yükseklik ışığın arazi modeline olan uzaklığı ile ilgili parametredir. Işık Gücü ortam ışığının gücünün parametresidir. Bu parametrelerde istenilen değişiklikler yapıldıktan sonra Tamam ikonuna basılarak işlemden çıkılır ve yapılan değişiklikler ekranda görüntülenir.

NETCAD/PLANET

74

Yandaki ikona basılarak ortam ışığı açılır ya da kapatılır. Bu ikona basılarak arazi modelinin tümü ekranda görüntülenir Bu ikona basılarak arazi modeli perspektif görüntüde ekranda görüntülenir.

NETCAD’ e Sakla ikonuna basılarak ekrana gelen menüden DPI kutucucuğuna oluşturulan raster verinin çözünürlük değeri girilir. Altta yer alan pixel değeri girilir. DPI değerine göre raster verinin boyutunu belirtir. Çalışma Alanı çalışılan diskte ne kadar boş alan olduğunu belirtir. Tamam ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen menüye oluşturulacak .dre uzantılı dosyanın simi yazılır. Tamam ikonuna basıldıktan sonra raster veri arazi modelinin gerçek koordinatlarında ekranda görüntülenir.

NETCAD/PLANET

75

6.2.Yükseklik Haritası Sayısal halihazır haritanın üçgen modeli üzerinde kullanıcı tarafından belirlenen yükseklik değerlerinde arazinin analizinin elde edilmesi amacıyla kullanılan bir işlemdir.

NETCAD/PLANET

76

İşleme girildikten sonra, ekrana gelen tabloda slot değeri ile yükseklik sınıfları kullanıcı tarafından belirtilir. Mevcut halihazır haritadan okunan yükseklik değerleri eğim analizine benzer olarak, belirtilen slota göre otomatik olarak sınıflara bölünür. Renk ayarı, lejant başlığı ve kutu şekli belirlendikten sonra YÜKSEKLİK ANALİZ de diğer analizlerde olduğu gibi üçgen-model tabakasında çıkarak arazinin yapısı hakkında kullanıcıya genel bilgi verir.

Hazırla ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen

yukarıdaki menüde belirtilen aralıklarda ve renklerde eğim haritası raster olarak hazırlanır. Netcad’e Sakla ikonuna basılarak ekrana gelen menüden DPI

kutucuğuna oluşturulan raster verinin çözünürlük değeri girilir. Tamam ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen menüden .dre uzantılı dosyanın adı verilir ve Tamam ikonuna basıldıktan sonra raster veri gerçek koordinatlarında arazi modeli ile birlikte görüntülenir.

6.3.Yön Haritası Yön Analizi üçgen modeli oluşturulmuş arazi üzerinde, yüzeylerin yönelimlerini belirleyerek planlamaya küçük ölçeklerde (kentsel tasarım boyutunda) referanslar sunar.

NETCAD/PLANET

77

İşleme girildikten sonra ekrana gelen tablodan, yerleşimin yerel özelliklerine göre (hakim rüzgar yönü ve uygun güneşlenme yönü gibi) farklı yönleri derecelendirmek amacıyla renklendirmede tonlama yapılarak analiz sonucu elde edilir. Kullanıcı tarafından aynı kategoride incelenmek istenen yönlerin renkleri ya da numaraları aynı verilebilir. Örnekte görüldüğü gibi güney, güney-doğu ve güney-batı yönlerine aynı numaraları vererek numaralandır butonunu kullanarak renk ayarı yapılabilir. Bir önceki sıralamaya dönmek için de sırala butonu kullanılabilir. Adet sütununda ise yönelim sınıflarına göre üçgen yüzey sayıları yer alır. Diğer analizlere benzer olarak lejant formatıyla ilgili ayrıntılar alt kutucuklardan ayarlanır.

Hazırla ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen yukarıdaki menüde belirtilen aralıklarda ve renklerde eğim haritası raster olarak hazırlanır.

NETCAD/PLANET

78

Arazi Model İzleyici menüsünde oluşturulan raster veri 3 boyutlu görüntülenebilir, istenilen ışık ayarlamaları yapılabilir. Netcad’e Sakla ikonuna basılarak ekrana gelen menüden DPI kutucuğuna oluşturulan raster verinin çözünürlük değeri girilir. Tamam ikonuna basıldıktan sonra ekrana gelen menüden .dre uzantılı dosyanın adı verilir ve Tamam ikonuna basıldıktan sonra raster veri gerçek koordinatlarında arazi modeli ile birlikte görüntülenir.

6.4.Yön Haritası (OK) Mevcut sayısal halihazır harita üzerinde yapılan bakı analizi sonuçları üzerinden arazi modelindeki üçgen yüzeylerin yönelimleri oklar ile belirtilmeyi amaçlar. NETCAD/Planet/Yön Haritası işlemine girildikten sonra Üçgen_Model tabakasındaki üçgen yüzeyler üzerinde yön belirten oklar üretilir.

6.5.Eğim Noktaları Halihazır harita üzerinde yapılmış olan eğim analizi sonuçlarından giderek aynı eğimdeki noktaları tespit etmek amacıyla hazırlanmış rutindir. Aynı eğimdeki noktaların birleştirilmesi kullanıcıya eğim bölgelerinin sınırlarını vererek tüm analizlerin birleştirildiği SENTEZ ANALİZ'de kolaylıklar sağlayacaktır. Eğim bölgelerinin analizi için, NETCAD/Planet/Haritalar/Eğim Noktaları işlemine girip eğim noktaları elde edilir.

NETCAD/PLANET

79

7.Bölüm Ekler

7.1.Çizgi Tipleri NETCAD'de .LIN uzantılı çizgi tiplerinin yer aldığı dosyalardan istenilen çizgi tipi seçilerek kullanılabilir. Farklı çalışma ölçekleri için çizgi tipleri bulunur. Bunlardan bazıları şunlardır:

7.2.Tarama Tipleri NETCAD/PLANET' de 1/1000, 1/5000 ve 1/25000 ölçeklerine göre yönetmeliklerdeki tüm tarama tipleri yer almaktadır.

7.3.Bloklar NETCAD/PLANET ile bitki, lejand, peyzaj öğeleri, otopark ve spor blokları otomatik yüklenir.

7.4.Semboller Planlamada kullanılan semboller, ölçek barlar, kuzey okları blok olarak ya da sembol olarak NETCAD/PLANET/SEMBOL klasöründe yer almaktadır.