Hazırlayan : Melek Kavcı

NEJAT VEZİROĞLU KİMDİR?

H

idrojen ekonomisi fikrini dünyada ilk kez ortaya

atan ve bu fikrin bugünlere kadar gelmesi için

elinden geleni yapan,

B

irleşmiş Milletler Endüstriyel Kalkınma

Örgütü'ne ve Uluslararası Hidrojen Enerjisi

Teknolojileri Merkezi'nin Türkiye'de

kurulmasını sağlayan ,

B

üyük bilim adamıdır.

EĞİTİM VE ÖĞRETİM HAYATİ

L

ondra Üniversitesi Imperial College’in City and Guilds College kısmından

1946’da Makine Mühendisliği dalında A.C.G.I. Diplomasını ve Londra

Üniversitesi B.S. Derecesini,

1

947’de Imperial College Üst Bilgiler B.I.C. Diplomasını,

1

951’de Isı Transferi dalında Londra Üniversitesi Doktora Derecesini almıştır.

D

r. Veziroğlu, 1962 yılında Miami Üniversitesi’nden gelen Associate

Profesörlük teklifini kabul etmiştir

EĞİTİM VE ÖĞRETİM HAYATİ

İ

lkokul eğitimini İzmir Karşıyaka’da Cumhuriyet İlkokulu’nda

O

rta eğitimini Karşıyaka Ortaokulu’nda

L

ise eğitimini İstanbul Aksaray Pertevniyal Lisesi’nde (birincilikle)

İ

stanbul Teknik Üniversitesi’nde birbuçuk yıl okuduktan sonra, Devlet

İmtihanını kazanmış ve üniversite öğrenimini tamamlamak üzere 1943’te

İngiltere’ye gitmiştir

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

İlk araştırma projem Mars’a gidecek roketin nükleer-hidrojen

motorundaki titreşimlerin sebebini bulmak ve gidermekti. O

zaman Amerikan Uzay İdaresi Mars’a seyahat planları

yapmaya başlamıştı. Oraya gidecek roketin nükleer enerji ile

işlemesi lazım. Çünkü roket dört ayda Mars’a gidecek,

astronotlar dört ay Mars’ta çalışacak, ve bu zaman içinde

Mars yine Dünya’ya yaklaşıyor. Yörüngeler öyle ki, birbirlerine

yakınken dört ayda gidilebiliyor, yörüngeler uzakken belki 8

ayda 10 ayda gidilebilecek. Seyahatin başlaması ile bitmesi

bir yıl sürüyor, ve bu kadar uzun zaman için nükleer enerji

şart.

Yaptığı bir röportajda : Mars’a Gidecek Roket

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Tepkiyi sağlamak için, sıvı hidrojen, nükleer reaktörün ısısından

yararlanarak kaynıyor, süper buhar oluyor ve tepki yaratmak

için büyük bir hızla roketin egzosundan atılıyor. İşte hidrojenin

bu kaynaması sırasında titreşimler oluşuyor. Biz beş sene süren

araştırmalar yaptık ve sebebini bulduk. Bunu gidermek için ne

yapmak gerektiğini de bulduk. Aynı zamanda hidrojenin uzun

seyahatler için iyi bir yakıt olduğunu öğrendim. 1967den sonra,

“şehirlerde hava kirliliğini gidermek için nasıl bir yakıt

kullanabiliriz?” sorusu üzerinde beş yıl araştırma yaptık

Yaptığı bir röportajda : Mars’a Gidecek Roket

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Hava kirliliği bir çok hastalıklara

neden oluyor. Los Angeles, Chicago,

New York, Londra, İstanbul ve Tokyo

gibi büyük şehirlerde insanlara çok

zararlar veriyor. Benzin yerine

alternatif yakıtları araştırdık; etil

alkol, metil alkol, amonyak, hidrojen,

ve gördük ki, en temiz yakıt, çevreye

hiç zarar vermeyen yakıt:

HİDROJEN.

Yaptığı bir röportajda : Hidrojen

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

1973’te enerji krizi başlayınca ben de Miami Üniversitesi’nde

Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü’nü kurdum. Yeni enerji

kaynakları arayacağız, çünkü anlaşıldı ki, petrol tükenecek,

kömür tükenecek, doğal gaz tükenecek Enstitünün adının

başına Temiz Enerji koydum; çünkü, fosil yakıtların çevreye

verdiği zararları, şehirlere, insana verdiği zararları biliyorum.

Temiz Enerji kaynakları bulmamız gerekti. Güneş, rüzgar, su,

nükleer enerji, jeotermal enerji, hiç biri petrol gibi doğal gaz

gibi kullanışlı değil. Hiç birini otomobile koyup, otomobili

süremezsin. Hiçbirisini uçağa koyup, uçağı uçuramazsın.

Yaptığı bir röportajda : Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Düşündüm; eğer biz bu yeni enerji kaynaklarından hidrojen

üretirsek problemi çözeriz. Çünkü hidrojenin en temiz, en

randımanlı yakıt olduğunu, seyahatler için en iyi araç yakıtı

olduğunu biliyordum. “Biz hidrojen üreteceğiz” dedim ve

bunun adını “Hidrojen Ekonomisi” koydum. 18 Mart 1974’de

Hidrojen Ekonomisi Miami Enerji Konferansı’nı açtık.

Konferans sırasında yaptığı konuşmada hidrojen ekonomisi

fikrinden bahsetti.Konferans sonrasında konferansı izleyen

bir grup yanına geldi dernek kurulması konusunda ısrar

etti.sonra milletler arası hidrojen enerjisi derneği kuruldu.

Yaptığı bir röportajda : Hidrojen Ekonomisi Konferansı

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Bu dernekten sonra hidrojene ilgi arttı.

Fikri yaymak için 2 yılda bir kongreler

yapmaya başladılar.bu kongrelerin adı:

Dünya hidrojen enerjisi kongreleri. Bu

kongreler ışığında üniversitelerde ve

firmalarda AR-GE çalışmaları başladı.

Yaptığı bir röportajda : Hidrojen Ekonomisi Derneği

1998’de Buenos Aires’de 12. Dünya Hidrojen Enerjisi

Kongresi olacaktı. 1997’de büyük petrol şirketlerine, bu

konsorsiyum üyelerine birer mektup yazdım. “1998’de

Buenos Aires’de 12. Dünya Hidrojen Enerjisi Kongresi’ni

yapacağız. Bir oturumu petrole ayırıyoruz. Lütfen gelin,

bize petrol tükendiğinde ne satacağınızı söyleyin.” Buna

çok kızdılar, hiç birisi cevap vermedi. Fakat Shell şirketi

15 mühendis gönderdi kongreye. Kongreden iki ay sonra,

Ağustos 1998’de Shell konsorsiyumdan ayrıldı. Shell’de

üç bölüm vardır; petrol arama, petrol çıkarma, petrol

taşıma. Şimdi dördüncü olarak hidrojen bölümü de var.

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Shell’de 4. Bölüm Hidrojen

Shell’den sonra British Petrol de ayrıldı, ve bütün

konsorsiyum dağıldı. Şimdi bütün petrol şirketleri,

bizim Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı dahil,

hidrojen şirketi olmak peşinde, yani petrol

tükenince hidrojen satmaya hazırlanıyorlar. Bir

çoğu hidrojen dolum istasyonu kurdu ve şimdi

150’den fazla dolum istasyonu var dünyada. Hep

petrol şirketleri kuruyor hidrojen dolum

istasyonlarını, hidrojen satmaya hazırlanıyorlar.

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Shell’de 4. Bölüm Hidrojen

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Hidrojen alanında dünyanın önde

gelen uzmanlarından biri olan Miami

Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr.

Nejat Veziroğlu'nu ülkeye davet eden

Enerji Bakanlığı, kendisini TÜBİTAK

bünyesinde oluşturulan özel bir

çalışma grubunun başına getirdi.

Nejat Veziroğlu Türkiye’de

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Bakan Hilmi Güler bununla yetinmedi. Veziroğlu'nun şahsi

gayretleriyle Birleşmiş Milletler Endüstriyel Kalkınma

Örgütü'ne (UNIDO) kabul ettirdiği Uluslararası Hidrojen

Enerjisi Teknolojileri Merkezi'nin (ICHET) İstanbul'da

kurulması için gerekli imzaları da atarak ülkemizin bu yarışta

"ben de varım" demesini sağladı. Bakanlığın attığı adımların

ne kadar yerinde olduğu zamanla anlaşıldı. Veziroğlu ve genç

ekibi kısa dönemde hidrojen enerjisinin günlük hayatta somut

projelerde kullanılmasına yönelik önemli çalışmalara imza attı.

Nejat Veziroğlu Türkiye’de

NEJAT VEZİROĞLU NELER YAPTİ?

Hidrojen enerjisini dünyaya duyuran Prof. Dr.

Nejat Veziroğlu, ICHET'teki görev süresi dolduğu

için Amerika'ya dönüyor. Türk Hükümeti'nin 4

yıldır kendilerine arsa tahsis edememesinden

dolayı üzüntülü olduğunu söyleyen Veziroğlu,

ülkenin ekonomik bağımsızlığını hidrojen enerjisi

ile sağlayabileceğini ileri sürüyor.

Nejat Veziroğlu Türkiye’den Buruk Ayrılıyor

NEJAT VEZİROĞLU’NUN AMACİ NEDİR?

2060 yılına kadar şu anda kullanılan enerji

kaynaklarının biteceğini belirterek,

Türkiye`de Hidrojen Ekonomisi Kurumu

kurulması gerektiğini söyledi. 17 Temmuz

2006 tarihinde İstanbul`da düzenlenen `III.

Uluslararası Hidrojen Enerjisi Kongresi’nde

düzenlenen bilgilendirme toplantısında

konuşan Prof.Dr. Veziroğlu, hidrojen

enerjisiyle dünyanının 5 milyar yıllık enerji

ihtiyacının karşılanacağını savundu.

NEJAT VEZİROĞLU’NUN AMACİ NEDİR?

Veziroğlu, `2060 yılında şu anda kullanılan

enerji kaynakları bitmiş olacak. Hidrojen

enerjisine geçilmesi iklim normale dönecek,

hava temiz olacak, asit yağmurları bitecek ve

daha temiz bir çevrede yaşayacağız` şeklinde

konuştu. Türkiye`nin hidrojen enerjisine

geçerek kendi yakıtını üretir hale gelmesinin

dış ülkelere giden döviz miktarını azaltacağını

da söyleyen Veziroğlu, `Bu masraflar önemli

ölçülerdedir. Teklifimiz `Hidrojen Enerjisi

Kurumu’ kurulmasıdır.

NEJAT VEZİROĞLU’NUN BAŞARİLARİ

1974'te, 700 bilim adamının katıldığı Milletlerarası Hidrojen

Ekonomisi Konferansı’nda, hidrojen enerjisinin yenilenebilir ve

fosil yakıtların yerini alacak tek enerji olduğu fikrini ortaya atarak

dikkat çekti ve bir grup bilim adamı ile çalışmalara başladı.

BM, kendisini bu konuda danışman olarak atadı. BM'ye bu konuda

bir 'merkez ülke' oluşturulmasını, bu ülkenin de Türkiye olmasını

kabul ettirdi.

Halen Miami Üniversitesi Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü

Direktörü.

Uluslararası Hidrojen Enerjisi Birliği'nin başkanı.

NEJAT VEZİROĞLU’NUN BAŞARİLARİ

1982'de 'Sovyetler Birliği

Kurçatof' ödülü aldı.

1986'da 'İnsanlık İçin Enerji'

ödülü aldı.

2001'de Ukrayna Donetsk Devlet

Üniversitesi'nden fahri doktora

aldı.

2000'de Nobel'e aday gösterildi.

Bu yıl da Nobel Barış Ödülü'ne

aday.

NEJAT VEZİROĞLU KİMDİR?